CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE HEDENDAAGSE ASPECTEN THIERRY GILLEBERT, CARDIOLOOG UNIVERSITEIT GENT EN UZ GENT
PHILIP A POOLE-WILSON
His hobbies were "cardiovascular medicine (that is fortunate), sailing (when possible), gardening, archaeology, and the opera".
Philip Poole-Wilson died suddenly of a heart attack on March 4, 2009 He was 65 years old.
ATHEROSCLEROSE: WAT IS HET? 1. Verroeste pijp
2. 1970- Proliferatie van cellen (Russell Ross) 3. 1990- Inflammatoir (Peter Libby)
NORMALE SLAGADER: INTIMA, MEDIA EN ADVENTITIA
cardio 13-14
5
Lange Pathophysiology William Ganong AccessMedicine, 2006
STADIA VAN ATHEROSCLEROSIS
cardio 13-14
7
ATHEROSCLEROSE
cardio 13-14
8
VERWIKKELINGEN VAN ATHEROSCLEROSE
cardio 13-14
9
DOODSOORZAKEN IN EUROPA EUROPEANCARDIOVASCULAR DISEASE STATISTICS 2012 EDITION
DOODSOORZAKEN IN EUROPA EUROPEANCARDIOVASCULAR DISEASE STATISTICS 2012 EDITION
RISICOFACTOREN VOOR ATHEROSCLEROSE
Biologische factoren
Levensstijlfactoren
Uitgebreidere factoren Vaste
Aanpasbare
Hoge bloeddruk
Roken
Leeftijd
Inkomen
Hoge glycemie
Ongezond eten
Geslacht
Opleiding
LDL-cholesterol
Alcoholmisbruik
Genetica
Levensomstandigheden
Overgewicht/obesitas
Geen lichaamsbeweging
Ras
Werkomstandigheden
RISICOFACTOREN: PSYCHOSOCIALE FACTOREN • stress op het werk of in de thuissituatie, depressie, angst, agressiviteit • Type-D persoonlijkheid (Johan Denollet) • duurzaam persoonlijkheidstype (20-30% bevolking) • Enkel belangrijk in aanwezigheid van ernstige stress of sociale vereenzaming • EN negatieve affectiviteit EN sociale inhibitie • score op lijst van 14 vragen
• Depressie • Type-D is gevoeliger voor depressies 15
DE SCORE KAART
(SYSTEMATIC CORONARY RISK EVALUATION) • = risico kaart gebaseerd op data van een groot aantal studies (250.000 Europese patienten, 7000 fatale cardiovasculaire events) • = voorspelt het ontwikkelen van een fataal atherosclerotish event (fataal AMI, fataal ischemisch CVA, fataal perifeer vaatlijden) • = integratie van verschillende risicofactoren: • Geslacht • Leeftijd • Rookgedrag • Systolische bloeddruk • Totaal cholesterol (of verhouding totaal chol/HDL chol) cardio 13-14
16
cardio 13-14
17
CV RISICO EN JONGEREN
cardio 13-14
18
WIE IS (ZEER) HOOG RISICO? • Voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten • • • •
• • • •
Myocardinfarct Stent implantatie Beroerte (CVA) Carotislijden of perifeer arteriëel lijden
Diabetes mellitus I-II vooral met microalbuminurie Chronisch nierlijden Verhoogde SCORE Aantonen van orgaanschade (hart, nieren, arteries)?
HOE HART- EN VAATZIEKTEN AANPAKKEN? VROEGTIJDIGE DIAGNOSE VOLGENS V. FUSTER • Contemporary cardiovascular imaging • Three dimensional ultrasound scans of the carotid arteries • Evaluation of coronary calcium (CAC, calcium score) • Coronary CT, PET-CT…
• Biomarkers • Hs-CRP, BNP… • OMICS diagnostic panels • Genomics, transcriptomics, proteonics, methylation assays • Telomere length of the chromosomes
ESC answer to the Valentin Fuster’s view, who insists on advanced imaging and omics for early diagnosis
GEOFFREY ROSE LECTURE DAVID WOOD (AMSTERDAM, 2013) • The fundamental cause of CVD today is that form of naked capitalism in which the pursuit of profit is oblivious to its social impact • The tobacco, food and car industry have shaped the environment, we live in, to a point where individuals are exposed to a high level of risk • Capitalism has to find another way for free enterprise to benefit not just investors but society as a whole
MCDONALD INVADES THE WORLD! 24
….. INSTEAD OF TRADITIONAL FOOD
cardio 13-14
25
METABOOL SYNDROOM. DE HYPE...
2010 gedeelde diabeteszorg
From: Pre-Diabetes, Metabolic Syndrome, and Cardiovascular Risk J Am Coll Cardiol. 2012;59(7):635-643. doi:10.1016/j.jacc.2011.08.080
Metabolic Pathways Underlying Pre-Diabetes and Metabolic Syndrome Most persons with both conditions are obese. An increase in adipose tissue results in elevations of circulating free fatty acids (FFA) and other “adipokines.” The latter appear to underlie both a proinflammatory state and a prothrombotic state. An increase in FFA induces insulin resistance (IR) in muscle, which contributes to an elevation of plasma glucose. In the long run, a high FFA may impair beta-cell function through “lipotoxicity”; this too will promote a higher glucose concentration. Elevated FFA probably contributes to an increase in hepatic glucose output (HGO) and worsening hyperglycemia, but in addition, a high FFA underlies an increase in plasma triglycerides (TG), which in turn lowers high-density lipoprotein (HDL) cholesterol levels. Obesity is associated with an increase in blood pressure (BP), although the mechanisms for this effect are not well understood. A proinflammatory state likely predisposes to pre-diabetes by enhancing IR. Many investigators also believe that a proinflammatory state predisposes to cardiovascular disease, as does a prothrombotic state. Although obesity predisposes to both pre-diabetes and metabolic syndrome, various localized defects in specific organs or tissue likely contribute as well. Figure illustration by Craig Skaggs.
Copyright © The American College of Cardiology. All rights reserved.
cardio 13-14
27
WAT DOEN WIJ ER AAN? • primaire preventie op het niveau van de populatie • www.heartcharter.eu • • • • • •
niet roken voldoende fysieke aktiviteit (minstens 30 minuten per dag) gezonde voedingkeuzes vermijden van overgewicht bloeddruk van minder dan 140/90 mm Hg serum cholesterol van minder dan 190 mg% of 5 mmol/L.
• Het vooropgestelde doel van het charter is om cardiovasculaire verwikkelingen onder de 65 jaar te voorkomen
HET VOORBEELD GEVEN!
La Jolla, CA, 2012
ROKEN, …EEN ZEKERE CLASSE Clint Eastwood
Albert Camus door Cartier-Bresson
Brigitte Bardot
Kate Moss
Passive smoking Second hand smoking (SHS) Environmental tobacco smoke (ETS) Involuntary smoking
What is going on here?
2010 gedeelde diabeteszorg
WAT DOEN WIJ ERAAN? VAN WILLENDORFF NAAR MILO
2010 gedeelde diabeteszorg
WAT DOEN WIJ ERAAN? VOEDING
DIEETVOORSCHRIFTEN AVVZ
Zuivelproducten Groenten & fruit Granen en noten
TRANS VETZUREN • Zijn gevaarlijker dan verzadigde vetzuren • Aanwezig in kleine hoeveelheden in dierlijke vetten van herkauwers en in melkderivaten • Kunnen in grote hoeveelheden ontstaan • bij het verharden van plantaardige oliën • Bij het verhitten van plantaardige oliën • Terug te vinden in: • • • •
Margarines Koekjes, gebak, luxebroodjes, Gefrituurde voeding Kant-en-klaar bereidingen en sausen • oriëntale producten in Westerse warenhuizen
BEPERKING VAN DE SNEL RESORBEERBARE KOOLHYDRATEN
Obesitas, insuline resistentie, diabetes
WAT DOEN WIJ ERAAN? FYSIEKE AKTIVITEIT, OPVOEDING
