Bundel procesrecht Verzameld door Mr. F.C.P. Teeuw Bewerkt door Mr. M.G. Hofman HUURGESCHIL.NL
Bundel Procesrecht Verzameld door Mr. F.C.P. Teeuw Bewerkt door Mr. M.G. Hofman
Samengesteld door: Bewerkt door:
Mr. F.C.P. Teeuw Mr. M.G. Hofman
Uitgave september 2010
De opzet van de cursus in dit document is eigendom van Huurgeschil.nl. Niets van dit document mag worden verveelvoudigd, opgeslagen of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere mechanische of elektronische wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Huurgeschil.nl. De wetsteksten zijn uiteraard vrij toegankelijk. Copyright © De in dit boek verstrekte informatie is ontleend aan juridische documenten, die betrouwbaar mogen worden geacht. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Er wordt niet gegarandeerd dat deze informatie geen fouten bevat. Er wordt geen enkele aansprakelijkheid aanvaard voor directe- of indirecte schade als gevolg van foutieve informatie.
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave Inhoudsopgave .................................................................................................................................... 5 Voorwoord ......................................................................................................................................... 10 Beknopte handleiding procederen .................................................................................................... 11 Inleiding ......................................................................................................................................... 11 De bevoegdheid van de rechtbank, sector kanton ....................................................................... 12 Beknopt overzicht van de mogelijke processtappen in een procedure ........................................ 12 De (inleidende) dagvaarding ......................................................................................................... 14 De juiste procespartij dient te worden gedagvaard ...................................................................... 14 De rol van de deurwaarder ....................................................................................................... 16 Aanbrengen van de dagvaarding.................................................................................................. 17 De eerste zittingsdag .................................................................................................................... 18 Als u van mening bent dat de rechter niet bevoegd is.................................................................. 20 De conclusie van antwoord van gedaagde ................................................................................... 21 Wijziging eis .................................................................................................................................. 22 Het verloop van de procedure na antwoord ................................................................................. 23 Comparitie van partijen............................................................................................................. 23 Na de comparitie van partijen ................................................................................................... 26 Conclusie van repliek ............................................................................................................... 27 Conclusie van dupliek............................................................................................................... 27 Nogmaals: het bewijsaanbod........................................................................................................ 27 1. De rol van getuigen in een civiele procedure ........................................................................... 27 Het getuigenverhoor ................................................................................................................. 28 Rechten en de plichten van de getuige .................................................................................... 30 Het verhoor ................................................................................................................................... 31 Het stellen van vragen .............................................................................................................. 32 2. De rol van de deskundige in het kader van de bewijsvoering .................................................. 33 De gerechtelijke plaatsopneming ( descente ) ............................................................................. 34 Het vonnis ..................................................................................................................................... 35 Het tussenvonnis ...................................................................................................................... 35 Het eindvonnis .......................................................................................................................... 36 Rechtsmiddelen ................................................................................................................................ 36 De verzoekschriftprocedure .............................................................................................................. 38 Inleiding ......................................................................................................................................... 38 Verandering verzoek ..................................................................................................................... 40 Aanwezigheid partijen ................................................................................................................... 40 Indiening stukken .......................................................................................................................... 40 Verloop tijdens zitting .................................................................................................................... 41 Uitspraak ....................................................................................................................................... 41 Griffierechten ..................................................................................................................................... 41 Fragmenten uit het wetboek van burgerlijke rechtsvordering ........................................................... 43 Algemene vereisten aan formele gedeelte exploot ...................................................................... 43 Gedaagde krijgt afschrift exploot .............................................................................................. 44 Adressering van betekening aan bepaalde personen .................................................................. 44 Huurgeschil.nl
Pagina 5
Inhoudsopgave
Betekening exploot aan gemeenten, provincies, etc................................................................ 44 Betekening exploot aan BV en NV ........................................................................................... 45 Betekening exploot aan vennootschap onder firma ................................................................. 45 Betekening exploot aan erfgenamen........................................................................................ 45 Gedaagde heeft geen bekende woon- of verblijfplaats ............................................................ 45 Gedaagde heeft bekende woonplaats in buitenland ................................................................ 46 Gedaagde woont in dezelfde woning als verzoeker................................................................. 48 Betekening exploot waarbij verzet wordt gedaan ..................................................................... 48 Nietigheden in exploot ....................................................................................................................... 48 Verzoekschrift in plaats van dagvaarding en vise versa............................................................... 49 Absolute competentie algemeen .................................................................................................. 49 Relatieve competentie algemeen ................................................................................................. 50 De procedure voor de rechtbank, sector kanton ............................................................................... 50 In persoon procederen mogelijk ................................................................................................... 50 Machtiging noodzakelijk ................................................................................................................ 51 Indieningstijdstip conclusies en akten........................................................................................... 51 Ondertekening processtukken ...................................................................................................... 51 Doorzending stukken door griffie .................................................................................................. 52 Onderbouwing stellingen .............................................................................................................. 52 Comparitie van partijen ................................................................................................................. 53 Rolberichten .................................................................................................................................. 57 Bevoegdheid kantonrechter .............................................................................................................. 57 Absolute competentie kantonrechter ............................................................................................ 57 Absolute competentie en meerdere vorderingen; cumulatie ? ..................................................... 58 Verzoek partijen behandeling geschil door de kantonrechter ...................................................... 58 samenhang in zaken in reconventie en bevoegdheid kantonrechter .......................................... 58 Relatieve bevoegdheid kantonrechter .......................................................................................... 59 Domiciliekeuze .............................................................................................................................. 60 Restcategorie bevoegdheid rechter .............................................................................................. 60 Exceptie van onbevoegdheid en exceptie van beraad ................................................................. 60 Formaliteiten dagvaarding rechtbank, sector kanton ........................................................................ 60 Dagvaarding rechtbank, sector kanton ......................................................................................... 61 Indieningsplaats en indieningsdatum exploot ............................................................................... 61 Termijn van dagvaarding .............................................................................................................. 61 Aanvang termijnen.................................................................................................................... 62 Overige nietigheden in exploot ..................................................................................................... 62 Gevolgen nietigheden ....................................................................................................................... 63 Aanbrengen dagvaarding bij griffie ............................................................................................... 63 Vervroeging procedure ................................................................................................................. 64 Rol gedaagde bij niet tijdig aangebrachte zaak ............................................................................ 64 Processuele handelingen .................................................................................................................. 65 Conclusie van antwoord en excepties .......................................................................................... 65 Vermindering eis ........................................................................................................................... 66 Wijziging eis .................................................................................................................................. 67 Na antwoord doorprocederen of comparitie ................................................................................. 67 Repliek zonder comparitie van partijen ........................................................................................ 72 Uitstel nemen conclusies .............................................................................................................. 73 Pleidooien ..................................................................................................................................... 73 Informatieplicht griffie .................................................................................................................... 74 Huurgeschil.nl
Pagina 6
Inhoudsopgave
Reconventie .................................................................................................................................. 74 Verstek .............................................................................................................................................. 74 Niet verschijnen gedaagden ......................................................................................................... 74 Meerdere gedaagden en verstek .................................................................................................. 75 Zuivering verstek........................................................................................................................... 76 Termijn van verzet ........................................................................................................................ 76 Verzetdagvaarding wordt beschouwd als conclusie van antwoord .............................................. 76 Bewijslast .......................................................................................................................................... 77 Bewijskracht verschillende stukken .............................................................................................. 78 Getuigen ............................................................................................................................................ 79 Partijgetuige .................................................................................................................................. 79 Verplichting afleggen getuigenis ................................................................................................... 80 Partijen kunnen worden verplicht in persoon aanwezig te zijn ..................................................... 80 Wijzen van oproeping getuigen .................................................................................................... 80 Niet verschenen getuige kan bij exploot worden opgeroepen ...................................................... 80 Gijzeling getuige ........................................................................................................................... 81 Rechter kan alternatieve plaats van verhoor bepalen .................................................................. 81 In acht te nemen formaliteiten door rechter bij verhoor ................................................................ 81 Getuigen mogen niet bij verklaring andere getuigen aanwezig zijn ............................................. 81 Mogelijkheid stellen van vagen ..................................................................................................... 81 Proces-verbaal getuigenverhoor................................................................................................... 82 In rekening gebrachte kosten getuige (taxe) ................................................................................ 82 Nietigheid bij verzuim formaliteiten .................................................................................................. 84 Deskundigen bericht ......................................................................................................................... 84 Kosten deskundigen ..................................................................................................................... 84 Regels voor deskundigen ............................................................................................................. 85 Gerechtelijke plaatsopneming (descente) ......................................................................................... 85 Incidentele vorderingen ..................................................................................................................... 86 Vonnissen.......................................................................................................................................... 86 Inhoud vonnis................................................................................................................................ 86 Tussenvonnis ................................................................................................................................ 87 Uitvoerbaar bij voorraadverklaring ................................................................................................ 87 Gezag van gewijsde...................................................................................................................... 88 Ander einde van een procedure dan door een vonnis ...................................................................... 88 Doorhalen van de zaak ..................................................................................................................... 88 Afstand van instantie ......................................................................................................................... 88 Voorlopige voorziening...................................................................................................................... 89 .Verzoekschriftprocedure .................................................................................................................. 90 Relatieve bevoegdheid rechtbank in verband met verzoekschriften ............................................ 90 Relatieve bevoegdheid huurzaken ............................................................................................... 90 Oproeping door rechtbank van partijen ........................................................................................ 90 Formaliteiten verzoekschrift .......................................................................................................... 91 Oproeping partijen in het kader van een verzoekschriftprocedure ............................................... 91 Indiening verweerschrift ................................................................................................................ 91 Wijziging vordering........................................................................................................................ 92 Verzoekschrift en getuigenverhoor ............................................................................................... 92 Verwijzing naar andere rechter bij verknocht onderwerp ............................................................. 92 Voorgang van de zaak .................................................................................................................. 93 Inhoudsvereisten beschikking....................................................................................................... 93 Huurgeschil.nl
Pagina 7
Inhoudsopgave
Eindbeschikking verzoekschrift..................................................................................................... 93 Handelingen griffie ........................................................................................................................ 93 Hoger beroep .................................................................................................................................... 93 Grens instelling hoger beroep....................................................................................................... 93 Hoger beroep bij tussenvonnis ..................................................................................................... 94 Hoger beroep bij tussenvonnis ..................................................................................................... 94 Termijn hoger beroep ................................................................................................................... 94 Hoger beroep tegen beschikkingen in verzoekschriftprocedures ................................................. 94 Effect hoger beroep ...................................................................................................................... 95 Executiegeschil ................................................................................................................................. 95 Vaststellingsovereenkomst ............................................................................................................... 97 Algemene Termijnenwet ................................................................................................................... 99 Relaas gedaagde partijen in de dagvaarding ................................................................................. 100 Dagvaardingen ................................................................................................................................ 107 De inleidende dagvaarding ............................................................................................................. 107 Vuistregels voor het opstellen van de dagvaarding .................................................................... 108 De inleidende dagvaarding ............................................................................................................. 111 Vuistregels voor het opstellen van de verzetdagvaarding .............................................................. 118 De verzetdagvaarding ..................................................................................................................... 121 Verzoekschriften ............................................................................................................................. 128 Processtukken ................................................................................................................................. 136 Conclusie van antwoord ............................................................................................................. 137 Conclusie van antwoord, tevens houdende eis in reconventie .................................................. 143 Exceptie van onbevoegdheid/beraad ......................................................................................... 145 Conclusie van repliek .................................................................................................................. 148 Conclusie van repliek, tevens antwoord in reconventie.............................................................. 150 Conclusie van dupliek ................................................................................................................. 152 Conclusie van dupliek, tevens repliek in reconventie ................................................................. 154 Conclusie van dupliek in reconventie ......................................................................................... 156 Akte wijziging van eis .................................................................................................................. 158 Akte uitlating rapport deskundige ............................................................................................... 162 Akte opgave getuigen ................................................................................................................. 164 (Begeleidende) Brieven .................................................................................................................... 166 Landelijk procesreglement .............................................................................................................. 174 Considerans ................................................................................................................................ 175 1 Algemene bepalingen .............................................................................................................. 176 2 Verrichten van proceshandelingen .......................................................................................... 177 3 Nieuwe zaken .......................................................................................................................... 179 4 Comparitie na antwoord ........................................................................................................... 180 5 Pleidooi .................................................................................................................................... 181 6 Diversen ................................................................................................................................... 182 7 Doorhaling van de zaak ........................................................................................................... 183 8 Slotbepalingen ......................................................................................................................... 184 Procesreglement verzoekschriftprocedures rechtbanken sector kanton ................................................ 185 1.1 Algemene bepalingen ............................................................................................................... 185 1.2 Indiening en inhoud verzoekschrift ........................................................................................... 187 1.3 verweer...................................................................................................................................... 188 1.4 Behandeling van het verzoek .................................................................................................... 189 1.5 De uitspraak .............................................................................................................................. 190 Huurgeschil.nl
Pagina 8
Inhoudsopgave
2 Bijzondere regels per verzoek...................................................................................................... 190 Fragmenten handleiding tarieven in burgerlijke zaken ................................................................... 194 Liquidatietarief rechtbanken en gerechtshoven .............................................................................. 201 Rapport Voorwerk II ........................................................................................................................ 206 Procesreglement kort gedingen rechtbanken sector kanton .......................................................... 220 Procesreglement kort gedingen rechtbanken sector kanton .......................................................... 220 Fragmenten wet op de rechtelijke organisatie ................................................................................ 230 Wet op rechterlijke indeling ............................................................................................................. 234 Besluit nevenvestigings- en nevenzittingsplaatsen......................................................................... 238 Fragmenten Evaluatiewet modernisering rechterlijke organisatie .................................................. 252 Bronvermelding ............................................................................................................................... 254
Huurgeschil.nl
Pagina 9
Voorwoord
Voorwoord
Met behulp van de informatie in deze bundel heeft u een solide basis in handen voor de oplossing van vrijwel alle dagelijkse problemen op het gebied van het huurrecht. Kennis van alleen het huurrecht is daarvoor niet altijd voldoende. Want: gelijk hebben, is nog geen gelijk krijgen. Als een wederpartij het niet met u eens is, is het soms helaas nodig om de rechter in te schakelen. Hoewel partijen bij de kantonrechter zonder advocaat kunnen procederen, valt dit vaak niet mee. Het burgerlijk procesrecht kent vele formaliteiten en is nogal ingewikkeld. Deze bundel beoogt een praktische handleiding te zijn, waarmee u uw weg kunt vinden in het burgerlijke proces, zodat u in staat bent om een eenvoudige procedure zelf volledig af te ronden. In het hoofdstuk “fragmenten uit het wetboek van burgerlijke rechtsvordering” heb ik de belangrijkste artikelen uit het wetboek van burgerlijke rechtsvordering bijeengevoegd . Daarnaast heb ik in dit onderdeel ook de bepalingen uit het rolreglement gevoegd, die betrekking hebben op de bewuste bepalingen van rechtsvordering. Bedacht moet worden dat de rechter wél van het rolreglement af kan wijken als dit voor de goede procesorde noodzakelijk is. In deze bundel treft u ook de integrale versie van het reglement aan. Voorts heb ik onder bepaalde artikelen fragmenten uit het handboek “Handleiding regie vanaf de conclusie van antwoord” gevoegd. Deze handleiding is bedoeld als intern handboek voor de rechtspraak. Zij richt zich niet tot andere procesdeelnemers (advocaten, partijen, getuigen enzovoort), maar is openbaar gemaakt omdat het voor hen zinvol kan zijn kennis te nemen van de inhoud van de handleiding. De handleiding verwijst naar rechtsregels, maar vormt zelf geen recht. Er kunnen bij de behandeling van individuele zaken dus geen rechten aan worden ontleend. Wel geeft de handleiding inzicht op welke wijze de rechter bepaalde regels interpreteert. Gedurende deze cursus zullen niet alle procesregels behandeld worden. Het is immers de bedoeling dat de cursist na de cursus in staat is tot het voeren van een eenvoudige procedure voor de rechtbank, sector kanton. De regels over hoger beroep en cassatie komen daarom gedurende deze cursus niet aan de orde. Een aantal bijzonder incidenten en procedures vallen buiten het kader van deze cursus, zoals wraking van de rechter, vrijwaring en korte gedingen (voorlopige voorzieningen).Verder worden regels omtrent executie van vonnissen geheel buiten beschouwing gelaten. Een beperkt aantal relevante incidentele vorderingen, zoals de exceptie van nietontvankelijkheid, wordt wel behandeld.
Huurgeschil.nl Mr. F.C.P. Teeuw
Huurgeschil.nl
Pagina 10
