Brouwerskolkweg 2 Straat en huisnummer Postcode en plaats Kadastrale aanduiding Complexonderdeel Naam object Bouwjaar Architect Bouwstijl Oorspronkelijke functie Huidige functie Datum foto
: Brouwerskolkweg 2 : 2051 ED Overveen : E2236 : Gemeentewerf : Publieke Werken : 1936 : J. de Jongh (directeur Publieke Werken) : Traditioneel-functionalisme : Kantoorgebouw Publieke Werken : Kantoorgebouw Publieke Werken : 09-08-2010
Inleiding Het complex Gemeentewerf is gesitueerd aan de Brouwerskolkweg, nabij de Zeeweg en de watertoren van Overveen. Tot het complex behoren naast het kantoorgebouw de Gemeentewerf en de Prins Bernhardbrug. De Dienst Publieke Werken van de gemeente Bloemendaal gaat aan het begin van de 20ste eeuw op zoek naar geschikte huisvesting. Een grootschalig ontwerp uit de jaren twintig voor de bouw van een bestuurscentrum, raadhuis, school, politiebureau en dienst Publieke Werken aan de Zeeweg wordt afgeblazen vanwege de economische crisis in de jaren dertig 9. Het nieuwe complex is in 1935 ontworpen als Bureau voor Publieke Werken naar ontwerp van de eigen directeur en architect J. de Jongh 10. Het omvat een kantoor aan de openbare weg met, op een afsluitbaar terrein daarachter, de gebouwen van de Gemeentewerf. Ook de dienstwoningen aan de Brouwerskolkweg maken onderdeel uit van het bouwplan11. Het pand is ontworpen in een traditioneel-functionalistische bouwstijl. Er is gekozen voor een functionalistische opzet met een in blokvormen bestaande, sterk horizontaal gelede bouwmassa met flauw hellende daken met zeer forse overstekken en stalen vensters en kozijnen. Hiermee toont de stijl verwantschap met het in 1909 door Frank Lloyd Wright ontworpen Robie House in Chicago. Door het gebruik van baksteen oogt het gebouw tevens traditioneel. Een belangrijke wijziging betreft de kopgevel aan de noordzijde waar een voormalige garage/stallingsruimte is omgebouwd tot kantoorruimte. Hierbij is een karakteristieke luifel verdwenen en de pui op de begane grond toegevoegd. In het interieur zijn aanpassingen in de indeling van de kantoorruimten uitgevoerd en zijn tochtdeuren in de gangen toegevoegd. Beschrijving Het kantoor heeft een rechthoekige plattegrond met risalerende hoekpaviljoens. Het is opgetrokken uit twee bouwlagen. Aan de voorzijde is dit als één bouwlaag met kelder vormgegeven. Het pand wordt overkapt door samengesteld schilddak dat gedekt is met gesmoorde Romaanse pannen. Het dak heeft zeer brede overstekken. Boven de hoekpaviljoens is de kap iets hoger opgetrokken. Centraal in het voordakvlak, boven de Bureau M & DM, Cultuurhistorische Verkenning Gemeentewerf Bloemendaal, Amsterdam 2007 Gemeente Bloemendaal, bouwarchief Brouwersolkweg 2, 2a, .dossiernr. 2126 11 De dienstwoningen aan de Brouwerskolkweg vallen buiten deze complexbeschrijving. 9
10
entree, zit een lage vijfruits dakkapel met breed overstek. Centraal op de nok staat een gemetselde schoorsteen. De gevels zijn gemetseld in halfsteens verband in een handvorm baksteen die boven het trasraam is witgesausd. Kozijnen, vensters en entreepartij zijn in staal uitgevoerd. Onderdorpels bezitten keramische lekdorpels. Alle gevels zijn symmetrisch ingedeeld. Centraal in de negen vensterassen tellende voorgevel bevindt zich de publieksontsluiting van het kantoorpand. Het bestaat uit een naar de verdieping leidende stenen trap die bekleed is met leisteen. De uitwaaierende trap wordt geflankeerd door een gebogen stalen leuning. De entree wordt door een natuurstenen, gefrijnde omlijsting omkaderd. De bovenrand heeft het opschrift Publieke Werken. Boven de stalen glasdeuren is een luifel aangebracht in de vorm van een natuurstenen balk. De brievenbus en deurbel zijn eveneens gevat in een hardstenen plaat. Links en rechts van de entree zitten twee vrijwel vierkante vensters met tweeruits bovenlichten. In de risalerende hoekpaviljoens zitten twee brede liggende vensters met zijlichten en vijfruits bovenlichten. In de plint bevinden zich acht smalle, horizontaal gelede keldervensters. De zijgevels bezitten op de begane grond vier vierkante vensters en op de verdieping twee brede, liggende vensters overeenkomstig die in de voorgevel. De achtergevel heeft centraal in de gevel een hoog monumentaal venster met ladderroeden verdeling en een glas-in-loodvoorstelling. Ter weerszijden zitten op de begane grond dubbele glasdeuren en vierkante vensters en op de verdieping brede, liggende vensters overeenkomstig die in de voorgevel. De deurpartijen worden afgesloten door een vlakke luifel waarbinnen de oorspronkelijke verlichtingsarmatuur nog aanwezig is. Interieur Via het transparante entreeportaal wordt de entreehal bereikt. Elke bouwlaag bestaat uit een langgerekte middengang die van paviljoen naar paviljoen loopt. De vertrekken van de middenvleugel grenzen aan deze gang. De entreehal staat in verbinding met het transparante trappenhuis die als een bordestrap is vormgegeven. Het trappenhuis is bevloerd met travertijnen traptreden. Lambrisering van entreeportaal, middengang en trappenhuis is lichtgeel gekleurd tegelwerk. In het centraal in het trappenhuis aanwezige monumentale venster is een glas-in-lood herdenkingsraam geplaatst met opschrift Bureau Publieke Werken 1920 en 1936. Het opschrift met de naam van de ontwerper en uitvoerder rechts onder is deels weggevallen achter de raamstijlen. Nog leesbaar is het opschrift Ontwerp en uitv. Schrier en de R[..]Haarlem. Op de begane grond en de verdieping zijn de oorspronkelijke toiletgroepen nog aanwezig. Ook de balustrade rondom de zoldertrap is oorspronkelijk. De kap is een gordingenkap. Op de hoeken van de voorgevel sluit een concave, lage, gemetselde muur aan die als een crescent een pleinvormige ruimte omsluit. Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst De monumentale waarden van het complex Gemeentewerf zijn gelegen in de bijzondere complexmatige samenhang. Een complex bestaat uit verschillende elementen, veelal in één periode tot stand gekomen die met elkaar een ensemble vormen. De karakteristiek wordt gevormd door het samenspel van en de samenhang
tussen elementen: stedenbouwkundig plan, gebouwen, objecten, (semi)openbare ruimte, landschappelijke aanleg en beplanting. Het kantoorgebouw Publieke Werken bezit cultuurhistorische waarden als complexmatig onderdeel van de Gemeentewerf. Het kantoorgebouw bezit stedenbouwkundige en situationele waarden vanwege de goed zichtbare ligging aan de Brouwerskolkweg. De oriëntatie op de straat en de zorgvuldig vormgegeven pleinvormige ruimte met middenplantsoen voor de hoofdentree versterken de situationele waarde. Er is sprake van landschappelijke waarden vanwege de inbedding van het complex in een natuurlijke groenstructuur. Er is sprake van architectuurhistorische waarden vanwege de kwaliteit van het ontwerp in traditioneel-funtionalistische stijl. Karakteristiek zijn de daken met brede overstekken, de stalen vensterpartijen en de representatief vormgegeven publieksentree in de voorgevel. In het interieur zijn het transparante trappenhuis en de langgerekte, centrale middengang kenmerkend. Dat geldt ook voor de ruimtelijke relatie die ontstaat door de transparante middenas die via de publieksingang en het trappenhuis met het monumentale venster naar de achtergelegen gebouwen van de Gemeentewerf leidt. Het centraal in het trappenhuis aanwezige monumentale herdenkingsraam met opschrift Bureau Publieke Werken 1920 en 1936 is eveneens waardevol. Als kantoorgebouw van de Dienst Publieke Werken bezit het pand typologische waarde. Karakteristiek is eveneens dat het gebouw nog steeds als zodanig functioneert. Het exterieur en interieur zijn vrijwel oorspronkelijk behouden gebleven wat betreft structuur, indeling en aankleding. Het kantoorgebouw is vrijwel gaaf in hoofdvorm en in onderdelen. Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.
Publieksentree voorgevel
Zijgevel (noord ) en achtergevel
Trappenhuis
Glas in lood herdenkingsraam in trappenhuis
