Brothers-In-Arms Memorial
I Honour of all the Brothers who Served in World War One”
“ n
Op initiatief van de werkgroep
VZW ‘B r o t h e r s - In - A r m s
Memorial
P r o j e c t’
Lange Dreve 16, 8980 Zonnebeke 1
Amy Beechey die een buitengewoon gezin heeft van 14 kinderen verliest haar man in 1912. Tijdens de gruwel van '14-'18 zal Amy van haar 8 zonen maar liefst 5 zonen verliezen aan het front. Twee andere zonen emigreren naar Australië en gaan er deel uitmaken van de mythische landing op Gallipoli. Eén ervan overleeft een kogel van een scherpschutter en doorleeft zijn dagen met een virtuele verlamming. Amy ziet geen enkele zoon terug. Eén voor één worden ze meegezogen in de tragedie van de oorlog. Amy wordt in april 1918 door koning George V uitgenodigd. De koning betuigt zijn medeleven voor het verlies van haar 5 zonen. Miljoenen mannen verkeren in een gelijkaardige situatie. Vele gezinnen zullen hun zonen nooit terug zien. Onwaarschijnlijk veel jongens zullen aan hun zij een jongere of een oudere broer zien sneuvelen of sterven, en deze moeten achterlaten op het front. Deze gruwelijke tragedies van welke aard ook, zijn niet in te schatten. Zelfs documenten kunnen deze niet beschrijven. Men moet het 'aanvoelen'. Deze die het hebben ervaren wilden het niet kwijt. Ze konden het zelfs niet uiten. Harry Patch, de allerlaatste oud-strijder die op 111-jarige leeftijd overleed, verwoordde het zo:
“To many died, don't go to war”
Foto - De twee broers Jim en John Hunter 2
De Ontdekking van John Hunter
21 augustus 1889 - 26 september 1917
De boodschap zoals 'A message in a bottle' is een algemeen gekend verhaal. Maar nooit is een dergelijke boodschap gevonden ... tot op het moment van de ontdekking van de graven van vijf Australische soldaten te Zonnebeke. Later zal blijken dat er een boodschap werd nagelaten door broer Jim. Jim en John Hunter zijn bij deze zeer bijzonder. Opgegroeid in Nanango, Queensland Oost - Australië. Beiden stappen ze in het grote avontuur en trekken naar het Westfront. Jim overleeft de oorlog. Na de oorlog komt hij samen met zijn vader naar de westhoek terug om zijn broer te zoeken. Maar tevergeefs, dit mysterie zal pas worden ontcijferd in latere generaties. De ontdekking en opgraving van John Hunter werd gedaan door Johan Vandewalle die ook groen licht kreeg van Archeo 7 onder leiding van Dieter Demey, dit om over te gaan tot een archeologische verantwoorde opgraving. Johan Vandewalle, geboren in 1961 en opgegroeid midden de oorlogsverhalen is een amateur archeoloog voor de eerste wereldoorlog en vooral gekend van zijn baanbrekend werk bij de ontdekking van diverse dug outs . Johan is auteur van het boek ‘Beneath Flanders Fields’ en eveneens begeleider en te zien in verschillende documentaires zoal ‘The Underground War/Zero Hour, Vampire Dug Out, Lost in Flanders en de Telefax reportage op Canvas. www.polygonwood.com De ontdekking van John Hunter beschrijft de gruwel van de oorlog via de blik die hij uitte bij het zien van het zonlicht. Zijn gelaat toont de verbittering en gruwel van de laatste uren van zijn leven.
3
Foto boven - Johan Vandewalle en leden v/h team bevrijden John Hunter Foto midden - Johan Vandewalle bij de zware en emotionele opgave Foto onder - John Hunter, de meest indrukwekkende ontdekking 4
Symbool van Vrede -
De Eeuwige Vereniging
De broers Jim en John zijn het symbool van de eeuwige vereniging. Het 'Brothers-In-Arms Memorial' zou het memoriaal worden om alle broers uit naties te eren die dienden tijdens de grote oorlog. Het idee om een memoriaal op te trekken is noodzakelijk om ook iedere leeftijdsgroep de essentie weer te geven van de eeuwige verbintenis. Het unieke concept moet de vredesboodschap naar voor brengen en een symbool van uiterste verzoening zijn. De Angelsaksische manier van herdenken, de zogenaamde ‘remembrance’ is een heel andere manier van herdenken dan de manier waarop wij hier in de Westhoek de Grote Oorlog herdenken. Waar de Angelsaksische landen het grote patriottische streven naar voor brengen is het de intentie van de westhoekmusea om meer de mens in de oorlog en het waanzinnige lijden centraal te stellen. Langzaam maar zeker gaan in het voormalige Britse Rijk ook stemmen op om aan deze manier van herdenken de voorkeur te geven. Deze tendens werd versterkt door Harry Patch in het VK en door het trieste verhaal van de ‘Zonnebeke Five’ in Australië. Twee verhalen die elkaar raken en aanvullen in de westhoek. Het personaliteitsbeginsel werd al vorm gegeven door het prachtige en bekroonde IFF museum in Ieper en het indrukwekkend ingetogen Talbot House in Poperinge. Voor het IJzer front kwijt het IJzertoren museum zich consequent van deze taak. Dit allen zijn echter grote musea die het verloop van de oorlog in zijn totaliteit brengen, waardoor de instap iets anoniemer is. Missie: Aan de hand van enkele persoonsgebonden voorbeelden de gruwel van de oorlog en de waanzin van geweld aan de kaak stellen. De meerwaarde van ons project bestaat uit het feit dat wij focussen op deze twee ontroerende verhalen en er een positieve boodschap van liefde en er een niet te verhullen vredeswil uit distilleren. Door de kleinschaligheid, en de nadruk op individuele verhalen willen we de mensen ook op een persoonlijker manier in contact brengen met WOI en het Ieper front. Het concept richt zich eerder op de individuele bezoeker van de slagvelden en de meerwaardezoekers onder de groepen. 5
Brothers-In-Arms Memorial
De beoogde plaats voor het memoriaal is een hoog gelegen, licht hellend en recent bebost terrein in Zonnebeke. Het terrein werd uitgekozen daar het centraal deel uitmaakte tijdens de derde slag om Ieper. Meerbepaald Westhoek-Ridge, Broodseinde-Ridge en Polygonwood. Vanuit dit punt staat men centraal en heeft men zicht op de ten oosten gelegen velden waar de slag om het Polygone bos op 26 September woedde en het drama zich afspeelde tussen beide broers die deel uitmaakten van deze aanval. John stierf in de armen van zijn broer Jim en werd ook achtergelaten daar hij besloot mee op te rukken in de aanval. Hij zou de slag overleven en terugkeren om zijn broer John mee te nemen richting het Westen waar hij hem dan ook heeft moeten begraven op zijn terugweg.
Foto boven - Ligging van het terrein Foto onder - Foto van het terrein waar John Hunter gesneuveld is en waarop het ‘Brothers-In-Arms Memorial’ kan gebouwd worden 6
Voor de realisatie van het memoriaal en zijn omliggend landschapspark dient alleen een kleine zone voor een kleine parking en een strook voor het eigenlijke memoriaal ontbost te worden. Dit kan geen probleem opleveren daar de planten op heden slechts 1 meter hoog zijn. De recente aanplanting biedt ons, toekomstgericht, wel een ideaal kader voor het memoriaal. De open ruimte, omvat door hoge bomen, zal het perspectief op het vroegere slagveld alleen maar versterken! Het memoriaal met het gebouw en de omgeving werden door de landschapsarchitect Andy Malengier ontworpen. Andy Malengier, geboren in Ieper in 1971 is een landschapsarchitect uit Wervik en is vooral gekend voor zijn ontwerpen van begraafplaatsen. www.andymalengier.be
Het memoriaal presenteert een allesdoordringende architectuur die ervoor moet zorgen dat de bezoeker werkelijk heel diep geconfronteerd wordt met de bittere werkelijkheid. Het schetsontwerp van het memoriaal is een eerste aanzet om wanneer het project concrete vorm zal krijgen verder uit te diepen tot een uiterst duurzaam en universeel memoriaal. De lange vorm van 4 meter breed en 40 meter lang symboliseert als het ware een sas tussen de twee werelden van de strijdende naties. Een sas tussen oorlog en vrede. De verschrikking van de oorlog en de strijd om vrede zijn elk op zich aan het uiteinde van het memoriaal te ervaren …
7
Het memoriaal zal, vooraleer de site te betreden, zichtbaar zijn van op de straat. Een bezoekersingang zal, frontaal gezien, niet zichtbaar zijn. In de voorgevel van 4 m breed en 4 m hoog zit alleen een kijkvenster van twee ineengestrengelde of verenigde cirkels die de vereniging van de uiteengerukte broers moet symboliseren.
Wanneer het memoriaal benaderd wordt dan kan doorheen de symbolische opening een fantastisch perspectief ervaren worden op de beeldengroep en het daarachter gelegen landschap.
Architectuur en landschap vinden er de perfecte harmonie en creëren een symbolisch vredesverhaal! 8
9
Het memoriaal wordt zijdelings betreden via een pad dat de bezoekers van de parkeergelegenheid naar het memoriaal leidt. Een frontale inkom is hier niet aangewezen. De bezoeker is slechts tijdelijk en maakt geen deel uit van de filosofie die in het ontwerp verweven zit.
Ook de verrassing is via deze benadering compleet, wanneer eenmaal het memoriaal binnengetreden, een allesomvattend perspectief aangeboden wordt, richting de beeldengroep van de twee lijdende broers. In het verlengde van het toegangspad, loopt het pad even verder door in het bos, waar een natuurstenen plaat het eindpunt vormt. Op deze plaats is de tekst geplaatst van ‘Brothers In Arms’, geschreven door Mark Knopfler.
10
‘Brothers In Arms’
These mist covered mountains Are a home now for me But my home is the lowlands And always will be Some day you`ll return to Your valleys and your farms And you`ll no longer burn To be brothers in arms Through these fields of destruction Baptism of fire I`ve watched all your suffering As the battles raged higher And though they did hurt me so bad In the fear and alarm You did not desert me My brothers in arms There`s so many different worlds So many different suns And we have just one world But we live in different ones Now the sun`s gone to hell And the moon`s riding high Let me bid you farewell Every man has to die But it`s written in the starlight And every line on your palm We`re fools to make war On our brothers in arms
Mark Knopfler 11
Eenmaal terug in het eigenlijke memoriaalgebouw ervaren we het enorme perspectief op de beeldengroep, geplaatst voor een open venster op het landschap, daar waar de vijandelijke linies lagen. Links en rechts op de muren kunnen toepasselijke teksten in de met natuursteen bezette muur uitgebeiteld worden. Een van de teksten zou bijvoorbeeld de tekst kunnen zijn die Soren op de Brothers-In-Arms postkaart schreef, “In honour of all the brothers who served in World War One”. Ook de brief aan Jim zou er kunnen opkomen … Voor de zijwanden kunnen in een licht verdiepte gleuf kaarsen of bloemen gelegd worden ter herdenking van alle wereldwijd gesneuvelde broeders. Het interieur van het memoriaal moet een museaal kader scheppen voor het plaatsen van het kunstwerk! Dergelijke niet alledaagse uitbeelding van een soldaat die zijn stervende broer in de armen houdt moet in het mooiste kader geplaatst worden! De bezoeker moet als het ware een transcendale sfeer ervaren. De ervaren, diep stille, emotie mag hem nooit meer loslaten … De beeldengroep van de twee broers zal door de beeldhouwer Peter Corlett gemaakt worden. Peter Corlett, geboren in 1944 is een Australische beeldhouwer uit Melbourne, beroemd voor zijn figuurlijke beelden in brons en voor zijn ‘memorials’ in het bijzonder hier op het Western Front www.petercorlett.com
12
Het schetsontwerp van Soren Hawkes is gebaseerd op het verscholen verhaal van John en Jim, die opgraver Johan Vandewalle heeft ontdekt. Op zijn pelgrims bezoek te Nanango - Oost Australie waar beide broers opgroeiden, heeft Johan het verhaal aangevoeld . Het verhaal werd nagelaten door Jim Hunther voor hij zou sterven !
“In Honour of all the Brothers who Served in World War One”
Postcard designed to donate to the ‘Brothers-In-Arms Memorial Project’ please visit www.polygonwood.com
This image is copyright Soren/Brothers-In-Arms
13
14
De bezoeker kan wandelen in een rustig landschapspark, waarin het memoriaal op zijn beurt een museaal kader vindt. Wandelend door het park heeft de bezoeker zicht op de heuvelrug die door de geallieerde soldaten moest ingenomen worden. Kijkend in de richting van de geallieerde linies ziet de bezoeker het memoriaal met het kunstwerk van de twee lijdende broers. Aan de andere kant zijn duidelijk de twee ronde, verenigde gaten te zien. De vereniging richt zich naar het mythische westen, het Elysium, …
15
16
Realisatie Het voorstel van het ‘Brothers-In-Arms Memorial’ gaat gepaard met de overtuiging dat een duurzaam monument gecreëerd moet worden dat een universele vredesboodschap de wereld kan insturen. Duurzaam in de zin dat héél veel generaties het memoriaal kunnen ervaren en stil kunnen staan bij de verschrikkelijke verscheurdheid van alle broers die elkaar in alle tijden en over de hele wereld op het slagveld hebben verloren. Duurzaam in de zin dat het memoriaal later een monument moet worden. Alleen met duurzame materialen kan een monument ontstaan! Duurzame materialen zijn ook dure materialen. Wanneer een memoriaal gebouwd zou worden dat goedkoop in materiaal en aanleg is dan heeft dit geen enkele zin! In de verre toekomst moet het memoriaal nog zijn aantrekkingskracht bezitten! Degelijkheid is hier dus op zijn minst aangewezen! In eerste instantie wordt gedacht aan een baksteen voor het exterieur.. Baksteen dat een voeling heeft met de klei waarop het gebouwd wordt, met de klei waarin de soldaten gestreden hebben. Een onlosmakelijke band met de grond waarop de soldaten gesneuveld zijn en in begraven zijn wordt hier op deze manier tot stand gebracht. Daarnaast dienen de wanden in het interieur bezet te worden met natuursteen in een grijs, blauwe kleur.. De natuursteen kan in het interieur voor een hemelse sfeer zorgen, waartoe een transcendaal gevoel, in confrontatie met de kleigrond gecreëerd wordt. In deze natuursteenplaten kunnen de teksten gebeiteld worden. Dezelfde natuursteen zou gebruikt moeten worden voor de vloer en naadloos doorlopen in de wandelpaden die naar het memoriaal leiden. Zo kan een perfecte harmonie ontstaan tussen architectuur en landschapsarchitectuur! Dergelijke duurzame realisatie is dus duur. In een eerste brute raming kan gesteld worden dat het gebouw, wanneer het met dergelijke visie gerealiseerd wordt ongeveer 500000 € kan kosten. Het kunstwerk van de beeldengroep van de twee broers moet in brons gegoten worden en zal 50000 € kosten. De omgeving met de parking, toegang, landschapspark enz. … kan voorlopig geraamd worden op 150000 €. Studiekosten voor de realisatie door architect, landschapsarchitect en ingenieur kan geraamd worden op 65000 €. Dit betekent dat we voor de totale realisatie rekening mogen houden met een kostprijs van 765000 € excl. btw. De totale prijs bedraagt 925650 € incl. 21% btw. Om het project te verwezenlijken zal niet enkel beroep gedaan op het Vlaams niveau, maar zal het project voorgelegd worden aan verschillende instanties der landen die hierbij betrokken zullen zijn. Het verhoopte bedrag zal op deze manier moeten bijeen gebracht worden. Het totaal van verliezen is 9721937 gesneuvelde soldaten. Hierop wordt de berekening gemaakt om het project waar te maken. Bijvoorbeeld: Als voor iedere gesneuvelde soldaat 0,1 € verworven kan worden, maakt dat de som van 972193,7 €.
Het memoriaal moet om een wereldwijde vredesboodschap te verkondigen uiterst duurzaam zijn en heel veel klasse uitstralen! Het moet de bezoeker, wanneer hij de site betreedt, eventjes zijn adem afsnijden. De ervaring van het bezoek mag hem nooit meer loslaten! 17
Brief aan Jim,
Jim, na jouw verschrikkelijke ervaring aan het Westfront is jouw levensstrijd een verhaal geworden. Jullie levensverhaal, … een vrijheidsverhaal van twee broeders, aangeboden aan de wereld. We zullen jullie er altijd héél dankbaar voor zijn. Jullie verhaal zal ooit een verhaal van hemelse schoonheid worden, is er nu één van aardse waarheid … Maar de aardse ‘schone waarheid’ zal jou proberen te overtuigen, het zal wel slijten, zul je heel veel horen Wel het zal niet slijten … Deze aardse waarheidszeggers beseffen niet dat er een héél pijnlijk gat in uw hart is gekerfd. Dit gat zal nooit meer dichtgroeien, want het is er nodig, hoe verschrikkelijk de pijn ook is, om de prachtige herinneringen in op te slaan en jouw broer er een plaats te geven, in jouw hart, in jouw leven. Want het zal niet slijten Jim, trek u niet op aan dergelijke, ongevoelige, pijnlijke onwetendheidssteuntjes. Vind steun bij zijn verkregen ultieme vrijheid en luister naar zijn levensverhaal. Laat uw hart maar de pijn ondergaan, héél uw leven lang. Want dan pas weet je dat jouw broer niet vergeten is, dat het niet slijt, dat hij nog steeds de pijn in uw hart enigszins, hoe onwerkelijk moeilijk ook, leefbaar maakt … Dit gat zal nooit meer dichtgroeien, … want het is er nodig Jim. Want ooit …
Ooit Zal het gat verenigd en verstrengeld worden, een blik werpen op jullie thuis, zal jullie levensverhaal verenigd worden en zal het herleven in een groot vredesverhaal. Zal een eenvoudig man jouw geliefde broer terugvinden en jouw familie komen opzoeken. Zullen kunstenaars jullie laatste moment samen verbeelden, een plaats geven en voor altijd verbinden. Zullen alle lijdende broeders er herdacht worden.
J
Vind je er met ohn, in een memoriaal verhaal voor vrede, de eeuwige vereniging …
Andy Malengier 18
Verhaal en ontdekking van John Hunter Johan Vandewalle
Ontwerp beeldengroep ‘Brothers-In-Arms’ Johan Vandewalle & Soren Hawkes
Ontwerp ‘Brothers-In-Arms Memorial’ Andy Malengier
Tekst Johan Vandewalle & Andy Malengier
Fotografie Archief Familie Hunter, Rob Troubleyn, Johan Vandewalle
Opmaak van deze presentatie Andy Malengier
Op initiatief van de werkgroep
VZW ‘B r o t h e r s - In - A r m s
Memorial
P r o j e c t’
Lange Dreve 16, 8980 Zonnebeke 19
Brothers-In-Arms Memorial
I Honour of all the Brothers who Served in World War One”
“ n
Copyright
VZW ‘B r o t h e r s - In - A r m s
Memorial
P r o j e c t’
Lange Dreve 16, 8980 Zonnebeke 20
Bijlage
21
The Courier Mail, Jim & Molly
22
Canberra Times
23
Guest speaker, Harry Hunter
24
25
Speaker, Major James Francis
26
27
28
The West Australian
29
30
The West Australian
31
The West Australian
32
The West Australian
33
Oprichting VZW Brothers-In-Arms Project
34
