Brandwonden voorkomen
Van alle thuisongevallen mondt amper 2 % uit in brandwonden. Maar de gevolgen van die brandwonden zijn vaak erg zwaar en helaas onomkeerbaar. Iemand die ernstig verbrand is, is verminkt voor zijn verdere leven. Bovendien zijn we ons minder bewust van de gevaren voor onze kinderen in huis dan van de gevaren in het verkeer. En vuur is niet de grootste boosdoener. Wel hete vloeistoffen: koffie, hete soep, een waterketel op het fornuis … heel gevaarlijk, vooral voor kleine kinderen.
1
Trouwens, 20 % van de brandwonden bij de jongsten is het gevolg van te warm badwater. Controleer daarom elke keer het badwater van uw oogappel. Want ook kinderen hebben wasvoorschriften. Zoals zovele ongevallen kunnen we ook brandwonden vermijden. Met een beetje gezond verstand en doorzettingsvermogen kan iedereen zijn dagelijkse doen en laten bijsturen. En het thuis veilig houden voor jong en ook oud. Dat vraagt van ons, volwassenen een inspanning. Soms moeten we zelfs radicale maatregelen nemen. Maar een ding is zeker: op elk moment moeten we waakzaam blijven. Want kinderen zijn onwetend. Ze doen ons o zo graag na. Maar schatten de gevaren fout in. KBC Bank & Verzekering wil u daarbij helpen. Als verzekeraar vindt ze het een van haar essentiële taken om ongevallen te vermijden. Daarom besteedt ze veel aandacht aan het thema ‘ongevallen met jonge kinderen’ tijdens preventiecampagnes. Deze brochure is hier een voorbeeld van. Ze is tot stand gekomen in samenwerking met de Nationale Stichting voor Hulp aan Zwaar Verbranden.
2
Brandwonden voorkomen
De keuken
De keuken staat vol gevaarlijke voorwerpen: het fornuis met kookpannen vol heet eten, de oven, elektrische apparaten en onderhoudsproducten. Het is dan ook geen speelruimte. (Kleine) kinderen moeten niet mee helpen koken of afwassen, hoe leuk ze dat ook vinden. Het beste zou zijn om peuters en kleuters de toegang tot de keuken te verbieden (door een veiligheidshekje in de deuropening te plaatsen). Wanneer kinderen toch in de keuken zijn tijdens het koken, horen ze in een kinderbox. Kan dat niet, dan is het dubbel zo belangrijk altijd waakzaam te blijven en te proberen om gevaren te voorzien. Brandwonden die kinderen in de keuken oplopen, zijn vooral te wijten aan hete vloeistoffen (water, soep, vet of frituurolie), elektriciteit, vlammen of contact met een brandend voorwerp.
3
4
Brandwonden voorkomen
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
Doe het zo
Fornuis
Omvertrekken van steelpan, kookpan of fluitketel met hete vloeistof
• Zet de kookpannen zoveel mogelijk achteraan op het fornuis. Draai de stelen naar binnen en plaats een fornuishekje. • Zorg ervoor dat het kind niet boven aan het fornuis kan komen (stoelen en krukjes uit de buurt houden).
Oven
Contact met handen of hoofd
• Belet dat het kind dicht bij de oven komt. Beter nog: plaats de oven buiten het bereik van het kind (bijv. op een zekere hoogte). • De deur van een ‘goede’ oven mag niet echt warm worden.
Koffiezetapparaat of koffiekan met filter
Kantelen van onstabiele filter
• Zorg dat de filter stevig vaststaat. • Kies een koffiezetapparaat met hangende filter.
Friteuse en andere elektrische apparaten
Omvallen door trekken aan elektrisch snoer
• Kies voor een ingebouwde friteuse. • Laat de friteuse afkoelen alvorens haar te verplaatsen. • Zorg ervoor dat kinderen niet bij de apparaten of snoeren kunnen. Controleer of de warmte zich niet voortzet op de handvatten.
Keukentafel
Omvertrekken van kopjes, borden, kookpannen …
• Plaats hete vloeistoffen of voorwerpen in het midden van de tafel (nooit op de rand). • Leg liefst geen tafelkleed maar wel placemats op tafel.
Stopcontacten
Elektrocutie door contact met tong of natte handen
• Plaats veilige stopcontacten.
Onderhoudsproducten
Contact met bijtende chemische bestanddelen
• Berg de producten onmiddellijk na gebruik op (liefst achter een vergrendelde deur).
5
6
Brandwonden voorkomen
De badkamer
Water, dat is pas speelgoed voor een kind. Tenminste … als het niet warmer is dan 37 °C. Warmer water is gevaarlijk. De huid van een jong kind is immers minder dik dan die van een volwassene. En daarom veel kwetsbaarder. Als u een kind een bad geeft, moet u goed in de gaten houden dat het water onder 38 °C blijft en dat het kind de warmwaterkraan niet zelf kan opendraaien of de mengkraan anders kan afstellen.
De beste preventietip is heel eenvoudig: laat een kind nooit alleen als het in bad zit … ook niet als de telefoon rinkelt. Een andere veiligheidsmaatregel die zo’n 125 euro kost: plaats een thermostaatkraan, dan bent u altijd zeker dat het water nooit warmer wordt dan 37 °C, ook als kinderen de kraan opendraaien.
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
Doe het zo
Bad
Brandwonden door te heet water
• Vul het bad eerst met koud water, voeg daarna pas warm water bij tot het de juiste temperatuur heeft (controleer met een badthermometer). Wie een thermostaatkraan heeft, stelt die meteen juist in (maximaal 37 °C). • Zet het kind daarna pas in bad. Blijf erbij en belet het aan de kranen te komen. • Beperk in elk geval ook de temperatuur van de boiler tot 50 °C.
Kranen
Brandwonden door aanraking
• Zorg ervoor dat de kranen (van bad of wastafel) niet warm blijven na gebruik (altijd nog even de koudwaterkraan opendraaien).
Haardroger en andere elektrische apparaten
Brandwonden door aanraking en elektrocutie
• Laat geen ‘opgewarmde’ apparaten rondslingeren. • Gebruik liefst helemaal geen elektrische apparaten in de badkamer, ook geen radio of telefoon. Zeker niet als iemand in bad zit. (water + elektriciteit = elektrocutie!) • Plaats veilige stopcontacten.
Onderhoudsproducten
Contact met bijtende chemische bestanddelen
• Berg de producten onmiddellijk op na gebruik (liefst in een vergrendelde kast).
7
8
Brandwonden voorkomen
De woonkamer, de eetkamer
Hoewel de meeste brandwonden worden opgelopen in de keuken of de badkamer, moeten we ons bewust zijn van de gevaren in eet- en woonkamer. Een (feestelijk) gedekte tafel, een open haard of kolenkachel, een verlichte kerstboom, … het zijn allemaal mogelijke bronnen van gevaar. Ook al omdat wij volwassenen in de eet- en woonkamer minder op onze hoede zijn.
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
Doe het zo
Tafel
Omvertrekken van kopjes, borden, schotels, schotelwarmers, fondue-olie, …
• Leg geen tafelkleed, maar wel placemats op tafel. • Plaats ‘gevaarlijke’ voorwerpen (zoals een kopje koffie!) niet op de rand van de tafel. • Zorg dat kinderen niet bij het snoer kunnen van elektrische apparaten die op tafel staan (zoals een fondue- of raclettestel). • Steek geen kaarsen aan.
Open haard, kolenkachel, radiator
Brandwonden door vlammen, door aanraking
• Zet een stabiel (haard)scherm voor de warmtebron.
Stopcontacten
Elektrocutie door contact met tong of natte handen
• Plaats veilige stopcontacten.
Tafel- en kerstversiering
Elektrocutie, brandwonden door vlammen of aanraking
• Zet alle decoratieve elementen die warm kunnen worden (zoals lampen) buiten het bereik van kinderen. • Koop kerstbomen met wortel. Kies voor uw kerstboom liefst elektrische verlichting en controleer de lampjes regelmatig op oververhitting.
9
10
Brandwonden voorkomen
En verder...
Kinderen willen zo graag volwassenen helpen, ze willen ‘erbij’ zijn en alles meebeleven. Maar omdat ze zo snel zijn en soms wat bruusk in hun bewegingen, kunt u hun gedrag niet altijd voorzien. Daarom is het beter om bepaalde activiteiten uit te stellen tot het kind rust of onder toezicht staat van een andere volwassene.
Anderzijds leren kinderen het beste ook veilig omgaan met vuur en warmte. Toon kinderen bijvoorbeeld hoe ze veilig een lucifer kunnen aansteken (van het lichaam wegstrijken). Als u kinderen iets verbiedt (bijv. het strijkijzer aanraken) legt u hen het beste ook uit waarom. Zo leren ze oog krijgen voor het gevaar.
Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
Doe het zo
Strijkijzer
Brandwonden door aanraking
• Strijk niet in aanwezigheid van een kind. • Laat het strijkijzer na gebruik afkoelen buiten het bereik van het kind.
Barbecue
Brandwonden door aanraking (houtskool) of door vlammen
• Houd kinderen altijd op afstand. • Steek de houtskool nooit aan met methanol of andere ontvlambare vloeistof.
Grasmaaier
Elektrocutie, brandwonden door vlammen
• Maai het gras niet in aanwezigheid van een kind. • Rook niet terwijl u de benzine bijvult.
Bijtende producten, ontstoppers, wc-producten, afbijtmiddelen
Brandwonden door aanraking
• Berg de producten veilig op, liefst achter slot. • Gebruik zulke producten niet in aanwezigheid van een kind.
Vuurwerk (vuurpijlen, rotjes, voetzoekers)
Brandwonden door ontploffing
• Volg de handleiding nauwgezet.
11
12
Brandwonden voorkomen
10 basisprincipes op een rij
1 Zorg ervoor dat kinderen uit de keuken blijven (plaats een veiligheidshekje). Wanneer kleine kinderen toch in de keuken zijn, bijvoorbeeld tijdens het koken, horen ze in een kinderbox. 2 Zet hete voorwerpen of vloeistoffen nooit op de rand van de tafel. 3 Leg geen tafelkleed maar wel placemats op tafel. 4 Vul uw friteuse of fonduestel maar voor een derde en zet deze toestellen nooit op de grond. 5 Stel de temperatuur van de boiler af op (maximaal) 50 °C. 6 Controleer vooraf altijd de temperatuur van het badwater (voor kinderen niet meer dan 37 °C). Een thermostaatkraan is hiervoor heel handig. 7 Laat een kind nooit alleen als het in bad zit. Ook niet als er gebeld wordt of als de telefoon rinkelt. 8 Koop uitsluitend elektrische apparaten waarvan de wanden en handvatten koel blijven. 9 Drink hete dranken uit de buurt van een kind (NOOIT met een kind op uw schoot bijvoorbeeld). 10 Gebruik nooit methanol voor uw barbecue of fondue, maar wel aanmaakblokjes (voor barbecue) of alcohol in pastavorm (voor fondue).
13
Eerste hulp bij brandwonden
1 Doof het vuur
2 Begin met koelen
Bij brandwonden veroorzaakt door vlammen
Voor alle brandwonden
Beslist: doof het vuur door (het kind) op de grond te rollen. Liefst: gebruik daarbij stukken textiel (zoals een jas of een deken). Eventueel: blus met water, behalve als het gaat om een brandende friteuse (gebruik hier een vochtige doek of een branddeken). Nooit: ga nooit lopen met een brandende persoon of een brandend voorwerp.
Beslist: koel eerst en vooral de wonde af. Liefst: met lauw, stromend water (van de kraan). Eventueel: met heel schone, natte doeken (alleen als de brandwonde kleiner is dan 10-15 % van de totale lichaamsoppervlakte, anders daalt de lichaamstemperatuur te snel en is er gevaar voor onderkoeling).
14
3 Blijf koelen
Beslist: koel ten minste 20 minuten. Liefst: laat het kraanwater zacht stromen. Eventueel: verwijder tijdens het koelen de kleding die niet aan de huid kleeft. Desnoods: meng warm water bij als het water te koud is.
Brandwonden voorkomen
4 Waarschuw de huisarts
5 Verzorg de wonde
Graadmeter Er zijn eerste-, tweede- en derdegraads brandwonden. 1ste-graads brandwonden: de huid is nog heel, alleen rood en pijnlijk. 2de-graads brandwonden: de huid is rood met blaren en pijnlijk. 3de-graads brandwonden: de huid is perkamentachtig, beige, bruin of zwart en aanvankelijk nauwelijks pijnlijk.
Beslist: neem contact op met de huisarts als de brandwonde groter is dan een stuk van 2 euro en er blaren zijn of als de huid er aangetast uitziet. Vooral brandwonden aan hoofd, hals, handen, voeten of geslachtsorganen moeten in het oog worden gehouden. Nooit: geef het kind nooit iets te eten of te drinken als u denkt dat een opname in het ziekenhuis nodig is.
Liefst: verbind met steriel verband. Eventueel: dek af met schone doeken of lakens. Nooit: smeer nooit iets op de wonde, behalve een speciale brandwondenzalf.
Handwijzer De omvang wordt uitgedrukt in % van de lichaamsoppervlakte.
Een hand met aaneengehouden vingers beslaat 1 % van de totale lichaamsoppervlakte. Gebruik de hand van de gewonde als meeteenheid.
15
Nuttige adressen
Belgische brandwondencentra B.W.C. A.Z. Stuivenberg Lange Beeldekensstraat 267, 2060 Antwerpen, tel. 03 217 75 95
Antigifcentrum 070 245 245 Ziekenwagen: tel. 100 (gsm 112) Meer informatie bij
B.W.C. Militair Hospitaal Koningin Astrid Bruynstraat 1, 1120 Brussel (Neder-over-Heembeek), tel. 02 268 62 00 B.W.C. U.Z. Gent De Pintelaan 185, 9000 Gent, tel. 09 240 34 90 B.W.C. U.Z. Gasthuisberg Brusselsesteenweg 69, 3000 Leuven, tel. 016 34 87 50 B.W.C. C.H.U. Sart Tilman Domaine Universitaire du Sart Tilman, 4000 Liège, tel. 04 366 72 94 B.W.C. I.M.T.R. Rue de Villers 1, 6270 Loverval, tel. 071 44 80 00
16
Nationale Stichting voor Hulp aan Zwaar Verbranden Vleurgatsesteenweg 221, 1050 Brussel, tel. 02 649 65 89 www.brandwonden.be
In deze brochure: Leest u hoe kleine oorzaken soms grote gevolgen hebben. Vaak levenslang. Krijgt u de belangrijkste gevaren van brandwonden voor kinderen op een rij. Mét eenvoudige oplossingen voor volwassenen. Om zo ongevallen te voorkomen.
D/2002/7434/63-N – 91.2186-N – P748N – 10-2002
En krijgt u tips om brandwonden onmiddellijk te behandelen. Als er toch iets misloopt, voorkomt een snelle en juiste behandeling van brandwonden namelijk nog veel leed.
www.kbc.be
Praktische tips
Brandwonden voorkomen
In samenwerking met de Nationale Brandwondenstichting. www.brandwonden.be
Als u nog vragen hebt over uw bankzaken en verzekeringen, kunt u terecht in uw KBC-kantoor of bij de medewerkers van het KBC-Telecenter op het nummer 078 152 153. U bereikt hen op werkdagen van 8 tot 22 uur en op zaterdag en banksluitingsdagen van 9 tot 17 uur. U kunt ook schrijven, faxen, mailen of surfen naar: KBC-Telecenter Schoenmarkt 35 2000 Antwerpen fax 03 283 29 50
[email protected] www.kbc.be Alle verrichtingen van KBC Bank NV zijn onderworpen aan de Algemene Bankvoorwaarden, aangevuld met de Bijzondere Bepalingen. Die teksten zijn verkrijgbaar in alle KBC-bankkantoren. Zetel van de vennootschap: KBC Bank NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. HR Brussel 623 074 – BTW BE 462 920 226 – Bankrekening 730-0000000-93 Verantwoordelijk uitgever: KBC Bankverzekeringsholding NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. KBC Bank NV, inschrijvingsnummer CDV 26 256. KBC Verzekeringen NV, onderneming toegelaten voor alle takken onder code 0014 (K.B. 4 juli 1979, B.S. 14 juli 1979).