BOUWPROCESSEN EN BOUWMANAGEMENT
cursussen september-december 2012
Stichting PostAcademisch Onderwijs (PAO) Juist in deze tijden van bezuinigingen is het essentieel te blijven werken aan uw ontwikkeling. Met actuele kennis vergroot u uw marktwaarde en carrièremogelijkheden. PAO helpt hogeropgeleiden bij het verbreden en verdiepen van hun kennis door het aanbieden van korte (1 tot 5 daagse) postacademische cursussen en opleidingen. PAO is een non-profit organisatie opgericht door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs en de technische universiteiten en heeft als doelstelling het verspreiden van recent ontwikkelde kennis onder hbo- en academisch afgestudeerden. PAO werkt met programmaraden, die verantwoordelijk zijn voor de programmering van de cursusonderwerpen, het leerdoel en de inhoud van de cursussen. De leden van de programmaraden zijn allen autoriteit op hun vakgebied en werkzaam bij toonaangevende instellingen. PAO brengt experts samen uit de beroepspraktijk, het wetenschappelijk onderwijs en overige kennisinstellingen, resulterend in actuele, wetenschappelijk verantwoorde en praktijkgeoriënteerde cursussen.
Informatieservice Wilt u op de hoogte gehouden worden van de activiteiten van PAO? Op onze website kunt u zich aanmelden voor onze informatieservice, waarbij u aangeeft wat u wilt ontvangen. • cursusoverzichten per post (tweemaal per jaar) • informatie per mail over, voor u, relevante cursussen
De PAO-organisatie PAO is actief in (bijna) alle technische disciplines, technisch management én personal skills. Van oudsher zijn de werkgebieden: • Bouwkunde • Civiele techniek • Gezondheidstechniek en milieutechnologie • Vervoerswetenschappen en verkeerskunde Daarnaast is PAO ook werkzaam op onderstaande terreinen. PMIA - Post Master Instituut voor Architectuur en Stedebouw PAO verzorgt ook masterclasses, seminars en ateliers voor architecten, bouwkundigen en stedenbouwkundigen onder de naam PMIA. Met deelname aan PMIA-evenementen kan men voldoen aan de jaarlijks verplichte 16 uur bij- en nascholing in het kader van de Wet op de Architectentitel (WAT). www.pmia.nl PAO Techniek Onder de naam PAO Techniek verzorgt PAO cursussen en opleidingen in de volgende vakgebieden: • Analytical Techniques • Systems & Control • Elektro- & Energietechniek • Technische informatica • Personal Skills • Technisch Management • Veiligheid & Milieu • Procestechnologie • Quality Assurance & • Werktuigbouwkunde & Statistics Industrieel Ontwerpen cursus.paotechniek.nl Baanbrekers in de bouw PAO organiseert ook ‘Baanbrekers in de bouw’, dé netwerkopleiding voor aanstormend talent in de bouw. Samen krijgen veranderingsgezinde bouwprofessionals - opdrachtgevers, opdrachtnemers én adviseurs - inzicht in rollen en wederzijdse belangen in vernieuwende projecten. Baanbrekers in de bouw is zowel opleiding als vernieuwingsbeweging en is de eerste leergang in de bouwsector die zich richt op ketengericht leren en innoveren. www.baanbrekersindebouw.nl
KENNIS VERBREDEN EN VERDIEPEN
www.pao.tudelft.nl Verbreed en verdiep uw kennis met onze cursussen In deze turbulente periode voor de bouwsector, handhaven slimmere bedrijven zich door de kansen te grijpen van duurzaam bouwen, strategisch samenwerken en door het belang in te zien van kwaliteitsmanagement, risico- en kostenbeheersing. Integrale aanbestedingen leiden tot projecten die complexer zijn voor opdrachtnemers. Meer hierover leert u tijdens Design & Construct en Juridische aspecten van geïntegreerde projecten voor technische professionals. Opdrachtgevers concentreren zich bij geïntegreerde projecten steeds meer op de ‘wat’-vraag en minder op het ‘hoe’ en moeten kunnen vertrouwen op de kwaliteit van de interne beheersing bij de opdrachtnemer. De cursus Risicomanagement bij bouw en infrastructuur en de Workshop Systeemgerichte Contractbeheersing worden tweemaal per jaar gepland en zijn erg populair. Wilt u verzekerd zijn van een plaats, schrijf u dan snel in! Ook het kostenaspect komt aan de orde: tijdens Financial Engineering en Value Engineering. Tot slot bieden we de introductiecursus Systems Engineering: een eerste verkening over SE als tool om het ontwikkelingstraject van complexe systemen beter beheers baar te maken.
Workshop Systeemgerichte Contractbeheersing In samenwerking met DHV Cursusleider Ing. J.P. Hekker (DHV) Cursusdata 13 en 14 september (onder voorbehoud) 8 en 9 november Locatie Omgeving Utrecht Prijs € 1180 excl. btw (inclusief overnachting en avondprogramma) Studiepunten 14 PDH’s Bouw- en Waterbouwkunde
Let op: deze cursus loopt snel vol! Om deze reden is er op 13 en 14 september een extra cursus ingepland. Inhoud Systeemgerichte Contractbeheersing vindt haar oorsprong in de voortschrijdende professionalisering van de opdrachtgevers en opdrachtnemers van civiele infrastructuurprojecten. De opdrachtnemer (aannemer) wordt steeds deskundiger en is steeds beter in staat zijn processen te beheersen en goed functionerende producten te ontwerpen en te bouwen met een garantie voor een redelijke termijn. De rol van de opdrachtgever kan zich beperken tot het functioneel formuleren van hetgeen hij wil hebben en het na opdrachtverlening risico gestuurd controleren of de opdrachtnemer zich aan zijn beloften houdt. De opdrachtgever hoeft dus geen deskundige meer te zijn die zelf verantwoordelijk is voor de kwaliteit van het werk en daar dus dagelijks op toe moet zien. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor de werkwijze van de contractpartners. De opdrachtnemer moet, meer dan voorheen, aantoonbaar het ontwerp en de bouwprocessen beheersen. De opdrachtgever moet in staat zijn om een risicoinventarisatie uit te voeren en op basis daarvan te toetsen of de opdrachtnemer zijn processen beheerst, zijn producten keurt en afwijkingen registreert en herstelt. Dit heet Systeemgerichte Contractbeheersing. Samenwerken is daarbij essentieel. Bij samenwerking ontstaat begrip voor elkaars rol en het belang van goede kwaliteitsinformatie. Doelgroep Alle sleutelfunctionarissen van zowel opdrachtgeversals opdrachtnemerszijde die betrokken zijn bij ontwerp, voorbereiding en realisatie van civiele infrastructuurprojecten.
Meer informatie en inschrijven
Bent u geïnteresseerd in één of meerdere van deze cursussen? U vindt meer informatie over de inhoud en het programma op www.pao.tudelft.nl, waar u zich ook kunt inschrijven. Zoekt u een cursus over een ander onderwerp? Op onze website kunt u zoeken op trefwoord en vakgebied. Staat de gewenste cursus er niet bij? Laat het ons weten!
Incompany
PAO kan cursussen ook incompany verzorgen, afgestemd op uw wensen en behoeften.
De informatie in deze brochure is onder voorbehoud van wijzigingen, typ- en drukfouten. Op alle cursussen zijn de algemene voorwaarden van PAO van toepassing; deze zijn te vinden op www.pao.tudelft.nl.
Financial Engineering: project financiering in de civiele techniek De F uit DBFMO In samenwerking met Cursusleider Cursusdata Locatie Prijs
DACE Prof.drs.ir. J.K. Vrijling (TU Delft) 18 en 19 september Delft € 890 excl. btw € 790 excl. btw voor DACE-leden
Inhoud Het verwerven van opdrachten voor civieltechnische werken op de nationale en de internationale markt is bijna niet meer mogelijk zonder aandacht voor de financiële kant. Steeds vaker wordt gevraagd het project in samenhang met de financiering aan te bieden. De mogelijkheden van financieren van projecten ontwikkelen zich, in reactie op deze vraag, steeds verder. Zo vindt de private en de publiek-private financiering steeds meer
ingang voor infrastructurele projecten. In Europa zijn tal van projecten zo gerealiseerd, met de Kanaaltunnel en de Franse autowegen als meest opvallende voorbeelden. De huidige trend van financial engineering en de verdere ontwikkeling daarvan, zoals de steeds verdergaande toepassing van risicoanalyse en probabilistische technieken, komen in de cursus aan de orde. In de cursus worden projecten in Nederland, waar projectfinanciering is toegepast, behandeld. Doelgroep Medewerkers van ingenieurs- en projectmanagementafdelingen bij consultants, aannemingsbedrijven en de verschillende overheden; juristen betrokken bij de juridische aspecten van financial engineering; investeerders in publiek-private projecten en het bankwezen. Specifieke kennis van financieringstechnieken is niet vereist; in de cursus wordt hierop nader ingegaan.
Risicomanagement bij bouw en infrastructuur Met module ‘Risico-aspecten van contracteren’ Cursusleiders Adviseur Cursusdata Modules Locatie Prijs
Ir. F. Lindenaar (Twynstra Gudde) en drs. D. van Well-Stam (Twynstra Gudde) Prof.drs.ir. J.K. Vrijling (TU Delft) 3, 4, 10 en 11 oktober De module ‘Risico-aspecten van contracteren’ op 10 oktober is optioneel. Amersfoort € 1490 excl. btw (gehele cursus) € 1240 excl. btw (dag 1, 2 en 4) € 580 excl. btw (dag 3 - Risico-aspecten van contracteren) € 420 excl. btw (dag 3 voor oud-cursisten RIS)
Inhoud Infrastructurele projecten worden gekenmerkt door een grote complexiteit. Onzekerheden over kosten en doorlooptijden ontstaan vooral door planologische procedures en ruimtelijke inpassingen. Inzicht in die onzekerheden draagt bij aan de beheersbaarheid van het project. Daarnaast legt de overheid ook steeds meer de risico’s neer bij private partijen, zoals financiers, ontwerpers en uitvoerders. Ook exploitatie en onderhoud worden veelal uitbesteed. Forse kostenoverschrijdingen worden steeds minder geaccepteerd. Men verwacht daarbij dat de opdrachtnemer die risico’s beheerst door het toepassen van kwaliteit- en risicomanagement. Voor alle partijen in de keten geldt dat zij behoefte zullen hebben aan het toepassen van risicomanagement. Adequaat gereedschap daarvoor is de zogenaamde RISMAN-methode (afgeleid van RISicoMANagement). Systematisch worden daarbij projectrisico’s (technisch, financieel, organisatorisch) per projectfase geïdentificeerd, evenals het beheersen en verdelen van die risico’s. Na de cursus heeft u inzicht in de toepassingsmogelijkheden van risicoanalyse en -management gekregen en bent u in staat de beschikbare methoden en technieken toe te (laten) passen in de eigen organisatie. Doelgroep Projectleiders en (beleids)medewerkers bij opdrachtgevers, overheden, regelgevers, ingenieursbureaus en consultants; werk voorbereiders, planners en projectmanagers bij aannemings bedrijven en verzekeraars.
Design & Construct Lessons learned van DBFMO-projecten Cursusleider Cursusdata Locatie Prijs Studiepunten
Prof.dr.ir. H.A.J. de Ridder (TU Delft) 21, 22 en 28 november Delft € 1170 excl. btw 15 PDH’s Bouw- en Waterbouwkunde
Inhoud De verhoudingen in de bouw zijn aan het veranderen. Al geruime tijd worden ontwerp, uitvoering en onderhoud geïntegreerd gecontracteerd. De laatste jaren worden deze taken verder uitgebreid met exploitatie en zelfs financiering. De verschuiving van de uitbestedende taken heeft grote gevolgen voor de bevoegdheden, verplichtingen, verantwoordelijkheden, aansprakelijkheden en risico’s voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers. De bedoeling van het geïntegreerde contract is dat ook de organisatie en de processen van de aanbiedende partijen geïntegreerd worden en dat ook de aanbestedingswijze fundamenteel moet veranderen. Dat is echter nog nauwelijks het geval. Deze cursus geeft inzicht en overzicht van het wat, waarom, wie, wanneer, waar en hoe van D&C. Doelgroep Publieke en private opdrachtgevers in de bouw en hun mede werkers; directies, projectleiders en medewerkers bij ingenieurs bureaus en consultants; beleidsmedewerkers, projectdirecteuren en projectleiders van uitvoerende bedrijven en regelgevende instanties.
Juridische aspecten van geïntegreerde projecten voor technische professionals Cursusleider Cursusdatum Locatie Prijs
Prof.mr.dr. M.A.B. Chao-Duivis (Instituut voor Bouwrecht/TU Delft) 6 december Delft € 580 excl. btw
Inhoud Een geïntegreerd contract houdt in dat de opdrachtnemer in de relatie met de opdrachtgever het ontwerp en de uitvoering voor zijn rekening neemt. Voor dit contractmodel zijn de UAV-GC 2005 geschreven. Het aanbesteden van dit type contract roept aparte vragen op, waarop in deze cursus antwoorden worden gegeven. Het aanbesteden van geïntegreerde contracten gebeurt in een eerder stadium dan het aanbesteden van traditionele contracten. De aanbestedende dienst besteedt namelijk zowel het ontwerp als de uitvoering van een werk uit aan één partij. Het goed geïnformeerd zijn over het aanbestedingsrecht maakt de kans op geschillen tijdens de aanbesteding en in de contractuele fase kleiner. Om de aanbesteding en de inschrijving zo goed mogelijk te laten verlopen, wordt ingegaan op algemene beginselen van het aanbestedingsrecht, worden de meest voorkomende procedures doorlopen en wordt vervolgens uiteengezet hoe om te gaan met het aanbesteden van een geïntegreerd contract. Daarnaast komen de hoofdlijnen van de UAV-GC 2005 aan de orde. Doelgroep Aanbestedende diensten (rijksoverheid, provincies, gemeenten) en adviseurs van aanbestedende diensten en inschrijvende partijen afkomstig uit zowel de advieswereld als de uitvoerende wereld.
Systems Engineering: een eerste verkenning Cursusleider Cursusdata Locatie Prijs Studiepunten
Ir. E.G. Molier (Witteveen+Bos) 6 en 7 december Delft € 890 excl. btw 10 PDH’s Bouw- en Waterbouwkunde
Personal Skills & Technisch Management Kerncompetenties voor technische professionals, kleine groepen. Meer informatie vindt u op www. cursus.paotechniek.nl.
Risico- en bedrijfszekerheidsanalyse Inhoud Het doel van Systems Engineering (SE) is het beter beheersbaar maken van het ontwikkelingstraject van complexe systemen: budget, tijd, kwaliteit, organisatie en informatie en de risico´s op dat gebied gedurende de planvorming, ontwerp, productie, oplevering, instandhouding en ontmanteling. Omdat SE voor een aantal opdrachtgevers in de civiele techniek wordt gezien als hét middel om tot betere Design & Construct-contracten te komen, komt er ook in de grond-, weg- en waterbouw een sterke behoefte naar voren om zich de methode eigen te maken. Met SE wordt de transparantie van ontwerp- en wijzigingsbesluiten sterk vergroot. Dat vereist een voorinvestering bij de start van het project, in de definitie- en de ontwerpfase. Een eerste verkenning van SE wil vooral inzicht brengen in de gevolgen van de invoering van SE in de eigen organisatie.
Cursusdata Locatie Prijs
Tijdens de cursus raakt u vertrouwd met de toepassing van betrouwbaarheidsanalyse in ontwerp, productie en onderhoud van technische systemen.
IPMA (Technisch) Projectmanagement Masterclass Cursusdata
Doelgroep Technische projectleiders van engineeringsafdelingen van aannemersbedrijven, gemeenten, provincies, Rijk, water schappen, drinkwater- en nutsbedrijven en van adviesen ingenieursbureaus; projectengineers en kwaliteits functionarissen.
20, 21, 27 en 28 september Arnhem € 2295 excl. btw
Locatie Prijs
20 september, 16 oktober, 13 november en 11 december Eindhoven € 2995 excl. btw
Deze op de IPMA richtlijnen gebaseerde masterclass geeft een gedegen theoretische kennis van zowel de ‘harde’ instrumentele aspecten als de ‘zachte’ gedragscompetenties van het projectmanagementvak.
Value Engineering In samenwerking met ARCADIS Nederland, ProRail en DACE Cursusleiders Ir. A.R. Loeve AVS (ARCADIS Nederland) en ir. T. Hendriksen CVS (ProRail) Cursusdatum 12 december Locatie Delft Prijs € 675 excl. btw (cursus) € 590 excl. btw (voor DACE-leden) € 35 excl. btw (diner, optioneel)
Inhoud Value Engineering (VE), ook wel bekend onder de naam Value Methodology of Waarde Analyse, is een van oorsprong Amerikaanse methodiek die in Nederland steeds vaker wordt gebruikt. Technici hebben vaak de neiging om vanuit een probleemstelling direct oplossingen te ontwerpen. Hierdoor ontstaat het risico dat het verkeerde probleem wordt opgelost of dat wel een goede oplossing wordt gevonden maar niet de meest effectieve. VE introduceert een belangrijke tussenstap: functieanalyse. Creativiteit speelt hierbij een essentiële rol. Ook wordt blootgelegd wat elke functie kost. Daarmee krijgen opdrachtgevers en andere vragende partijen inzicht in wat de consequenties van de vraag die ze stellen zijn voor de kosten en de prestatie en zijn ze in staat om eventueel hun vraag bij te stellen. VE studies blijken in de praktijk tot kostenbesparingen te leiden van gemiddeld 10%! Doelgroep Ontwerpers en technici in de infrastructuur, utiliteitsbouw en industrie, kostendeskundigen, projectleiders, project managers en consultants, in dienst van overheid, aannemers, adviesbureaus en onderzoeksinstellingen.
Stijlflexibiliteit voor technici Cursusdata Locatie Prijs
30 oktober en 13 november Delft € 1390 excl. btw
In deze training krijgt u inzicht in uw eigen gedragsstijlen en leert u de gedragsstijlen van anderen snel in te schatten, zodat u effectiever en overtuigender kunt optreden.
Omgaan met macht en (interne of externe) politiek Cursusdata Locatie Prijs
11 en 12 december Delft € 1490 excl. btw
Als technische deskundigen alleen maar specialist blijven en niet kunnen meespelen in het complexe besluitvormingsspel, dan vormt dat een grote bedreiging voor de kwaliteit van de organisatie, van zijn producten en van zijn innovatieve vermogen. Deze training kan helpen om die bedreiging het hoofd te bieden.
Stichting Stichting PostAcademisch PostAcademisch Onderwijs Onderwijs Stevinweg 1 Stevinweg 2628 CN1Delft 2628 CN Delft Postbus 5048 Postbus 5048 2600 GA Delft 2600 GA Delft 015015 278278 46 46 18 18
[email protected] [email protected] www.pao.tudelft.nl www.pao.tudelft.nl
Partners van PAO PAO werkt voor de cursussen op het gebied van bouwprocessen en bouwmanagement onder andere samen met:
