Botsing van werelden belemmert zorgcoöperatie. Bron: onderzoek Huisartsen en ziekenhuizen verwijzen niet snel door naar zorgcoöperaties,

k i j k e n

Achtergronden, opinies en verhalen over en uit het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van Vondel & Nassau. Samen werkend met u pakken onze medewerkers organisatie- en samenlevingsvraagstukken resultaatgerichte op en aan. Hebt u collega's die Het Decor - Verruim(t) de horizon ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar [email protected]

Jaargang 2 | Aflevering 28

DWARS

31 juli 2015

Botsing van werelden belemmert zorgcoöperatie Bron: onderzoek 150724

Zorgvragers zijn met name positief over de betrokken, kleinschalige en persoonlijke werkwijze van zorgcoöperaties. Ze krijgen steeds dezelfde zorgverleners over de vloer, die bovendien Huisartsen en ziekenhuizen verwijzen niet snel door naar zorgflexibel inspelen op hun zorgvraag. Ook verzorgenden waardecoöperaties, maar standaard naar de gebruikelijke thuiszorgorren het werken in kleine teams en de zelfstandigheid die werken ganisatie. Zorgverzekeraars en gemeenten weten als financiers in zo’n team met zich meebrengt. bovendien niet goed waar ze zorgcoöperaties op kunnen beoordelen. De keerzijde is wel dat het gewerkte aantal uren onvoldoende is om van te kunnen rondkomen. Ook zijn er geen contracten met Ook worden zorgcoöperaties in hun ontwikkeling belemmerd vaste uren en vervagen de grenzen tussen werk en privé. Zorgdoor de hoeveelheid regels waar ze op allerlei vlakken mee te verleners worden soms na werktijd nog opgebeld door zorgvramaken krijgen. Eén en ander blijkt uit onderzoek van het wetengers of zijn thuis nog met de situatie van de zorgvragers bezig. schappelijk instituut van de Universiteit van Tilburg Tranzo en Movisie naar succes- en faalfactoren van zorgcoöperaties. Spanning De belangrijkste hinderpaal voor de doorontwikkeling van zorgHet Aedes-ActiZ Kenniscentrum Wonen-Zorg en de Universiteit coöperaties is misschien wel de spanning tussen reguliere zorg Utrecht constateerde eerder dit jaar dat het aantal zorgcoöperaen zorgcoöperaties, zowel op financieel gebied als het gebied ties en burgerinitiatieven onder invloed van de transitie in het van aanbieden van zorg. In zekere zin is er sprake van een botsociaal domein explosief groeit. In totaal telt Nederland nu minsing van culturen. Waar reguliere zorgaanbieders bedrijfsmatig stens 131 zorgcoöperaties en burgerinitiatieven, waarvan er derwerken volgens protocollen en formele verantwoordingsstructig afgelopen jaar zijn ontstaan. turen, ligt bij zorgcoöperaties de nadruk op een persoonlijke, informele benadering. Dit ligt vaak al in de ontstaansgeschiedeIn het onderzoek ‘Gedeeld Eigenbelang’ worden de belangrijkste nis van een zorgcoöperatie besloten. Niet zelden ontstaan cosuccesfactoren aan de hand van de ervaringen bij drie Brabantse öperaties naar aanleiding van weinig positieve ervaringen met zorgcoöperaties op een rijtje gezet. De door de coöperaties gereguliere zorg. leverde werkzaamheden hebben vooral betrekking op hulp bij persoonlijke verzorging en huishoudelijke hulp.  Vervolg op pagina 9 Persoonlijke aandacht

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 1

Het Decor - verruim(t) de horizon Wanneer men de ezel niet slaan kan, slaat men de stok 

Een systeem helpt niet. Alleen mensen kunnen dat.

Door Peter Paul J. Doodkorte

Driekwart van de medewerkers in de jeugdhulp geeft de overgang van de jeugdzorg naar gemeenten een onvoldoende. Dit blijkt uit een ledenonderzoek van FNV Zorg & Welzijn. Terechte kritiek of een schaamlap die de onmacht van opvoeders moet maskeren, of – in het slechtste geval – hun gemakzucht? Ik wil de critici dringend verzoeken om ook eens achterom te kijken hoe het in het verleden allemaal ging met de zorg en de zorgverandering vooral de kans en de tijd te geven om zich te bewijzen. Een toontje lager zingen lijkt mij daarbij op zijn plaats.

onderzoek preludeert graag op het bijbehoren- van ‘het systeem’. Op deze manier geven de ‘change agents’ de sentiment: de controle van gemeenten op juist dat stukje autonomie, overtuiging en waardigheid weg de jeugdzorg faalt. dat ze als professional juist moeten opeisen.

Moet ik het onderzoek dan niet serieus nemen? Zeker wel! De punten van aandacht en zorg zijn herkenbaar. Maar het gemak waarop dat alles verklaard wordt door de overgang van verantwoordelijkheden gaat mij te ver. 'Het is niet mijn schuld, het is het systeem', is mij te gemakkelijk. Mij komt dit kritiek te veel over als een handige schaamlap voor de onmacht of – in het slechtste geval – de gemakzucht van professionals zelf.

Bij een ‘principles-based’ werkwijze horen begrippen als eigenaarschap, verantwoordelijkheid en professionele ruimte. Zij staan bij de omvorming van onze stelsel dan ook volop in de belangstelling. Maar hoe geef je hier nu concreet vorm aan? In ieder geval niet door jezelf te beschouwen als machteloze slachtoffers van ‘het systeem’? En dat is – jammer genoeg – nog wel te vaak de praktijk. Naarmate de situatie van mensen aangrijpender, ernstiger en complexer is, maakt de bereidheid (het eigenaarschap) om zich ‘menselijk’ te gedragen (grenzen stellen, ingrijpen en aandacht geven) niet zelden plaats voor de schuilplaats van regels en verwijzingsprocedures of – erger nog – het masker van professionele privacy!

Volgens het hiervoor bedoelde onderzoek vindt een meerderheid van de jeugdzorgmedewerkers dat kinderen die acuut hulp nodig hebben niet tijdig in beeld zijn, waardoor zij in de knel raken. En ja, de praktijk van alledag bevestigt dat beeld Waarom? Omdat ik In de berichtgeving rond de vaker dan gewenst. Maar dat dit komt door het ‘systeem’ of overgang van taken en bevoegdheden binnen het sociaal do- ‘de gemeenten’ – de nieuwe regievoerders – alleen? Dat waag Als het gaat om jeugdigen (en dat geldt ook voor ouderen) mein grofweg twee stromingen zie: ‘rules-based’ versus ik te betwijfelen. Een systeem helpt niet. Alleen mensen kun- met forse problemen die vaak moeilijk zijn te motiveren en die ‘principles-based’. In de eerste visie functioneert het systeem nen dat. En dan draait het om de échte professional. zorgmijdend zijn, vraagt dit van de professionals een outhet best als mensen door slimme regels en prikkels op het reachende (er op uitgaan) werkwijze. In laats van te roeptoetejuiste pad worden gehouden. Dit heeft zich in het verleden De doelgroep binnen het sociaal domein bestaat uit kwetsbare ren dat ‘het systeem’ niet deugt, zouden juist zij zich meer verankerd in een organisatiestructuur, gekenmerkt door aan burgers, zoals gezinnen met huiselijk geweld, verslaafden, dak- moeten bewegen tussen de systeemwereld van instanties en regels en controlelijstjes onderhevige procedures, verdeling en thuislozen, tienermoeders, mensen met een psychiatrische bureaus en de leefwereld van kwetsbare burgers. Komen op de van verantwoordelijkheid, hiërarchie en onpersoonlijke relaties. achtergrond, zwerfjongeren, geïsoleerd levende ouderen en plaatsen waar deze mensen zijn, bijvoorbeeld thuis, (soms) op In de ‘principles-based visie leren en faciliteren wij mensen zelf ongedocumenteerden. Hun omstandigheden kunnen tijdelijk school of op straat. Zo een werkwijze draagt dragen aan een koers te houden. Regels en prikkels zijn secundair. of permanent zijn, leiden tot enkelvoudige of meervoudige completer beeld van de doelgroep en daardoor betere zorg. problemen. De oorzaak daarvan kan binnen of buiten het ge- Zo’n werkwijze vormt ook een betere voorpost voor ‘de ToeIk ben – voor zover u dat nog niet wist – voorstander van stu- drag van deze burgers liggen en de gevolgen kunnen zicht- gang’ die veel mensen inderdaad niet op tijd weten te of willen ring op principes. De geest van de wet en het daarop geba- baar (bij voorbeeld bij overlast) of juist verborgen zijn vinden. Het geeft – zo blijkt ook uit het aangehaalde onderseerde systeem gaat boven de letter; menselijke moraliteit (eenzaamheid) voor de samenleving. Dat het mensen zijn die zoek – ook meer voldoening. Jeugdzorgmedewerkers die in boven pientere prikkels; eigen verantwoordelijkheid boven het vaak moeilijk te bereiken zijn, komt omdat deze zelf vinden dat zulke wijkteams werken, beoordelen de samenwerking, samensysteem. ze geen hulp nodig hebben (hoewel hun buren of familie daar stelling en de kennis binnen het team veel positiever dan ananders over denken). Of omdat ze de weg niet weten in de deren. Wanneer ik nu de berichtgeving rond de overdracht van taken systeemwereld van sociaal werk met zijn regelingen, loketten en bevoegdheden binnen het sociaal domein tot mij neem, en spreekuren. Of omdat ze daar geen vertrouwen meer in de  Vervolg op pagina 3 doemt niet zelden het beeld op van (enkel of vooral) incompe- hebben. Te gemakkelijk worden hier de zwaarwegende eigen tente overheden. Die als systeemfetisjisten bovendien niks verantwoordelijkheden van de persoonlijke en professionele of klaar krijgen. De berichtgeving rond het hiervoor aangehaalde morele sfeer verschoven naar de al dan niet perverse prikkels

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 2

Het Decor - verruim(t) de horizon  Vervolg van pagina 2 Professionals klagen over meer administratie en bureaucratie en geven aan dat zij minder kwaliteit van zorg kunnen bieden. Jeugdzorgmedewerkers hebben daarnaast veel kritiek op de manier waarop gemeenten de jeugdzorg organiseren. Het is veelal onduidelijk hoe gemeenten toezicht houden op de kwaliteit van de zorg en ook weten gemeenten volgens een meerderheid niet welke zorg nodig is. Het moet volgens hen weer gaan om goede zorg in plaats van geld. Waar mijn zorg en irritatie op dit punt ligt? Op de weinig kritische houding onderling van de professionals. Bij de – te vaak voorkomende – houding van aanbieders die zeggen: “geef ons gewoon de macht (en het geld) en we regelen het goed voor de cliënt”. De blanco cheque die en het blinde vertrouwen dat (sommige) professionals zo vragen is mij toch echt teveel van het goede. Natuurlijk – en gelukkig – zijn er ook witte raven, maar die zijn – helaas – eerder de spreekwoordelijke uitzondering (zie ook: Voor-een-gek-is-een-wijze-gekker-dan-een-gekvoor-een-wijze). En de werkdruk dan, die volgens het onderzoek ook een groot probleem is? Ook hier vind ik dat de criticasters verzuimen de hand (ook) in eigen boezem te steken. Als je een professionele professional bent, dan laat je je toch niet koeioneren door systemen? Dan maak je toch geen ‘onverantwoorde keuzes’? En dan geef je toch zaken steeds de ‘aandacht die ze verdienen’, in plaats van te jammeren over het tegenovergestelde? Wie klaagt als productiemedewerker te worden bejegend, die is het ook. En als die onverantwoorde keuzes dan kennelijk gemaakt worden, trek dan eens aan de bel. Met namen en rugnummers graag! Samenvattend Nederland is meer dan ooit in de ban van de transitie

(overdracht) en transformatie (omvorming) van ons zorgstelsel en het sociaal domein. Dat de doeltreffendheid daarvan een punt van nationale discussie is, verdient ook alle lof. Maar de krampachtigheid waarop dit gebeurt roept echter net zoveel vraagtekens en discussies op als de overdracht en omvorming zelf. De berichtgeving daarover vraagt om enige reflectie; bij alle betrokkenen. Om te kunnen voldoen aan de opdracht waar wij samen voor staan is het van belang om te kiezen voor een fundamenteel andere aanpak: een geïntegreerde kijk op mensen om eerder, beter en sneller hulp en ondersteuning te geven. Die verandering vormt ook een mooi moment om de werkwijze en de resultaten van ons eigen doen en laten eens goed tegen het licht te houden. Wordt er voldoende efficiënt en effectief gewerkt, maar vooral ook samengewerkt? Werken wij inderdaad toe naar een ‘op de maat van mensen’ gemaakte toekomst, of blijkt dit na verloop van tijd gereduceerd tot een talentenjacht voor ‘de beste schaamlap voor het eigen disfunctioneren’, waarin iedereen de ander mag overtuigen van het eigen gelijk?

komt nu al naar voren dat verzorging toch het beste past bij de gemeenten in samenhang met hun andere zorgtaken. Ik verwacht dus dat dit vroeg of laat bij de gemeenten terechtkomt.' Verzorging Verzorging valt sinds de draai van het kabinet in 2013 onder de zorgverzekeringswet (Zvw). Voor 2013 was er altijd sprake dat naast huishoudelijke hulp, begeleiding en ondersteuning ook verzorging in het domein van de gemeenten zou komen. Transitie In het interview in Zorgvisie gaat Van Leeuwen ook in op de voortgang van de transitie van zorg uit de AWBZ naar gemeenten. Deze zogenoemde transitie gaat volgens haar na de zomer een tweede fase in. 'De transitiefase is in feite nog niet klaar. Er komt namelijk nog een tweede transitie aan. In januari moeten 300.000 mensen een herindicatie krijgen die tot dan AWBZ-dagbesteding en begeleiding via het overgangsrecht hebben. Dat is absoluut een cruciaal moment waarbij de zorg voor al die mensen totaal wordt heroverwogen.'

VNG verwacht verzorging alsnog binnen te halen Bron: VNG 150722 Persoonlijke verzorging zal hoe dan ook bij gemeenten terecht komen. Dat voorspelt Mariëtte van Leeuwen, voorzitter van de commissie gezondheid en welzijn van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en wethouder van Zoetermeer. In een interview met Zorgvisie praat ze over de ‘tweede transitie’ die na de zomer van start zal gaan. 'Het overhevelen van verzorging van verzekeraars naar gemeenten is een noot die we nog met het kabinet willen kraken', zegt Van Leeuwen in een interview in het augustusnummer van vakblad Zorgvisie. 'Uit een aantal pilots in de praktijk Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 3

Het Decor - verruim(t) de horizon ‘Beroepsgeheim moet geen schuilplek voor fraudeurs zijn’ Bron: Den Haag 150721

Rotterdam Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie laat desgevraagd weten dat het medisch beroepsgeheim een groot goed De ministeries van VWS, SZW en Justitie werken aan een wetsis, tenzij het problemen veroorzaakt in juridische onderzoeken. voorstel om misbruik van AOW-uitkeringen en pgb’s tegen te 'Verder kan ik geen inhoudelijke medegaan. Nu zijn fraudeurs nog moeilijk delingen doen over het voorstel.' te pakken omdat artsen in dienst van onder andere het UWV, CIZ en SVB Een omvangrijke fraudezaak in Rottergeen gegevens delen bij vermoedens dam in 2008 was aanleiding voor de van fraude. Dit uit angst het medisch ministeries om aan deze wetgeving beroepsgeheim te schenden. gaan werken. Twee psychiaters ronselde 'patiënten' die ze ziek verklaarden. Zo Aan het wetsvoorstel over de inperkonden ze miljoenen aan uitkeringen king van het medisch beroepsgeheim opstrijken, waaronder pgb's. Artsen die Verruim het blikveld wordt al sinds 2013 gewerkt. 'De werkzaam waren bij het UWV en het CIZ nieuwe wetgeving moet bij vermoehadden wel in de gaten dat de patiënden van arbeidsongeschiktheid- en ten niet ziek waren. Ze deden hier echzorgfraude duidelijkheid bieden ter geen aangifte van, omdat zij hierdoor het medisch berondom het medisch beroepsgeheim', aldus minister Schippers roepsgeheim zouden schaden. van VWS twee jaar geleden, mede namens de ministers Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Opstelten van Afstand Veiligheid en Justitie. Dit schreef de minister aan de Kamer In de Volkskrant namen gisteren al verschillende zorgkoepels naar aanleiding van het schietincident in Alphen aan den Rijn afstand van het voorstel. De vereniging van verzekeringsagenen fraude met pgb's en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. ten (NVVG), artsenorganisatie KNMG en Kamerlid Renske LeijConceptversie ten van de SP vinden een mogelijke inperking van het beroepsgeheim ten behoeve van fraudebestrijding 'veel te ver Dagblad Trouw schreef afgelopen weekend dat de redactie gaan'. een conceptversie van het wetsvoorstel in handen heeft. Een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken wil alleen Fraude in de zorg bevestigen dat drie departementen nog steeds bezig zijn met Zorgfraude is een structureel probleem dat de maatschappij een wetsvoorstel om misbruik van uitkeringsregelingen tegen jaarlijks veel geld kost. Het dossier bevat artikelen over fraudute gaan. 'Dat is nodig omdat zaken bekend zijn waarbij partijen leuze praktijken, fraudebeheersing en foutieve declaraties. op de hoogte waren van het misdrijf, maar geen melding deden bij justitie. Het beroepsgeheim mag geen schuilplek voor fraudeurs zijn'. Over het voorstel zelf wil de woordvoerder in- ‘Stop met ontwikkelen eigen controlesyshoudelijk niets vertellen.' Het voorstel moet eerst nog voor teem’ Bron: Actiz 150721 consultatie naar de Raad van State. Als het daar geaccordeerd Gemeenten, zorgaanbieders en zorgregio’s moeten afspraken is, wordt het voorstel pas openbaar gemaakt voor publiek.' maken over het gebruik van de landelijke verantwoording en

controle. Op die manier moet voorkomen worden dat de lasten te hoog worden, vindt brancheorganisatie Actiz. Gemeenten, zorgaanbieders en zorgregio’s moeten afspraken maken over het gebruik van de landelijke verantwoording en controle. Op die manier moet voorkomen worden dat de lasten te hoog worden, vindt brancheorganisatie Actiz. Wisselend van kwaliteit Veel gemeenten en zorgregio’s zijn op dit moment zelf bezig om systemen te ontwikkelen en protocollen op te stellen om de voor verantwoording en controle voor accountants. Deze protocollen zijn heel wisselend van kwaliteit, vindt Actiz. Dit, samen met het feit dat zorgaanbieders straks geconfronteerd worden met veel verschillende protocollen, leidt ertoe dat de administratieve lasten bij zorgaanbieders omhoog gaan, omdat vaak uitgegaan wordt van één controleverklaring per gemeente. Oktober De zorgaanbieders roepen de gemeenten op om hun eigen trajecten te stoppen en afspraken te maken over het gebruik van de landelijke verantwoording en controle. Het project informatievoorziening zorgaanbieders (project iZA) werkt sinds maart aan een landelijke financiële verantwoording voor de Wmo. Hierin werkt ActiZ samen met de VGN, GGZ Nederland, BTN, Federatie Opvang en Jeugdzorg Nederland. De centrale verantwoording en het bijbehorende controleprotocol zijn waarschijnlijk in oktober beschikbaar.

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 4

Het Decor - verruim(t) de horizon moest bijna twee uur in de auto rijden naar de campagnebijeenkomst en toen ik daar kwam bleken er maar twintig mensen in het zaaltje te zijn."

Anekdotes zijn humoristische voorvallen, vreemde gebeurtenissen of rake uitspraken, gevat in een pakkend verhaal. Een anekdote wordt vaak verteld als een stukje uit het echte leven, al blijft het meestal onduidelijk of een verhaal ook werkelijk heeft plaatsgevonden. Anekdotes hebben dan ook veel overeenkomsten met Broodje aapverhalen. Fris & Dwars presenteert wekelijks een bekende of minder bekende anekdote over beroemdheden uit heden en verleden.

Fired up! Ready to go! Tijdens de Amerikaanse presidentscampagne van 2008 gebruikte Barack Obama diverse slogans om zijn publiek enthousiast te maken. Naast de leus "Yes We Can" gebruikte hij ook vaak de yell "Fired up, ready to go". Tijdens een toespraak vlak voor zijn verkiezing tot president vertelde Obama dat hij die tekst niet zelf bedacht had, maar had overgenomen van een oud vrouwtje dat hij aan het begin van de campagne in 2007 was tegengekomen. Barack Obama"Ik was al een paar dagen onderweg om campagne te voeren en ver na middernacht kwam ik aan in een hotel" aldus Obama. Ik was blij dat ik tenminste kon slapen, maar een van mijn medewerkers vertelde me dat ik al om zes uur op moest staan voor een vroege campagne-rally waar ik een toespraak moest houden." "Toen ik wakker werd, was ik vermoeider dan toen ik was gaan slapen. Ik deed de gordijnen open in de hoop dat het zonlicht me wakker zou maken. Het regende pijpenstelen. Tijdens het ontbijt las ik in de New York Times een slecht stuk over mij. Ik

Overheveling persoonlijke verzorging ‘niet aan de orde’ Bron: VWS 150725

Een nieuwe poging om alsnog de persoonlijke verzorging naar gemeenten te halen, lijkt gedoemd te mislukken. StaatssecreObama had er niet echt veel zin in. "Ik voelde me taris Martin van Rijn (VWS) stelt dat het vraagstuk, wat het belabberd. Ik had wel eens leukere dagen gehad en ministerie betreft, niet aan de orde is. toen ik om mij heen keek zag ik overal slaperige gezichten die ook niet overliepen van enthousiasme. Maar goed, Dat laat de woordvoerder van de staatssecretaris desgevraagd je bent professional, dus ik sprak met wat mensen en juist weten. Voorzitter van de VNG-commissie gezondheid en weltoen ik aan mijn toespraak wilde beginnen hoorde ik achterin zijn Mariëtte van Leeuwen, noemt het overhevelen van de verhet zaaltje een stem die riep: "Fired up!" En even later: "Ready zorging naar gemeenten ‘een noot die we nog met het kabito go!" net willen kraken'. Dat stelde ze in een interview met het vakblad Zorgvisie. Tegen de in het regeerakkoord gemaakte afAchterin het zaaltje stond een oud vrouwtje van spraken in, besloot Van Rijn in september 2013 niet gemeenhooguit 1 meter 50 met een grote hoed op. ten, maar de zorgverzekeraars verantwoordelijk te maken voor Obama: "Ze riep nog een keer "Fired up!" en de de persoonlijke verzorging. Na een maandenlange strijd, waarhele zaal riep ook "Fired up". "Ready to go." En de bij onder meer de leden werden geraadpleegd en het VNGzaal riep: "Ready to go." En ze bleef maar doorbestuur nieuwe onderhandelingen met het rijk voerde, delfden gaan. "Fired up!" "Ready to go." Iedereen deed de gemeenten het onderspit. mee. Ik wist in eerste instantie niet zo goed wat ik hier mee aan moest. Ik had na een paar minuten al Als ‘troostprijs’ kregen gemeenten extra geld: eenmalig 200 eens naar mijn medewerkers gekeken, maar zij miljoen euro in 2015 voor de overgang van cliënten vanuit de haalden hun schouders op." Algemene wet bijzondere ziektekosten (Awbz) naar de Wmo. Voor vernieuwing van maatschappelijke ondersteuning ont"Maar weet je? Ik deed mee en na een paar minuten voelde ik vangen gemeenten vanaf 2016 jaarlijks 200 miljoen euro en mij inderdaad fired up. Ik was inderdaad ready to go. Nadat ik voor begeleiding van inwoners bij algemene dagelijkse levensdaar mijn toespraak had gehouden en wegreed, voelde ik me verrichtingen structureel 125 miljoen euro per jaar. Ook kwam nog steeds fired up en ready to go. Ik was de hele dag vol er geld voor de implementatie van sociale wijkteams. energie. En toen bedacht ik me hoeveel kracht er uit kan gaan van 1 persoon." De landelijke politiek voelt er niets voor om gemeenten opnieuw met een extra taak te belasten. Gemeenten moeten "Dat oude vrouwtje wist de stemming van een hele zaal te eerst hun zaakjes op orde krijgen, stellen onder meer CDA, veranderen. En als je de stemming in een zaal kunt verandePVV, SP en GroenLinks in een reactie p de uitspraken van Van ren, kun je de stemming in een heel dorp veranderen. En als je Leeuwen. D66 wil pas na de evaluatie van het nieuwe zorgsteldat kunt, kun je de hele regio veranderen. Dan kun je de hele sel, die over een aantal jaar plaatsvindt, bekijken of aanpassinstaat veranderen, dan kun je het hele land veranderen. Dan gen nodig zijn. kun je de hele wereld veranderen. En dat is de reden dat ik campagne voer om president te worden van de Verenigde Staten." Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 5

Het Decor - verruim(t) de horizon De zorg gaat aan wantrouwen ten onder

artsen over de schoenen: zij kunnen geen extra patiënten meer bedienen. Geen wonder dat kortetermijnbelangen thans overHet wantrouwen tussen gemeenten, zorgaanbieders en zorg- heersen en iedereen elkaar wantrouwt. Daarom moet de lanverzekeraars is alomtegenwoordig. Twee suggesties om het getermijnvisie terug: want daardoor wordt het eigenbelang op korte termijn minder belangrijk. Als zorgaanbieders, zorgverzewantrouwen te verminderen en een hoopvolle noot. keraars en gemeenten werken aan een gemeenschappelijke In Zeeland staan twee ziekenhuizen. Beide werken met verlies. langetermijnagenda, bijvoorbeeld om ziekenhuiszorg te verplaatsen naar de eerste lijn en het sociale domein, zal het wanZe willen niet hun taken herverdelen. Want besturen trouwen snel afnemen. en medisch specialisten wantrouwen elkaar. Elders in Nederland mogen wijkverpleegkundigen niet indiceRelaties opbouwen ren voor de Wet maatschappelijke ondersteuning Als medewerkers van gemeenten, zorgaanbie(Wmo). Gemeenten denken: die wijkverpleegkundiders en zorgverzekeraars elkaar persoonlijk legen gaan veel zorg indiceren uit de Wmo en niet uit ren kennen in overleggroepen, op congressen, de Zorgverzekeringswet. Immers zij wantrouwen de studiedagen en recepties, zou dat ook voor zorgverzekeraars die de wijkverpleegkundigen betameer onderling vertrouwen in de zorg zorgen. len. Zorgverzekeraars vragen professionals in de eerVertrouwen groeit naarmate relaties langer duste lijn heel veel gegevens. Zij zien in professionals ren. Dan leert men elkaar beter kennen en ontpotentiële fraudeurs. Zij vertrouwen hen niet. Ik sigstaan gemeenschappelijke ervaringen. Die zijn naleer dat dit wantrouwen toeneemt ten opzichte te benutten in latere contacten. Het zou daarom van vroeger. Want toen kregen initiatieven gericht op goed zijn als er minder wisselingen in personen regionale samenwerking makkelijker bijdragen van aan de onderhandelingstafels waren. zorgaanbieders en verzekeraars.

door Guus Schrijvers

Langetermijnvisie terug Deze drie voorbeelden illustreren het alomtegenwoordige wantrouwen tussen gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars en tussen organisaties binnen elk van deze groepen. Hoe dit wantrouwen weg te nemen en om te zetten in positieve samenwerkingsrelaties gericht op innovatie? Ik kom tot twee suggesties om het wantrouwen te verminderen. Voor 2016 verwachten alle zorgaanbieders omzetverlies: de ziekenhuizen vanwege minder poliklinische en klinische patiënten. De geestelijke gezondheidszorg teert in vanwege de beddenreductie van 30 procent en het succes van de psychische hulp van huisartsen en hun ondersteuners. De care sector verliest omzet vanwege de bezuinigingen en decentralisaties. Alleen de eerste lijn kan nog groeien. Maar het loopt de huis-

Andere bekostiging geeft hoop Het grote wantrouwen van zorgaanbieders, zorgverzekeraars en gemeenten remt zorginnovatie af. De Wet langdurige zorg, de Zorgverzekeringswet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning bevatten elk een experimenteerartikel dat alleen inhoud krijgt als er meer vertrouwen komt. Regionale partijen die tegenwoordig een andere bekostiging willen dan die per verrichting of per dbc, stuiten niet op wettelijke bezwaren. Argumentatie moet dan wel zijn dat een andere bekostiging innovatie of gezamenlijke besparingen mogelijk maakt. Wetenschap en politiek wachten hoopvol op initiatieven gebaseerd op vertrouwen om gezamenlijk te komen tot herverdeling van taken en meer samenwerking in de zorg. Anders gaat de zorg aan wantrouwen ten onder.

Guus Schrijvers is oud-hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom

Aanpak uitkeringsfraude steden verschilt enorm Bron: BNR 150727 De grote steden gaan onderling zeer verschillend om met de uitvoering van de Fraudewet. In 2013 is deze wet aangepast omdat fraudeurs strenger moesten worden aangepakt met hogere boetes Gemeenten kregen meer bevoegdheden om bestuurlijk te handhaven. Maar het aantal boetes dat wordt opgelegd verschilt sterk. Dat blijkt uit cijfers die BNR bij de gemeenten heeft opgevraagd over de jaren 2013 en 2014: Rotterdam: 2678 boetes, Amsterdam: 467 boetes, Den Haag: 1150 boetes en Utrecht: 429 boetes "Gemeenten leggen te weinig en te lage boetes op", aldus de Inspectie SZW in het rapport 'De boete belicht'. In slechts 35 procent van de gevallen wordt een boete opgelegd, terwijl volgens de Fraudewet gemeenten voor elke fraudevordering een boete zouden moeten opleggen. Moedwillig frauderen De gemeenten zijn bang dat ze het bewijs toch niet rond krijgen, merkt de inspectiedienst op. Volgens het Landelijk Contact Sociaal Rechercheurs (LCSR) geven de cijfers aan dat de Fraudewet niet goed werkt. Het maakt blijkbaar uit waar je woont of je wel of niet gestraft wordt, zegt voorzitter Irma Heintzberger. Inmiddels wordt er gewerkt aan een aanpassing van de wet zodat er rekening gehouden kan worden met verwijtbaarheid, maar dat komt voor duizenden mensen te laat. Amsterdam besloot daarom onlangs alle boetebesluiten te herzien, maar de andere steden deden dat niet.

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 6

Het Decor - verruim(t) de horizon Procesgestuurd in overheidsland. Een hype?

Ontwikkeling, Duurzaamheid, Zorg etc.

dergebracht. De proces gestuurde gemeentelijke organisatie beschouw ik als intern gericht. Dit kan in mijn beleving wellicht een middel zijn voor een aantal grote gemeenten om beter in control te kunnen komen om de burger nog efficiënter te kunnen bedienen. Voor gemeenten waarbij de verantwoordelijkheden binnen de verschillende taakvelden helder in de organisatie zijn belegd zie ik vanuit het perspectief van onze klant, de burger, vooralsnog geen toegevoegde waarde. Onze klanten vragen slechts om een efficiënte gemeentelijke organisatie die niet intern maar extern is gericht en in hun behoefte van mate dienstverlening voorziet.

Spontane of politiek gestuurde afwijkingen van het productie proces zijn in commerciële organisaties bijna niet toegestaan. Lokale politiek dominant Bij de minder harde onderwerpen is de invloed Wat is de core business van gemeenten? van de lokale politiek een dominante factor. De samenstelling van Raad en College en het Coa- COLUMN litieprogramma of Collegeprogramma is voor een belangrijk deel bepalend voor de koers die Dit weekend mocht ik samen met veel Zoeeen gemeente vaart. Deze politieke invloed terwoudenaren, een blik werpen in de keuken geeft aan dat standaardisatie van een proces van de grootste bierbrouwer van Nederland: slechts beperkt mogelijk is. Winst maken is Heineken. geen leidende factor in het geheel. Daarnaast is het scala van onderwerpen waarvoor gemeenWat een mooi bedrijf! Enerzijds gericht op ten aan de lat staan, vele malen grotere dan die Het grote enthousiasme over het proces gestuurde organisatie het zo efficiënt mogelijk produceren van vervan Heineken. model roept bij mij de vraag op of het invoeren van dit model schillende bieren en anderzijds heel erg bezig nu voor veel gemeenten een doel wordt, in plaats van een van met de toekomst door vooruitstrevend te Gemeentelijk product de vele middelen om te komen tot de meest efficiënte wijze investeren in duurzaamheid. Een rondgang door de brouwerij Als ik de proces gestuurde organisatie van Heineken wil vertavan taakuitvoering. leerde mij dat Heineken het lopende band principe van Ford len naar een gemeentelijke organisatie, dan kom ik tot de conheeft geperfectioneerd. Heineken is in mijn ogen een optimaal proces gestuurde organisatie waarbij efficiency, duurzaamheid clusie dat de verschillende taken die betrekking hebben op Over de auteur: Els Möhle is Waarnemend hoofd Ruimtelijke een gemeentelijk product, zo dicht mogelijk bij elkaar georga- Ontwikkeling bij de gemeente Zoeterwoude en een goed resultaat hand in hand gaan. niseerd moeten worden. Hierdoor staan ontwikkeling en uitvoering zo dicht mogelijk bij elkaar. Heel veel anders kan ik Core business Als ik kijk naar de core business van Heineken is dat het leve- niet bedenken, rekening houdend met de politieke invloed en ren van een product volgens een vast gestandaardiseerd pro- de belangen en behoeften van individuele burgers en bedrijces waarbij winst maken centraal staat. Waar mogelijk is de ven op de processen. menselijke arbeid vervangen door vergaande robotisering. Spontane of politiek gestuurde afwijkingen van het productie 'Vraaggestuurd' Veel gemeenten zijn al zoveel mogelijk vraag gestuurd ingeproces zijn niet toegestaan. richt, vooral rekening houdend met de behoeften van hun Bij veel gemeenten zijn initiatieven ontstaan om de organisatie klanten, de burgers en bedrijven. Het invoeren van het KCC is niet meer resultaatgericht maar vooral proces gericht te in te daar een voorbeeld van. Ook de nieuwe Omgevingswet is gerichten. Kijkend naar het proces gestuurde Heineken, vraag ik richt op burgers en bedrijven en gaan uit van het principe "Ja, mij oprecht af wat een proces gestuurde gemeente dan zou mits...." kunnen inhouden. De core business van gemeenten is het leveren van diensten aan burgers en bedrijven. Dit kan in de Deze ontwikkelingen duiden eerder op een verdieping van een vorm van een hard producten zoals een paspoort, of minder vraag gestuurde organisatie, dan een focus op een proces harde zaken zoals adviezen op het gebied van Ruimtelijke gestuurde inrichting waardoor een groot aantal taken van een product (van ontwikkeling tot uitvoering) samen worden onJaargang 2 | aflevering 29 | pagina 7

Het Decor - verruim(t) de horizon Kortdurende opname

grond van de Zvw. Reden voor deze eenjarige subsidieregeling Aanspraak op grond van de Wmo 2015 of de Wlz- was het borgen van een zorgvuldige overgang. In de Zvw geldt immers een ander regime dan in de Wlz. Het blijkt niet mogesubsidieregeling eerstelijns verblijf? Nicolette Cremers , gastredacteur, heeft ruime praktijkervaring lijk om de huidige prestatie eerstelijns verblijf rechtstreeks vanin de zorg- en inkomensverzekeringen. Daar heeft ze als lei- uit de subsidieregeling over te hevelen naar de Zvw. Daarom dinggevende en operationeel jurist ervaring opgedaan met wordt in afwachting van onderbrenging in de Zvw in 2017, net als in 2015 eerstelijns verblijf in 2016 via een subsidieregeling vrijwel alle aspecten van de verzekeringsbranche. gefinancierd. Door de maatschappelijke ontwikkeling dat mensen, ondanks hun ouderdom, beperkingen of aandoeningen, zo lang mogelijk in de thuissituatie blijven zijn per 2015 veel veranderingen in de gezondheidszorg doorgevoerd. Dit heeft onder meer tot gevolg dat de wijkverpleegkundige zorg in de Zorgverzekeringswet (Zvw) is opgenomen. De wijkverpleegkundige moet dienen als schakel tussen zorg en welzijn naast de huisarts. Als er blijvende behoefte bestaat aan permanent toezicht dan wel 24 uur per dag zorg in de nabijheid van een persoon noodzakelijk is, is dat geregeld in de Wet langdurige zorg (Wlz). De indicatie die in dit kader gesteld wordt door het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) kan leiden tot zorg via een persoonsgebonden budget (pgb), modulair pakket thuis (dat wil zeggen zorg in natura thuis naast een pgb), een volledig pakket thuis (dat wil zeggen zorg in natura in de thuissituatie) of via zorg in natura geleverd in een instelling.

Medio 2014 bleek al dat er in het kader van de eerstelijns zorg een kortdurende opname mogelijk moest zijn voor bepaalde groepen. Onder andere kwetsbare ouderen die thuis wonen vormden een doelgroep. Eerstelijns verblijf hoort onder de Zvw omdat het hier gaat om verblijf dat medisch noodzakelijk is in verband met geneeskundige zorg, al dan niet gepaard gaande met verpleging, verzorging of paramedische zorg. Aanvankelijk was het de bedoeling dat eerstelijnsverblijf alleen in 2015 in de vorm van een subsidieregeling op grond van de Wlz aangeboden zou worden. Vanaf 2016 zou dit een prestatie worden op

Aanspraak op grond van de Wmo 2015 of eerstelijns verblijf In de praktijk bestaat er regelmatig onduidelijkheid over de vraag of er aanspraak bestaat op eerstelijns verblijf dan wel op crisisopvang op grond van de Wmo 2015. De Wmo 2015 vraagt bijzondere aandacht voor onder meer een zo integraal mogelijke dienstverlening op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, publieke gezondheid, preventie, zorg, jeugdhulp, onderwijs, welzijn, wonen, werk en inkomen. Daarnaast moeten gemeenten samenwerken met zorgverzekeraars en zorgaanbieders als bedoeld in de Zvw met het oog op een zo integraal mogelijke dienstverlening.

tijk betekent dit dat de subsidie dan voorziet in eerstelijns verblijf waarbij:  hulp bij algemene dagelijkse levensverrichtingen wordt verleend;  algemene dagelijkse levensverrichtingen worden overgenomen en waarbij geneeskundige zorg, verpleging, verzorging en paramedische zorg wordt verleend onder substantiële coördinatie, regie en supervisie van een multidisciplinair team;  dit palliatief terminaal is: algemene dagelijkse levensverrichtingen worden overgenomen en waarbij in verband met een levensbedreigende ziekte of aandoening met een levensbedreigende ziekte of aandoening met een levensverwachting van minder dan drie maanden intensieve geneeskundige zorg, verpleging, verzorging en paramedische zorg wordt verleend. Belangrijke voorwaarde voor dit verblijf is dat dit medisch noodzakelijk is. De huisarts blijft medisch eindverantwoordelijk tenzij hij deze overdraagt aan een andere arts, bijvoorbeeld een specialist ouderengeneeskunde. Overigens geldt dat geriatrische revalidatiezorg niet geldt als eerstelijns verblijf. Mochten gemeenten en het zorgkantoor (die de eerstelijns zorg verleent) het niet eens zijn over wie verantwoordelijk is dan is het in gesprek gaan met elkaar aangewezen. Uitgangspunt moet hierbij in ieder geval zijn dat de klant hier niet de dupe van mag worden!

eerstelijns verblijf in 2016 verlengd De bestaande onduidelijkheid wordt in 2016 niet opgelost nu de subsidieregeling voor eerstelijns verblijf nog een jaar wordt verlengd. Van belang is dat gemeenten en het zorgkantoor met elkaar in gesprek gaan als onduidelijkheid voor klanten ontstaat. Immers iedereen zal van mening zijn dat veelal Voor de subsidieregeling eerstelijns verblijf komt uitsluitend in kwetsbare klanten in ieder geval van bestaande onduidelijkaanmerking behandeling van: verzekerden met een somatische heid niet de dupe mogen worden. aandoening, verzekerden met een psychogeriatrische aandoening, verzekerden met een lichamelijke beperking, meerderjarige verzekerden met een verstandelijke beperking. In de prakJaargang 2 | aflevering 29 | pagina 8

Het Decor - verruim(t) de horizon Overweldigende respons zorginstellingen bij verbetering verpleeghuizen Bron: Nieuwsbericht Rijksoverheid 150721

startpunt om de ouderenzorg in Nederland te verbeteren. Speerpunten daarbij waren kwaliteit door de ogen van de bewoner, de deur wagenwijd open voor mantelzorgers, trotse zorgverleners en ruim baan voor goede verpleeghuizen met ambitie. VWS heeft de Taskforce Kwaliteit Verpleeghuiszorg ingesteld om samen met de sector te werken aan deze visie voor de verpleeghuiszorg. Naast het ministerie bestaat deze Taskforce uit NPCF, LOC, V&VN, Verenso, ActiZ, BTN, ZN, het Zorginstituut en de IGZ.

lijk beter dan ooit, tot hij geconfronteerd wordt met visioenen van een ander leven dat kennelijk nog in het ‘nieuwe’ lichaam schuilgaat. Singh maakt zich – net als voorheen – niet erg druk om het aloude geest-lichaamdualisme. Toch maakte hij een actie- c.q. sciencefictionfilm die interessante filosofische en ethische vragen stelt.

151 voorstellen om de kwaliteit van Nederlandse verpleeghuizen te verbeteren, zijn door cliëntenraden en zorgverleners positief beoordeeld. De zorglocaties achter deze voorstellen krijgen van het ministerie van VWS de ruimte om verder te Self/less is overigens geïnspireerd op de speelfilm Seconds uit werken aan goede zorg door de ogen van de cliënt en het 1966, die in zijn geheel op het internet is te vinden. schrappen van administratieve rompslomp. Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) riep op tot het insturen van de voorstelHervorming langdurige zorg Voor trailer en film: klik hier. len in het kader van zijn plan ‘Waardigheid en Trots', om de De hervorming van de langdurige zorg is er op gericht de kwakwaliteit van verpleeghuizen te verbeteren. liteit, houdbaarheid en betrokkenheid van de bij de langdurige zorg te versterken en te verbeteren. Dat doen we door de bij In totaal hebben de voorstellen betrekking op zo'n 670 locade ondersteuning thuis meer rekening te houden met perties. In ‘Waardigheid en Trots’ was nog uitgegaan van 200 losoonlijke omstandigheden en versterking van de wijkverplecaties. Van Rijn: 'Wanneer vertegenwoordigers van cliënten en ging. Maar ook door bij de instellingszorg meer rekening te professionals mij vertellen hoe de verpleeghuiszorg beter kan, houden met de specifieke zorgvraag per cliënt en niet alleen te spat het enthousiasme ervan af. "Geef ons de ruimte!", hoor ik ‘zorgen voor’, maar ook te ‘zorgen samen' met familie en dan. "En schrap alle formulieren die niets zeggen over wat de vrienden. wensen van een cliënt zijn". Dat is dus nu de weg die we inslaan, ik verwacht er erg veel van.' De voortgang van de voorSelf/less - Tarsem Singh stellen is te volgen op www.langdurigezorg.nl.

Nieuw lichaam

Beoordeling plannen door cliëntenraden De voorstellen van de instellingen zijn beoordeeld door leden van cliëntenraden, professionals in de zorg en medewerkers van de leden van de Taskforce Kwaliteit Verpleeghuiszorg. Ze zijn geselecteerd omdat ze bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit van zorg, gezien door de ogen van de cliënt, of vanwege voorstellen voor het wegnemen van regels die niets toevoegen. Uiteindelijk hebben de 151 betrekking op ruim 670 locaties, aanzienlijk meer dan de 200 locaties die waren verwacht. Dit resultaat tekent wat Van Rijn betreft hoe groot de ambitie van de zorgsector is.

De oogverblindende films van Tarsem Singh waren zeker in het begin van zijn loopbaan nogal eens gesitueerd in het medische domein. Zo ging zijn eerste film The Cell over een experimentele comabehandeling waarbij zielsverhuizing aan de orde was. En in zijn tweede film, The Fall, bleek haar verblijf in een ziekenhuis de verbeelding van een meisje zodanig te stimuleren dat er een duizelingwekkende reeks verhaallijnen op gang kwam.

Nu is er Self/less, over een terminaal zieke miljardair die middels een medisch experiment de kans krijgt op het eeuwige leven. Ook hier is weer sprake van zielsverhuizing: zijn geest wordt namelijk overgezet naar het lichaam van een jongere Waardigheid en trots Van Rijn presenteerde op 11 februari jongstleden zijn plan man. Het blijkt een ingreep met – eufemistisch uitgedrukt – 'Waardigheid en trots, liefdevolle zorg voor onze ouderen' als existentiële bijwerkingen. Want de patiënt voelt zich aanvanke-

 Vervolg van pagina 1 Onderzoek Toch pleiten de onderzoekers er voor om te onderzoeken waar de twee werelden elkaar raken, om zo het spanningsveld te kunnen opheffen en kennisuitwisseling op gang te brengen of samenwerking te verkennen. Dit zou ook een antwoord kunnen zijn op de problematische kanten van de coöperatieve werkwijze, zoals de omgang met privacy. Voor financiers van zorg is het met name van belang om erachter te komen waar zij zorgcoöperaties en burgerinitiatieven op kunnen beoordelen. Tezelfdertijd waarschuwen de onderzoekers er voor om zorgcoöperaties en burgerinitiatieven te veel ‘van bovenaf’ te regelen. Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 9

Het Decor - verruim(t) de horizon BKR: samenwerking gemeenten bij schuldhulp Bron: BKR 150721

met signalen die duiden op schuldenproblemen. Doordat bijvoorbeeld ziektekostenverzekeraars, woningcorporaties en nutsbedrijven data over betalingsachterstanden aanleveren Volgens de BKR Kredietbarometer zijn er per 1 juli 777.767 kan BKR voor gemeenten een inschatting van de ernst van de mensen met een betalingsachterstand op een afgesloten leindividuele schuldenproblematiek maken. ning. Vanaf 1 januari zijn er 7.039 mensen bijgekomen die hun betalingsverplichtingen niet nakomen. Actieve aanpak gemeenten Met deze inschatting kunnen gemeenten en schuldhulpverleFlinke impact crisis ningsinstanties huishoudens die in de financiële problemen De afgelopen jaren nam het aantal mensen dat in de financiële dreigen te geraken in een vroegtijdig stadium ondersteuning problemen kwam steeds toe. In 2013 was de stijging het bieden. "Het gaat er om dat we voorkomen dat mensen weggrootst. In dat jaar kwamen er 31.435 mensen met een betazakken in een schuldenmoeras. Dat kan met de juiste informalingsachterstand op geleend geld bij. "Gelukkig zien we dat het tie en een actieve aanpak vanuit de gemeente." zegt Van den aantal betalingsachterstanden op leningen nu minder snel Bosch. toeneemt dan in 2013 en 2014. De crisis heeft weliswaar een flinke impact gehad, maar de werkelijkheid is ook dat de schulKlik hier voor het gratis Kennisdocument van XpertSocialeZadenproblematiek nog dagelijks toeneemt" aldus Peter van den ken Bosch, algemeen directeur van BKR. Lees ook INZICHT EN OVERZICHT BIJ SCHULDHULP ESSENTIEEL Veel informatie onzichtbaar Bij BKR worden leningen en betalingsachterstanden daarop geregistreerd. Van hypotheken worden alleen betalingsachterstanden van meer dan vier maanden vastgelegd. Van den Bosch: "De betalingsachterstanden op leningen zijn slechts een klein deel van het maatschappelijke probleem. Er zijn immers nog veel meer betalingsachterstanden waar mensen mee kampen. Denk aan betalingsachterstanden bij de fiscus, huurachterstanden of die bij zorgverzekeraars." Deze achterstanden worden niet centraal vastgelegd en zijn dus niet inzichtelijk. Evenmin zijn bijvoorbeeld studieleningen bij BKR vastgelegd. Samenwerking gemeenten essentieel Door meer informatie over schulden te delen en samen te werken kan volgens BKR de schuldenproblematiek effectief worden aangepakt. Op dit moment werkt BKR samen met een aantal gemeenten om hen via pilotprojecten te ondersteunen

Ruimte voor innovatie in wijkverpleging 2016 Bron: NZa 150722

Verzorging aan huis (wijkverpleging) vanuit de Zorgverzekeringswet. Ruimte voor innovatie in wijkverpleging 2016 De NZa legt uit dat in de regels voor de bekostiging van de wijkverpleging 2016 (PDF) meer ruimte is voor zorgaanbieders om samen met zorgverzekeraars afspraken op maat te maken. Bijvoorbeeld voor het belonen van extra kwaliteit, innovatieve vormen van zorg of de organisatie daarvan. Beeldschermzorg en telezorg Zorgaanbieders kunnen in 2016 uren in rekening brengen voor het leveren van beeldschermcommunicatie en farmaceutische telezorg. Deze extra uren moeten dan wel apart inzichtelijk gemaakt worden op de factuur. Afwijken reguliere bekostiging In 2016 kunnen zorgaanbieders bovendien als experiment afwijken van de reguliere bekostiging voor verpleging en verzorging. Hiervoor spreken zij met de zorgverzekeraar af hoe de prestatie wordt vormgegeven en tegen welk tarief. Er kan een vast bedrag per patiënt afgesproken worden op basis van de samenstelling van de doelgroep. Regionale beschikbaarheidsfunctie onplanbare zorg Verder komt er een nieuwe betaaltitel: 'Regionale beschikbaarheidsfunctie voor onplanbare zorg'. Hiermee kunnen zorgaanbieders bij de zorgverzekeraar declaraties indienen voor de regionale beschikbaarheid en bereikbaarheid voor ongeplande zorgvragen. Hiervoor geldt als voorwaarde dat er een contract moet zijn tussen de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar over wat er gedaan wordt voor die regionale beschikbaarheidsvoorziening en welk tarief gedeclareerd mag worden.

De Nederlandse Zorgautoriteit komt met een nieuwe prestatie waarmee innovatie, kwaliteit en uitkomsten van zorg beloond kunnen worden. De prestatie ‘beloning op maat’ wordt genoemd in de nieuwe beleidsregels 2016 voor de Verpleging en Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 10

Het Decor - verruim(t) de horizon Aanpak sociale teams in Gorinchem: snel schakelen bij crisis Bron: Gemeente van de Toekomst 150721 Joost Spithoven, regisseur sociaal domein Gorinchem en Helen Verhoef, afdelingshoofd, vertellen over het werk van de sociale teams in hun gemeente. Zo bekijken de teams in een zogenoemd rode dradenoverleg of er verbanden zijn tussen zaken die een structurele aanpak vereisen. De sociale teams zitten letterlijk dicht bij elkaar bijeen in een grote kantoortuin om het delen van informatie en het snel schakelen te bevorderen. In geval van een crisis kunnen de teamleden elkaar snel vinden. Het sociaal team bestaat uit vijf professionals: een wijkverpleegkundige, een jeugdprofessional, een zorgadviseur, iemand van maatschappelijk werk en iemand van de sociale dienst. Op verzoek van de loketten waar burgers terechtkunnen met hun vragen, buigen zij zich over complexe cases en voeren daarop de regie. Joost Spithoven: ‘Een complexe casus is bijvoorbeeld een situatie waarbij een gezin als gevolg van echtscheiding uiteen geslagen is en in verschillende gemeentes woont. Bij ingewikkelde cases als deze is het extra belangrijk dat informatie goed en snel gedeeld wordt.’

Samenwerking met de huisartsen Helen illustreert de interactie met huisarts en wijk aan de hand van een voorbeeld. ‘In een wijkje waar relatief veel ouderen wonen was er een dame die een huurschuld had en daardoor geen geld meer voor eten had. Ze had recht op voedselbonnen maar het voedselpakket halen en aan haar geven was een probleem. We konden er niet de vinger achter krijgen: was mevrouw misschien in de war? In overleg met de huisarts bleek dat dat niet het geval was. Vervolgens hebben we een andere, goedkopere woning kunnen regelen en ervoor gezorgd dat het voedselpakket door buurtbewoners opgehaald en bezorgd werd. Die mevrouw is heel opgelucht en nu bezig haar schuld weg te werken.’

de organisatie van De Buurtcamping is het de ultieme manier om je buren beter te leren kennen. De Buurtcamping vond voor het eerst plaats in 2013 in het Amsterdamse Oosterpark. Vorig jaar kon je al in meer parken kamperen in Amsterdam en dit jaar doet ook Utrecht mee. Buurtbewoners kunnen in totaal zeven parken hun tentje opzetten: het Flevopark, Noorderpark, Rembrandtpark, Sloterpark en Egeldonk in Amsterdam en het Majellapark en het Noordse Park in Utrecht. Buren Volgens de organisatie leren buren elkaar in een weekend beter kennen dan wanneer ze jaren naast elkaar wonen. De kracht is de kleinschaligheid en de gezamelijke activiteite, waardoor je na drie dagen het gevoel hebt dat je de gezichten uit je buurt kent.

Wat participatie betreft ligt het accent op sociale activering op wijkniveau. Helen: ‘We zetten in op het zoeken Vrijwilligers naar eenvoudig werk en schakelen daarbij de De Buurtcamping wordt mogeomgeving in. Mensen werken graag dicht bij lijk gemaakt door een groot huis en bedrijven hebben vaak praktisch werk aantal vrijwilligers. Een deel van dat ze snel geregeld willen hebben. Door met de gasten betaalt om er te overinwoners en de wat kleinere bedrijven in de nachten en een groot deel van wijken aan de slag te gaan, hopen we gemakde campingplekken zijn speciaal kelijker werk te vinden.’ Al hun bevindingen voor mensen die geen geld hebdelen de sociale teams via Joost en Helen zoben om op vakantie te kunnen Investeren in contacten in de wijk veel mogelijk met wethouders en raadsleden. gaan. Zij kunnen als ze geen tent Van het team wordt dan ook veel verwacht. Joost: ‘Ieder van Joost en Helen: ‘Door bestuursleden zo vroeg mogelijk in het hebben deze lenen. de leden heeft zijn specialiteit, maar het is de bedoeling dat zij proces te betrekken, krijgen we zelf op onze beurt weer input in staat zijn de vraag achter de zorgvraag te herkennen, dat ze en feedback waar we verder mee kunnen.’ Ga hier naar de website van de Buurtcamping >> overzicht hebben en proactief kunnen handelen. We hebben daar zelfs een speciaal overleg voor: het zogeheten rode draBeeld: Marco van Middelkoop / Hollandse Hoogte Als je wilt dat er duurzaam contact ontstaat tussen kwetsbare denoverleg, waarin het team bekijkt of er verbanden zijn tusburgers en hun buren, dan moet je dat organiseren. Contact sen zaken, die een structurele aanpak vereisen of preventiekomt niet vanzelf, blijkt uit onderzoek van Femmianne Bredemaatregelen. Een goed netwerk helpt daarbij. Dus de teamle- Buurtcamping brengt bewoners bij elkaar wold. Lees hier meer over hoe de sociaal makelaar een rol kan den moeten ook investeren in hun contacten met belangheb- Bron: nieuwsbericht 150722 spelen >> benden, zoals de zeventig huisartsen in onze regio en mede- Naar verwachting honderden mensen in Amsterdam en Utrecht gaan dit weekend kamperen in hun buurtpark. Volgens werkers van jongerenwerk en buurthuiswerk.’ Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 11

Het Decor - verruim(t) de horizon Incidentenmanagement in het sociaal domein: ‘Training is noodzakelijk’ (doe mee aan de pilot!) Bron: Gemeente van de Toekomst 150721 Niet in de risico-regelreflex schieten, maar wel op een goede manier snel reageren op incidenten binnen je gemeente. Ook voor bestuurders soms een uitdaging. In het stadhuis in Veenendaal ging een aantal van hen aan de slag met dit onderwerp in het kader van de bijeenkomst incidentenmanagement sociaal domein. Wat leerden zij? Gerrit de Jong, wethouder Goeree Overflakkee: Leerzame bijeenkomst ‘Er zijn hele crisisorganisaties ingericht voor de brandweer, politie en ambulancezorg met dito oefeningen en allerhande scenario’s. Dit vooral vanuit de veiligheidskant en de verantwoordelijkheid van burgemeesters en loco's. Voor de verantwoordelijkheid van wethouders en de toegenomen verantwoordelijkheid van de portefeuillehouder sociaal domein in het bijzonder is per 1 januari een nieuwe periode ingetreden. Het samenspel met de raad hoe om te gaan met incidenten die zich vroeg of laat voor kunnen doen, is dan belangrijk. Het leukst vond ik het rollenspel in de simulatie met de kleine groepen. Niet in de laatste plaats omdat ik natuurlijk in mijn voortvarendheid dingen wil gaan doen die je bij nader inzien beter niet kunt doen of moet overlaten aan anderen. Burgemeesters die al getraind zijn in crisisbeheersing pakken dit veel beter aan en kunnen ook beter doorpakken dan ik op dit moment zou kunnen. Training is dus echt noodzakelijk om ongelukken te voorkomen. Het punt was in onze gemeente al op de agenda gezet om een keer te gaan doen met de gemeenteraad, maar heeft voor mij hernieuwde prioriteit gekregen. Verder heb ik bevestiging gekregen in onze aanpak met aandacht voor preventie en signalering om duurdere ingewikkelde uit-

huisplaatsingen te voorkomen. Kortom het was een leerzame len en uitdiepen omdat het een belangrijk thema is. Het bebijeenkomst.’ langrijkst is en blijft wat mij betreft het voorkomen van regelreflex en de juiste aansturing van professionals. Ik kon me Hans Keuken, daarom goed vinden in het verhaal van Ira Helsloot. ‘ locoburgemeester Neder Prof. dr. Ira Helsloot, hoogleraar besturen van veiligheid RadBetuwe: boud Universiteit Nijmegen gaf een mini-college risicoregelreflex en zag de spagaat waarin bestuurders zich soms Verkeerde bevinden: ‘Je ziet de worsteling van bestuurders die intellectubeeldvorming eel de risico-regelreflex heel goed begrijpen maar ook vanuit leidt tot een hun verantwoordelijkheid de drive voelen om toch direct op verkeerde be- incidenten te reageren en om altijd verbetering na te streven. oordeling Hij blijft bijna onmenselijk om van eindverantwoordelijken te ‘Als locoburge- verlangen dat ze individuele drama’s accepteren om daarmee meester vind ik het belangrijk goed op de hoogte te zijn van voor meer mensen meer zorg te kunnen garanderen. Toch is alles wat crisismanagement raakt. Zo ook met betrekking tot dat de bestuurlijke opgave volgens mij.’ situaties die zich voor doen binnen het sociaal domein. Je komt soms onverwacht voor dingen te staan en dan helpt het Meedoen aan een pilot? als je samen met collega’s simulaties oefent. Wat in deze bij- Heeft u als bestuurder interesse in een vervolg op deze bijeeneenkomst nadrukkelijk naar voren kwam, was de vereiste rol- komst in de vorm van een pilot samen met uw eigen college vastheid van bestuurders en het teamwork in crisissituaties. en/of raad? Er zijn nog een aantal pilots beschikbaar. Neem Niet altijd is de locoburgemeester portefeuillehouder Sociaal dan contact op met Gerard Witsmeer van het ministerie van Domein en daarom is een goed samenspel met collega’s van je Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: geeigen gemeente en/of buurgemeente van groot belang. Weet [email protected]. wie wat zegt en wat je zegt. Verkeerde beeldvorming leidt tot een verkeerde beoordeling en kan desastreus zijn voor de be- U kunt meedoen aan de pilot onder de volgende voorwaarden: sluitvorming. Ik zal mijn collega Sociaal Domein zeker advise-  Een gesprek tussen uw college en raad is het uitgangspunt ren meer aandacht te hebben voor mogelijke crisissituaties en (al dan niet met ambtenaren). Een voorbeeld: het gaat om hierop voldoende getraind te zijn. Duidelijk is geworden dat een gesprek met uw college en ambtenaren en daarna met niet alleen branden of ongevallen een grote impact op de beuw raad. Of in een samenwerking bijvoorbeeld met raadvolking kunnen hebben, maar ook een ernstig voorval binnen sleden van een samenwerkingsverband; het sociaal domein veel reuring kan veroorzaken.’  Het is de bedoeling om de opbrengsten (voor zover veilig voor gemeente anders geanonimiseerd) te delen bij een Peter Bollen, wethouder Doesburg: eventuele publicatie;  De uitvoering van de pilots vindt plaats na de zomervakanStuur professionals aan tie; ‘Het onderwerp heeft bij ons geen urgentie meer, want we  het betreft een co-financiering tussen het Rijk (50%) en hebben al een simulatieoefening gedaan in de gemeenteraad. gemeenten(50%). We zullen dit met college, ambtenaren en raad blijven herhaJaargang 2 | aflevering 29 | pagina 12

Het Decor - verruim(t) de horizon op de vader (gemeente, schuldhulpverlening). De instelling die het gezin als geheel neemt, krijgt onmiddellijk het probleem wie Bron: Gemeente van de Toekomst 150721 De samenwerking rond de decentralisaties in het sociale domein nu de opdrachtgever is en wie de rekening betaalt. Maar dat in Fryslân wordt landelijk gepresenteerd als ‘best practice’. Reden hoort bij dit proces van decentralisatie. Het goede is begonnen voor voorzitter Han Noten van de Transitiecommissie Sociaal en daardoor zien we de problemen. Ik word daar vrolijk van, want bij elk probleem komt de oplossing dichterbij.’ Domein om een bezoek te brengen aan Leeuwarden en Drachten. Wietze Kooistra, wethouder gemeente Opsterland en Wat viel u op? coördinerend portefeuillehouder Sociaal Domein ‘Ik sprak in Leeuwarden met bestuurders, Vereniging Friese Gemeenmensen van inkoop en gebiedsteams die ten, trad op als gastheer. hulp bieden aan cliënten. Ze werken goed

‘In Fryslân werken ze er goed omheen’

met elkaar samen, gooien de problemen niet over de schutting, kennen elkaars risico’s. Ik merkte ook dat mensen nog erg aan het zoeken zijn. Wat voor de één de oplossing is, zorgt bij iemand anders voor complexiteit. Ons werk zit vastgeklonken aan verordeningen, indicatiestellingen, beschikkingen afgeven. De werkelijkheid is dat cliënten hulp nodig hebben en dat niet alles binnen een geldpotje valt. Iemand die geen uitkering heeft en je daarom niet mag helpen, maar wel wil werken bijvoorbeeld. In Friesland had ik vaak het gevoel: ze werken er goed omheen.’

Dit klinkt alsof ze iets doen dat niet mag. ‘Ze doen dingen die niet mogen, maar wel moeten. Interessant is dat, hè? Je wilt zaken doen die goed zijn voor de mensen, die ons op langere termijn kosten besparen. Vaak mag je dingen niet doen omdat het aan regels is gebonden. Dus werken ze om de regels heen. Ik vind dat dit moet kunnen. Het gaat om de zaak, om mensen te helpen. Redeneren vanuit de vraag van de cliënt, en dat voortdurend blijven doen.’

Wat deed u in Drachten? ‘We bezochten een instelling, waar ontspoorde gezinnen worden begeleid om hun leven weer op orde te krijgen. Een van de problemen van de instelling was dat ze niet wisten waar hun cliënten onder vielen. De ene interventie is gericht op het kind, de ander

hoogte is van deze grenzen.’

Welke mogelijkheden zijn er om kosten voor samenwerking te verdelen? ‘Wij hebben als gemeente twee soorten kosten. In de eerste plaats de oprichting en instandhouding van het Sociaal Domein Fryslân. Daar hebben we een verdeling gemaakt naar rato van het aantal inwoners. Daarnaast zijn er kosten in het kader van de dienstverlening. Deze wordt verdeeld op basis van het aantal cliënten. De grotere gemeenten betalen meer, maar op die manier kun je de kleinere gemeenten ontzien.’

Hoe kun je als gemeente de opdrachtgeversrol (regionaal) invulWerken jullie in Fryslân om len? de regels heen?

‘Veel gemeenten willen maatwerk leveren. Maatwerk wordt soms uitgelegd als: je houdt je minder aan de regels. Zo bedoelde Han Noten het ook. Hij hoorde in het gesprek met de vertegenwoordigers van het gebiedsteam dat ze met allerlei regeltjes te maken hebben. Als je die letterlijk uitvoert, werkt het niet omdat ze elkaar tegenwerken. Door maatwerk te leveren kunnen we dat voorkomen en een oplossing bieden voor individuele gevallen.’

‘Als gemeente heb je een rol bij de werkgroepen van de beleidsvoorbereiding. Er is in de provincie een overleg met secretarissen waarbij we kijken of we binnen de kaders werken. Daar worden ook de gemaakte afspraken beoordeeld en wordt gekeken of die goed worden nagekomen. We kijken hoe de uitvoering loopt, en koppelen dat terug.’

Wat is hierbij de rol voor bestuurders?

Op welke regionale samenwerking bent u het meest trots?

‘In het bestuursoverleg met de portefeuillehouders kunnen vragen vanuit de gemeenten worden ingebracht. Weliswaar worden ‘Dat we de regionale inkooporganisatie van het Sociaal Domein hier geen echte beslissingen genomen, maar er wordt wel gekeFryslân met 24 gemeenten gestalte hebben gegeven. Wat lokaal ken of er voldoende draagvlak is voor bepaalde beleidsvoornekan, doen we op gemeentelijk niveau. Zo blijf je dicht bij de bur- mens.’ gers. Door de inkoop op provinciale schaal heb je het voordeel van de schaalvergroting.’ Hoe kijkt u terug op het bezoek?

Waar lopen jullie in de praktijk tegenaan?

‘We hebben voldoende thema’s besproken en een goed beeld kunnen geven over hoe de zaak op dit moment loopt. Ik vond ‘De inkoop van bijvoorbeeld de jeugdzorg kan de gemeente het een plezierig gesprek.’ deels zelf inkopen, deels gebeurt het bovenregionaal. De vraag is: waar ligt de grens. Daar moeten we over in gesprek met elkaar Beeld: Reyer Boxem / Hollandse Hoogte en goed op elkaar afstemmen. Niet alleen richting de aanbieders, maar ook intern moet je goed overleggen, zodat iedereen op de

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 13

Het Decor - verruim(t) de horizon ‘De activiteitenbegeleider van vroeger bestaat niet meer’ Bron: nieuwsbericht 150722

problemen hebben en daarom graag andere mensen helpen. Tijdens het eerste jaar blijkt een groot aantal niet stabiel genoeg om met kwetsbare mensen om te gaan. De studie is te Een echte opleiding tot activiteiten begeleider bestaat niet confronterend.' meer. Mensen die aan de slag willen op het gebied van activiteitenbegeleiding of dagbesteding hebben tegenwoordig een Ondernemen keuze uit een groot aantal opleidingen waaronder de opleiDe nadruk in de opleiding komt meer te liggen op onderneding Sociaal Cultureel Werk. men. De vraag is: wie ben ik als beroepskracht? En: hoe onderscheid ik mij in mijn werk van anderen 'Sociaal cultureel werStudenten Sociaal Cultureel Werk komen in aanraking met kers moeten tegenwoordig meer dan ooit weten waar hun heel uiteenlopende doelgroepen. Door middel van activiteiten kwaliteiten liggen. Immers, de sociaal cultureel werker in vaste leren ze deze mensen weer een plek in de maatschapdienst komen we steeds minder tegen. Je pij te vinden. Het Sociaal Cultureel Werk is een driejawordt zzp'er of projectmedewerker.' rige mbo-opleiding (niveau 4). Michel Frijters, docent bij het Summa College Welzijn in Eindhoven, legt in Jongerenwerk het vakblad AS (Maandblad voor de Activiteitensector) Frijters ziet dat het aantal mannelijke stuuit hoe de opleiding en het vak van sociaal-cultureel denten afneemt. 'Vroeger was die verhouwerker zijn veranderd. ding gelijk. Veel jongens kozen voor deze studie vanwege het jongerenwerk. Maar Onder de loep Netwerken veel jongerencentra zijn wegbezuinigd.' 'De activiteitenbegeleider van vroeger bestaat niet Ook is er veel werk van de activiteitenbegeleiders wegbezuimeer', zegt Frijters. Met alleen activiteiten begeleiden schiet je nigd, maar daarmee zijn activiteitenbegeleiders niet overbodig, in deze tijd tekort. 'Je bent na de opleiding Sociaal Cultureel zegt de docent. Werk meer een sturend en coördinerend medewerker. Je bent in staat om te netwerken en om een planning op te zetten van activiteiten. Je ontwikkelt activiteiten en stuurt mensen aan. Blijvende inspanning en veel aandacht voor Een sociaal cultureel werker is eerder stuurman dan uitvoer- Participatiewet Bron: AWVN 150722 der.' Steeds meer werkgevers maken ruimte voor mensen met een beperking, wel is er blijvend inspanning en veel aandacht noOnze visie op dergelijke vormen van probleemgedrag is de dig om in 2026 de 125.000 banen voor de doelgroep beschikafgelopen decennia behoorlijk veranderd. Lange tijd vonden baar te hebben.

Al ambities tot in 2026 Op werkgeversgaaninclusief.nl blijft de teller eveneens stijgen. Momenteel staat deze op 4.290 geambieerde banen tot eind 2015. De ambities van werkgevers ná 2015 zijn daar niet zichtbaar. Maar werkgevers kunnen er hun ambities voor latere jaren wel kwijt. Afgelopen week stond de teller voor 2016 op 5.000, het aantal banen voor mensen met een beperking dat 92 werkgevers komend jaar beschikbaar maken. En er zijn zelfs al 45 werkgevers die voor het jaar 2026 een ambitie genoteerd hebben: bij elkaar 5.724 banen. Veel tijd en aandacht nodig De ervaring leert wel dat het heel veel tijd en aandacht kost om bedrijven daadwerkelijk actief te krijgen. Dat heeft onder andere te maken met commitment op directieniveau, draagvlak op de werkvloer, oog voor de mogelijkheden om werk anders te organiseren en het vinden van geschikte kandidaten. Er is blijvend inspanning en veel aandacht nodig om in 2026 de 125.000 banen voor de doelgroep beschikbaar te hebben.

we het normaal om zulk gedrag te bestraffen. Tegenwoordig proberen we de oorzaak van het moeilijk verstaanbare gedrag Dat meldt werkgeversvereniging AWVN, die het programma te achterhalen. Lees hier het artikel over moeilijk verstaanbaar ‘Werkgevers gaan inclusief’ uitvoert. Via WGI motiveert en ongedrag uit AS >> dersteunt AWVN werkgevers die aan de slag gaan om (meer) ruimte te maken voor mensen met een beperking. Ook uit de Confronterend cijfers van SZW blijkt, dat steeds meer organisaties in beweNiet iedereen is daarom geschikt voor de opleiding, stelt de ging komen (tot eind 2014 waren dat in de marktsector in todocent. 'Veel jongeren kiezen voor deze studie omdat ze zelf taal 9.224 extra banen en bij de overheid 1.508). Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 14

Het Decor - verruim(t) de horizon hoe betalingen kunnen plaatsvinden zonder dat deze geheimhoudingsplicht wordt doorbroken. Ook de Kamerleden vinden dat er naar andere oplossingen moet worden gezocht. Daarnaast moeten cliëntenorganisaties de kans krijgen om tot een gewogen reactie te komen, vindt de LPGGz. Medio juli ontvingen cliëntenorganisaties ‘het verzoek om, binnen een dag, een reactie te geven op het concept van de tijdelijke ministeriële regeling voor persoonsgegevens op jeugdwetfacturen’, zo schijft het platform in een brief aan de Kamer. ‘Juist bij een regeling waarbij het beroepsgeheim en de privacy van kinderen in het geding zijn, moet zorgvuldigMedisch beroepsgeheim boven beheid worden betracht. We willen kunnen beoordelen talingsgemak in hoeverre de veiligheid van de patiëntgegevens Bron: Tweede Kamer 150723 (van kinderen en hun ouders) goed geborgd zijn en Betalingsgemak mag niet de reden zijn om het meof het beroepsgeheim voldoende erkend wordt en disch beroepsgeheim via een ministeriele regeling daarmee de patiëntgegevens.’ opzij te schuiven. Dat stellen de Kamerleden Bergkamp (D66) en Keijzer (CDA) in vervolgvragen aan Geen schoonheidsprijs het kabinet. Het Landelijk Platform GGz pleit voor Evenals de LPGGz stellen de Kamerleden Bergkamp uitstel van de tijdelijke regeling persoonsgegevens en Keijzer dat de bewindslieden zich op het verkeerop jeugdwet-facturen. de wetsartikel beroepen. Bovendien stuit de gevolgde procedurele weg – waarbij de Kamer in hun ogen Betalingsgemak mag niet de reden zijn om het mewordt gepasseerd – hen tegen de borst. Die verdient disch beroepsgeheim via een ministeriële regeling niet de ‘democratische en politieke schoonheidsopzij te schuiven. Dat stellen de Kamerleden Vera prijs’, aldus D66 en CDA. Zij nemen geen genoegen Bergkamp (D66) en Mona Keijzer (CDA) in vervolgmet de antwoorden op eerdere Kamervragen voer vragen over het kabinetsbesluit om jeugdzorgverledeze kwestie die staatssecretaris Van Rijn (VWS) ners te verplichten medische gegevens met gedeze week naar de Kamer stuurde. meenten te delen. Het Landelijk Platform GGz pleit voor uitstel van de tijdelijke regeling persoonsgege Vervolg op pagina 17 vens op jeugdwet-facturen.

Een fris-dwarse blik

Geheimhoudingsplicht Het LPGGz vindt dat eerst moet worden onderzocht Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 15

Het Decor - verruim(t) de horiZorg-au-pair kan thuishulp aanvullen

Op grond van binnenlandse en buitenlandse wet- en regelgeving mogen jongeren als au pair alleen lichte huishoudelijke Bron: onderzoek 150723 Zorg-au-pairs kunnen in potentie lacunes in de sociale onder- werkzaamheden uitvoeren. Het gaat dan primair om opruimen, schoon maken, wassen, eten koken en boodschapsteuning van ouderen opvullen. Onderzoek pen doen. Maar volgens de onderzoekers zijn er van studenten van de NHL Hogeschool in meer werkzaamheden als passend te kwalificeren. opdracht van Hof en Hiem Zorggroep laat Te denken valt aan het samen ondernemen van zien dat er onder mogelijke au-pairs volactiviteiten. Deze vorm van activering ontlast het doende animo is. Toch zijn er blijkens het sociale netwerk en is een probaat middel tegen onderzoek nog te veel praktische en juridieenzaamheid. Ook zien de onderzoekers mogelijksche obstakels om het concept breed toe heden voor lichte vormen van preventie. te passen. Achtergrond van het onderzoek zijn de grote veranderingen in de organisatie en financiering van de ouderenzorg. Ouderen worden geacht langer zelfstandig te blijven. Tezelfdertijd wordt de vergoeding van verschillende vormen van ondersteuning thuis steeds verder teruggeschroefd. Deze ontwikkelingen dwingen tot zoeken naar innovatieve manieren om de zorg en het welzijn voor ouderen te organiseren. Zodoende rees bij Hof en Hiem Zorggroep de vraag of het model van kinder-au-pair ook toepasbaar is in de ouderenzorg, met name in situaties waarin mantelzorg moeilijk te organiseren is en betaalde thuishulp geen haalbare optie is. Ongeveer een derde van de au pairs (28 procent) geeft desgevraagd aan voor zelfstandig wonende ouderen te willen werken. De receptie bij de doelgroep is gemengd. Zo is er de angst voor verlies van privacy. Om die reden is er vooralsnog een voorkeur voor een particuliere hulp in huis. Toch bestaat er ook nieuwsgierigheid naar de mogelijkheden van een zorg-aupair. Passend werk

"Ze kunnen er voor zorgen dat de ouderen voldoende voeding en vocht tot zich krijgen, er voor zorgen dat de ouderen gevarieerde, energie- en eiwitrijke voeding tot zich nemen en samen met de ouderen eten of ervoor zorgen dat één van de ouderen niet alleen eet", schrijven de NHL-studenten. "Deze activiteiten dringen het risico op ondervoeding terug." Ondanks deze pluspunten is de praktijk volgens manager Harrie Dijkstra van Hof en Hiem Thuiszorg vooralsnog "weerbarstig". "De studenten stuitten al snel op een wettelijke bepaling dat au pairs uitsluitend aan het werk mogen als er minimaal twee volwassenen deel uitmaken van een leefeenheid. Terwijl alleenstaande ouderen waarschijnlijk meer behoefte hebben aan een inwonende au pair".

voor is om eventuele problemen op juridisch en persoonlijk gebied te voorkomen." Buurt-au-pair Bovendien maken de studenten zich sterk voor verbreding van het concept van zorg-au-pair naar buurt-au-pair. "We gaan nu bekijken wat wel kan en de mogelijkheden in kaart brengen en uitproberen", reageert Dijkstra. "De studenten komen bijvoorbeeld met de aanbeveling van een 'buurt-au-pair', deze is dan inwonend bij een van de buurtgenoten en doet werkzaamheden voor meerdere ouderen in de buurt, zo voldoe je aan de eis van minimaal twee volwassenen. Een andere suggestie is om studenten goedkoop te laten wonen in een zorgcentrum met als voorwaarde dat ze ouderen in de omgeving vrijwillig gaan helpen. Ook het ministerie van sociale zaken heeft er belangstelling voor, zij zijn verantwoordelijk voor wetgeving rondom au pairs".

Factsheet 'Voor alle Kinderen - Jeugdwet minderjarige Vreemdelingen' Bron: VNG 150724

Alle kinderen in Nederland hebben recht op de zorg, hulp, begeleiding en bescherming die zij nodig hebben. Ongeacht hoe het komt dat ze hier zijn. Dit is overigens meer dan een morele verantwoordelijkheid, het vloeit voort uit internationale verdragen. Met name uit het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Dit verdrag laat niet toe dat onderscheid gemaakt wordt tussen kinderen die rechtmatig en Entreetoets kinderen die niet rechtmatig in Nederland verblijven. Lees Een andere beperkende factor is de communicatie. Een au pair meer in de factsheet. moet in de optiek van de onderzochte ouderen goed Nederlands kunnen spreken en bij voorkeur ook Fries. Om die reden Download: bevelen de NHL-studenten een entreetoets aan om de taal- en Minderjarige Vreemdelingen communicatievaardigheid van zorg-au-pair vast te stellen. Ook pleiten ze voor een heldere afbakening van taken en verantwoordelijkheden. "Aanbevolen wordt om goede afspraken te maken met alle partijen en dit vast te leggen in een contract, zodat duidelijk is wie wat doet en wie waar verantwoordelijk Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 16

Het Decor - verruim(t) de horizon ‘Uitwisseling zorgdata te ingewikkeld in Nederland’ Bron: nieuwsbericht 150723 Nederland kan een voorbeeld nemen aan Amerika als het gaat om het delen van data tussen zorginstellingen. Dat zeggen Wim de Koning, CEO Fenestrae en Harm-Jan Wessels, CEO Forcare. Beide bedrijven zijn gespecialiseerd in interoperabiliteit tussen systemen in de gezondheidszorg,

health information exchange hebben. Ze zijn nog lang niet allemaal gekoppeld. Een top down benadering werkt in de USA ook niet. Het ONC (de Amerikaanse tegenhanger van Nictiz) vervult net als in Nederland een faciliterende rol. Oftewel, ze leggen basisstandaarden neer mét een dresssing er boven op; de Meaningful Use programma's.' Meaningful Use moet goede informatie-uitwisseling tussen systemen bevorderen, patiënten toegang bieden tot hun medische gegevens en het rapporteren van kwaliteitsgegevens verbeteren. Het programma bestaat uit drie stadia. In elk stadium worden hogere eisen gesteld aan zorgprofessionals en aan ziekenhuizen, in de vorm van verplichte criteria en kwaliteitsmetingen.

De Koning en Wessels waren onderdeel van een bezoek aan Amerika in kader van 70 jaar bevrijding van Nederland. Zij waren daar met koning Willem-Alexander en koningin Maxima en bezochten tijdens de handelsmissie diverse zorgorganisaties. Op de website van IHE Nederland doen zij uitgebreid verslag. Leerpunten Amerika XDR-model of IHE XDS Amerika kan ook iets van Nederland leren, zien De Koning en Wessels. De Koning: 'Kijk naar het ParkinsonNet, een landelijk Het mooie van Amerika is volgens De Koning dat iedereen netwerk van zorgverleners die gespecialiseerd zijn in het beverplicht is informatie uit te wisselen met een door de overhandelen en begeleiden van parkinsonpatiënten. Meer dan heid vastgestelde standaard Direct, in IHE-termen het XDR2700 zorgverleners waaronder neurologen, fysiotherapeuten, model (Cross-enterprise Document Reliable Interchange). ergotherapeuten, logopedisten en verpleegkundigen zijn aan'Oftewel, de eerste stap is het point-to-point uitwisselen van gesloten bij dit netwerk. Daar kan Amerika van leren. Ze zijn informatie, net als email. Nederland kiest echter voor een comnog niet zo ver met het organiseren van de zorg rondom de binatie van het LSP en regionale oplossingen op basis van IHE patiënt.' Wessels vult aan: 'De "jongens" van het ParkinsonNet XDS (Cross-enterprise Document Sharing; een IHEwaren mee op handelsmissie. Ze kwamen met een contract op integratieprofiel voor het transmuraal delen van vooral docuzak terug in Nederland. Michigan gaat nu met hetzelfde conmentgerichte patiëntinformatie). Een oplossing die behoorlijk cept aan de slag.' complex is. Wat alleen al blijkt uit het feit dat slechts 5 procent van de radiologen het gebruikt om beelden uit te wisselen. Het  Vervolg van pagina 15 genoemde XDR-model is veel simpeler en breed ondersteund door de industrie. Dus mijn advies is te pushen op een simpele Verkeerd wetsartikel standaard, hier mee te beginnen.' Zorgaanbieders moeten in hun rekeningen aan gemeenten duidelijk maken welke zorg is verleend aan welke jongere, zo is Top down werkt niet vastgelegd in een tijdelijke ministeriële regeling die op korte Wessels: 'Nederland heeft inmiddels wel geleerd dat een totale termijn van kracht wordt. Als zorgaanbieders dat niet doen, top-down benadering niet werkt. In mijn opinie moet de over‘kunnen en mogen gemeenten deze rekening niet betalen’ liet heid een faciliterende rol hebben, voorwaarden scheppen en Van Rijn weten in antwoorden op eerdere vragen. De bewindsduidelijkheid geven. Voor wat betreft interoperabiliteit en lieden beroepen zich daarbij op artikel 7.3.11 (vierde lid van de standaarden. Waar investeert de overheid in? Kijk ik naar AmeJeugdwet). De Kamerleden menen dat staatssecretarissen Van rika, dan zie ik dat de staten nog steeds allemaal hun eigen Rijn en Dijkhoff (Justitie) zich op een verkeerd wetsartikel be-

roepen. Het gebruikte artikel heeft geen betrekking op de inhoud van gegevens, maar op ‘eenduidige terminologie en systemen om te voorkomen dat er een diversiteit aan facturerings- en verantwoordingsinformatie ontstaat’, aldus Bergkamp en Keijzer in hun vervolgvragen. Zij willen weten waarom de bewindslieden toch dit artikel uit de kast hebben gehaald. Declaraties De vertrouwelijkheid van bijvoorbeeld gegevens die onder het medisch beroepsgeheim vallen en gegevens over een rechtelijke uitspraak in het kader van jeugdbescherming, zijn in de ogen van Keijzer en Bergkamp ‘dermate belangrijk dat deze niet via een ministeriële regeling opzij geschoven mogen worden, enkel en alleen omdat dit de administratieve verwerking van declaraties ten goede komt’. Voor de bewindslieden zijn de betalingsproblemen tussen gemeenten en jeugdzorgaanbieders de belangrijkste reden om aanbieders te verplichten medische gegevens van kinderen met gemeenten te delen. Opheldering De Kamerleden willen tevens opheldering over de zogeheten bestuurlijke afspraken die eind juni zijn gemaakt met gemeentekoepel VNG. In de beantwoording van Van Rijn op eerdere Kamervragen over de regeling, stelde de staatssecretaris dat de gekozen oplossing het resultaat is van afspraken die in dat bestuurlijk overleg zijn gemaakt. Ook aanbieders zijn volgens de bewindslieden akkoord met de gemaakte uitwerking. Precedent Het steekt de Kamerleden bovendien dat de bewindslieden deze stap hebben genomen, terwijl een conceptwet Veegwet voor behandeling bij de Kamer ligt. De afspraken die nu in de tijdelijke ministeriele regeling zijn vastgelegd, moeten uiteindelijk in de Veegwet worden opgenomen. Het LPGGz vreest dat de tijdelijke regeling een precedent schept voor de manier waarop de regeling straks in de Veegwet 2015 wordt opgenomen.

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 17

Het Decor - verruim(t) de horizon COLOFON Het Decor—verruim(t) de horizon is een digitaal informatie– en inspiratieschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Het Decor— verruim(t) de horizon verschijnt eenmaal per week; op vrijdag. Daarnaast is er eenmaal per week - op dinsdag - een nieuwsflits Fris denken en dwars kijken .

You are beautiful – remember that

Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens. Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum

Ieder mens is mooi Zelfs de mensen die leven Met voor en door u geknipte informatie en inspiIn de gouden kooi ratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Wij willen zo bijdragen aan We hebben allemaal lief de duurzame vernieuwing van de organisatie van We houden allemaal wel ergens van en de ondersteuning voor en door mensen. En als het even niet meer kan Daarbij staat het stimuleren en ondersteunen Dan laten we een traantje gaan van talentontplooiing op strategisch, tactisch en Emotioneel kunnen we het dan even niet aan uitvoerend niveau centraal. Dan is goed dat er van die momenten zijn Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt Dat de een tegen de ander zegt: u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht ‘houd mij maar even vast’ De warmte is dan voelbaar met uw bijdrage of persbericht naar Dat is de warmte die in iedereen leeft [email protected]

T 088 - 0305000 F 0519-220052 E [email protected] Website: www.vondel-nassau.nl

Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen Elk mens is bijzonder Simpelweg omdat het onbewust geeft ontvangen? Mail dan even het mailadres van uw Omdat elk mens iets moois collega naar [email protected] In zich heeft

Jaargang 2 | aflevering 29 | pagina 18