Boomplantactie 2011 folder binnenin

Verschijnt driemaandelijks 18de jaargang, nr4, okt - nov - dec 2011

Kantoor van afgifte Sint-Niklaas1

België - Belgique P508345 PB 3/4959

Boomplantactie 2011 folder binnenin

VU & Afzender : Staf Lerno, Molenwijk 12, 9111 Belsele, tel: 03 772 43 06.

Afdeling Zuid-Waasland

INHOUD

NIEUWSBRIEF NR

4 2011

Beleid Voorwoord ............................................................... 4

Beheer Nieuws uit de Daknamse meersen............................... 6

Educatie Vogelcursus 2011-2012 .............................................. 10 Cursus 'Laagdrempelig gidsen' ................................... 12 Tandem 2011 ........................................................... 13 Een slak in je tuin? Huisjesslakken. ............................. 14 Verslag Kinderdriedaagse 2011 .................................. 16 Verslag 'Uitstap naar Viroin' ....................................... 18 Verrassende vonst... .................................................. 21 Een nieuwe vlinderpopulatie? ..................................... 22

Activiteitenkalender Natuurpunt Zuid-Waasland...................................... 26

Boomplantactie 2011: zie folder binnenin Is je adres niet correct ? Krijg je deze nieuwsbrief tweemaal ? Geef dan een seintje aan de redactie : e-mail: [email protected] of tel: 03 772 51 16 De nieuwsbrief van Natuurpunt afdeling Zuid-Waasland verschijnt rond : 1 januari, 1 april, 1 juli, 1 oktober. Artikels, activiteiten en mededelingen die in « Nieuwsbrief 4 - 2011 » moeten worden opgenomen, moeten ten laatste op 1 september 2011 op het redactieadres toekomen met opgave: onder welke rubriek te publiceren. Voor inlichtingen omtrent reclame, afbeeldingen en artikels neemt u contact op met de redactie. Werkten mee aan « Nieuwsbrief 3-2011» Staf Lerno, Paul Durinck, Tom Neels, André Van Petegem, René Pletinck, Liliane Verbeke, Wim De Backer, Marc Aerts, Roger De Bock, Theo Fischer.

2

Nieuwsbrief


Kinderdriedaagse Natuurbeleving 2011 Lees het verslag op pagina 18 en 19.

Nieuws uit Mechelen: nieuwe algemeen directeur bij Natuurpunt. Na 10 jaar als algemeen directeur bij Natuurpunt en 8 jaar bij natuurreservaten heeft Willy Ibens beslist er een punt achter te zetten. Niet dat hij op zijn lauweren gaat rusten: samen met het afdelingshoofd van het Agentschap Natuur en Bos, Filiep Cardoen, wordt hij adviseur natuur op het kabinet van minister van Leefmilieu,Natuur en Cultuur Joke Schauvliege. Willy realiseerde de fusie met de Wielewaal in december 2001 en zo werd Natuurpunt geboren. Onze vereniging telt ondertussen bij de 90.000 gezinnen: 500 natuurgebieden met een totale oppervlakte van 18.000 ha. 370 professionele medewerkers die het beheer,het beleid,de studie en de educatie sturen en opvolgen samen met vele vrijwilligers. De nieuwe algemeen directeur van Natuurpunt is Chris Steenwegen: hij is 53 jaar, studeerde biologie, milieusanering en overheidsmanagement en bekleedde belangrijke functies in het Vlaamse milieu en natuurbeleid. Chris komt van het INBO ( Instituut voor Natuur en Bosonderzoek ) waar hij hoofd was van de stafdienst. Wij wensen hem een zeer vruchtbare tijd en een goede samenwerking met de afdelingen.

Soort van de maand Natuurpunt kiest iedere maand 'een soort van de maand'. In januari was dat de bosmuis, in februari de bosuil, in maart de vuursalamander, in april de bosanemoon, in mei het bont zandoogje, in juli de bosbeekjuffer, in augustus de wespendief. In september werd uit 700 spinsoorten de schorkoloniespin verkozen tot soort van de maand

nr: 4 - 2011

3


BELEID Voorwoord Beste natuurliefhebbers van Zuid-Waasland. Heb jij dit ook al van in augustus, dat herfstgevoel, ik wel. Een aantal aanwijzingen zijn reeds aanwezig: de merels zie ik reeds lustig aan de cotoneasterbessen zitten; appels en peren blijken veel eerder rijp dan andere jaren en de pluk moet alsmaar vroeger beginnen. Het gekrijs van de kraai klinkt zelfs als een aankondiging van een strenge winter. Een spreekwoord zegt ons: als er veel okkernoten zijn, verwachten we een strenge winter en weersvoorspellers hebben dit reeds aangekondigd. Er zijn niet alleen veel noten maar ook heel veel eikels dit jaar, de takken hangen vol en nooit eerder zag ik de eikels zo goed als dit jaar, echt opvallend, van een vruchtbaar jaar gesproken. Er is ook enorm veel fruit: jammer voor de fruitboeren uit Limburg en Haspengauw die getroffen werden door de Pukkelpop-orkaan, zij kunnen uiteraard niet lachen . Dit is de laatste nieuwsbrief van 2011; wat gaat de tijd toch snel, zeker als je wat ouder wordt. We weten dat er vleesetende planten zijn, maar wanneer er een jonge pimpelmees wordt opgegeten door een vleesetende bloem dan sta je toch even versteld: het gebeurde deze zomer in Somerset ( Engeland ). Bij ons in Vlaanderen rukt de muurhagedis op, vanuit het zuidelijk landsgedeelte; uitkijken dus en niet verwonderd zijn, het kan! Ook onze afdeling heeft in samenwerking met vzw. Durme een avond georganiseerd rond vleermuizen nl.op vrijdag 26 augustus in het Molsbroek te Lokeren. Een 100-tal bezoekers met vooral kinderen keken eerst naar de powerpointpresentatie van Natuurpunt over het leven van vleermuizen. Rond 21u vertrokken we met 4 vleermuisgidsen om enkele aanwezige soorten op te zoeken. Met behulp van een batdetector konden we vrij snel de dwergvleermuis en later ook de watervleermuis detecteren. Ons lid Pieter van Dorsselaer had ook heel wat belangstelling met zijn nachtvlinders, eerst op zaterdag 20 augustus op de Vaag in Waasmunster en later op de maand ook op de vleermuizenavond in het bezoekerscentrum Molsbroek. Eerder in augustus organiseerden we onze kinderdriedaagse. De weergoden hadden nog enigszins medelijden met ons zodat we het grootste deel van het programma droog konden afwerken tot groot genoegen van onze 10 deelnemers. Dank aan de begeleiders. Zie verslag in deze nieuwsbrief. Tijdens de vredesfeesten in Sint-Niklaas waren we twee dagen met onze stand aanwezig op “Villa Pace". Onze bijenhotels voor solitaire bijen hadden heel wat bekijks: met dank aan mijn medehelpers, onze secretaris Benny en nieuw bestuurslid Rita Robijn.

4

Nieuwsbrief


Wij kregen de vraag van de gemeente Waasmunster om als beherende vereniging het beheer van “De Vaag“op ons te nemen. De Vaag is een gevarieerd heide– en bosgebied van 9 ha groot. Deze percelen zijn in de loop der jaren door nalatig beheer verwaarloosd. Wij zullen door een passend beheer er voor zorgen dat zowel de recreant als de natuurliefhebber aan zijn trekken kan komen. Wij willen de gemeente Waasmunster danken voor het vertrouwen in Natuurpunt om op deze manier het aantal ha in beheer te zien groeien ten voordele van de biodiversiteit. Probeer ook in het kader van “De week van het bos“ ergens een activiteit mee te doen. Meer dan 200 bosactiviteiten vinden er plaats: we zijn ook het internationaal jaar van de bossen. Het is een organisatie van het ANB (Agentschap voor Natuur en Bos) en vbv (de Vereniging voor Bos in Vlaanderen), in samenwerking met Natuurpunt en GoodPlanet.be Onder het thema “Zonder grenzen“ van 9 tot 16 oktober 2011. Alle info op www.weekvanhetbos.be. In deze nieuwsbrief wil ik verder uw aandacht vragen voor de komende activiteiten. de paddenstoelenwandeling op 30/10 in Daknam de Dag van de Natuur op 19/11 met werkdag in de Daknamse meersen de boomplantactie op 25 en 26/11: zie folder in deze nieuwsbrief de vogelcursus die op 14 oktober begint; mogelijks zijn er nog plaatsen vrij; neem dan contact met Wim De Backer: 0472.74.19.95 of 03.772.27.97 of mail naar [email protected] onze activiteiten kan je ook bekijken op de website van Natuurpunt: www.natuurpunt.be en dan activiteiten aanklikken. Lees ook de diverse bijdragen in deze nieuwsbrief van onze medewerkers, conservators enz… Trouwe kopers van onze Natuurpuntkalender wil ik ook even danken: vanaf oktober zal de nieuwe kalender van 2012 er zijn. Hou mij of andere bestuursleden in de gaten en koop gerust deze prachtige kalender. Vergeet ook niet tijdig uw lidmaatschap te vernieuwen: 24 € zijnde 2 € per maand voor de natuur. Bedankt voor uw steun, deze is echt nodig!! Samen met alle bestuursleden en medewerkers wens ik U een prettig jaareinde en tot volgend jaar. Uw voorzitter Staf Lerno

nr: 4 - 2011

5


BEHEER Nieuws Daknamse Meersen (juni-augustus 2011) Zomerwerk Ondanks de slechte weersomstandigheden in de voormiddag kon op 25 juni toch een groot deel van de resterende distels getrokken worden. André had de weken ervoor al enkele duizenden exemplaren naar de eeuwige distelvelden gestuurd. Een 7-tal dapperen trotseerden de regen. Waar er teveel distels stonden werd gemaaid.

wie zoekt die vindt (maar het was meestal niet lang zoeken)

mogen wij ook meespelen?

Op 9 juli werden de spoorwegbermen gemaaid. Door vakantie was de opkomst wat aan de lage kant, maar met een 4-tal mensen konden we de klus toch klaren. Ondanks het zeer mooie voorjaar bracht de zomer niet veel bijzonders. Het kwakkelde wat op en af, maar het bleef overwegend grijs, veel regen of zwaar bewolkt en lange perioden van droog weer waren er niet. Na de snelle daling van de grondwaterstand in het voorjaar, steeg deze terug peilsnel vanaf half juli (zie grafiek). Dit bracht de nodige problemen met zich mee om te hooien, maar landbouwers zijn inventief, en gras kan men ook inpakken als het niet helemaal droog is. Op sommige percelen bleef het gemaaide gras echter wel ruim 14 dagen liggen tot de zon toch enkele 6

Nieuwsbrief


dagen tijd had om te schijnen. Enkele percelen konden eind augustus nog steeds niet gemaaid worden wegens te nat en te weinig zon. Wa t e rst a nde n pe ilbuis Da kna mse Me e rse n (pe rc e e l 669a Rot t e n)

tijd

0

-10

-20

-30

-40

-50

-60

stilleven

verloop grondwaterstand (januari – eind juli) (cm onder maaiveld) op ‘De Rotten’

Bijenhotel Overal in het land wordt lustig gebouwd, niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren. Zo werden er dit voorjaar tal van kleine en grote bijenhotelletjes gemaakt. Deze bieden solitaire bijen gemakkelijke nestgelegenheid. Ook in het reservaat werd door Erik en André een flink uit de kluiten gewassen bijenhotel in elkaar geknutseld en op een veilige en zonnige plaats ingepland. En de bijen vonden het goed want enkele dagen erna waren reeds diverse holletjes bezet.

nr: 4 - 2011

7


Ooievaars Na het ringen van de ooievaars eind mei konden ze weer verder rustig opgroeien. Rond 20 juni maakten ze reeds hun eerste proefvluchten. Het was nog even wennen met vallen en opstaan, maar oefening baart ook bij ooievaars kunst. Enkele dagen later konden ze reeds zonder haperingen af en terug op het nest vliegen. Half augustus waren ze reeds uit de meersen verdwenen, vermoedelijk richting zuiden.

Nieuwe soort Met je neus tegen de grond hangen om distels te zoeken heeft ook het voordeel dat je soms ook andere zaken ontdekt die je anders over het hoofd ziet. Zo ontdekten we tijdens de distelwerkdag een plantje dat er opvallend blauw uit zag. We geraakten er niet direct uit wat het juist was, een zeggesoort was het zeker. Enkele dagen later werd de soort nader bekeken en kwamen we tot de conclusie dat het Blauwe zegge was. Een nieuwe en bijzondere soort voor de meersen die de biologische kwaliteit van de graslanden verder opkrikt! Ook langs de spoorweg werden enkele nieuwe soorten gevonden. Zo werden enkele jonge Kardinaalsmutsen voor het eerst in het gebied gevonden en staat er zowaar ook een weelderige druivenrank. Zou de opwarming hiermee iets te maken hebben?

Rapporten Bij het beheer en de uitbouw van een reservaat komt ook heel wat papierwerk kijken. Momenteel stelt Natuurpunt in het kader van de erkenning van het reservaat een tweede monitoringrapport op. Dit is een wettelijke verplichting. In dit 5-jaarlijks rapport wordt beschreven wat er ondertussen van werken werd uitgevoerd, wat de resultaten zijn en of de doelsoorten en vegetaties al dan niet gehaald worden.

8

Nieuwsbrief


Voor de Europees aangemelde Habitatrichtlijngebieden in het kader van Natura 2000, waaronder ook de Daknamse Meersen, dienen instandhoudingsdoelstellingen (IHD) opgesteld te worden. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) zal ook voor ons reservaat een IHD-rapport opstellen. Een eerste terreinbezoek werd begin augustus reeds uitgevoerd. Verschillende biotooptypen voldoen nu reeds aan de vooropgestelde en te halen criteria.

Activiteiten

Dag van de Natuur 19 november Daknamse Meersen Samenkomst: 9 en 14 u kerk Daknam. Activiteit: kappen Amerikaanse vogelkers en andere bomen langs de oude spoorweg + knotten wilgen Meebrengen: stevig schoeisel of laarzen indien slecht weer, kapmes, werkhand-schoenen Ism JNM Durmeland

nr: 4 - 2011

9


EDUCATIE Vogelcursus 2011 - 2012 Over het programma Al wie een brede interesse heeft voor vogels en de wereld van de vogels beter wil leren kennen, die is van harte welkom. Het kan ook zijn dat je je wil vervolmaken in de kunst van het observeren van vogels, ook dan ben je hier van harte welkom. In de theorielessen op vrijdagavond gaan we een beetje thematisch te werk: in ruime groepen komen de verschillende vogels aan bod. Watervogels, steltlopers, vogels van akkers en weilanden, roofvogels, kleine zangvogels...: het ganse spectrum wordt grondig doorlopen. De lessen gaan door op 14, 21 okt 2011 – 18 nov 2011 – 2,9 dec 2011 – 27 jan 2012 – 3,10 feb 2012 – 2,16 maart 2012 – 4 mei 2012 – 8 juni 2012 In deze lessen komen uiteraard gedrag, levenswijze, uiterlijke kenmerken, zang … uitgebreid aan bod. Maar ook het biotoop waarin ze leven en de ruimere samenhang o.a. tussen mensen en vogels wordt niet uit het oog verloren. Elke theorieles wordt gekoppeld aan een praktische uitstap: vijf dagtochten en zeven halve dagtochten in onze eigen streek (zie kalender hiernaast). Wie inschrijft ontvangt een gedetailleerde kalender met daarop niet alleen alle data en bestemmingen, maar ook alle lesgevers en gidsen. Op de eerste lesdag word je een syllabus bezorgd. Alvast hartelijk dank voor je (studie)inzet voor de natuur.

Keep 10

Nieuwsbrief


Praktisch Theorielessen: TELKENS OP VRIJDAGAVOND om 19u30 De lessen gaan door in de lokalen van het terrein Hoge Kouter van de Broederschool. Dit terrein ligt in de Heimolenstraat 69 te SintNiklaas. Het terrein en de leslokalen zijn gemakkelijk bereikbaar via de parking van Syntra, waar ook alle uitstappen vertrekken. Het terrein is eveneens vlot bereikbaar met het openbaar vervoer : vanuit het station van Sint-Niklaas of vanop de markt vertrekt een bus richting Heimolen (bus nr. 82 richting Syntra). Practicum: Volledige dagreizen (bus), telkens op zondag: 18 december 2011 (Zeeland 1) 22 januari 2012 (Uitkerkse Polders) 25 maart 2012 (Zeeland 2) 29 april 2012 (Oostkantons) 3 juni 2012 (Achel + Neerpelt) Andere uitstappen, meestal op zondag: Halve dagtochten: 27 nov 2011 (Wintam) – 15 jan 2012 (Saeftinghe) – 22 april 2012 (Melsele) – 10 juni 2012 (Molsbroek) Uilentocht : 9 maart 2012 Vroegochtendwandelingen: zondag 6 en 13 mei 2012 (Sinaai en Hamme). Afsluiten van de cursus op zaterdag 16 juni 2012 (Panneweel – Meerdonk). De plaatsen op deze cursus zijn beperkt (40p). Inschrijven: Neem eerst en vooral contact op met Wim De Backer, telefoonnummer : 0472/74 19 95 of 03/772 27 97. Of : mail naar : [email protected] Van zodra je bevestiging hebt gekregen, stort je € 150 als je lid bent van Natuurpunt of van J.N.M. Als niet-lid betaal je € 170. Leden uit hetzelfde gezin krijgen telkens € 20 korting. Je stort dit bedrag op het rekeningnummer van Natuurpunt Zuid-Waasland. Dat nummer is : 880-4709431-31. Voor meer info over de inhoud van de cursus: Johan Vercauteren 03/777 89 26 [email protected]

nr: 4 - 2011

11


Cursus ‘Laagdrempelig gidsen’ ‘Laagdrempelig en belevingsgericht gidsen’ Natuurpunt Educatie biedt in het nieuw aanbod een cursus “Laagdrempelig en belevingsgericht gidsen” aan. De cursus gaat over drie kernvragen. Hoe ga je als natuurgids om met deelnemers en problemen ? Hoe geef je als natuurgids les in functie van een deelnemersgroep ? Hoe verhoog je de beleving bij het gidsen in de natuur ? Deze thematiek is niet nieuw. Maar Natuurpunt Educatie wil een meerwaarde bieden door geen uitgebreide theorie aan te bieden, maar wel talrijke doeactiviteiten waarin de deelnemers opdrachten moeten uitvoeren rond lessituaties. Het groot aantal tips dat meegeleverd wordt, komt bovendien niet “uit de boekjes”, maar stoelt op de gezamenlijke leservaring van de educatieve medewerkers van Natuurpunt Educatie. Denk jij dat je lestechniek nog wat verfijnd kan worden? Wil jij nog wat opsteken van gidsen met jarenlange ervaring ? Schrijf dan in voor de cursus “Laagdrempelig en belevingsgericht gidsen”! Volgende data zijn vastgelegd voor de cursus "Laagdrempelig gidsen", die doorgaat in het Natuurhuis Panneweel te Meerdonk: theorie: dinsdagavond 8 november 2011 (19u30 - 22u30) praktijk: zaterdagnamiddag 12 en 26 november 2011 (14u00 - 17u00). Inschrijvingsbedrag: € 18 Gelieve te storten op rek. Van Natuurpunt Waasland-Noord: 000-0105608-72

12

Info: bij Staf Lerno GSM: 0495 49 13 91

Nieuwsbrief


Tandem 2011 Tandem is het steunpunt ter bevordering van samenwerking tussen lokale besturen en verenigingen rond natuur en milieu. Tandem ondersteunt alle inwoners,verenigingen en besturen die een engagement willen opnemen, om hun initiatief uit te werken in samenwerking met elkaar en /of andere lokale partners. Voor 2011 heeft Tandem dan ook voor de komende maanden zijn kalender klaar! Meer info via hun website www.tandemweb.be/kalender. Een kort overzicht: Week van het Bos. Het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vereniging voor Bos in Vlaanderen trekken de aandacht op de rol van onze bossen.2011 is trouwens het Internationaal jaar van het Bos. Heel wat activiteiten worden op touw gezet. www.weekvanhetbos.be Zie zo zoogdier. Zoogdieren zijn moeilijker waar te nemen dan vogels;daarom organiseert de zoogdierenwerkgroep een telling op basis van effectieve waarneming en sporen. Meer info: www.zoogdierenwerkgroep.be Dag van de Trage Weg. Het weekend van 22 en 23 oktober is weer het uitgelezen moment om wegels te heropenen, ze in de kijker te zetten. Zachte recreatie dicht bij huis moet kunnen, trage wegen zijn daar ideaal voor geschikt. Meer info: www.tragewegen.be/dagvandetrageweg Dag van de Natuur. Tijdens het weekend van 19 en 20 november zet Natuurpunt en JNM ( Jeudbond voor Natuur en Milieu ) het natuurbeheerwerk in de kijker.Tal van vrijwilligers kunnen dan meehelpen in de reservaten van Natuurpunt om allerlei beheerswerken uit te voeren (zie ook pagina 9). Meer info: www.natuurpunt.be/dagvandenatuur Een opendeur voor Ecobouwers in november 2011 in een energievriendelijke woning. www.ecobouwers.be Oktober: de maand van de energiebesparing.Tegen 2020 alle daken in Vlaanderen geïsoleerd, dit is een must.Dubbele beglazing en een hoogrendementsketel zijn sterk aan te bevelen.www.energiesparen.be

nr: 4 - 2011

13


Een slak in je tuin? Grote regenslak

Deel 2: Huisjesslakken In het eerste deel in onze vorige nieuwsbrief had ik het over de naaktslakken, nu komen de huisjesslakken aan de beurt. Ook zij zijn talrijk in onze tuinen en bermen ,van allerlei kleuren en tinten, op sommige geraak je gewoon nooit uitgekeken. Grote regenslak: slak met spoelvormig huisje, vooral op regendagen te vinden op steen of beton. Als voedsel eet deze slak groene algen. Leverbotslak: dit slakje heb ik massaal gevonden in de Durmemeersen in een uitge-droogde plas. Ze staat bekend als tussengastheer van de leverbot die in de lever van schapen leeft. Gewone barnsteenslak: meestal te vinden op planten nabij en in het water. Ze komen zelfs met tientallen op één en dezelfde plant zitten. Mostonnetje: leeft meestal tussen mos,maar ik vond ze op de witte muur van ons huis. Glanzende agaathoorn: eveneens op witte muren te vinden. Boerenknoopje: het huisje is kaal en sterk gestreept. De kleur is geel met bruine vlekjes. Behaarde slak: duidelijk kenbaar aan de enigszins platte beharing op de schelp. Komt overal voor in de natuur. Oeverloofslak: slak is behaard maar de haartjes staan loodrecht. Deze slak is gebonden aan een zoetwatergetijdengebied. Ik vond deze soort dan ook in het Kijkverdriet aan de Schelde in Steendorp. Grote glansslak: tamelijk donker gekleurde en glanzende slak, vooral op vochtige en schaduwrijke plaatsen: o.a. onder een omgekeerde bloempot.

14

Nieuwsbrief


Geribd jachthoornslakje: klein slakje ( ong. 2 mm ) met regelmatig geplaatste ribjes. Twee slakjes gevonden onder steen in de rotstuin. Gewone glasslak: slakkenhuisje is helemaal doorzichtig, vaak te vinden op stenen. Gewone tuinslak: een van de algemeenste huisjesslakken , deze slak heeft een zwarte mondrand en varieert in kleur en tekening. Vooral lijsters zijn er dol op. Witgerande tuinslak: minder algemeen en iets kleiner, met witte mondrand. Het zijn enkel de volwassen slakken die met zekerheid kunnen gedetermineerd worden omdat jonge gewone tuinslakken ook een bleke mondrand hebben. Heesterslak: bruin met bleke vlekjes,vooral op vochtige plaatsen. Talrijk op de dijken en in de Durmemeersen. Segrijnslak: deze slakken worden soms gegeten in restaurants, dan worden ze Petit-gris genoemd. Hun eieren worden verhandeld als witte kaviaar. Bij regenachtig weer komen ze naar buiten, soms massaal op betonnen opritten. Overdag verbergen ze zich tussen de planten of onder stenen. Wijngaardslak: in totaal heb ik er 13 gevonden in mijn tuin, normaal komen die hier niet voor. Mogelijks meegekomen met vakantiegangers of uit waterpartijen ontsnapt. Fraaie erwtenmossel: ik vond een twintigtal van deze slakjes in een oud vogelnest. Ik heb dit slakje op naam laten brengen door iemand die er meer van kende. Te veel soorten lijken op elkaar Ze leven in water en modder en … in vogelnesten. Graag gedaan. René Pletinck

Segrijnslak

nr: 4 - 2011

Gewone tuinslak

15


Kinderdriedaagse 2011 Op 22 /23 /24 augustus 2011 organiseerde Natuurpunt Zuid-Waasland een kinderdriedaagse natuurbeleving voor kinderen van 8 tot 12 jaar. De weergoden hadden nog enigszins medelijden met de deelnemers zodat zij het grootste deel van het programma droog konden afwerken tot groot genoegen van de 10 deelnemers. Dank aan de begeleiders. Liliane Verbeke en Rita Robijn maakten volgende verslagjes.

Dag 1 Om negen uur was onze eerste afspraak met de kinderen. Die dag zou elk voor zich een bijenhotel maken. Meteen daarna begon de kennismaking met de wilde of solitaire bijen, ieder mocht een stukje voorlezen om deze bijenfamilie beter te leren kennen. Zo leven ze niet in groep, ze zijn onmisbaar en steken niet, ze maken op een zonnig plekje in allerlei bruikbaar materiaal een nestpijpje, waar ze eitjes inleggen. Deze bijen zijn van verschillende grootte. Daarna gingen we op pad met de kinderen om geschikt materiaal te zoeken. Dat bestond uit gewoon riet en Japanse bamboe. Er werden ook droge stengels van maïs gebruikt. De rietbuisjes werden zo goed en kwaad het ging even lang geknipt worden, niet simpel voor de nog jonge handjes. Er mocht alleen op einde een knoop in zitten. De bij moest voor haar eitjes een lang tunneltje hebben. De kastjes zelf waren al op voorhand gemaakt. Staf en André waren die dag nog druk in de weer om gaten in doorgezaagde boomstammen te boren. Rikus stak ook nog een handje toe. Er waren zeer veel rietbuisjes nodig om onze elf eigenaars van de bijenhotelletjes te bevoorraden! Een geschilderd sjabloon van een bijtje versierde daarna elk bijenhotel. De kinderen waren goed op tijd klaar, en glunderden want met hun zelfgemaakt bijenhotel werden ze door de pers vereeuwigd.

Dag 2 Dinsdagmorgen, donder en bliksem en plensbuien, gingen de kinderen geen libellen zoeken? Het was onmogelijk om met dit hondenweer naar de Daknamse Meersen te gaan, dus gaf Foto: Liliane Verbeke

16

Foto: Rita Robijn

Nieuwsbrief


Bram gaf zijn deskundige uitleg binnen in de turnzaal van het schooltje naast de De Teerling. Aan de hand van foto’s en afbeeldingen liet hij ons o.a. het verschil zien tussen een libel en een waterjuffer en de ontwikkelingsstadia van larve tot libel. Dat jonge geweld langer laten stilzitten was niet ideaal, en het bleef maar regenen. Dus kregen ze een rondleiding in de serres en het domein van De Teerling. Eindelijk waren er opklaringen en trokken we gewapend met schepnetjes, bokalen en zoekkaarten naar een poel in de Daknamse Meersen. Laaiend enthousiast werd er geschept en waterdiertjes verzameld. Het resultaat mocht er zijn, salamanders, ruggenzwemmers , duikerswants, larven van libellen, waterkevers, en nog meer. Dat die beestjes elkaar lusten was al snel duidelijk. Nadien werden alle waterdiertjes netjes terug in de poel gezet. In de namiddag zijn we naar de geitenboerderij gefietst. Naast een boeiende uitleg mochten de kinderen de geiten voederen en zelfs een geit melken. Geitenkaas maken heeft voor ons geen geheimen meer en hij smaakt nog lekker ook. Als afsluiter kregen we van Staf een heerlijk ijsje gemaakt van geitenmelk, een echte aanrader. Via de stilte tuin van Rikus fietsten we terug naar De Teerling.

Dag 3 We vertrokken met de trein rond half tien in Lokeren naar het Parkbos-Uilenbroek van Lierde met de voltallige ploeg, tien kinderen en vier begeleiders. Daarna ging het verder naar de Waesberg met uitzicht op een lappendeken van bossen en kleinschalige graslanden. Na de lunch bij een plaatselijke slager was er de afspraak met onze gids. Een leerrijke tocht langs en door de Broekbeekvallei met slingerende paadjes. Deze vallei doorsnijdt vele grondlagen waardoor er bronbosjes ontstaan met een grote plantendiversiteit en daardoor heel wat insecten aantrekt. In het Uilenbroek, beheerd door Natuurpunt, werden een paar vlinders gevangen en op naam gebracht. Verder werd er ook een verongelukte jonge steenuil gevonden. Diep in het lagere deel van de Parkbosbeek vindt je het Parkbos, een eeuwenoud waardevol bos. Hier broedt de wespendief, je kan er ook de middelste bonte en de zwarte specht tegenkomen. Bovenop de heuvels liggen de kouters met mooie vergezichten en een enkele oude boerderij, de Vlaamse Ardennen waardig. Dankzij de openstelling van nieuwe trage wegen hebben we die dag optimaal van de diversiteit kunnen genieten. Door al die glooiende weggetjes was de fut er bij iedereen wel wat uit, en een iemand kwam dan op het idee om luidkeels al stappend te zingen, wat meteen een vlugger stapritme gaf! En vooraleer terug op de trein te stappen was een verfrissend drankje dan ook zeer welkom. Deze leerrijke dag eindigde met het afstappen in het station van Lokeren, en we gingen met z’n allen voldaan naar huis. Foto: Liliane Verbeke

nr: 4 - 2011

Foto: Liliane Verbeke

17


Verslag uitstap naar Viroin Uitstap naar Viroin op 11 juni 2011 Deelnemers: Alex, Boudewijn, Chris, Christel, Geert, Gerry, Gilbert, Griet, Guido, Igor, Johan, Julienne, Marc, Philippe, Pieter, Raf, René, Rita, Ria, Sofie en Tom.

Vertrokken om 7.40 aan de parking van Syntra. Afspraak aan de kerk van Nismes om 9.45. Afstand 150 km. Onderweg regen gehad maar in de provincie Namen gekomen zagen we reeds blauwe lucht. De kerk van Nismes dateert van 1826 en is toegewijd aan Sint- Lambertus. Onze eerste tocht ging naar Fondry des Chiens en we kregen onze eerste beklimming. Links stond een plek geel vingerhoedskruid, onder een steen vonden we jonge rode naaktslakken en ook een melkslakje. Als men dit slakje plat drukt komt er een wit melksap uit. Gelukkig voor de slak moest het bewijs niet geleverd worden. We zagen ook grote wijngaardslakken. Even verder zagen we een vrouwtje van de gouden sprinkhaan. Het vrouwtje is strogeel en het mannetje goudgroen. Een mooi voorbeeld van sexueel dimorfisme. De Latijnse soortnaam ‘dispar’ betekent dan ook ‘verschillend’. We kwamen aan een open plekje waar de plantenkenners hun kennis met elkaar konden testen, vooral ooievaarsbek stond in bloei. Er zaten verschillende sprinkhanen oa braam- en struiksprinkhaan. Deze zijn goed herkenbaar omdat ze vleugelloos zijn. Kenners determineren meestal op geluid. Ze hebben dan ook mooie namen zoals krasser, locomotiefje, ratelaar, snortikker, wekkertje en zoemertje. Je moet dan wel een goed gehoor hebben. We kwamen aan Fondry des Chiens, ook abannet genoemd, een afgrond van 30m diep. Op deze kalkheuvel vond elk wel zijn gading. Gouden sprinkhaan (mannetje)

18

Wijngaardslak

Nieuwsbrief


Talrijke parelmoervlinders vlogen rond, de rupsen ervan hebben viooltjes als waardplant, verder ook hooibeestjes, dambordjes, groot geaderd witje en blauwtjes. Bij de resten van een dood parelmoerwijfje werden mannetjes gelokt door haar geurstoffen of feromonen. Vogels werden op geluid op naam gebracht, vooral het geluid van de groene specht was goed hoorbaar, een lachend kluu, kluu, kluu. Ook een reiger vloog langzaam voorbij. Plantenliefhebbers vonden wilde tijm, verfbrem en pijlbrem in bloei. Op deze heuvel komen minstens 20 soorten orchideeën voor, enkel de grote muggenorchis kon met zekerheid benoemd worden. Engbloem, gamander, ruige anjer en blauw guichelheil zijn ook niet algemeen. Jeneverbes is tweehuizig. De vrouwelijke plant heeft een open structuur, draagt bessen en men ziet duidelijk de stam. De mannelijke plant is meer gesloten en groeit rechtop, maar dit zou geen algemene regel zijn. Het werd tijd om te gaan eten en we zochten een geschikt terras, het begon te regenen en we vluchtten naar binnen. De eigenaar wou duidelijk nog genieten van de dakisolatiepremie. Na de middag reden we naar Tienne aux Paquis. We parkeerden op een oud fabrieksterrein waar het geelsprietdikkopje gefotografeerd werd. We gingen langs een klimmend wegje naar boven. Aan een pruimenboom zagen we kleine page vliegen. Het bleek een sleedoornpage te zijn ook wel pruimenpage genoemd, maar dit klinkt niet zo deftig. Ook de kleine ijsvogelvlinder liet zich even zien. We sloegen rechts een wegje in en kwamen op een open vlakte. Het sleepnet werd boven gehaald en werd gevuld met wantsen, cicaden, rupsen, micro’s, sluipwespen, zweefvliegen, hommels, sprinkhanen, juffers en ander klein grut, ook teken. Een van de mannen had reeds een teek op bezoek gekregen. De plantenflora’s werden boven gehaald want hier stonden ook twijfelgevallen. Aan de overkant waren houtvesters bezig met 20m lange naaldbomen te sorteren. Even kennis gemaakt en het bleek dat deze stammen bestemd waren voor China. Kleine parelmoervlinder

nr: 4 - 2011

Grote muggenorchis

19


Onder een steen vonden we een 40 cm lange hazelworm. Verschillende foto’s werden gemaakt om te bewaren voor het nageslacht. Hazelwormen verschuilen zich vaak onder zinken golfplaten.

Nog enkele bijzondere waarnemingen waren welriekende nachtorchis, grote keverorchis, herfsttijlloos, betonie, bosroos, aarddistel, gamanderbremraap en wolfskers in bloei. We vonden een rups van de grote hermelijnvlinder, een groene jachtspin, een lantaarnspin, een dwergblauwtje, een boterbloempje en een pakket vlindereieren op haagbeuk. Ook enkele boktorren waaronder ruitvleksmalboktor, grote zwarte smalbok en gerimpelde smalbok werden gezien. Gewone breedborst en rondhalszwartschild waren waargenomen loopkevers, tegenwoordig dus ook met een Nederlandse naam. Op de terugweg gingen enkele deelnemers tot het houten kruis boven op de rots. Weer bergop en de dijen begonnen stilaan te protesteren. Boven heeft men een groots vergezicht. Men ziet er het Zwarte en het Witte Water samenvloeien om zo de Viroin te vormen. Enkele sportievelingen waren langs de steile kant naar boven geklommen en besloten wijselijk met ons terug te keren. De afdaling langs daar was te gevaarlijk. Hier boven stond ook hertswortel in bloei, een schermbloemige met witte bloemen en een lange penwortel. Om deze dag af te sluiten genoten we nog even van de zon en al of niet van een Super de Fagnes, het plaatselijk streekbier, een Chimay rood of blauw smaakte toch beter. Er werden voorstellen gedaan om volgende keer een busreis te organiseren, want ondanks de afstand is dit zeker voor herhaling vatbaar. Langs deze weg wil ik dan ook de inrichters bedanken voor deze geslaagde uitstap, alsook de bereidwillige chauffeurs. Uw verslaggever René

Hazelworm

20

Welriekende nachtorchis

Nieuwsbrief


Verrassende vonst... Leerlingen van het 4e middelbaar van de H. Familie ontdekten tijdens een excursieles, op de berm langs het fietspad van de Hoge Bokstraat in Belsele naar het Westerplein, de zeldzame “Holsteelkluifjeszwam“. De gronden langsheen de voormalige kleiputten van SVK werden vele jaren niet betreden, er bloeien zeldzame planten zoals wespenorchies en vele andere kruiden. De holsteelkluifjeszwam komt er vrij talrijk voor. Natuurpunt dankt de leerlingen voor de melding!

nr: 4 - 2011

21


Een nieuwe vlinderpopulatie? Keizersmantel ( Argynnispaphia ) te Eksaarde ( Stenenbrug ). Een nieuwe populatie? De keizersmantel is een grote oranjezwarte dagvlinder die leeft in open bossen en bosranden waar voldoende viooltjes groeien en bloemrijke ruigtes zijn. Zijn naam is te danken aan het kleurenpatroon van paarse, zilverachtige en groene banen op de onderkant van de achtervleugel die passend zouden zijn voor een keizerlijk gewaad. Deze vlinder is een sterke vlieger en de zeker de mannetjes hebben de neiging om te gaan zwerven. Dit voorjaar hadden we bovendien prachtig gunstig weer voor onze dagvlinders. Het was dan ook niet zo verwonderlijk dat tijdens een excursie op 08 juni 2011 in de bossen van het provinciaal domein te Wachtebeke een mannelijk exemplaar is waargenomen van deze in Vlaanderen zeer zeldzame soort. Elk jaar worden wel enkele zwervende exemplaren gezien in onze regio. Op 2 juli 2011 werd echter door Lou Roelandt weer een exemplaar gefotografeerd in hetzelfde gebied. Een mooi “ vers” mannelijk exemplaar. Op 3 juli 2011 was het een zomerse dag en uitgelezen moment voor mij om eens te gaan zien in het gebied waar daags voordien deze zeldzame vlinder gezien was. Ik was dan ook gelukkig dat ik in het deelgebied Stenenbrug op een open plek begroeid met bramen een exemplaar met enkele krachtige vleugelslagen zag voorbijglijden. Mijn eerste waarnemingen ooit in onze regio. Uiteindelijk zag ik op negen verschillende locaties 10 exemplaren. Mijn fototoestel stond niet stil. Op een bepaald moment zaten er 2 exemplaren dicht bij elkaar op dezelfde bramenstruik langs een mountainbikepad. Rekeninghoudende met het feit dat deze vlinders wel wat over en weer vliegen denk ik toch dat er zeker vijf à zes exemplaren aanwezig. Is er nu sprake van een nieuwe populatie? Het is misschien nog te vroeg om deze conclusie te trekken maar de omstandigheden in dit gebied blijken wel heel gunstig te zijn. Paden met zomen, open stukken bos ( vooral de oude populierenbossen met veel windval ) en een vrouwtje!! op foto. We kunnen al volop uitkijken naar het volgende vlinderseizoen. Philippe Van de Velde Vrouwtje op kale jonker

22

Mannetje, zonnend op braam

Nieuwsbrief


nr: 4 - 2011

23


Eendenkooi in de Fondatie van Baudeloo Detail Ferraris kabinetskaart (1778)

24

Nieuwsbrief


LOKEREN

Zin in een (H)EERLIJK ontbijt? op zondag 9 oktober 2011 Aanvang tussen 8.30u en 10.30u

BIO-FAIRTRADE-ONTBIJT Volwassene € 7 (code: V) Kind (7-12j) € 3 (code: K-12) Kind (4-6j) € 2 (code: K-6) Locatie: Sint-Lodewijkscollege, Markt 48, Lokeren Inschrijven kan tot 4/10/11 via overschrijving op nummer: 035-6975996-88 Vermeld duidelijk aantal V of K-12 of K-6. Info: www.lokeren.be/GROS/fairtradegemeente 09/348 55 23 [email protected]

Dit ontbijt komt er door samenwerking van GROS-Lokeren, Alderande en VELT Reinaert.

nr: 4 - 2011

25

ACTIVITEITENKALENDER

OKT_NOV_DEC

Bio-Fairtrade-ontbijt Zondag 9 oktober 2011

Van 8.30 tot 10.30 Plaats: Sint-Lodewijkscollege, Markt 48 te Lokeren Zie ook pagina 25. Start van de 'Vogelcursus'

Vrijdag 14 oktober 2011

Om 19.30u. Plaats: in de lokalen van de Broederschool, Hoge Kouter, Heimolenstraat 69 te Sint-Niklaas. Meer info: Johan Vercauteren 03 777 89 26 Zie ook pagina 10. Paddestoelenwandeling Moervaartmeersen te Sinaai.

Zondag 23 oktober 2011

Start: 14u. aan het wijkschooltje in de Leebrugstraat 65 te Sinaai. Laarzen of stevig schoeisel noodzakelijk. Gids: Lou Roelandt.

22 en 23 oktober 2011

Dag van de Trage Wegen

Zondag 30 oktober 2011

Paddestoelenwandeling in de Daknamse Meersen

Opening van de ‘Stadhoudersboswegel’ te Belsele. Info bij Staf Lerno: 0495 49 13 91

Vertrek om 14.30u aan de kerk van Daknam. Info: André Van Peteghem: 09 346 64 68 Cursus 'Laagdrempelig gidsen'

Dinsdag 8 november 2011

Zaterdag 19 november 2011

Vrij- en zaterdag 25 en 26 november 2011

Van 19.30u tot 22.30u. Plaats: Natuurhius Panneweel te Meerdonk. Meer info op pagina 12. Dag van de Natuur: werkdag in de Daknamse Meersen. Afspraak aan de kerk van Daknam om 9u en 14u. Info: Paul Durinck 09 348 65 14 Lees meer op pagina 9. Boomplantactie: Afhalen: vrijdag tussen 14u en 16u en zaterdag tussen 10u en 12u. Plaats: Koutermolenstraat te Belsele.

Samen met TORFS kun jij de natuur helpen ! Weiger je de papieren draagtas in Lokeren

Deze nieuwsbrief is het contactblad van NATUURPUNT afdeling ZUID - WAASLAND. Dit nummer wordt verspreid op 1400 exemplaren. Natuurpunt vzw, Vereniging voor Natuur en landschapszorg in Vlaanderen, telt meer dan 87.000 gezinnen en beheert 18.000 ha natuur, verspreid over ruim 500 gebieden in heel Vlaanderen. Natuurpunt zet zich dagelijks in voor meer natuur in Vlaanderen, onder het motto "Ruimte voor Natuur". Hierbij wil ze zoveel mogelijk mensen betrekken, terwijl bezoekers steeds welkom zijn in onze reservaten. Kortom, natuur voor iedereen! AFDELING ZUID-WAASLAND is de plaatselijke kern van Natuurpunt vzw. Het werkingsgebied omvat Temse (Tielrode, Elversele,) Sint-Niklaas, Waasmunster en Lokeren. Onze afdeling telt 1400 leden, die deze driemaandelijkse nieuwsbrief ontvangen. Vrijwilligers van afdeling Zuid-Waasland werken momenteel aan de uitbouw van 5 reservaten. 1) D’Astgemete (Sinaai) Bestaat uit kleinschalige vochtige graslanden en broekbosjes. Meer dan 6 ha zijn in beheer bij onze vereniging. 2) De Daknamse Meersen (Lokeren) Is een gebied van rivier- en veenhooilanden. Onze vereniging beheert hier reeds 24 ha zeer waardevolle natuur. Met een enig waardevol ooievaarsproject. 3) De Moervaartmeersen (Sinaai) Bestaan uit kleinschalige vochtige graslanden en broekbosjes en zijn het jongste reservaat. Meer dan 5,3 ha zijn in beheer bij onze vereniging. 4) De Rietsnijderij (Waasmunster) Is een uniek zoetwaterschor, bekend om zijn bloeiende dotterbloemen. Samen met een schor te Hamme beheert onze vereniging hier bijna 3 ha. 5)Het Tielrodebroek (Temse-Tielrode) Is een hooilandencomplex en overstromingsgebied, waar we de natuur nieuwe kansen willen geven. 1,8 ha in beheer. Naast het beheer van deze reservaten en

het nodige beleidswerk organiseren onze vrijwilligers ook cursussen met excursies. We doen aan, fondsenwerving, en soms zijn er grotere activiteiten zoals de Open Natuurdagen. Wie hieraan wil meewerken, is natuurlijk steeds welkom ! Excursies kan je best aanvragen bij de conservators: D’Astgemete: Van Moeseke Willy, tel: 03 777 53 97 Keereman Gilbert, tel: 03 776 87 30 Daknamse Meersen: André Van Peteghem, tel: 09 346 64 68 Paul Durinck, tel: 09 348 65 14 Moervaartmeersen: Tom Neels, gsm 0485/61 80 35 Rietsnijderij : Chris Van den Berghe, tel: 052 44 67 66 Tielrodebroek: -Johan Deyaert, tel: 03 711 18 54 Giften voor het reservatenfonds op rek. 293-0212075-88 met vermelding : 'Project 3690 Zuid-Waasland' komen ten goede aan de plaatselijke reservaten. Vanaf 40 EURO zijn giften fiscaal aftrekbaar. NATUURPUNT vzw Secretariaat : Coxiestraat, 11 2800 Mechelen tel 015 29 72 20 fax 015 42 49 21 e-mail: [email protected] http://www.natuurpunt.be AFDELING ZUID-WAASLAND contactadres : Molenwijk 12, 9111 Belsele, tel: 03 772 43 06 e-mail: [email protected] Secretariaat Benny Gijssens, Bund 69, 2180 Ekeren tel 03 542 25 71 Redactie “NIEUWSBRIEF Z-W” Zwaanaardestraat 126, 9112 Sinaai tel 03 772 51 16 e-mail: [email protected] http://www.natuurpunt-zuid-waasland.be

Boomplantactie 2011 folder binnenin

Recommend Documents