BOO. Telegrafist - G. M. O. Verschoor, jaarwedde 275. " - W. Mulder, -M. O. Hill, - H. O. Wilsenach J.F.zn. " - F. E. A. Jensen,

BOO Johannesburg

"

"

" " " " "

" "

" "

"

"

"

" " " "

"

"

" " "

" "

" It

" " "

" "

It

"

" " "

It

" "

" "" "

"

jaarweddE £275 Telegrafist - G. M. O. Verschoor, " - W. Mulder, 275 -M. O. Hill, 275 " - H. O. Wilsenach J.F.zn. 275 " - F. E. A. Jensen, 275 " - L. A. T. van Niekerk, 275 " - H. G. Budke, 275 " 250 - J. J. Davis, " 250 .. - C. A. Naud~, n oofd van a1levering - J. S. Loudon, 375 375 Hoofd van aanneming - W. H. Attwell, " Klerk - E. G. F. Thome, 325 825 It J. B. L. de Jager, 325 " - J. J. PJenaar, " 300 " - W. J. Coquelin, 300 - W. H. F. Laing, 800 " - J. Stoker, 300 -J. W. van Tonder, 275 - H. L. Mitchell, " 275 " - F. W • .Baker, 275 - H. J. A. Coquelin, " 275 " - L. G. Muir, 250 - R. Broekman, " 250 " - J. H. de Vries, 250 - F. E .. van Buuren, 225 " - W. K. Hoffmann, " 225 - 1\1. DeneYSt 225 " - J. H. R. Lemmer, " 225 It J. R. H. Hoffmann, " 225 " - H. P. Venter, 225 - J. P. lIamman, 22:; " - F. W. J. Schmidt, 225 " -.J. L. Potgieter, 225 " - S. J. Verschoor, 225 - W. J. J. HertSt. " -J. J. Grimes, 200 200 " - A. P. J. Foude, 200 V. Roth, 200 " -J. A. Welken, 200 " - A. A. van Rooy, 200 " - A. S. Gunning, 200 - J. J. Lindeque, " 200 " - M. P. Viljoen, " 200 " - P. W. Delport, " 200 " - J. D. McCallum, " 200 " - J. W. Fourie, " - I. H. Vermooten, 200 200 " - P. G. J. de Beer, " 200 - J. 1'. W. T. PistoriuB, " 200 -C. J. P. Jooste, " 200 - F. Bisschoff, " 200 " - D. J. de Villicrs Wahl, 200 " -A. W. H. Verseput, 150 Besteller - O. J. dll Plessis, 150 " - R. W. Oole, 120 JO St. Olair Hanger, 120 .. -So W. J. v. Niekerk. " 120 It P. Raaft', " 120 " - P. J. Blignaut, " 06 - F. A. Keevy, 96 " - T. K. Butler, " 96 " - Berd Norden, " 96 " - J. Mijburgh, 96 .. -J. E. H. Hager, " 96 " - J. Brits,

" - w.

•

Digitised by the University of Pretoria, Library Services

301' jaarwedde £96 Johannesburg' Besteller - T. A. Theron, 96 If ,. :M. M. Landau, " 00 " " -A, T. Bosman, • 96 " - J. Pettie, " - J. J. van Tonder, 96 " 96 - P. A. J. Swancpocl, " - P. J. de Heer, 96 • 96 " - M. J. Mijnhardt, " " -We J. Muir, 96 - H. A. Scorgie, 96 -Po AUJet, 84: " - J. C. Pretorius, 84 84 - L. I. Morkel, " 84 - W. v. d. Walt, 84 " - P. Engela, " 84 - J. J. L. D. Jacobs, " 84 " - F. P. Verity, " " 84 - B. J. Coetzee, " 84: " - H. J. Ie Rou:!:, " 84 " - H. Passmore, " ., 84: " -C. Fradd, " g4 - H. Wbitehead, " 84 " - J. R. Faul, 'If " 84 " - L. P. Baumann, " 84 "" " - P. S. v. d. Merwe, " 250 Kaapsche Hoop Telegra1ist - J. E. Huizinga, " 60 Besteller - S. J. Gouws, 425 Klerksdo~ Directeur- J. A. du Toit, 850 Telegrafist- W. J. Wallis, 275 - B. J. Windsant, " 200 Klerk - P. A. Cronj~, " 84 Besteller - C. H. Gerber, " " 84 " - J. F. Brink, " Krugersdorp 400 Directeur - R. J. Hogan, 300 Telegrafist - A. Sharp, "" 225 Klerk- E. W. Aitchison, 84: Besteller - J. N. C. Preis, 60 " - M. M. Spohr, " 850 Leydsdorp Telegrafist - H. W. Driver, 200 Klerk - I. A. Dempers, " " 250 Licbtenburg Telegrafist - H. W. Milner, 60 Be&teller - M. J. Venter, 850 Lijde~burg Telegrafist- C. J. J. Jooste, 84 Besteller- W. Jansen, 50 Marabastad Telephonist - W. E. Whiley, 250 M. W. Stroom Telegrafist - J. C. Pattison, 60 " Besteller - C. A. W. Lempke, " 4:00 Middelburg Directeur - U. Janssen, " 825 " Telegrafist - R. X. Atteridge, " 300 " , , - J. G. du Plessis Fouch~, " 200 " Klerk - (vacant) " 84 Besteller- A. Vogelzang, " " 250 Nigel Telegrafist - (vacant) 60 " Besteller-A. B. de Vries, 275 Telegrafist - G. C. Erasmus, NijIstroom " 60 " Besteller - F. J. Scheepers, 250 Ottoshoop Telegrafist - J. J. 8. Viljoen, 60 " Besteller - S. R. Swart, " 250 Paul Pietersburg TeIegratJ.st- P. J. Wessels, 300 Pelgrimsrust , , - H. O. Wilsenach. 60 " Besteller - T. Stringer, 400 Pietersburg Directeur - J. Baar, " 800 Telegrafist - A. J ..Polak, 200 Klerk - A.. E. Williams, " 84 Besteller - J. Albasinie,

• "

"

"


302 PietersDurg pietpotgietersrust "" Piet Retiel ,." PotchefstrooJU. " " Pretoria

"

Besteller - A. Platteau, Telegrafist - P. J. Wood, Besteller-P. J. Vonter, Telegra:fist - C. F. A. Wundram, Besteller -""' J. M. PretoriUB, Directetlr - A. A. 1.. v. Tooren, Telegrafist - A. H. White, Klerk - D. W. Immelman, Bestener ..... B. Potgieter, • " - J. J. Mentz, Directeur - E. W. Sprawson, Onderdirecteur - H. Th. Cooper, II J. T. Thome, Telegrafist - W Sidgwick, " - A. J. Jubber, " -G. E. Vosper, " - S. S. du Saar, -G. E. Gla.:rk,. - R. M. Berrie, " - J. W. Viljoen, " -R. Dick, " - J. Guthrie, " - R. Shearman, " ..,.. E. L. de Hart, -G. J. L. Smith, " - J. B. Johnston, - W. H. Ewing, " -G. Kidney, - ,V. A. Terry, " -* R. Kendall, - C. J. Eldred, ,. - W. Johnston, - L. C. Harrison, -- M. B. Pollack, " - C. J. v. d. Merwe, " -C. W. Griffin, - P. E. Badenhom, " Telephon,ist - Go. C. MoArthur, Klerk - I. J. Joubert, " - H. L. Ueckermann, " - J. P. L. Kirsten, " - C. Tennant, " - F. H. J. Bender, " -J. R. van Lennep, " - W. E. Pitt, " - A. H. van Dijk, " - H. H. McDonald, " - P. P. BadenhorBt,

Jaarwedde :£84 250 " 60 " 250 60 400 " 850 200

" " "

"

<#

"

" " " "

" " " " "

"

" II II

"

II

"

II

II

" • II

II

" " " II

'II

"

" " "

•

"

-R. A.

mn,

.. - J. W. Kirsten, " - J. D. Celliers, " - S. H. Trollope, " - J. H. Wood,. " - J. A. Valks, BE-steller - E. T. Pullen, " I-H. J. Kivel, -B. Martin, - M .. J. Jacobs, - T. R. Miller, " -T. W. Wade, " -K. Flynn, - E. J. Roberlson, " - P. F. de Villiers, - W. He Dunn. - J,. A. Orola,

"

" "

"

" " " " " "

" " " " II

" " " " "

" " " " " " " " " " " "

"

" "

84 84:

550 450 425 400 400 400 400

400 400 850 850 850 850

350 850 850' 850 850 825 825 800 800 800

800 275 275 250 825 275 275 250 250 250 250 225 225 225 225 200 200 200 200

200

!Y5

120 120 84 84 8' 84 84 84 84 84 84


300 Besteller - He Butler. jaarwedde - H. O. Williams, • " - A. H. K. de Vogel, " Telegrafist - (vacant, " Beateller - E. van Graan, .. Telegrafist - W. G. A. Linder, ~ Besteller-J. M. Johnson, SChweizer-Reneke Telegrafist - A. Munnich. " Besteller - J. H. O. Olivier, Smitsdorp Telephonist - H. P. v. d. Merwe, " " Telegra.6.st - G. O. Absil, Spitskop Springs Telegrafist - H. A. Mathews, " Besteller - J. E. Bode, Standerton Telegrafist - J. H. Fraser, Klerk - J. G. T. Prozesky, Besteller - E. W. Vinnicombe, Telegra:fist- T. li. Ooetzec, Ste~sdorp Besteller - A. D. Golding, " Telegrafist - G. J. Shawe, Utrecht Beilteller -Po .1. V. de Kock Theunissen Telephonist - F. Jeffers, Va~wijksmst Telegra:fist - T. Aenmey, Ventersdorp " BesteIler- J. D. Krige, " Telegrafist - S. B. Immelman, Venterskroon Besteller-J. A. Rademan, " Telegrafist - :r. H. V. Erla.nk, Vereexrlging " Besteller-F. J. Cason, " Telegra:fist - A. A. McDonald, Volksrust " Besteller - O. M. Garson, " " Vrijbeid Directeur - A. D. Bosman, " Telegrafist - L. G. Page, " " BesteIler- O. J. Rabie, " Wolmaransstad Telegra.6.st-R. W. Thornton, " Besteller - (vacantJ " Telegrafist - (vacant) Zeerust " Besteller - G. P. de Beer, Pretoria " " Roodepoort " Rustenburg

"

TeleCoonkantoor Johannesburg, Duecteur - D. A. van Trotsenburg,

"

.£84 84

84

25()' 60 275 60.

250, 60 50 250 250 84

300 150 60 250 60 275 60 50 250 60 250 60 300 84

800 60 825 250 60 250 60 800 60

500

CIVIELE COMMISSARISSEN.

Er zijn Civiele Commissarissen te Pretoria, te PotcheCstroom en to Heidelberg. Deze ontvangen aIle directe belastingen van hun district; de Civiclc Commissaris van Pretoria ontvangt bovendien heerenrechtcn over het geheele land. De directe belastingen bestaan uit: PLAATSBBLASTING 0]1' BBOOGNITIB.

Op Leeningsplaatsen .£1 lOs. per jut (zie ook Spoorwegbelasting). Op eigendomsplaatsen lOs. pe~ jaar. Opgemeten plaatsen grooter dan 3750 morgen betalen 2s. 6d. extra voor iedera 100 morgen of gedeelte van 100 morgen boven 8760. Buitenlandsche eigenaars betalen op onbewoonde plo.E\tsen dubbele recognitie en tevens oorlogsbclasting.


304 MEETKOSTEN

te betalen ais voIgt: Ie helft meetkosten en vol zegelrecht ~~n maand nB kennisgeving aan eigenaar; 2e helft meetkosten 3 maanden na publicatic in de "Staatscourant." Wat niet op tijd is betaald wordt door het .A.mortisatiefonds voorgeschoten tegen betaling vEtn G pet. rente's ja.a.rs en voor eens lOs. registratie voor elk .. tuk grond, voor ~~n jaar, doch kan op aanvrnag verlcngd worden. EBFBELASTING.

Bewoonde erven £1 lOs. per jaar. Onbewoonde erven lOs. Plaatsen en erven grooter dan 1/1 betalen voor vol. 1/1 en minder dan 1/1 betalen halve grondbelasting. Licenties op standplaatsen in de Koelieloca.tie bij Pretoria, 7s. (ld. per maand. Erven in Marabo.stad bij Pretoria, .£2 lOs. per jaar. Dit is eigenlijk huur. Het occupatierecht wordt niet verkocht. PEBSOONLIJIE BELASTING.

Spoorwegbelasting 5s. per jaar. Hoofdbelo.sting lOs. WegbelBsting 2s. Gd. " Pensioenbelasting Is. De vier laatstgenoemde belastingen zijn verschuldigd door de mannelijke ingezetenen, die gehuwd of boven de 21 jaa.r oud zijn. Spoorwegbelasting wordt ook betaald op iedere Leeningsplaa.ts of gedeelte van een Leeningsplaa.ts. Wie spoorwegbelasting bet8alt op een plaa.ts of plaatsen, is vrijgesteld van persoonlijke Spoorwegbe1asting. Van Hoofdbelasting zijn vrij de eigenaars van twee Eigendomspla.a.tsen, en in 't algemeen degene die per jaar minstens £110s. Plaatsof Erfbelasting betaalt. .A.mbtenaren bet8len Pensioenbelasting alB voIgt: Voor sala.rissen van £50 tot £.100 per jaar 2s. 6d., en verder voor iedere .£100 salarisls. pensioenbelasting per ja.a.r. Deze bela.sting wordt geheven ten bate van invalideD, weduwen en weezen door oorlog. Wegbelasting is ook verschuldigd door de Diannelijke naturellcn boven de 16 jaar, welke belasting, ben evens HUTBELASTING,

lOs. per ja.a.r, door de Naturellen-Commissarissen en Onder-Commissarissen van Naturellen wordt ingevorderd, en, zoover het district Pretoria betreft, ten kantore van den Civielen Commissaris wordt gestort. HEEBENBECHT,

4

PEBOENT OP DE K:OOPSOM.

Indien niet betBald binnen 6 maanden na datum van verkoop moet dubbel Heerenrecht betaald worden. Zie verder Wet No. 7,18B3. Goudwet art. 82 en 82a, Wet No.2, 1883, art. 10. Van af 23 Januari 1896 zijn de Heerenrechten 4 percent voor 6 ruaandcn en daama 6 percent op het bedrag der Heerenrechten.


LIOENTIES.

Winkellicentie. Jao.rlijksch debiet tot £2500, £7 lOs. Voor elke meerdere £2jOO of gerleelte van £2500 debict £2 lCs, meer, tot £10,003 dcbfct. Verder tot £30,000 debict, £5 voor ieuere £5000 of geueelte vall £5009, Boven £30,000 £10 per £10,000 debict of geucelte do.arvan. Ook toepasselijk op Apotheken, Productenwinkels, Groothandelaars: en~., behalve voor den verkoop van wijn of sterken drank.

Dranklicenties: if a, d. £ s. d. £, s. d. Kleine maat (kantiens)... ... . .. 100 o 0 30.0 0 Bot.tlcstore... •.. ... ..• ..• . •. 50 o 0 18 0 0 18 0 O' Groote mast (2 gallons of 12 boUcls) 50 o 0 Hotel aa.n den weg... ... ... .. . 50 o 0 18 0 0 II otels in dorpcn ... .... .. 2U 8 15 0 0 1.3 0 0 I.iC'entiiln voor het ';erkoopen van montdranken' aIleen (klpine mast)... . .. 25 0 0 {) 0 0 Kost- en Logieshuiq . . . . . . . . . . .. '; 10 0 5 12 6 350 Gener. Agent, Makelaar of Boekhonner. 350 7 10 0 5 12 6 Executelll'Skamers of MRIltsC'llappijen van dt':rgeUjken aard... ... ... ... 50 0 0 37.10 0 21 17 6 Ba.nkli.C'entie (voor iederen tak) •.• . .• 150 0 0 112 10 0 6i 10 0 .Advokaten en Procnrenrs ... ... ... 2.3 0 0 18 15 0 10 0 0 (Indien op meerdere plaatsell gP¥estigd daT} voor iedt>re plan.tFI)... . .. Venduafa]ager... ... ... ... ... .. . 5 12 6 7 10 0 850 Landmeter... ... ... ...... ... .. . . . . 10 0 0 7 10 0 476 Nota,ris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 0 0 7 10 0 4: 7 6 Agent Lagere Hov~n ... ... ... .. . 10 0 0 7 10 0 476 Beeedigd Vertaler ... ... ... ... . .. 300 250 168 1 10 0 200 " TaxatC'nr............. .. o 17 8 Transport- en Verba.ndnitroakeI'... ... 500 Ba,kker of slachter (elke winkel ofhnia) 200 1 10 0 o 17 6 Biljarttafel... ... ... ... ... ... .. . 20 0 0 15 0 0 R 15 0 5 0 i) l~agateltafcl ............ ... .. . 8 15 0 .2 0 0 Kegelbaan... ... ... ... .. . . . . . . . 12 0 0 900 500 Rondreizcnde hamlelaars: Inwoners van de Z. A. nep. of den Oranje Vrijstaat 7 10 0 AIle anderen ... ... ... ... ... . .. 15 0 0 Molenliceniie: voor molens minder dan 5 lU1ll1 malende in 24 unr .... .. o 10 0 5 mud ..................... 100 5 tot 10 nlud... ••• ... ... ... . .. 200 400 10 • 15 " ... ... ... ... ... ...

°

15 •

25

"

...

...

...

.,.

...

.. . . 7 0 10 0

26 '71 ud en meer ... ... ... ... ... .Rondreizende buitenlandscbe kooplieden of hnn agenten die hier handAI drijvcn of wa:r"n te koop aanbieden ... ... ... ... ... . ..

20

0

0 0

0

10

0

0

Leenbankhouder per 12 munden £40, per 9 maa.nden £30, per 6 maanden £20 en per 3 maa.nden £12 lOs. Handelaar in onbewerkt ,cdel nwtH.al, H.m.a.IgIlDl of ongesl£'pen cdcl· gesteeutcn, per jaar £10. Distilleerde:rslicentie per jaar £25, p~~ 6. maanden .£15, in zegell B.-A.

20


306 op de licentie te hechten. Uit te rei ken door Inspecteur-Generaa.l van In voerrechten. Marskramers per jaar £5, per maand lOs. Steenmakerscl. en klipkuilen op dorpsgronden 50X50 yds., os. p.maand. Bergplaatsen 200 X 200 voet, 2s. 6d. per maand. Hierop mag niet gegraven worden. J AOHTLICENTIES.

a. Blauwwildebeest, Koedoes, Zwartwitpensbok, Gemsbok, Hartebeest, Kringgatbok, Quagga. en Zwartwildebeest £3. 1 Febr. tot en met 1 Aug. b. Blesbok, Rooibok, Springbok, Rietbok, Boschbok, Ribbok, Duiker, Steenbok, Oribi, Klipbok, Vlak- en Boschvarken. of allder klein wild van dezen aard, £1 lOs. 1 Februari tot en met 1 Augustus. De grootere licentie sluit de kleinere in. Pauw, Mahenvogel, Makauw, Gans, Kraanvogel, Korhaan, Tarentaal, Eend, Fazant, Patrljs, Bleshoender, Duiker 1m Dikkop van 15 April tot en met 31 Augustus. Verboden is: het jacht maken op, en bet dooden of verniclen van Olifanten, Zeekoeien, Buffels, Elanden, Kamoelen, Rhenosters en Btruisvogels. Zie verder Wet No.5, 1894. ANDERE BBLASTINGEN, ENZ.

Registratie van Koelies, Arabieren en A ziaten is })Bf {lersoon, te beta len binnen 8 dagen no aankomst in de Republiek. Hondenbelasting lOs. per hond. Bla.nke huillhoudel'A en huishoudsters hebben ~~n hond vrij, tE'gen betaling van Is. voor een penning met een halsband. Vendugelden door Venduafslagers ma.andel~iks te storten i Roerende goederen 21/1 percent.; onroerende en roerende III boedeJs 1 percent van het bedrag der koopsommen. Verder worden nog ten kantore Vlln den Civ, Commissaris ontvangen: l1arktgelden, Schutgelden, ToJgelden, lloete~, Naturalisatiegelden, Meetkosten, Advertentie- en Bodekosten op invordering van bel astingen, huur van Gouvernementsgronden en gebouwen, gelden voor verkocbte Gouvemements-eigendommen (waaronder ook ammunitie), en betalingen wegens speciale contracten met de Regeerlng. Permitten tot aankoop van ammunitie 6d. ieder, hoogstens voor 10 lbs. kruit, 1000 patronen en 1000 dopjes. AIle persoonlijke belasting, erf- en plaatsbelasting moet betaald worden v66r den eersten Juli van elk ja.ar. Belasting op gronden wordt betaald in het district waar de gronden gelegen zijn of in het district waar de belastingschuldige woont. In het laatste geva! moet overgelegd worden de laatsto kwitantie ofcertificaat, 8lLntoonende wat en hoeveel aan het Gouvemement verschuldigd is. KANTOR EN. PRETORIA.

Civie1e Commissaris - W. van Manen, Verantw. Klerk en Zegeluitdeelcr - J. Debbes, lste Klerk - J. A. Willems, 2de - D. J. E. Heystek, ade - C. E. Dargon, (de " - F. Bumham, 5de - F. J. W. Pistorius,

jaarwedde £700 500 350 325 BOO 275

225

POTOHEB'BTROOM:.

Civiele Commissaris - J. A. Malherbe, lste Klerk - F. D. R. Munnicb, 2de - J. Bodenstein,

jaarwedde .£525 325

250

HEIDELBERG~

Civiele Commissaris - Z. B. Evers, .Klerk - J .. N.. B. de Villiers.

jaarwedde £525 200

•


307

o j S T RIC T E N~ PRETORIA Dit district beslao.t eelle oppCl'Y'lo.kte van 0258 vierknnte Engelsche mijlen en heert eene beY'olkillg vall ongevcer 40,000 blnnke inwoners. 1IE't wordt bcgrelU~1l door de distrietcn Heidelberg, Potche£~tl'oom, Krugersdorp, Rnstenburg, Wutel'berg en Milldclburg, Zuidelijk van dit distri(:t en glldeeltelijk op de grana vindt men de tlmns wcreldberoem de Witwo.tCl'srnnd-dcl verij en. De lo.ndbouw breidt zich uit i vooral haver, to.rwc en lUieHes worden verbonwd. 1.1 het laatste jl1.o.r was de OORHt bijzonder zwak, veroorzaakt door de droogte. De tninbouw gl1at steens o.anmel'kelijk vooruit. Aan veetcelt wordt meer zorg besteed dan vroeger, doch door de runderpeRt ill de veestapel zeer 'alllIternit geg-aan i nil·ttegenstannde zooveel mogelijk met 210rg is gewerkt, zijn vele boercn gcrnineeru gewordt'n door de:t:e geY'o.o.rlijke veC'ziekte, y.oodnt ill dit jnar weinig vool'uitgang te bespeuren is. De bodem van dit district bevat behalve goud, ook andere minero.len, waaronder vool'sl dismanten, welke in het afgeloopen jaar ontrieltt zijn geworden ten oosten van Pretoria, op de plaats Rietfontein, wijk Aapjesrivier, o.lwun,r reeds nu met machinerie en dianumtboorell gewerkt wOl'dt. Op verschillende andere plaatscn in de no.bijheid van bOY'engenoemde plaats zijn ook diamanten ontdekt gewo1'den. De hoofdplao.ts van dit district tevens de zctelplaats van de Regeering, is Pretoria, gclegen in een dill aan do Ao.pjesrivier, een zijtak van de Pienl1arsrivier, wolko lal1tsto zich in lIo Krokodilrivier ontlast. Pretoria is grootendeels door bergrn.udon omringd, wasrop in het lo.o.tl:lte jo.a.r eenige forten zijn gebouwd, twee ten zuidon, 6~n ten noorden en ~6n ten westen van Pretorio.. Het district is verde old in zes wijken. Dc bodem is geneeltelijk 1I0seh- en gedeeltelijk hoogevold. Het boschveld is geschikt voor winterveld voor het vee en uitmuntcnd VOOI' zaailn.ndon en vrnehtboomen; het strekt zich uit tot o.an do (listl'icten Wo.terberg en RnstenbUl'g, Het hoogeveld is ook geschikt voor zl1silanden en veeteelt i het breidt zieh uit tot aan de grenzen vo.n Midllelbnrg, Standerton, Heidelberg eu Krugersdorp. De bollem is over het algemcen vrnchtbo.ar en er is ovel'vloed va.n water. Er wordt veel hout gekapt i nieuwo plantages wOl'den op verschillende pll1atsen aangekweekt. De stad Pretoril1, gunstig gelegen en o.an 0.110 kallten rijk van water voorzicn, breidt zich stecds uit, Aan de westzijdo van <10 stad rondom de renbaan zijn de burgerrecht-erven opgemetcn. In het afg('loopen. jaar werd hier door het Vereenigde KerkgenootBchnp een kerk alsmede een Bchool opgericht. Ook staan er reeds solimle gebollwen i om reden de Pietel'8burg-spoorlijn door deze erven lo01)t" wordt er ook veel aangebouwd. I1ct PretoriR-Pietemburg-flpoorwegHtl1tion bevilldt zich ten zuiden vlln do rcnbo.an, o.lwllar reec1a prn.chtige Boliede gebonwen opgericht zijn, Ao.n het oostelijke gedeelte del' stall, ao.n de oV9rzijde VRn de Anpjesrivier, vindt men de voorsteden, Arco.dia, Trevennn., Sunnyside en Mu('klenenk 1 de tramlijn loopt sedert 24 December 189; van het fltation door Pr.ltorio., Trevenno. en Sunnyside tot o.an het Krugel'Bpark. Te Sunnyside is ook in het afgeloopcnc jo.o.r door het Vereenigdo Kerkgenootscho.p een kel'k opgericht. In deze voorsteden zijn reeds vele woonhuizen. waaronder kostbare en smaakvolle villa'S met pierlijk ao.ngelegde tuinen. '.ron zuiden vo.n Pretorio. vindt men do prnehtige Gonvernementsplaats, genllamd Groenkloof, ook bekend als de nFonteinen". Op de plaats is veel geboomte. Riel' ontspl'ingt Aapjesrivier nit de groote "Fonteinen" wao.ruit ook Pretoria en al do voorstedell door de Wate:rwerken-Maatse~appij met water worden voorzien,


308 Ten no orden van Pretoria wordt ook met bouwen een aanvang genomen, vooral bij den nieuwen aanleg genaamd Mayville, alsook bij den nieuwen aanleg genaamd Les Marais, tusschen Pretoria en Wonderboomspoort. Het Gonvernements LaboratoriuID, alwaar proefnemingen op paarden, beesten enz. worden gedaan en waar nn ook koepokstof in groote hoeveelheid vervaardigd wordt, is in het nfgeloopen jaar opgericht bij Daspoort, ten noordwesten van de stad. Het Laboratorium is zeer . doelmatig ingericht en bevat eenige gebouwen en groote stallen ell staat onder toezieht van Dr. A. Theiler, Gouve:nements Veearts. In het midden van Pretoria op het Kerkplein sto.lI.t het groote Vereenigde i:erkgebouw. Het Gouvemementsgebouw' ten zuiden van het Kerkplein is een sieraad van de sta.d, Aan het noordelijk gedeelte van het Kerkplein. tegenover 11et Oouvernementsgebouw, is nn in aanbouw bet Hooggereehtshof. Dit gebouw zal niet minder indrukwekkend zijn dan het Gonvernelllentsgebouw; in 1899 zal het voltooid wezen. Aan het Kerkplein en aan de hoofdstraten staan vele belangrijke en kostbare gebouwen van bankinstellingen, handelsfirma's, enz. Het Landdrostkantoor is een doelmatig ingerieht gebouw in do Pretorinsstraat. In dit gebouw vindt men ook de departementen van den Weesheer en van den Supt. van Onderwijs. De nienwe Staats-Drukkeri,i, een zeer groot en smaakvol gehonw, staat aan de Kook- en Vermeulenstraat. De nienwe Staatsmodelschool staat aan de Van der Walt- en Skinnerstraat en het Gymnasium aan de Kock- en Proesstraat; beiden zijn groote uitgebreide gebouwen, ingericht naar den eiseh des tijds; in het eerstgenoemde zijn 227 leerlingen en in het laat!'ltgenoerndc 8i. De Staats-Meisjesschool, twee groote gebouwen met ongcveer 236 leerlingen, waarvan 70 kostleerlingen zijn, is een sierlijk aangclegde inrichting met groote tuinen, waarin vruehten andere fraaie boomen, en staat aan de Prinsloo- en Skinnerstraat. Het eerste Staats-Tehuis heeft ongeveer 72 leerlingen; de heer R. D. Collins is huisvader i het ~ebouw staat aan de Schoemanstraat. Het tweede Staats-Tehuis, huisvader de heer H. S. du Plessis, heert ongeveer 55 leerlingen en staat aan het eind van Marktstraat Noord, op een gedeelte der stad bekend als Rns in Urbe. Het derde Staats-Tehuis, waarvan de heer P. J. Moller huisvader is, heeft een 3Gtal kinderen, en staat aan de Pretoriusstraat Oost. Vele liefdadigheids-inrichtingen, waaronder het KrankzinuigenGestieht, het Volkshospitaal en het Leprozengesticht nitnmnten, zijn in de laatste jaren tot stand gekomen. • Er :IB niet veel vooruitgang op het gebied van handel en industrie. Evenals in de voorsteden zijn ook in de stad zelve vele hllizcn, die door netheid van inricbting en sierlijkheid van bouworde uitmunten, vooral in het bovengedeelte der stad en in de Do.bijheid van het bekende Wandel-Park, nu genaamd Burgers-Park. Aan de znidzijde der stad ligt het Spoorweg-Station. Ook zijn hier de rnaebine-loodsen van de Ned. Zuid-Afr. Spoorw.-Maatsehappij opgericht; niet ver van daar ligt het Yolkllhospitaal. Het Artilleriekamp, eveneens in de nabijheid daarvan, wordt thans aanmerkelijk verbouwd en vergroot en zal spoedig voltooid zijn; aIle gebonwen zijn soUede en degelijk gemaakt. ABn de westzijde der stad, flabij de renbaan, Ugt bet Gestiebt voor Krankzinnigen, een mim gebouw, zeer gezond gelegen, met uitgestrekte tuinen i in het afgeloopen jaar is daar ook de woning voor den genecsheer gebouwd. Ongeveer 50 minuten ten N. W. del' stad ligL het Lcprozen-Gesticht. Ongeveer 7 xnijl ten westen van de stad worden de nieuwe Leprozengebouwen opgericht; ongeveer 85 gebouwen lIlijn voltooid i er komen woningen voor de patienten, vergaderzalen, hospitalcn, woningen voor den geneesheer, den opziehter en de matrones; voorts een kerkgebon\V en een gebonw J-oor de kinderen der patienten. Een groote water,. leiding-dam is aangelegd. Ook worden er reservoirs. en watermolens


309 opgezet om het gesticht van het noodige 'water te voorzien. Alles wordt naar den eisch des tijds ingericht en de gebouwen zullen wegens de uitgebreidhcid op zichzelve een klein dorpje uitmaken. Behalve dc genoemde gebouwen, de posten telegmafkantoren en andere Gouvernements-inrichtingen, heeft men nog: De Gereformeerde Kerk, een prachtig, nieuw gebouw; het ziet er bijzollder nctjes uit en staat op het Gereformeerde Kerkplein, recht over het woonhuis van ZHEd. den Staatspresident; predikant Ds. P. Postma. De Ned. Berv. of Gereformeerde Kerk, predikant Ds. H. S. Bosman en hulpprediker Ds. J. Louw: De Hervormde Kerk, nu aan de Marktstraat llabiJ het Station, predikant Ds. Goddefroy. De Episcopaalsche Kerk, Bisschop H. Bousfield en Dr. Canon Fisher. De Wesleyaansche Kerk, predikant Geo. Weavind en J. S. Morris. De Bo.ptist-Kerk, predikant H. J. Batts. De Duitsche Kerk, predikant F. Griinberger. De Presbyteriaansche Kerk, predikant Jas. Gray. De DuitBche Missie Kerk, predikant C. Sach. De Roomsch Katholieke Kerk, priester G. J. van Laar. I Onder de liefdadigheids-instellingen kan vooral genoemd worden de "Ladies' Benevolent Society"; de volgende dames vormen hiervan het comUIi: Presidente, Mevrouw H. B. Bousfield; Vice-Presidente, Mevrouw Burnham; Penningmeestet", Mevrouw E. F. Bourke; Leden, de dames Hollard, E. R. Smith, Feys, Beckett, H. Davis, Joubert, G. M. Bourke, .T. Clark, Blumlein, Romyn, Fockens, H. Cooper, BisBchop, A. Johnston, van Reenen, Breuning, Carinus, McGregor en Lorentz, terwijl de heer S. J. Blumlein ala Secretaris ageert. Verder betltau.n nog de volgende vereenigingen: De "Kaiser Wilhelm Stiftung," waarvan het comit~ bestau.t uit: COllsul M. Bierman, Voorzitterj A. Am~rosat, Thesaurier; E. G. David, Notulenhoudcr; Leden: A. Bernhard, Pastor F. Griinberger, J. Kohler, P. Talldler, Dr. Teichmann en A. Wolter. Het Duitsche Ziekenfonds, waarvan het bestuur be staat uit: W. Bernhard, Voorzitter; E. G. David~ Thesaurier; A. Oeser, Notulcnhouder; Leden: It.' Cohen, N. Emge, 'r. Koester, .E. A. Krohn, P. 'rheil en A. Wolter. De "Nederlandsche Vereeniging," afdeeling Pretoria. - Bestuur: E. de Wildt, Voorzitter; E. Kalt, Secretaris. De Caledonian Society. President, H. Crawford; Vice-Pretlidenten: DR. Jas. Glay en G. Leith; J. Louttit en J. Munro, Leden. De voornaRmste Bankinrichtingen en finantieele illstellillgen zijn: De Nationale Bank der Z.-A. Republiek, Beperkt, en de Btaatsmunt, geopend 15 April 1891, Hoofd-bestuurder T. Henderson. De Standard Bank, opgericht 1877, Bestuurder J. J. Grindley Ferris. De Natal Bank, opgericht October 1886, Bestuurder J. L. Cooper. De Bank van Afrika, opgericht 1879, Bestuurder J. Whitelaw. De Afrikan Banking Corporation, opgericht 17 Angustu~ 1891, Bestuurder G. E. Meadway. De "Transvaal Mortgage Loan and Finance Co., Beperkt," Algameene Bestuurder S. Meintjes. De Nederlandsche Bank en Crediet Vereeniging, opgaricht 1888, Hoofd-Bestuurder voor de Z. A. Republiek H. C. Joritltlenj Bestuurder voor Pretoria J. de Braal. De Pretoria. Hypotheek Maatschappij, Bestuurder H. C. Joriltsen. De Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Hypotheek Bank, Beperkt, Directeurs voor Zuid-Afrika Baerveldt & Heyblom. De African Board of Executors en Trust Company, Deperkt, opgericht 1891, Bestuurder J. J. Marais. De Nationale Executeurskamer. Voorzitter: J. M. A. WOlmu.rao8, L.U.R., eo Vice-Voorzitter: C'. E. Schutte, Landdrost. Directeuren: H. J. Schoeman, P. J. Potgieter, J. B. Smit, S. P. Erasmus en J. P. Le Gra.nge Lombard; H. Bosch, Besturend Directeur. }'rocureurs en Notarissen: Paul Nel en Th. Lorentz.


310 . De Bourke Tl'USt en Estate Company, Limited, Directeuren E. F. Bourke en Geo. Heys; Secretaris S. J. Blumlein. Vele voorname handelshuizen zijn vertegenwooruigd ell hebben groote uitgebreide winkels. Ais voornaamste Hotels kunnen genoomd ,vorden: Het Transvaal Hotel, opgericht 1887. Ret Fountain Hotel, opgericht 1886. Het Grand Hotel, opgcricht 1889. Het Central Hotel. Hct Commercial Hotel. Het "Pretoria Landbouw Genootschap" heeR in de laatste jaren aUe krachten ingespo.nnen om Landbouw en Vectcclt te bevordcren. 'I'ot dit docl he eft het dan ook verschillende '!entoonstcllingen gohouden met goed gevolg. ZHEd. den Staats-President is Beschermheer; ZEdGe::!tr. Commandallt-Generaal P. J. Joubert, President; ZEdAchtb. 8. 'V. Burger, L.U.R., en de heeren R. T. N. James en J. J. Enschede, Vice-Presidenton; It. Baikio, Auditeur, en J. Rattray, wn. Secreto.ris. Do Pretoria Kamer van Koopho.ndel houdt bare bijeenkomsten op den derden Vrijdag van clke maand. De jaarlijksche subscriptie hedrnagt £7 7s. Het comitt'i is sllmengestcld o.ls voIgt: E. 11'. Bourke, Voorziiter, n. C. Francis, K H. Johnston, J. C. Poynton, E. Chappel en E. Lilicl1fcld, ComiUi-Ledon, en' S. J. Blumlein, Secretaris. Do Pretoria Waterleiding Maatschappij, Beperkt. Directonrcn: - C. Marquardt Voorzitter, StLIDuel Marks, L. G. Vorstmall, R. M. Campbell, Johann Rissik, H. A. Auret, J. l'ercy Fitzpatrick; l>laatBvervangenlie J)ireptuuren: H. Crawford, J. R. Dyer en H; C. Jorissen; 'frustee!:!: 8. l\htl'ks en J ohuun Ri'lSik; Secretllria, V. Pilditch; Ingenieur, A. Karlson. De "Pretoria Verlichting Muatschappij" beperkt: - Dil'ecteul'en : .T. Rissik, Voorzittor; H. Crawford, J. P. Fitzpatrick, C. Marquardt, R. K. LoveullY en J. Joppe. Sccreto.ris: V. Pilditcll, Ingenieur: T. C.'V. Dod. Een groat aantal geneosheoren, advocateu, prO::l1rcurs, 1l0tarisRell ell wctsagenton hebben zieh hier gevcstigd. Niol1wsbladon: - Do II VolksstelU ", Editeur Dr. F. V. Engolenbllrg; de /I Press" en de "Pers", Hesturende en Veruntwuordelijke Editellr 'V. H. ~fa(lkay; Commercieelo llestunrder Ed. G. David; do Transvaal Advertiser". Uitgever J. Keith; het "Handels-Advertclltieblud ", Uitgever I. Wallach; "Land en Vollc::", Uitgevcr Ellg~ne Marais; "Pretoria News", Verantwoordelijlc Editeur Leo. Weinthlll. Phl.utsen waar Schutten zijn, met opgo.ve der Selmtictters: . J. A. l'ouUney, Driofonteill, Witwatersrtl.nd, D}j' S. n. Dyusou, Pretoria (do'1'p), P S. H. J. Otto, 'fweefontein, wijlc Witwatersrand, '! W W. n. G. Rorke, Kalksloot, wijk Aapjosrivicr, K.A. r., Land-Cu1ll11lissio: -Joll. r. llotlm, Voorzitter, Sohalk W. Liebenberg en A. D. W. Wolmartl.ns. Baken-CoIIlmi!:!l:!ies:-Wijk Aapje!:!rivier, M. G. Pretorius, V.K., Voorzitter, .Tohs. G. }i'ourie ell J. l'rilltlloo. Wijk Krokodilrivier, H. J. H. Gll\~, V.K., Voorzitter, W. J. J. van Zijl PH l\{ • .T. l'retorius. 'Vijk Bronkhorstspruit, n. J. de Lango, V. K., IVoorzitter, H. P. van der 'VaU en M. J. Grobler. Wijk Witwatersrand, D. J. E. Opperman, V.K., Voorzitter, Jults. 8. F. Botha en .T. M. Rautenbach. Wijk Elandsrivier, P. L. Uijs, V.K., Voorzitter, H. C. Stcijllberg en C. P. Bodenstein. Dranklicentie-CommisRie: - Landdrost C. E. Sclmtte, VoorY.itter, S. Gillingham. P~ G. vau der llijl, A. Johnstoll, E. F. Dourke en J. P. van der 1\Ierwe, Seeretaris. Gezondheids-Comit~ :-Dorp, Voorzitter, LUllddroBt C. E. Schutte; Leden ex-o{ficio, Dr. G. B. Messum en Me:t Marais V. K.; Leden, I. Stegman, E. P. A. Meintjes en Frank Strange. II

'V.


311 Wijk Elandsrivier, P. L. Uijs, V.K., P. J. Engelhregt, J. A. P. Oberholsen en J. W. Towson. Wijk Witwatersrand, D. J. E. Opperman, V.C., C. W. T. Engelmohr, J. G. Roos en J. P. Smite Wijk Krokodilrivier, H. J. G. GIllS, V.K., Voorzitter; D. F. E. Teichmann, J. M. Fourie en J. M. Pretorius. Wijk Aupjesrivier, M. G. Pratonus, V.K., Voorzitterj J. Booysen en O. Swartz. TABlEI' HUUBBIJTUIGEN (CABS).

Wet No. 16, 1895. Huur per uur voor elke omnibus of landauer ............ .£O 7 6 kar, spider of victoria ......... 0 5 0 Vuor elke extra 10' minuten wachten boven het UUl respectieveUJk ls. en 9d. VOOl het geheele voertuig. G.

Vervoergeld per afstund en 11er peraooD: b. Vall eenig punt tot eenig punt der stad ten wasten van Arcadiubrug, ~poorwegstation, Bereapark, Kerkhof ingesloten: H u ur voor /Sen peraoon ................................................ .£O 1 twee pOrBonen........................................ ..... 0 1 drie of meer parsollen .............. ................... 0 2 " iedere 5 minuten wachten of oponthoud ...... 0 0

de 0 (i

0 6

c. Voor elke rit van eenig punt in de stad naar Sunnyside, Arcadia ten oostell van do brug, Trevenna, 1\1 u~kleneuk of het terrein der burgerrechtenerven: Huur \'oor ~~n persoon ................................................ £0 1 () twee personen..................................... ........ 0 2 0 drie of Jlleer persBnen ......................... ........ 0 3 U elk persoon Jluar de Renbaan........................ 0 2 0 " iedere is minuten wachtell of oponthoud ...... 0 0 3 No. z~ven uur 's avond~ tot zensopgung vllul April tut 30 September en na uegi'n nur 's avonds tot zonsopgang van 1 October tot 31 MUl:I.rt zal het turief met de helft verhoogd worden. 'rBAMWKGTABIEJ'.

Tussehen sta'ion en wissel in Marktstraat (tuBBchen ViBllge- en Skinllerstraten) ......................................... ~........................ 3d. Tustlchen wil:lSel ill Markttltraut en Beckett's hoek (hoek van der Wa. ttltraat) .......................... ~.. ........................................... 3d. TUl:ISchen hoek van Markt- en Minnaarstraten en Kerkplein......... 3d. 'rnBschen Kerkplein (midden) en hoek ,"an Kerk- en du Toitstraten 3d. 'l'nsschen Bee1<ett's hoek en hock van du Toit- en Skinnerstraten... 3d. 'l'ul'sl'hen hoek van Kerk- en du ToitBtraten en wissel in Esselenstraat 3d. Tussehen wissel in Esselenstraat en eindstation, Krugersplein ...... 3d. Tnssellen station en Kerkplein (midden) .............. ...... ................ 4d. TURBchen Kerkplein (midden) en hoek van .tn Toit- en Skinnerstraten "d. Tusschen hoek van du Toit- en Skillnerstraten en elndstatiou, Krugersplein ........................................................................... 4d. Tussehen station en Beckett's hoek, hoek van der Waltstraat ...... 6d. 'ruBschen wissel in Marktstraat en hoek van du Toit en Bkinnerlltraten 6d. Tusschen Kerkplein (midden) ell eindstalion, Krugersplein............ 6d. Tusschen station en wissel in EsselenatrlLl\t ................. .......... ....... 9d. Tussehen wistlel in Marktstraat en eindstation, Krugersplein ......... Od. l'u.ssehen station en eindstation, Krugersplein .............................. 10d. No. 6 uur 's avonds bn men geen 3d. of 4d. ritten meer bekomen. Na 9 unr 'd avonds zullen aIle ritten lB. elk zijn, onverschillig wat de afstand ook moge wezen.


312 Al!IBTEN ABEN'.

jaarwedde £800 Landdrost - C. E. Schntte, lste Klerk - J. P. van der Merwe, 850 2de II P. Eduard Minnaar, 250 200 8de " - (vacant) lste Rechterl. Commiss!lris (Civ. Afd.) - H. W. Zeiler, 650 ". Griffier - A.. T. Calderwood, 300 GerechtBbode - C. F. Coetzee, 45 2de Recht. Commissaris (Crim. Afd.) - J. B. Wolmarans, 650 lste Pnblieke Aanklu.ger - A. A. van Schalkwijk, 500 350 2de" - S. de Korte, Klerk - L. Jonas, 200 Tolk Eng. en Hollun\lsch - C. J. Olivier, 150 " ]ndische Talen - A.. E. Thornhill, 240 Stads-lngenieur - E. Lutz, 650 4- Stads-Inspecteurs l\ £350, B. C. Lottering, F. A.. Smit, B. Bouwer en G. J. P. Lottering, . 1,400 675 3 Waterfisco.als A£225, - M. ~mit, W. Smith en L. J. Meijer, Parkopzichte1' - H. A. Schroeder, 200 Opzichter--Machinist (vacant) 250 Dorpsveld-Opzichter - J. H. DO!:lmo.n, Bij proclumutie van ZHEd. den Stuatspresident, dd. 22 December 1837, voorkomende in BuittUlycwrme Slaaf.8oouru,lIt, dd. 23 December 1897, \Yerd een tijdelijk StlldsbeHtnur voor de ~tad Pretoria aangellteld, be~taande uit T'. N. de Villiers, Voorzitt!!r, Paul Mu.r~. Vice-Voorzitter, J. Bosch, Secreturil-I , C. E, Schutte, Lauddrost, P. Botha, P. van der Bijl, E. Bourke. P. Kruger, Dr. l\I. 1:3. Lingbeek, R. K. Loveday, E. r. A. Meintjes, W. E. 'VilSUll, Dr. G. B Messum, Districts-Geneeslieer, en E. Liitz, Stu.dll-Ingenieul'.

POTCHEFSTROOM.

Het district Potchefstroom wordt begrensd ten N oorden door de districten Krngersdorp en Pretoria; ten Oosten door Heidelberg; ten Zuiden door Vu.alrivier; ten Weston door Wolmaransstad en Lichtenburg; heert eene bevolking van ongcveer 25,000 zielen en eene oppervlakte van 5,889 vierkallte lllijlen. Goud, ijzer, diamanten, u.sQestos, koper en ko.lk \Yorden hier gevondcn. De J!oudl'iifen loopen van af Johunnesburg door het geheele district insluitende Klerktldorp tot nan Vaalrivier, en ook van uf Heidelberg insluitende VenterskroOll. Voor land- ell tuinbouw is dit dh:trict nitstckend geschikt. Eene eigenaardigheid hier zijn de gruote grottell of onderaardsche kelders, die zeker de moeite WUlI.rd zijn bezichtigd te worden; de voornaamste, "Wonderfonteinsche Grot", is zeer beroelUd. Potcheftitroolll, het groottlte dorp in het district en de hoofdplaats der Zllid-Afrikallnsche Republiek, is gelegen aan Mooirivier, en heeft eene bevolking van ongeveer 5000 zielen. De ,'oomaamste gebouwen alhier zijn: De Gouvemementsgebouwen. De Ned. Herv. Kerk, Predikant C. W. du ToU. De Ned. Herv. of Geref. Kerk, Predikant M. L. Fiek. De Geref. Kerk, Predikant J. L. Manry. De Standard Bank, Bestunrder J. Calder. De Ned. Bank en Crediet-Vereeniging, opgericht 1891, Bestuurdet J. van Blommestein. De Nationale Bank der Zaid· Afrikaansche Republiek, Beperkt opgericht 1802, Bestuurder H. ~mit.


313 De 'foorna.amste handelshuizen zijn van de heeren F. W. Reid & Co.; Garlick & Co.; W. Koster & Co.; Glen Scorgie j T. A. Scorgie j C. Reid & Co.; Sowden & Stoddurt; ChRs. Short & Co. en Alg. Boerenwinkel & F. Short. Potchef~troom Executeurskamer en Wllarborgmo.atsl:happij, beperkt. Secreturis W. G. Klerck. De voornl1aruste Hotels zijn: Het Royul en het Crown Hotel. Communicatie per trein. De volgende heeroo hebben zich in het durp Putchefstruom gevestigd : Geneesheertn: - F. D. Kan, Districtsgeneesheer; Dr. Pirow, Dr. Thos. J. Dixon en' Dr. Bird. ' Procurenrs, Notaris~en, Transport- en Verb!1nduitIlllikers:-Van der Hoff & du Toit j Frits Kan; F. D. Cunrudie. VendulI.fslagers :-'V. G. Klerck, I. L. Shone en F. D. Conradic. Te Potcheftltroolll worden de volgende nieuwsbludcll uitgegeven: "De Potchcftltroorucr" Eigenures 'Ved.J. Borrius, Redactenr J.Holleruan. "The Potcllefstroolll Budget", Uitgever en Eigenallr J. M. Slade. Ventel'l:!durp, gelegen san SClloollspruit, ongeveer 30 mijlen \"Bn Potchefi:ltroolU, llCeft ongeveer 60) inwoners. Ventel'l:!kroon heeft ollgeveer 100 inwoncl'I:!. Er Htuat eene fUnke kerk der Ned. Her,. Gemcente, Predikant-colltllllent Da. A. Lagerwey. Te Potchefl:ltroom is het kantoor van den Mijncummisso.ris der Potchefstroom-del verij en. AMBT EN AREN.

Landdrost, eu Spec. LUllddr.Putchefstroom-Delverijen-D. Tom, jaarw. Klerk, Publieke Aanklo.ger - J. S. Joubert, GerechtBbode - A. W. A. Borcherds, Btuds-Inspeoteur - A. Borcherds, Gezondheids-Inspecteur - F. F. Steinhobel, Waterfiscaul- C. H. Dormehl, Wuterfiscaal Schoon~pruit - K. N. de Kook, Veld wachter - E. Pretorius, l\IH.rktmeester - P. J. Rorcherds, DiHtricts-Geneesheer - F. D. Kan, Rel:lident-Vrederechtor te Ventcrl:ldur,p - M. E. Gey, Waterfiscllul te Ventersdorp - J. C. Brundt Sr.

£ 700 400

45 250 150 160 160 150 50 250 250

20

Plastsen waur Schutten zijn, met opguve der Schutletters: F. C. Butha, Potchefstroom (dorp) P S. M. C. Rijkaart, Palmietfontein, wijk SchoullBprnit, B P. J. A. van Zijl, Ventersdorp, V D. A. Z. Rosseau, Middelwater, wijk Gutsmnd, :M W. J. J. Prillsluo, Rietpoort, R P. H. J. Otto, Rietspruit, wijk Valllrivier, R V S. W. A. Lemmer, Ottert'ontein, onder wijk SChoolll:lpruit, 0 S. C. G. Wentzel, Klerksdrift, onder wijk SChoollspruit, K V S. f'. C. Jleijneke, Jr., ){uiskraal, wijk boven :\fooirivier, C C H. J. M. Nigrilli, Nooitgedacht, boven Mouirivier, J M N. LlI.nd-Commissie:-W. J. J ooste, C. M. Duuth waite, N. S. Malherbe, Beer. Baken-Commissie :-Wijk Vaalrivier, J. P. Grobler V.K., G. H. Grobler en D. H. D. Hattingh. wijk Gatsrand: J. H. Martins, V. K., P. F. de Villiers en P.I. St'hntte. Wijk Boven-Muoirivier: D. J. van Grallll,' V.K., W. H. Huizers en P. G. Boths. Wijk Boven-wijk-Schoonsptuit: H. C. Visser, V. K., G. J. L. van Eck en P. M. Basson. Wijk Onder-wijk-Schoonspruit, A. P. J. CrJnjl1, V. K., A. P. L. Kotzl1 en B. H. Swart.


314 Districtsraad:-Dirk Tom, Voorzittel'; Leden, W. J. Vermaas, A. J. Rousaeau, H. P. van Aswegen, H. Terblans, R. P. J. Janse van Vuren; Secretaris J. S. Joubert. Dranklicentie-Commissie: - Voorzitter, Dirk Tom; Leden, C. Ricketts, M. A. .. v. d. Hoff, J. B. Retief, J. H. Kock; Secretaris, 1. D. Bosman. Gezondheids-ComiM.-Boven-Mooirivier: D. J. Bodenstein, H. Terblans en P. J. Pienaar. Gatsrand: J. T. Martins, H. M. du Preez en D. Opperman. Boven-Schoollspruit: H. C. Visser, J. Labuschagne pn J. H. Schom~r. Dorp Potchefstroom: Dirk Tom, Landdrost, J. Retief, Dr. Kall, C. M. Douthwaite en A. J. Zinno Vaalrivier: C. J. Janse van Vuren, H. van Aswegen en J. du Plessis.

a.

RUSTENBURG. Ret district Rustenburg is gelegen op 24° tot 27° Z. n. on 27° tot 28° O. L., en wordt begrensd ten Noorden door de Marico- en Krokodilrivieren en het district Waterberg, ten Oosten door de districten Waterberg en Pretoria, ten Zuiden door het district Krugersdorp en ten Westen door het district Marico. Het is ongeveer 10,655 vierkante Engelsche m.ijlen groot en heen eene bevolking van ongeveer 11,000 blanken en 25,000 natureIlen. Er wordt goud, zUver, koper, lood en ijzer gevonden, waarschijnlijk houdt dezen rijken bod em nog meer andere metalen in. Op het gebied van landbouw is het district Rustenburg zeker het belllngrijkste en in aIle opzichten de korenschuur der Republiek. Niet aIleen verbouwt men aIle soorten van granen, maar tropische geWaBsen vinden daar een prachtigen bodem. Vooral de Magaliesberg-tabak is zeer beroemd en overa! bekend over geheel Afrika. Wat landbouw betreft gallt Rustenburg zeker een schoone toekomst te gemoet. De runderpest heeil; den veestapel groote schade gedaan. Duizenden beesten zijn gestorven. Men hoopt dat spoorwegverbinding den landbouwers nu tegemoet zal komen. Het dorp Rustenburg ligt ten N. O. van den Magaliesberg eu is tot heuen slechta het eenigste dorp in het district met ongoveer 700 blanke inwoners. De voornaamste gehouwen zijn het Gouvernementsgebouw, bestaand~ uit het Landdrost-, Post- en Telegraafkantoor, alsook een kruitmagazijn en een nieuwe gevangenis ten Zuiden van het dorp, hetwelk een sterk en fraai gebouw is . . Verder heeft men de Ned. Hcrv. of Gerefonneerde Kerk, Predikaut G. J. Rudolph; de Hervormde Kerk, Predikant J. van Belkum; de Gereformeerde Kerk, Predikant D. Postma; de Engelsche Kerk, Predikllnt C. Maber. Er zijn twee g~subsidieerue scholen, eene onder den b~cr J. C. Lombuard .en cene onder den beer J. Kamp. De voornaamste handelshuizen met hunne bestuurdcrs zijn:Schuch & Co., bestuurder W. A. Schoch; Somers & Co., bestuurder J. Somers; Bourke & Co., bestuurder D. McKenzie i J. Samuel & Co., lJestnurder J. Samuel; E. Mundel, bestuurder E. Mundel. Er bestaat een takbezigheid van de Nationale Bank der Z.-A. Republiek, beperkt, bestnurder C. Peacock. Het voornaamste hotel is: Het Masonic Hotel, eigenaar W. Rosch. Een kosten logieshuis, eigenaar P. C. de Jager Sr. Men heeft geregeld driemaal per week een postkar, komellde van Pretoria, Johannesburg via Krngersdorp en een van Zeerust heen en terug. De volgende heeren hebben zich in het dorp Rustenburg gevestigd: Ueneesheeren: - F. T. Auden, Districtsgeneesheer, sularis .£100; A. Machol. Procureurs :-A.. H. Orsmoud cn v. d. Berg. Agent:- H. K. J. van N oorden. TranspoI"t-l en Verbanduitmaker: H. K. J. v. Noorden. Nienwsbladen worden in Rustenburg nog niet uitgegeven.


S15 AMBTJ:NABEN.

Landdrost - J. C. Brink, jaarwedde £700 Wd.1ste Landdrostklerk, Publ. Annkll1ger en ZegeluitdeelerT. C. dn Plessis, 432 l\{agazijnmeester- J. Somers, 2de Landdrostklerk - (vacant) 200 Gerechtsbode - F. W. S. de Vos, 45 Waterfiscaal- B. van Leeuwen, 50 rlaatsen waar Schutten zijn, met opgave der Schutletters: J. J. van der Merwe, dorp, R St. L. J. van der Merwe, Stoenbokfolltoin, ZWllrtrllggens Z R S. P. Brink, Elandsrivier E R, I ..emuenfolltein. J. Botha. Hoogeveld H V, Boschfuntein. J. J. Otto, Vlakfontein, II V. J..alldeommil:!sie:- W. P. Robinson, Voorzitter, W. 'r. Dawes, J. F. Kil'8ten. Bukcncumllli~sic:- Wijk Hoogcveltl, P. H, Stecllkalllp, VoorziUer, P. J. C. Grobler, Ii'. L. J.abuschngtle. Wijk Zwartrnggens, J. I. Eloff, Voorzitter, 'J,J. J. van der Merwe, H. J. Brccrlt. Wijk Hexrivier, P. Krnger, Voorzitter, G. F. Kirsten, H. K. J. van Noorden. Wijk Elalldsrivier, J. H. Hu.tting, Voorzittor, D. S. Fouric, M. Dreijer. Districtsraud :-J. C. llrink, IJanl1llrol:lt, ox-ollicio Voorzitter, D. S. Fourie, J. Coeteer, J. A. du Plessis, P. J. C. Groblor, H. K. J. van N oorden, Secreto.ris. Drnnklicentic-CommiMMic: - JJeden, W. T. Duwes, D. S. VUll der Merwe, C. J. H. Kruger en J. S. ERterhnizllll. GezondhcidM-Comit6.-Wijk Hoxrivier en tlorp: 'V. A. Schoch, en Dr. A. l\Ia(lho1. Wijk HougevolU: D. Fu.u(:h~, P. J. (Jrohll.lf en C. C. de la Reij. Wijk :F~laudsrivier: C. J. ErmHllul'!!, W. A. de Ueer tm .T. 0. 0rollje. Wijk ZWIl.Ttruggens: F. A. }faluu, M. C. Elolr ell D. G. dn Plessis.

LlJDENBURG, Het district Lijllcnlmrg, gelegcn in hct OUl:ltell der Zuid-Afrikaansche Republiek, wordt begrcn::!d, ten Noorden uoor het dit:ltrit:t Zoutpansberg, waanun \hct ge~cheidcn wordt door de Olitimtsrivier, tOll 008ten door het l'ortugeoseho gebietl Dolagoabunl, natnurlijke grens het Lebombogebcrgte, ten Zuiden door Swazieland en llCt district Carolina, en ten 'Vestell door het district Middelburg. De grootte van dit district bedraagt ollgcveer 12,1'00 vicrkante Eng. mijlen, tcrwijl de blanke bevolking ollgeveer 3000 ziehm bedrullogt. In het Oostolijk godoelte, alsook in de nubijheid van het dorp L~itlenburg, en ten Noorden en Noord-Oosten van dit dorp wordt goud gt:>vonden. Voornamelijk ill den lllu,tsten tijd nemen de (lelverijen ill Lijdenburg zeer toe in bchmgrijkheid. De Kllap, Komutie en Pelgrimsrust-uelverijen zijn ill het district gelegell. In het Znid-westen treft lIlen stcenkolen aan, en in hot Zuitl-oosten kwikzilver. Het Zuid-westelijk deel van het district is hoog3veld en uitnmntend geschikt voor groot en klein vee. Het middelste gedeclte is hoofdzakelijk banken- of zoogcua.nml{ gehroken veld, en hier worden alIe SO orten grnnell vCl'lJonwd, terwijl het Noorden en Oosten tot llet lago veld behoort, en uitmuntend geschikt is tot het aa.nleggen :van plantllges voar tropische gewassen. Dc voornaaIlUlte producten tot nn toe gewonnen zijn: tarwe, haver, p;arst, mielies, kaft'erkoorn en tabak; vruchten,zooalsperziken,abrikozen, limoenen, vijgen, appeleu, peren, drniven, enz" worden oak hier ill groote hoeveelheid aangekweekt.


316 Ret dorp Lijdenbnrg is gelegen aan de DrakeIlBbergen, 8 uur te paard van de naa.8te spoorwegstatie te Machadodorp. Wanneer het dorp spoorwegverbinding verkrijgt, zal er gelegenheid zijn tot voornitgang door de ontginning der goudmijnen. Het dorp is overvloedig voorzien van water en is mooi Dlet boomen beplant. De straten begillnen nu ook een beter aanzien te verkrijgen. Lijdenburg is een graandistrict., en i8 in ftaat het grootste gedeelte van het Land met gman ta voorzien, als droogtB en sprinkhanen niet de oogst doen mislukkcn. De veeteelt beantwoordt niet. De runderpest heeft groote verwoesting aangericht; door middel van inenting heeft men no~thallS vele beesten gered. Lijdenburg is cen van die di8tricten welke rijkelijk gezegend zijn Dlet water. De grootste kwestie is slechts den arbeid. Lijdenburg is niterst gezond, zijllde het klimaat zeer gematigd. Lijdenburg, het hoofddorp, heeit eene bevolking van ongeveer 800 inwoners. De voornaamste gebouwen zijn: Het Gouve nementsgebouw, Po titen Telegraafkantoren. De Ned. Herv. of Ger. Kerk, Predikant Ds. H. J. Neethling, M. A. De Gereformeerde Kerk, Predikant Ds. M. P. A. Coetzee, die thans zijn standplaats heeft te Belfust. De Episcopa.a.1sche Kerk, Predikant Eerw. Rue. De Roomsch Katholieke Kerk, Priester Vader Brown. Een Hollandsche gesubsidieerde school, onderwijv.er S. W. Hiemstra, assistent-onderwijzeres mej. Meiring en mej. K. van Blerk. De Nationale Bank der Zuid-Afrikaansche Republiek, Beperkt, opgericht 1 Juni 1892, Bestuurder D. H. Swart. De Standard Bank, opgericht Juni 1884, Bestnurder P. Ferreira. Handelshuizen van de heeren J. L. Schurink, F. B. Robinson & Co., J. L. Schurink, Jr., Butcher & Sons, A. G. Andrews, H. Archer & Co. en M. L. de Souza. Hotels :-The Plough en The Standard. In het dorp Lijdenburg hebben zich gevctltigd d~ heeren:Dr. A. M. Neethling, Districtsgelleesheer. Procureur, Dr. U. J. Heerma. van Voss. Procnreur en N otaris, H. S. FotheringhaIll. neneesheer, Dr. W. I~'. Oakeshott. {lliemist, Dr. F. Wilms en J. R. Jones & Co., bestuurder .A.. Webb. Vend u-aft!1ager, W. Pra.ser. Ais nieuwsblad wordt hier uitgegeven, "The Transvaal" en "De Lijdenburger", eigenaares Lijdenburg Drukmautschnppij. Postverkeer met Machododorp 3 IlllLlen per week. De dorpen ,Dullstroom, Bclfust en Pt:llgrimsru~t vallen ook in dit district. AMBTENABEN.

Lu.nddr08t - G. F. Joubert, jaarwedde £700 Spec. Landdrost Lijdenbnrg-Del verij ell. 1ste Klerk, Publ. Aanklager en Magazijnmeester-D. Coetzee, " 420 2de - F. A. J. Taute, 2~5 3d~ " - H. de Clercq, 200 45 Gerechtsbode""- A. Kuhneisen, Waterfiscaal- P. W. Coeteer, 50 Marktmeester 25 Plaattlen wa.ar Schutten zijn, met opgave der Schutletters. A. Kuhneisen, Lijdenburg (dorp), L S. Comelis Schuoek, Elandssprnit, Milchadodorp, S E. S. E. Franck, Grootboom, aa.n Watervalsrivier, U B L. T. J. Grobler, Belfast, B L S. Districtsraad :-Deze bestaat uit den Landdrost als ex-officio voorzitter en 4 leden, nit elk der wijken 1. La.ndcommissie :-0. J. Coetsee, D. P. S. Kruger en M. A. Coetaer, secretaris.


317 Dakencommissies:-Dorp Lijdenburg, M. J. Sohoeman~ C. Schulze en M. A. Coetser. Wijk Krokodilrivier, D.•T. Schoeman t P. J. Joubert en F. Preis. Wijk Ohrigstad, P. B. Swart, G. P. Coetser en H. C. van Niekerk. Wijk Steenkampsberg, M. P. Taute en L. Laubscher. Wijk Komatie, W. H. Versfeld, A. J. Bmit en H. F. Prinsloo. Dranklieentie-Commissie. - Landdrost O. F. Joubert, Voorzitter, P. A. Koeleman, J. A. Erasmus, P. Joubcrt, C. Mart1. Gezondheids-ComiM's. - Dorp Lijdenburg: Landdrost Joubert, H. S. Fotheringham, J. Parsons en Dr. A. M. Necthling. Wijk Krokodilrivier: Veldkornct D. J. 9choeman, C..J. .Toubert, M. G. Tante, S. J. Schoeruan Sr., C. F. Naud6 en Dr. A. M. Neethling. Wijk Ohrigstad: Veldkornet P. B. Swart, G. P. Coctser, J. J. Vosloo en P. E. Kruger. Wijk Steenkampsberg: Veldkornct, M. P. Taute, A. J. Coetzee, W. F. Joubert en J. C. Combrinck. Landbonwgenootsehap - Voorzitter de Landdrost, Secretaris U. J. Heerma van Voss. Belfast is gelegen in de wijk Steenkampsberg, district Lijdcnbl1rg, en aan do spoorweglijn van de N.Z.A.S.M. Bclfast heeft eene bevolking \"an ruim 600 inwoncrs. Aan de westzijde van het dorp i~ de groote kolenmijn van de Transvaal Consolo Steenkool-Maatsehappij, die door een tak-spoodijn verbonden is alln de spoorlijll van de N. Z. A. S. M. Deze mijn is zoo ingerieht dat dagelijks duizend tOll kolen geleverd kan worden. Het dorp wordt voorzien va.n water door sterke fonteinell en cen dam. De omtrck is zeer goed voor veeteclt i po.ardenziekte is hier geheel onbekend. De voornao.mste producten zijn: haver, garst, miclies, kafl'erkooru; vruehten, zooals perziken, abrikozen, vijgell, appelell, peren, dnlivcn, enz., worden ook hier in groote hoeveelhcid aRllgekwcekt. De voornaamstc gebouwen zi.in: Het GouverncmentBgebouw, Resident Vrodcrcchtel's-, posten telegran.fkantoor. De Gereformeerde Kerk, predikant DB. M. P. A. Coetsce. De Ned. Herv. of Geref. Kerk, predikant DB. H. J. Necthling. die zijll standplaats heeft te Lijdenburg. De Episcopaalsche Kerk, predikallt Eerw. Graham. Een Hollalldsche gesubsidieerde school (een zeer net gebouw met ollderwijzerswoning zal spoedi~ gebouwd worden). Hoofdonderwijzer Johs. Boersma, lste asst. J. J. Malan, 2de mej. Evers, 3de vacant. De Nationale Bank der Z.-A.Republiek, bestuurder de heer Wolfaardt. Handelshuizcn: J. Parsons Sr., Store BroR, Heimann & Duvoison, ,H. Leviton, Forsyth & Hugo, J. F. Vermooten en Walsl'h & Co. Stoommolens van de heeren Thos. Lloyd en va.n J. Parsons. Sr.i aan deze ] aatate is ook verbonden een zaagmolE'n. Hotels: Transvaal-, BelfaRt- en President-Hotel. In het dorp Belfast hebben zich gevestigd: Dr. A. C. Frames en Dr. G. O. Moorhead. Procureurs: Innes en Kuun. Venduafslagers: Meijer de Kock en O. J. Coetzee. AMBTEN ABEN.

Res:dent-Vrederechter - Andreas Coetsee. Hulpklerk van den Rcsident-Vrederechter - W. Venter. Dullstroom. - Het dorp Dullstroom is gelegen omtrent 6 nur van het dorp Lijdenburg en 3 uur van het dorp Belfast, aaI1 de ontworpen spoorweglijn Belfast-Lijdenburg, zooals goedgckeurd door den E. A. Eersten Volksraad. Het dorp zelf en de omstreken hebben het meest gezonde klimaat voor mensch en en dieren.


318 Het aa.ntal inwoners onder het dorp behoorende bedraagt ongev<'er blBnken en 30 kleurlingen. lIet dorp heeft een Ned. Herv. Kerkgebouw, een goede school, een Resident- Vrederechterskantoor, een Tclefoonkantoor, een POHtagentschap, een Tronk, een flinke molen, twee winkels, een hotel en bottclstoregeen kantien-een wagenmakerij en smederij. In de nabijheid van het dorp zijn de beste tot nu in Zuid-Afrika ontdekte steenkolen gevonden en worilen op eenvoudige wijzo door bewoners van het dorp getlxploiteerd. Deze stcellkolcn zijn de tot nu toe het naast Ban de Pelgrilllsl'ust-goudvelden gelegen, zoodat wannerf de "poofweg gereed is dit dorp een VOOnlaam station belooft to WOr<:ll'l1, ook om zijue gUllstige Jigging voor de dichtbewoonde MapochHgronden op ongeveer een uur nfsto.nds vnn hier annvangendc. Eell mnat.llcliappij voor de exploitatie dier steenkolen is in Europa ill wording en haar vertegellwoordiger is gevestigd te DullRtroom. Tweemaal per week communicatia per pOEltkoets met Belfust, TIoossenekal en Wemmershoek. Dullstroom vormt het middenpunt tU8selH'n de dorllen Lijllenblll'g, RooBscnekal, Belfast en l\lachadodorp. 110

Rcsident.-Vrederechtc:'r - J. H. Jansen Jr.,

jnarwcdde .£250

Mltchadodorp, de termiuus van den spool'weg voor het district IJijdenburg, zal ook met der tijd vooruitgaan. Er zijn twee hotels en drie winkels.

MIDDE.LBURG.

Het district Middelburg wor<1t bcgrensn ten Noordon door het district Lijdenburg; ten Oosten door genoemd district, Ermelo en Carolina; ten Zuidcn door El'JUelo, Stanrlerton en Heidelherg en ten Westen door Pretoria en Waterberg. De grootte van dit district is ongevcer 6066 vierkante Engelsche mijlen en heeR eene bevolking van ongeveer 12000 blanken. Het district wordt verdeeld in .. Hoogevold ", "Bankenveld" en ,. Dosphveld." ~ . II et Hoogeveld of Zuidelijk g"deelte is zeer geschikt voor vceteelt, l.eer rijk ann steenkool en gedecltelijk geschikt voor landbouw. De Btecnkoolmijllindnstrie is geweldig vooruitgegaan. ])0 stecmRoo] hier gevonden blijkt van de heste. Ongevcer 20 mijnen worden ontgonnen. Het Bankenveld is uitstekend geschikt voor landbouw. Hout en water worden hier in groote massa gevonden. Voor veeteelt is het eehter minder geschikt. H et Boschvcld, ook IJageveld genoemd, is rijk aan minern.len, o.a. goud en zilver, zeer geschikt voor landbouw, en gedurendo do wintermnanden ook goed voor veeteelt. . Koren, mielies, kafl'erkoren, haver en manna. worden rijkelijk gewonnen, tcrwijl alle soortf}n groenten en vruchten in de warme stroken wclig tieron. Middelburg, het voornanmste dorp in het district, is gl'lcgen aan do schoene Klein-OlifdntBrivier, Ran de groote wegen Pretoria ...... Bo.rberton, Niltal-Pictersburg. Het dorp is hoog gelegen en uiterst gezond, is rijk van water voorzien en telt ongeveer 20UU blanke inwoners. Vele nette woonhuizen worden van tijd tot tijd gebouwd en Middelburg mug weI onder de nctate en schoonste dorpell geteld worden. Het dorp breidt zich met Tasss schreden \lit en de groote vooruitgang in de laatste jaren wordt door allen bewonder,l. Het Middelburg Spoorwegstation is een dcr belangrijksto op de Pretoria-Delngou.basi lijn. Het Stationsgebouw is een sieraad voor het dorp.· Het Middelbllrg-Landbouw-Gcnootscbap heeft in de laatato jaren eenige succesvolle tentoonstellingen gegeven. Dij clie gclegenhellen waren

319 De vooornaamste gebonwen zijn: Het Landdrost-, Post- en Telegraafkantoor. Ned. Hervormde of Gereformeerde Kerk, predikant A. P. Burger. Ned. Gereformeerde Kerk, predikant DB. tJnijman. Ned. Hervormde Kerk, predikant Ds. M. J. Goddefroy. Engelsche Kerk," predikant Ds. Langford Browne. Middelbnrg-Publieke-School, onderwijzers: de heeTen J. P. v. d. Merwe ell J. Haufst Fleisch en mejuffr.'s H. SteYll, E. Venter, B. du ToU en D. Koch. De Nationale Bank bestuurder B. Theron. De Standard Bank, bestunrdet A. D. Ruxton. De voornaamste handelBhuizen zijn van de heerell J. W. Henwood, Store Bros., H. O. Eksteen & Co., McDonald & Kect, .T. B. de Kock, .T. Chamberlain, J. Sack, J. Williamson, J. S. K. Williallls, Minnaar & Co. en Currie & Landsberg. De voornaamste Hotels Zijll: - Het Middelburg-Hotel, eigenaal' J. Campbell, het TraD'3vaal Hotel, Schiffmann & Co., cn het Masonic Hotei, H. Boshoff & Co. Communicatie per postkoets en spoor. De volgende heeren hebben zich alhier gevestigd:Dokters.-Dr. Pittet; Dr. Wiedeman, Dr. P. A. Green. Procureurs en Notarissen.- W. F. Liesching, W. P. PistoriuB en W. Rose Innes. Agenten.-O. C. Weeber, W. F. Liesching, P. G. Burgers, W. P. Pistorius en P. Engwirda. Het dorp Roos-Senekal ts ongeveer 54 mijlen van Middelburg gelegen in" Mapochslo.nd, niet ver van den voet van Steenkampsberg. Het uorp draagt haar naam naar de Commandanten Roos en Senekal, dio in den oorlog tegen de kaffers onder Niabel en Mapoer in 1882 zijll gcsneuveld. Er is een Ned. Herv. Kerk, prcdikant Ds. M. J. Goddefroy. AMBTENABEN.

Landdrost-G. J. W. dn Toit, jaarweuue :£650 lste Klerk, Publieke Aanklager en Zegeluitdee]er - J. D. S. van Woudenberg, 420 2de Klerk-Otto C. Weeber, 225 200 Sde " - P. Schutte, " Magazijnmeester - J. J. Trichardt, 12 " Gerechtabode- J. B. Robinson, 45 Waterfiscaal-G. J. van Rensburg, SO ]20 Gezondheids-Inspectenr - G. J. van Rcnsbnrg Marktmeester- .T. L. van Heerden, 15 100 Districts-Geneesheer - Dr. L. Pittet, Resident-Vrederechter en Magazijnmeestcr tc Roos-Senekal362 M. J. Willemse, Plaatsen wasr Schutten zijn, met opgave der Schntletters: M. C. Richter, Middelbnrg (dorp), MS. M. C. Landsberg, Brngsprnit, wijk Steenkoolspmit, n S S. J. J. Scheepers, Rood"epoort, wijk Seylonsrivier, R S Y . .T. Talju.ard, Roos-Benekal, wijk Mapochsgronden, R S. A. F. du Toit, Haakdoomdru.ai, wijk Seylonsrivier, B B S. P. de Wet, Boschfontein, W"ijk Steenkoolspruit, B MS. G. van der Merwe, Enkeldoorn, wijk Seylonsrivier, S B S. T. O. Lombaard, Bankvlei, wijk Olifantsrivier, B V • .J. J. Spies Jr., Hoedspruit, wijk Seylonsrivier, H S B. Lo.nd-Commissie :-P. J. L. Koppenschaar, Voorzitter, J. H. Coetzee en J. L. van Heerden. Baken-Commissies:-Wijk Steenkoolspruit, M. C. Pretorills,Voorzittet, G. S. van Reerden en W. J. Jordaan. Wijk Olifantsrivier, P. F. Trichard, Voorzitter, J. J. Botha en J. J. S. du Toit. Wijk Seylonsrivier, G. J. J. Joubert, Voortdtter, N. J. Grobler en S. O. J. Vermaak.


320 Dranklicentie-Commissie:-Landdrost G. J. W. dn Toit, Voorzitterj J. D. L. Koppenschaar, J. L. van Heerden, J. F. Vercnicl, I. P. Minnaar en Otto O. Weeber, Secretaris. Gezondheids-Comil~'s.-Wijk Mitldolbul'g: J. N. R. Joubel-t, Voorzitter, O. C. Weeber Sr., J. F. Vercueil, J. C. L. Coetzee, Otto C. Weeber, Secretaris. Mapochsgaondcn: Ve1
WATERBERG. Het district Waterbcrg wordt bcgrcnsd door de Krokodilrivier b de districtcn Pretoria, Rustellburg en Zoutpansbcrg. Het distrikt is ongcvccr 3000 plaatsen van gemiddeld 3000 morgen groot, met cen Manke bcvolking van circa 5,050 zielen. De plaats Welgevonden is in 1898 geproclameerd j nnar diamanten worden ook in de nabijheid van het Warmbad gezocht, en veelbeloveucle teekcns gcvondcn, als ook nu op de Turfvlakte en andere plalltsen. In 1897 is het district zwao.r geteisterd door rl1nderJ.le~t, droogte, 'sprinkhancn en koorts. De mineralen hier gevontlen zijn: gaud, zilver load en kwikzilver. Het distrikt is uitstckend geschikt voor landbouw, veeteelt en boomkweekerij, vooral het lnatstc voldoct uitstekcnd en belooft veel voor de tockomst. Producten nu gewonnen zijn: koren, mielies, haver, garst, rogge, manna en tabak.· Met de annplanting van koffie wordt te Piet-Potgieters'nlst ecn proeve genomen, Het dorp Nijlstroom, de zetelplaats van bet distrikt, heert eene bevolking van bO huisgczinnen; lllell heeft hier het Landdrost-, PastTelegraafkantoor, de Gevangenis en het Kruitruagazijn. Een Ned. Herv. of Gerer. Kerk, Predikallt Ds. Burgt>l'B. Een Ned. Herv. Kerk, predikant-collsulellt, Ds. M. J. Goddefroy. Een Geref. Kerk, Predikant Ds. D. M. van Rooy. Verder winkels van de heeren E. Tamsen en van Zijl & Co. Een Hotel, Nijlstroom-Hotel. De hecren J. L. de Lange Jzn., Jean Daly en Bssman, Wetsagenten, hebhen zicll to Nijlstroom geve~tigd. Sinds 1 Juli 1898 is de spoorweg geopend tot Nijlstroom cn thans gcreed tot Piet-Potgietersrl1st.

e,

Het dorp HartingBburg met ecne bevolkillg van ongeveer 15 huisgezinnen, heeft geen publieke gebouwenj slechts eon pRar winkels van de heeren McCord & Son en van der Walt & Co. Het dorp Piet-Potgieters-rust, met eene bevolking van 70 ,huisgclllinnen, heeib slecht~ ~~n winkel van de heeren Struck & Schultz j ook een hotel, eigenaars de heeren Struck & Schultz. Warmbad. - Deze merkwaardige bron met hare geneeskrachtige eigenschappen is gelegen in het distrikt Waterberg ongeveer op 28 1 /. D O. L. en 25 1 / . D Z. B. . Wijlen President Burgers kocht de plaats /I Het Bad" waarop die bron gelegcn is, in 1873 voor het Gouvemement, met het bepaalde oogmerk am het bad tot een sanitoriulll te maken;. maar omstandigbeden yerhinderden de uitvoering van zijn edel plan. na~r pet. van b~l.ang


321 18 voor (le lijdende mensehheid, dat de eigensellappcn van Wn.rmba,d meer algemeen bekend worden, vermelden wij hier het volgende: De temperatuur der bron wisselt af van 12) tot 140 0 Fahrenheit. Een gallon water daaruit bevat volgens de analyse nn Dr. Hahn. aan Koolzure Soda .................................................. 16.84 grein. Keukenzout ...................................................... 9.168 Koolzure Lithia ................................................ 0.12 Koolzure Kalk ................................................ 1.82 Koolzunr IJz(.Jr ................................................ O.2!J Zwavelzure ¥agnesia.......................................... 0.86 Kiezelznnr ..................... ............ ...... .......... ..... 2.4:5 " Verder meldt de Professor in zijn rnpport, gedateerd fj Septembel' 1839, dat de kenmel':Cende gf'uee·kra.chtige eigensehappen van dit water worden gerepr()senteel'd door koub:l1l'e Bodn, koolzure lithia, en koolzunr ij,;?l';
I.a,ndd:rost- H. J. Kroep, jaarwedue £600 I.anddrostklerk, Pilblieke Aankla~('r. Zegeluitdeeler en Magazijnmeester-Joh. de Ridder Jr., 882 2de J\ lerk - D. S. Atchinson, 200 GeNchtsbode -J. P. du Preez, 45 Watarfiscaal Nijlstroom - G. J. Smith, ,,50 Taxateur Gezondheids ComiM wijk Nij lBtroom - J. L. de Lange. Resident-Vrederechter Piet·Potgieters·rnst - J. F. E. de Reer,,, 300 KleJ"k Resident-Vredel'echter - C. Lombard, 200 WtJ,terfiscaal Piet-Potgieters-rust~ J. N. Fourie, 6'l Zl'geluitdeeler Piet-Potgieters-rnst- P. J. WOOll, 12 J\fllga.zijnmeester Piet-Potgieters-rust- C. Lombard, ]2 VIaateen waar Schutten zijn, met opgave der Schntletters: J. P. dll Preez, Nijlstroom, N S S. J. J. Geijser, Pietpotgietel"flrnst, P P R. Gezondheids<~omiM's.-Dorp Nijlstroom: J. L. de Lange, C. Forssmnn, E. Tsmsen. Wijk Nijlstroom: J. Hcystek, J. F. Deppenaar, J. A. van IJeerden. Wijk Zwagershoek: P. J. v. Heerden, J. J. v. Staden, J. Rankin. Land-Commis ie: - N. J. Grobler, Voorzitter i C. B. Swanepoel, ,A.. J. Burgers. Distrieteraad: - A... P. Swan~pocl, Zwagcrshoek, S. A. de Beer, ~ijlstroom.

ZOUTPANSBERG. lIet diotrict Zoutpansberg grenst ten We3ten aan Watcrberg, ten Zniden san Lijdenbul'g, Oostwaarts aan Mozambique, en ten Noorden !lan de Limpopo of Krolcodilrivier. Het is 't Noord-Oostelijk grensdistrlet Qer Zuid-Afrikaansche RepubUek en weI het grootste. Het beslaat ongeveer eene oppervlakte van 36,000 vierkante mijlen, en he eft een Llanke bevolkillg vall ongeveer S'iO() zielen. I.-A. 21


322 Het midden en hoogeveld van dit district i'l zeer goed gescMkt voor veeteelt en landbouw. In het noorden, wijk Spelonken, wordt kome, soiker en rijst verbouwd. Ook treft fran hier een tropische plantengroei aan, en het klimall.t is uitstekE."nd. Op den Houtboschberg en het noordelijk~ gedeelte van de Spelonken zijn uitgestrekte houtbosschen van groote woarde, wo.o.r geelhout, witpeer, mllhonie, motomie, terpentijn, 8.8sen, en ver-chillende andere boomqoorten groeian. In het we telijk gedeelte Vo.ll Zoutpansb:lrg b~vinden zich de zoutpo.nnen, waarnit jo.o.rlijks duizenden zukken goed en bruikbnur ZOlit iewonnen wordt. Ann mineralen is dit district zeer rijk; voornl1.melijk vindt men bier. 8IOnd. zilver, ijzer, koper, cinabo.r, galina., pyriti~, tnrmeline, gmphite. lJiamanten zijn ook ~evoTlden. ])e geprocla.mcerde goudvelden die llll aIleen bewerkt worden zijn tle Mal'H.ba!4t:ld, Muutboschherg, Hell\tie en ;Klein l.JetH.bo.-delvcrijen. PietersbuTg, de hoofdstad van het di trict Zoutpan-JJerg is eene bloeiende stad met ongeveer 2000 in won "rs. De voornaamste gebonwen zijn het Landdrost-, MijlleOnlmissari~-, PoHt- en Telegraaf-kantoor, vier Kerken, twee Banken: de Nationale Bank der Z. A. R. bepkt. en do Natal Bank i twee Beholen, en een 20-tal winkels. Nieuwsbladen: "Zoutpansberg Review", "Zoutpansberg Wachter" "N. D. Advertentieblad" en "Boerenvriend ". De volgende heeren hebben zieh hier geveiJtigd: Geneesheeren:-Dr. O. Hohls, Districts-genee·heer, en Dr. Allessandri. Apothekere: T. Sombeek en Miller & Co . • rocnrerlrS :-H. van Reenen en L. Krause. Wetsagenten :-T. Kleinenberg, J.j.,. Mllnne, M. A. W. Jol'issen, en J. F. Kirsten, die tevens Secretarlll is van de Zoutpnnsbcrg Executeurskamer. In dit district zijn nog 6 dorpen, nl.: - SJlli~dorp, Mnrabast&d, Haenertsburg, Leydsdorp, Paull!ruet en Agatha. AlIBTEN ABEN.

Landdrost- J. Heystek, jao.rwedde £651 ] BteKlerk, Pob!. Ao.nklo.ger en Zegeluitdeeler-J. T. de V. Smit, " 420 2de Klerk - F. Smidt, 225 " - J. van Aswcgen, 200 8de Tolk-J. W. C. Johnson, 48 Gereehtsbode-J. W. C. Johnsoll, 45 Marktmeester-M. J. van Oodtshoorn. 20 Waterfiseaa.l en Dorpsopzichter-J. C. Swart, GO Mags.zijnmeestcr en Belastinggaardcr - IJ. P. Kirsten, 24: BOBChopzichter- F. Botha, Plaatsen waar Sehutten zijn, met opgave cIer Schutletters: Pietersburg, P B. Houtbo8chdorp, H B. J. L. Smit, Waterplaats, W P. Dranklicentie-Commissie: - Landdrost, Voorzitter; Leden: S. Roos, J. F. Moller, D. J. du Preez, P. S. Potgieter; F. Smidt, wn. Seere~ris. Gezondheids-Coruitt1: - Landdrost, Voorzitter; Dr Hohls, E. D. Chittenden, M. Kelly, T. Kleinenberg; J. T. de Vrije Smit, Secretaris.

HEIDELBERG. Ret district Heidelberg wordt begrensd ten Zuiden doorVaalrivier, ten WeBten door. het district Potcheftltroom, ten Noorden door Pretoria, Krugersdorp en Middelburg -en ten 004e11 door het district Standerton. Het is ongeveer 2970 vierkante Engehche mijlan groot en heeft rene bevolking van ruim 10,600 blanken. De voomo.o.mste prod'lcten zijn grn.n"n en grocnten, nlBook o.llerlci vrocMen.


Goud en steenkool worden hier ~in groote lJOeveelheid gevonden. Verscheiden IDRatschappijen zijn reeds gevormd. om ,de· goud- en steenkoolvelden te exploiteeren. Voor landllollW en veeteelt is dit district ook zeer geschikt; er client evenwel ter be ('llUtthlg vnn het vee mecr gedaall te worden tegen de vele rcgt'll~ in den zumer en de koude in den winter. Heidcl'erg, de hoofdplaats van het di trict, gelegell aan Blesbokspruit, llceft e~ne lJevolkillg van ongevcer 1010 inwoners. ' De voomoll.JUste geuouwen Mer zijn de Ned. He~v. IIf Gar f. K.erk, predikant ))8. A. J. I .. UllW; het Landdrost-, Po~t-, Telegra.af- cn Mijri(:ommissarlska.ntoor; de Ned. ITerv. Kerk. preuikallt Ds ................... ; lllJ Geref 'rmeerde KlIk, predikant Ds. P. Suijman; do 'Wesleyaa118Che Kerk, prediko.l1t Rev. Appcll>~: de Epitl::opao.l!~che Kel'k, Jlrcdikant Rev. Organ i de Nationale Bank, bestuurder A. Kriegler: de Standard Bank, 11 ·stuurdor O. B. Shepperson; dc Nata.l Bank, besto.urder E: Polkinghorlle. De yoornaamste botels zijn :-Het Royal Hotel, eigellaar R. H. Grabam: Central Hotel, eigenaar Klavamky & Co.; President Hotel, eigenaar V. ~. Kark. Het Stationsgebouw ligt ongeveer een mijl van het dorp. 1)e volgende heeren hebben zieh te Heidelberg gevestigti:lJokters.-Dr. James O'Reilly, Districtsganeesheer, Dr. E. Nixon. Dr. P. Allport, Dr. Marquardt. Apotheker.-W. Harvey en A. Drown. Procurenl'l'! pn Notarissen.-Juliu8 Ahrbeck, A. VUIl IMel, J. T. M. Tll'waits en .A. E. Oehflc. Weumgeut en Notaris.-A. von GCllllan. W ctSl1.g(mten.-W. I •. K. Reuter cn I. .K Dongers. (jcnerale Agentcn.-G. myth en .1. 14" Goodwin. Eon weekUjk!\Ch nieuws"lad wordt uitgegevcn, n.l. • Heidelberg News", door H. Weakley. De volgenda dorpen zijn in dit district galagen: Verceniging. Greijlingstad. Dd Nigel, ongeveer 6 ' /. mijlon van he~ clorp is met de telegraafiijn verbouden. Daar hebben ziell ve~eheiden bazigheidsmensehen geve..:tigd. Het dorp Meijerton. ook nan do spoorweglijn gelegen, is nog Z3er klein en weinig beyolkt. ' A'MBTEN A RRN.

J.~nddrost

- F. D. J. 'Vep:mcr, jsarweclde .£650 lste J~andurostklerk en Publ. Aanklo.ger- F. C. Middleton, 600 2de It en Grifficr- Ii'. II. van Blllen ScheIc, 250 Gercchtsbode-J. ~. Fonrie, • 45 Wa.terfiskanl- 'V. S. Smith, 30 Marktmeester ...... W. S. Smith, 21) Hes. Vredcrechter, Vere~niging - .T. S. N. lIngo, 250 f'iviele Commissaris - Z. B. Evers, 525 Klerk - J. N. B. de Villiers, 200 PlnatiJen wasr Sebutten zijn, met opgave der Schutletters. •T. J. Human, dorp Heide,1berg H S. J... G. Triegaardt, Bultfontein B F S, (postk. Nigel). D. A. de Villicrs, Nooitgedacht N H, wijk Hoogevelu. C. l'erl, Rietfontein A 6 6, wijk Hoogeveld. (~. C. J. van Vuren, Olifantsvlei K~, wijk Kliprivier. G. Perl, Witkop 6 H, wijk Kliprivier. Pi· J .. J.ombard, B'Jschkop B K, wijk Roodekoppen. P.

J24 WAKKERSTROOM. Het district Wakkerstroom ontleent zijn naam aan een rivier ook weI Oetakarivier genoemd die door het hoofddorp stroomt en zich ontlast in de Buffelrivierj behll.lve dit hoofddorp, genaamd Martious-WesselBtroom naar Ex-President Pretoriu!l, zijn de dorpen Volksrust en Amersfoort mede in dit district gelegen. Voortrekkers hebben zich sedert 1853 en '54 in dit district gaveetigd, aanvankelijk in de omstreken waar nu Volksrust is gelegen, 'Vandaar dat dit gedaelta nog Verzamelbergan he3t j vroegar werd ha.t geheele district met dien nallm aangednid. De eerste illtrekkers haddan tot hun houfd gakozen de voar eenige jaren overleden heer .Ian van der Bchijff. Op 6 November 1859 is het district lUet het hoofddorp door de Regeering van de Z. A RepubliE'k geproclameerd; het di~tri('t waf:! t2 dieD tijd~ zeer uitgestrektj de grenzen waren Voalrivier, NlI.talsche liju, UtrE'cht en Lijdenburg; thans grenst het district ten Nooruen aan het district Ermelo, ten Oosten aan het dif:!trict Utrecht, ten Zniden aan het district Utrecht, Natal en den Oranje Vrijstaat en tell Westen aan Standerton. Het grootste gedeelte is tusschen de 4000 en 6300 voet boven de oppervlakte der zee gelegen en heef'!; eene blanke bevolking van ongeveer 12000 zielen. FIet klimaat van Wakkerstroolll is zeer gezand. Het district is zeer gnnstig bekend wegens paaruenfokkerij en veeteelt. Voor landbouwdoeleinden is de grond hier uitnemend geschikt. AHe soorten producten worden hier gcwonncn. Jammer it'! het dat zoo weinig inwoners zich op den landbouw toeleggen. Aan mineral en, voornl steenkolcll, is Wakkerstroom ongetwijfcld rijk. ZeIrs wordt in de putten to "M. W. Stroom" nnn den bergkant petroleum gevonden. Het hoofddorp M. W. Stroom ligt op Drakensbergen 0300 voctcn boven de oppervlakte der zee j het dorp is zeer schoon gelegon en omringd door groote bergranden; het heeft een opp:Jrvlakte van 9948 morgens. De blanke bevolking van het dorp telt ongeveer 800 ziehm. De voomaamste gebouwen zijn de Gouvernementsgebouwen, een vijftal winkels, een Kerkgebouw der Ned Hervormde of Gereformeerde Gemeente, predikant Ds. D. P. Ackerman, een Episcopaalsche Kerk, een Union Kerk, predikant T. R. Matthews, alsmede een hotel. Commnnicatie per postkoets. De gesubsidieerde sl·hool telt onge\'"eer 100 lecrlingen j hoord ,\e l1eer S. G. Joubert, Ie assistente Mej. Kitty Koch, 2e assistente Mcj. Francis Joubert. ~~en meisjesschool onder lei ding van Mej. M. van Blerk, wcrd 1 Febrnari 1897 geopend en telt 60 Ii. 70 leerlingen. De volgende heeren hebben zich alhier gevestigd, nl..: Geneesheeren: Dr. W. J. Watt, Districtsgeneeshecr, jaarwedde .£100, en Dr. C. A. Brugman. Wetsagenten: A. G. Scheffer, A. A. O'Reilly en F. Ie Roux, vertegenwoordiger van o. F. Bajjers, Procureur. Algemeen en Commissie-Agent.-J. B. C. Schonegevel. Volkerust, een grensdorp, waardoor aIle communicatie met Natal geschiedt j het is feitelijk de haven voor de districtan Wakke"stroom, Piet Retief, Ermelo, Carolina, Zwazieland en2l. en gaat in den laatsten tijd met reuzenschreden vooruit en telt een bevolking van ongeveer 1000 zielen. Het ligt ann de Spoorweglijn "Charlestown-Johannesburg"; het flinke sta.tion roet de vele bijgebouwen is een waar sieraad voor het dorp. Verder Zij'l er de Gouvemementsgebouwen bestaande bit een fraai Post- en Telegraafkan I o or, het Residt'nt-Vrederechtel'skantoor en een flinke gevangenisj voorts zijn &r een sigaren'abriek van SeeUg, eell Buikerwerkfabriek van Turner &; Co., een negental winkels en twee hotels, Blsook een kerk van de Ned. Hervormde Gemecnte.


325 De volgende personen hebben zich daar gevestigd:Geneeaheeren.-Dr. O. Kuni en Dr. Telfer. Wetsagent: H. J. Kuit. Generals Agenten.-Kuit & Zoon. Het dorp Amersfoort telt weinig inwoners. De gebouwen daar Zijll twee kerken nl. een Ned. Herv. of Geref. Kerk, predikant Ds. Knobel en eene Geref. Kerk, twee iUnke winkels en nog een twaalftal o.nder~ gebouwen, meest voor kerkelijke doeleinden opgericht. AlIB'rEN AREl'i.

Lllnddrost- A. G. Kleijllhllna, jaarwedde £600 Landdrostklerk, Publieke Aanklager, ZegeluitdeelerL. de Jager, 895 200 2de Klerk - C. B. Pringle, Tolk - P. J. Fourie, 86 GerechtBbode - A. de Gier, 45 Resident-Vrederechter cn Zegel-uitueeler, VolksrustW. Verploegh, 395 Klerk en Publieke Aanklager - F. M. Scheffer, 276 Magazijnmeester- H. F. Budde, 12 Resident-Vrederechter Amersfoort, F. J. Lotz Jr. 250 Land-Commissie:-Voldcornet wijk No.1, Voorzitterj N. J. Devenitlh en J. A. M. Laas. Baken-Commissie!l: - Wijk No. I, D. G. Worst, Voorzitter, P. O. Visagie E. Biebouw en H. D. Sassenberg. Wijk No.2, J. A. Joubert, Voorzitter, O. F. Labnschagne, A. Y. Robertson en G. M. C. Swart. Wijk No.8, J. Z. Moolman, Vool'zitterj A. M. J. Laas en J. J. U.ijs. Drnnklicentie-Commissie :-Landdrost A. G. Kleijnhana, Voorzitter, J. Z. Moolman, I. J. J. Joubert, G. A. Kolbe, W. Verploegh en C. B. Pringle, Secretaris. Gezond!leids-ComiM.-Van het dorp: Landdrost, Voorzitterj J. A. Gribbon, O. A. Kolbe en 1. Hazelhurst. Dorp Volksrust, W.ijk No.1: W. Verploegh, Voorzitter; J. Preis, S. Michaelaon en F. M. Scheffer Wijk No.1: D. G. Worst j andere vacant. W.ijk No.2: J. A. Joubert, Voorzitterj G. P. Brits Jr.,!. W. Lotz en 'r. C. van Rooij en. Wijk No.8: J. Z. Moolman j andere vacllnt. Waterfiscaal - G. A. Kolbe, jaarwedde £15 Magaz.ijnrueester - B. Nathenson, 12" " Tolk - D. J. B. Pretorius, Plaatsen wanr Schl1tten z.ijn, met opgave der Schutlctters: C..T. Pringle, M. W. Stroom, M. S. J. W. Reid, Volksrust, V R T. J. J. Davel, Platberg, Wijk No.2, '1> P. D. de Beer, Geelhoutboom, Wijk No.3, W K. J. H. Badenhorat, Kopje Aneen, Wijk No. 11 SSP.

UTRECHT~

Het district Utrecht, grenzende ten Noorden aan de di~trtctsn Wakkeratroom en Piet Retief, ten Oosten aan Vrijheid, ten Zttiden ~n Westen aan de Xolonie Natal, ill ongeveer 260 plaateen groot, met eeli blanke bevolking van circa 8,800 ziEllen. Het gadeelte gelegen onder de BelelfJ,sberg en begrensd door Buffelsrivier, de grensl.ijn tusscben de Z. A... RepubUek en Na.tal, san da westzijde en Bloedrivier of district Vrijheid san de oost-z\jde is 1age of wintersveld en min of meer v lak. Ecn groot gedeelta van het district 1s acMer gelcgen op de Dclclo.aen andere bergen en is zomer- of Roogevelt!.


326 Een derde gedeelte van het dh~trict kan genoemd "'Worden .Boschveld, w88rvan d~ voornaamste het Pongola-Boscb, waaruit in vrQegere jaren vpel hout voor bouwdoele'nden gezaagd werd en nu op kleine schaal nag gedRall wordt. IIct groottlte gedeelte ,·an het district is zeer bergachtig. De grond thans uitmakende het district Utrecht werd in vrocgere jaren door de Voortrekkers van de toenmaIige Zoeloe koning, Pand~ geruiId en maakte toen voor een tijdje e·en onafhankelijke stllat uit. Vecbtkop, gelegen in de meest zuidelijke hoek '·an dit district, nan Bloedrivicr is beroemd in de geschiedenie van de Z. A. HepubUek als de plaate alwaar de macht der Zoeloes onder Dingaan gebroken werd door de Voortrekkers onder Generaal Pretorius: Na aanleg VBn dit district moest er echOOr veel uitgeptaan worden van de zijde der Zoeloes, ,,"aa.rdoor de boerderij veel gestremd werd, totdat in 1878 de Zoeloes als natie geheel ten onder gebracht werden. Stpenkool wordt hier op versrheiden plaat·en en in goede hoe~ veelbeid gevonden rn door deskundigen verklaard beter te zijn d.an die in Natal. Voor landbouw is dit district minder goed gellchikt, daar er op lIommige plaattlen gebrek Ran water is; de producten bier gewonnen zijn koren, haver, mielie~, tabak i de grond is tamelijk geschikt voor vrnchtencultullr welke cchter veel verbeterd kan worden. Voor veeteelt e,·bter is dit district uitmuntend geschikt en wordt Mer grooten handel gedreven in wOI, huiden en IIIlo.chtvee, terwijl boter in groote hoeveelheid gemaakt en verkocht wordt. Het dorp Utrecht, het grootste dorp in het district, gelegen onder den Belelasberg, heert ongevecr 500 inwoners. De voornaamste gebouwen zijn het I . . anddrost-, Post- en TelegraafkRl'.Itonr, een Gevangenis, cen Kruitrnagazijn, een Kerk der Ned. Herv. of Geref. Gemeente en een vijftBl winkel!'. Paul-PieteTsburg, gelegoen hl Wijk No.8, Doemhie, ongeveer 10 IIrel1 van Utrecht, heefl; twee winkels en een hotel en ongeveer 50 inwoneTl4. De vo]gende heeren hebben zich te Utrecht gevestigd: Dr. E. Niemeijer, Districts-genee!'heer. Notaria en Wetsageut:-O. L. A. de Ham. M. P. J. Behr, Procureur, enz. Nieuwsbladell 'Worden hier nog niet uitgegeven. Leemars: Ned. Herv. of Geref. Kerk, Ds. A. J. B. Albartijn j Epiacopaalsche Kerk, vacant. AMBTEN ABEN.

jaarwedde £550 Landdl'Ollt-C. L. Sohefi'er, Landdrostklerk, Publieke .A.anklager, Zageluitdeeler ell Belastinggallrder- H. J. Bosman, 3'i0 41) Gerechtsbodc - M. A. Vla8kamp~ Waterfl.scaa.I-D. J. A. van der Spuy, 15 Magazijnmeester - C. van Niekerk, 12 Resident-Vreder(whter tc Paul-Piete sburg - F . .A.. Lammerding, 250 Plaatsen wanr Schutten zijn, met opgave der Schutletters: " D. 1. A. van del' Spuy, dorp Utrecht, H S. J. A. L. du Preez, Paul-Pietenburg, Wijk No.3, U H S. La.nd-Commi"sie.-{Vacant), Yoorzitter; A. E. de Jager, Secretaris; M. M. Knight. lJakel'1-CoDlDliH·ieB".-Wijk No. l,·P. G. Ferreira en H. C. de Wiunaar. Wijk No.2, D. J. Pietene. Wijk No.8, C. J. van SUden en I. M~ van Rooijen Sr. De- Veldcometten zijn b:-oftloio Voorzitters~ DrankUoentie-Commissie:. - Ldst. Voorzitteft .Tan SteijD, C. F. Dirks, M. J. Gregory, .A.. T. de Jagerj H. J. Bosman, Secretarls. Gezondheids-Comi~ VOOI' het dorp: - 'Landdrost C.· L. Scheffer, Districtsgeneesheer Dr. E, Niemeijer, C. F. Dirks, D. v. d. Spulj en J. D. Steljn.


327 MARIC"C. Het district Marico, gelegen ten Noord-Westen derReJ>ubliek; heert eene blanke bevolking van ongeveer 6500 inwoners, en eelle oppervlakte ,"an 3083 vierkante Engelsche mijlen. Het district levert goud, zilver, koper,lood, cinabar, zink, stcenkolen, salpeter en zwave!. Het gebeele district is uitmuntend geschikt voor landbouw, terwijl de wijk Boschveld ook zeer goed is voor veeteelt. Tot heden werden gewonnen: koren, haver, gerst, mielies, aardappelen en bijna iedere soort van vrucbten en groenten. Indien het district Marico behoorlijk werd bewerkt, zou het voorzeker het rijkste district der Republiek kunnen worden, daar men zeer prachtige zaai· en weilanden aantreft met overvloed van water. Zeerust, het voomaaIDste dorp in het district Marico, gelegen ongeveer 150 mijlen van Pretoria en 86 mijlen van Mafeking, heeft een blanke bevolking van ongeveer 800 zielen. 'De voomaamste gebouwen zijn :-Het Landdrost-, Post- en Telegraafkantoor, de Gevangenis, de Vrijmetselaars Loge, Marico-Executeurskamer, de Good Templars Loge, en vier kerken, n.1.: De Ned. Harv. of Geref. Kerk, predikant DB. van der Spuij. De Ned. Hervormde Kerk, t>redikant Ds. VBn Beikulll. Do Engelsche Kerk, predikant nev. G. B. Whyat. J)e Wesleyaansdle kerk, predikant Rev. A. F. Bulmer. Alsook twee scholen, v.ijf winkels en twee hotels, n.l.: De winkels van de beeren Jno. Reid & Co., Jacob Daly & Co., M. Cohen & Co. J. C. Wilsenach en Isaac Tubach. "J wee Hotels.-Marico Hotel, eigenaar H. Salinger en Central Hotel\ eigenaar J as. Truscott. Ottoshoop~ gelegen omtrellt 18 mijlen Zuidwest van Zeerust, met een blanke bevolking van ongeveer 500 zielen. Voornaamste gebouwen:- MijncommiBBaris-, Post- en Telegraafkantoorj drie winkels, van do heeren J. Daly & Co., J. Reid & Co. en J. C. Wilsenach, en een hotel, Malmani Hotel, eigenaar Isaac Tuback. Jacobsdal, gelegen omtrent 8 mijlen ten Zuiden van Zeerust, heefl; een blanke bevolking van ongeveer 150 zielen. lIen Iheeit hier een Postagentskantoor; twee Winkels, van J. Goldinger en S. Goldinger, en een kerkgebouw der Ned. Hervonnde of Gereformeerde Gemeente. Te Zeerust zijn gevestigd: Districtsgeneesheer Dr. J. T. Blake. " Pro c.-H. Lofthouse. Wetsagenten.-W. N. Glaeser, E. W. Beverley. Te Ottoshoop, Generaal Agent, C. P. Mara.is. Nieuwsbladen worden hier nog niet uitgegeven. AHBTENABEN.

Landdrost - J. N. de Beer, jaarwedde :£600 lste Klerk, Publieke Aanklager en ZegeluitdeelerLaurens Potgieter, 370 2de Klerk - H. Everitt, 200 Gerechtsbode - J. F. Wilscnach, 45 Waterfiscsal- R. van Niekerk, 50 Talk - G. J. van den Berg,· 65 Ma.rktmeester - T. S..'oyce, .20 Magafl.ijnmeester - G. B. Stem." Plaatsen waar Schutten zijn, met opgave der Schutletters: H. J. Otto, Zeerust, Z S. Landcommissi~.-T. G. Sephton, W . .A.. Celliers en .A.. v. d. Heever. Dranklicentie-Commissie.-Lauddrost J. N. de Beer, Voorzitter H. J. Otto, I. G. Sepbton, D. L. Botha. J. Daly ~ H. Everitt, SeoretariB. Gezondheids-ComiM.-Dorp Zeerust: Landdrost J. N. de Beer, Voorzitter; J. G. Beverley en G. B. Stern. Wljk Boschveld: P.-D. Swart, Voorz.jD.J.Coetzee, enA. . .A. Cilliers. Wijk Klein. Marico: J. P. Snijman, Voorzitter i J. n. SniJman, W. Kersteip., "J. lmmelmap., C. J,14orubard, SecrQturis,


328 LlCHTENBURG. 'lIet tlliitrlct Liehtenburg wordt begrensd ten Noorden door het district Marico, ten Zuideu doorde.diRtlicten Potc:hefstrooDl en Bloemhof, len Oosten door het district Potchefstl'oom en tcn "Westen door Brit8ch Bechuanaland. Het district js onge'\"eer 1,500,000 morgen groot en heeft een blanke bevolking van ruim 6600 zielen. Goudkwarts wordt hier gevonden van 5 1/ 1 onsen en zelfs over Gonsen per ton. Ook lood en salpeter. Veel is er nog Diet geprospecteerd, doch plaatsen worden gretig opgekocht in dit district. Wat landbouw en veeteelt betreft, gaat dit district een schoone toekomst tegemoet. Men verbouwt hier met goed gevolg koorn, haver, garst, kafferkoorn, mielies, mauna, aardappelen, tabak, en groenten van ullerlei soort, waarvoor de grand uitstekend geschikt is, also ok your grooten kleinvee. Lichtenburg is het voornaamste dorp in het district, ligt in het noordelijke gedeelte daarvan aan den oorsprong van de Hllrti!rivier, volop voorzien van atandhoudend water. is een van de gezondste dorpen ill de RepubJiek, en heeft eene bevolking van 700 zielen. De voomaamste gebouwen zijn: de Gouvernementsgebouwen, de Gevangenis, het Post- en Telegraafkantoor en het Schoolgebouw. De Ned. Herv. of Gerer. Kerk, predikant, Ds. J. H. L. du Toit. De GerefQrrueerde Kerk, prediknnt Ds. Postma, cOllsulcnt. De Hervormde Kerk, predikant DB. van Belkum, eonl.lulent. De voornaaruste hllndelshuizen zijn die van de heeren II. Dudfield, en C. Frisby. Eell hotel, eigenanr W. J. WhittaU. Communioatie per postkoets met Potchefstroom en Zeerust, twecmanl per week. In Lichtenburg hebben zich gevestigd de heeren: E. n. Mathews, Wetsagent, Transport- en Verbanduitmaker. Geen nieuwsbladen worden hier uitgegeven. AMBTEN ABEN.

Landdrust-J. H. Maartens, jaarwedde £550 le Klerk, Publieke Aanklager, Zegeluitdeeler en Magazijnmeester-C. E. Schulenburg, 332 2Q Klerk - M. A. Oberholzer, 200 Gerechtsbode-L. MathewB, 45 Waterllscaal.- W. S. M. van der. Berg, 35 Pasuitdeeler yoor zijn eigen kaft'ers en loopkaffers te Kunan~Kapitein Moshette. :flaatsen waar Schutten zijn, met opgave der Schutletters: H. M. Hamman, Lichtenburg (dotp), L S. D. C. P. Badenhorst, Rietfontein, R F . •T. H. Oberholzer, Boschkoppie, Zoutpannen, Z P. H. R. Lemmer, Klein Zoutpan, K P. I. J. de Villiers, Palmietfonteill, ",ijk Bovpn-Hartsrivier, l' I A. P. de Nijsschen, Tweebuffelsgeschiet~ w:ijk n~. I" T B. Land-Commissie.-J. H. de 10. Reij, G. P. Otto en H. C. W. Vermaas. Baken-Commissies. - Wijk I, J. H. Cronjt1, H. J. M. Hamman en

:M. M. Bekker. Wijk II, I. E. J. Claasen, O. B. Olivier en F. Kahta. Wijk ill, J. C. Coetzee, 1. H. Oberholzer en J. H. Wessels.

Dr8.J).klicentie-Commissie. - Leden: J. C. Coetzee, I. E. J. 'Claasen,

A• .p& Cronjt1, H .. G. 'Greeff en C4 E. Schulenburg, Wd. Secretaria.

Gezondheids-Comit~. - Dorp Liehtenburg: E. H. Mathews, J. J. Ie Joux en J. J. Hamman. , Wijk·no. 1 = J. C. van Niekerk;, C. C. Pretorius en S. J. Hartman. Wijk no. 2: H. W. Schullenburg; P. J. Lombard en W. Badenhorst, Wijk no, 3: H. J, Visser, P. J, Lemmer ell 0, J, Coetzce,


329 BLOEMHOF. Het district Dloerunof is een der ond .. te districten in de Zuid-Afrikaansche Republiek; het grenst ten Znid-Westen aan Griqualand-West, ten Oosten aan district WolruaranRStad, ten Noord-Oosten &an Lichtenburg, en ten Zuiden &an de Vaalrivier (Oranj e-Vrij staat). De grootsto middellijnen van West naar Noord-Oost 72 mijlen, en n,n Oost naar Noord-West omtrent CO mijlen. Ve blanke bevolking bedraagt ongeveer 4,000 zielen; de oppervlakte drea 8,081 vierkante Ellgelsche mijlen. Door gebrek &an 'Water wordt or betrekkelijk weinig gedaan &an landbouw en veeteelt. Sedert de runderpest echter hare versehijnfng maakte, leggen de inwoners zich op landbou w meer toe dan vroeger en zijn er thana in dit opzicht yerblijdende teekenen van vooruitgang. In de diamaotveldon nabij Christiana is ook vooru,itgallg merkbaal', Wat dc inwoners tot de conclusie brengt dat in dit dilltrict ook weI bet8albare metalen Cll minerH.len aanwezig ·zijo, is het feit dat verschillonde groote malltl:!chappijen zooals de Beers Company en Oceana e. a. verllchillendo pI.n.u.tson hebbeo opgekocht; tot dusveml zijn echter geone ucgelijke proevon gellomen. Do voorno.amate dorpcn in het dil:!trict Dloemhof gelegon, zijn: 10. Christiana, de zctclplo.ats van het district, liggcnde aan de

Vaalrivier, no. aan den Oranje-Vrijstaat, Griqualsnd-West en Britsoh Declmanalalld. Het is een bloeiend dorpje, goed voorzien van water en vroeger de vooruaamste invoerpoort van den Staat. VoornulLmlijk leggen de inwoners zich op den landbouw toe en het rlorp zal ong~. twijfeld binnen weinige jo.ren een der fraaillte en ao.nzienlijkste d.)rpen ill de Zuid-Afrikaansche Repllbliek zijn. Spoorwegverbinding is de groote behoefte thanR dllor de burgers en illwonerl:l gevoeld. Chril:ltiana bevat 7043 morgen en 328 viork. roeden grond, en heart ongeveer 900 in woners. De voornaamste gebouwen zijn~-Het Gouvernemcntsgebouw, waarill het Landdrost-, Post-, Telegraaf- en Delastinggu.a.rders-kantoor vereenlgd zijn; etn Gevangenis, Kazerneu voor Rijdende- en Voetpolitie; Hollandsche en Engelsche Kerken. Er zijn ook vier groote winkels. 20. Bloemhof, groot ongeveer 5000 morgen, liggende aan den samenloop van Vaal- en Vetrivier, na aan Hoopstad, Oralljo-VrijstH.Rt, ongeveer 80 ruijlen ten Noord-Oosten .vall ChristlallL\; ollgeveer 60 illwoncrs; zo.l ook weldra een bloeiend dor:pje zijn. 80. Schweizer-Reneke, liggende aan de Hartsrivier, onder /I MassouwA kop ", aldus genoemd na.a.r zekere twee burgers, dio in 't gevecht aldallr met· het Koranna-opperhoofd • Massouw II sueuvelden. Het is een klein grensdorpje met weinig teekenen vall vool'uitgang-wegcns de schaarschheid van besproeiingsmiddelen-ligt ongeveer 10 mijlen van de gren~ van Bechuanaland en ongeveer 50 mijlen van Cllristjana; grout ongoyeer 7000 morgen· en 60 1 70 inwoners. Voomaamste gebouw: HoUandsche Kerk. Men heeft in het district eenige kleine hotelA, met postkoetsverbinding. A"4BTENAREN.

Landdrost -.1. de Villiers Joubert jaa.rwedde .£550 1e Klerk, Publ, Aankl. en Zegelnitdeeler - M. T. B. Evans, " B2 • 2e Klerk - J. C. Reynelle, 11S0 G'erechtBbode en Onder-Baljnw - r. J. Bezuidenhout, 4:s Waterfiscaal- H. J. Rmith, 60 Magazijnmeester te Christiana - D. B. Fanl, . ·12 Magazijnmeester to Bloemhof - H: C. Remnant, 12 Commandant Rijdende Politie - J. C. Riekert, 450 Resident-Vrederechter en Belastinggaarder te Schweizer200 Renake - R. F. C. Muller, " 200 Klert - C. M. 14uB8IDa~n,

"


De volgende heeren bebben zich gevestigd: Dr. N. Schein esson, ",d. Distriktsdokter. Procureur en Notaris: F. S. Reid. Agent: E. DonovRD. Plu.a.tsen waar Schutten zijn, met opgave P. J. Ie Roux, Christiana, C S. J. H. L. Bosman, Guldenschat, G S. Vacant, Bloemhof, W B. C. H. Olivier, l\{ooiplaats, S M P. Badenhorst, S. J. do Vries, Schweizer-Rennekc, S S. P. Z. OberllOlzer, Poedemoe, PBS.

dCl

Schutlett(}rB:

Lo.ndcomruissie :-D. H. Scholtz, G. Combrinck ell D. C. de Beer. Dakencommissies :-Ollderwijk-Bloelllhof, J. H. L. Dosman, D. J. M L. van rler Hoff' en J. l\J. Wessels. Bovenwijk-Bloemhof, B. J. de Beer, J. I!'. de Beer en W. Lock. Wijk Hartsrivier, G. C. van Vreden en A. A. van Niekerk. Drankl:(:entie-Commissie :-M. Sonnik' 8, Il. C. Verwey, D. J. Scholtz, D. C. de Beer cn :\f. T. U. Evans, Secretar:s. Gezondheids-Comit6.-Christiana Ondcrwijk: de I~nnddl"ost, dA Veldcornet, VaClmt, K. Kooy en I. H. t:lceligsohn. Wijk Ho.rtsrhier: L. E. L. Musslllann. E. Bohrue en P. G. Bodenstein. ScllOolcommif'sie tc Christiano. :-Lunddtost, Voorzitterj Ds. v. d. Heever, Sccrctaris i 'r. S. Reid, C. J. Dezuidenhout en D. J. Scholtlll.

STANDERTON. Het (listrict Stnnderton, aldus genoemd naar zijn llOofdplaats, ontleent de7.en DRam aan den eersten bewoner dier pllfsts, Adriaan Stander. Naar de geschiedenis lInB meldt heeft deze oude burger tijdens 11e kafi"eronlustE'n ontzettend veel te lijden gehad, terwijl de naweecll hem ook nu nag niet gespaard blijven. Het district is gelegen op 26 u 50' 0' Z.B. en op 30° 0' 0' O.L. van Greenwich, op het zoogenaamde hoogeveld, en wordt begrensd ten Noorden door het district l\Hddelburg, ten Oosten door de districten Ermelo en Wakkerstroom, ten Westen door het district Heidelbe"rg en ten Zuiden door Vaalriviet en Natal. Het district Standerton is ongeveer 622,500 morgen groot, met een blanke bevolking van circa 4,000 mannen en 3,";50 vrouwen, terwijl de naturellen bevolking wordt geschat op 1500 mann en en 1300 vrouwen. Behalve de Vaalrivier, die haar oarsprong heeft in de nabijheid van Ermt"lo en nagenoeg heel Standerton passeert, beert dit district nog de volgende stroomen: Blesbokspruit. begint haRr loop 1 nur te paard N.O. van Bethal en lOopt hi de Vanlrivier pl. m. 2 unr van het dorp St&nderton. Waterval }lP.ef't 11aa.r oOn!prong op de grenslijn tU8Bchen Standerton, Heidelberg en Middelburg en loopt llAbij VillieTsdrift in de Vaal. Boesmanfspluit ontspringt twee uren ten Noorden van het dorp Standerton en loopt nabij de Roodekoppell ill 'Vatervlil. Zooals van nagenoeg het geheele Hoogeveld kan men ook van dit district zeggen, dnt zijn bodem stpenkoolhoudenri iel, waarvan opmeniga plaata de Vaalrivier de onmiskenbare sporen blootlegt. Ongetwijfeld zal, als de tijd en omstandigheden da.arvoor rijp zijn, eIke goed georganiset'rc1e poging om deze kOFtbare brandstor voor den dflg te brengen, met rijken llitslag worde~ bekroond. Ook zij 11 in den laatstan tijd, naar. vermeIl wordt, sporen van gond ontdekt. . La.ndbouw en veeteelt wordt in dit district met 8ucces gedreven i de voornaamste l'roducten zijn ha.verl mielies en mann"" ..


331 Ret dorp Standerton, gelegen aan de Vaalrivier, ongeveer 96 mijlen van Joha.nnesburg, 50 mijlen van de Natalsche grens en 18 mijlen vq.n de Oranje-Vrijstaatsche grens is de hoofaplaats vall hot district, met eene bevolking van pI. 01. 2000 zielen. Het hecft in £lcll laah!ten 1iju eene geduchte gedaantevcrwisscling ondcrgaall, door den a8.n!eg der lijn Charlestown-J ohannesbnrg. Vooreerst dient genoemd de nienwe knpitale spoorbr"1( over de Vaalrivicr. Standerton leau dus nu bogen op 't bezit van twee prachtige bruggen. Voorts vermelden we den bouw van het station dat a.a.n do '\II'estkallt va.n het dorp op het hoogste punt gelegen is, volgells opgnvo 5025 voet boven den zeespiegel. Rondom dit station vcrheffen zirh a.llerlei gebouwen, zoodat het van uit de verte wei cen dorp op zicIt zelf lijkt. Ook in het dorp zelf is het anntal hu'z'Jn lllet vele vermeerderd. Onder de voornaamste gebouwen tellen wij llet Landdrost-, Posten Telegraafkantoor, het kantoor van de Nationale Bank der Z. A. R., de Gevangenis, het Station, de Ned. Herv. of Gereformeerde Kerk, predikant Ds. N. H. Thennissen, de Episcopaalsche Kerk, predikant Ds. Sadler, alsmede een Gouvernementsschool, Quderwijzer J. Hugo. Het dorp heeft voorte vier gt'Qote winkels en twes hotels. het Nationale en het Standerton Hotel. De volgende heeren hebben zich te Standerton gevestigd: Geneesheercn.-Dr. H. C. Simons, Districtsgeneellheer, cn Dr. F. N. Blood. Wctsagenten.-J. J. C. van Hasl!clt, J. J. Dosman en D. S. Smith.

'V.

AMBTENABRN.

La.nddrost - H. A. C. Kieser, jaarwedde £600 Landdrostklerk, Publieke Aanklager, Zegelnitdeeler en Magazijnmeester - P. A. van Veen, 394: 2de Landdrostklerk - P. J. von Backstrom, 200 Gerechtsbode - G. Rex, 45 Pl8,8,tsen waar Schutten zijn, met opgave der Schutletters: J. H. Stander. Standerton, S S., P. A. Uas, Boschmansfonteill, wijk Waterval, R H. J. N. de Witt, Vlakspruit, Kliprivier, S V S. R. J. Janse van Vuren, B.B. spruit, Uitkomst, J S. , Landcommissie.- C. J. van den Berg, Voorzitter, T. M. Bisschoff Secretaris. en 1. M. N. Ras. Ba.kencommissies.-Wijk Waterval. G. J. Bosho1f. Yoorzitter, N. J. S. Basson. N. S. Grobler. Kliprivier, A. J. Bosho1f. Voorzitter, J. H. Cronje, J. M. A. Ras. Dranklicentie-Commissie :-Landdro~t H. A. C. KieRer Voorzittl"r. J. J. Grobler, M. S. S. lombaard. H. C. Simmons en H. Coles, leden; P. J. von Ba.ckstrom, Secreta.ris. Gezondheid8-Comi~.-Standerton: G. ,\V. Paddon, H. C. Simmons, J. J. C. van Hasselt.

ERMELO. Het district Ermelo is begrensd ten Noorden door het district Carolina r ten Westen door de districten Bethlll en Stand~l'toJ], ten Zniden door de districten WakkerstrooJU en Piet Retier en ten Oosten door Swaziela.nd. Het district is ongeveer 1.080,000 morgen gToot, met ecnc be\ olking van circa 4550 zielen. . Steenkool wordt hier in groote hoeveelheid gevond~n; ook heert men hier kiezelguhr 'en goud ontdekt. Het district. is goed geschikt v~~r landbouw. doch veeteelt neemt mear en meer de overhand; de voomaamste prodllcten uu gewonnen ziJn ~~aan. mielies en aard~ppelell.


332 Het dorp Ermelo heeR circa 500 blanke inwoners, Landdrost-, Posten Telegraaf-kantoren, een zevental winkels, een Kerkgebouw der Ned. Herv. of Gerer. Gemeente, predikant Ds. P. W. Ennis, ell een der ,\VesIcyaansche Gemeente, prodikant Eva. Het dorp Amsterdam heort eene bevolking van 15J zielen met een Resident-Vrederechter, Post- en 'relegraaf-kantool', twea winkels en een Kerkgebouw der Ned. Herv. of Geref. Gemeente. l.'e Chrissiosmeer is een Ned. Herv. Kerk onder ressort van Ds. A. Lagerwey te Heidelberg. De voornaalllste instellingen te Ermelo zijn: De Natal Ba.nk, bestnurder A. B. Fisher, opgerieht 9 September 1802. De NHtionall3 Bank, bestuurder P. H. Jones, opgerieht 25 Sept. '92. De EXl'cuteurskamer en Voogdij-Maatschappij, Soeretarls J. O. H. BIlliter, o!,goricht 2 Mei 18n. ])e ll:rlllelo Wolvereeniging, SecretarisT. 8muts, opgericht Oetober'D3. Hot PllOonix:, Hotel, M. WlltHOll. lJo ErmcIo-Cll1b. Kost- Cll Logicshuizen: W. H. Meijer, Men. Rothspraek an M. G. A. Thesingh. Postkoets-communil!8.tie tweemaal per week van en naar Natal en twaelllaal per week van ell naar Machududnrp, eenmaal pf'r week va.n 011 11sar Standcrton direct en eenmaal per week van en naar Amsterdam. De volgende heeren hebben zich te Ermelo gevestigd: Dokters.--Dr. H. N. Everard, DistrictR-geneeHheer, en Dr. R. Maxwell. Advokaat, Procurenr en NotariR.-W. R. Keet. Wetsagent en Notaris.-J. W. Pet. WettzagoQt -M. T. Wassenaar. Generaal Agent.-C. H W. Springornm. C. HaIll' & Co., Wolkoopers yoor de "Norddeutsche Woll-iimmerei nnd Kamm~arellsJlinneroi", Bremen. Duitflchland. Nieuwsblud "De Echo" (Stolp & Co.)

'V.

AMBTENABEN. LUllddro~t-

F. vall Schouwellburg, jaarwedde £550 late Landdrostklerk, Publieke Aanklager en Zegeluitdeeler -J. N. Bosh off, 345 2de Klerk ..... D. du Toit, 150 GerechtsbQ

PIET-RETIEF. Het district Piet-Retief wordt begrensd ten N oordtm door het district il:rmelo, ten Westen door het district Wa.kkerst~oom, ten Zuiden door de districten Utrecht en Vrijheid en ten Oosten door Swaziela.nd. Het district is ongeveer 800,000 morgen groat en heeft eene blanke bevolking va.n circa 1600 Bielen. In den laataten tijd werd op verscheiden plaatsen goudhoudend kwarts ontdekt, tot heden echter nag niet in betaalbare hoe",eelheid. Voor boomkweekerijen is dit district uitmuntend geschikt, oak vaor het aanleggen van pla.ntages, dat met weinig kosten kan geschieden. Vaor landbouw is dit district minder goed geschikt, er wordep. slechta mielies en aardappelen verbouwd. Kort'ln wordt vaak door roest vernield. Gedurende Bekere tijden van het jaar is dit district geschikt vaar klein- en groatvee. Wegens draogte en Runderpest hebben wiJ laatste jaar veel schapen en beesten verIoren. Paardenziekte komt hier hoogst zelden voar. Het darp Piet-Retiel heeft eene bevalking van ruim 100 inwaners. Een monument ter eere van wijlen Piet Relief is op het Marktplein opgericht. De voornaamBte gebouwen zijn: Het Gouvernementsgebouw, do Gevangenis, Kerk, Landdrostkantoor, eenige winkels en priv~ta woningen. In het afgeloapen jaar werden hier verschillende groote gebouwen opgericht. De Ned. Hervarmde of Gereformeerdll Kerk, prell. Ds. Wolhuter. De Gerelormeerde Kerk, predikant Ds. Coetzee. Te Piet Retiel hebben Bich gevestigd de heeren Dr. Thomas Spence Dunn, Districtsgeneesheer. Wetaagenten.-P. C. Bouman en J. Chllllgnioll. Generale Agent.-W. G. Olmesdahl. Communicatie per postkoets. AMBTKN AREN.

Landdrost - Eduard Carl Pieter von Brandis, jaarwedde .£550 Wd. lste Klerk, Publieke Aanklager an Zegeluitdeeler Jan Heystek Jr., 875 Magazfjnmeester - G. .T. 'Van Dijk, 12 GerechtBbode - G. D. Budde, 46 Pasultreiker, Witkop, G. F. W. Reinstarf, 10 percent. Gouvemements Opr:ichter en Tijdelijk Speciaal ResidentVredereohter va.n den Gouvts.Wildtnin - H. F. v. Oordt, 120 Plaatsen waar Schutten zijn, met opgave der SchutlettBl'i'!: J. P. Engelbrecht, Sr., (dorp), P R. Dit district hesil; geen permanente Landcommissie. Bo.ken-Commissie.-Wijk No. 1 ~ Veldc. va.n Rooijcn, Voorzitter; G. J. van Dijk en ass. Veldc. J. P. Potgieter. Wijk No.2: H. F. Meijer, Veldc., Voorzitter i J. J. Landsberg en J. B. Moolman. Dranklicentie-Commi8Bie.-Landdrost E. C. P. von Brandis, Voor Bitter; J. J. Kemp, G. H. Meijer en H. F. Meijer; J. J. La.ndsberg, sn F. C. Middelton, Secretaris. Gezondheids-ComiM.-Wijk No.1: .T. C. C. Sta.pelberg Sr., F. T. Maritz, J. P. Potgieter; de Landdrost, Veldkomet en Districtsgeneesheer ex-officio led en. Wijk No.2: .T. J. Landsberg, J. F. Klopper, P. Thomsen; ds Landdrost, Veldkomet en Districtsgeneesheer ex-officio leden. C. J. van Rooijen, Veldcornet wijk no. I. H. F. Meijer, Veldcomet wijk no. II. J. P. Potgietel', Asst. VE'ldcornet wijk no. I.


334 VRIJHEID. Het district Vrijheid wordt ten Oosten, ten Zuiden, en voor het grootste gedeelte ten Westen begrensd door Zoeloeland, voor een klein gedeelte ten Westen en gohcol tm Noordcn door de districten Utrecht en Piet Retief. Het district is ongevccr 1,200,000 morg~n groot bevo.ttt!nde 1,100 plaatsen, met een blan ke bevolking van circa 5,800 zielen. Steenkool wordt hier in overvloed g9vond;m, van zaer goede kWRlitait, terwijl goud, zilver, ijzer, kop'r en asbestos op verschiUende plaatscn ontdekt zijn, en men reeds is begonnen goudmijnen te ontginnen. Vooral iu de tweede helft van het jaar 1895 zijn afgevaardigden van groote syndicaten van Europa, Johannesburg en eldem bet district doorgegaan en hebben plaatsen opgekocht en verzekerd. Het grootste gcdeelte van h~t district is geschikt voor landbou w en veeteelt. De voomaamste handelsartikelcn zijn wol, buiden, graan, wagenen timmerhout en steenkool. Het dorp Vrijheid, bst eenigsb dorp in dit dis~rict, beetli eene blanke bavolking van ongeveer 900 zielen, en ligt op 6 nur te purd afstand van Utrecht, en 7 nur van Dundee in Natal, het naaste spoorwegstation. Het district is Z3er b3rgachtig en wat~rrijk, behalva het gedeelte nabij de Lebomb Jberg;m in het Lageveld~ waarbe:m de ve\:lboeren des winters met hun grootvt'e- trekken, en waar men nog heel wat grootwild aantret't, lEooals koed08s, rood-, water-, riet- en andere bokken, blauwwildebeesten, en~. Men heeft hier een Landdrost-, Post- en Telegraafkantoor, de gevangenis, een eierlijd: kerkgebouw der Ned. Herv. of G3r, Gemeente, een Zendingkapel, een Engelsche Kerk en een v\ esleyaansche Kerk, eeu l.litstekenda School" De Nieuwe Republiek School", en een Damesschoo', een Vrijmetselaars- en een Good Templars Loge i een tak der Nationale Bank der Zuid-Afrikaansche Republiek, Beperkt, en een tak der Bank Tan Afrika, een Bib iotheek eu Laeskamer, een Executellrskamer, en handelshnizen van de firma's Harvey Greenacre& Co, Oldacre & Player, H"Q.nwicke & MenlEies, Gebroeders Baranov, A. M. Stretch, D. H. Levil3ohn, C. Summers, L. Gibbons, A. von Levetzow, Frank Stevena en W. Kaotrowitch, een hotel, eigenaar A. Klute, een bottelstore, eigenaar H. Hov~, een watar- en een stoommolen. Verder iijn hier opgericht een Kamer van Landbouw en Koophandel en een Landbouwgenootscbap. Ook wOldt bier een nieuwsblad uitgegeven, "De Nieuwe RepllbUkein". De volgenda heeren hebben zich hier gevestigd: Dokters.-Dr. A.. Tren, Districtsgeneesheer; Dr. Dodd en Dr. C. J. Davey. S. Levisohn. tandarts. Procureurs en Notarissen. - M. P. J. Bahr en F. G. Katzenstein. Wetsagent en Notaris.-lL.. N. de Wilde, AKB'1'UUBN.

jaarwedde :£65Q Landdrost ...... P. M. Bester, 400 lste Klerk en Pub!. Aanklager - J. A. vall Sc.halkwijk, 225 2de • ~ L. Viljoen, 45 Gerechtllbode - C. F. C. Emmett, ] 75 Tolk en Waterfiscaal- R. P. G. D. Steenk Imp, 24 Marktmeester - .P. R. "Buche, 75 Boschwachter - A. B. Barnard. Plaatsen waar Schlltten lEiju, m~t opgue der Schutlctters: I. RabiE', dorp Vrijheid, V S. o. J. Laas, Brakspruit, Wijk No. I, Z S S. H. S. A. Lombard, Uitzicht, Wijk II, S V L. J. L. A. Erasmus, Erasmusfontein, Wijk III, E F S. J. P. Rheeders, Welgemoed, Wijk IV, J P R. J. J. C. Blancke Pandergraf.


335 Landcommissie:-J. H. Hattingh, Voorzitter; H. J. Potgieter C.zn., H. Steenkamp. Bakencommissies: - Voor wijken 1, 2, 3 en 4, waarvan de vier Veldkometten respectievelijk de \'ootzitters zfjn. Dranklicentie-Commissie :-P. M. 'Bester, Landdro:;t, ex-officio Voorzitter; J Hatting, P. L. Uys, F. Muollllan, L. Viljoen, Wd. Secretllris. Gezondheids-Comitti's:-Wijk No. 1: La.nddro~t P. M Bester, VOlrzitter; Veldkurnet F. Moolman, Vice-Voor~itter; Dr. A. Tren, Districtsgeneesheer, A. van Levetzow, P. Fourie; ,H. J. Potgie~r C.zn., lld en Secretaris. Wijk No.2: Lllnddrost Voo~zi';ter; J. J.C. Eillmett, Velukornet, ViceVoo,zitter; J. H. Steenkamp; J. Liebetrau, Secretllris. Wijk No.8: Landdrost Voorzitter; S. OrobIer, Veldkornet, Vice: Voorzitter~ P. J. Steijn, G. P. J. Bezuidenhou'; H. J. Potgieter, Secretaris. Wijk No.4: Landdrost Voorzitter; J. J. van der Darg, Veldcornet, Vice-Voorzitter; M. Eberson. L. P. de Jager; H. J. A. Potgieter. Huwelijksbevestigers:-P. M. Bester, Landdrost; H. D. Levisohn. Gepx:oclameerde Invoerpoorten: Umtonganeni, Middelpunts lrift en Koenna.nsdrlft: Cornmunicatie, tweemaal per week per coach, verbinding met het naaste spoorwegstation Dnndee. Tweemaal per week postkar met Utrecht, M. W. Stroom en Volksrust. De te bouwen spoorweg Vrijheid-Dnndee iB reeds opgemeten. Baden.-Omtrent 20 mijl ten Noordoosten \Tan het cforp Yrij,heid, op de grens tUBBchen Vrijheid en Utrecht aall de Bevao.nriviel, Ji~en. naast elkander twee kostbare minerale baden. e~n warm en een koud. Deze merkwaardige br JUnen met hunne geneeskmchtlge eigensehappen werden gedurende de laatste jaren druk bezoeht door vele lijders, die allen getuigen van de uitst.ekende geneeskracht dezer bronnen. De temperatuur va.n het warme bad is 105 0 Fahrenheit. Het water iB zacht en renkeloos en heert een aangenamen sma.ak, om ecn goede en volledige analyse te kunnen maken van de gassen die in het water knnnen geweest zijn, zon men zich aan de bron zelva moeten bevinden. Het water bevat de volg 'nde besto.nddeelell: Silicia (kiezelaal'de) ................... "..................... ...... 1.45 grs. IJzer oxyde en aluminia .......................................... 0.68 " Koolzure kalk '" ........................ ... ... ......... ...... ...... ] .38 " Zwave~zuur zout van Mllcinesia ................................. spoor Koolzure soda ... ... ... ...... ... ...... ...... ... ... ... ... ... ...... ... 8.5 J Zwavelzuri Bodo. ................................................ 1.. 4.95 " Hodium chloor verbillding of gewoon zout ............... 5.84: " Het water is zeer gezond en geschikt voor technische of huishoudeJijke doeleinden, cn indien het gemengd wordt met carbonische zure gassen zou het k nnnen dienen tot vervanging van soda of seltzer water. Zoodra de bovengenoemde spnorweg verbinding tU88chen Vrijheid en Dundee voltooid is, zullen deze baden zeet p;emakkelijk bereikt kunnen worden door bezoekers uit geheel Zuid-Afrika. De heer A. A. van Schalkwijk heeil; dit eigendom aang~kocht met het bepaltlde oogmerk om het tot eeu sanitorium te m!lken ten behoeve van de Ifjdende menschheid. Uit een hi ..torisch oogpunt b3schouwd is het district Vrijheid merkwaardig. Het mukte vroeger deel uit van Zoeloeland, en ward door den Zoe'oekoning Dinizoeloe ~1D de Boeren afgestaan voor gedine diensten in zijn oorlog tegen Oe8ib~poe om de kroon. Daze aftltand vond p~aats te N'Golllo op 23 Mei 188!, nadat Oesibepoe do:>r de Boerell overwonnen en verdreven was, en op 6 An.!.ustu8 1884 ward er een Regeerlng opgericht over het verkregen stuk land, hetwelk de Nienwe :HepubUek geheeten werd. met de heeran L. J. )Jeijor als Staatspresident en D. J. Esselen ala Sta!\ts~ecretaris. Deze beide heeren, bijgcstaan j.


338 door een Volks- en Uitv. Raad, hebben met veel moed en wijs belefd

de Nieuwe Republiek bestuurd, niettegenstaande de vele en eigenaardige moeilijkheden, waal'mede zij te kampen hadden. Ais 'hoofdplaate dezer Republiek werd het dnrp Vrijheid gesticht op 12 November 1884. Op 21 Juli 1888 vereenigde zich de N:euwe Repub!iek met de Zuid-Atrik. l{epubliek, waarvan zij sedert een district uitmaakt. Verder ?ijn de volgende plaatsen in het district of op de grenze..!l ervan van historische ",aarde: , Dingallnsstad, wHar het graf van Piet Retief en zijne manschappen nog te zien is. Vechtkop aan BIJedrivier wo,ar de overwinning op Dingaan behaltd werd. In.oezi "'Bar Piet Uijs Sr. ell zijn zoon vermoord werden. Ulundi, Sa.ndhlwo.n·, Kambocla slagvelden van EngelschZoeloeoorlogi Hlobaan ",aar ?iet Uijs Jr. gevallen iSi Voenjaan waar het grtti van Prins Napoleon is en Oemkoespoort waar de heer L. J. Meijer ltla Commandant-Generaal van de Vrijwilligers, bijgcstaan door Dinizoeloe en zijn volk, Usibepoe versloeg. .

CAROLINA.

Het district Carolina., gelegcn in het Oosten der Z.-A. Repllbliek, is begrensd ten Noorden door het district Lijdenburg, ten Oosten door Sws.zieland, ten Zuidell door het district Ermelo en ten Westen door het district Middelburg. De grootte van dit district is ong:we~r 1.000.00) morgen, terwijl de blanke bevolking 8.700 zielen bedraagt. . In het Noordelijk g::!deelte in de nabijheid van het dorp, wordt goud gevonden. Steenkolen worden bijna over het geheele district gevonden. 'fin, zoowcl aUllvio.al als riftin, vindt men in 't Noord-oostelijk deel . .Het Westelijk cleel is hoogeveld en uitstekend geschikt voor groot en klein vee en paal"den. Pu,ardenziekte komt slechts zeer zelden v~~r. Het Noord-oostelijk gedeelta is Isg3veld en uitstekend geschikt voor tropische g3wassen en vruchten; reeds werd hier begonnen met den aanleg van plantages. De voornaamste product en tot nu toe gewonnen zijn: tarwe, haver, garst, mielies, rogge, ka1l'erkoren en tabak; vrucbten., zool.1.1s perziken, abrikozen, lemoenen, vijgen, noten, appelen, peren, pruimen, druiven, anz. worden in groote hoevealheden aangekweekt. Carolina, het voornaamste dorp, heefli eene bevolking van ongeveer 260 in woners. De voornaamste gebouwen zijn: Het Gouvernementsgebouw, Posten Telegraafkantoor, de Ned Herv. of Ger. Kerk, Ds. A. G. duo Toit. Handelshuizen van de heeren ;M. H. Ferguson, John Little en Parker Wood en Co. De Nationale Bank der Z. A. R., bcperkt. Hotel: The Republic. In het dorp Carolina zijn gevestigd de heeren: Dokter.-Dr. T. A. Mast, wd. Districtsgeneesheer. Procurenr.-Dr. G. H. Buskes. Wetsagenten en beeedigde vertalers.-J. Cardinaal. Generale .Agent.-C. E. Duijts. Carolina heeft tweemaal per week communieatie per postkoets naar Lijdenburg, Pretoria, Ermelo en Natal. Het district is in 3 wijken verdeeld en wordt sederl 1895 zelfstandig in den Eersten en Tweeden Raad vertegenwoordigd. Nog behooren tot dit district de dorpen Waterval Boven en Waterval Onder, aUe galegen aBn de spoorweglijn. Wonderfontein is het station voor het dorp en district Carolina en drie lJur van Carolina. Waterval-Boven, met een prachtige waterval en de eenlge plaats waar zich een tunnel bevindt langs de lijn, g!1.a~ een zaer goede toekomst


337 tegemoet. Hier worden de remisen en machineloodsen, die zloh vroeger te Waterval-Onder bevonden, thans gebouwd. Te Waterval· boven is een Ned. Herv. Gemeente onder ressort van D3. M. J. Goddefroy • .A.IIB'lDABER.

Landdrost'-:- D. KrltlI, jaarwedde 1.650 W d. Klerk.r Publ. Aanklager en Zegeluitdeeler - E. Heanert, 8Q GerechtBbode - C. E. Duyts, It .a Maguijnmeester - A. Dippenaar, 12 Dep. Baljuw - O. .8. Harries. Plaatsen wa.a.r Schutt en !ijn, met opgtlve der SchutletterR:' A. Dippenaar, dOl·p Carolina, S C. Districtsraad :-D. Kriel, Vool"ldttcr, leutill, C. K SchnUe, C. Brcijtcnbll.ch en 1\1. Vssfelu. Lanueolllmissie :-B. J. Grobler, W. II. de Villicrs en A. J. Smit. Bakencommissie:-Wijk No. I, Veldcornet Voorzitter, J. C. Fourie en J. de Blercq. Wijk No.2, Veld cornet, Voorzitter, Jacob de Villiers en Jacob Steijn. Wijk No.3, Veld cornet, Voorzitter, S. A. Venter en H. J. Botha. Dranklicentie-Commissie: - D. Kriel, Voo .Litteri O. T. v. Niekerk, W. H. Versfeld, O. B. Harries; A. J. Smiti C. E. Duijts, Secretaris. Gezondheidg-Comitt1 : - Voorzitter Landdrost, leden O. B. Harries, S. Orton en A. J. Dippenaar. Wijk No. I, - Voorzitter Veldcornet, leuJI1 B. J. Grobler, A. J. de Lnngo en M. G. Joubert. Wijk No.2, - (vacant). Wijk No.3, - Voorzittcr Velucornet, leden C. E. Schutte, J. Miudel en II. J. Boths..

KRUGERSDORP. Dit District, als zoodunig geprocls.meerd in StaatBcourant van 7 November 1894, bevat ongeve"r 850 boerenplaatsall, en heeft eene bevolking van ongeveer 21,000 zielen. Het is gevormd uit een deel van de districteu Pretoria, Potchefstroom, Rustenburg en Heidelberg. Het district is verdeeld in drie wijken: Wijk No. j bevat al de geproclameerde en wijken Nos. 2 en 3 al de ongeproclameerda gronden. Bij Uitvoerende Raadsbesluit, art. 1 HI, dd. 26 April 1887, werd door de Regeering basloten een ueel van Paardekran.l anll ta koop:m, eu dlUlrop werd een Stn.ndsdorp uitgelegd onder den no.am van Krugersdorp, dat v.ich in korten tijd aanmerkelijk heeft uitgebreid. Vroeger behoorende tot da 'Vitwatersranddelverijen, "erd Krugersdorp 1 November 1888 gaproclamecrd, tot eene af~onder lijke delverij, tot welker jurisdictie thans behooren, delverijen bekend nnder den naam Florida, Doornkop en Blauwbank. Krugersdorp. de hoofdstlld van de DillY'erijen, gelegen op 35 mijleu van Pr ... toria, en 18 mijlen van Johannesbur.!', aa.n d:m Spoorweg naar deze plaats, is de zetel van den Mijncommissaris van den Specialen L!LDddrost en van den Rechterlijken Commissaris. De aanzienlijke GouvernementBgebouwen besta.an uit: Mijn-comnllssaris-, Landdrost-, Telegraaf-, Post-, Gezondheids-Inspecteul-, PBR- en Helastinggaarderskantoor. Ongeveer "Vier honderd nieuwe standplaatsen werden opgemeten en in de maand A.ugustus 18116 tegen zeer hooge prijzen verkocht, een ander bewijs dat het Standsdorp Xrugarsdorp en de Delverijen aanmerkelijk zijn voornitgegaan. In 1895 heefY; de Regaering goed gedacht de gaproclameerde goudveld en te scheiden van het District, en btl Proclamatie d.d. 30 April 1895 werden, de lijnen van het District va.stgesteld, en werd een Hof van dim Lanudrost gevcstigd, mJt jurisdictic over het District. Een

22


3..18 Distrids-dorp werd ook nitgdegu, bij hct hoogilt merkwflaruiga gedellk~ teeken alhier opgeri<'ht ter gedachteniil aan den plechtigan eed gezworell op 16.December 1880, om.. de opgetreden Regeering bij te .strum. Het Districts-dorp wordt gt:'scheiden van het Stands-dorp door een kleine spruit, en het zal binnenkort waarschijnlijk een af~ondcrlijken naam gegeven worden. . . - Een Landdrost en Publieke Aanklager zijn reeds voor het district benoemd· en werkzaam. Een ruim Lan·ldrost-kalltoor met Hofzaal is reeds opgericht. De ·voornaamsta kerkgenootschappen zijn hier vertegenwoornigd, echte-r ill- ar maar ~~n permanente predikant van de Vereenigde Kerk te Krugersdorp. Ook heeft men hier takken van tle Standardbank en Nationale Bllnk. :Er zijn vijf Hotels, n.1.: De Swan Hotel, Central-, Krugersdorp-, Royal, Varley's en Grand Hotel. De volgende heeren hebben zich tc Krogcrstlorp gevestigu: Geneesheeren.-Dr. van der Merwe, Districts-Gencesheer, Drs. A. G. Viljoan, E. Snell, Rosenberg en Adams. Procureurs.-C. Voigt en D. J. Theron. Wets-Agenten.-Stegman en Tindall, H. Beijers en G. v. Blomme tein. 8 Nieowsbladen worden nitgegeven, nl.: "OilS Volk", "Dc KrugersLlorp Times" en • De Voortrekker'. Een Vrijwilligers Corps is opgericht. Op de plaate Sterkfontein, ongeveer 6 mijlen va.n Krugersdol'p zijn grotten ontdekt, welke door honderden personen nit aUe deelell van het land wekelijks bezo:!ht worden. De plaatg Stcrkfontein behoort aan eene compagnie. AlIBT EN ARBN.

Voor het Standsdorp en de del verij en ': Speciale Landdrost -'- J. C. Human I jaarwedde .£7;;0 1ste Klerk en Poblieke Aanklager - D. R. de Wet, 500 300 Griffier - Louis Naud~, " 650 Spec. Re 'hterlijke Commissaris -.T. C. Bodenstein, Publieke Aanklager - G, B. van Leggeio. Klerk en ass. Publieke Aanklager--- J. J. Smeer, 300 2de Kierk van den Recht. Commissaris - C. J. Liebenuerg, " 350 Garechtsbode - E. f'. de Beer, 45 Marktmeester -J. Bedford, " 45 Tolken - C. J. Liebenberg en I •. Nautlt1, A ,,00 Gezondheids.J.nspacteur - P. R. Fourie, ,,175 Dranklicentie-Commissie: - Spec. Hecht. Commissaris J. C. Boden~tein, Voorzitter i Leden: P. Marti, l-I. C. Vos, W. O. E. Luudll'berg ell J. A. Burger; Secretaris, C. J. Liebenberg. . Gezondheids-Comitl1: - J. A. Burg3l", Voorzitter, Dr. v. d. llerwe, Districtsgeneesheer, Dr. A. G. Viljoan, M. Seehotf, n.. J. L. Tindall, W. Andreka en U. Wallis, en R. Spiller, Saeretaris. Voor het distJ.·iet: Land Irost - H. Hugo, jaarwedde .£550 J'ublieke Aanklager en Zegeluitdeeler - D. R. de Wet, 845 Gereehtebode - E. C. de Beer, " 45 Magazijnmeester - W. von Klonowek.t, trekt 10 pCt. op aUe door hem verkochte ammunitic. V"rder i8 de heer 1. H. F. du PIooij 'Veg-Inspecteur, die ook voor de deberijen ageert. Drankcommissie voor 't district :-HL Hugo, Landdrost, Yoorzitter; I.-eden. A. S. Naud~, A. C. Viljoen, J, J. Jonbert en M. J. Ie Roux; D. R. de Wet, Secretaris. Gezondheids-Comitt1s.-.-Districtsdorp: H. Hugo, Landdrost, Voorzitter; I.-eden: C. Voigt; S. van Blommestein en J. H. de Plooij .. Wijk No.2: .1. M. van Wijk, Veldcomet, Vice-VQorzitter; ~eden: If. r. van Deventer, P. J. Ie Roux en E. P. du Plessis. W'ijk No 8 ~ J. J. Kloppers, Veld comet, Vice-Voorzitter; Leden: J. C. ~!ulder, J. C. Kok en G.•!. v. d. Merwe.


WOLMARANSSTAD. Het dilltrict Wolmaransstad wel'd tot aen 8fzonderlijk district vetkl8o.rd den 15den Janu8ri 1806, en bestaat nit de w.ijk Makwasie vroeger een deel nitmakende van het district Potcbefstl'oom, een deel van bet district Bloembof en een deel van het district Lichtenburg. Het is gelegen in het Zuid-Westen der Z. A. RepubUek, en is begrensd ten Noorden door het district Lichtenburg, ten Westen door het district Bloemhof, ten Oosten door het district Potchefstroom en ton Zuiden door de Vaalrivier die het van den Oranje Vrljstaat 8ch~idt. Het dorp Wolmaransstad is bijna centraal gelegen langs de Makwasiespruit. ' De voornaamste gebouwcn zijn: de Ned. Herv. of Geref. Kerk, predikant Ds. P. M. A. Coetzee Jr., de Ned. Hervormde Kerk, consulent Ds. van Belkum, en veNcheideno private woonbnizen, benevens de winkels van Thos. Leask & Co. en F. Wronsky. Een net Hotel, eigenaar W. Summers. Op Gouvernementsg~bouwen kan het dorp nag niet roemen, doch men hoopt dat hiermede spoedig eeu aanvang zal worden gemaakt. Een verplaatsbare gevangenis is pas voltooid. Een da.m om het dorp van water te voorzien is bijna voltooid. Omlrent 9 mijlen van het d'Jrp is de plaats Witpoort gelegen, die ook in erven is uitgelegd en w,lar zoowat een 20-tal families wonen. Het district is niet waterrijk. De middelcn van besta.an zijn hoofdnkelijk veeteelt, de bee4en vim Makwasie (echt Afrikaansche ras) worden voar de mooiste in de Repub!iek beschouwd. Schapen en bokken bea.ntwoordan ook goed. Het district he eft zwaar galeden aan de Runderpest, hebbendc 31,000 beesten verloren, terw.ijl Dlet behulp van Koehs methode 10,000 behouden zijn gebleven, l~en groot schema, om de Vaalrivier door een kanaa.l uit te halen, waardoor ± 600 0 mijlen van het district onder besproeiing kllnnen gebracht worden, is onder tlonsidoratie. Andere product:m tot nu t)e gewonnen zijn: koren, haver, gerst, mieHes en kaff"rkoorn, terwijl alIe vruchten, behalve die va.n een tropisch. klima.ali zeer goad groeien, vooral druiven. Gou4- werd. op vel'8cheiden plll.8tsen in het district ontdekt. Het wordt verondersteld dat de grand lip sommige plekken steenkool bevat. Lange de Vaalrivier zijn diamanten gevonden en men rekcnt nog een mijn te ontdekken. De volgende hecren hebben zich te 'Volrunransstad gevestigd ~ Geneesheer: Justus Sehmauser. Wetsagent: F. W. Konig. Commandantj F . .1, Potgicter. Veldcomet: Wijk I, C. i 4'. Krugerj • • lI, J. N. Geldenhnijs j Assistent Veldcornet: Wijk II, M. J. J. v. RCllsburg. Districts Geneesheer - Justus Sehmauser. AMBTENABEN.

Landdrost - H. de Waal, jaarwedde £550 Klerk, PubHeke Aanklalfer en Zcgoluitdeeler - I, D. 345 Bosman, Gerechtsbode - J. F. Dunn 30 " Magazijnmeester - J. F. Dunn 12 Landcommissie:

G. J. Bosman, ThOll. S. Leack en W. J. du Plooy.

Gczondheid8-Comi~'s: voor het dorp: J. C. Borman, F. W. Konig, Tho!. S. L9ask. Wijk No.1: N. J. S. Bassoll, G. J. van Wijk, W. J. Erasmuli. Wijk No.2: H. C. J. Snij lers r ..W'. O'Rei Iy, L. P. Oberholzer.


~o BETHAL. bit district werd gepl:oclameerd op 23 Febl'uari 1898, met ingang van 15 Maart 1898, en betltaat uit plaatsen van de districten 8tandcrtoll, Middelburg en Ermelo, welke districten, met de districten Pretoria en Heidelberg, de grenzen van dit district uitmaken j in het district wonen pL m. 750 stemgerechtigde burgers. Het boofddorp, de zetelplaats van de Landdrost, is Bethal, gelege.n aan Blesbokspruit. . . . De voornaamste gebouwen hier zijn: Landdrostkantoor, Post- en 'lelegraafkantoor, Gevangenis. Nederduitsch Hervormde of Gereformeerde Xerk, Gereformeerde Kerk, drie winkels en een sC'bool. Hf't geheele dorp bestaat than~ uit 40 of 45 gebollwen, docll f'r sdjll vele nieuwe gebouwen in nnnbollw, wu.arundor ook eell Kl'llitmagnzijn, J..anddrostkantuor, Gevangcllis, Cipicrswoning, enz. Bij het dorp is ook een zeer goed gelegen pInata om een dam to maken, die de erven in watererven zal veranderen. Thans Zijll het aIle droge erven, en de Inwoners hebben plltten op de erven, waaruit zij hun drink- en ander water verkrijgen, daar Blesbokspruit geen standhoudend loopend water heeft. Het district is zeer goed geschikt voor veeteelt, nl. rundvee, paarden en k:einvee, alsook voor het zaaien van haver, garst, mielies, ka1ferkoom en koom (tarwe), doch daar loopend water zeer schaarsch is wordt niet veel koorn (tarwe) gezaaid. Het district heeft ook goede steenkolenmijnen, gelegen aan 8teenkoolspmit, waar de beste steenkolen in den Staat gedolven worden, doch daar de spoorweg niet in de nabijheid van de mijnen loopt, knnnen deze niet met de andere mijnen, die ann de spoorlijn gelegen zijn, competeeren. Het kUmaat is uitstekend gezond, daar het district op bet hoogeveld gelegen is. . De HEd. Regeering heeft in Juni en Juli 1898 ongeveer 300 niouwe erven laten opmeten, annex: het thans bestaande dorp, waaronder ook burgerrechterven begrepen zijn. De Hervormde Gemeente heeft een Kerkgebollw to Tricluudsfontein, ongeveer 15 mijlen van BethaI, in dit district, alwaar twee ofdriemaal 'sjaars avondmaal gevierd wordt, onder de leiding van de leernren Vltu Pretoria of Heidelberg. Twee posten komen hier per week aan, D.L van 8tanderton via Trichardsfontein, Maandags en Donderdags in den namiddag en vertrekken langs dezelfde route Woensdags en Zaterdags in den ochtend; de postkar is ingericht voor passagiers. Het Daastbij gelegen spoorwegstation is 8tanderton, Qngcvccr 6 nur to paard 'Van hier. De 'Volgende plnatsen hebben postkantoren in dit district· TtichardsfonteinJ Postngcnt J. )fons. Ao.ngewijs, " G . J. Smith. AJlBTDAUEN.

Wd. Landdrost-O. D. Kleijnhans, jaarwedde £550 Wd. Landdrostklerk, Publieke Aanklager en Zegeluitdeeler-J. J. V. Vermooten, 845 • Wd. Belastinggaarder-J. J. V. Vermooten, 25 • Gerechtsbode-J. L. Botha, 45 • Wd. Districts Geneesheer-Dr. E. Hermann, 75 " Cipier-J. Holzinger, 180 )latrone-Mej. W. Holzinger, 60 Bewaarder-W. 8wa.nepoel, 150 Bchutmeester~Th. Botha, Bethal. Predikant van de N ederduitsch Hervormde or Gereformeerde Gemeente-DB. 1. H. Liebenberg. Gercformeerde Kerk-(vacant). Consulcnt Ds. 8nijmnn van Heidelberg.


341. Schoolcommissie.-De. Liebcnberg, VoorziUer; Leden, G. F. dll Preez, D. C. Uys. J. D. Naud41, W. D Meijer, T. J. Fourie, C. G. Joubert, J. G. NOl-tje, C. D. Kleljnhans, Secreta.ris en Penningmeestel'. Hoofdonderwljzer.-(Vacant.) Wd. Hoofdonderwijzeres.-Jongejulf. E. W. Bemsman. Wd. Asst.-A.. F. van der Heijde. De volgende heeren hebben zich te BetlJal gevestigd: Wetsagenten.-J. J. Berman & Co., vertegenwoordiger G. L. Hutchinson. Geneesheeren.-E. Hermann, Arts. Hotelbouders.- V. Simon & Co. Winkeliers.-V. Simon & Co., McLean & Hill, 1. Abrabamson & Co. Drankcommissie.-C. D. Kleijnhans. Wd. Landdrost, Voorzitter; lellen, J. H. Smit, G. Schec]:)crs, G. F. du Preez en W. Breijtenbach, J. J. Vermootcn, Secretaria, Gezondheids-Comi~.-Dorp Bethal, C. D. Kleijnllalls, Wd. Landdrost, Voorzitter; Leden, T. J. Fonrie, J. G. Waseerfal, J. G. NOltje. Wijk No.1, C. G. Joubert, E. W. van Zwiel en H. P. Hancke. Wljk No.2, H. N. Meijer, J. P. van den Berg en H. B. llatthee.

Bakencommissie.-Wijk No. I, T. J. Fourie en P. J. Naud41. Wijk No.2, A.. Gilfillan en J. de Clercq.

DEL V E R IJ E N.

*

JOHANNEoBURG EN NAASTE OMGEVING. In het midden van de thane wereldberoemde delverljCll, genaamd de Witwatersrand, ligt JohannesbQ.rg, de grootste en bedrljvigste stad ...an Zuid-.A.frika.. In 1886 nog slechts ceD onaanzienlijk tamp van mijllwerkers en zockers zoowel 0.18 van speculanten van verschillenden aard en vel'Schillende nationaliteiten, was het reeds in 1894 eene stad, die, met de vele voorsteden, op ruim 50,000 blanke inwoners· kon geschab worden. Van Krugersdorp tot Boksburg reist men per spoor vier uren lang zonder ooit huizeu, werkplaatsen, seboorsteenen, batterijen, enz. nit het oog te verliezen. Het valt .niet to on~kellncn dat do voltooiillg der Delagoabaai... IIIpoorlijll veel heart bijgedragen ell nog zal bijdragen tot eene snellere en a-lgemeene ontwikkeling van den 'Vitwate:ruand ell de goudnij",erheid, waar)q,ll het schitterend bo\\ijs is het cijter van rui1U 360,000 onsen goudopbrengst in 4§~ne maaud. Vele mijnen, die tot nDg toe zonder winst of zelis met vellies meesten werken, beginnen thans winsten atte werpen door het toepassen van betere methoden. voor de metaalwinnlng llit de ertsen enz., door een ruimer aanvoer van kaft'erwerklieden, door beter en goedkooper transport, grooter werkkapitaal, ruimer aanvoer VaIl . steenkolen, van ontplotbare. stoif'en, van timmerhout, van water, eIl. door nog an,dere oor7aken. Het klimaat van Johannesburg kan gezond genoemd wordeD, niettegenstaande de beruchte wervel winden of stotstormen. Niet zelden hoort men van personen, die in Europa bijv. aan asthma leden en • Voor de ambtcnarcn reflSortecrellde onder het De:partement Mijn wezen. zie bll\dz. 192-197.

Vl\n


342 hier zich sedert geruimen tijd gezond .gevoclen. De lucht is droog. De gemiddelde hoogste dagtemperatnur is in den zomer pI. m. 98° F., de laagete 156° F. j in den winter pl.ru. 72° F. en de laagste 38° F.j de gemiddelde hoogste nachtteml't'ratunr in den zomel' pl. 111. 6~ln F.,. de laa~te 48° F. ; in den wialter pI. m. 46° F en 29° F. De naeMen zijn koel, SODlS koud, dooh seIdell gepaard met vor ..t van eellige beteekcnis. De rij p ktl.n Rterk zijn. Nil. zOllsondergang sne'le afkoeting. Hoogte van Johannesburg boven zeepeH is ongevecr 5300 Kaaps;:he voete'•. Aanwas van bevolkillg he eft te Johannesburg de gewone gevolgen gehad, zoodat in de voornaamste winkelstraten een groot aantal winkelgebouwen en oaft!s, hotels en kantore:b. zijn verreZ811, die zelfd in Europa geen kwaad figuur zouden maken, doch aan den anderen kant is ook meer armoede naast .rijkdom op te merken, en .. edert 1896 is 't B!lntal werkeloo~en sterk vermeerderd. Voornaamste gebouwen en instellingen: Gouvernementshuis op Gou Icrnementsplein, bJvattende Gerechtshoven yoor het Rondgaand HofJ den Specialen Landdrost, den Landdrost en den Asst. I anddrost VOOI' Crinlineele Zaken en de ~pec. Rechterlijko Commisearissen, en de kantoren voor den Mijncommissaris en de Publ. Aanklagers i het gebouw was voorheen de Goldfields Club, en werd in 1891 aangekocht en verbouwd door de Regeering i in den loop van J 896 werd het gebouw weder vergroot en werd voorziening gemaakt voor twee hofZalen en meerdere kantoren. Dit gebouw was yan dell aanvang af niet in staat alIe afdeelillgen van dt!1l civielen dienst ta bergen, zoodat Pcrsoonlijke Belastinggaarder, Speurpolitie, Mijn- en Ketelinspecteurs, Post- en TelegraBfkBntoren ergens and:.us onder dak moesten gebracht worden. Ma.rktgebouwen op het :Marktplein; markturen van 6 tot 10, des Zaterda.gs va.n 6 v.m. tot 1 n.m. Secreta.ris der exploita.tie is de heer Ec'ka.rt-Beckmann. De Beurs, wa.ar dagelijks transacties in aandeelen van goudmijnmaatschappijen plaats hebbeu, in de Commissarisstraat; meer bezigheid wordt echter nog gedaan in de open lucht "tu88chen de Kettingen", wa.ar honderden makelaars en specula.nten elkaar Yerdringen des no.midda.gs tUSBchen 4 en 6 uur. Deze kettingen ziju. dan ook specia.al aangebracht om niet anders dan voetgangers toe te laten. De 19 kerken, waaronder 1I011andsche, Anglika.ansche, Duit!4che, J oodsche en Roomsch Katholieke Kerken. Bet "Tehuis" of toevlucht voor werkzoekenden en behoeftigen. Het gebouw van de Rand Club, van de Transvaal Club, de stadig zich uitbreidende Openba.re Biblfotheek (lidma.atschap minstens £1 Is. per jaar), en de gebouwen der Wanderers' Club (in het begin van 1898 door brand vernield), op de Goa vemementsgronden genaamd Krugerspark. Verder 4 schouwburgen, de Tarf Club, de Jockey Olub en de Pony and Galloway Club, de Rand Polo Club, de Golf (,lub, de Caledonische Vereeniging en de Wielrijders Club behooren aIle hier te worden vermeld. . Onder de. phila.ntropische genootschappen verdienen genoemd te worden: : het algemeene of groote hospitaal op Hospitaal-heuvel; de Duitsche MKranken-Verein"; de "Ned3rlandsche Vereeniging", welke ook fondsen heschikbaar stelt voor eene bibliotheek en VOGr ondersteuning va.n onderwijs; de' drie Vereenigingen van en voor spoorwegambtenaren; de Vereeniging .. oor Dierenbescherming; de Dames WeIdadigheids- Yereeniging, door het Wesleyaansch en P'8sbyteriaansch (~()dedienstgenootschap onderstel'lnd; de reeds genoemde AmbulanceVet~nfging, welke de leden gelegenheid schenkt, dch practiscb te bekwainen in 't leggen van verbanden, 't; doen van chirurgieche en andere verrichtlngen, enz.; eene ondera.fdeeling dezer Vereeniging is opgericht voot' en bij de mUnen; de Hebreeuwsehe Ve1'8eni8ing TOOI' onderlinge hulp, en verschilIende begrafenisfondsen. De Openbare' Bibliotheek sal blj het verschijnen 'Van dez~n. Jaargang In een traai nieuw gebouw verplaatst zijn, Kerkstraat nabij von Brandis-Plein; tiecrettloris is de heer Hemming. Vereenigingen van zuiver of gedeeltelijk wetenscha.ppelijken aard zijn 0 in geta.l n1.: De VereOnigillg voor Geologie en l\IlDeralogie "an


343 Zuid-Afrika, speciaal zich bezighondende met de conglomeraten, banketformatie en andere eigenaardige verschijnselen in den bodem van Trans,'aal j de lezingen en discussies, volledig tel1rens gerapporteerd in de locale bladen, brachten reeds eenige belangwekkende feiten en theorieen aan den dag j-het Witwatersrand Landbouwgenootschap, dat door tentoonstellingen veel goed tracbt te doen en zieh in kraebtigen IIteun van de Regeering zoowel ala vau het pubUek mag verheugen j bet Psyeho-Pbysisch Genootsebap i-de club van IngenieulS en Architecten i-en het Genootschap voor Scheikunde en Metallurgie, dat ook door lezingen, debatten, cnz. tracht te verwekken blijvende belangstelling voor zaken, die gewoonlijk buiten den gezichtskring van het groote publiek liggen. De Kamer van Mijnwezen der Z.-A, Republiek stelt zi('h ten clocl om de mijnindustrie en hare belangen in de Zuid-Afrikaansche RepubUek te hevorderen en te besehermen, en in het bijzondel' de mijnindustrie en belangen van de Witwatersrand delverijen. . Het geboow der Kamer van Mijnwezen bevindt zieh vlak naastd~ Nationale Bank aan het Marktplein. Het Bestuur bestaat uit de volgende heeren: Rouliot, Presidenr.i N. J. Scholtz en S. B. Joel, Vice-Presiden1ien, en 3. P. Fitzpatrick, majoor Sapte, H. Strange, Fricker, J. N. de Jongh, Dalrymple, Hamilton, Albu, A. Brakhan, Brocbon, Epler en White i Goldring, Secretaris i Green, Asst.-Secretaris. Eene Kamer vall Koophandel, thans vereenigd met de Mercantile Association, behartigt de b3langen der vele handelaars, importeure, 'Winkeliers, enz. Verdere instelJingen, werk1.a.am te Johaunesburg, ten nutte van het algemeen of van zekere talrijke klaesen of groepen, zijn onder meer: de Mijnbestuurders-Bond (Mine Managers Association) waarmede practisch verbonden is het Ge1.ondheids departement der Mijnen, waarvan de heilzame invloed hier verdient erkend te wordl§n i-de Bond van Belastingbetalenden (Taxpayers Association), die van den aanvang af kracbtdadig bezig geweest is, enz. i de Nederlandsche Tooneel- en l\{uziek-Vereeniging, en de Hollandsche Schiet-. Wielrijders, en TumVereenigingen, benevens de Nederlandsche Bond, waarvan de afdeeling alhier 700 l 800 leden telt. Voor meerdere bijzonderheden wordt verwezen naar dejaarlijksche rapporten der bovengenoemde instellingen i-de Adresboeken van J 0hannesburgj-de o:fflcieele verslagen van 't Hoofd van Mijnwezen, en van den Staatsmijningenieur. Ten slotte volge hier, ten einde velen bij hunne "erdere' onderzoekingen te helpen, eene lijst van de voomaamste auteurs, die den goudhoudenden bodem en da geographiscbe toestanden van Transvaal en van Witwatersrand in 't bijzonder onderzocht hebben, vooropstellende dat het onovertroffen tijdschrit't, naar de stichters genoemd Dr. .ft ug. Petermann's Mittheilnngen aus der geographischen Anstalt von Perthes & 00. zu Gotha, onmisbaar is voor ieder, die vertrouwbare gegevens verlangt omtrent den Witwatersrand, Transvaal en Zuid-Afrika in zijn geheel: Karl Mauch, H. Kitto, Dr. Schenck, Schmeisser, Dr. Molengraaft', David Draperr 1'. van Dijk, Edward Button, F. Jeppe, Elton, Erskine, J..~ F. d' Andrade, Dr. A. Rehmann, R. Montanha, Th. Baines, Ganiot, J.ogegary, Prof. Cohen, Dr. H. Raddatz, Merensky, P. en H. Berthoud, Dr. Sutherland, Dr. Mathews, C. F. Alford, A. H. Balder, A.. R. Sawyer, Xnothe, Dr. G. Fritsch, Dr. Blink, Prof. lIahn, Wilson 1\Ioo),'e, E. von Weber, Dr. E. Holub L. 1\Iagyar, P. Hunfalvy, Trollope, Brown:, Goldmann, van Rees, H. P. N. Muller, Hubner en E. Mohr. Eene opgave van aIle belangriJke handelshuizen &an den Band blijft; achterwege, ten eerste om geen aanstoot te geven &an degenen, die wellicht niE't zouden genoemd worden, ten tweeds omdat telkens nieuwe firma's verrijzen en oude verdwijnen. De V'oornaamste banken financieele instellingen. van Zuid-Atrika zijn hier vertegenwoordigd. Bet aantal voorsteden is iU88Cben 1892 en 1896 bijzonder vermeerderd en de talrijko 1'1llas, enz., bewijzen, dat, zoo niet allen, toch de meesten van hen dje bier hun fortuin kOlllcn maken, -bier gevestigd


willen blijven. Tot do fraaiste 't"oorsteden, die ,·ergelijkenderwijs ond worden genoemd, behooren 1. Doomfontein, doorsneden door den spoorweg ell (op geringen afatall!l gezien) t1en JUU5Sa ,-an boomen;lleesters en grOCIl. 2. J eppesdorp, met eell park, eene lec"zaal en oell station van den spoorweg. 3. Hospitaalheuvel met het schoone Joubertpark en nitgestrekie gronden van het Krugerspark. 4. Fordsburg aan het westelijke uiteindo van de stadt zooals zij reeds ill 1888 was; Fordsburg is bijna gebeel en al een bezigbeidsplek. De plantage bier aanwezig is, evenals het Krugerspark, voor het publiek zelden toegankelijk, en wordt steeds meer door bouwteJrein vervangen. Deze vlorsteden zijn per tram te bereiken. 5. Langlaagte, reeds in 1886-'~ 7 befaatnd om de prijzen van sommige claims. In Jeppe's Transvaal Almanac van 1887 komt de volgende, tbans bistorisch interessante "insnede (pag. 41) voor: "Bet nieuws dat onll aangaande Langlaagte ter oore lomt, is verbazingwekkend. Er wordt gemeld dat een claim, duidelij ,( goud vertoonende, voor .£350 verkoc t i~, f II vall eell anclere claim wordt gezegd dat zo '£10,000 opbraeht, nu voor oJlgeveer 3 lllaanden :£350 opgebracllt to bebben; de prijsrijzing is daaraan toe tel schrijvcll, tlat gedurende de laatste dagen vele lllooie llUggCtR nit deze claim zijn gehaald. Ik geef llet gerllcht voor ,,'at bet waard i", lUDar ik bell Ecker da.t dit rif eenige extra goe<1e claims bee ft." Van Doornfontein-claims wordt gezegd: II Monsters ert" uit een diepte van 40 voet vertoonen duidelijk goud, en leveren 8 onsen en meeT per ton." Merkwaa.rdig zijn (le opmerkingen over Elandsfontein, waarvan de scbrijver 0.0.. zegt: "Er zijn voor ht't gedeelte, dat morgen door den eigenaar geopend zal worden voor het pllbliek, reeds vele appliraties ingekomen, n.l. voor rqilll 70) cllJ.imR, betgeen een nie'llw bewijs levert, dat 6f' fUJg aZtijd "16t'llck. sy" di8 in. deZ8 tJ81den. tJ8rWOUtlHm Btell8n, niettegenstaande do ongunstige geruchten en rapporten, die hier en daar rondgaan." Van dat vertrouw.en was ook de verkooping van grond, vroeger 45 claims, nn 461:1 standplaatsen, die in 1895 plaats had, een sprekend bcwijs; wij bedoelen de nieuwe wijk of township Hillbrow, van waar men een ii-aai gezicht op de goudstad becl1:., zoover het oog strekt. Andere voorsteden ~ijn 'Iroye-villc, zeer gezurht om de gezonde ligging, evenaIM I~orellz-villc, ell boidc sun don Zuidrand '"un de Bez'llidellhoutvallei gelegE"ll. Te ZI~lUen tellen zij rllim 1,000 stalldplaatsen, waarvan de waardo siuds 1~{'2 vertienvoudigd is. BertraJUsvillo bcst.aat uit 851) standplaatsen van diverse grootte, zper geflcbikt voor tuinen of boomen. Op eon .eigendolll lJier bevinden zich stallen voor ro.spaarden, ii-aaie gebou,,"en, die beter zijn dun menige woning voor blanken in de stad. Y.e6v..i1le, .nabjj .het groote reservoir ,,"all de waterleidillg-maatschappij i :p.eUevp.e en 1ibe Highlands; verder Pu.rktown, dat, evenals Sachsonwald de 'Noo:rGzijde van Hospitau.lheuvel gelegen is, alIos gaat met I'lIJBChe scJlred(m vooruit. Daarentogell is Rosettenville aan den Zuidbnt der stad, ell ~enoellld nuar
. ,a

p


Albertville, Rouxville,e.a. Daarentegcn zljn Schweizersdorp, Ingramsburg en Bezuidenville ingetrokken en gecancelleerd. Op den onden weg naar Pretoria ligt als uitspanningsplck ht't zeer populairo Orange Grove, waar zich eeno redelijk groote diergaarde bevindt mct tljge 8, apen, vogels, enz. Aucklands Park, tell noordwesten van het thans volgebonwde Nieuwe Braamfontein. kan mede tot een der voorsteden gcrekend worden, en- kan bogen op een der (raaiste parken van Transvaal i doch meer rustiek is het nabljgclegene SansS01191 met een koelen vijver. In 1896 en 1897 werden gemiddeld 150 tot 1~0 nieuwe huizen oC huisjes iedere week afgeleveld, zoodat huishuur sterk verminderd is. De waarde van grondeigend0111men is finds 1896 verminderd. a. LVd

MR (JoedgekBtlt'uo .3taJld.dorpm,

wwmetlde dB dad JohaRRciburg.

Johanll(lI~burg,

lIarolllulllgdorp, Fcrrcirasdorp, City en Suburban dorp, l\["yfalr en MorriHdorI). b. Lijd lIa,-, Stand,ldCJTjlcII nog Rid (loor d8

R~tJf-'r;"'(J

alB z(lo.l,Ultg twklaard.

Fu wcusdorp, FordHburg en J eppesllorp. c.

Ujd

liaR

private Stalld,dorpcn, uUgelcgd op ongeprocla1Reerde gl'ondtm, die el,arl' de lIoorlltt:uCII liaR Jol,ullnesburg 1I0Tm6n.

Doomfontoin, Niouw Doomfontcin, Paarlshoop, Park town, Bellevue, Yeoville, Troyeville, LorelltzviJIe, Bezuidenville. Judith's PaMl, :Semam8ville, Houghton's, Booysen's, Ophirton, ('oncordia, Casey'adorp, Uosettenville, La Uoohelle, Ui.viera, ltichmond, Jtolileballk, MelvUll', Auokland 11 ark, Sac~.senwald, Aibertvlllc, Albcrtskrooll, Mcwott~ville, 'VoPmterdorp. AMBTKNAREN.

Speelale Lo.nddrost - C. von Dl'andis, j"srwellde lste Klerk - P. U. :D'iHchor, 2de - R. J. A. E. Doherty, 3de " - C. P. Hoffmann, Kalltoorbcwuarder - C. F. Obermeljor, - C. L. Scholtz, _ ]ste Speciale Rechtcrlijke. CommiHslH'is - A. Fleischack, 2do. " , , - J. R. Joubert, late Klerk Griffier - H. A. van Dlommel1stein, 2de Kierk Assistent Griffier -- II. l4'. van Dijk, Taxoormeester - O. J. J. van 'Vijk, 3de 4:de , , - J. Smuts, Gerechtsbode - T. J. Sluith, 'folk - H. A. van BlommeDHtein, lste Landdrost voor clilllineeic zakcD - N4 van den Borg, " 2(10 idem - D. 1. Schullrmsu, Sde ideDl - P. Dietzsch, 4-de idem - r. J. WannellbUl'g, lete Klerk ell Griffier - F. B. Ue('kcrmlilln; 2e KJerk en Griffier van het 28 Hol' - A. v: Wermett;erken, " Ka1fertolk - A. Duncan, • - F. B. v. d. Riet, Koelietolk - Dr. Pereira, " lete Publieke Vervolger - F. E. T. Kranse, " 2de" " - R. H. Cleaver, • lete " Aanklager - M. S. de Vi'liers, " 2de" " -- C. Broeksma, Sde It J. B. Skirving, " 4:de. " - G. W ... Hudson, lste Klerk - 1. H. L. Schumann, 2de " - Thomas Rabie, Boekhonder - J. Krige, Tolk - 1. Kearney,

..

•

£850 350 SOO 250 150 150 800

750 4:00 400 300 250 40 100 800

nounsu

650 lOO

SOO 75 75 121 1000

800 500 400 400 4:00 S50 275 800 180


346 AdministrateurWachtkamer _. T. W. M. v. Dijk-Mathey,Jaarwedde .£400 Verant,,·. Klerk- S. Reinecke, " 350 2de - F ... resler, 350 Hda ".:..... .J. A. Fourie, 350 4de , , - O. A. Blore, 350 Hecretarif' - C. de Wet " 260 Klerk Infol'matiebure811 - D. vall (ler Hoff, ,,240 Asst. idem - J. vall SocreD, " 180 Klerk voor COrpllS delicti - J. Noothout, ,,300 Vier ~OWOJ1e Klerken .•1. 180 Drie Vrouwelljke Ollderzoekstcrs, A ,,66 Schutme(stcr-J. de McilIon. " 100 PAS-AHBTENABKN. :ra~uitdeeler

- F. lV. Ko<,k. Arbeids-Iospactcmr - K. Pretoriuta, " - F. P. Joubert, - .T. S. Kook, g " - J. H. de Ridder, Ondcr-ArbeidA-Inspectenr - Y. W. Kook, ..'bsiClteut Onder-Arbeidlil-Inspacteur - J. W. Scorgi£', Verantwoordelijke Klerk - G. Donovan, lBte Klerk - I~. McKie, 2do - R. Straus, ade " - H. A. van Niekerk, 4(le " - H. J. ,'an Aswegeu, 5do." J. Best, fide " - J. F. SQlilS, ide - J • .A. Ruth, 8ste " - J. H. L. Kock, SId 0 " - II C. de Meilloll, lOde " - P. G. Blignant, 11 de " - P. J. Blignaut, - I'. ll'. Joubert, 12do " 18cte - \'auant, 14de " - J. M. J. Pool,

jlt.arwedde £650 " " "

"

"

60' 500 500

5no

500

300 500

310

"

au; 300 ~OO

'V.

300

275 250 250 250

225 200

"

"

"

200 2'0

20()

BARBERTON.

De kiesafdealing Barb'3rbn (de Kaap-Dalverijen) met de Steijn,dorpDelverijen latar aan de Kaap-Dalverijen gavoegd, is een gJdeelts van 't district Lijdenburg, nagan03g geheel in het Zniden van dat distr. galegen. Al de gaproelameerde velden (zie proclamaties vool'komende in' "Staatsconrant", dd. 3 Decembel' 1890) hieronder begrepen zullen omtrent tachtig vierkante mljlen bsslaan. De grenzen, mear bepaald der Kaapdel verijen zijn : ten N oorden de Sabierivier, ten Ooqten Portngeesch Grondgabied, tan Zuiden Swazieland, ten Westen het distri.,t Carolina. De blanke bevolking wordt geqchat op 6400 inwoners. De mineralen zijn goud, kwikzilver en asbestos. De grond is goed geschikt voor laudbouw. Baver en mielies ,,·orden thans het meec:t verbonwd en nagenoeg aUe Bonrien van groenten trett men in tl1inen aan. Ook vruchtboomen tieren welig vooral banana'. en ananassen, deze laat.;te meer in den omtrek 'Van Barberton, echter in de zoogenaamde Kaapvallei net J..limaat eu don bodena Tan de Ka.apvallei leenen deh uitstekelld voor landbonw-doeleinden. Tot heden is ar eehter zeer weinig aan landbouw gadaan. Da oogst op dit oogenblik is ongeveer 8000 zak mieliea per jaar. OngeveeT de heIR van wat er op deze veIden geconsumeprd worc1t. De gronden ecbter kunnen zeer gemakkelijk drie of vier maal moer opbrengen, zoodat er \'001' planters een goedo to-rkomst ("pen is,


347 Tabak ,,·ordt nu op grooter schaal verbouwd. De fapporten ingewonnen d or ,·erschillende boeren van den heer P. Bornemis Jr., den Kaapschen speciaIif..t, die eenige monsters aan llet oordee1 van den heer Bremer, do best, autoriteit op het gabied der tabakscnltuur, in Noord-Carolina, Vereenigde Staten van Noord-ADJerika, heeR onderworpen. zijn zeer bemoedigend, en het feit dat de tabak in bladeren, do eenigRte "oort d it" geexposeerd wa'! op de Antwerpiche tentoonstelling, de gondell madaille behaalde, toont wei aan dat en het klimaat ell de bodem uitstJk. nd geschikt zijn voor· tabakscultuur. De tabak WOldt gewonnen van bet beste Amerikaall'lche zud. Deze cultunr zal zeker "en der grootste industrien van dez~ velden worden. Eenige van de beste spccialisten hebben ,·erkJaard dat de bodem en bet klimaat voor bet aanp'lanten van ko1fle uitstekend was, en reeds hebben eeniga boerell een begin gemaakt met het planten van eenige honderden boomen, als proef. Een boon van een zeer goede kwaliteit is reeds gewonnen. Gedurende het afgeloopen seizoen zijn de boomen aanmerkelijk in groei toegenomen, en verscbillende planters hebben besloten hunne plantages uit te brei den. Suikerriet groeit hier uitstekend. Ongetwijfeld zal deze cultuur e)n groote bron van inkoDlsten aantoonen voor de planters in de Kaapvallei. Gedurende lR94 werd een groote hoeveelheid suikerriet geplant en op het oogenblik wo~dt de grond bereid tot verdoren aanplant. Voor veetcelt in 't algemeen is dit district miuder geschiktj wei is het gezond voor hoomvec, paarden en schapen in de KaapvaUoi, maar dat alleen in den winter. De KaapvalIei, die zich van het dorp Barberton in een NoordWestelijke richting uit<;trekt, is cen toevlu('ht.soord VOOT vele veeboererl van andere districten, die nlet hoornveo en schapen zich hier gedllrende de wintermaanden komen ophouden. Barberton, het voornaamste dorp, is gdlegen tan Zuid-OosteD van het hoog gebergte, dat zich als het ware rondom in aUe ri('htingen uitstrekt. Er zijn omtrent 2000 inwonerf'l. De voornaalUSte gebouwen zijn: De Gouvernemontskantoren, zooals Jiet Landdrostkantoor en het- Pnblieke AanklageNgebouw, vroeger Assistent-Landdrostkantoor, de Rijdende-Politie-barakken, een groote mooie gevangenis, de Vrijmetsclaaraloge, eene Holland~he, eene Engelsche, eelle Wesleyaansche en eene Roomsch-Katholicke Kerk, het Clubgebouw en het I.andbonw-Genootschap-gebonw. In de Hollandsche Kerk worden de eeredien~tcn vcrricht door Ds. E. de Beer, thans bier bevestigd. De Wesleyaansche Kerk, den Eerwaarden Hardy, en De Roor1lsch Katholieke Kerk, den Eerwaarden Trabaud. Ais een inrichting voor liefdadigheid kan zesr zeker het BarbertonHospitaal worden genoemd, waa.rin gewoonlijk vier dame'! als ziekenverpleegsters werkzaam zijn. Daze inrichting wordt jaa.rlijks door een milde bijdrage van de Regeeriog ondersteund. Er is een HOflpitaal Raad, waarvan twee leden benoemd worden door de Regeering, thalli de heeran F. Anderton en W. S. Erskine, en twes leden dio jaarlijkll door de inwoners van Barberton worden gekoz"n, than.. de heeren J. W. Winter en A. Walker. De Mijncommissaris is Voorzitter, Dr••'. C. Powrie, geneesheer. Verpleegsters de elalues: H"yes, (Slll'erill'endentt') LAnra Davies, Mary Davies, KaYRer en Bardwich. De voornaamste Bankinstellingen zijn:De Nationale Bank der Zuid-Afrikaan~he RepubUek, b~perkt, bestunrder de heer R. J. Taylor, opgericht in Augustus 1892. De Standard Bank, hestuurder de heer van Gas. " Forrest. De Rank van Afrika, " " " J. D. Pinnock. De. Natal Bank, Deze Banken zijn opgericht van 1880-1886. Barberton heeft een Kamer van Xoophandel en :M:ijnwezen, opgsricht omtrent 1880, en een :ftink Beursgebouw, omtrent denzelfden tijd gestieht. IIet Comit4 der KaIQ.er van Koophandel en l\lijnwezen "ordt ge-


vormd door de volgende heeren: A. W. Bayly, Voorzitter; J. Turton, n. Chesterton, J. Rose Innes, A. T. Metcalf, .A.. Walker, J. W. Watts cn a. c. Williamson, en W. Cabell aheppard, Seeretaris. Eere·leden der Kamer zijn de Mijncommissaris en de Speciale Landdrost. Het de·Kao.p-Landbouwkundig-Genootschap, opgericht in November 1891, heeft nu zijn eigen grond en gebouw (omtrent 40 akkers grond) van de Regeering gekregen. De grond is zeer netjes omheind met draden en ijzeren palen en rondom met boomen beplant. Het gebouw ziet er f1ink uit. In Juni 1895 werd de eerste landbouw-tentoonstelling op deze plek gehouden. ZHEd. de Staatspresidcnt a. J. P. Kruger is Reschermheer van bet flenoots('hap, terwijl het bestuur bestaat uit de heeren: - J. Voge] , President; a. Begemann, Vice-Presidentj M. C. de Stoppelaar, F. K. Loveday, F. Watkins, B. G. Vers~lewel de Witthamer, J. Krogh, J. D. B. i'engbergen, Landdrost van Lijdellburg, J.landdrost van Ermelo, A. Blow, .Toll1l 'furton, It'. G. Winter en H. ll.usl!cll, terwijl als CorniM-leden fungeeren (10 heeren II. Thomas, Voorzitterj G. Adamson, H. Atmore, Truter, E. Rogers, J. Wainright, a. Todd, E. White, Harris J. R. Bourhill, II. Cooper, A. L. Murray, D. H. Moodie, r. Eekhout, Rose Innes, W. J. !toux, Gregory, van Nielc:erk, A. Walker, T. H. Lawrence en Dutton. IIet Gezondheids-Comit6, opgericht in December 1892, bestaat nit:-MijncommlsEiaris, Voorzitterj A. Walker, H. Thomas, Dr. Warrall, P. McMagb, S. I'earson en W. Harper, ala ComiM-Ieden, en Jas. S. Dyce, aecretaris. Wildbeschermings-associatie, opgericht in bet begin van het jur 18g3, waarvan de Mijneommissaril'l President, I. Andrews, H. F. Walker, J. Bourbill, H. C. Hawkins, H. Turton, H. Acker, H. L. Hall en G. Andrews, COJui~leden. en Jas. 8. Dyce Secretaris zijn. De voomaamste handelshuizen zijn die van de beeren: F. B. Robinson & Co., Harvey Greenaere & Co., Buchanan & Forsyth, A. L. Murray & Co. De voomaamste IIotels zijn: De Phoenix, Granville Hotel, Horse Shoe Hotcl en het Frenc]l Hotel. Barberton Clab.-A. Walker, Voorzitter. Barbe~ton is door een tak-lijn verbondcn aan den DelagoabaaiJ.I.

~oorweg.

De volgende heeren hebben z1ch te Barberton gevestigd: Genccsheeren.-'V. H. Haw, districtsgeneesheer, Powrie en Worrall. "Procurellrs, Notarissen, ell Transport- en Verband-uitmakers.J. Rose Innes, L. W. )Ieijer eu CillierB. Generale Agenten. - Chesterton & a teeds. W. R. Uoyd, James a. Dyce, A. E. G. J awrence. R. Wilhelm, en J. 1\1. Cnllingwortb. Voor het tegenwol rdige \vordt te Barberton eell nieuwsblad uitgegeven, gl3nauJUd de • Barberton Goldfields News", Redacteur en Uitgever A .. W. Buley. Kaapl:lclte Hoop, cell c1orl)je gelegoll op het hoogflte gecloeUo :van hovenvcrmcJd gebergte, dtl..'1.r do Kantoorberg geu'lcllld, iA omlrent in Pen N. ·W. J'il'htillg- 1:111 40 lIlijlcl\ ·a.l'~tanc18 vall Barberton gelcgen. Hut 'l'Jestaat IJJocbtR nit 12 tot Iii geboII wcn, lValLro1u]or het GouverJlolllenlHgebouw voor t.leJl Verautwourdelijkeu Klerk 1:111 een gevllllgeuiH. Het aantal in\voners bedrall.gt omtrent 60 of 70. Er zijn d, ie kleine winkels en twes hotels. Eureka Clty. - F.en dorpje op denzelfden bergketen a,ls Xaapsche Hoop gelegen, op dat gedeelte, hetwelk: de Shebaberg wordt genoemd, en waar de ShcbRmijnen zijn, is gelegen ongeveer 15 mijlen van Barberton en 6 mijlen van bet Avoca Station. Het is bijna gebeel Noord-Oostelijk van Barberton gmegen.. 't Aantal in"'oners bedraart ongeveer 400. Avoca, aan de Ql1eellBrivier gclegen, nabij d~ Sbeba- en Ol'ientalbatterijen, een weinig ten Noorden van Eureka City. Een paar gebouwen en omstreeks 200 inwoners.


Xomatiepoort, gelegen op den weg van Barberton naar Delagoabaa.~, aan de Xomatierivier en circa 9:> mijlen van Barberton, met ongeveer 800 inwoners. Men vindt hier ook een tiental winkels. Beroemd als een kunstwerk is de spoorwegbrllg. Steynsdorp. - Een dorp gelegen geheel ill eene Zuidelijke richting van Barberton. op een afstand van omtrent 55 1 60 mijlen. Onder de weinige gebouwen die het bevat Bijn de voomaamste de Goufemement&gebouwen voor den Verantw. Derk, en het Post- en Telegraafkantoor. Er is slechts "n hotel, geen publieke communlcatie, noch per spoor, noch per koets. A)[BTEWAREN.

Spec. Landdrost - J. Vogel, 11100 Kierk en l'ub. Aanklager - (va('nnL) 2de " "Ari1l1er - P. KOl'Rten, GerecbtslJode - C. Currie, Kagu\fnmeester - B. van Til,

jaarwec.1de .£800 450

• •

850

45 12

BOKSBURG.

De Boksburg-de1verijen, gelegen in het diRtrict Heidelberg, zijn buiteng ·woon rijk aan mineralen, vooral goud en steenkolen. Zij strekken Bieh uit naar het Noorden ongeveer 8 mijl, naar het Oosten 10 mijl, naal' het Westen 8 mijl en naar het Zuiden 8 mijl. IIet standsdorp Boksburg is verdeeid in drie gedeelten: het centrum met Bijne kerken, scholen, winkels, Crimineele Landdrosiliof, PORt- en Telegraafkantoor, Hotels en de • Assembly Hall"; bet Oostclijk deel met Bijn kolenmijnen en spoorwegstation en het Westelijk deel met zijlle GOllverllementskantoren, woningen van ambtenaren, private woningen en hotels; "Ook is daar een spoorwegstation opgerieht gena.amd Ret Vogelfontein-station. De inkomsten der dclverijen Bijn ruim verdubbeld en de Trang n8ar standplaatsen in het dorp wordt steeds groot~r• • Boksburg Herald & Germiston Gazette" is de titel \"an een \feekblad, dat hier wordt uitgegeven. Een mooie wandelweg is aangelegd rondom den grooten Boksburgdam met Bijne eilandjes en boomen. Om er op te varen en roeien zijn er een paar roeien zeilbootjes beschikbnar. De ovenge dorpen vallende onder de jurisdictie van Boksburg zijn: Elkndsfontein, Germiston, Georgetown, Benoni, Brakpnll en Springs, alie centra van de mijnindustries. Het Gezondheids-OomiM bestnnt nit: Mijncommislllaris, Voorzitter, en Dr. J. F. Ziervogel, Distric·ts-Goneeslleer, Regt>eringl n~mint1e'B, II. S. van Doorn, Secretaria, cn de volgcndc leden: H. P. Uezuideull011t, F. O,:,borne en II. Ohampioll. H. Bayley is Gozondheicl't-IJl~peeteur. Geneeslteeren: J. F. Ziervogel, distl"ictsgcnceshecr, I. J. Crean, T. Morton, Cunningham en Pitt. Proeureur, Notaris, Transport- en Verbanduitmaker: C. F .. Beijcra, Otto & Smuts, Meijer & Celliera en A. Tydeman. Wetsagent: H. P. Bezuidenhout. Bestuurder van de Nationale Bank js H. Young, van de Standard Bank P. A.. Brink. AJr[BTENABEN.

Speciale Landdrost-P. G. Mard, Gri1l1er - John van der Bijl, Gerechtsbode-N". G. Thennissen. Tolk en Bode - J. M. A. Xassim, Spec. Rechterlijke Commissar!s - G. G. ~[unnik, lste Publieke Aanklager - A. F. de VUUers, 2e • • - W. A. J. van Diggelen,

jaarwedde £800 300 •... 45 150 "• 650

•

•

500 400


BOO. Telegrafist - G. M. O. Verschoor, jaarwedde 275. " - W. Mulder, -M. O. Hill, - H. O. Wilsenach J.F.zn. " - F. E. A. Jensen,

Recommend Documents