Binnenstads. Verborgen stad. krant. 7 Geheimen ontrafeld 8 Nieuwe immuniteit 9 Romantisch wonen 10 Het hek rukt op

Periodiek voor de Binnenstad van Utrecht

Verborgen stad

Negende jaargang, nummer 3, juni 2004

7 8 9 10

Geheimen ontrafeld Nieuwe immuniteit Romantisch wonen Het hek rukt op

krant

Binnenstads

C olumn

C olofon

A dressen

Nooit af als attractie

De Binnenstadskrant is een initiatief van bewonersgroepen in de Binnenstad van Utrecht.

Wijk C Komitee p/a Waterstraat 27, 3511 BW Utrecht, tel. 2312355

Redactie Dick Franssen Marjan Heisterkamp Ido de Jonge Dirk van der Lit Jolanda Minjon Ben Nijssen Arend Odé Elles Paijens Toos Wits

Buurtpreventiegroep Wijk C-West Pastoor van Nuenenstraat 50 3511 RG Utrecht, tel. 2328076

Leef er maar mee dat Hoog Catharijne nooit af zal zijn. Aldus de slotsom van een studie waarover ik onlangs las. Lopend over de geen singel zijnde Catharijnesingel kreeg ik daarbij allerlei associaties. Als H.C. dan al onvoltooid zal blijven moeten we dat maar duidelijk laten zien en proberen er enig plezier aan te beleven. Van de ‘Unvollendete’ van Schubert kunnen we ook genieten. In sommige landen is pas belasting verschuldigd voor een voltooid bouwwerk. Dus woont men daar comfortabel op de benedenverdieping terwijl boven hen het betonnen raamwerk er blijk van geeft dat hun huis in langdurige aanbouw is. Of in het geval van de Sagrada Familia belastinggeld in het geding is weet ik niet, maar feit is dat deze kathedraal in Barcelona al een eeuw onaf is en veel toeristen trekt. De toeristische aantrekkingskracht is waarschijnlijk zelfs sterker dan waarop een voltooide kathedraal ooit zou hebben kunnen bogen of zal kunnen bogen. Dus waarom langer tobben? Houd H.C. en het hele stationsgebied uitdrukkelijk in een staat van onvoltooidheid. Maar wel onder bepaalde voorwaarden. Het moet er prettig wandelen en verblijven zijn en er moet iets interessants en leuks te zien en te beleven zijn. Ik doe een greep: breng het water terug in de singelgracht, maak de kades niet af, laat op het resterende oevertalud de natuur haar gang gaan en bestem een deel ervan voor de verhuur van roeibootjes. Zorg dat er altijd duidelijke tekenen zijn van bouwactiviteit door de aanwezigheid van steigers met daarop ‘bouwvakkers’. Laat elk uur kranen een last verplaatsen en heiinstallaties een klap op een paal geven. Herbouw de ‘Utrecht’ tussen het deels gesloopte flatgebouw ‘Gildeveste’. Maak ook binnen Hoog Catharijne duidelijk dat men voortdurend aan verbetering werkt. Maar dan niet als tijdelijke overlast waarvoor excuses wordt gevraagd, maar als een leuk en interessant gegeven. Junks kunnen tegen een vergoeding als speler worden ingeschakeld. Richt op de begane grond van een niet afgebouwde woontoren een (uiteraard voorlopig) bezoekerscentrum in. Verbeeld op panelen en via powerpoint- en videopresentaties de geschiedenis van wat we nu het stationsgebied noemen. Dan zullen de toeristen zich kunnen verwonderen over de lotgevallen van dit stukje stad: de chronische tragiek van nooit uitgevoerde plannen dan wel plannen waarvan men naderhand de geheel of gedeeltelijke uitvoering betreurde.Ten slotte zullen ze tot hun verbijstering vaststellen dat de wel voltooide bouwwerken binnen enkele tientallen jaren tegen de vlakte gingen om plaats te maken voor gebouwen die op hun beurt ten offer vielen aan… ja aan wat eigenlijk? Zouden de Utrechters met zo’n ‘Onvoltooide’ kunnen leven? Vraag het hen via een referendum. Kees du Gardijn

www.binnenstadskrant.nl

© Fotografie Boris Cornelissen Humphrey Daniëls Dick Franssen Ido de Jonge Jaap van de Klomp Sjaak Ramakers Arnaud Mooij Patrick van de Sande Fotoredactie Ido de Jonge Sjaak Ramakers Opmaak Ido de Jonge Druk: Dijkman Offset, Diemen Verspreiding: Guus Touker Oplage: 10.500 Brieven en kopij sturen naar: Binnenstadskrant Nieuwegracht 82 3512 LW Utrecht, tel. 2314555 [email protected] www.binnenstadskrant.nl

Buurtpreventiegroep Wijk C-Oost Oudegracht 17, 3511 AB Utrecht, tel. 2315668 Buurtpreventiegroep Lang en Breed 2de Achterstraat 63, 3512 VB Utrecht, tel. 2328591 Buurtpreventiegroep Wolvenroedel Ridderschapstraat 16, 3512 CP Utrecht, tel. 2317601 Bewonersgroep Wolvenbuurt Wolvenstraat 90, 3512 CH Utrecht, tel. 2310578 Bewonersgroep Vrouwjuttenhof Vrouwjuttenhof 29j, 3512 PZ Utrecht, tel. 2322948 Beheergroep A t/m Z Tuinstraat 34, 3511 VC Utrecht, tel. 2333147 Beheergroep NV-huistuin en omstreken Brandstraat 20, 3511 VE Utrecht, tel. 2367315

Deadline: 9 augustus 2004 Verspreiding: 28 augustus 2004

Werkgroep Pandhof Sinte Marie Visscherssteeg 9, 3511 LW Utrecht

De Binnenstadskrant is mogelijk gemaakt met bijdragen van:

Buurtcomité in oprichting Buurkerkhof 11, 3511 KC Utrecht, tel. 2313079

• • • •

Zakkendragersvereniging Zakkendragerssteeg 26 3511 AA Utrecht, tel. 2317578

• • • • •

Wijkraad Binnenstad Bewonersgroepen Binnenstad Wijkbureau Binnenstad Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, afdeling Welzijnszaken Dienst Stadsontwikkeling, afdeling Economische Zaken Utrechts Bureau voor Toerisme Cumulus Politie Centrum Particuliere giften

Bedrijven, instellingen en bewoners die de Binnenstadskrant willen ondersteunen met een financiële bijdrage kunnen een bedrag overmaken naar: giro 245122 t.n.v. Binnenstadskrant, Utrecht

Vereniging Grachtstegen Zakkendragerssteeg 2, 3511 AA Utrecht, tel. 2817122 Stichting Behoud Lepelenburg Hiëronymusplantsoen 9, 3512 KV Utrecht, e-mail: [email protected] Bewonersgroep Catharijnesingel Catharijnesingel 118, 3511 GX Utrecht, tel. 2304225

Bewonersplatform Centrale Oude Stad Korte Jufferstraat 37, 3512 EZ Utrecht, tel. 2321533 Twijnstraatcomité Twijnstraat 32, 3511 ZL Utrecht, tel. 2321045 Bewonersplatform Zuidelijke Oude Stad Visscherssteeg 9, 3511 LW Utrecht, e-mail: h.f.vandobben @tiscali.nl Stichting Beheer Zeven Steegjes Suikerstraat 17, 3511 XN Utrecht, tel. 2232036 Utrecht Weer Omsingeld Oudegracht 17, 3511 AB Utrecht, tel. 2315668 Stichting Werkgroep Herstel Leefbaarheid Oude Stadswijken Hartingstraat 162, 3511 HV Utrecht, tel. 2310976 BOCP (Bewonersoverleg City Project) Postbus 5043, 3502 JA Utrecht, tel. 2522322 Platform Binnenstad Utrecht (overleg bedrijven Binnenstad) Postbus 48, 3500 AA Utrecht, tel. 2363252 Centrum Utrecht (ondernemersvereniging) Postbus 506, 3500 AM Utrecht, tel. 2317438/2400717; fax 2304713 Wijkbureau Binnenstad Drift 10, 3512 BS Utrecht, tel. 2863960, fax 2863966, email: [email protected] Welzijnsorganisatie Cumulus bezoekadres Pahud de Mortagnesdreef 65-67, 3562 AB Utrecht, tel. 2758490; fax 2758499, e-mail: [email protected] Algemene Hulpdienst (Burenhulp Binnenstad) p/a Bloemstraat 65, 3581 WD Utrecht, tel. 2314788 Wijkagenten Binnenstad Bureau Paardenveld, Kroonstraat 25, 3511 RC Utrecht, tel. 2396150 Buurtcomité Vaartsebuurt Bleekstraat 47, 3511 TR Utrecht, tel. 2316972

Bewonerscomité Hooch Moreel Nicolaas Beetsstraat 136, 3511 HG Utrecht, tel. 2340268

Bij voorplaat: de zuil op het binnenterrein tussen NV-huis en Springweg is van zandsteen en afkomstig van een gesloopte kerk in Rotterdam. Utrecht kocht destijds een partij van deze stenen voor de restauratie van de Domtoren, maar in verband met het ‘Zandsteenbesluit’ mochten ze voor dat doel niet gebruikt worden. Pas op bij het naderen van de zuil. Hij staat namelijk middenin een hondenpoepveldje.

Voorplaat: Zuil NV-huistuin met Kaya en Robin, © Sjaak Ramakers

‘Gemeente luistert niet naar bewoners’ Van onze redactie ‘Utrecht staat vierde op de Europese lijst van regio’s met de hoogst opgeleide bevolking. En toch schijnen de bewoners niet in staat bij de inspraak over bouwplannen ook maar één idee aan te leveren dat de moeite waard is om over te nemen. Er is tenminste nauwelijks een voorbeeld van de laatste paar jaar waarbij de gemeente zelfs maar op één enkel onderdeel is meegegaan’, zegt Marlies Poetsche, bewoonster van een door afbraak bedreigd huis op de Oosterkade.

De plannenmakers Van onze redacteur Dick Franssen

In de huidige collegeperiode van zes jaar, waarin Leefbaar Utrecht de dominante factor is, komt in het stationsgebied geen enkele wezenlijke verbetering tot stand. Zelfs het troetelkindje ‘muziekpaleis’, dat met voorrang zou worden gebouwd, is er in 2006 nog lang niet. Als het er ooit komt. In een persbericht, dat op 18 mei met een week vertraging verscheen, zegt het college dat ‘het mogelijk moet zijn het muziekpaleis te bouwen binnen de vastgestelde kaders, onder voorwaarde van een sterke risicobeheersing’. Dat klinkt niet erg overtuigd. Niettemin moet er nu 3,9 miljoen euro richting architect, opdat hij zijn kijkdoos-fantasie kan omzetten in een ontwerp. Wat de toekomst brengen moge, Herman Hertzberger heeft voorlopig niet onaardig betaald werk. Wat Utrechtenaren willen is simpel, namelijk dat het rondom Hoog Catharijne en het station aangenamer wordt. De plannenmakers komen wat dat betreft niet veel verder dan ‘terrassen en winkeltjes’, een ‘oplossing’ die een kind kan verzinnen. Alsof je eindeloos horeca kunt toevoegen in een stad waar – zo onderzocht ANWB-blad De Kampioen – de bewoners buitengewoon ontevreden zijn over de prijzen in cafés en restaurants. Het is de grootste klacht van de Utrechtse bevolking. Alleen Riek Bakker kwam destijds verder dan ‘terrassen’: zij wilde het allerlelijkste deel van HC – het Gildenkwartier – slopen. Maar na de gemeenteraadsverkiezingen werd ze afgedankt, en besloot het college weer helemaal van voren af aan te beginnen. Helaas begon toen net de hoogconjunctuur te

verlopen. Gorbatsjov wist het destijds al: wie te laat komt heeft het nakijken. Toch doet zich zo nu en dan een gelegenheid voor wat aan de buitenkant van Hoog Catharijne te verbeteren. HC-eigenaar Corio had de Mediamarkt, toen die zijn intrek wilde nemen in het Gildenkwartier, kunnen verplichten iets publieksvriendelijks met de benedenruimten aan de straatkant te doen. Maar nee hoor, zoiets doet Corio niet. Kennelijk geen belang bij. De bevolking wil ‘gewone’ dingen, b. en w. willen ‘statements om Utrecht mee op de kaart te zetten’. Dat gaat steeds harder botsen. Reken bijvoorbeeld maar dat er weerstand komt tegen het plan om groenstroken, trapveldjes en volkstuinen vol te bouwen om de financiële risico’s van grote projecten af te dekken. Om 2006 te halen mogen de coalitiepartners elkaar wel stevig bij de hand houden.

Ook in het geval van de Oosterkade zijn alle bezwaren afgewezen. Haar huis, een poortwoning die toegang geeft tot het Van der Lindenterrein, moet plaatsmaken voor nieuwbouw. Zo langzamerhand heeft ze zich bij de sloop neergelegd. Maar ze blijft furieus over de manier waarop de gemeentelijke overheid volgens haar met mensen omgaat. ‘Als je meemaakt hoe je wordt weggewaaid… Je wordt als bewoners opgetrommeld om in te spreken, omdat dat volgens de wet nu eenmaal moet. Wat wij wilden was een discussie, dat er naar ons geluisterd werd. Wij hadden een goed alternatief. Maar er wordt gewoon niks meer gedaan. Is het een wonder dat veel mensen zich lamgeslagen voelen? Het is heel slecht voor de democratie als de burgers zich machteloos voelen. Dat heeft verstrekkende gevolgen’. Het Van der Lindenterrein is de afgelopen maanden ontdaan van de vervallen schuurtjes en andere bouwvallen die er stonden. Bij grondwerkzaamheden daarna ontdekten arbeiders de restanten van twee middeleeuwse pottenbakkersovens. Archeologen willen nog een paar maanden verder zoeken naar nog meer ovens. Na de zomer wil de projectontwikkelaar bouwen. Er komen woningen en een parkeerkelder.

Binnenstad krijgt concurrentie Van een onzer redacteuren De Binnenstad krijgt er – zo is de bedoeling van het college – een zware concurrent bij. Leidsche Rijn Centrum wordt het tweede complete centrum van Utrecht.‘De centrale ligging, de goede bereikbaarheid en de voorzieningen zullen het centrum aantrekkelijk maken voor inwoners van de hele regio’. B. en w. gaan zoeken naar ‘een culturele voorziening van formaat, die publiek trekt uit een nog groter gebied’. Het centrum komt te liggen aan de oostkant van Leidsche Rijn, op en rond de kruising van de dan verlegde en overkapte A2 en de spoorlijn naar Rotterdam-Den Haag. Naar verwachting gaat in 2008 de eerste paal de grond in.

Een plek om te wonen, te werken, te winkelen en uit te gaan, met kantoren, een diversiteit aan winkels en een uitgebreid aanbod aan horeca, dat is de bedoeling. Er is ruimte gereserveerd voor een bioscoop, een theater en een museum. Leidsche Rijn Centrum krijgt in ieder geval geen (naar binnen gericht) overdekt winkelcentrum. De huidige plannen zijn groter dan de oorspronkelijke. Met name de horeca en de culturele voorzieningen krijgen meer ruimte. Maar het blijft opmerkelijk dat een compleet nieuw centrum het moet doen met slechts één bioscoop. Over de kosten spreekt het persbericht niet.

3

Het woord aan de lezer www.binnenstadskrant.nl

Geen steigers maar steen Kun je met steigerbuizen, puur suggestief, de robuuste sierlijkheid van de hooggotische Domkerk nabootsen, oproepen, suggereren? Wie, zoals ik, de cd-rom 750 Jaar Gotische Domkerk vol verwachting kocht en nieuwsgierig bekeek, raakte wel even betoverd door de vertoonde kunstjes. Maar de twijfel bleef. Nu de glimmende buizen dwars door de kastanjes op het Domplein worden gefriemeld, zinkt me de moed in de schoenen. Wat een ellende! Het wordt gewoon een enorm woud van buizen, zonder herkenbare structuur – laat staan de structuur van het in 1674 weggewaaide schip van de Domkerk. Nee, zo moet het dus niet. Complete herbouw, waar zo ongeveer elke kwart eeuw fanatieke ‘kenners’ voor pleiten, is natuurlijk ook een doodgeboren fantasiekindje: wat moet je met zo’n gebouw. Kijk dan eens in Engeland, waar ze de ruïnes van de kerkenstorm van Henry VIII tot juweeltjes hebben verheven. Romantisch, historisch, indrukwekkend, en bruikbaar voor theater, muziek – of gewoon heerlijk om er te zitten. Doodzonde dus dat de vroede vaderen in de 19de eeuw de puinhopen op het Domplein hebben opgeruimd in plaats van ze te fatsoeneren. Maar dat kan alsnog, in omgekeerde richting: van opgeruimd terug naar ruïne. Geen (gelukkig) tijdelijke steigers, maar permanente steen: trek de pilaren van mooi beton, in originele profilering, op tot aan

verbrokkelde vertakking naar het verdwenen dakgewelf. De tekeningen van H. Saftleven (1675) laten secuur zien hoe dat er, natuurlijk vereenvoudigd, moet uitzien. De fundamenten liggen nog onder straat en plein.

De bestaande rijbaan moet wel vrijblijven, maar kan best flink smaller. De bus zou tussen de kolommen door kunnen rijden: bushalte in het ‘schip’. Maak er meteen iets bruikbaars van, waar je soms entree voor kunt vangen: lichtinstallaties op de pilaren, voorzieningen voor klank en lichtspel. Natuurlijk ook voorzieningen voor eenvoudige tijdelijke overkapping van de ‘ruimte’ inbouwen. Als het met smaak en maat gebeurt, wordt dit geen ‘decor’, geen kitsch, maar heel organisch. Natuurlijk zie je dat het nieuw is, maar de restauratie van de oude ruimte kan sterker werken dan de nieuwe constructie. De grond moet daar bij passen, bijvoorbeeld door de bestrating te vervangen door graniet’zerken’ en doorkijkplaten naar de archeologische ondergrond. Tja, het Vrijheidsbeeld en de bomen. Als die technisch niet in de weg staan, houden zo. Het beeld kan ook naar de voet van de Domtoren. Als dan het eeuwige windprobleem op het Domplein opgelost kan worden (schermen?), dan wordt het tijd al dat moois beter te gaan gebruiken. Het moet mogelijk zijn eigenaars, beheerders en gebruikers van Domplein, Domkerk, Domtoren, Maartenshof, Pandhof en Kapittelzaal (aula UU) cultureel aan elkaar te knopen. Zodat Utrechters en buitenlui het hele jaar door naar voorstellingen ergens in ‘het Domkapittel’ trekken.

Glimmende buizen worden dwars door de kastanjes gefriemeld (© Sjaak Ramakers)

Jos Goos

Verdwenen erfgoed Utrecht doet veel moeite om verdwenen erfgoed tijdelijk zichtbaar te maken. Want met behulp van 260.000 kg steigerbuis wordt de door een wervelwind in 1674 verbroken verbinding hersteld die er eeuwenlang was tussen de Domtoren en de Domkerk. Bezoekers kunnen zich dan een beter beeld vormen van de grootsheid van de oorspronkelijke situatie. Minder bekend is dat ook aan het Servaasbolwerk verdwenen erfgoed tijdelijk zichtbaar wordt

4

gemaakt. Het erfgoed waarop we doelen is het Zocherplantsoen in de oorspronkelijke omvang waarvan de ruimtelijke werking nog werd vergroot doordat de grote tuin van het Huis Zoudenbalch er op aan sloot. Deze situatie bestond van ongeveer 1860 tot 1943. Dat hier toen een mooi stuk plantsoen verdween was niet het gevolg van een wervelwind, maar van de Tweede Wereldoorlog. In 1943 bouwden de Duitsers, deels in het plantsoen en deels in die tuin, een enorme bunker. Projectontwikkelaar Oostmeijer wil de bunker nu vervangen door een dubbel zo hoog gebouw met 16 luxueuze appartementen op een parkeerkelder. De gemeente was zo enthousiast dat zij vergat om na te gaan of er, terwille van andere belangen, geen beter plan mogelijk was. (Een vergeetachtigheid waar de gemeente tegenover projectontwikkelaars wel vaker last van blijkt te hebben.) Zo’n ander belang is het behoud en herstel van het Zocher-

plantsoen dat in het geldende bestemmingsplan als eerste uitgangspunt wordt genoemd. Dat had als beter plan op kunnen leveren: een minder massaal nieuw gebouw of zelfs het idee om de bunker niet door te verkopen maar zelf te slopen en het Zocherplantsoen te herstellen, zoals aangegeven in het gemeentelijke vouwblad voor bezoekers van het museumkwartier, waar het gebied met de bunker ‘groen’ is. Geen geld omdat dat 1,2 miljoen euro zou kosten? Dat is een kwestie van prioriteiten: alleen de aanvulling van de plankosten voor de ondergrondse parkeergarage op het Lucasbolwerk bedroeg al meer! De sloop van de bunker is nu aan de gang. Ga zodra de sloop gereed is vooral even kijken welke historische kans hier gemist dreigt te worden om na zestig jaar Duitse bezetting het Zocherplantsoen in oude glorie te herstellen! Kees Bos

30 april

© Humphrey Daniëls

Tracé lijn 12 gigantisch probleem Ondanks groeiende tegenstand in de gemeenteraad houdt het college nog vast aan een busbaanroute via de Pelikaanstraat om het Ledig Erf te ontlasten. Lijn 12 (de Uithoflijn om de zuid) rijdt volgens dat plan op spoorniveau door de Pelikaanstraat, daalt af bij de begraafplaats Soestbergen, gaat onder de Waterlinieweg door en

doorkruist vervolgens het groene gebied Maarschalkerweerd. Het overigens al oude, en bovendien zeer kostbare idee valt uiteraard volkomen verkeerd bij de bewoners van de Pelikaanstraat. Ook de aantasting van het groene gebied Maarschalkerweerd roept weerstand op. Al sinds 1996 is de gemeente op zoek naar een definitief tracé voor de busbaan. Op het ogenblik gaan de bussen nog allemaal via het Ledig Erf, waar de luchtvervuiling de laatste tijd boven een acceptabele grens was gekomen. Om het particuliere verkeer op die route te ontmoedigen heeft het

college de stoplichten in de omgeving zo scherp afgesteld dat er slechts mondjesmaat auto’s door kunnen. Volgens de vervoerdersorganisatie EVO heeft de maatregel inderdaad effect. De helft van de bevoorraders van de Binnenstad zoekt een andere route, waarbij ze gemiddeld veertien kilometer omrijden en op die manier een aardige extra bijdrage leveren aan de totale Utrechtse luchtvervuiling. Vrachtwagens mogen ’s morgens van zeven tot elf in de Binnenstad

komen. Volgens de EVO zou de congestie rond het Ledig Erf verminderen als de winkeliers vroeger in hun zaak zijn, zodat de bevoorraders gebruik kunnen maken van de rustige tijd direct na zeven uur.

Zonder wielen Zgeleden. Voordeur in onnige dag lang

© Sjaak Ramakers

Oude rechtbank wordt hotel Het college heeft na een openbare inschrijving de voormalige rechtbank aan de Hamburgerstraat projectontwikkelaar Vomandi B.V. te Amstelveen verkocht. Vomandi deed het hoogste bod. De ideeën om er een stedelijk historisch museum te beginnen zijn daarmee van de baan. In de plannen is ruim 1600 m2 meter gereserveerd voor publieksfuncties van Het Utrechts Archief. Verder komt er een driesterrenhotel met circa 40 kamers. Ook zal in het hoofdgebouw 1.500 m2 kantoorruimte komen en ruimte voor sociaalmaatschappelijke en culturele voorzieningen. In het pand in de Hamburgerstraat 30 zullen woningen worden gemaakt. Het plein krijgt een opknapbeurt en wordt voorzien van nieuwe bestrating, nieuwe groenvoorziening en een zitobject. Het wordt overdag toegankelijk voor het publiek.

zicht. Geen boodschappen vergeten.Toch is er iets. Die fiets. Niet de eerste keer. Staat nog vastgeketend op de gracht. Als ie er nog staat. Zucht, ogen draaien omhoog. Grommend terug – fiets halen. En die dan wegbergen met veel sloten. Een fiets op straat is als een bijdrage aan een inzameling. Voor wie een fiets nodig heeft of geld. Ben opgegroeid met een fiets tussen de benen. Een verlengstuk van doen en laten. Slingeren, schuren, vallen, overal door- en overheen, slippen, scheuren. We waren de helden uit onze verhalen. En later de ploeteraars naar school. Weer of geen weer, altijd wind tegen, altijd dezelfde weg. Doortrappen. Buiten de stad was het. Slechts één keer ben ik door een auto geschept. In de Binnenstad gaat het anders. De afstanden zijn gering, de omwegen niettemin lang. Stoppen, wachten, slome mensen voor je die je niet voorbij kunt omdat het te smal is. Dat eeuwige gezoek naar waar je je fiets aan kunt vastmaken. Al die straten van rechts waar ik met een boog naar links op af ga omdat ik weet dat ik niet meer kan stoppen als er iets aankomt.Want op de fiets wil ik opschieten. Dat slippen van vroeger komt ineens goed van pas. Ik heb de dood een aantal keer in de ogen van een automobilist van rechts gezien. Het mocht nog niet voorbij zijn tegen de grill van een automobiel. Dan maar zonder wielen. Ik vergat de fiets niet meer, ik liet hem thuis. Je hebt weinig

Ido de Jonge tussen wielen (© Sjaak Ramakers)

nodig: een tas of een rugzak en schoenen die tegen stukjes glas en andere scherpe dingen kunnen, want anders blijf je schoenen kopen en dat is voor liefhebbers. Voor de rest ben je vrij te gaan waar je wilt. Heel vrij. Vogelvrij. Voetgangers zijn kwetsbaar, meat on the street. Voor de blik- en staalstorm van de rest ben je geen partij. Die blijf je uit het vaarwater. Maar dan zijn er nog genoeg die menen dat er bij jou nog wel wat af kan. Ik kan menen dat ik arm en onwetend over straat ga, anderen zien dat echt anders. Ze willen de weg weten. Ze willen goede doelen slijten, politieke partijen, religies, papiertjes en snacks die minder dik maken. Of kranten. Ze zeggen ‘mag ik u wat vragen’. En dan volgt een verhaal dat eindigt met ‘geef mij geld’. Vertel mij wat, ik zie het zo. Op de fiets zal je dat niet gebeuren. Zonnige zondag. Domplein bij een bushokje. Ze is nonchalant gekleed op het slordige af – we verschillen wat dat betreft weinig. Wat tassen. Krulletjes, aardig, vragend gezicht.‘Mag ik wat vragen?’ ‘Needanku’ mompel ik. Wil door. Maar ze laat zich niet wegwuiven. O daar gaan we, nou komt er een verhaal en dan ‘geef mij geld’.‘Waar is de Lange Nieuwstraat?’ Zo afgestompt kan ik niet zijn, één blik was altijd voldoende. Toch. Ik wou dat ik er even niet was. Ido de Jonge

‘Hoeken met huisgeheimen komen bloot’* Van onze redacteur Jolanda Minjon

Zoek het verborgen Utrecht. Wie vraagt zoiets nu aan iemand die hier geboren en getogen is. Hoezo verborgen? Ik zou de stad niet kennen? Kom nou! Toegegeven: je weet het nooit. Ik doe alleen de noordelijke Binnenstad. Mocht

De bibliotheek van Letteren op de Drift komt hier ook op uit. Er zijn een paar banken en plantenbakken.‘Je mag binnen niet roken, dus doe ik dat hier’, meldt een studente. Komende zomer gaat de Universiteitsbibliotheek verhuizen naar de Heidelberglaan in de Uithof. Het paviljoen wordt dan afgebroken. Misschien dat de binnentuin dan weer wat mooier wordt. Het is nog niet bekend wat er met de bibliotheek gaat gebeuren, hoor ik.

ik daar iets tegenkomen waarvan ik het fijne niet weet, dan vraag ik dat. Daarom neem ik een bloknootje mee. Vanaf de Nobelstraat sla ik rechtsaf de Keizerstraat in. De drukkerij van het Utrechts Nieuwsblad is hier begin jaren ’80 vervangen door SSH-woningen. Er is een hek – uiteraard alleen voor omwonenden – naar een klein parkeerplaatsje annex binnenterrein. Sombertjes. Er wordt hier niet gebarbecued of ’s zomers gezellig buiten gezeten, lijkt me zo. De binnenplaats van de Korte Juffer oogt – door het hek – wat beter; er is hier dan ook een bewonerscomité, dat scheelt een stuk. De Kloksteeg om de hoek bij de Wittevrouwenstraat – met ook weer SSH-appartementjes – loopt dood. Ik moet toegeven: hier ben ik nog nooit geweest. Niet veel gemist, trouwens. Een paar fietsenrekken, vuilniszakken, geen potten met planten of iets anders om de boel wat op te vrolijken. Ook hier geen barbecuende buren, denk ik. Plantenbakken Op de binnenplaats van de Universiteitsbibliotheek in de Wittevrouwenstraat staat het ‘paviljoen’. Een glazen pand, zo’n 25 jaar geleden opgetrokken als tijdelijke oplossing en inmiddels gemoderniseerd met lokalen met computers en andere faciliteiten.

Gigantische binnentuin Aan de andere kant van de Wittevrouwenstraat zijn een paar kleine straatjes, waar je normaal aan voorbij loopt of fietst: Molenstraat,Wolvenstraat en Wolvenplein. Een tijdje geleden waren er nog plannen om de gevangenis op het Wolvenplein te slopen zodra ze leeg kwam. Nu is ze sinds 2000 een officieel rijksmonument, want het is de oudste nog in tact zijnde cellulaire ‘penitentiaire inrichting’ van Nederland. Ben ik daar – als Utrechtse – trots op? Ik weet het niet. De achterkant van de panden in de Ridderschapstraat komt uit op de Plompetorengracht. Dat is een flinke afstand, dan moeten een aantal huizen toch een aardige achtertuin hebben. Dat moet ik onderzoeken. En ja hoor, de Kathedrale Koorschool bijvoorbeeld heeft een gigantische binnentuin, doorlopend tot aan de crèche in de Ridderschapstraat. De tuin wordt gebruikt in het speelkwartier en tijdens het overblijven. Er is een klein stukje met aangeplante bloemen, waar de kinderen niet mogen spelen. Voor de rest is het speelruimte: klimrekken, voetbaldoelen en schommels, en grote bomen. Wat opvalt is de rust – het is nu woensdagmiddag – je hoort geen verkeer en je kunt je haast niet voorstellen dat je hier in de Binnenstad bent. Potten en planten Vanaf de Plompetorengracht richting Breedstraat-

buurt. De Wijde Begijnestraat met aan de linkerkant de Wijde Begijnehof. Nooit geweest. Altijd langsgefietst, nooit bezocht. Onder een poort staan links nog de oude huisjes van de ‘oude’ Wijde Begijnehof; rechtdoor kom je op een pleintje met een aantal redelijk nieuwe 55+ woninkjes. Geen last van het verkeer en de Plus op loopafstand. Sommige bewoners hebben veel potten en planten voor hun deur staan en maken het hofje zo wat groener en leefbaarder. Andere bewoners geven er niet zo om. Rechts achterin is een tuin, afgesloten voor ongewenste bezoekers. Een bewoonster van de Wijde Begijnehof vindt het te stil:‘Er komt niemand langs mijn raam, ik zie soms hele dagen niemand’. Zo is er altijd wat. Aan de overkant – achter een afgesloten hek – een groot grasveld met banken, een glijbaan en speeltoestellen voor de kinderen. Lapjesmarkt In de jaren ’70 werd het ‘kasteel’ van drukkerij Van Boekhoven-Bosch op de Breedstraat veranderd in een appartementengebouw. Het binnenterrein was toen nog openbaar terrein. Een jaar of acht geleden ging het op slot. Aan de voorkant (geen dubbele ramen) is er zeker in het weekend veel geluidsoverlast van de lapjesmarkt en het uitgaanspubliek. Maar in de hof geloof je weer niet dat je midden in de Binnenstad bent. ’s Zomers zonnen of picknicken de bewoners op het grasveld. Een enkele keer is er een feest. Soms komen er kinderen spelen in de tuin via het welzijnswerk Cumulus, die een sleutel heeft. Het pleintje in de Lange Lauwerstraat lijkt zo op het eerste gezicht een rustige en vooral groene haven ver weg van de drukte op de Breedstraat en het Predikherenkerkhof. Twee bewoonsters verzorgen de beplanting en het onderhoud. Een stukje verderop is de Lauwerhof met de Watertoren, tot voor kort Waterleidingmuseum en vanaf september informatiecentrum van Hydron. Het lijkt het enige hofje in deze buurt dat niet is afgesloten met een hek of deur. Mevrouw Bankers houdt de ingang schoon. Op het terrein komen een aantal panden uit van de woongroep op het Predikherenkerkhof, de Lange Lauwerstraat, de Korte Lauweren de Breedstraat. De controle door de politie en stadstoezicht is intensief. Heerlijk rustig Op het Predikherenkerkhof is een appartementencomplexje van Portaal met zes huurwoningen. Voorheen sociale woningbouw, nu is de huur aardig opgetrokken, dus wonen er vooral goedverdienende alleenstaanden en samenwonenden. Ook hier is een prachtige, behoorlijk grote – niet openbare – binnentuin. Kevwe Scott-Emnakpor woont hier al een paar jaar, inmiddels met zijn vriendin en sinds kort ook kind. Hij zegt: ‘Eerlijk gezegd gaf de tuin destijds de doorslag. Het is heerlijk rustig, } Gaat verder op op bladzijde 8 }

Nijntjepleintje (© Arnoud Mooij)

7

Een moderne immuniteit Van onze redacteur Marjan Heisterkamp

Een mooi voorbeeld van een modern en toch historisch stukje stad is het complex op de Mariaplaats. Drie hekken scheiden dit complex van de openbare ruimte, de Mariaplaats aan de voorkant en de Walsteeg aan de achterzijde. Het terrein rond de in 1997 gebouwde woningen is overdag open voor passanten. ’s Avonds gaan de hekken dicht en wordt de woelige stad buitengesloten. Uitermate passend binnen de historie van Utrecht en de Mariaplaats in het bijzonder.

Op de plek van de huidige Mariaplaats lag in de middeleeuwen een kerkelijke enclave, de immuniteit van Sint-Marie. Een immuniteit is een terrein bij een kapittelkerk waar de kerk het voor het zeggen heeft en de stedelijke belastingontvanger en burgerlijke rechter buiten de deur houdt. Kanunniken houden zich bezig met het beheren van de bezittingen van de kerk.Aanvankelijk wonen ze, net als monniken, in een gemeenschappelijk gebouw. Latere kanunniken wonen in een eigen huis op het terrein, al blijft de grond eigendom van de kerk. De Mariakerk is de vierde stenen kerk die in de 11e eeuw in Utrecht wordt gebouwd, een bouwexplosie die pas in de 20e eeuw wordt geëvenaard bij de bouw van Hoog-Catharijne. Burgers moeten wijken Voor de bouw van de Mariakerk en de huizen van de kanunniken wordt aan het einde van de 11e eeuw een terrein van ruim 3 hectare vrijgemaakt.Veel staat er niet op dit stukje weiland, alleen de Springweg ligt lelijk in de weg. Deze weg verbindt verschillende handelswijkjes en komt uit bij het huidige Achter Clarenburg. De enkele burgers die er wonen, moeten naar elders verdwijnen. Ook dit heeft zijn pendant in de huidige tijd. In 1996 moeten niet zozeer burgers als wel auto’s van burgers wijken voor de luxe woningen van de moderne kanunniken.

Complex op de Mariaplaats van binnenuit (© Ido de Jonge)

} Vervolg van bladzijde 7 } en heel prettig om tegenaan te kijken. In een grote stad en dan ook nog in het centrum verwacht je niet zoveel groen om je heen. We zitten er af en toe te picknicken of met vrienden wat te drinken. Een enkele keer is er een tuinfeest’. De conclusie: er is wel degelijk een verborgen Utrecht. Zelfs voor een echte Utrechtse zoals ik. * ‘Hoeken met huisgeheimen komen bloot’ is de eerste zin van het gedicht ‘Beumer en Co.’ van Gerrit Achterberg.

8

Universiteit en kapittels opgeheven Met de reformatie komt er langzaam een einde aan de immuniteit. De Mariakerk mag niet meer worden gebruikt en vervalt. In 1579 raken de kanunniken de immuniteitsrechten kwijt. Begin 17e eeuw wordt de wekelijkse markt voor pluimvee en zuivel naar het Mariakerkhof verplaatst. Burgers zien de ruime percelen en bouwen woninkjes in voortuinen en op achtererven. Het definitieve einde komt in 1811: keizer Napoleon bezoekt Utrecht en schaft daarbij niet

Sponsorloop Zondag 20 juni houdt Amnesty International voor de zeventiende keer de Sponsorloop. Lopers kunnen zich door vrienden, familie of bedrijven per gelopen ronde laten sponsoren. De opbrengst is dit keer bestemd voor de Campagne Stop Geweld Tegen Vrouwen. De start is om twee uur op de Stadhuisbrug. Het parcours loopt door de Binnenstad. De rondes zijn 800 meter lang en tot vier uur kan er gelopen worden. Informatie: sponsorlooplijn 030-2318803 of e-mail: [email protected]

Pandhof St.-Marie (© Boris Cornelissen)

alleen de Utrechtse Universiteit af maar heft ook de kapittels op. Gouden fresco’s en mozaiekvloeren Voorafgaand aan de nieuwbouw is het terrein tussen conservatorium en Walsteeg grondig onderzocht, waarbij de archeologische dienst veel bijzondere vondsten heeft gedaan die kleur geven aan wat al bekend is uit archieven. Kanunnik Frederik Osseken bijvoorbeeld, hoeft niet bang te zijn dat hij zijn bezoekers niet kan bergen: de woonkamer in zijn vroeg 14e eeuwse huis is maar liefst ruim 60 m2 groot. De wanden zijn versierd met gouden fresco’s en op de vloer ligt een mozaïek van zo’n 20.000 tegeltjes. Honderd jaar later vindt zijn opvolger dit alles maar ouderwets. Hij laat de muur schoonbikken en gebruikt het puin om de vloer te bedekken. In de kelder onder een van de appartementengebouwen van het complex Mariaplaats is de vloer van kanunnik Osseken overigens weer in al zijn glorie te bewonderen – overdag natuurlijk. Literatuur: Evert van Ginkel, Verleden wijk, De immuniteit van Sint-Marie (Historische reeks Utrecht 23, Archeologisch en Bouwhistorisch Centrum Utrecht; 1998) en Een paradijs van weelde, geschiedenis van de stad Utrecht (Het Utrechts Archief; 2000).

Tolsteegbrug Bewoners en ondernemers rond de Tolsteegbrug en het buurtoverleg Zuidelijke Binnenstad hebben een plan gemaakt voor herinrichting van de Tolsteegbrug. Momenteel is er veel overlast van geparkeerde fietsen. Dat kan nog toenemen als in juli het Louis Hartloopercomplex open gaat. Ruimte voor fietsparkeerplaatsen ontstaat door de bushalte af te breken en het trottoir te verleggen. Wijkwethouder Yet van den Bergh beslist over het plan.

Romantisch wonen met een buitenplee Door onze redacteur Toos Wits

Halverwege de Springweg rechtsaf, door een poortje. De Tuinstraat: een oase van rust. Mooie bestrating, veel groen en veel geraniums. En min of meer afgesloten van de buitenwereld. In één van de huisjes woont Monique van der Heiden. Twee jaar geleden verhuisde ze vanuit IJsselstein hierheen. Het bevalt haar uitstekend.‘Het is weliswaar klein, woonkamer beneden met op de eerste verdieping twee slaapkamertjes, maar het is er heerlijk stil. ‘Jammer dat de straat op donderdagavond als stalling voor fietsen en als urinoir wordt gebruikt. Dan is het hier vol, vies en luidruchtig. Op vrijdagochtend heel vroeg, om een uur of drie, vier word je altijd gewekt door uitgaanspubliek en studenten die hun fiets nogal luidruchtig komen ophalen. Ik ken niet veel mensen in de straat, weet niet eens wie mijn buren

Kameren Monique kijkt uit op een rij witte huisjes. Een jaar of 25 geleden zijn ze van de ondergang gered. Er waren vergevorderde plannen ze te slopen en vervangen door nieuwbouw, zoals verderop in de Tuinstraat aan de noordkant straat. In de periode na de Middeleeuwen was het een gebruikelijke vorm van liefdadigheid dat rijke burgers een aantal huisjes lieten bouwen waar ouden van dagen hun laatste levensjaren vrij, dat is gratis, mochten wonen. Omdat deze huisjes in hoofdzaak uit één, al of niet ruime kamer bestonden werden zij ‘kameren’ genoemd. De afgelopen tien jaar zijn veel rijtjes kameren grondig gerestaureerd en gerenoveerd. Zo ook de de Beijerskameren in de Agnietenstraat en de Lange Nieuwstraat. De twaalf huisjes waren bestemd voor voor arme, oude vrouwen, die wel van onbesproken gedrag moeten zijn.

Pleisterlaag Ook Maria van Pallaes bestemde een deel van haar nalatenschap voor zogenaamde vrijwoningen voor kleine gezinnen of alleenstaande vrouwen. Marja Macville is één van de bewoners. Haar verhaal komt op het volgende neer. ‘Oorspronkelijk was hier geen stromend water en geen electra. In 1948 is om technische redenen de witgekalkte pleisterlaag van de huisjes verwijderd, zodat de rode baksteen te voorschijn kwam. Maar achter de mooie geveltjes viel eigenlijk niet te wonen, want het lekte en tochtte en er was geen sanitair. De meesten stonden leeg. In de zestiger jaren kwamen er krakers. Het was intussen overgedragen aan de gemeente die de huisjes voor een gulden verkocht aan het Utrechts Monumentenfonds met de verplichting ze op te knappen. De bedsteden verdwenen en op de zolder kwamen slaapkamers. De kappen werden hersteld, de schoorstenen verbeMarja Macville (© Sjaak Ramakers) terd. Bovendien kwamen er keukentjes in en werden de trappen minder steil gemaakt. zijn. Maar ik geniet van deze oase midden in de stad De houten schotten, die als tussenwanden fungeeren neem de donderdagnacht voor lief. Het is jammer den maakten plaats voor gepleisterde muren en alles dat we er uit moeten. We woonden hier maar tijdekwam fraai in de verf’. lijk. Begin juni is het afgelopen’.

Monique van der Heiden (© Dick Franssen)

Poep en scheet Marja vervolgt: ‘Enkele krakers van toen zitten er nog steeds en betalen een zeer lage huur. Hoewel de nieuwere bewoners een aangepaste huur afdragen zijn de huurinkomsten voor het Utrechts Monumentenfonds zo laag dat er geen of weinig geld is voor renovatie. Het Utrechts Monumentenfonds moet bestaan van subsidies . Nu die opdrogen moet het onderhoud uit eigen middelen geschieden en is het een kwestie van afwegen tussen de verbouwingskosten en de huuropbrengsten. Wanneer er iemand vertrekt knappen ze het op en verhuren dan tegen een hogere huur. Maar er is hier vrijwel geen verloop en ik ga ook niet weg, ik vind het hier fantastisch. En dus wordt mijn huisje niet opgeknapt. Echter, ik heb in de tuin nog steeds een buitenplee samen met mijn buurman. In de winter is het bepaald niet gerieflijk om voor iedere poep en scheet door de kou te moeten. Ik gebruik een emmertje om het closet door te spoelen, maar je begrijpt dat het in de winter een hele klus is de boel niet te laten bevriezen. Graag zou ik binnen een toilet willen hebben in een fatsoenlijke badkamer. Het toilet wat er nu staat heb ik uit een oude trein gesloopt, het is speciaal omdat het een rechte uitlaat heeft. Alles glijdt zo de put in. Er stond een oude poepdoos. De vlekken van de oude poepdoos staan nog in de muren en het stinkt. Ik hoop dat ik toestemming krijg om met eigen middelen het huisje te verbouwen’.

9

Het hek rukt op Van onze redacteur Dick Franssen

Guus Verduyn, directeur van het Ontwikkelingsbedrijf gemeente Utrecht, achter een hek. Geen mooi gezicht, maar hij wilde het zelf. Uiteindelijk. De toegang naar het terrein van zijn huis zit tegenwoordig dicht. ‘We hebben het zo lang mogelijk zonder hekken geprobeerd, maar het ging echt niet langer. Het was een enorme zooi.’ Hof van Sint Jan. Zo heet het vroegere ‘Gat in de Voorstraat’. Verduyn woont er vanaf het begin, op de twee bovenste verdiepingen van de ‘toren’. Hij heeft een prachtig huis, met allerlei terrassen en andere buitenruimtes en met een fantastisch 360 gradenuitzicht over de stad. Zijn vorige huis, in Tuindorp, was ook heel aangenaam.‘Maar dit is toch wel veel unieker. En onvoorstelbaar rustig dat het hier is…’ Die rust is fors toegenomen dankzij de hekken.Tot die tijd was het er nogal eens bal. Dronken mensen die in de hof kwamen om te plassen, zwervers die bivakkeerden in het trappenhuis van de toren, verslaafden die er hun spuiten achterlieten, inbrekers in de parkeergarage, graffiti. Pislucht en spuiten Al een tijd zijn de hekken in Utrecht in opmars. Het was zo goed bedoeld van de inmiddels naar het rustige Groninger platteland vertrokken architect Aart

10

Oosting. Het rijtje nieuwbouw in de Lange Jansstraat tussen Slachtstraat en Janskerkhof voorzag hij van een onderdoorgang in Frans-Italiaanse stijl. Hoe sfeervol. Maar na een tijdje waren de bewoners het goed zat. Niks leuke passage. Pislucht, spuiten. Zwervers. Nachtelijk kabaal. En dus kwamen er zo’n tien jaar geleden hekken. Bij de nieuwbouw op de Mariaplaats was de afsluiting ’s nachts bij het ontwerp meteen al meegenomen. De Pandhof Sinte Marie, een eindje verder, gaat tegenwoordig ook ’s avonds dicht. De binnenplaatsen van de SSH-complexen in de Korte en Lange Jufferstraat – vroeger vrij toegankelijk – zijn inmiddels de hele dag op slot. Een heleboel steegjes kun je allang niet meer in.Van Hoog Catharijne is ‘s nachts een steeds kleiner deel open, en straks misschien helemaal niets meer. De verborgen stad groeit. Genieten Guus Verduyn over de Hof van St. Jan:‘In het begin is er een heftige discussie geweest of er een hek zou komen. Met een nipte meerderheid is toen besloten dat we zouden beginnen zonder hek. Ik was het daarmee eens. Omdat ik vond dat iedereen van dit stukje van de stad moest kunnen genieten. Er zijn al veel te veel prachtige plekjes in de Binnenstad, die ofwel afgesloten, ofwel totaal verloederd zijn. In een heleboel stegen is het niet te harden van de pislucht. Maar al snel merkten we dat het niet makkelijk zou zijn. Mijn dochter is bijvoorbeeld een keer ontzettend geschrokken van een spuiter in het trappenhuis. Op een Koninginnedag stonden ze hier met tien man tegelijk tegen een muur te pissen. Ik vroeg waar ze vandaan kwamen. Uit Montfoort. Welke straat? Waarom wil je dat weten? Dan kom ik morgen met tien man tegen jullie huizen pissen.’ Van kwaad tot erger ging het. ‘Op een gegeven moment heb je het gehad. En ik heb er van harte mee ingestemd dat er een hek is gekomen. Maar het blijft

© Jaap van de Klomp

natuurlijk jammer dat het moest. En raar is het ook wel. Want er is hier nu een huis te koop. Er hangt een bord van de makelaar. Maar je kunt er vanaf de Voorstraat alleen maar door het hek naar gluren’. Hangjongeren Een verademing vindt Maria de Bruin van de bewonersvereniging het hek dat sinds een jaar of drie het SSH-complex aan de Korte Jufferstraat afsluit.‘Ik woon op de tweede verdieping, en hierboven is een bordes waarop zwervers zich installeerden, hun behoeften deden en hun vieze kleren uithingen. Wat ben ik blij dat dat nu afgelopen is’. Behalve zwervers hadden ze in het complex ook last van spuiters, van insluipers en van jongeren van het Gregorius.‘De zakjes van het eten dat ze bij De Goeij-Koot kochten gooiden ze hier weg. En verder stonden ze hier na schooltijd te blowen of zich gewoon te vervelen. Hangjongeren, om het zo maar te zeggen’. Sinte Marie Het had weinig gescheeld of de unieke tuin van de pandhof Sinte Marie had niet meer bestaan. De werkgroep van vijf mensen die de tuin onderhoudt, wilde er in ’97 mee stoppen omdat er ’s nachts voortdurend op de planten werd getrapt en geslapen. Emma van den Dool:‘Je hebt een grens qua inspanningen.Als je ziet dat wat je doet helemaal voor niks is dan stop je ermee’. De gemeente zegde hekken toe, en dankzij die belofte ging de werkgroep door. Na twee jaar wachten was het dan zover. Emma:‘Het is jammer dat de mensen nu niet meer ’s avonds schuin kunnen doorsteken, maar het zijn mooie hekken, die nauwelijks opvallen’.

www.binnenstadskrant.nl

6 x Don Giovanni Vanaf 5 juni is de Geertekerk het theaterpodium van een operaproductie van Mozart’s ‘dramma giocoso’ (grappig drama) Don Giovanni. Het gaat om de zogeheten Praagse (oer)versie uit 1787. Aanleiding voor het bijzondere muziektheaterproject – waaraan barokspecialist Ton Koopman zijn medewerking verleent – is het vijfjarig bestaan van het Arezzo Ensemble, een kamerorkest voor vergevorderde amateurs/semi-professionals dat zich toelegt op oude muziek (van barok tot vroege romantiek). De opera wordt geproduceerd door de speciaal hiervoor opgerichte stichting Marzimino en een professionele producent. Voorstellingen zijn op 5, 7, 9, 10, 12 en 13 juni om kwart voor acht. Artistiek staat het geheel onder leiding van dirigent Chris Pouw en regisseur Annerieke Groen. Beiden waren al eerder betrokken bij Utrechtse operaproducties. Het enthousiasme voor de hernieuwde samenwerking in dit project is voelbaar. Eind 2003 zijn diverse auditierondes gehouden voor de solistenrollen. Hoofdfiguur Don Giovanni wordt vertolkt door de Utrechtse bariton Martijn Sanders. (© Jaap van de Klomp)

Eerbetoon aan Kid Dynamite

Migrantengeschiedenis

The Morning After/Vers

Met het nieuwe muziekproject Kulembanban brengen Fra Fra Sound en gastvocalist Carlo Goedhart op vrijdag 11 juni in Rasa een eerbetoon aan de legendarische Afro-Surinaamse tenorsaxofonist Kid Dynamite (1911-1963). Goedlachs, strak in het pak en met aan de mond een gouden Conn tenorsax, bracht Kid Dynamite in de jaren veertig en vijftig de Amsterdamse Zeedijk aan het swingen. Kid Dynamite werd vooral geroemd om zijn afwijkende stijl: een mengvorm van Amerikaanse jazz, Surinaamse kaseko, Braziliaanse samba en calypso uit Trinidad. Kid Dynamite’s ritmes en teksten worden in Kulembanban opnieuw geïnterpreteerd. De feestelijke, dansbare en wonderlijk eigentijdse muziek van Fra Fra Sound brengt de jazzmythe weer tot leven.Voorafgaand aan het concert wordt om zeven uur de documentaire Kid Dynamite, Surinaamse Swing op de Zeedijk van Hans Hylkema vertoond.

Casa Sanchez, C. en A., Broodje Mario, de Winkel van Sinkel, de ijskar van de familie De Lorenzo… ze staan allemaal in de wandelgids Centrum Utrecht van het Komitee Utrecht tegen racisme en fascisme (KURF), en wel omdat in deze gids de wandelaar wordt meegevoerd langs tweeduizend jaar migratiegeschiedenis.Aan de hand van ‘In de voetsporen van de Utrechtse immigranten’maak je een leerzame en leuke tocht door het centrale deel van de Binnenstad. De aardige, informatieve gids is verkrijgbaar bij Kurf, Voorstraat 71bis. [email protected]

Klaar met de kunstacademie… en dan? Dan begint het pas. Op zoek naar een atelier, een opdracht, een baan… Slechts een handvol productvormgevers kan na zijn studie leven van ‘het ontwerpen’. Dat is vaak een zware weg, waarop doorzettingsvermogen, vertrouwen, een lange adem, gedrevenheid en uiteraard geweldig werk een vereiste zijn. The Morning After… is een tentoonstelling – in Kunstliefde, Nobelstraat tot 12 juli – met meubels, serviesgoed, tassen, kleden, verlichting, muurbekleding, accessoires en sieraden. Er wordt oud en nieuw werk getoond van ontwerpers die in de afgelopen 15 jaar de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht met succes hebben afgerond.

Heleen Meijer zingt op Koopavondconcert De afsluiting van een seizoen van Utrechtse Koopavondconcerten vindt plaats op donderdag 3 juni, met als speciale gast de Rotterdamse sopraan Heleen Meijer. Zij vergezelt het organiserende ensemble Victoria’s Delight (Ralph Meulenbroeks – viola da gamba en David Jansen – clavecimbel) in vertolkingen van muziek van Monteverdi, Caccini, Haendel, Purcell en anderen. Zoals gebruikelijk wordt dit vrolijke programma driemaal in de Smeezaal van het Bartholomeus Gasthuis in de Lange Smeestraat 40 uitgevoerd, om 19.00, 20.00 en 21.00 uur. De toegang is gratis, er is wel een collecte om de onkosten te dekken. Na de zomer gaan de concerten weer van start op 7 oktober.

Opnieuw Zinin Utrecht – Na de succesvolle eerste editie van vorig jaar keert het Zinin festival op zaterdag 28 augustus terug op het Smakkelaarsveld. De geslaagde opzet van Zinin blijft gehandhaafd: Utrechtse topbands, afgewisseld met enkele buitenlandse acts. De eerste bands voor Zinin 2004 zijn al geboekt: met de komst van Eleven, Sandusky en Met Tuiten is een deel van de Utrechtse programmering een feit. Het publiek complimenteerde Zinin vorig jaar veelvuldig om de gezellige, vriendelijke sfeer.

Het verborgen leven Het Verborgen Leven heet de tentoonstelling van kunstenaar Pieter van der Veen in het GAU. Plompetorengracht 4. De werken zijn gemaakt vanuit zijn fascinatie voor ontstaans- en vormingsprocessen in de natuur.‘De instabiele fase waarin stof zich tijdelijk kan bevinden fascineert mij het meest. De aard van de werkelijkheid wordt op zulke momenten iets inzichtelijker’ zegt Van der Veen. Tot 18 juni, maandag t/m vrijdag 9.00-17.00 uur.

The Morning After zal ook deel uitmaken van de Museumnacht (vrijdag 18 juni) en de Culturele Zondag op zondag 4 juli. Op die dagen zijn er extra activiteiten als optredens, workshops en lezingen. Vers afgestudeerden van de afdelingen Fashionen 3D-design van de Hogeschool voor de Kunsten exposeren van 17 juli tot 23 augustus in Kunstliefde. De tentoonstelling zal een smeltkroes van diverse collecties mode, schoenen, tassen en sieraden zijn. De boventoon wordt gevoerd door kleurrijke, vernieuwende en vooral inspirerende ontwerpen, zo denken de makers van de expositie.

www.binnenstadskrant.nl

11

Bartholomeus Gasthuis Ensemble Victoria’s Delight m.m.v. Richard Kits, counter-tenor: Koopavondconcerten (ook om 20.00 en 21.00); Buxtehude, Jubilate Dominum; collecte

Lutherse kerk Workshop olv JanJoost van Elburg: Renaissancemuziek van Tallis en Byrd; • 32 aanmelden www.Pieterskerkconcerten.nl of 06 52408166

Domkerk Vocale en instrumentale solisten olv Jan Jansen en Remco de Graas; Gregoriaans, Organum, Sweelinck; collecte

Geertekerk Arezzo Ensemble olv Chris Pouw mmv o.a. Martijn Sanders (bariton), Gilles van de Wouw (bas) en Claudia Patacca (sopraan): Mozart, Don Giovanni; € 35€ 17,50 vvk Boudisque reserveren 030 2670086 of www.dongiovanni.nl

Augustinuskerk Cantemus Domino olv Jos Beijer mmv Paul van der Woude (orgel): Sacramentsmuziek; gratis

Lutherse kerk Consort De Kleine Johannes olv Rolf Buijs; werken van Buxtehude, Muffat, Johann Bach en Johann Christian Bach

Geertekerk Bachcantatedienst olv Johan Rooze: Ich hatte viel Bekümmernis; collecte

Geertekerk Arezzo Ensemble olv Chris Pouw mmv o.a. Martijn Sanders (bariton), Gilles van de Wouw (bas) en Taru Huotari (sopraan): Mozart, Don Giovanni; € 35-€ 17,50 vvk Boudisque reserveren 030-2670086 of www.dongiovanni.nl

Geertekerk Arezzo Ensemble olv Chris Pouw mmv o.a. Martijn Sanders (bariton), Gilles van

Do 3 19.00

Za 5 10.00

Za 5 15.30

Za 5 19.45

Zo 6 14.30

Zo 6 15.30

Zo 6 19.30

Ma 7 19.45

Wo 9 19.45

JUNI

Zo 27 Geertekerk 16.00 Utrechtse Muziekacademie olv Marco Bons; Montsalvatge, Sortilegis;Weill,Tweede Symfonie; Lopez, Koto Concert (wereldpremière)

Za 19 Trianon 20.00 Ad Hoc Orkest olv Haiko Boonstra mmv Andrea Hauser (sopraan): Chat Noir (lustrumconcert); werken van Satie, Poulenc, Britten, Offenbach e.a; € 8,50/3 (kinderen tot 16 jaar)

Za 19 Dekenkapel Pieterskerk

Zo 27 Nicolaïkerk 15.30 Trio Vidalita:Vlieg met me mee (Kindervoorstelling 6-12 jaar); € 8/6/2 (kinderen tot 12 jaar)

Za 19 Domkerk 15.30 Jan Jansen (orgel); werken van voorgaande Domorganisten Hol,Wagenaar en Andriessen; collecte

Zo 27 Janskerk 17.00 Schola Davidica olv Lisette Bernt mmv

Za 24 Domkerk 15.30 Tomas Flêgu (orgel); collecte

Zo 27 Park Oog in Al 13.00 Culturele Zondag:Wereldfeest

Zo 1 14.00

Binnenstad Culturele Zondag: Zomer in Utrecht

AUGUSTUS

Za 31 Domkerk 15.30 Christine Kamp (orgel); collecte

Ma 26 Pandhof 20.00 (Domtoren) Beiaardier Koen van Assche

Wo 21 Nicolaïkerk 20.00 Beiaardier Bernard Winsemius

Ma 19 Pandhof 20.00 (Domtoren) Beiaardier Henk Verhoef

Za 17 Domkerk 15.30 Toon Hagen (orgel); collecte

Vr 16 Leeuwenberghkerk 20.15 Nederlands Strijkersgilde olv Bas Wiegers mmv Raaf Hekkema (saxofoon); werken van Lutowlaski, Bulsink, Larsson en Piazzola; € 9/8

Ma 12 Pandhof 20.00 (Domtoren) Beiaardier Timothy Hurd

Za 10 Domkerk 15.30 Ko Zwanenburg (orgel); collecte

Pandhof (Domtoren) Stadsbeiaardier Arie Abbenes

Augustinuskerk Paul van der Woude (orgel); werken van Buxtehude; gratis

Zo 4 14.30

Ma 5 20.00

Binnenstad Culturele zondag: Dom Feest

Domkerk Jan Jansen (orgel); collecte

Zo 4 12.00

Za 3 15.30

JULI

Za 26 Domkerk 15.30 Koor van de Domcantorij o.l.v. Remco de Graas; werk van voormalig Domcantor Kooy; collecte

Do 24 Geertekerk 20.00 VU-Orkest olv Daan Admiraal mmv Gijs Kramers (altviool); Smit, Silhouetten; Bartók,Altvioolconcert; Lutoslawski, Concert voor orkest

Zo 20 Geertekerk 20.00 VU-Kamerkoor olv Boudewijn Jansen mmv VU-Camerata; Strawinsky en Bruckner, Blazersmissen

Zo 20 Lutherse kerk 15.00 Kamerkoor 4 bij 4 olv Itamar Lapid mmv Valeria Mignaco (sopraan) en Mark Omvlee (tenor); Carissimi, Jephte en Jonas; Monteverdi, Lamento d’ Ariana, La giovinetta pianta, Io mi son giovinetta, Dolcissimo uscignolo, O rossignuol; € 7/6

Zo 20 Janskerk 16.00 Kamerkoor VENUS olv Peter Dijkstra; Bart Visman, première, Poulenc, Figure Humaine; Escher, Le vrai visage de la paix; Ockeghem, Deo Gratias; € 9/7,50/6 reserveren 030-2760050

motetten van Sweelinck, Hollanders, Tollius,Verrijt, Padbrué en Schuijt; € 7/5 reserveren 030-2382240 of www.trajectivoces.net

Za 19 Geertekerk 15.00 Multiple Voice olv Paul de Kok mmv Arthur Schoonderwoerd (fortepiano) en Karin van der Poel (mezzosopraan): Die Nacht ist kommen; Duitse, Italiaanse en Engelse Romantiek en een nieuw werk van Roel van Oosten; € 10/8; reserveren 030-2722385

Vr 18 Nicolaïkerk 23.00 Trio Up There c.s.:Alan Laurillard (saxofoon, percussie en synthesizer), John Terwal (orgel en percussie),Wynanda Zeevaarder (sopraan) en een surprise guest; nieuwe werken, geschreven voor de Nicolaïkerk; entrée met passepartout Museumnacht; ook om 24.00 en 01.00

Vr 18 Binnenstad 21.00 Museumnacht; € 13 (passepartout)

Vr 18 Pieterskerk 20.15 Brabants Kamerkoor olv Fokko Oldenhuis: Centraal-Europese koormuziek; werken van o.a. Mendelssohn, Brahms,Tsjaikovski, Smetana, Sjostakowitsj en Janacek; € 7,50/6 reserveren 073 6134634

Zo 13 Geertekerk 19.45 Arezzo Ensemble olv Chris Pouw mmv o.a. Martijn Sanders (bariton), Gilles van de Wouw (bas) en Marijn Zwitserlood (bas): Mozart, Don Giovanni; € 35€ 17,50 vvk Boudisque reserveren 0302670086 of www.dongiovanni.nl

Schumann, Nanie, Lied, Spruch en Triolett; Schubert, Staendchen; Suk, Zehn Gesaenge; € 7,50/6

A genda

Zo 1 15.30

Nicolaïkerk Theo Visser en Stephen Taylor (orgel): Cum duobus organis; werken van o.a.

Augustinuskerk Oudegracht 69 Catharinakerk Lange Nieuwstraat 36 Catharijneconvent Lange Nieuwstraat 38, tel. 2317926 Domkerk Achter de Dom 1, tel. 2310403 www.domkerk.nl Doopsgezinde kerk Oudegracht 270 Gebouw Kunsten & Wetenschappen Mariaplaats 27, tel. 2316730 Geertekerk Geertekerkhof Gertrudiskerk Willemsplantsoen 1c, tel. 2343307 Jacobikerk Jacobsstraat 171 Janskerk Janskerkhof Organisatie Oude Muziek Oudegracht 158, tel. 2362236 www.oudemuziek.nl Leeuwenberghkerk Servaasbolwerk 1 Lutherse kerk Hamburgerstraat 9 Nicolaïkerk Nicolaaskerkho Pieterskerk Pieterskerkhof RASA Pauwstraat 13A; tel 2316040; www.rasa.nl SJU Jazzpodium Varkenmarkt 2, tel. 2331978; www.sjujazz.nl

Adressen

Città della Musica is een samenwerkingsverband van inmiddels veertien organisaties die concerten organiseren in de Binnenstad, meestal in kerken. De voornaamste bedoeling is gezamenlijke publiciteit. De Città-agenda staat in de Binnenstadskrant en op www.utrecht-muziekstad.net.

www.binnenstadskrant.nl

Zo 13 Leeuwenberghkerk 16.00 Studentenvrouwenkoor Medusa olv Tanya Worron; Golle, Lichtzeichen;

Za 12 Nicolaïkerk 21.00 Monteverdi Kamerkoor olv Wilko Brouwers:Vergezichten; werken van Duruflé, Tavener, Mouton en Tormis

Za 12 Geertekerk 19.45 Arezzo Ensemble olv Chris Pouw mmv o.a. Martijn Sanders (bariton), Gilles van de Wouw (bas) en Elise Caluwaerts (sopraan): Mozart, Don Giovanni; € 35-€ 17,50 vvk Boudisque reserveren 030-2670086 of www.dongiovanni.nl

Za 12 Domkerk 15.30 Solistenensemble van de Domcantorij “Cantores Martini” olv Remco de Graas; Conductus, Clausula, Organum; collecte

Za 12 Lutherse kerk 10.00 Workshop 2 olv JanJoost van Elburg: Renaissancemuziek van Tallis en Byrd; € 32 aanmelden www.Pieterskerkconcerten.nl of 06-52408166

Vr 11 Pieterskerk 20.15 Vocaal ensemble Coqu olv JanJoost van Elburg: Frankrijk en de Nederlanden; Daniel Lesur, drie delen uit Cantique des Cantiques; De Leeuw, Prière; Josquin, Gaude virgo en Salve regina; Messiaen, O sacrum convivium; Straesser, Motetus; Andriessen, Un beau baiser; Sweelinck, Psaume 121; reserveren 030 6939829

Vr 11 Jacobikerk 20.00 USKO olv Johan Rooze; Puccini, Messa di Gloria; Rachmaninov,Ave Maria;Verdi,Ave Maria; Borodin, 3e symfonie; € 9/8/7 reserveren www.usko.nl

Do 10 Geertekerk 19.45 Arezzo Ensemble olv Chris Pouw mmv o.a. Martijn Sanders (bariton), Gilles van de Wouw (bas) en Simon Christie (bariton): Mozart, Don Giovanni; € 35€ 17,50 vvk Boudisque reserveren 0302670086 of www.dongiovanni.nl

de Wouw (bas) en Jeroen de Vaal (tenor): Mozart, Don Giovanni; € 35-€ 17,50 vvk Boudisque reserveren 030-2670086 of www.dongiovanni.nl

Trajecti Voces olv Dirkjan Horringa:Wat is de Min?; Nederlandse madrigalen en Gert Oost (orgel); Choral Evensong; collecte

Zo 1 14.30

Augustinuskerk Jos Beijer (orgel); o.a.Welmers, Laudate Dominum; gratis

Venus Peter Dijkstra, nu 25, stond inmiddels voor allerlei koren, zowel van professionals als amateurs. Hij is op weg naar internationale bekendheid.Voorlopig de laatste kans om hem in Utrecht aan het werk te zien is op 20 juni, als hij afscheid neemt van kamerkoor Venus, dat hij de laatste jaren leidt. Venus behoort tot de de landelijke top van de amateurkoren. Eigentijdse muziek is de specialisatie. Dijkstra vertelt dat voor de bijzondere gelegenheid een ‘superfantastisch programma’ is samengesteld: de première van een werk van Frank Visman, een cantate van Poulenc voor twaalfstemmig koor en een 36-stemmige

je er in springt’. Dachten ze bij dat koor niet: Wat komt dat jochie doen? ‘Nee hoor, helemaal niet. Leeftijd is niet belangrijk. Ik had trouwens het voordeel dat ik vrij lang was. Ik had een natuurlijk overwicht. Je moet een beetje flexibel zijn in het vinden van oplossingen. Vanaf m’n zesde zong ik in het koor van m’n vader, het Roder Jongenskoor. Ik wist hoe je een driekwartsmaat en een vierkwartsmaat slaat. Maar het belangrijkste is de inhoud. Je moet een muzikaal idee hebben, weten wat je wilt uitdrukken, wat zeggingskracht is, en dat kunnen overbrengen op de zangers, en een beetje contact kunnen maken’. En dat ging allemaal, op je veertiende? ‘Ja. Ik was altijd al jong voor de dingen die ik deed. Op de lagere school sloeg ik al een klas over’.

gedaan.Want je leert het snelste als

een koortje nemen.’ Dat heb ik toen

zou je vakken vullen? Je kunt beter

markt. Maar m’n vader zei:‘Waarom

wilde ik een bijbaantje in een super-

Peter Dijkstra:‘Toen ik veertien was

Van onze verslaggever Dick Franssen

E.E.Award Het Roder Jongenskoor komt – zoals de naam al doet vermoeden – uit Roden, een dorp in Noord-Drente. Peter woonde er tot zijn zeventiende en vertrok toen naar het conservatorium in Den Haag. Tijdens zijn kopstudie koordirectie, die hij deze zomer afsluit, werd hij assistent-dirigent van het Groot-Omroepkoor.‘Het was een fantastische ervaring andere dirigenten aan het werk te zien. Daar leer je waanzinnig veel van. Niet alleen van wat ze goed doen, maar ook van wat ze – volgens jou – fout doen’. Twee jaar geleden verhuisde hij van Den Haag naar Utrecht,‘een leuke, cultureel interessante stad, mooi centraal gelegen’, Dat laatste komt van pas, want hij werkt door het hele land. Hij woont in een benedenappartement op de Amsterdamsestraatweg.‘Ik ben er heel tevreden mee, maar mocht ik nog eens rijk worden dan koop ik een huis buiten’. Dit jaar won hij de Eric Ericsson Award na een competitie met vijftien andere dirigenten, geselecteerd uit 150 inzendingen op videoband. Het is zeer prestigieuze onderscheiding die eens in de drie jaar wordt uitgereikt. ‘Ik ben’, zegt hij,‘vrij jong op plekken gekomen die sommige anderen pas op latere leeftijd bereiken. Het gaat zo van het één op het ander’.

canon van Johannes Okeghem. Hij wil bij die canon de zangers in één lange rij opstellen.Aan de ene uiterste kant begint dan de eerste zanger, en vervolgens, zo zegt hij, ontvouwt de klank zich door de hele kerk.‘Het gaat helemaal als een klokwerk resoneren’.

Peter Dijkstra (© Dick Franssen)

Boven de materie Wat maakt het dat hij er zo uitspringt? ‘Ik denk dat ik duidelijk boven de materie sta. Ik bedoel: ik heb geen partituur nodig om te horen wat er staat.Als ik een koor hoor zingen – zesstemmig – en iemand zingt een verkeerde noot, dan hoor ik dat. Niet elke dirigent kan dat zeggen. En ik kan overbrengen – met lichaamstaal en met informatie – dat ik de betekenis van teksten in relatie tot de muziek doorgrond’. Na het afscheidsconcert met Venus vertrekt hij naar Stockholm. Hij heeft een beurs om daar orkestdirectie te studeren. Heeft hij er dan nog wat aan dat hij niet alleen kan dirigeren, maar ook goed kan zingen? ‘Jazeker’, antwoordt hij.‘Als ik voor een orkest sta dan kan ik mijn strot opentrekken om te laten horen dat ik het zus of zo wil hebben. Dat is makkelijker dan uitleggen’.

Een ‘superfantstisch’ afscheidsconcert

20.15

Pandhof (Domtoren) The Bells Angels: Beiaardiers Luc Rombouts en Twan Bearda

Domkerk Jan Jansen (orgel); collecte

Nicolaïkerk Orgelbespeling door Stephen Taylor; gratis

Pandhof (Domtoren) Beiaardier Anna-Maria Reverté

Za 24 Domkerk 15.30 Jan Jansen (orgel); collecte

Za 28 Nicolaïkerk 14.00 Orgelbespeling door Ko Zwanenburg; gratis

Vr 27 Pandhof 18.30 ovb: (Domtoren) Openingsconcert van het Holland Festival Oude Muziek Utrecht door Arie Abbenes, stadsbeiaardier; meer informatie en programma op www.oudemuziek.nl

Ma 23 Pandhof 20.00 (Domtoren) Stadsbeiaardier Arie Abbenes

Za 21 Domkerk 15.30 Gert Oost (orgel); collecte

Za 21 Nicolaïkerk 14.00 Orgelbespeling door Jan van de Laar; gratis

Ma 16 Pandhof 20.00 (Domtoren) Beiaardier Gijsbert Kok

Zo 15 Binnenstad 14.00 Culturele Zondag: Klassieke Muziek

Za 14 Domkerk 15.30 Kees van Eersel (orgel); collecte

Za 14 Nicolaïkerk 14.00 Orgelbespeling door Bert Matter; gratis

Wo 21 Nicolaïkerk 20.00 Beiaardier Bob van Wely

Ma 9 20.00

Za 7 15.30

Za 7 14.00

Ma 2 20.00

Gabrieli, Muffat en Haydn; € 8/6

Nieuw vakantieplein gezocht Van onze redacteur Dirk van der Lit

Bij de aanpak van het stationsgebied gaat ook het Jaarbeursplein op de schop. Dat kan geen kwaad, want het is met stip het saaiste plein van Utrecht. Toch

sen.“Een bus is geen vliegtuig. Wij laten niemand staan.” Vertrouwen Jansen is ook de man die met de gemeente in de slag moet over de toekomst van de Utrechtse opstapplaats voor busvakanties.“Dat de plannen voor het

is er wel degelijk sprake van beleving; veel Nederlanders

helemaal geen afspraken gemaakt, die bussen zijn daar op enig moment gewoon gaan staan.” Touroperator Jansen benadrukt ten slotte dat ook in de toekomst een goede opstapplaats voor touringcars in Utrecht voor zowel het busvervoer als de stad zelf van groot belang is.“In het voormalige Oostblok komt een heel nieuwe toeristenstroom op gang. Die mensen willen rondreizen maken in Europa, en ze zijn voornamelijk busgeoriënteerd.”

vereenzelvigen het plein

Politiepost in HC dicht

vooral met de prettig nerveuze opwinding die bij vakantie hoort. Sinds de jaren zestig doet het Jaarbeursplein dienst als vertrek- en aankomsthalte voor touringcars die passagiers uit heel Nederland naar en van hun toeristische bestemming vervoeren. Elders in het land bevinden zich circa vijftig soortgelijke locaties, maar het Jaarbeursplein is met afstand de belangrijkste opstapplaats voor busvakanties. Op topdagen, tijdens het skiseizoen en in de bouwvak, doen meer dan honderd touringcars het plein aan. In het laagseizoen zijn dat er naar schatting altijd nog zo’n twintig per dag. Daarmee is het fenomeen busvakantie overigens wel over zijn hoogtepunt heen.“Toen het nog een uitzondering was om met eigen vervoer naar de skibestemming te gaan en het ook niet de gewoonste zaak ter wereld was om met het vliegtuig naar Spanje of Italië te reizen, trok het Jaarbeursplein tijdens menige ‘vrijdag vertrekdag’ ruimschoots meer dan tweehonderd bussen”, zegt Peter Jansen. Jansen is algemeen directeur van de Haagse reisorganisator Speedwell en tevens voorzitter van de Werkgroep Opstapplaatsen van de Sector Bustouroperators binnen de reiskoepel ANVR. Met zijn ruim twintig jaar ervaring is hij iemand die smakelijke anekdotes kan opdissen over bloednerveuze toeristen die bij vertrek hun rode koffer menen te missen en zich na een intensieve speurtocht doodleuk ineens herinneren dat het ding toch blauw van kleur is en zich, inderdaad, keurig tussen de bagage van de overige passagiers bevindt. Dat is tegelijk de charme van de busvakantie, weet Jan-

De politiepost in het winkelcentrum Hoog Catharijne is per 3 mei gesloten. Dit is gebeurd omdat ‘de veranderde situatie in het Stationsgebied en het winkelcentrum een andere inzet van de politie vereisen’, aldus een persbericht. De vijf agenten die de post runden houden nu extra toezicht in het gebied. Aangehouden verdachten worden direct naar bureau Paardenveld geleid, waarna de agenten meteen weer de straat op kunnen. In en rond het gebied surveilleren nu ook vier agenten op de fiets,‘waardoor ze zichtbaarder zijn en de politie nog sneller kan reageren’. De politiepost bestond sinds december l999. De veiligheidssituatie in Hoog Catharijne en Stationsgebied is volgens de politie door vele maatregelen sinds 2001 aanzienlijk verbeterd. De overlast en criminaliteit door verslaafden is afgenomen. De beleving van veiligheid is verbeterd. De criminaliteit door jongeren is echter toegenomen. Deze veranderde situatie vereist een andere inzet van de politie. Inmiddels is het cameratoezicht in het stationsgebied verder uitgebreid met een camera op de hoek Catharijnesingel/Smakkelaarsveld. In de Van Jaarbeursplein (© Patrick van der Sande) Sijpesteijntunnel en rond het Moreelsepark zullen voor de zomer eveneens camera’s komen. Jaarbeursplein ook daadwerkelijk doorgaan, is volHet gebied Smakkelaarsveld, Catharijnesingel (bij het gens mij nog niet eens zeker”, relativeert hij de inloopcentrum voor verslaafden) en het Muziekcenurgentie van het vraagstuk. Vertrouwen in de goede trum ervaart het publiek als het meest onveilige deel afloop heeft Jansen overivan het Stationsgebied. Cameratoezicht is een extra gens wel.“De gemeente hulpmiddel voor de politie bij de observatie van Utrecht heeft in het ververslaafden en dealen. leden altijd een open oog De eerder aangekondigde maatregelen tegen met gehad voor onze wensen name de nachtelijke overlast worden nu uitgevoerd. en problemen.” Een woordvoerder van de gemeente Het betreft de verbouw van het Inloopcentrum bevestigt dat. Zoals de zaken er nu voorstaan, Hoog Catharijne tot zorgcentrum en de verbetering bestaat het voornemen om het touringcarvervoer van enkele looproutes: Mineurslaan voor de Engelse een nog onbekende alternatieve locatie in de stad pub, Moreelsepark (ingang HC), kruispunt fietspad te bieden.“Maar”, voegt hij er direct aan toe,“de Daalsesingel/Smakkelaarsveld. Het toezicht van de gemeente heeft wat dat aangaat geen verplichting politie hier is geïntensiveerd. jegens de touroperators. Destijds zijn er namelijk

‘Een bus is geen vliegtuig’

14

W ijkbureau Binnenstad veilig! Dat doen we samen

Veiligheid Binnenstad neemt toe De Binnenstad is een favoriete

• Stationsgebied en Hoog Catharijne.

plek om te wonen, te winkelen en uit te gaan. Met 15.000 inwoners en 35 miljoen bezoekers per jaar is het gebruik van het Utrechtse centrum dan ook zeer intensief. Dit heeft gevolgen voor de leefbaarheid en veiligheid van de Binnenstad. De Binnenstad is tevens een geliefde plek voor groepen om rond te hangen, zoals drugsverslaafden, dak- en thuislozen en jongeren. De gemeente zet zich dan ook samen met politie, bewoners, ondernemers en welzijnsorganisaties in om de Binnenstad prettig, veilig en leefbaar te houden. De cijfers zijn bemoedigend. De objectieve veiligheid is in de Binnenstad namelijk in 2003 met 24% verbeterd! Dit cijfer is gebaseerd op bij de politie geregistreerde delicten, zoals woninginbraak, diefstal uit winkels en auto's, mishandeling en jongerenoverlast. De veiligheidsaanpak lijkt dus te werken. Buurtaanpak In het Wijkveiligheidsprogramma Binnenstad hebben de gemeente, de politie en de wijkwelzijnsorganisatie Cumulus vastgelegd wat de speerpunten en activiteiten zijn in de Utrechtse Binnenstad. Die speerpunten zijn mede gebaseerd op gesprekken, signalen en informatie van bewoners en ondernemers uit de Binnenstad. De wijkveiligheidsaanpak in de Binnenstad richt zich op enkele prioriteitsbuurten. Per buurt kijkt het wijkveiligheidsteam naar de politiecijfers, de meldingen bij het wijkbureau en naar wat burgers graag in hun buurt willen veranderen of verbeteren. De acties zijn gericht op het verbeteren van de veiligheidssituatie, dus het terugdringen van de criminaliteitcijfers, én zijn gericht op het betrekken van bewoners en ondernemers bij hun buurt. Dit is de Buurtaanpak. Het doel is een veilige en leefbare buurt. De prioriteitsgebieden zijn: • Breedstraatbuurt • Wijk C • Winkel-, wandel- en uitgaansgebied • Springweg en omgeving • Vaartsebuurt

De buurtaanpak is dus een gerichte aanpak van de veiligheidsproblemen die spelen in een bepaalde buurt. Om te weten wat er speelt in een buurt gebruikt het wijkbureau, naast de meldingen die binnenkomen op het wijkbureau en de politiecijfers, ook de ideeën en ervaringen van bewoners en ondernemers. Bijvoorbeeld door het organiseren van bewoners- en ondernemersbijeenkomsten of het houden van buurtenquêtes. Buurtenquête In het prioriteitsgebied Springweg en omgeving is onlangs een schriftelijke buurtenquête gehouden over veiligheid en leefbaarheid. In de Breedstraatbuurt volgt binnenkort een telefonische enquête. De enquêtes worden uitgevoerd door een gespecialiseerd onder-

Op de Stadhuisbrug

zoeksbureau. In de enquête kunt u aangeven wat voor u de belangrijkste items zijn in uw buurt en waaraan de gemeente naar uw mening extra aandacht moet besteden. Na het verwerken van de antwoorden

Een abonnement maakt het mogelijk

Graffiti: weg ermee! Veel bewoners en ondernemers ergeren zich aan graffiti en willen er iets aan doen. Een collectief schoonmaakcontract én een financiële bijdrage van de gemeente maken een graffitiaanpak mogelijk. Want voor maar ± 55,00 euro per jaar (1 euro per week!) kunt u als eigenaar van een pand een schoonmaakcontract van vijf jaar afsluiten. Belangrijke voorwaarde is dat 50% van de straat meedoet aan het contract.Want dan pas knapt de straat als geheel op.

maken kunt u op het wijkbureau een standaardbrief met antwoordstrook afhalen die u kunt gebruiken om uw buren te interesseren voor een schoonmaakcontract.Als er voldoende deelnemers zijn, betaalt de gemeente de eerste schoonmaakronde, de nulbeurt: het laten weghalen van de oude graffiti en het laten aanbrengen van een coating. Hekelsteeg Doen dus! Meer informatie: Gertrud van Dam (wijkbureau Binnenstad)

Verdere spelregels zijn dat bewoners en/of ondernemers er zelf voor zorgen dat er voldoende deelnemers zijn. Wanneer u dat wilt is daarvoor ondersteuning mogelijk van het wijkbureau of de wijkwelzijnsorganisatie Cumulus. En om het u nog gemakkelijker te

Schoonmaakcontracten zijn afgesloten in: 1 Hekelsteeg 2 Lauwersteeg 3 Catharijnesteeg 4 Brandstraat en deel Springweg 5 Hamsteeg 6 Breedstraat en stegen naar Voorstraat

ontvangt de geënquêteerde buurt van het wijkbureau een uitnodiging voor een buurtgesprek.Tijdens het buurtgesprek bespreken de aanwezigen de uitkomst van de enquête en worden prioriteiten benoemd. De resultaten van de buurtenquête en het buurtgesprek zijn een belangrijke input voor de veiligheidsaanpak in die buurt. Een veiligheidsaanpak vraagt om concrete acties.Twee belangrijke acties die lopen in de Binnenstad zijn: de jongerenaanpak en buurtnormen Breedstraatbuurt. Aanpak Jongeren op Straat Hangjongeren kunnen veel overlast veroorzaken of, ook al staan ze rustig en gezellig met elkaar te kletsen, een gevoel van onveiligheid geven. De Binnenstad heeft veel hangjongeren, vooral uit andere wijken en soms uit andere gemeenten. U kunt de jongeren natuurlijk zelf aanspreken op hun gedrag. Maar als u dit niet durft, geef dan aan het wijkbureau door dat u overlast heeft van jongeren. Dan kan gerichte actie worden ondernomen, bijvoorbeeld door de jongerenwerkers. Deze spreken de jongeren aan op hun gedrag of verwijzen hen naar (sport)activiteiten. De werkwijze van de jongerenaanpak staat beschreven in de folder Aanpak Jongeren op Straat. Bewoners die in een buurt wonen waarvan jongerenoverlast bekend is, ontvangen de folder binnen-

15

W ijkbureau kort. De folder kunt u ook opvragen bij het wijkbureau.

Buurtnormen In de Breedstraatbuurt en de Oudegracht/Springweg klagen bewoners over hinderlijk en gevaarlijk (verkeers) gedrag door bezoekers van coffeeshops. Op initiatief van een coffeeshopeigenaar hebben de Breedstraatbuurt, het wijkbureau en de politie de buurtnormenactie bedacht. Deze actie bestaat uit het maken en uitdelen van een folder Buurtnormen, toezicht en het aanspreken van klanten door de coffeeshop en het waarschuwen en vervolgens handhaven van politie. In de Breedstraatbuurt is in april een Buurtnormenactie geweest. In de eerste week is de folder als waarschuwing uitgedeeld aan bezoekers. In de tweede week werd er door de politie gehandhaafd.Wie toch met piepende banden door de buurt reed, kreeg een bon: € 95; zijn vrienden begroette met claxon: € 65; de straat als vuilnisbak gebruikt: € 50. Dergelijke acties worden regelmatig herhaald. Zo wordt duidelijk dat het de buurt menens is! In het artikel ‘De wijk moet leefbaar blijven’ kunt u meer lezen over de Buurtnormen.

belangrijk.Twee belangrijke acties in de veiligheidsaanpak zijn dan ook de veegactie en het graffitiproject (zie blz. 15). De veegactie is twee keer per jaar. In de herfst en in het voorjaar. Bewoners, ondernemers, beheergroepen, Reinigings- en Havendienst, Klienteam, wijkbureau en opbouwwerk werken dan intensief samen om straten en binnenterreinen schoon te krijgen en nog meer te verfraaien. Op 15 mei was er de veegactie Binnenstad Zomerklaar. Het resultaat: een aantal schone plekken én bewoners hebben elkaar in een gezellige sfeer kunnen ontmoeten. Helaas is de veegactie niet op alle plekken goed verlopen. Bezems en grijpers waren soms te laat en het is de RHD niet gelukt alle geplande hofjes schoon te krijgen.Wel heeft de RHD in de week daarna deze hofjes alsnog aangepakt. Twee keer per jaar een veegactie houdt de Binnenstad natuurlijk niet schoon. Nu is het belangrijk om uw eigen stoepje, straat of hof schoon te houden.Veeg uw stoep en haal het onkruid weg. Een kleine moeite.Want vele handen maken licht werk. Resultaat: een schone prettige buurt.Voor u, voor uw buren en voor de vele gasten van de Binnenstad.

Wijkwethouder Binnenstad, Yet van den Bergh, houdt elke maand spreekuur in het wijkbureau.Tijdens dit spreekuur kunt u zaken aan de orde stellen waar extra inspanning of aandacht van het gemeentebestuur

‘De wijk moet leefbaar blijven’ Groepen jongeren die lawaai maken, zich rond coffeeshops ophouden en in de buurt van raamprostituees staan. Auto's die keihard door de straat scheuren, luid

Dagopvang Catharijnehuis gesloten wegens verbouwing gebruik maken van Release op de Voorstraat 6bis. Bij Release worden in de avonduren al thuislozen opgevangen. In dit pand zijn eerder tijdelijk dak- en thuislozen opgevangen. Dat is toen heel goed gegaan. Voor vragen en eventuele klachten: Catharijnehuis, Lucia Stortelder (coördinator) of René Mol (directeur), tel. 2310293.

den’, aldus Esther Jongeneel, werkzaam bij het wijkbureau.‘Een kleine groep bezoekers nam de normen alleen niet serieus. Pas toen de politie hen op de bon slingerde, begrepen ook zij dat het ernst was.’

de muziek aanhebben of na een korte stop voor een coffeeshop met piepende banden optrekken. Bewoners, ondernemers, politie en gemeente pakken deze problemen aan. Onder andere door de en overlastgevende horeca.

Andreashof

voor nodig is. Met meer algemene vragen, opmerkingen en meldingen over bijvoorbeeld de openbare ruimte kunt u het beste contact opnemen met het wijkbureau. Er is spreekuur op maandag 28 juni en donderdag 9 september (16-17u). Als u een afspraak wenst met wijkwethouder Yet van den Bergh maak dan een afspraak bij het wijkbureau twee weken voor de datum van het spreekuur. Dan kan de wethouder uw afspraak goed voorbereiden.

Buurtnormenactie Breedstraatbuurt succesvol

Buurtnormenactie bij coffeeshops

Veegactie Veiligheid en leefbaarheid gaan hand in hand. Een schone Binnenstad is daarom

Bezoekers van het Catharijnehuis – dagopvang voor dak- en thuislozen in de Catharijnesteeg – kunnen tijdens de verbouwing van 1 juni tot 5 juli elders terecht. Een deel wordt opgevangen door Huis Vaartse Rijn (Vaartserijnstraat); de capaciteit daar is echter onvoldoende om alle bezoekers op te vangen. Daarom zal een beperkte groep mensen

Spreekuur wijkwethouder

In de Breedstraatbuurt bestaat de overlast vooral uit luidruchtige jongeren die in groepjes rondhangen, zich intimiderend gedragen en rotzooi maken. Bovendien klaagden de bewoners over het verkeer dat met harde muziek door de straten racete, of even stopte voor een coffeeshop en dan met veel lawaai wegrijden.‘Het kon gewoon niet langer’, zegt Bertus Siesling, eigenaar van coffeeshop Koffiedik. Siesling was één van de personen die in een buurtgesprek voorstelde om op straat flyers uit te delen, met daarop zowel door de buurt geformuleerde gedragsregels als de boetes in geval van overtreding. Het uitdelen van deze ‘waarschuwingen’ moest dan gevolgd worden door streng optreden van de politie. Het wijkbureau Binnenstad nam in overleg met de Kwaliteitskring Breedstraatbuurt het buurtvoorstel over. Bezoekers van de Breedstraatbuurt kregen begin april 2004 zeven dagen lang de flyer Buurtnormen in handen gedrukt. ‘Geluidsoverlast, fout parkeren en te hard rijden waren natuurlijk al verbo-

Het project heeft de horeca- en coffeeshopondernemers in de buurt klanten gekost. Bert Siesling verloor vijftien procent van de omzet van zijn coffeeshop.‘Maar dat is het waard. Ik werk al drieëntwintig jaar in deze wijk en wil dat ze leefbaar blijft.’ De ondernemer heeft voor die leefbaarheid ook portiers aangenomen die voor de deur staan of rondjes lopen door de buurt. ‘Om ervoor te zorgen dat jongeren niet samenklitten.’ Goed voorbeeld doet volgen.Want ook in de zuidelijke oude stad staat nu regelmatig bij coffeeshops een portier voor de deur. De buurtnormenactie wordt in juni in de Breedstraatbuurt herhaald, en voor de eerste keer uitgevoerd rond de Oudegracht/Brandstraat. Een veilige Binnenstad. Dat doen we samen!

Bouwlocaties in de Binnenstad Leidsche Rijn en het Stationsgebied: de grootste en meest complexe bouwlocaties van

projectnaam en/of locatie 1 Bruntenhof

omschrijving nieuwbouw van 4 woningen

planning bouw is gaande; geplande oplevering: mei 2004

contactpersoon Kooijmans International BV, tel. 030-2304530

2

Louis Hartlooper complex

verbouw van voormalig politiebureau tot film- en cultuurcentrum

bouw is gaande; geplande oplevering: medio 2004

Louis Hartlooperstichting, B.Agterberg, tel. 030-2313789; www.louishartloopercomplex.nl

3

Minrebroederstraat

verbouw van voormalige brandweerpost tot 8 woningen, 1 kantoor en 2 winkels (waarvan 1 voor gemeentelijk informatiecentrum)

verbouw is gaande; geplande oplevering: in fasen vanaf juni 2004

Stichting Stadsherstel,W. Hubers, tel. 030-2312692

4

Voetiusstraat 2-4

verbouw van voormalige bibliotheek tot 5 woningen en kantoor/bedrijfs-ruimte

verbouw is gaande; geplande oplevering: derde kwartaal 2004

Brecheisen makelaars, tel. 0302331134; Sijmons-Dolata BV makelaars, tel. 0348-442004

5

Wolvenhof,Wolvenplein

nieuwbouw van 28 wooneenheden en parkeerkelder

bouw is gaande; geplande oplevering: begin 2005

ABB Bouw,W. van den Berg, tel. 0184-495495

6

Het Servaasbolwerk

nieuwbouw van 16 appartementen en parkeerlaag

sloop van de bunker is gaande; aansluitend start nieuwbouw; geplande oplevering: eind 2005/begin 2006

E. Oostmeijer projectontwikkeling, tel. 030-2714638; aanspreekpunt omwonenden: J. van Haren, tel. 030-2868571

7

Nieuwekamp

nieuwbouw van 4 stadswoningen en parkeerlaag

start bouw eind 3e kwartaal 2004; geplande oplevering: tweede helft 2005

Mitros, B. de Korte, tel. 0308803960

8

Altrecht

sloop/nieuwbouw ziekenhuis en plannen voor herontwikkeling overig terrein

planning: start sloop Woudatoren 3e kwartaal 2004; aansluitend nieuwbouw ziekenhuis; over plannen herontwikkeling rest van het terrein moet nog besluitvorming plaatsvinden

Altrecht, S.Wesdorp, tel. 0302256106

9

Eligenstraat

plannen voor nieuwbouw van 11 eengezinswoningen

planning: start verkoop voorjaar 2004; start bouw eind 2004; geplande oplevering: eind 2005

BAM vastgoed, K. Bloemendaal, tel. 030-2584333

10

Groenestraat

plannen voor circa 40 appartementen met parkeerlaag

planning: start verkoop najaar 2004; start bouw 2005; geplande oplevering: 2006

BAM vastgoed, K. Bloemendaal, tel. 030-2584333

11

Sterrenhof, Sterrenbos

renovatie bestaande huurcomplex tot 16 koopwoningen

planning: start bouw begin 2005; geplande oplevering: begin 2006

Mitros, B. de Korte, tel. 0308803960

12

Grand Hotel Karel V

plannen uitbreiding hotel met 22 kamers

bestuurlijke besluitvorming moet nog plaatsvinden

Grand Hotel Karel V,A. Naber, tel. 030-2337555

13

Centrum Maliebaan

plannen nieuwbouw ziekenhuis in de ABC-straat

ter visie gelegd in juni 2004

Centrum Maliebaan, J. Kleijheeg, tel. 030-2877312

14

Strosteeg

plannen bebouwing 40 kleinschalige appartementen tegen Springwegparkeergarage en op voormalige drukkerij Abelsterrein; verleggen Strosteeg

besluitvorming moet nog plaatsvinden

15

voormalig Rechtbankcomplex Hamburgerstraat 28-30

plannen herontwikkeling tot publieksruimte voor Utrechts Archief, hotel, kantoorruimte, maatschappelijke voorzieningen en woningen

uitgifte moet nog plaatsvinden, plannen worden nader uitgewerkt

Nederland. Klein maar fijn heeft ook haar waarde.Want ook de (oude) Binnenstad heeft een groot aantal bouw- en herontwikkelingsprojecten. Hiernaast een overzicht.

Wijkbureau Binnenstad Het wijkbureau is het aanspreekpunt van de gemeente voor de bewoners en ondernemers van de Binnenstad. Bij het wijkbureau kunt onder andere terecht voor: • vragen over de gemeente; • meldingen over onderhoud van speelplekken, straten en groen, veiligheid en verkeersoverlast; • plannen voor de wijk en zaken die bij u in de buurt of straat spelen; • het indienen van ideeën en plannen voor het verbeteren van de leefbaarheid in uw buurt of straat en het verzoek om financiële ondersteuning; • een afspraak met de wijkwethouder Yet van den Bergh; • hoe u met de Wijkraad Binnenstad in contact kunt komen.

Leefbaarheidsbudget

U kunt het wijkbureau telefonisch, schriftelijk of per e-mail benaderen met vragen. Maar natuurlijk kunt u ook langskomen bij een medewerker aan de balie op de Drift 10.

U hebt een goed idee voor uw buurt of straat, maar geen geld om het uit te voeren. Bijvoorbeeld: fietsenrekken of plantenbakken plaatsen, jeugdactiviteiten organiseren, betere inrichting van een binnenterrein, een kunstproject, de verkeerssituatie verbeteren of een buurtfeest organiseren.

Wijkbureau Binnenstad Drift 10 3512 BS Utrecht tel. 286 39 60 fax 286 39 66 e-mail: [email protected] geopend: ma t/m vr 9.00-17.00 uur

Om u te helpen bij het uitvoeren van uw plan beschikt wijkbureau Binnenstad over het Leefbaarheidsbudget. Hiermee kan het wijkbureau snel allerlei kleine zaken laten uitvoeren. Belangrijk is dat uw idee de leefbaarheid van de wijk ten goede komt, dat andere

buurtbewoners of -ondernemers achter het plan staan, dat de aanvrager zelf actief deelneemt aan het initiatief en de activiteit openbaar toegankelijk is. Een verzoek moet schriftelijk worden ingediend bij het wijkbureau, voordat het project of de activiteit wordt uitgevoerd. Het wijkbureau Binnenstad beslist over de aanvraag. Toegekende aanvragen van januari tot mei 2004 • Kleine Schouwwensenbudget • Bijdrage Binnenstadskrant • Activiteitengids 55+ Binnenstad • Parkeervakken Oudegracht

• Buurtfeest Margriet • Musical Kinderkoor De Jonge Gracht • Straatborrel Noorderstraat e.o. • Nationale Straatspeeldag • Herstellen muur Willemsplantsoen • Bijdrage Wijkverslag Binnenstad 2003 • Bijdrage fototentoonstelling ‘Nieuwegracht Anders in Beeld’ • Kasgeld NV-Huistuin • Bijdrage verfraaiing binnenterrein Walsteegcomplex

17

Voetpad bij Stairway blijft vrij De door Stairway aangevraagde vergunning voor de uitbreiding van het terras over het verbrede trottoir van de Mariaplaats wordt niet verleend. Het Wijkbureau is het met ons eens dat het wel erg zuur voor de bewoners zou zijn: het voetpad uitbreiden ten koste van de ruimte voor het andere verkeer – en ons inziens ook ten koste van de veiligheid – maar die extra ruimte direct weer door de horeca in beslag laten nemen. De uitbreiding van het hotel Karel V gaat naar alle waarschijnlijkheid door. De raad is er in meerderheid voor.Wij gaven destijds de voorkeur aan het plan van Karel V boven andere plannen, omdat hierin het handhaven van de openheid het best gegarandeerd leek. Het is jammer dat die nu voor een deel toch verloren gaat, en met name zuur voor de bewoners van het westelijk deel van de Zilverstraat ,die een deel van hun uitzicht en lichtinval kwijtraken. Maar ons inziens zijn de mogelijke alternatieven voor het hotel (kantoren, dure appartementen…) een verdere achteruitgang. Omdat de afspraken over het openbare karakter van de tuin niet hard zijn, zou een andere functie vrijwel zeker leiden tot het afsluiten van de tuin. Het plan dat er nu ligt is veel minder massief dan het eerste plan. Er komt een langwerpig en laag gebouw langs de zuidrand van de tuin, lijkend op de huidige

‘boerderij’ in de tuin, maar dan langer. En het nieuwe, hoge gebouw in de zuidwesthoek van het terrein wordt op het nu bestaande parkeerterrein met een extra vleugel uitgebreid. Het college heeft toegezegd nu wel harde afspraken te willen maken over de openbaarheid van de tuin. Verder horecanieuws is dat de oude rechtbank aan de Hamburgerstraat is gekocht door een Amstelveense projectontwikkelaar die er een driesterren design-hotel (wat dat ook zijn moge) van wil maken. Een deel gaat naar Het Utrechts Archief dat er zijn publieksfunctie krijgt, waarschijnlijk in de vleugel parallel aan de Hamburgerstraat, onderdeel van de voormalige Paulusabdij. Details van de plannen kennen we nog niet; we hopen natuurlijk wel dat de lelijke aanbouw in de Korte Nieuwstraat verdwijnt. Veel zal hier afhangen van de voorwaarden die door de gemeente

aan de projectontwikkelaar worden opgelegd. Het Bewonersplatform Zuidelijke Oude Stad vergadert iedere eerste maandagavond van de maand om 20.00 uur in het buurthuis Oudegracht 227. De vergaderingen zijn voor iedereen toegankelijk en alle onderwerpen die de bewoners aangaan kunnen aan bod komen. Het Platform tracht een verbinding te vormen tussen de actieve bewoners en de Wijkraad. Bewonersplatform ZOS

Stairway to Heaven, Mariaplaats (© Humphrey Daniëls)

Bastionboek Utrecht is klein, denk groot Met het openmaken van de oorspronkelijke zestiende-eeuwse ingang van bastion Zonnenburg begon in 1999 archeologisch en bouwhistorisch onderzoek dat nu is uitgemond in het boek Het Utrechtse antwoord. De bastions van Karel V van de hand van Bart Klück, Agnes Hemmes en René de Kam. Drie van deze vier – voor Europese begrippen uitzonderlijke goed bewaarde – verdedigingswerken liggen wat verscholen in het Zocherplantsoen. Het was keizer Karel V die opdracht gaf deze bastions met de namen Morgenster, Zonnenburg, Manenburg en Sterrenburg te bouwen. En niet voor niets, want zij moesten een modern en vernuftig antwoord geven op het grote gevaar dat het verrijdbare kanon in die dagen vormde. De bastions bleken voor de onderzoekers heel wat verrassingen in petto te hebben. Zo kwam de oorspronkelijke keienbestrating van Zonnenburg nog grotendeels intact tevoorschijn onder een laag van anderhalve meter aarde. Ook veel kanons- en musketgaten bleken nog aanwezig. En de zware metalen ringen, die nodig waren om een kanon tijdens het afvuren op zijn plaats te houden, zaten na 450 jaar nog gewoon op hun plek. Prijs € 12,95

18

Laten we nut en noodzaak van de Lucasbolwerkgarage eens nader bezien. Mede door de verspreiding van schreeuwerige en misleidende teksten in de brievenbus en in de krant denken veel bewoners van de Binnenstad dat deze parkeergarage er voor hen is en de gemeente is zo sluw om ze in die waan te laten. Kreten als ‘Het blik hoort niet op straat maar onder de grond’ slaan dus nergens op. Er zullen geen parkeerplaatsen verdwijnen. De intensiteit van het verkeer zal alleen maar

welijn, Prins-Clausbrug) leert dat een dergelijke begroting steeds fors wordt overschreden en dat er, tegen de tijd dat dat duidelijk wordt, geen weg terug meer is. Hoe zouden we dat geld niet veel beter kunnen besteden? Laat het gemeentebestuur eindelijk eens ophouden met door geknoei en gepruts de historische Binnenstad steeds verder aan te tasten. Het zou wel eens kunnen dat de Binnenstad juist veel aantrekkelijker wordt voor toeristen als het historisch karakter ervan onderstreept zou worden. Het is veel wijzer geld te steken in het zorgvuldig in goede staat houden van het historisch erfgoed.

toenemen; niks ‘rustiger en veiliger’ dus! Voorstanders van deze parkeergarage zijn vooral winkeliersverenigingen die het winkelklimaat boven het leefklimaat stellen. Er wordt bovendien van uitgegaan dat klanten alleen maar met de auto komen. Het Projectbureau Duurzaam Utrecht heeft uitgezocht dat 4 van de 5 bezoekers van de winkels helemaal niet met de auto komen.Waarom dan zoveel overhoop halen voor zo’n kleine groep? Zeker als men bedenkt dat alle bewoners van de stad Utrecht het geld hiervoor zullen moeten opbrengen. De kosten voor deze garage worden nu begroot op 27 miljoen euro. Ervaring met grote projecten (Betu-

Laat de grootschalige projecten verwezenlijkt worden aan de rand van de stad, daar waar er veel meer plaats voor is. Goede transferia in combinatie met goedkoop en comfortabel openbaar vervoer (met bijvoorbeeld veel meer plaats voor bagage!) zijn dan een prima alternatief.‘Utrecht is klein, denk groot’! Maria de Bruin, platform COS Bewonersplatforrm Centrale Oude Stad Het platform zet zich in voor een levendige, schone Binnenstad met een goed woonklimaat. E-mail adres: [email protected]

Onderhoud Wijk C zorgelijk De buurtgroep Buurtgroep Veiligheid en Leefbaarheid Wijk C West maakt zich ernstige zorgen over het achterstallige onderhoud van een groot aantal woningen en panden. Zowel particuliere- als Mitros- woningen bevinden zich in erbarmelijke staat of zullen door het ontbreken van planmatig onderhoud in rap tempo verpauperen. De Buurtgroep is hierover al meerdere malen in overleg getreden met woningcorporatie Mitros en het gemeentelijk wijkbureau.Tot op heden nog zonder het gewenste resultaat. Dit voorjaar heeft de Buurtgroep onder de wijkbewoners een vragenlijst verspreid. Uit de reacties blijkt dat ook de wijkbewoners (zowel huurders als woning-eigenaren) zich storen aan het achterstalling onderhoud.Twee straten worden bijzonder vaak genoemd: de Willemstraat en de Dirck van Zuylenstraat. Ook over de Lange Koestraat en de Bergstraat is veel ontevredenheid. Over het onderhoud

DOMboekje ‘Alweer een boekje over de Dom van Utrecht!’. Het is de eerste, nieuwsgierig makende zin van een boek naar aanleiding van de 750-jarige herdenking, begin vorige maand, van de eerste-steenlegging van de gotische kanunnikenkerk in 1254. De ondertitel ‘Symboliek in steen’ geeft het hoofdonderwerp van de publicatie aan: de betekenis van de bouwvorm en van details in de architectuur aan de binnen- en de buitenzijde van kerk, toren en kruisgang. Het is een onderwerp dat volgens de auteurs tot op heden niet is belicht. Maar die bewering is eigenaardig genoeg volgens de auteurs zelf (zie pag. 69) onjuist: schrijvers als Benton en Mâle hebben er al studies aan gewijd. De auteurs zijn van mening dat kerkvorm en details zijn ingegeven door de liturgie: de buitenzijde bedoelt Jesaja 45 vers 8 te verbeelden en het interieur is bestemd geweest het begin en het verloop van de geschiedenis van de verlossing van de mens uit de zonde te tonen en wel in de reeksen gebrandschilderde ramen.Als gevolg van het instorten van het kerkschip in 1674 kan de toeschouwer vandaag die verbeelding niet meer waarnemen. Het symboliekverhaal komt alleen aan de orde in de laatste twee hoofdstukken van het boek. De inhoud van de pagina’s die daaraan vooraf gaan en die dus de opmaat van het eigenlijke onderwerp vormen, is bekend: de middeleeuwse kerkenbouw in Duitsland en Frankrijk, de gotiek en de geschiedenis van het ontstaan van de Dom.Van de hoofdstukken over symboliek geeft het boek een samenvatting op blz. 103-105. Het boek is nog aangevuld met een beschrijving van een korte voettocht om de Dom heen, en het geeft een opsomming van publicaties over het kerkcomplex, alsmede een verklarende lijst van woorden uit de architectuur die in het boek zijn gebruikt. De Dom van Utrecht. Symboliek in steen, door J. B. A. Terlingen en G.M.J. Engelbregt, is verschenen als nr. 33 in de Historische Reeks Utrecht van Uitgeverij Matrijs.

van de Pastoor van Nuenenstraat zijn geen schriftelijke reacties binnengekomen.Wèl waren er mondelinge klachten. Afwimpelen Veel huurders uiten hun ongenoegen over Mitros. Ze krabben zich achter de oren over het beleid van deze woningbouwcorporatie. Planmatig onderhoud is toch vele malen goedkoper dan het laten verpauperen van woningen die je later weer in zijn geheel voor veel meer geld moet opknappen? Daarnaast melden bewoners dat toegezegd onderhoud niet wordt uitgevoerd, onderhoudswerk beroerd/ onvakkundig of onaangekondigd wordt verricht en soms niet wordt afgemaakt en dat klachten worden afgewimpeld. Voor 2004 heeft Mitros inmiddels toegezegd onderhoud te gaan plegen aan de woningen in de Willemstraat en de Dirck van Zuylenstraat. De bewoners wachten af; zij moeten het eerst nog (goed) zien gebeuren. De Buurtgroep is benieuwd naar de ervaringen met Mitros in andere wijken. Misschien is het raadzaam de handen ineen te slaan.

Stefan Verbijsterd hoorden we van de dood van Stefan Severijns. Eigenlijk verbaasde het ons niet dat dit zijn eigen keus was. We misten hem al een tijdje, zagen hem zelden meer met z’n rugtasje voorbijkomen. Joggen langs de singels, zomer en winter in korte broek, deed hij ook al niet meer. Sinds z’n verhuizing naar de overkant van de straat hebben we hem eigenlijk maar zelden meer gezien. Nu beseffen we dat we hem nóóit meer zullen zien… We hadden in de loop der jaren met enige regelmaat contact met Stefan. Als hij aan de bel trok, was er altijd wel iets aan de hand. Er was huisvuil te vroeg buiten gezet, er stond rommel op straat, muziek stond te hard of er was een boompje uit de plantenbak getrokken. Samen probeerden we dat dan op te lossen. Onbewust hield men op den duur rekening met zijn toeziend kritisch oog. ’s Avonds laat, bij het begieten van de plantenpotten in de straat, maakten we weleens een praatje. Dat waren z’n goede momenten, dan was hij een mede-straatbewoner. Hij kende weinig mensen, weinig mensen kenden hem. Wij zullen Stefan nooit vergeten!

Particulier bezit Uit de reacties op de vragenlijst blijkt tevens dat Hanny en Hans Boter, Keizerstraat 24 een meerderheid van de bewoners met lede ogen aanziet hoe een aantal in particulier bezit zijnde panden in de Willemstraat steeds verder in verval raakt. Een zeer ongewenste en zelfs gevaarlijke situatie. Het gaat hier dan in het bijzonder om de oude bakkerij, de gokhal en de hoekpanden van de Bergstraat/ Willemstraat. De Buurtgroep is over deze panden al jaren in overleg met de gemeente. Deze lijkt echter niet in staat tegen dit soort dingen op te treden. Ook hier zal de Buurtgroep de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden. Een ander zorgpunt ten aanzien van het woningbeleid in de wijk is de verkoop van huurwoningen in de wijk door Mitros. Dit levert Mitros aanzienlijke inkomsten op. Deze inkomsten komen echter niet ten goede aan Wijk C. Dit beleid leidt tot een daling van het aantal betaalbare ruime huurwoningen in de wijk.Voor (grote) gezinnen is in de wijk nog nauwelijks aanbod. De woningen die worden verkocht veranderen in studentenhuizen © Dick Franssen of luxe appartementen. De nieuwe bewoners hebben in het Bij minder mooi weer werken de cursisten binnen aan hun opdrachten, algemeen weinig binding met de maar als het even kan stuurt de docent hen uit de kelder de werf van de wijk. Nieuwegracht op. Naar buiten, het volle licht in, zodat je nog beter ziet wat je doet. Prettig om daar bezig te zijn, aardig voor de voorbijgangers Buurtgroep Veiligheid en Leefom een blik op te werpen. baarheid Wijk C West

Naar buiten

RHD zeer klantonvriendelijk Een aantal keren per jaar voert het bestuur van Centrum Utrecht overleg met de RHD, samen met Wim van Ginkel van het wijkbureau. Het is een constructief overleg en altijd in een goede sfeer. Maar toch zijn wij niet tevreden. De oude Binnenstad en vooral het autovrije gebied met haar bewoners, duizenden bezoekers per dag, vele winkels, markten, horeca en niet te vergeten de talloze culturele manifestaties, is wat de reiniging betreft een complex gebied. Het is belangrijk dat Utrecht een schone stad is. Dat imago hebben wij, ondanks onze vele gesprekken, nog steeds niet.Wij hebben dikwijls het gevoel dat men bij de RHD wel luistert, maar te weinig met onze adviezen doet. Meestal wordt de bal teruggespeeld en beperkt men zich tot de analyse van de problematiek. Bij de RHD is de directeur inmiddels vertrokken. Het bestuur van Centrum Utrecht hoopt van harte dat door het vervangen van de leiding ook een cultuuromslag binnen de RHD zal ontstaan. Men moet meer naar de klant luisteren en de adviezen ook daadwerkelijk opvolgen. Ik ben mij er overigens van bewust dat de RHD een

gemeentelijke instelling is en daardoor veelal afhankelijk van andere gemeentelijke diensten. Maar ondernemers betalen fors voor de RHD, aanzienlijk meer dan bewoners en voor het vele geld dat wij betalen wordt absoluut onvoldoende gepresteerd. Het kan veel beter, maar de wil is niet aanwezig of het door ons ingebrachte geld wordt voor andere doeleinden gebruikt. Dooddoeners Onze voorstellen worden meestal afgedaan met de simpele mededeling dat er geen geld voor beschikbaar is. En om niet meteen nee te zeggen krijgen wij onmiddellijk de vraag of wij bereid zijn meer te betalen. Makkelijk gezegd, dooddoeners! De RHD is voor ondernemers de meest klantonvriendelijke instelling die bestaat. Niet alleen in service, maar ook in administratieve zin.Als men na jaren achterstand in factureren alsnog de rekening opmaakt en deze is niet onmiddellijk binnen de daarvoor gestelde termijn voldaan, worden ogenblikkelijk sancties toegepast. Concrete klachten van erkende goedwillende horecaondernemers die dit is overkomen, heeft Centrum Utrecht meerdere keren ontvangen. De RHD vindt het moeilijk om de juiste keuze te maken.Waarom mag men ’s avonds het vuil al buiten zetten dat de volgende morgen pas wordt opgehaald? Als ik ’s morgens bij mijn werk aankom ligt de

e i m t a e go a t S ed

? © Dick Franssen

Daar zit hij, op een zondagmiddag. Op een stenen bankje achter het stadhuis. ‘Meneer, mag ik een foto van u maken?’ ’Natuurlijk, ga je gang maar. Zit ik zo goed?’ ‘U heeft een mooie hoed. Heeft u die al lang?’ ‘Nee, die heb ik pas. Staat ie me goed?’ ‘Ja, geweldig’.

halve Binnenstad bezaaid met vuilnis dat uit opengetrokken vuilniszakken afkomstig is. Dat komt niet alleen omdat zwervers, verslaafden en daklozen de zakken openscheuren, maar ook omdat zwerfhonden en ratten de kans krijgen een extra maaltijd te genieten. Losse troep In de loop van de ochtend zie ik dan de vuilniswagen voorbij komen. Geen kleintje, maar een grote, anders redden ze het niet om voor 11.00 uur het winkelgebied schoon te krijgen. Niemand mag met grote vrachtwagens door het wandelgebied, maar voor de RHD bestaat blijkbaar een uitzondering. Daarna komt een tweede wagen om alle losse troep op te ruimen. Heeft u zich wel eens afgevraagd wat dat kost en hoeveel fysieke inspanning dat voor de vuilnismensen betekent? Ons voorstel is om in het wandelgebied twee keer per dag de vuilnis op te halen nl. ’s morgens tussen 07.00 en 11.00 uur en ’s avonds tussen 18.00 en 20.00 uur. Vanzelfsprekend is het dan niet meer toegestaan om het vuil ’s nachts buiten te zetten en dient een streng handhavingsbeleid te worden gevoerd. Poep wordt overigens niet opgeruimd. Dat is niet goed voor de borstels van de bezemwagens. Ik heb het niet alleen over hondenpoep –een hond hoort overigens niet in de Binnenstad- maar ook over paardenpoep van de politiepaarden, waar het winkelende publiek doorheen moet banjeren. Een ander probleem dat aanzienlijke vervuiling veroorzaakt is het verlenen van vergunningen aan bedrijven en instellingen die de openbare weg gebruiken om reclame te maken.Vooral op zaterdag. De hele Binnenstad ligt dan bezaaid met flyers, aanbiedingen en politieke pamfletten. Het wordt steeds gekker. Regelmatig staan vrachtwagens op de Stadhuisbrug of op het Vredenburg geparkeerd vol met etenswaar dat aan het publiek uitgedeeld wordt. Onlangs nog werden door een paar enthousiaste, in groen gele pakjes gehulde, studenten kartonnen bekertjes met yoghurt uitgereikt. De ellende was niet te overzien. Overal lagen bekertjes en plastic lepeltjes. De yoghurt verdween niet alleen in de magen, maar ook op straat of werd, al of niet klevend aan schoenen, in winkels meegenomen. Leuk voor de vloerbedekking. Wij zijn niet blij met dit soort reclames. Los van de troep die het veroorzaakt werkt het ook nog schadelijk voor de horeca.Wilt u met een beker yoghurt achter de kiezen nog ergens op een terrasje een consumptie nuttigen? Keurig volgens de regels had het reclamebureau van de yoghurtfabrikant de gemeentelijke vergunning voor het uitdelen van yoghurt bij de voorruit van de vrachtwagen gelegd. Ik was stomverbaasd over het geringe bedrag aan legeskosten wat hiervoor betaald moest worden. Die tarieven mogen wat ons betreft drastisch omhoog en het geld moet beschikbaar komen voor een echte schone Binnenstad. Lodewijk Osieck Voorzitter Centrum Utrecht

politiek

Utrechtse kennismaatschappij D66 bepleit een radicale omvorming van de economische organisatie van stad, regio en provincie Utrecht tot een volwaardige kenniseconomie. De Utrechtse sociaal-liberalen willen als belangrijkste instrument een Regionale Kennismaatschappij instellen waarin kennisinstellingen (o.a. Universiteit Utrecht), het bedrijfsleven en de overheid gaan samenwerken. De D66-fracties willen dat de handen structureel ineenslagen worden om de economie in Midden-Nederland een krachtige vernieuwingsimpuls te geven. Dat dit initiatief uitgerekend in Utrecht van de grond komt, heeft te maken met het gegeven dat Utrecht door de economische recessie zeer zware klappen krijgt te incasseren: een toenemend aantal faillissementen en een groeiende werkloosheid. Daarnaast speelt het feit dat deze negatieve ontwikkelingen zeer voelbaar zijn voor de grote groep hoger opgeleiden die de stad (56% van zijn bevolking) en de provincie (34% van zijn bevolking) telt.

Multi, Culti & Louis In de plannen voor het Stationsgebied is ruimte opgenomen voor een grote bioscoop, de Multiplex met waarschijnlijk 15 doeken. De verwachting is dat deze door commerciële partijen (Jaarbeurs en Wolff Cinema Groep) zal worden gerealiseerd. In het oude politiebureau op het Ledige Erf verrijst, op eigen kracht, het Louis Hartlooper Complex. Louis Hartlooper, opgezet door Jos Stelling van het Springhavertheater, krijgt 4 doeken voor de filmhuisfilm en werkt samen met de Hoge School. Studenten kunnen straks bij het Louis Hartlooper Complex terecht voor het maken van films. Hiernaast wil ’t Hoogt in samenwerking met een commerciële partij op het WA-terrein een Cultiplex gaan realiseren. Een bioscoop met 8 doeken voor onder andere de culturele film. Het Multiplex en het Louis Hartloopercomplex ontvangen geen subsidie. Op haar huidige locatie ontvangt ’t Hoogt een waarderingssubsidie van de gemeente. Deze subsidie ontvangt zij omdat zij plek biedt aan de culturele film.

GroenLinks vindt dat we met zo’n hoeveelheid aan initiatieven op het gebied van de film en doeken na moeten gaan waarom, aan wie en op welke wijze, we subsidie verstrekken. GroenLinks vindt dat de steun in de vorm van een waarderingssubsidie niet meer kan, als ’t Hoogt het huidige pand verlaat en samen gaat werken met een commerciële partij. GroenLinks vindt wél dat de bewoners van Utrecht haar culturele filmhuisfilm moeten kunnen blijven zien.Als om dit doel te bereiken al subsidie verstrekt zal moeten worden, dan is het wellicht verstandiger om als gemeente subsidie te verstrekken aan het vertonen van de culturele filmhuisfilms zelf, reeksen of festivals.

De nieuwe ingang van Van Speelklok tot Pierement (© Sjaak Ramakers)

Fractie GroenLinks Utrecht, tel. 030-2861122, e-mail: groenlinks@ utrecht.nl, www.groenlinksutrecht.nl

Vanuit de uitbouw

Hoe onveilig is Utrecht? Leefbaar Utrecht zet zwaar in op de verbetering van de veiligheid en de veiligheidsbeleving in de hele gemeente Utrecht. Zo was dit onderwerp in ons verkiezingsprogramma al een belangrijk thema; een thema dat door het College van B&W is overgenomen. In de komende jaren wordt er veel extra geld beschikbaar gesteld, de naar Leefbaar Utrecht-fractievoorzitter vernoemde Oldenborg-gelden, om het achterstallig onderhoud in de openbare ruimte ingrijpend aan te pakken. Naast de verbetering van bijvoorbeeld wegen en bruggen valt dan te denken aan een betere verlichting op donkere plekken, de aanpak van graffiti, het verbeteren van het straatmeubilair dat veelal een verloederde indruk geeft. Maar we zijn er nog lang niet! Met de verbetering van die veiligheidsbeleving kan het nog veel beter, zo geeft ook de Utrecht Monitor aan. Veel inwoners en bezoekers van de stad voelen zich nog altijd niet veilig op straat, ondanks de inspanningen die de gemeente en de politie zich getroosten in het project ‘Utrecht veilig, dat doen we samen’. Leefbaar Utrecht roept dan ook iedereen op om aan te geven welke plekken als eng en onveilig ervaren worden. Leefbaar Utrecht, postbus 16200, 3500 CE Utrecht.

Dinsdagmiddag kwart voor vijf. Aanhoudend gebeier uit de toren van de Buurkerk. Een aanzwellende stroom mensen loopt naar de ingang van museum Van Speelklok tot Pierement, dat bezit heeft genomen van onze Buurkerk. De ingang is verplaatst naar de Steenweg om onwetenden te verlokken een bezoek te brengen in plaats van winkelend door te lopen. Er is ook een nieuwe zaal gekomen om culturele vergaderaars een nieuwe mogelijkheid te bieden. De catering was er altijd al om genodigden te voorzien.We drukken de nieuwe directeur de hand. Hopelijk blijft die langer dan de vorige. Met de voor-vorige hebben we als comité goeie afspraken kunnen maken. We zijn benieuwd hoe het er het inwendige van de Buurkerk er uit is komen te zien. We hebben de afgelopen maanden heel wat puin zien afvoeren. We zijn blij een goede glazenwasser te hebben om het stof van de ramen te wassen. Ook de klinkers moeten hoofdpijn gekregen hebben toen de afvalcontainers weer over hun hoofden schraapten. Ze zijn er ook niet vaster door in het zand komen te liggen.Veel langer dan gezegd hebben we doordeweeks tegen die containers aan mogen kijken. Ook was ons pleintje een geliefde tijdelijke opslagplaats voor allerhande materialen. Puin eruit, nieuw materiaal erin. Eerst moet de b. nog spreken en de w. zingen. Dan pas valt het startschot voor de bezichtiging. We haasten ons langs zoutjes, bitterballen, lekkere toastjes, witte wijn en pils naar boven.

Glas, veel glas en mooie zichtlijnen komen als eerste beelden op m’n netvlies. Het resultaat mag er zijn. De verdieping die eerst geen functie had heeft die met een hoop gemeenschapsgeld nu wel gekregen. Het museum dwaalt af van z’n oorsprong. Cultureel vergaderen en chic dineren tussen de draaiorgels kan nu beter. Vroeger vergaderden onze vroede vaderen ook in de Buurkerk. Bij de aanvang van de raadsvergaderingen gaan we daar met klokkengebeier aan herinnerd worden. Voor het museum moet het een welkome inkomensbron zijn als de b en de w’s op de verdieping zouden gaan vergaderen. Figuurlijk zitten die al in een glazen huis. Ons museum biedt hen die mogelijkheid nu letterlijk. Guus Verhoef, PvdA

Geen gratis OV Leefbaar Utrecht legt zich neer bij de uitkomst van het onderzoek naar de mogelijkheden van gratis openbaar vervoer. ‘Helaas is de conclusie dat het financieel gezien onhaalbaar is’, meldt de partij. Invoering had bijvoorbeeld positieve effecten kunnen hebben op de bereikbaarheid van de (Binnen)stad, de uitgaven voor wegen en het milieu. ‘Spijtig genoeg betekent de uitkomst dat deze voordelen niet gerealiseerd zullen worden’. Wèl zijn er volgens het onderzoek mogelijkheden om te experimenteren met de OV-tarieven voor specifieke doelgroepen.

www.binnenstadskrant.nl

21

DSM: Utrecht, een echte hiphop stad!

Straatspeeldag Ieder jaar wordt er door 3VO de nationale straatspeeldag georganiseerd.Tijdens deze dag staan we allemaal even stil bij de veiligheid in het verkeer. Op woensdag 9 juni is het weer zo ver

22

Binnenstad wint tweede prijs De wijk Overvecht is de winnaar van de achtste Kinderraadsvergadering van Utrecht. Dankzij de de prijs van 20.000 euro krijgen de kinderen uit Overvecht een speel- en gamehal. De tweede plaats was voor de Binnenstad met een skatebaan voor beginnende skaters. De derde plaats was voor Leidsche Rijn met een kinderdisco. De Kinderraadsvergadering is bedoeld voor alle kinderen van 10 tot 12 jaar (groep 7 en 8 van de basisschool) die in Utrecht wonen. Kinderen bedachten onder begeleiding ideeën en maakten plannen voor hun wijk.

www.binnenstadskrant.nl

Be impressed

©

en organiseert Cumulus de straatspeeldag voor de Binnenstad! Dit jaar vindt onze straatspeeldag plaats in de Vrouwjuttenstraat en op de Geertebrug. Het thema van de Binnenstad is ‘Olympische Spelen’. Er liggen veel leuke olympische uitdagingen voor jou, wij zouden het leuk vinden als jij ook de competitie aandurft. Vanaf 13.30 uur gaan de activiteiten van start. Voormalig olympisch en wereldkampioen judo Anton Geesink zal deze middag komen openen, dus zorg dat je er op tijd bij bent. We hopen ook jou op 9 juni in de Vrouwjuttenstraat te zien.

Een leuke middag organiseren voor jongeren in het buurthuis Oudegracht? Dat is een uitdaging die we wel aan wilden gaan. Wij zijn Laila en Jeske en voor een project op school moesten we iets van vrijwilligerswerk doen. Na een tijdje ideeën opdoen, kwamen we terecht in het buurthuis Oudegracht. Daar hebben we met de jongerenwerkster (Claudia) gekletst en uiteindelijk besloten we een middag te organiseren over andere landen en culturen. Het lijkt onbegonnen werk om te zorgen dat alles volgens plan verloopt, maar nu de plannen en ideeën steeds concreter worden, belooft het steeds meer een leuke en gezellige middag te worden. We laten over een aantal cultuurgebieden kenmerkende dingen zien en horen. Dit doen we door middel van eten, drinken, spelletjes, beeldmateriaal en workshops vol muziek en dans waar je aan mee kan doen. Jongeren die in deze landen hebben gereisd of gewerkt vertellen hun verhaal. Dus er valt zeker wat te beleven! De gebieden zijn Marokko in Noord Afrika, India in Zuidoost-Azië en Peru in Zuid-Amerika. Benieuwd? Kom dan zeker even langs. Het is op zondag 27 juni van 14.00 tot 17.00 in het buurthuis Oudegracht. Het is voor jongeren uit de Binnenstad.Wil je meer weten, bel of mail dan naar de Chill-Out Zone: 2343323 of [email protected]. Tot dan! Jeske en Laila, jongeren uit de Binnenstad, in samenwerking met het Jongerenwerk van Cumulus.

In de Binnenstad organiseert het ambulant jongerenwerk sinds 14 mei Voetbalmania. Verschillende jongerenteams van wonende en verblijvende jongeren gaan de strijd met elkaar aan in Sporthal Hoog Catharijne, van half mei tot in oktober. Om het geheel af te ronden volgt er in de herfstvakantie een grandioze finale. Er zijn momenteel al genoeg teams die meedoen, maar je kunt natuurlijk altijd eens langskomen om naar de Voetbalmania te komen kijken.

Ido de Jon ge

Springertjes op de Straatspeeldag

© Ido de Jonge

© Ido de Jonge

Ewaaaa, eerst een introductie van ons zelf. Wij zijn Mo, Mets en Sami en wij rappen samen onder de naam D.S.M (De Strakste Mensen). We zijn al een aantal jaren bezig in verschillende formaties en sinds een jaar of twee in de huidige. We zijn bezig met ons eerste echte studio-album en daar zijn we bijna mee klaar. We hebben ook al een videoclip opgenomen en deze wordt hopelijk snel op TV getoond. Hierdoor wordt Utrecht dan voor eens en altijd op de kaart gezet als echte hiphop-stad. In de tijd dat we bezig zijn met muziek, hebben we veel dingen samen gedaan met Cumulus. Een tijdje terug ontstond het idee voor een rap workshop. Voor Cumulus een leuk alternatief, omdat wij dankzij onze naamsbekendheid veel belangstellenden trekken. Wij waren ook zeer enthousiast aangezien wij hierdoor weer meer tijd aan muziek kunnen besteden. We hebben samen met Cumulus afgesproken om drie workshops te verzorgen van tien lessen. Het aantal deelnemers ligt tussen de zeven en vijftien jongeren. De jongeren hebben er vanaf de eerste les veel zin in gehad en tonen nog steeds veel inzet. We leren ze alles over rijmen, ritme, melodie, ademhaling en flow. Het leukste is dat er een duidelijke vooruitgang te zien is.Veel jongeren zijn mede door deze workshop meer interesse gaan tonen voor muziek, maar ook voor de Nederlandse taal. We zijn tevreden met het tot nu toe geboekte resultaat, want het is ons gelukt de jongens een nieuwe hobby te geven die hen van de straat houdt.

Ambulant jongerenwerk organiseert Voetbalmania

Coalitiepartners:

Puntenburgschool moet blijven De Puntenburgschool moet op de huidige plaats blijven, vinden de coalitiepartijen Leefbaar Utrecht, PvdA,VVD en CDA. In ‘Utrecht in uitvoering: de tweede ronde’ herijken ze tussentijds het collegeprogramma 20012006. In hun lijst van goede voornemens, want dat is het min of meer, staat dat het pand waarin de school zit wordt gerenoveerd, i.p.v. moet worden betaald ‘door de combinatie met woningbouw of een andere ontwikkeling op de locatie’. Verder willen ze onder meer de buurtbewoners betrekken bij het schoonhouden van de buurt.‘Het geld dat op deze wijze op het schoonhouden wordt bespaard, zetten we in voor andere maatregelen die de leefbaarheid in de buurt bevorderen’. Volgens Eric Balemans, lid van de wijkraad Binnenstad en tevens Tweede Kamerlid, hebben de raadsleden er bij het maken van hun wensenlijstje geen rekening mee gehouden dat Utrecht vele miljoenen minder te besteden heeft omdat de stad moet inleveren op het grote stedenbebeleid en minder krijgt uit de pot voor interstedelijke vernieuwing.

Restauratie kassen hortus begint Het Universiteitsmuseum heeft een jaar lang actie gevoerd voor het behoud van de kassen van de oude Hortus. Hierbij is zestig procent van het restauratiebedrag ingezameld. Dit betekent dat in oktober wordt begonnen met de restauratie van de oudste hortuskassen van Nederland. Tegelijkertijd gaat fondsenwerving door om het resterende bedrag bij elkaar te krijgen. De start van de restauratie wordt 6 juni gevierd met ‘Glas in Nood’, een actiedag met allerlei activiteiten. Het museum is 6 juni van elf tot vijf geopend. Om drie uur begint het feestelijke slotakkoord onder leiding van directeur Peter de Haan.

De kassen (gebouwd in 1907) zijn een onderdeel van de voormalige Hortus Botanicus van de Utrechtse Universiteit. De Hortus werd in 1723 aangelegd op de huidige locatie. Er zijn vijf naast elkaar gelegen kassen. De drie buitenste zijn lager, kleiner en eenvoudiger van vorm dan de twee middelste kassen. Andere gebouwen in deze tuin zijn de Oranjerie, ook in 1723 gebouwd en het Zaadhuis uit 1768 dat in 2002 als museumcafé in gebruik is genomen. Het prachtig omsloten binnenterrein van de oude Hortus is uniek in Nederland. De kassen worden gerestaureerd met behoud van zoveel mogelijk authentiek materiaal, zoals duurzaam geteeld teakhout. In een deel van de kassen komen weer planten in een sfeer zoals die oorspronkelijk geweest moet zijn.

Tuinman bij palm in kas Hortus, lang geleden

Creatieve stad In Utrecht heeft 33% van de beroepsbevolking een creatief beroep. Daarmee staat de stad op de eerste plaats, voor Amsterdam. De zogenoemde creatieve klasse is zeer belangrijk als aanjager van de economie. De kern van deze klasse bestaat volgens de Atlas voor gemeenten 2004 uit wetenschappers en onderzoekers, innovatieve ICT-ers, ingenieurs, architecten, tv-makers, journalisten en ‘bohemians’

(onder wie musici, vormgevers, schrijvers en kunstenaars). Om deze creatieve kern zitten de uitvoerders van creatieve ideeën die ook tot de creatieve klasse worden gerekend, bijvoorbeeld managers van een softwarebedrijf of van een schouwburg. Als aantrekkelijkste stad om te wonen staat Amsterdam één en Utrecht twee. Utrecht zou eerste zijn geworden als de bereikbaarheid beter was geweest.

oeverafscheidingen waar mogelijk te vervangen door natte oevers? Dit kan toch niet samengaan met bootjes die afgemeerd worden? Uit niets blijkt dat de Havenverordening daarmee rekening houdt. De Werkgroep Stinzenplanten en de Stichting Singelgebied Utrecht hebben het college in een inspraakreactie hierop attent gemaakt.

Gidsen gezocht

Bezichtiging kas met bouwhelmen

In singel meer plezierbootjes Van onze redacteur Ben Nijssen Tot 19 mei lagen de nieuwe Havenverordening en Havenatlas ter visie. De inspraak is aan de Binnenstad voorbij gegaan. Blijkbaar ging men er bij de gemeente van uit dat er voor de Binnenstad niets van belang te melden was. Toch is er wel wat aan te merken. In de Havenverordening wordt onderscheid gemaakt tussen woonbotenbeleid en recreatievaartuigenbeleid. Wat betreft woonboten is er inderdaad niet veel te melden voor de Binnenstad, al keken sommigen wel vreemd op toen de woonboot bij de Wittevrouwenbrug twee jaar geleden plotseling vervangen werd door een veel groter en veel opvallender type. Gaat het met de woonboten dezelfde kant op als met woonwagens, die nauwelijks meer als zodanig te herkennen zijn? Maar dit is een uitzondering in de singel. Voor de singel zijn de recreatievaartuigen van veel meer belang. Op zich is er niets mis met die leuke kleine bootjes in de singel, waarmee op mooie zomerdagen door de grachten wordt gedobberd. Maar ’s winters verdwijnen steeds meer bootjes onder water; er worden bootjes op de kanten gelegd, schoongemaakt, geverfd enz. Die gezonken en verveloze bootjes hebben hetzelfde effect als de fietswrakken op straat: het ziet er niet uit en de vervuiling wordt groter. Boten op de kant doden de plantjes die met veel zorg in de taluds zijn geplant en alle schoonmaak- en opknapwerkzaamheden doen de rest. In de nieuwe Havenverordening is het aantal ligplaatsen voor recreatievaartuigen in de singel uitgebreid, omdat er op andere plaatsen minder ruimte was of daar sprake zou zijn van ecologische oevers. Maar voor de singel is toch een beheervisie Zocherplantsoen vastgesteld, waarin wordt voorgesteld de

Ruim 30.000 bezoekers uit binnen- en buitenland komen elke zomer de elf monumentale binnenstadskerken bekijken.Voor komend seizoen (6 juli11 september) zoekt de organisatie Kerken Kijken Utrecht nog enthousiaste, gemotiveerde mensen die geïnteresseerd zijn in cultuurhistorie en die het leuk vinden om tenminste een dag per week rondleidingen te verzorgen. Ervaring is niet nodig.

Informatie 276 9174 of e-mail: [email protected] of Hooghiemstraplein 102, 3514 AX

Opknapbeurt voor busstations De stations voor stads- en streekbussen op Utrecht Centraal krijgen deze zomer een opknapbeurt, die er voor moet zorgen dat reizigers er zich prettig en veilig voelen. De busstations moeten nog mee tot het nieuwe Utrecht CS klaar is. Dat gaat nog een aantal jaren duren. De schilder gaat aan het werk, bestrating, bushokjes, zitbanken en verlichting worden vervangen, wanden verfraaid met mozaïektegel enz. Het Bestuur Regio Utrecht (BRU) financiert de beurt, die twee miljoen euro kost.

Dommetjes Tot eind november kan bij een deel van de Utrechtse middenstand en horeca betaald worden met ‘Dommetjes’ van twee euro. Ze zijn gemaakt ter gelegenheid van 750 jaar Domkerk. Op het Dommetje staat de eerste regel van ‘Als ik boven op de Dom kom’ van Rijk de Gooijer. Ook op de andere vier Dommetjes die de komende maanden worden uitgegeven komen tekstregels van het refrein.

23

Pandhof Sinte Marie Om romaanse bogen ronden zich vervlogen eeuwen lichten op – de tijd staat even stil rust heerst in de hof de rust van de zondagmorgen wanneer het lawaai nog geparkeerd staat in de slaap al dwalende ben ik hier beland mij toeëigenen wil ik dit moment het is de lijftocht voor een pelgrim zoals ik voortgedreven door de tijd –

Oranjestraat veilige speelstraat Van onze redacteur Ben Nijssen Op 13 mei was het dan eindelijk zover, de Oranjestraat werd aan de kant van de Oudegracht voor het autoverkeer afgesloten. Door vormfouten had het wat lang geduurd en sommigen dachten al dat de afsluiting niet meer zou doorgaan. Waar

ww w. bin ne ns ta ds kr an t.n l

Oeke Kruythof

Bunker weerbarstig De bunker die de Duitsers lieten bouwen op het Servaasbolwerk blijkt een Nederlands kwaliteitsproduct. Pogingen om hem met springstofladingen stukje bij beetje te laten instorten hebben tot nu toe niet het gewenste effect. De werkzaamheden zijn al een paar keer stilgelegd omdat de knallen te zwaar waren. ‘Natuurlijk, het valt vies tegen, maar het is ook heel onalledaags werk’, zegt projectontwikkelaar Oostmeijer, die op de plek een appartementengebouw laat verrijzen. De vertraging is inmiddels opgelopen tot twee maanden. Oostmeijers verwachting is nu dat 1 juli het springen een heel eind klaar is. Springt hij er ondanks de tegenslag nog uit? Hij zegt ‘ja’. Alle appartementen zijn inmiddels verkocht.

maandenlang over gesproken was, was in de praktijk een fluitje van een cent; twee palen de grond in en een bordje ‘doodlopende weg’. De afsluiting is een initiatief van de Buurtbeheergroep Wijk C-Oost. Het doel ervan is dat de straat veiliger wordt voor de jeugd om in te spelen. Ondanks verkeersdrempels reden sommige automobilisten nog steeds veel te hard door de straat. Haaks op de Oranjestraat staat de Jan Meijenstraat; deze straat is vanaf het moment dat de nieuwe woningen werden gebouwd al autovrij, omdat er onder die straat een ondergrondse parkeergarage ligt (aardig detail is dat de middeleeuwse werfkelders blijkbaar beter bestand zijn tegen de druk van auto’s dan een 20e-eeuwse betonnen parkeerkelder). Bereikbaarheid Het meest opmerkelijke van de afsluiting is dat de bewoners hiervoor met elkaar in grote meerderheid hebben gekozen. Dit terwijl anderen beweren dat bewoners van de Binnenstad vinden dat hun bereikbaarheid slecht is. Eenzelfde afsluiting van een straat heeft een jaar of drie ook al plaats gevonden in de Lange Lauwerstraat, eveneens aan de Oudegrachtzijde. Hier was het sluipverkeer de directe aanleiding. De bewoners van die straat hadden allerlei plannen om na de afsluiting de straat te verfraaien met planten. Daar is echter nog niet veel van terecht gekomen.Wel blijken de bewoners nog steeds blij te zijn met de afsluiting. De Oranjestraat blijft vanaf de zijde van de St.-Jacobsstraat toegankelijk voor het verkeer naar de ondergrondse parkeergarage.Aan de zijde van de Oudegracht zijn uitneembare palen geplaatst. Slechts enkele bewoners hebben daarvan een sleutel gekregen. Over enige tijd zal worden geëvalueerd of één en ander goed functioneert.

Het is weer Top © Dick Franssen

Als nieuw is het reclamebord waarop bakker Top zijn speculaas aanprijst. De bakker en zijn vrouw, allang in ruste, waren de eregasten op de onthulling. Tijdens die bijeenkomst werd beweerd dat in de dame met het mandje de trekken van de vroegere burgemeester Lien Vos te herkennen zouden zijn, maar slechts weinigen lukte het dat te zien.

Meer greep op horeca Van een onzer redacteuren Cafébazen in Utrecht krijgen voortaan een vergunning voor drie jaar. Daardoor is het mogelijk regelmatig te kijken of de horecavoorziening nog voldoet aan de regelgeving. Vergunningen werden tot nu toe afgegeven voor onbepaalde duur. In de nieuwe verordening blijft het systeem van vrije sluitingstijden. B. en w. hebben gekeken of in woonwijken vaste sluitingstijden moeten worden ingevoerd. De burgemeester krijgt nu de bevoegdheid om in een bepaald gebied sluitingstijden op te leggen als dat naar haar oordeel nodig is met het oog op de openbare orde, veiligheid, gezondheid of het woonen leefklimaat. De horeca, die zich beklaagt over de steeds hogere leges van de gemeente, mag deze zomer doorgaan met het langer openhouden van de terrassen op vrijdagen zaterdagavond als De Bilt een tempe-

ratuur van tenminste 25 graden voorspelt. Karel de Stoute, het zich ‘stadsherberg’ noemende café aan het Voor Clarenburg, kan deze zomer niet altijd van de regeling gebruik maken. Rond 30 april waren er grote vechtpartijen, waarbij ook de politie met flessen werd bekogeld. Als strafmaatregel moet de kroeg nu vijf maanden lang bij grote evenementen helemaal dicht.

Slapen in HC is afgelopen Overnachten in Hoog-Catharijne is vanaf 1 juni niet meer toegestaan. Verslaafden kunnen – voor zover ze uit Utrecht afkomstig zijn – naar zorgcentra De Stek en Stationsplein en naar De Singel (voorheen Inloopcentrum HC). Alleen verslaafden met een pasje mogen naar binnen. Alle 350 Utrechtse dakloze verslaafden hebben volgens de gemeente een dergelijke pas. Het college noemt dit ‘hard en sociaal: gericht op het verminderen van overlast en criminaliteit en het verbeteren van de leefomstandigheden van verslaafden in Utrecht’.