Bijlagen. Zakencultuur in Turkije. Door Ilhan Tuna

Bijlagen Zakencultuur in Turkije Door Ilhan Tuna

Zakencultuur in Turkije Door Ilhan Tuna INTERESSANTE LINKS: Een lerares die de kachel moet aanmaken =Gebaseerd op een waargebeurd verhaal van een dorpslerares= Commerciële reclame m.b.t. goedkoop bellen naar familie. Oost-West tafereel. Vooroordeel. Fabrikant introduceert mobiel bellen en de voordelen daarvan óók in het Oosten. Westerse-jonge lerares niet gewend om te gaan met dagelijkse leven in het oosten. Een klas met leerlingen die duidelijk met een Koerdisch-accent Turks spreken. Niet de vaardigheid wordt overgenomen, maar het middel om de oplossing te vinden. http://youtu.be/FKYuEXSw56w

FILM’S YOL: (Links georiënteerd, Yilmaz Guney wordt niet door iedereen gewaardeerd) De film geeft een goede indruk van culture, maatschappelijke en geografische verschillen in normen en waarden. De vijf verhaal-lijnen geven ook een inkijk naar de thema’s als eer, man-vrouw verhoudingen, generatiekloof, liefde en taboes. Maar stelt boven alles het OostWest conflict in Turkije aan de orde. http://www.bol.com/nl/s/dvd/zoekresultaten/Ntt/yol/Nty/1/N/3133/Ne/3133/search/tru e/searchType/qck/sc/dvd_all/index.html?_requestid=46886

GEGEN DIE WAND: Het tweede deel van de film speelt zich af in Turkije. Belangrijke scenes zijn: • Het moderne westerse (uitgangs)leven in Istanbul • Carrière/status/vrouwelijk versus hiërarchie, opvoeding , familiebanden • Maatschappelijke spanningen van westerse aard met een Turkse inslag. http://www.bol.com/nl/s/dvd/zoekresultaten/Ntt/GEGEN+DIE+WAND/Nty/1/N/3133/Ne/ 3133/search/true/searchType/qck/sc/dvd_all/index.html?_requestid=47165

BOEKEN Vogels Zonder Vleugels | L. de Bernières Historische interpretatie over de val van het multiculturele Ottomaanse rijk ten tijde van WO1. Hoe ‘goede’ buren van verschillende komaf uit elkaar worden gedreven door religie, politiek en oorlog. Houdt een spiegel voor aan Turken over hoe zij graag ‘neergezet’ zouden willen worden in de ogen van West-Europeanen. Toch worden Turken niet graag geconfronteerd met deze werkelijkheid en schieten snel in de verdediging om ‘misverstanden’ te rechtvaardigen. Sneeuw | Orhan Pamuk ────────────────────────────────────── © KIT Intercultural Management & Communication

Nobelprijs winnaar Pamuk wordt door zijn kritische kijk op de samenleving niet door iedereen gewaardeerd. Het boek speelt zich af in het verre oosten van Turkije maar is tegelijkertijd exemplarisch voor grote groepen ‘oosterlingen’ die de grote steden van het westen bevolken.

CHECKLIST http://www.rnw.nl/nederlands/article/checklist-voor-vertrek-uit-nederland http://vertreknaarhetbuitenland.overheid.nl/Vertrek/migreren/kennisbankmigreren/home?i nit=true

Reisadvies Ministerie van Buitenlandse Zaken http://www.minbuza.nl/reizen-en-landen/reisadviezen/t/turkije.html

Reisadvies consulaat generaal Istanboel http://istanbul.nlconsulaat.org/consulaat-generaal/afdelingen/consulaire-zaken/reisadviesistanboel.html

Reisadvies Istanboel (website Min. BuZa) Over het algemeen is er geen hoge criminaliteit in Istanboel. U zult echter, net als in andere grote steden, voorzichtig moeten zijn met uw persoonlijke eigendommen. Er zijn in de bekende toeristische gebieden in Istanboel veel zakkenrollers en ook vinden er af en toe straatovervallen plaats. Wij adviseren u zich terughoudend op te stellen als vreemden u op straat benaderen en u een drankje en/of eten aanbieden, aangezien er het risico bestaat dat er drugs in verwerkt zijn. Ook als vreemden u uitnodigen of voorstellen u mee te nemen naar een bar of nachtclub, zult u op uw hoede moeten zijn. Het gebeurt regelmatig dat bij het verlaten van de gelegenheid een torenhoge rekening gepresenteerd wordt. Indien u gebruik maakt van een taxi, let u dan goed op dat de taxi meter wordt aangezet als u instapt. U kunt natuurlijk ook een prijsafspraak maken voorafgaande aan de rit. Voor uitgebreide reisinformatie kunt u kijken op de website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken : www.minbuza.nl

────────────────────────────────────── © KIT Intercultural Management & Communication

KRANTENARTIKELEN Toch geen Turk onder de Turken Gepubliceerd op: zaterdag 21 jan 2012, 13:08 door Fréderike Geerdink in Verhalen Gepubliceerd in: Volkskrant magazine, 21 januari 2012 http://www.journalistinturkije.nl/verhalen/toch-geen-turk-onder-de-turken_2805/

Jonge Nederlanders met Turkse roots die hun geluk in Turkije gaan beproeven. Weg van het politieke klimaat in Nederland, op naar het land van hun ouders en grootouders, waar de economie bloeit en waar ze écht thuis zijn. De praktijk blijkt nogal eens anders. Ali Isitir (25) laat het reclamebureau zien waar hij werkt. Toplocatie in hartje Istanbul, brede trappen met rode bekleding, hoge plafonds, lichte ruimtes. Hij wijst zijn werkplek aan: daar, in de hal bij de trappen, tegen de muur. Het lijkt een beroerd, weggestopt plekje, maar voor Ali is het precies goed: ‘Ik wil niet tussen mijn Turkse collega’s zitten’, legt hij uit. ‘Ik sluit me zo veel mogelijk af van de bedrijfscultuur hier. De hierarchie, de angst voor de baas, het geroddel, bah.’ Ali, geboren in Istanbul maar als 3 maanden oude baby verplaatst naar Maassluis, voelt zich niet thuis in Turkije, en hij weet dat dat nooit zal veranderen. Hij zegt: ‘Ik voel me geen Turk’. En later zelfs: ‘Ik ben geen Turk’. ‘Ik dacht dat ik moeiteloos zou kunnen meedraaien’ Ali ís natuurlijk wel Turk, want geboren uit twee Turkse ouders. Maar sinds hij besloot te verkassen naar Istanbul, vier jaar geleden, weet hij dat het niet meer is dan dat: hij heeft Turkse ouders. Zijn vader overleed toen hij net geboren was, zijn moeder heeft hem zonder Turks nationalisme opgevoed. In Nederland had hij vooral Nederlandse en Surinaamse vrienden, geen Turken. Als jongetje al niet: ‘Ze vonden me stom omdat ik niet in hun Turkse buurtelftal wilde meevoetballen.’ Toch voelde hij zich in Nederland wel Turk. Zo werd hij immers gezien, en via zijn moeder en haar Turkse vriendinnen had hij de cultuur leren kennen. Dacht hij – tot hij terugkeerde naar zijn geboortestad. ‘Ik dacht dat ik moeiteloos zou kunnen meedraaien’, zegt hij over die beginperiode, ‘maar dat was totaal niet zo. Mijn Turks bleek slecht, ik werd als Nederlander gezien en zo voelde ik me ook. Ik ben alleen gebleven omdat ik de baan had gevonden die ik wilde.’ In het jaar dat Ali Maassluis verliet en naar Istanbul vloog, 2007, vertrokken er volgens het CBS 91.287 mensen in dezelfde richting. Het was het laatste jaar dat de emigratie van Nederland naar Turkije groeide: van krap 60.000 in 1999 naar ruim 91.000 in 2007, daarna dalend naar ruim 85.000 in 2009, het laatste jaar waarover gegevens beschikbaar zijn. Hoeveel er daarvan net als Ali Turks bloed in hun aderen hebben stromen, is niet duidelijk, maar een flink deel ervan zijn jonge, vaak hoogopgeleide Nederlanders met Turkse roots. ‘Nederland is toch mijn éérste eigen land’ Het ‘politieke klimaat’ wordt vaak gezien als belangrijke factor in die beslissing, maar wie praat met de Nederlands-Turkse jongeren die de stap wagen, hoort meestal dat dat maar een bijkomstigheid is. Ali bijvoorbeeld, kwam voor werk. ‘Ik werd in Nederland niet aangenomen op de creatieve opleiding waar ik naartoe wilde’, vertelt hij. ‘Ik had geen zin in een andere opleiding, en dacht dat ik in Turkije wel een baan zou kunnen vinden met wat lef en mijn Nederlandse achtergrond.’


Zo ging het precies, al moeten we ‘wat lef’ wel ruim zien: Ali stapte als 21-jarige zonder noemenswaardige voorbereiding op het vliegtuig, zette vanaf het vliegveld linea recta koers naar het belangrijkste Turkse reclamebureau, trok daar de baas aan zijn jasje en kletste zich naar binnen. ‘Ik had een klein portfolio met eigen werk, maar hij was vooral gecharmeerd van mijn Nederlandse directheid. Iemand die niet bang was voor de baas, dat leek hem wel een toevoeging voor zijn bureau.’ Ook voor Nurten Durmut, 29 jaar, speelde politiek geen rol bij haar beslissing naar Turkije te verhuizen. ‘Ik heb me in Nederland nooit gediscrimineerd gevoeld’, zegt ze. ‘Ik was gewoon benieuwd hoe het was in mijn eigen land.’ Ze wijfelt bij die woorden, ‘mijn eigen land’, en zegt dan: ‘Turkije, bedoel ik. Turkije is mijn eigen land. Maar Nederland is toch mijn éérste eigen land.’ De Turkse bevolking zelf raakt steeds hoger opgeleid Nurten werd, zoals veel van haar Turks-Nederlandse leeftijdsgenoten, naar Istanbul getrokken door de bloeiende economie. Die groeit met zo’n 5 tot 8% per jaar, de bevolking is jong, Istanbul bruist. Punt is: hoogopgeleide Europese Turken denken nogal eens dat de Turkse arbeidsmarkt om ze zit te springen, maar dat is steeds minder het geval. De Turkse bevolking zelf raakt steeds hoger opgeleid. Een toenemend aantal heeft zelfs in Europa gestudeerd, sinds Turkse universiteiten meedoen aan het internationale uitwisselingsprogramma Erasmus. En zij hebben wat een Turk uit Nederland doorgaans ontbeert, en waar je in Turkije nog altijd moeilijk zonder kunt om een goeie baan te vinden: een wijdvertakt netwerk. Buiten dat: de economie mag dan groeien, een spectaculaire stijging van de werkgelegenheid blijft vooralsnog uit. Ook Nurten had de arbeidsmarkt wat te rooskleurig ingeschat. ‘Ik wist, Istanbul is een hele grote stad, daar zitten veel grote bedrijven die zaken doen met Nederland. Ik heb MBO Administratie gedaan, niveau 4, en ik heb een goed cv, dus ik dacht dat ik zo ergens binnen zou zijn.’ Dat haar eerste baantje niet op haar niveau was maar bij een callcenter, ontmoedigde haar nauwelijks: ze zou zo iets beters vinden. En dat lukte ook wel, maar toen ging het wringen tussen haar Amsterdamse inborst en de Turkse bedrijfscultuur: ‘Ik ga écht niet elke dag tegen de baas zeggen dat ze er zo mooi uitziet en dat ze zo’n prachige tas heeft. Maar ja, anderen doen dat wel, want slijmen bij de baas moet in Turkije. Dus krijgt de baas hier altijd de pik op me.’ Ze zit midden in een verhuizing. Twee mannen van een meubelzaak banjeren door haar huis aan de Aziatische kant van de stad, Nurten geeft instructies over waar precies kast, bed en bankstel in elkaar gesleuteld moeten worden. Het is november, maar het raam staat open, een lekker zonnetje schijnt naar binnen. Ze serveert thee, met stroopwafels die een vriendin uit Nederland meenam. Ze zoekt naar woorden die beschrijven hoe ze zich voelt, maar makkelijk is dat niet. Eén ding staat, bijna vier jaar na haar vertrek uit Nederland, echter als een paal boven water: ‘Ik voel me in Turkije niet thuis.’ ‘Ik blijk een Amsterdamse en dat zal ik altijd blijven’ Ze herinnert zich een voorval van toen ze net in Istanbul was en papieren moest regelen. Om twee uur moest ze ergens op een kantoor zijn. Ze verscheen op tijd, maar werd gevraagd de volgende dag terug te komen. De volgende dag werd ze wéér weggestuurd, nou ja, lang verhaal kort: ze barstte Amsterdams uit haar vel. ‘Ik snapte er helemaal niks van joh, wat wílden ze nou van me? Ik boos, de beveliging kwam erbij, ik huilen, wat een toestand.’ ────────────────────────────────────── © KIT Intercultural Management & Communication

Ze heeft net haar vierde baan opgezegd, opnieuw omdat ze het hart op de tong heeft en dat moeilijk werkt bij een Turks bedrijf. ‘Nee, ik ga me niet aanpassen. Ik ben juist blij dat ik de Nederlandse cultuur in me heb. Ik vind het belangrijk dingen uit te spreken. Maar ik had nooit gedacht dat het zo zou gaan. Toen ik plannen maakte om naar Istanbul te verhuizen, vier jaar geleden, keek ik ernaar uit hier gewoon Turk onder de Turken te zijn. Maar ik blijk een Amsterdamse, en dat zal ik altijd blijven.’ Ze huurt haar nieuwe onderkomen samen met een vriendin dus financieel kan ze het éven uitzingen, maar niet lang. Al pratend zet ze haar motieven om in Istanbul te blijven op een rijtje: ‘Ik moet hier iets hebben dat me tegenhoudt om terug te gaan naar Nederland. Als ik ooit een goeie baan heb en daar kracht uit kan halen, voel ik me thuis, denk ik. Dat heb ik nog niet. Maar ik ga niet terug naar Nederland. Het is hier spannend, en dat vind ik fijn. In Nederland ga je van huis naar je werk en weer naar huis, hier is minder routine, je kunt op elk moment van de dag iets doen, Istanbul leeft altijd.’ Dan zegt ze: ‘Weet je, mijn ouders wilden niet dat ik naar Istanbul zou gaan, in mijn eentje. Vooral mijn vader niet, die vindt het maar niks dat ik als vrouw mijn eigen keuzes maak. Ik heb een oom, die lachte om mijn vertrek. ‘Die is zo weer terug’, werd er gezegd. Elke keer als ik overweeg terug te gaan naar Nederland, hoor ik in gedachten die oom weer lachen, en blijf ik.’ ‘In Nederland was ik een moslim, een Turk’ Nurten houdt vol. Maar er zijn er ook die spoorslags rechtsomkeert maken naar Nederland. Cengiz Caglar, 27 jaar geleden geboren in Erzincan in het noordoosten van Turkije en op zijn tiende naar het Friese Buitenpost gekomen, hield het welgeteld drie maanden uit in de westelijke kuststad Izmir. Hij vertrok wél vanwege het veranderde politieke klimaat in Nederland – tenminste, dat dacht hij toen hij vertrok, in 2008. De moord op Theo van Gogh in 2004 zette Cengiz’ leven op zijn kop. Hij was 20, studeerde International Business and Languages aan de Hogere Economische School in Amsterdam én Media en Cultuur aan de UvA, en hield zich niet bezig met religie. Door de moord werd hij gedwongen zich uit te spreken over zijn geloof. ‘Mijn ouders zijn Alevitisch, een liberale stroming in de Islam. Als me in verband met de moord op Van Gogh iets gevraagd over mijn geloof, ging ik uitleggen dat ik Alevi ben. Maar ja, dan leek het net alsof ik vond dat Soennitische of Sjiitische moslims de moord op Van Gogh wél goed zouden keuren, dus dan moest ik uitleggen dat ik dát niet bedoelde. Ik werd meegesleept in een polarisatie waar ik niets mee te maken wilde hebben.’ ‘Ik doolde door de stad en voelde me zo eenzaam’ Voor zijn studie moest hij een tijdje naar het buitenland. Hij vertrok naar Schotland, daarna naar Mexico, toen naar Vancouver. Terug in Nederland voor het laatste jaar van zijn studie, werd het hem te veel. ‘We hadden een werkgroepbijeenkomst en de discussie ging over de vrijheid van meningsuiting. Ik was geschokt hoe fel de meerderheid in de groep zich tegen de islam en tegen moslims keerde. Dat er zelfs op dít niveau zó werd gedacht! In de buitenlanden waar ik was geweest, werd ik als Nederlander gezien, maar in Nederland was ik een moslim, een Turk. Ik vond dat ook wel gek om te merken, dat ik er dus geen schijt aan bleek te hebben hoe een ander me ziet.’ Op zoek naar rust in zijn hoofd besloot hij terug te gaan naar zijn geboorteland. Dáár zou hij in een warm bad terecht komen, dáár zou hij onder zijn eigen mensen zijn. Maar hij belandde in een identiteitscrisis van jewelste. ‘Daar stond ik, twee diploma’s op zak, zonder doelstelling, totale leegte in me. Ik zou zogenaamd een film gaan maken en in Izmir research ────────────────────────────────────── © KIT Intercultural Management & Communication

doen, maar nu zie ik dat ik vooral op zoek was naar mezelf. Ik doolde door de stad en voelde me zo eenzaam. Ik was bij familie, maar voelde geen echte aansluiting bij ze, ik was door al die jaren in Nederland al lang niet meer een van hen.’ ‘Ik heb geleerd dat identiteit geen vaststaand iets is’ Het meest confronterend was een vraag van zijn oma. ‘Ze zei: “Jongen, wat doe je hier eigenlijk?”Ik kon het haar niet uitleggen. Ik kon het mezelf niet eens uitleggen. Ik voelde dat ik weg moest uit Turkije, dat ik door al die jaren in Nederland niet meer in Turkije paste. Maar waar moest ik dán naartoe? Waar zou ik dan wél thuis zijn?’ Door toeval moest hij terug naar Nederland. Tijdens zijn studie had hij zich ook verdiept in film, en zijn korte film, ‘Uittocht’, zou worden vertoond op het Nederlands Film Festival. Hij zat in Nederland bij zijn broer Deniz thuis, te piekeren of hij naar Australië zou gaan of toch naar Zuid-Amerika, toen zijn broer zei: ‘Cengiz, weet je wat, we sturen je CV naar dat traineeshiptraject van de gemeente Amsterdam. Lijkt me echt wat voor jou. Kom op.’ En zo is het gekomen dat hij nu als een gelukkig man in Heemskerk woont. De gemeente Amsterdam nodigde hem uit voor een gesprek, en ‘ik kon natuurlijk niet zeggen dat ik in een identiteitscrisis zat en naar Australië of Mexico wilde’. Hij liet zich dus maar van zijn beste kant zien, en verdomd, na het hele traject werd hij, samen met 23 anderen, gekozen uit 1100 sollicitanten. De traineeship-periode van twee jaar is net afgerond en ingeruild voor een jaarcontract. Hij zoekt naar een woord dat omschrijft hoe hij zich voelt. ‘Ja, ik weet het: ik bloei.’ Dan: ‘Het politieke klimaat is in Nederland nog hetzelfde, maar ik heb me de afgelopen twee jaar ontwikkeld. Ik betrek de discussies niet meer op mezelf, ik heb geaccepteerd dat ik niet als Nederlander word gezien. En ik heb geleerd dat je identiteit geen vaststaand iets is, tenminste, de mijne niet. Wie je bent, is altijd in ontwikkeling. Nu heb ik een balans gevonden. Ik ren niet meer weg voor mezelf, zoals toen ik naar Turkije ging.’ Ziet hij zichzelf nu als Nederlander? ‘Nee, ik denk het niet. Dat is toch moeilijk als anderen je als buitenlander zien. Maar het geeft niet. Ik heb werk gevonden waar ik kan groeien, in Amsterdam, een stad waar ik van hou. Dit jaar ben ik getrouwd, we sparen om ooit een huis in Amsterdam te kunnen kopen. Ik hoop dat onze kinderen wel als Nederlanders geaccepteerd zullen worden.’ En Turkije? Fijn voor op vakantie, maar dat is dat. ‘Zonder Hollandse nuchterheid valt hier niet te leven’ De kans dat u Ali de reclamemaker in Nederland tegen het lijf loopt, is vrij groot. Hij woont weliswaar in Istanbul, maar zonder Nederland kan hij niet. Hoe vaak hij terug gaat? ‘Privé’, zegt hij, ‘ga ik jaarlijks een keer of tien. Drie, vier dagen. Even de nuchtere Hollandse familie en vrienden om me heen, even helder en rustig denken, want dat kan ik in de chaos van Istanbul niet. Een kroketje, patatje oorlog, en weer terug. En dan nog zeven of acht keer per jaar voor het werk. Ik heb inmiddels mijn eigen projecten bij het reclamebureau, en ik kan zelf bepalen met wie ik werk. Dus werk ik met Nederlanders, onder andere met de bekende reclamemaker Johan Kramer. Die komen op tijd weet je, en ze betalen op tijd.’ Is hij in Istanbul, dan omringt hij zich met andere Nederlanders die er wonen. Ali: ‘Als een Turk werken en leven, ik moet er niet aan denken. Tot elf uur ’s avonds op het werk, dan voetbal kijken of naar het theehuis. Turken hebben geen hobby’s, ik wel, ik squash, ik film. En ik wil niet alleen met mannen omgaan, maar ook met vrouwen. Dus ik heb een hele groep Nederlandse vrienden en vriendinnen hier.’


Hij moet lachen om de conclusie dat hij weliswaar in Istanbul woont, maar zijn eigen Nederland om zich heen heeft gecreëerd. ‘Ja dat klopt wel ja. En het moet ook wel. Istanbul is zo’n chaos, zonder Hollandse nuchterheid valt hier niet te leven.’


Turkije is enerzijds een modern land, anderzijds hecht men er veel waarde aan tradities. Dit zie je ook terug in het zakenleven. http://www.rnw.nl/nederlands/article/de-turkse-werkcultuur-een-scala-aan-mogelijkheden

In de grote steden in het westen (Istanbul, Izmir en Ankara) heerst een westerse mentaliteit, ook op de werkvloer. Op het platteland in het oosten zal men meer een traditionele manier van zakendoen aantreffen. Grootsteeds versus traditioneel Ekin Hayat werkte als consultant voor een Onderwijs en Adviesbureau ten behoeve van Turkse en Nederlandse ondernemers. Zij zegt over dit verschil: 'Istanbul is een wereldstad stad als Londen, New York en Parijs met een traditionele uitstraling. In het oosten van Turkije wordt nog veel waarde gehecht aan normen en waarden, respect en eer, en aan familiebanden.' 'Bovendien moet je je daar als vrouw veel meer bewijzen. Daartegenover staat dat bij de grote bedrijven in de grote steden relatief méér vrouwelijke managers zijn dan in Nederland!.' Turkse handelsgeest Na de economische crisis van 2001 groeiden de Turkse economische activiteiten tussen 2002 en 2007 weer sterk. Dit is onder andere te danken aan het eerste kabinet Erdogan die het Turkse inversteringsklimaat heeft verbeterd. Eén van de nieuw ingevoerde wetten heeft het aantrekkelijker gemaakt voor buitenlandse bedrijven om te investeren in Turkije. Gezonde economie Ook gaf dit kabinet veel aandacht aan het herstructureren en verbeteren van de bancaire sector. Door deze hervormingen is de economie in Turkije stabieler geworden en bleek deze beter opgewassen tegen de wereldwijde economische crisis van 2009. Alhoewel het groeitempo in 2008 fors daalde, wordt de Turkse economie als gezond beschouwd. Volgens cijfers van het Turkse bureau voor de statistiek (TurkStat), nam het Turkse bruto binnenlands product (bbp) met 11,7% toe in het eerste kwartaal. De export steeg met 22,3% terwijl de industriële productie met 16,9% groeide. Turkije is in rap tempo bezig de economische crisis uit te komen en heeft groeicijfers die tot de hoogste van de Oeso behoren. 73 miljoen consumenten Volgens Marc Guillet van het Financieel Dagblad heeft Turkije de economische groei onder andere te danken aan de kooplust van 73 miljoen consumenten waardoor het land minder afhankelijk is van de export. Andere motoren van de Turkse economie zijn de IT sector en de bouw. Maar er zijn ook hindernissen te nemen en niet iedereen profiteert van de economisch groei. De hoge wisselkoers van de Turkse munt, de Lira, tegenover de Euro wordt als grootste pijn-


punt gezien. Daarnaast is de inflatie van zo’n 9% aan de hoge kant en blijft de politieke onzekerheid in Turkije bestaan. Eerst vriendschap, dan deal sluiten Niettemin, de van oudsher sterk ontwikkelde Turkse ondernemersgeest lijkt haar vruchten af te werpen en de Turkse economie blijkt tot dusver bestand tegen recente economische tegenslagen. Dat Turken echte handelaren zijn merkte Ekin ook als ze met Turkse ondernemers sprak: 'Om een zakendeal te sluiten is het van belang eerst vriendschap te sluiten.' 'Er wordt veel tijd besteed aan'small talk', maar je moet niet onderschatten dat je Turkse zakenpartner intussen de mogelijkheden analyseert. Aan het einde van zo’n gesprek sta je versteld van de doortastendheid en het zakelijk inzicht dat naar voren komt.' Globalisering Turkse ondernemers worden voortdurend ambitieuzer en gaan mee in de globalisering van de laatste decennia. De globalisering van de Turkse economie zie je bijvoorbeeld terug in de bouwsector. Marc Guillet van het Financieel Dagblad haalt bouwondernemer Ali Mertsoy aan als voorbeeld van hoe Turkse ondernemers de markt veroveren in de islamitische wereld: 'Wij zijn actief in Irak, Egypte, Libië en Sudan, maar ook in Centraal-Azië: in Turkmenistan, Kazachstan, Afganistan. [...] Daarnaast hebben wij in veel opzichten een voorsprong op onze westerse concurrenten. Wij hebben dezelfde islamitische cultuur [...] en kunnen ons makkelijk aanpassen aan de zakencultuur in die landen.' Turkse zaken Voor Europeanen is Turkije van oudsher de poort naar de Oosterse wereld. Het oude Constantinopel is eeuwenlang een belangrijk handelscentrum geweest voor de oosterse én westerse wereld. Daarmee fungeert Istanbul als brug tussen verschillende culturen. Of het bij Europa hoort en zou moeten toetreden tot de Europese Unie is een kwestie die de gemoederen al jaren bezighoudt en nog altijd actueel is. Hoe het ook zij, de Turkse markt biedt een scala aan mogelijkheden. Alvorens je op die markt te begeven, is het raadzaam je voor te bereiden op de Turkse werkcultuur. Zakendoen in Turkije is een formele aangelegenheid en de dresscode is dan ook formeel. Ook als er in de uitnodiging staat vermeld dat men informeel gekleed kan komen. Er is groot respect voor hierarchie in zowel het Turkse privé- als zakenleven. Hierin spelen positie, scholing, leeftijd en sekse een rol. Hiërarchie Anita Kuehnel woont en werkt al meer dan 7 jaar in Istanbul en heeft een eigen bedrijf in de internationale educatieve sector. Zij zegt in de Looking for work in Turkey gids over de betekenis van hierarchie in Turkije: 'Hiërarchie heeft een geheel andere betekenis; ik moest eraan wennen dat ik in Turkije met ondergeschikten werk en niet met gelijken. Het gehele systeem is erop gebaseerd om iemands baas te willen zijn. Als je je daar vervolgens niet naar gedraagt, er niet naar praat en er niet naar uitziet, zullen je medewerkers je niet serieus nemen.' De sterke hierarchie in het Turkse zakenleven heeft ook invloed op het beslissingsproces binnen bedrijven. Als je aan het onderhandelen bent met een Turkse zakenpartner is het van belang je eigen positie duidelijk te maken zodat hij/zij weet dat er op hetzelfde niveau zaken ────────────────────────────────────── © KIT Intercultural Management & Communication

worden gedaan. Het besluitvormingsproces kan een tijdje duren. Het versnellen van dit proces door druk uit te oefenen werkt vaak contraproductief. Turkish delight Bij zakelijke afspraken en vergaderingen is het gewoonte om je voor te stellen door elkaar de (rechter)hand te geven. In het dagelijks leven omhelzen zowel mannen als vrouwen elkaar en geven elkaar twee zoenen. Af en toe kan het voorkomen dat vrouwen het niet prettig vinden om mannen een hand te geven, maar de meeste vrouwen in het zakenleven zijn modern en open-minded. Om ongemakkelijke situaties te voorkomen, kun je afwachten wat de eerste zet is van de persoon in kwestie. De behoefte aan ‘personal space’ is in Turkije minder aanwezig dan in de meeste westerse landen. Te veel ruimte kan opgevat worden als onvriendelijk dus vermijd dat. Turken staan bekend om hun gastvrijheid. Deze eigenschap reflecteert zich in het zakenleven. 'Het is in Turkije vrij gemakkelijk om een bedrijf binnen te komen,' vertelt Ekin. 'De truc is om binnen te blijven. Na een eerste ontmoeting die meestal plaats heeft op kantoor, is het niet ongewoon je potentiële zakenpartner bij een vervolgafspraak te ontmoeten in een restaurant. Zo kunnen zaken in een semi-formele sfeer worden besproken.' Wederzijds de portemonnee trekken Als je uitnodigd wordt voor een etentje, zal de initiator hoogstwaarschijnlijk de rekening betalen. Je kunt aanbieden ook mee te willen betalen maar dring niet aan. Indien je de relatie wilt voortzetten is het wel aan te raden op korte termijn je zakenpartner op jouw beurt te inviteren voor een ontmoeting.' De grootste deals worden tijdens semi-formele diners gemaakt. Het weigeren van een bepaald gerecht tijdens een diner kan als onbeleefd worden opgevat en het kan er zelfs voor zorgen dat een zakendeal niet doorgaat. Dit gezegd hebbende, zullen Turken altijd rekening houden met wat hun gasten het liefst willen eten. Raki: sterk spul Wat betreft alcoholische versnaperingen; sommige Turken drinken graag, anderen liever niet. In dit kader is het raadzaam op te letten wat er in je omgeving wordt besteld. Het nationale drankje van Turkije is raki en wordt met een variatie van voorgerechten geserveerd die meze genoemd worden. Indien het je eerste raki is, wees voorzichtig en drink het niet te snel; sterk spul! Om in Turkije te werken of een eigen bedrijf te starten heb je een werkvergunning nodig. Illegale arbeiders zijn de laatste jaren een groeiend probleem geworden dus er zijn strikte voorwaarden en eisen opgesteld om een vergunning te krijgen. Om een werkvergunning te krijgen kun je het best contact leggen met de Turkse ambassade in Nederland en een afspraak te maken om een werkvergunning aan te vragen. Zorg dat je alle vereiste documenten meeneemt. Werkvergunning Afhankelijk van de duur van je verblijfsvergunning en de lengte van je arbeidscontract, zal het aanvragen van de werkvergunning 3 tot 12 maanden duren. Volgens wederzijdse afspraken met sommige landen, hoeven bepaalde nationaliteiten geen werkvergunning aan te vragen. De visa aanvraag is de eerste stap die genomen moet worden om in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning. ────────────────────────────────────── © KIT Intercultural Management & Communication

Visa voorwaarden en condities zijn nationaliteit gebonden. Direct na aankomst in Turkije, voordat je begint met werken, dien je in het bezit te zijn van een verblijfsvergunning ('ikamet tezkeresi' in het Turks). Dit moet binnen een maand geregeld zijn, anders is je werkvergunning niet meer geldig. Voor het aanvragen van visa en voor meer informatie: www.turkishembassy.org.


Bijlagen. Zakencultuur in Turkije. Door Ilhan Tuna

Recommend Documents