Bijlagen
Informatie voor mantelzorgers (en begeleiders) Mantelzorgers zijn alle mensen uit de omgeving van de cliënt die aan de cliënt hulp en zorg verlenen. Dat kan op verschillende gebieden en in verschillende maten. Het is handig als alle mantelzorg en de verdere omgeving van de cliënt in kaart is gebracht voordat het keukentafelgesprek plaatsvindt. Daarbij is het ook belangrijk in het oog te houden hoeveel mantelzorgers aankunnen. Wat is de belastbaarheid van de verschillende mensen? Kan daar nog meer bij? Of is de top bereikt? Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente? Ook is het handig om in kaart te brengen waar de cliënt op dit moment hulp bij nodig heeft. Op welke gebieden? Dat kan ingevuld worden in het schema over de zelfredzaamheid achterin dit informatiepakket. Realiseer je dat de cliënt anders kan overkomen bij de Wmo-consulent dan hij / zij werkelijk is. Niet alle cliënten hebben een juist beeld van hun beperkingen. Ze kunnen zich beter voordoen dan de werkelijkheid is. Sommige cliënten kunnen bijvoorbeeld goed praten, maar hun begrip blijft achter. Houd rekening met de mate van zelfinzicht van de cliënt en bereid het gesprek samen goed voor. Op http://www.hersenletsel.nl/wmo.html staat nog meer informatie dat je kan helpen bij de voorbereidingen op het keukentafelgesprek.
30 Informatiepakket keukentafelgesprek
Bijlagen
Bijlagen Verschillen in keukentafelgesprekken per gemeente In iedere gemeente zullen de keukentafelgesprekken anders zijn. We kunnen in dit informatiepakket alleen ingaan op de algemene informatie. Hoe jouw gemeente het keukentafelgesprek gaat hebben, kan je vragen aan de gemeente. Vaak is het ook te vinden op de website van de gemeente. Veel gemeenten hebben aangegeven dat zij gebruik maken van de zelfredzaamheidmatrix om erachter te komen in hoeverre je hulp nodig hebt en waarbij. Dit is een soort vragenlijst over alle onderdelen van je leven; huisvesting, lichamelijke gezondheid, financiën, dagbesteding, enz. Samen met de Wmo-consulent bespreek je per onderdeel of je op dat gebied nu problemen hebt om zaken zelfstandig te doen. En als dat zo is, hoe je daarin ondersteund wordt en hoe dat mogelijk anders opgelost kan worden. Als dit allemaal in kaart is gebracht, zullen met jou doelen worden afgesproken. Dat kan bijvoorbeeld zijn hoe je in het komende jaar zonder of met minder hulp alles kan regelen. Het kan ook zijn dat het belangrijkste doel wordt dat er moet worden voorkomen dat je meer hulp nodig gaat hebben. Voorbeeld. Keukentafelgesprek uit de nieuwsbrief van de gemeente Lansingerland. Mevrouw Pieterse komt naar het Wmo-loket, omdat ze problemen heeft met haar huishouden. Ze is net geopereerd en vraagt om tijdelijke ondersteuning. Tijdens het keukentafelgesprek vertelt ze aan de Wmo-consulent dat ze zelf al veel geregeld heeft. Haar bed staat in de woonkamer, een vriendin laat haar hond uit en de kinderen doen boodschappen. Wat is het probleem? Ze heeft niemand die haar huis kan stofzuigen. Iedereen doet al zo veel, dat ze niet om nog meer hulp durft te vragen aan de mensen om haar heen. In het keukentafelgesprek wordt alles op een rijtje gezet. Door dit overzicht ziet mevrouw Pieterse dat misschien haar vriendin Trudie kan helpen. Samen met de Wmo-consulent beschrijven ze de diverse oplossingen in een plan van aanpak. De Wmo-consulent spreekt met mevrouw Pieterse af dat zij Trudie gaat vragen of ze kan helpen. Aan het eind van de week neemt de Wmoconsulent contact op met mevrouw Pieterse of het is gelukt.
31 Informatiepakket keukentafelgesprek
Bijlagen
Communicatietips voor de Wmo-consulent Hieronder staan een aantal tips die voor Wmo-consulenten zijn. Maar door hier goed naar te kijken, kun je bedenken wat er nodig is om het keukentafelgesprek goed te laten verlopen. Zorg dat de Wmo-consulent weet waar hij / zij tijdens het gesprek rekening mee moet houden. • • • • • • • • • • • • • • •
Neem de tijd. Praat rustig. Vraag 1 ding tegelijk. Herhaal je vragen als de cliënt ze niet begrijpt of niet reageert. Doe dit desnoods meerdere malen. Controleer of de cliënt de vraag of opdracht heeft begrepen als hij een antwoord geeft dat niet zo logisch is. Spreek in eenvoudige en korte zinnen. Neem voldoende pauzes tussen de vragen. Geef waar nodig de hoofdlijnen in het gesprek aan en help de cliënt om hoofd en bijzaken te onderscheiden. Ondersteun wat je zegt door het in steekwoorden op te schrijven. Gebruik eventuele ondersteunende communicatiemiddelen die de cliënt gebruikt. Vat regelmatig samen wat je gezegd hebt. Helder een misverstand altijd op, accepteer geen “laat maar…” Doe niet alsof je iets goed begrepen hebt terwijl je het maar half weet of hebt begrepen. Vraag het nogmaals tot je de cliënt begrijpt. Stem met de cliënt af of hij het prettig vindt als je hem aanvult voordat hij het zelf zegt. Wees indien nodig kort en bondig.
32 Informatiepakket keukentafelgesprek
Bijlagen
Begrippenlijst Begrip Ambulante zorg AWBZ Begeleiding
Compensatieplicht Eigen kracht Extramurale zorg Formele zorg Indicatie Informele zorg Intramurale zorg Jeugdwet Kanteling Keukentafelgesprek Langdurige zorg Mantelzorger
Omschrijving Zorg die bij iemand thuis verleend wordt, of op het werk of op school. Zie ook extramurale zorg. Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (wordt vervangen door de Wet langdurige zorg, Wlz) Ondersteuning in het dagelijks leven om zo zelfstandig mogelijk te kunnen leven. Plicht van gemeenten om mensen met een beperking te helpen met het vinden van een oplossing als ze niet goed kunnen meedoen in de maatschappij. Door het organiseren van hulp in de eigen omgeving of door het geven van ondersteuning. Wat iemand zelf kan, of samen met zijn netwerk. De ondersteuning die iemand krijgt die niet in een instelling woont. Dit is bijvoorbeeld in zijn eigen woning of als hij gebruik maakt van dagbesteding en/of logeren. Zorg en dienstverlening door mensen die daarvoor betaald krijgen en die daarvoor hebben geleerd. Overzicht van de zorg en dienstverlening die iemand van een zorgorganisatie kan krijgen vanuit de AWBZ. Niet betaalde zorg door mantelzorgers en vrijwilligers. Zorg voor cliënten die wonen bij een zorginstelling. De zorginstelling regelt de woning en de zorg/ondersteuning. Er is een indicatie met ZZP voor nodig. Begeleiding van jeugdigen gaat over naar de Jeugdwet (gemeente). Een uitzondering is begeleiding voor jeugd die thuis woont, maar zware zorg nodig heeft. Anders gaan werken. Iemand van de gemeente of het wijkteam voert een gesprek over wat iemand zelf kan en waar hulp bij nodig is. Dat is vaak bij iemand thuis. Zorg voor mensen die langere tijd zorg nodig hebben. Iemand die langdurige en onbetaalde zorg verleent aan zijn of haar familielid, vriend of kennis.
Informatiepakket keukentafelgesprek
33
Bijlagen
Netwerk
Mensen in de omgeving van de zorgvrager, bijvoorbeeld: familie, vrienden en kennissen. Als u een indicatie voor AWBZ-zorg heeft die doorloopt in 2015 dan houdt u recht op de zorg die in het indicatiebesluit genoemd wordt. Dit recht houdt u voor de looptijd van de indicatie, Overgangsregeling met een maximum van één jaar. Participeren Meedoen in de samenleving. PGB Persoons Gebonden Budget. Een aangevraagd geldbedrag om zelf hulp in te kopen. Respijtzorg Hierop kan de mantelzorger een beroep doen als hij even een 'pauze' nodig heeft. Overgang of verandering. De gemeenten werken nu aan de transities in de jeugdzorg en de Transitie Wmo. Uw PGB wordt vanaf 1 januari 2015 gestort op de rekening van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). U beheert het niet langer zelf. SVB beheert uw budget en verzorgen uw betalingen aan Trekkingsrecht uw zorgverleners. Mensen met een Volledig pakket thuis (Vpt) hebben veel zorg nodig maar kiezen ervoor om Volledig pakket thuis zelfstandig te blijven wonen. De zorginstelling levert volledige zorg aan huis. Wajong Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Wederkerigheidsprincipe Mensen die een uitkering krijgen moeten daarvoor iets terug doen. Wlz Wet langdurige zorg (vervangt AWBZ). Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning. Wtcg Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. Zelfredzaamheid In hoeverre iemand zelfstandig kan leven, zonder hulp van anderen. Zorgkantoor Organisatie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van Wet langdurige zorg. Persoonlijke verzorging en verpleging gaat over naar de zorgverzekering. Deze zorg heet dan wijkverpleging. Let op: een klein deel van de persoonlijke verzorging valt vanaf 2015 onder Zorgverzekeringswet verantwoordelijkheid van de gemeenten (Wmo 2015). ZZP Zorgzwaartepakket. Een pakket van verblijf, zorg en ondersteuning. Zie ook indicatie. 34 Informatiepakket keukentafelgesprek
