Bijlagen. Afstudeerscriptie Duurzaam Renoveren. Auteurs: Remco Wigman BT Michel Stammers BT

Bijlagen Afstudeerscriptie ‘Duurzaam Renoveren’

`

Auteurs:

Remco Wigman Michel Stammers

| 439671 | BT | 428806 | BT

School: Opleiding:

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Bouwkunde

Bedrijf: Plaats: Datum:

D+B architecten in samenwerking met inTex architecten Arnhem 23 mei 2011

Inhoudsopgave

Bijlage I:

Begrippenlijst

Bijlage II:

Belangen duurzame renovatie

Bijlage III:

Variantenonderzoek renovatiemethode

Bijlage IV:

Excursie Nulwoning

Bijlage V:

Excursie Ecologische Woonboerderij

Bijlage VI:

Excursie Passiefhuis Renovatie

Bijlage VII:

Bouwkundige tekeningen referentiewoning

Bijlage VIII:

Keuze referentiewoning

Bijlage IX:

Analyse referentiewoning

Bijlage X:

Analyse temperatuuroverschrijding

Bijlage XI:

Keuze isolatiematerialen

Bijlage XII:

Vooronderzoek isoleren

Bijlage XIII:

Bouwfysische Berekeningen

Bijlage XIV: Detaillering passiefhuis renovatie, referentiewoning Bijlage XV:

Uitvoeringsvolgorde passiefhuis renovatie

Bijlage XVI: EPC- berekening, referentiewoning Bijlage XVII: EPC- berekening, passiefhuis renovatie Bijlage XVIII: EPC- berekening, Rc= 5,0 en met overige passiefhuismaatregelen Bijlage XIX:

Berekening energieverbruik

Bijlage XX:

Energieprijzen

Bijlage XXI:

Totale overzicht energiekostenbesparing

Bijlage XXII: Huidige puntenwaardering referentiewoning Bijlage XXIII: GPR- berekening, passiefhuis renovatie Bijlage XXIV: GPR- berekening, optimalisatie van passiefhuis renovatie

Remco Wigman & Michel Stammers

Bijlage I: Begrippenlijst

Begrippenlijst, verklaring van algemene en bouwfysische begrippen.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Algemene begrippenlijst Begrip

Betekenis

Begrip

Betekenis

AVR

Aangrenzend Verwarmde Ruimte

Koudebrug

Een plaats waarbij kou van buiten naar een geïsoleerde binnenruimte wordt geleidt.

Binnenblad

Bij een spouwmuur de binnenmuur

Kyoto- protocol

Biomassa

Energie uit biomassa wordt opgewekt door verbranding, vergassing of vergisting van organische materialen.

In het protocol verbinden de industrielanden zich om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren.

LTV

Lage Temperatuur Verwarming

Buitenblad

Bij een spouwmuur de buitenmuur

Meergezinswoningen

Elk gebouw die samen met een aantal verblijfsruimten een geheel pand vormen.

Eengezinswoningen

Elke woning die een geheel pand vormt (grondgebonden woning)

Passiefhuis

Damp-open constructies

Is een constructie waarbij een zogeheten ademend binnenklimaat wordt verkregen met een natuurlijke vocht- en warmte regulering. Dit gebeurd vaak door natuurlijke isolatie materialen met vochtregulerende eigenschappen.

Een woning met een zeer laag energiegebruik en een goed binnenklimaat, zowel in de winter als in de zomer.

Passiefhuis renovatie

Een renovatie m.b.v. de passiefhuismaatregelen

PHPP

Passive House Planning Package (rekenprogramma voor passiefhuizen)

Diffuus licht

Licht dat van alle kanten komt (verstrooid)

Portefeuille ontwikkeling

De waarde ontwikkeling van de woningen van bijvoorbeeld een woningcorporatie

DUBO

Duurzaam bouwen, milieu staat centraal en wordt gebruik gemaakt van duurzame en minder milieubelastende bouwmaterialen.

Psi- waarde

Lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt (W/mK) (lineaire koudebrug)

Duurzame renovatie

Een renovatie waarbij rekening wordt gehouden met people, planet, profit en project.

qv10;kar/m2 waarde

Waarde voor luchtdoorlatendheid van een gebouw

Energielabel

De label wordt gebruikt om energieverbruik van een product aan te geven.

Rc- waarde

Warmteweerstand van een constructie

EPC

Energie Prestatie Coëfficiënt

EPN

Energie Prestatie Norm, is een rekenmethode om te bewijzen dat een gebouw(ontwerp) voldoet aan de geldende eisen van het bouwbesluit voor energieprestatie, conform de NEN 5128

EPW

Energie Prestatie Woning

Forfaitaire

Eenvoudige manier voor het berekenen van een EPC

GPR

Gemeentelijke Praktijk Richtlijn, is een rekenmethode op de duurzaamheidscore van een gebouw te bereken en dient als hulpmiddel bij het vaststellen, afspreken en toetsen van de DUBO- ambities.

Hkr

De hoogte van de kruipruimte

Houtskeletbouw Hotfill

Een bouwmethode waarbij een houtendraagconstructie wordt toegepast, behalve de fundering. Vullen met warmwater van het opwekkingstoestel (combiketel) , bijvoorbeeld voor een wasmachine of afwasmachine

Rendabiliteit Rente/ discontovoet

De verhouding tussen een inkomen (winst) en het vermogen dat dit inkomen heeft verdiend. De rentabiliteit is een belangrijke maatstaf voor beslissingscalculaties op de lange termijn. Officieel door de centrale bank vastgesteld rentepercentage dat normatief geldt als minimumtarief voor de geldmarkt.

Spouw

De ruimte tussen de binnenblad en buitenblad

Systeembouw

Is een prefab bouwsysteem waarbij een gevel (inclusief ramen, leidingen, voegwerk) volledig in de fabriek wordt gemaakt (= geprefabriceerd) en op de werf wordt gemonteerd.

Totale investeringskosten

Alle kosten die gemoeid gaan bij een renovatie

Total Cost of Ownership

De totale kosten die met het gebruik van een woning verbonden zijn. Dus ook de minder voor hand liggende kosten zoals rente, afschrijving, onderhoud, vervanging van installaties of materialen, ect.

U- waarde

Warmtetransmissiecoëfficiënt (W/m²K)

HR

Hoog Rendement

VR

Verbeterd Rendement

HTV

Hoge Temperatuur Verwarming

Warmtewisselaar

Installatie waarmee warmte van het ene medium naar een ander medium wordt overgedragen

Infiltratiefilter

Is bijvoorbeeld een buis met gaatjes die verticaal in de grond ligt, waarin het regenwater wordt gefilterd en via de gaatjes de bodem inzakt.

WTW

Warmte Terug Winning

Ico ≥ 5 dB

Index voor contactgeluid, conform NEN 5077

ZTA

Zontoetredingsfactor, de hoeveelheid zonnewarmte die het glas doorlaat

Ilu;k ≥ 0 dB

Index voor luchtgeluid, conform NEN 5077

I-ligger

Een houten I-ligger heeft een dun lijf met aan de boven- en onderzijde een houten flens

Infiltratievoud n50

Het aantal luchtwisselingen per uur bij 50 Pa

Inflatie

De stijging van het algemeen prijspeil. Bij inflatie is er sprake van stijging van de gemiddelde prijzen, dat kan zijn voor bijvoorbeeld; goederen, huur en loon. Door een hoge inflatie zal de koopkracht afnemen en is ongunstig voor de economische groei.

Interne warmtelast

Warmte die binnen een gebouw vrijkomt als gevolg van de warmteproductie van personen, verlichting en apparatuur.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Bouwfysische begrippenlijst Algemeen d

m

Dikte materiaal

T

ºC

Temperatuur

∆T

K

Temperatuurstijging

Ti

ºC

Binnentemperatuur

Te

ºC

Buitentemperatuur

Zi

m/s

Dampovergangsweerstand binnen

Ze

m/s

Dampovergangsweerstand buiten

m2K/W

Warmteweerstand materiaal

Warmte Rd Rc Rl

2

m K/W 2

m K/W 2

Warmteweerstand constructie Warmteweerstand lucht op lucht

U

W/m K

Warmteverlies

λ

W/mK

Warmtegeleidingscoëfficiënt

ρ

3

kg/m

Soortelijke massa

с

J/kgK

Soortelijke warmte(opslag)capaciteit

С

3

Volumieke warmte(opslag)capaciteit

2

J/m K

Q

J/m

Warmteaccumulatie

τ

sec

Opwarmtijd

ϕ

sec

Faseverschuiving


Duurzaam Renoveren

Bijlage II: Belangen duurzame renovatie

In deze bijlage wordt in het eerste deel een korte samenvatting gegeven van de brainstormsessie en leerzame excursies. In het tweede deel zullen de betrokkenen partijen en de belangen van duurzaam renoveren beschreven worden. Tot slot wordt er een conclusie getrokken met daarin de uitgangspunten voor de duurzame renovatie.

23 mei 2011 W&S

Belangen duurzame renovatie Achtergronden Excursies

Brainstormsessie

Resultaat

Er zijn verschillende soorten bouwmethoden die inspringen op duurzaam bouwen. Deze bouwmethoden hebben eenieder verschillende uitgangspunten. Om inzicht, kennis en praktijkervaring op te doen, hebben we drie verschillende projecten bezocht.

De beste manier van kennis op te doen, is het houden van gesprekken met mensen die ervaringen hebben of ervaringen willen met duurzaamheid. Naast het bezichtigen van enkele projecten binnen dit onderwerp, hebben we ook meerdere gesprekken gehad met externe kennisbronnen en leveranciers.

Nulwoning | Groenlo Een particuliere nieuwbouwwoning waarbij meerdere duurzame bouwmethoden toegepast zijn. Het is een energieleverende woning op basis van passiefhuis met het gebruik van duurzame materialen. Voor meer informatie zie bijlage IV ‘Excursie Nulwoning’.

Een voorbeeld van kennisvergaring is het houden van een brainstormsessie die wij op 1 april georganiseerd hebben. Hierbij hebben wij een presentatie gehouden over ons onderzoek waarover we vervolgens enkele discussies gestart zijn. De deelnemers waren, naast onze beide afstudeerbegeleiders, Dhr. van Westerlaak, projectmanager IA groep en Dhr. van de Ven, onderhoudsanalist Portaal.

Voor het opstellen van de belangen hebben we meerdere bronnen gebruikt. We hebben drie onderscheidende excursies gevolgd, een brainstormsessie gegeven over dit onderwerp en diverse gesprekken gehad met mensen die ervaringen hebben in de bouw (productleveranciers, aannemersbedrijf, timmerfabriek, bouwtechnisch adviseurs en een beleidsadviseur energie gemeente Arnhem).

Het was een geslaagde dag waarbij de vragen, interessante discussies vormden. Het eerste onderwerp ging over de diverse belangen die belangrijk zijn voor een duurzame renovatie. De hierop volgende discussie richtte zich op de financiële kant van de renovatie; de omgang van de woningcorporatie met z’n investering tot de renovatie. Ecologische woonboerderij | Hengelo (gld.) Een particuliere woonboerderij renovatie waarbij de eigenaar de gehele woning, op de buitenwanden na, gesloopt heeft. Om vervolgens de woning te renoveren met behulp van ecologische materialen. Voor meer informatie zie bijlage V ‘Excursie ecologische woonboerderij.

Door middel van excursies en de gesprekken hebben wij onze praktijkkennis op duurzaam bouwen sterk verbeterd. We maakten kennis met de uitvoeringsmogelijkheden en vooral de diversiteit in oplossingen om een gebouw te verduurzamen. De problemen die kunnen ontstaan bij het bouwen, door kennisgebrek in zowel het ontwerpstadium als de uitvoering. (denk aan kierdichting van glaslatten) De kennis op gebied van de belangen is tevens sterk vergroot. We maakten kennis met de complexiteit van dit onderwerp. De belangen zijn niet eenvoudig in hokjes te plaatsen; een belang kan met meerdere onderwerpen te maken hebben. Denk aan de financiële haalbaarheid, een aspect dat voor zowel bewoner als woningcorporatie zeer belangrijk is. Al met al is de inhoudelijke kennis sterk verbeterd en hebben we een goede basis gelegd voor de behandeling van dit onderwerp. In de volgende deel zullen de thema’s en de belangen van duurzaam renoveren beschreven worden.

Passiefhuis Renovatie | Roosendaal Grootschalige renovatie van een wijk tot passiefhuis, met behulp van geprefabriceerde houtskeletbouw elementen. Voor meer informatie zie bijlage VI ‘Excursie Passiefhuis Renovatie’.

Afbeelding: Bijeenkomst brainstormsessie

Afbeelding: Vooronderzoek in uitvoering


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Belangen Bewoner | People Betrokkenheid

Betrokkenheid is bij renovatie van groot belang. Een bewoner wil weten wat er met zijn woning gebeurd en heeft ook persoonlijke belangen die hij graag verwerkt wil hebben in het project. Door het betrekken van de Bewoner zal de kans van slagen vergroot worden.

Financieel

De financiën zijn van essentieel belang, vooral voor de sociale huursector. Binnen deze woningmarkt bevinden zich mensen met een laag of midden inkomen. De maandlasten zullen intact moeten blijven om de bewoners niet extra te belasten.

Wooncomfort

Iedere bewoner zal na de renovatie in een comfortabele woning willen leven, die hij of zij naar persoonlijke voorkeuren kan gebruiken. De woning zal thermisch en akoestisch behaaglijk moeten zijn en de ventilatie van goede kwaliteit.

Woonomgeving

Een woonomgeving is vaak net zo belangrijk als de woning zelf. De omgeving kan ervoor zorgen dat de bewoner zich veilig voelt en met plezier in zijn woning leeft. Een woonomgeving zal voor veiligheid moeten zorgen en kan de sfeer en uiterlijk sterk beïnvloeden. De omgeving en de woning zullen goed bereikbaar moeten zijn voor alle doelgroepen. Om het comfort te verhogen zijn recreatieve voorzieningen erg belangrijk. Diverse speelplaatsen of culturele gebouwen zijn hiervoor denkbaar. (Bron: www.pbl.nl)

Bouwoverlast

Een bewoner zal tijdens de renovatie niet gehinderd willen worden door de bouwactiviteiten. De privacy van de bewoner moet zo min mogelijk verstoord worden.

Milieu | Planet

Woningcorporatie | Profit Duurzaam materiaalgebruik

Materialen zijn opgebouwd uit één of enkele natuurlijke grondstoffen. De laatste jaren blijkt dat natuurlijke grondstoffen steeds schaarser worden, denk hierbij aan aardgas, steenkool, aardolie, ijzererts. Het gebruik maken van hernieuwbare grondstoffen zal de uitputting van de natuurlijke grondstoffen verminderen. De bouwsector (nieuwbouw, onderhoud en renovatie) heeft een groot aandeel in het gebruik van grondstoffen en materialen. Het materiaalgebruik en het productieproces kunnen verbeterd worden. Door bewuste keuzes te maken en efficiënt met materialen om te gaan kan men het milieu verbeteren.

Opwaardering woning

De Nederlandse woningvoorraad bestaat voor een groot deel uit bestaande, niet duurzame woningen. De vraag naar duurzame woningen neemt sterk toe, waardoor de bestaande woningen steeds minder aantrekkelijk worden. De bestaande woningvoorraad zal duurzaam opgewaardeerd moeten worden, zodat de verhuurbaarheid in de toekomst gewaarborgd blijft. Een project zal financieel haalbaar moeten zijn zodat de renovatie van het project aantrekkelijk blijft. Hierbij mogen de woonlasten niet relevant verhoogd worden.

Duurzaam energiegebruik

Het energieverbruik binnen de huidige samenleving is erg hoog. Voor het opwekken van energie worden voornamelijk fossiele brandstoffen gebruikt. De voorraden van fossiele brandstoffen zijn eindig, het is van belang dat wij zo efficiënt mogelijk met deze voorraden omgaan. De huishoudens (woningbouw) verbruiken 17% van het totale Nederlandse energieverbruik. Het gaat dan om gebouwen gebruiksgebonden energieverbruik. Het beperken van de energievraag zal een belangrijke rol gaan spelen voor het verminderen van het energieverbruik en de aantasting van het milieu door bouwproductie. (Bron: ECN, Energieonderzoek Centrum Nederland)

Duurzaam watergebruik

De laatste jaren is het watergebruik binnen Nederland steeds verder toegenomen. De bereiding van drinkwater wordt een steeds moeilijkere proces. Een groot probleem is de toename van bestrijdingsmiddelen in afvalwater. Ze zijn moeilijk te signaleren en de kosten voor het zuiveren zijn extreem hoog. Een ander gevolg van veel watergebruik is de vervuiling van rioleringstelsel, grondwater en de bodem. Een groot aandeel van het water wordt onnodig verspilt. (Bron: http://www.waterland.net) Ongeveer 60% van het watergebruik wordt verbruikt door de huishoudens. Het is een grote gebruikers, die op het gebied van waterhuishouding en het gebruik van drinkwater veel kunnen besparen.

Portefeuille ontwikkeling

Voor een woningcorporatie is het van belang dat ze een woningvoorraad hebben die zowel nu als in de toekomst aantrekkelijk en verhuurbaar blijft. De woningcorporatie moet inspelen om de markt, maar mag de toekomst niet uit het oog verliezen. De duurzame opwaardering zal de waarde van de woningvoorraad van een woningcorporatie sterk verbeteren.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Project | Doel

Samenvatting Integrale aanpak

Gedurende een project zijn er meerdere belanghebbenden, deze personen hebben eenieder een ander doel om mee te werken aan het project. Het is van belang dat deze personen samenwerken, waarbij iedereen hetzelfde doel wil verwezenlijken. Hierbij zal kennis gedeeld moeten worden en moet de Bewoner voorop staan.

De belangen van de thema’s zijn op basis van de duurzame renovatie omschreven. Voor het vormen van de uitganspunten zullen enkele belangen gebruikt worden voor het onderzoek. De belangen die gebruikt worden, zijn dik gedrukt weergegeven. In het laatste deel ‘Conclusie/ uitgangspunten’ wordt er een conclusie getrokken met daarin de uitgangspunten voor de duurzame renovatie.

Thema

Belang Betrokkenheid Financieel

Sociaal De bijkomende overlast van een renovatie zoals bouwlawaai, tijdelijke verhuizing en mogelijke huurprijsstijging, etc., zijn voor een bewoner niet aantrekkelijk. Voor het realiseren van een renovatie is het belangrijk dat 70% van het totale aantal bewoners instemming geeft op de renovatie. Het is belangrijk dat de bewoners tevreden is zowel voor, tijdens en na de renovatie.

Wooncomfort People | Bewoner Woonomgeving

Bouwoverlast Duurzaam materiaalgebruik

Technisch

Een groot deel van de bestaande woningvoorraad is sterk verouderd. Deze woningen dalen sterk in waarde en vergen steeds meer onderhoud. De kwaliteit van het eindproduct moet goed overwogen worden. De woning wordt technisch en esthetisch verbeterd, maar moet toekomstgericht zijn. Ook een kritische kijk op Total Cost of Ownership (TCO) is voor een renovatie erg belangrijk. Indien men over toekomstgericht bouwen praat is het van belang dat er een reële levensduurverlenging gebruikt wordt. Hierover zijn de meningen van experts gevarieerd. De schattingen liggen tussen 55 tot 500 jaar. Uit rekenkundige modellen is gebleken dat een woning gemiddeld 147,6 jaar mee gaat. In de praktijk is gebleken dat, wanneer de positieve en negatieve scenario’s met elkaar vergeleken worden, een woning gemiddeld 120 jaar mee gaat.

(Bron: BouwhulpGroep)

Planet | Milieu

Duurzaam energiegebruik Duurzaam watergebruik

Opwaardering woning Profit | Woningcorporatie Portefeuille ontwikkeling Integrale aanpak Sociaal Project | Doel Technisch

Inhoud belang Informeren renovatie Inspraak op de renovatie In tact houden maandlasten Thermische behaaglijkheid Akoestische behaaglijkheid Goede ventilatie Instelbaar volgens persoonlijke voorkeur Verhogen veiligheid Bereikbaarheid woning Toegankelijkheid faciliteiten Nabijheid openbaar vervoer In tact houden privacy Overlast minimaliseren Uitputting grondstoffen Vervuiling productie Afval Uitputting grondstoffen Vervuiling productie Uitputting schoondrinkwater Vervuiling consumptie Verspilling Betaalbare woning Verlaging onderhoudskosten Verhuurbaarheid Opwaardering portefeuille Waarde ontwikkeling woningvoorraad Samenwerken aan gezamenlijk doel Kennis delen Gebruiksgerichte oplossingen Instemming Bewoner Kwaliteit eindproduct Verlenging levensduur Esthetische kwaliteitsverbetering Toekomstgericht Flexibel woning


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Conclusie/ uitgangspunten Uit het onderzoek zijn de belangen van de verschillende betrokkenen bij een duurzame renovatie geformuleerd, vanuit die belangen zullen de uitgangspunten voor een duurzame renovatie omschreven worden. De uitgangspunten staan hieronder omschreven. Voor iedere uitgangspunt wordt toegelicht waarom en voor wie/ wat het van belang is en hoe het bewaakt kan worden. De uitgangspunten zijn aflopend geschikt volgens importantie.

Duurzaam materiaalgebruik


Technische kwaliteit

Een hoge technische kwaliteit is+ van belang voor een toekomstgerichte woning. De woning zal, volgens het onderzoek van Bouwhulpgroep, 120 jaar mee moeten, de woning moet daardoor een zeer langer levensduur hebben. De hoge technische kwaliteit is te behalen door goed uitgedacht te detailleren en te bouwen in goede condities (bijvoorbeeld prefab).

Duurzaam materiaalgebruik is van belang voor het reduceren van de CO2-emissie, verbetering van het milieu en het bepreken van het onderhoud. Dit kan bereikt worden door onderhoudsvrije materialen toe te passen en/ of materialen met een lage milieubelasting. Een goede detaillering is hierbij van groot belang.

Duurzaam energiegebruik heeft invloed op:  Bewoner: Besparing maandlasten Milieu: Vermindering uitputting grondstoffen,  afname vervuiling productie  Woningcorporatie: Beter verhuurbare woning

Technische kwaliteit heeft invloed op:  Bewoner: Verbetering uitstraling woonomgeving en straatbeeld  Milieu: Vermindering uitputting grondstoffen  Woningcorporatie: Opwaardering woning en toekomstgericht

Duurzaam materiaalgebruik heeft invloed op:  Bewoner: Vermindering aantasting menselijke gezondheid i.v.m. schadelijke stoffen  Milieu: Vermindering uitputting grondstoffen, vervuiling productie en afval  Woningcorporatie: Verhoging imago en onderhoudskosten

Opwaardering woning

Haalbaarheid investering

Bouwoverlast

De opwaardering van de woning heeft invloed op:  Bewoner: Verhoging wooncomfort Milieu: Vermindering grondstoffen, afname  vervuiling productie  Woningcorporatie: Waardestijging woningvoorraad en portefeuille ontwikkeling

De haalbaarheid investering heeft invloed op:  Bewoner: In tact houden maandlasten Milieu:   Woningcorporatie: Betere verhuurbaarheid woning

Duurzaam energiegebruik is van belang voor het reduceren van de CO2-emissie en besparing van het energieverbruik van een woning. Dit kan bereikt worden door een goed geïsoleerde buitenschil en door gebruik te maken van passieve zonne- energie.

De opwaardering van de woning is van belang voor de verhuurbaarheid en aantrekkelijkheid van de woning. Door de woning te renoveren zal deze opgewaardeerd worden.

De balans tussen de investeringskosten en besparing op energiekosten en onderhoud is van belang voor de haalbaarheid van het project. Dit kan bereikt worden door een renovatieprincipe te gebruiken met een goede balans tussen investering en besparingen.

Weinig bouwoverlast is van belang voor de instemming van de bewoners. Dit kan bereikt worden door een snelle renovatiemethode te gebruiken waarbij de overlast beperkt blijft. Weinig bouwoverlast heeft invloed op:  Bewoner: Korte bouwtijd Milieu: Minder bouwverkeer   Woningcorporatie: Verhoging kans instemming Bewoner

Wooncomfort

Een hoog wooncomfort is van belang voor een prettige leefklimaat en de waardeverhoging van de woning Dit kan bereikt worden door een goede luchtkwaliteit te realiseren met een constante temperatuur die de Bewoner naar eigen wens kan beïnvloeden.

Wooncomfort heeft invloed op:  Bewoner: Behaaglijk binnenklimaat Milieu: Vermindering uitputting grondstoffen   Woningcorporatie: Aantrekkelijke woning

Bijlage III: Variantenonderzoek renovatiemethode

In deze bijlage bevindt de variantenmethode voor de keuze van de renovatiemethode.

Renovatiemethode De keuze tot een renovatiemethode gebeurd door middel van een variantenmethode naar aanleiding van de uitgangspunten. Op basis van deze resultaten wordt er een keuze gemaakt.

Keuze

Het renovatie principe “buitenblad vervangen door prefab- elementen” is gezien de uitgangspunten het meest geschikt als renovatie methode. De overige onderdelen scoren lager en zijn minder geschikt voor een duurzame, kwalitief en snelle renovatiemethode.

Algemeen In de bouw zijn er verschillende soorten renovatieprincipes te bedenken:  Spouw- isoleren;   

Doos in doos; Buitenblad vervangen en ter opbouwen; Buitenblad vervangen door elementen.

Spouw- isoleren

Doos- in- doos systeem (binnen- en buitenblad intact houden)

Buitenblad vervangen en ter plaatse opbouwen

Buitenblad vervangen door prefab- elementen

plaatse prefab-

Spouw- isoleren

Een renovatieprincipe waarbij de constructie en het buitenblad intact blijven. De spouw wordt volledig gevuld met isolatiemateriaal en het dak wordt na geïsoleerd. Tijdens deze renovatie worden vaak de gevels gereinigd en de kozijnen hersteld of vervangen.

Doos- in- doos systeem

Een systeem waarbij de woning tot op casco wordt gestript, met uitzondering van de gevel en vervolgens volledig aan de binnenzijde wordt geïsoleerd, zowel de wanden, vloeren en het plafond. Het is een renovatie principe dat vaak wordt toegepast bij monumentale panden, waarbij de esthetische kwaliteit van de buitenzijde van de woning intact moet blijven.


Slecht, isolatiewaarden tussen Rc= 6,5 – 10,0 m2K/W niet haalbaar

Redelijk, indien voldoende ruimte om te isoleren. Isolatiewaarden tussen Rc= 6,5 – 10,0 m2K/W haalbaar

Goed, isolatiewaarden tussen Rc= 6,5 – 10,0 m2K/W haalbaar

Goed, isolatiewaarden tussen Rc= 6,5 – 10,0 m2K/W haalbaar


Minimaal, esthetica blijft in tact, kans op vochtproblemen

Slecht, esthetica blijft in tact, kans op koudebruggen

Goed

Goed

Duurzaam materiaalgebruik

Goed, weinig materiaalgebruik en afval, keuze tot duurzame materialen

Goed, weinig afval en keuze tot duurzame materialen

Slecht, veel bouwafval

Goed, weinig materiaalgebruik en afval, keuze tot duurzame materialen

Wooncomfort

Redelijk, afhankelijk van spouwbreedte

Goed

Goed

Goed

Opwaardering woning

Redelijk

Redelijk

Goed

Goed

Haalbaarheid investering

Goed, weinig besparing tegenover lage kosten

Slecht, zeer hoge kosten

Redelijk, hoge arbeidskosten

Redelijk, hoge kwaliteit en grote besparing tegenover relatief hoge investering

Bouwoverlast

Minimaal, de woning blijft bewoonbaar en de bewoners zullen weinig last hebben van de werkzaamheden

Groot, alleen toepasbaar bij leegstaande woningen

Redelijk groot, tijdelijk niet bewoonbaar en veel bouwverkeer

Minimaal, de woning blijft bewoonbaar en de bewoners zullen beperkt last hebben van de werkzaamheden

Buitenblad vervangen en ter plaatse opbouwen

Een renovatieprincipe waarbij de constructie intact blijft en het volledige buitenblad wordt vervangen. Vervolgens wordt de woning volledig geïsoleerd en een nieuwe gevel opgebouwd (bijvoorbeeld, metselwerk, gevelpanelen, stucwerk enz.)

Buitenblad vervangen door prefab- elementen

Een renovatieprincipe waarbij de constructie intact blijft en het volledige buitenblad wordt vervangen door enkele geprefabriceerde buitenschil elementen.

= melding, geen bijzonderheden = belangrijk voordeel = belangrijk nadeel

= knock-out criterium = (nog) niet nader bekend of onderzocht

Bijlage IV: Excursie Nulwoning

In deze bijlage staan onze bevinden van de excursie naar de nulwoning in Groenlo omschreven.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Excursie Nulwoning te Groenlo Datum:

31 januari 2011

Contactpersoon: Ronald Serné

De nulwoning staat dicht bij het centrum van Groenlo. Na het nemen van een zijstraatje binnen de woonwijk, betreed men een tamelijk groene omgeving met op de achtergrond de woning van familie Serné. Het is een woning die esthetisch niet onderdoet aan een traditionele woning. Het mag dan functioneel vormgegeven zijn, de woning blijft goed passen bij zijn omgeving.

Na de woning van de buitenzijde besproken te hebben, betraden we de woning. De temperatuur was aangenaam, wat niet zo vreemd is wanneer het buiten -2°C is. Al meteen viel de indeling op, op de begane grond van de woning bevinden zich de slaapkamers en sanitaire ruimten. Op de verdieping bevindt zich het woongedeelte, de woonkamer en keuken. Er is gekozen voor deze indeling vanwege het opstijgen van warme lucht. Binnen het woongedeelte is een hogere temperatuur vereist dan binnen de slaapkamers, hierdoor is het verstandiger deze functies in de verdieping te plaatsen. In de zomer situatie zal het in de slaapkamers door zijn positionering aangenaam koel zijn.

Om 10.00 uur werd de rondleiding door de nulwoning gestart. Ronald begon zijn rondleiding aan de buitenzijde van het gebouw ter plaatse van de aardpijp. `Mijn woning begint bij deze pijp`, zegt Ronald. Alle lucht die naar binnen wordt gezogen, wordt eerst door de grond verwarmd of gekoeld. (afhankelijk van de seizoenen) Op deze wijze wordt veel energie bespaard bij het verder op verwarmen of koelen van de ventilatielucht. De aardpijp bevindt zicht ca. 20 meter van de woning af en ligt op een diepte van ca. 2 meter. De pijp bevindt zich gedeeltelijk in het grondwater, dit heeft grote voordelen gehad op gebied van de energieoverdracht binnen de pijp. Ronald heeft het geluk gehad dat het grondwater af liep richting een sloot achter zijn woning. De kans op temperatuur fluctuaties is gering, echter was het achteraf verstandiger geweest om de pijp dieper te leggen. Door de pijp lager te plaatsen, zal het meer contactoppervlak hebben met het grondwater, waardoor het rendement verhoogd wordt.

Buitenschil

De gevelbekleding bestaat uit grenen (Plato Wood) dat met een veredelingsproces (koken en bakken) verduurzaamd wordt. Om uitzetting en krimp tegen te gaan, is het hout behandeld met lijnolie. Door lijnolie zal het hout beschermt worden tegen schimmels en zal de natuurlijke kleur vergrijzing in tact blijven. Naast het FSC keurmerk is er voor grenen gekozen vanwege de ecologische gedachtegang. Binnen het levensduur van de woning zal het gekapte grenen weer bijgegroeid zijn, zodat het theoretisch gezien weer gebruikt zou kunnen worden voor de volgende woning. De gevelbekleding heeft een levensduur van ongeveer 50- 70 jaar. De kozijnen bestaan uit Lariks hout. Voor de vochtdichting bij de fundering is er een EPDM folie geplaatst aan de buitenzijde.

Er stond een mock-up van de gevel-/ kozijnopbouw, hierop werd een korte toelichting gemaakt op de gekozen materialen. Als isolatie is gekozen voor een houtvezelisolatieplaten, dit materiaal is dampopen en heeft geen bindmiddelen. Het materiaal wordt door middel van nat productieprocedé geperst en tot dergelijke platen gevormd. Uit ecologisch oogpunt is niet gekozen voor cellulose, het bevat boraten ter bestrijding van schimmels en ongedierte. Het materiaal hoort hierdoor echter bij het chemisch afval en valt daarbij niet meer binnen de ecologische gedachte. Net als het isolatiemateriaal is de afwerking uiteraard ook op basis van een ecologisch materiaal, leem. Dit materiaal is dampopen en heeft een goede waterhuishouding wat de luchtvochtigheid ten goede komt. Leem is in staat om binnen 48 uur tot wel 300 gram aan vocht op te nemen. De constructie binnen de buitengevel bestaat uit I-ligger (parallam). Deze liggers hebben een zeer dun lijf waardoor materiaal en gewicht bespaard wordt en de gehele Rc-waarde van een buitengevelelement verlaagd wordt. De opening die ontstaat in de ligger wordt opgevuld met Polystyreen, zodat een optimale isolatie gerealiseerd wordt.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Vanuit het passiefhuis-concept dienen alle omgevingsscheidende elementen een bepaalde isolatiewaarde (Rc-waarde) te hebben. Deze waarde licht tussen de 6,5 en 10. De nulwoning van Ronald gaat echter een stap verder, hieronder een korte opsomming: 

Gevel: noordzijde 9, oosten westzijde 8



Dak: 12 (PIR isolatie)



Vloer: 13,5 (PIR en schuimbeton)

De beglazing van het gebouw bestaat uit ‘driedubbel glas’ en heeft een U-waarde van 0,7. De opbouw is niet zoals het woord doet vermoeden (drie glazen platen binnen één paneel), maar er is een variant genomen. De middelste scheiding is een gespannen film met meerdere edele metaalcoatingen. De ultraviolet zonnestraling worden voor 95% geblokkeerd en heeft een zontoetredingsfactor (ZTA) van 50%. Een glas paneel wordt hierdoor minder zwaar, terwijl het nog steeds een zeer hoge isolatie waarde heeft. De folie heeft echter een nadeel, het zal op spanning gehouden moeten worden binnen de twee glazen platen waardoor de glasafmeting beperkt blijft. Het spannen gebeurd door middel van een twee holle metalen kaders gemaakt van gegalvaniseerd staal waartussen de folie zich bevind, dit frame bevindt zich in het kozijn waardoor het niet zichtbaar is. Een nadeel is dat er wel een kleine warmtebrug ontstaat, wat een klein verlies. De kozijnen zijn, zoals eerder benoemd, gemaakt met larikshout. Er zijn grote verschillen tussen de traditionele kozijnen en passiefhuis kozijnen. Er wordt veel meer rekening gehouden met kierdichtingen, aansluitingen en isolatiewaarden. Een ander belangrijk uitgangspunt is de toepassing van materialen. Ieder er zijn genoeg materialen op de markt, echter voldoet niet ieder materiaal aan ecologisch gedachtegang. In Duitsland en België zijn kozijnen op de markt die bestaan uit duurzaam hout en als isolator een laag kurk. Helaas is het in Nederland niet mogelijk deze kozijnen exact over te nemen, binnen Nederland heeft men het politiekeurmerk waardoor dit materiaal niet toegepast kan worden. Kurk is extra kwetsbaar en is gemakkelijk te scheiden van een andere materiaal. In Nederland behaald deze opbouw niet het Politie keurmerk certificaat. Er zullen nieuwe oplossingen bedacht moeten worden waardoor het mogelijk is om duurzame isolatoren te gebruiken. Een probleem waar Ronald mee te maken heeft gehad, is de uitvoering. De pui aan de zuidzijde van de woning is tot 2 maal toe verkeerd opgebouwd. De hoofdoorzaak is kennis, vakmanschap en automatisme. Een traditioneel kozijn is zo opgebouwd dat het zo min mogelijk arbeid kost en hierdoor een hoge productie kan leveren. Voor een passiefhuis kozijn zijn meerdere handelingen nodig om een kozijn te vervaardigen, dit gaat tegen de gebruiken in van de vakmensen en zorgt voor problemen. Hetzelfde geldt voor het monteren. De glaslatten zullen goed luchtdicht aangesloten moeten worden met het glas en het kozijn, Ronald en zijn vrouw hebben regelmatig de vakmensen moeten wijzen op dit aandachtspunt anders waren ze het vergeten. Ten slotte is uit praktijk gebleken dat bij extreem koud weer (in temperatuur van -10°C of lager) een koudeval voelbaar is op de begane grond.

Installaties

Na het bekijken van de bouwkundige maatregelen, de eerste stap van de Trias Energetica gedachtegang, gaan we dieper in op de installaties en warmteterugwinningsmethoden. De eerste ruimte die we betraden was de sanitaire ruimte. Er zijn meerdere methoden om warmte terug te winnen bij afvalwater, denk aan een douchepijp of douchebak. Ronald heeft voor zijn woning een douchebak met WTW gebruikt, hierbij wordt het gebruikte water langs de toevoer geleidt waardoor deze bak een rendement heeft van ca. 80%.

De meeste terugwinning vind plaats binnen de installatieruimte. In verhouding met traditionele installatieruimten, is de ruimte van zeer grote afmeting. Dit is vanwege de hoeveelheid installaties en aanpassingen die gemaakt worden binnen de installaties. De nulwoning is een testlab geworden op gebied van warmteopwekking, ventilatiesystemen en domotica. Het ventilatiesysteem is binnen een jaar vervangen door een hoogwaardiger systeem waarbij de WTW, filters en verdelers in één behuizing valt. De WTW gebeurd door middel van een warmtewisselaar, die de lucht langs elkaar laat stromen. Binnen de wisselaar worden verschillende soorten filters gebruikt, voor de luchttoevoer wordt een hoger zuivering gebruikt als voor de afvoer, hierdoor zal de afvoerfilter niet snel vervangen moeten worden. Het ventilatiesysteem wordt aangestuurd door CO2 meters binnen de slaap- en woonruimten. Dit systeem heeft een goed rendement, echter was de woning nog niet intelligent genoeg. Wanneer er meer ventilatielucht nodig is, zal de ventilator harder gaan draaien en dus meer lucht laten toestromen. Hierdoor wordt echter de gehele woning extra geventileerd, terwijl het slechts in bijvoorbeeld de slaapkamers nodig is. Dit heeft uiteraard ook nadelige effecten op het stroomverbruik. Door middel van domotica zullen in de toekomst enkele toevoeren gesloten kunnen worden, zodat de lucht slechts de ruimten bereikt waar het nodig is. De verwarming van de woning wordt op dit moment gedaan door middel van een warmtepomp die aangesloten staat op een WKO. Hierdoor wordt een zeer hoog rendement behaald van ca. 6 COP. In de toekomst zullen Vacuümtubes gebruikt. Deze duurzame energiebronnen zetten zonnelicht om in warmte. Vergeleken met vlakke zonnepanelen leveren deze elementen minder energie op binnen een jaar, echter leveren ze meer energie gedurende de winter en dan heeft men de meeste warmte juist nodig. Dit verschil komt door het verlies aan contactoppervlak met de buitenlucht. De buizen binnen de vacuümtubes bevinden zich, zoals al gedacht, binnen een vacuüm. Hierdoor is er geen direct contact met de buitenlucht en is een hoger rendement te behalen in de zomer. In totaal wordt er ca. 10 m2 aan vacuümtubes op het dak geplaatst. Naast het verwarmen van de woning, zal de woning ook elektriciteit verbruiken. Door het verbruik zo laag mogelijk te houden, wordt er bij ieder apparaat of schakelaar rekening gehouden met het energieverbruik. De huishoudelijke apparaten hebben een hoog energielabel en worden daarnaast aangesloten op een intelligent domotica systeem. Door de gehele woning bevinden zich op vrijwel locatie, twee maal een dubbel stopcontact. Een stopcontact zit vast aan het domotica systeem en de ander heeft hier geen verbinding mee. Hierdoor is het mogelijk om, bijvoorbeeld voor het slapen gaan, alle stopcontacten die aangesloten zijn op het domotica systeem los te koppelen. Nu zijn er geen apparaten meer nodig die onnodig energie verbruiken. Dit geldt ook voor de verlichting. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van zeer energiezuinige LED verlichting. Ieder lampje zal slechts 3 Watt gebruiken en levert voldoende licht. Een leuk snufje is het gebruik van draadloze schakelaars. Deze schakelaars kunnen overal in de woning geplaatst worden en werken net als een normale schakelaar. Ze vragen geen energie omdat ze door de energie die je opwekt door de knop in te drukken, genoeg hebben om een signaal naar de domoticacontroller te sturen. Al deze energiebesparende oplossingen resulteert in een extreem laag energieverbruik.

Het was interessant om te zien hoeveel een echt energieneutrale woning verschilt met een traditioneel gebouw. Naast de grote verschillen in de opbouw van de woning, zijn er ook zeer veel verschillen op installatiegebied. Het is echter alleen mogelijk om energieneutraal te wonen, wanneer de gebruikers er voor een volle 100% achter staan. Het verbruik en de besparing zullen van de gebruikers afkomstig zijn. Ronald en zijn vrouw hebben een zeer mooie woning gebouwd en dat terwijl ze zelf geen beroep hebben binnen de bouw. Bijzonder hoe zo’n persoon, met hulp van anderen, dit weet te realiseren.


Bijlage V: Excursie Ecologische Woonboerderij

In deze bijlage staan onze bevinden van de excursie naar de Ecologische Woonboerderij in Hengelo omschreven.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Excursie Ecologische woonboerderij te Hengelo Datum:

04 maart 2011

Contactpersoon: R.W.J. Pastoor

Voorgeschiedenis

Op het landgoed ’t Zelle staat een woonboerderij “De Hoogenkamp”. Het is een bestaande woning, die rond de negtiende eeuw gebouwd is. In 1997 is de woning verkocht aan de familie Pastoor & Weelden. De woning verkeerde in slechte staat en moest grootschalig gerenoveerd worden. De nieuwe eigenaren wilden er een woonboerderij van maken die op een ecologische wijze verbouwd moest worden en passend moest zijn op het landgoed. Bij de keuze van de materialen werd uitgebreid stil gestaan om een weloverwogen keuze te maken van het juiste ecologische materiaal.

Constructie

De constructie van het gebouw is gedeeltelijk vervangen. De buitenwanden zijn blijven staan en de overige onderdelen zijn vervangen:    

Spanten; Dakconstructie; Verdiepingsvloer; Begane grondvloer

De spanten zijn in originele vorm hersteld en zijn gemaakt uit inlands eiken. Het is een houtsoort wat in Nederland is gekweekt, het kernhout heeft een gele bruine kleur en is grof van structuur (nerf). Voor ecologisch bouwen is het belangrijk dat het milieu zo minmogelijk wordt belast, vandaar dat de winning van het materiaal effect heeft op de keuze van het materiaal.

De verbouwing moest uiteindelijk leiden tot een optimaal geïsoleerde ecologische woonboerderij waarin het behaaglijk is om te verblijven met een gezond binnenluchtkwaliteit.

Esthetica

De vormgeving van het gebouw is intact gebleven. De gevels zijn blijven staan en het dak en de kozijnen zijn vervangen. De bestaande dakpannen waren slecht en zijn vervangen door tweedehands keramische dakpannen. Wat op zichzelf al heer bijzonders is, daarnaast behoudt de woning zijn karakter en past het perfect in de ecologische gedachte. In het dak zijn extra daklichten aangebracht voor meer daglichttoetreding in zowel de woon- en slaapkamer.

Afbeelding: spanten gemaakt van inlands eiken

Opbouw dakconstructie

Het dakconstructie is opgebouwd uit houtskeletbouw elementen en bestaan uit drie basis onderdelen:   

Afbeelding: links voor de renovatie en rechts naar de renovatie (bron: www.dplusb.nl) De gevels zijn onder hoge druk met warmwater gereinigd. De voegen zijn uitgekrabd en zijn met een speciaal soort voeg (ook wel “Daggewerk” genoemd) opnieuw aangebracht, zie afbeelding hieronder.

Sporen; Isolatie; Beplating.

Voor de houtskeletbouw element zijn hoofdzakelijk duurzame materialen gebruikt. De sporen zijn afkomstig van duurzaam beheerde bosgebieden (FSC hout). Als isolatie zijn er houtvezelisolatieplaten toegepast met een RCwaarde van 4,1 m2K/W. Het is een zeer goed geïsoleerd dak, gezien de huidige regelgeving. Houtvezel wordt gemaakt van resthout en wordt gebonden met harsen afkomstig van het hout zelf. Het element is afgewerkt met een OSB plaat. Oriented Strand Board (OSB) bestaat uit drie lagen houtspanen die met kunstharslijm onder hoge druk en temperatuur worden verlijmd. Het plaatmateriaal bestaat voor 97% uit nieuw hout dat vrijkomt bij exploitatie van productiebossen en 3% uit UF-lijm. Het plafond is afgewerkt met vuren (FSC) houten schroten. Het geeft een authentieke uitstraling, alleen het is jammer dat het verder geen functie heeft. Een optie is om de OSB beplating aan de binnenzijde te vervangen voor deze schroten, waardoor het een dubbele functie krijgt.

Afbeelding: plafond afgewerkt met houten schroten

Afbeelding: gereinigde gevel met “Daggewerk”voegen


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Opbouw voorzetwanden De bestaande buitengevel is aan de binnenzijde met een voorzetwanden nageïsoleerd. De voorzetwand is opgebouwd uit drie basis onderdelen.   

Regel; Isolatie; Beplating.

De opbouw van de voorzetwand is nagenoeg het zelfde als het daksysteem, het grote verschil is dat het anders is afgewerkt. Voor de regels is FSC- hout gebruikt. De isolatie is net als het dakelement opgebouwd uit houtvezelisolatie. De voorzetwand is afgewerkt met een OSB plaat. Een voordeel van het daksysteem en de voorzetwand dat het goed is geïsoleerd maar wel dampopen. Hierdoor kan het gebouw ademen maar het is toch volledig luchtdicht.

Installaties

Ventilatiesysteem

Het gebouw wordt geventileerd door natuurlijke invoer en mechanische afvoer. De natuurlijke invoer wordt geregeld via kleine ventilatieroosters in het raamkozijn. De roosters worden handmatig bediend en zijn aan de buitenzijde niet zichtbaar. De mechanische afvoer wordt op centrale punten in de woning geregeld. De vervuilde lucht wordt via het kanalenstelsel naar buiten afgevoerd.

Afwerking wanden

Op de beplating van de muren/ voorzetwanden is een uni- board (houtvezelplaat) aangebracht waar tegen het leemstuc wordt afgewerkt. De leemlaag bestaat uit twee lagen 13mm basislaag en 2mm leemfinish. Leem is voornamelijk opgebouwd uit een fijnkorrelig samenstelling van klei en silt. Het is een natuurlijk stucwerk en kan zowel glad als ruw worden aangebracht.

Afbeelding: verticaal detail raamkozijn Verwarmingsysteem

Door de zeer goede thermische schil is het mogelijk om het gebouw te verwarmen door lage temperatuursverwarming. Op de begane grond worden de ruimten verwarmd door vloerverwarming en op de verdieping met laag temperatuursradiatoren. Een voordeel van het systeem dat men met relatief weinig energie het gebouw op temperatuur kan houden.

Afbeelding: Leemstuc


Bijlage VI: Excursie Passiefhuis Renovatie

In deze bijlage staan onze bevinden van de excursie naar de Passiefhus renovatie in Roosendaal omschreven.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Excursie passiefhuis renovatie ‘De Kroeven’ te Roosendaal Datum: Contactpersoon: Rondleiding:

15 maart 2011 Clarence Rose Rob van der Hoek

(Stichting Dubonetwerk regio Arnhem-Nijmgen) (VDM Woningen)

Door de snelle bouwtijd was het mogelijk om per week gemiddeld 4 woningen te renoveren. Hierop volgde slechts de afwerking, hierdoor komt de totale renovatietijd van een woning op slechts 2 weken. Op basis van het passiefhuisconcept, zijn er hoge eisen gesteld aan de opwaardering van de woning. De warmteweerstand (Rc) bedraagt tussen de 8 en 10 m2K/W, met een luchtdichtheid (qv10) van 0,15. Hierdoor is er slechts een warmtevraag van 25 kWh/m2 per jaar nodig, dit is een reductie meer dan 80 % op de energievraag.

Voorgeschiedenis De Kroeven is een wijk ten zuiden van Roosendaal. De wijk is eind jaren ’60, begin jaren ’70 gebouwd en valt onder beheer van wooncorporatie Aramis AlleeWonen. Het is een woonwijk met 246 uniforme grondgebonden woningen, waarvan de renovatie in twee percelen is onderverdeeld. De excursie richtte zich op een perceel, het renoveren van 134 woningen die binnen 13 maanden gerenoveerd moesten worden. De wijk heeft een traditionele samenstelling met noord/ zuidelijk en oost-/ westlijk georiënteerde woningen. De wijk is open en er is voldoende groen aanwezig, ten westen van de wijk bevindt zich een park met water.

Afbeelding: Kroeven voor en na de renovatie

Prefab

De prefabricage gaf vele voordelen. Het maakte het mogelijk om voor zeer weinig overlast te zorgen voor de bewoners; de bewoners hoefden slechts één dag niet aanwezig te zijn en konden de spullen in de woning laten staan. De faalkosten en werkomstandigheden werden door het fabriekmatig werken sterk verbeterd. De faalkosten van de geprefabriceerde elementen ligt slechts op 1%. Tevens biedt prefabricage de mogelijkheid tot duurzaam materiaalgebruik en omgang. De kozijnen, collectoren en luchtdoorvoeren- / afvoeren werden in de fabriek gemonteerd. Voor de kozijnen is rekening gehouden met zeer goede kierdichting, koudebrugonderbreking, de beglazing is vanwege de hoge warmtewering uitgevoerd in drielaags. Een woning wordt volledig wind- en waterdicht gemaakt door middel van 8 geprefabriceerde elementen (4 wanden 4 dakelementen). Hierbij is het noodzakelijk dat een woning aan de passiefhuis- norm voldoet, waardoor veel aandacht is besteed aan een winddichte buitengevel aansluiting tussen de elementen en een luchtdichte binnengevel aansluiting. De koppeling tussen de elementen werd opgevuld met comprimeerbare isolatie, glaswol, voor een koudebrug- dichte aansluiting.

Renovatie

Aramis AlleeWonen heeft ingespeeld op twee belangrijke opgaven. Het renoveren van naoorlogse woonwijken en de beheersbaarheid van de energielasten in verhouding tot de investering. ++ Aramis heeft als doel gesteld om het bestaande energielabel van F/G om te buigen tot A . Hiervoor werd het Passiefhuis- concept gebruikt. Hierdoor was het mogelijk om de stijgende woonlasten tegen te gaan en is het mogelijk om de wijk te verfraaien zodat verpaupering tegen gegaan wordt. De wijk krijgt hierdoor een kwaliteitsimpuls en een levensduurverhoging van minimaal 50 jaar.

De woningen werden zeer snel gerenoveerd. Binnen vijf werkdagen was een woning volledig gestript en wind- en waterdicht gemaakt. Hiervoor werd het bestaande metselwerk, dak en kozijnen verwijderd, is de fundering aangepast, zijn de installaties geplaatst en zijn de geprefabriceerde houtskeletbouw elementen geplaatst.

Afbeelding: Plaatsing geprefabriceerde houtskeletbouwelementen, zichtbaar is het glaswol isolatie


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

De geprefabriceerde wandelementen werden boven op stelbalk geplaatst, deze stelbak wordt gemonteerd op een aangestorte funderingsbalk. De elementen werden verankerd en de kier tussen het element en de wand werd vol gepurt. Het dakelement werd geplaatst op een forse nokgording en muurplaat, de overige naden werden vervolgens afgeplakt. De wandelementen zijn verankerd aan de bestaande binnenwanden.

Afwerking wanden

Na het plaatsen van HSB- elementen, wordt het gebouw afgewerkt. Voor de afwerking is gebruik gemaakt van natuurlijke leien en gezet aluminium voor de afwerking van de gevelopeningen. Binnen de afwerking is goed te zien dat er veel aandacht is gevestigd aan de detaillering. De leien lopen mooi over in de hoeken en de aansluiting met de overige elementen is zeer netjes.

Verwarming Gedurende de renovatie is er niets veranderd aan het leidingverloop voor de warmteopwekking. Er is een nieuwe hrketel met zonneboiler op de zolder geplaatst die voor de verwarming en warmtapwatervoorziening in de woning moet zorgen. Deze is rechtsstreeks aangesloten worden het bestaande leidingwerk. De zonneboiler zorgt voor een energievraagreductie van maar liefst 50%. Ventilatie De ventilatie is vergeleken met het oude situatie sterk gewijzigd. De gehele woning wordt geventileerd door een gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Hierdoor is het mogelijk om aan de hoge eis te voldoen van passiefhuis. Er zijn binnen de gevel nog te openen delen aangebracht, deze bieden echter nadelige effecten op het energieverlies. De ventilatietoevoer is geplaatst aan het dakoverstek aan de noordzijde, hierdoor wordt er in de zomersituatie koude lucht toegevoerd. Dit moet voor een behaaglijk binnenklimaat zorgen. De leidingen voor deze toevoer, en evenals de afvoer, zijn geprefabriceerd aangebracht in de elementen.

Afbeelding: Dakoverstek met ventilatieluchttoevoer. De excursie naar de passiefhuis renovatie is geslaagd. We hebben een goede indruk gekregen naar de omvang van het geheel en zagen enkele nieuwe oplossingen tot passiefrenovatie. Of het comfort daadwerkelijk ook zo goed is als men bevestigd, moet de toekomst uitwijzen. Toen we ons op de zolder bevonden, kregen we het naar een paar minuten al tamelijk benauwd en dan is het nog winter.

Afbeelding: Afwerking gevel met natuurlijke leien.

Installaties Een belangrijk aandachtspunt voor passiefhuis, zijn de installaties in de woning. Doordat de woning zeer goed geïsoleerd is en de luchtdichting zeer goed geregeld is, is het van groot belang dat de installaties voor een behaaglijk binnenklimaat zorgen. De installaties zijn onder te verdelen in twee groepen, verwarming en ventilatie.

Afbeelding: HR-ketel en gebalaceerd ventilatiesysteem met wtw.

Al met is het een project waar we veel van geleerd hebben.


Duurzaam Renoveren

Bijlage VII: Bouwkundige tekeningen referentiewoning

In deze bijlage bevinden de plattegronden, doorsneden en de gevelaanzichten van de referentiewoning, welke

dienen als uitgangspunt voor het onderzoek.

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Bouwkundige tekeningen referentiewoning Fundering en plattegrond ‘Referentiewoning ‘t Duifje’


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Plattegronden ‘Referentiewoning ‘t Duifje’


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Doorsneden ‘Referentiewoning ‘t Duifje’


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Gevelaanzichten ‘Referentiewoning ‘t Duifje’


Bijlage VIII: Keuze referentiewoning

In deze bijlage is de keuze van de referentiewoning omschreven.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Keuze referentiewoning Inleiding

Bepaling referentiewoning Keuze referentiewoning

In Nederland zijn in de jaren ’45 tot ’90 ongeveer 1,8 miljoen rijwoningen gebouwd. Binnen deze doelgroep is nog veel onderscheid tussen de rijwoningen. De verschillen tussen de rijwoningen worden geanalyseerd op de volgende onderdelen:      

Energielabel; Aandeel woningvoorraad; Bouwfysische kwaliteit; Woonlasten energieverbruik; Constructie; Technische kwaliteit.

Het onderzoek zal gebruik maken een referentieproject binnen Arnhem. Dit project zal gebruikt worden om de onderzoeksresultaten te toetsen. De keuze van het referentieproject zal gemaakt worden op basis van de verschillende eigenschappen, zoals hierboven omschreven. Voor de uitwerking van het onderzoek zal een tussenwoning gebruikt worden. In dit hoofdstuk zal in het eerste deel een keuze worden gemaakt van de referentiewoning. In het tweede deel zal de referentiewoning geanalyseerd worden.

Samen met woningcorporatie Portaal hebben we een selectie gemaakt van een tweetal rijwoningen.

Conclusie

Het project ’t Duifje is uitermate geschikt voor renovatie. Door zijn grote aandeel in de Nederlandse woningvoorraad, lage bouwfysische kenmerken en hoge woonlasten is de woning rendabeler om passief gerenoveerd te worden.

Kenmerken

Project Bredasingel          

Woning uit de jaren ’90; 36 woningen; Geïsoleerde betonnen begane grondvloer Rc=1,3; Kruipruimte aanwezig; Mechanische afzuiging; Gevels redelijk geïsoleerd, Rc = 1,8; Dak goed geïsoleerd, Rc = 2,5; Dubbel glas; Onderhoudsstaat kozijnen goed; Rijwoningen gebouwd in de periode 19892000 vertegenwoordigen met 328.000 woningen, zo'n 5% van de Nederlandse woningvoorraad.

In het volgende deel ‘Analyse referentiewoning’ wordt de gekozen referentiewoning onderzoekt en zullen de specifieke kenmerken beschreven worden.

Project ’t Duifje          

Woning uit eind jaren ’60, begin jaren ’70; 328 woningen; Ongeïsoleerde betonnen begane grondvloer; Natuurlijke ventilatie; Kruipruimte aanwezig; Gevels slecht tot niet geïsoleerd; Dak matig geïsoleerd; Dubbel glas, m.u.v. wc- raampje; Onderhoudsstaat kozijnen redelijk; Rijwoningen gebouwd in de periode 19661975 vertegenwoordigen met 654.000 woningen, bijna 10% van de Nederlandse woningvoorraad.

In de tabel is de vergelijking weergegeven voor de keuze van de referentiewoning.

Energielabel

Aandeel woningvoorraad

Bouwfysische kwaliteit

Woonlasten energieverbruik

Constructie


Project Bredasingel

C

5%

Relatief goed, geïsoleerd en natuurlijke ventilatie

Gemiddeld

Goed

Goed

Project ‘t Duifje

E

10%

Slecht, geen isolatie en natuurlijke ventilatie

Hoog

Redelijk

Redelijk

= melding, geen bijzonderheden

= knock-out criterium

= belangrijk nadeel

= (nog) niet nader bekend of onderzocht

= belangrijk voordeel


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Specifieke kenmerken Bouwkundig Dichte delen

Ongeïsoleerde gevel, betonnen begane grondvloer ongeïsoleerd, nageïsoleerd pannendak.

Beglazing

Dubbele beglazing

Oriëntatie

Noord/Zuid

Installaties Ventilatie

Natuurlijke ventilatie

Warmteopwekking

VR-ketel

Temperatuurniveau

Hoog temperatuur verwarming

Warmteafgiftesysteem

Radiatoren

Warmtapwateropwekking

VR-combitap

Energieprestatie

Berekend m.b.v. EPC

Gemiddelde waarde (volgens SenterNovem*)

EPC

2,21

2,20

Energielabel

E

E 3

Gasverbruik

2744 m per jaar

2418 m3 per jaar

Elektraverbruik (inst. en verl.)

926 kWh per jaar

865 kWh per jaar

CO2-emissie

5673 kg per jaar

4793 kg per jaar

* Bron: SenterNovem, Toolkit Bestaande Bouw, 2008

Bijlage IX: Analyse referentiewoning

In deze bijlage is de analyse van de referentiewoning omschreven.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Analyse referentiewoning Datum: Locatie:

10 februari 2011 Loplein 9, 6834 CS te Arnhem (Het Duifje)

De wijk In 1968 werd in het zuiden van Arnhem de wijk Het Duifje gebouwd. Op de locatie bevonden zich destijds vooral weilanden en een baggergat. De wijk ligt redelijk afgeschermd van Arnhem. In 1987 werd ten noorden van de wijk de Pleyroute aangelegd, hierdoor werd de wijk visueel gescheiden van Arnhem. Ten zuiden van de wijk bevind zich het dorp Huissen. De wijk wordt omringt door veel natuur, ten oosten bevindt zich het Immerloo Park en aan de andere zijde, de rivier de Rijn.

Algemeen bouwkundige kenmerken Hieronder een korte omschrijving van de referentiewoning. Wijk Woningtype Bouwjaar Gebruiksoppervlak (m2) Isolatie gevels Isolatie dak Energielabel EPC-waarde Ventilatiesysteem Verwarming

Het Duifje te Arnhem Rijwoning, tussenwoning 1968 97,6 Ongeïsoleerd Matig geïsoleerd D 1,82 Natuurlijke ventatie: VR- combiketel

Bouwdeel

Gebruiksoppervlak (m2)

Begane grondvloer Verdieping Zolder

43,8 45,3 8,5

rooster in gevelopeningen verdieping Verliesoppervlak (m2) Voorgevel Achtergevel Totaal Glas Totaal Glas 16,7 6,0 16,7 6,9 15,8 3,1 15,8 3,1 31,5 31,5 0,1

De woning heeft een eenduidige gevelindeling, waarbij zich op de begane grond een grote pui in het verblijfsgebied bevindt. De verdieping heeft, volgens de destijds gebruikelijke bouwwijze, een ongebruikelijke afwerking. De gehele verdieping is afgewerkt met houten schrootjes.

Afbeeldingen: Voorgevel aanzicht referentiewoning Afbeelding: Situering wijk “’t Duifje” In totaal wonen er circa 1600 inwoners. ‘t Duifje bestaat voor een groot deel uit laagbouwwoningen (eengezinswoningen) met twee hoogbouwflats (meermeergezinswoning). Een groot deel van de eengezinswoningen zijn rijenwoningen, dit zijn circa 330. Daarnaast zijn er ook enkele seniorenwoningen ontworpen, echter voldoen ze niet meer aan de huidige eisen, waardoor ze steeds minder door senioren bewoond worden. Tussen 1988 en 1992 zijn de rijenwoningen gerenoveerd, hierbij zijn de collectieve installaties vervangen door combiketels. Tevens werd er aan de bewoners gevraagd of het dak en de begane grond geïsoleerd mag worden tegen een huurverhoging. Woningcorporaties zetten een groot deel van hun sociale huurwoningen in de verkoop, dit is ook het geval binnen het ’t Duifje. Binnen een blok rijwoningen zijn willekeurig woningen verkocht.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Indeling De woning bestaat uit drie bouwlagen: de begane grondvloer, 1ste verdieping en de zolder. De entree van de woning (en eveneens de achtertuin) bevind zich op de begane grond. Iedere verdieping wordt hieronder nader toegelicht.

Begane grondvloer

De begane grond is traditioneel ingedeeld. Via de voordeur betreedt men de gang, vanuit deze gang zijn alle ruimten toegankelijk. Direct aan de rechterzijde bevindt zich het toilet, ondanks dat deze ruimte zich aan de voorgevel bevind, is er geen toiletraam aanwezig. Naast het toilet is er een kleine meterruimte. De verdieping is te betreden door middel van een smalle trap, onder de trap is een opbergruimte waarin de kruipruimte te betreden is. Tegenover de entree is de keuken, deze redelijke grote ruimte biedt eveneens toegang tot de achtertuin. De grootste ruimte op de begane grond is de woonruimte, deze ruimte is slechts toegankelijk vanuit de gang en heeft zicht op zowel de voor- als achtertuin. Ruimte

Functie

1 2 3 4 5 6

Woonruimte Keuken Verkeersruimte Opbergruimte Meterruimte Toilet

Oppervlakte (m2) 27,3 7,3 5,0 1,0 0,5 1,0

Eerste verdieping

De 1ste verdieping is net als de begane grond, traditioneel ingedeeld. Vanuit de trap van de begane grond betreed je de overloop. Aan de overloop zijn, net als op de begane grond, alle ruimten verbonden. Recht tegenover de trap bevinden zich twee ruime slaapkamers. Aan de rechter zijde (tegen de achtergevel) bevindt zich een kleine slaapkamer die uitzicht biedt op de achtertuin. Tegenover de kleine slaapkamer ligt de sanitaire ruimte, deze kleine ruimte heeft uitzicht op de voortuin. Er bevindt zich op de verdieping een kleine opslagruimte, deze ruimte ligt direct naast de trap. Deze ruimte dient tevens als ‘schachtruimte’ voor een ventilatie afvoer vanuit de keuken. De zolder is toegankelijk vanuit de overloop. Ruimte

Functie

7 8 9 10 11 12

Slaapkamer Slaapkamer Slaapkamer Verkeersruimte Opbergruimte Sanitaire ruimte

Oppervlakte (m2) 13,7 14,3 6,1 3,5 0,5 4,2

Zolder

De zolder is zeer ruim en zal gebruikt worden als opslagruimte en installatieruimte. Aan de achterzijde van het dak is een klein dakraam, door dit raam komt een kleine hoeveelheid daglicht naar binnen. Ruimte

Functie

13

Opslagruimte

Oppervlakte (m2) ca. 45,0


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Constructie De referentiewoning heeft een eenvoudige constructie. De belasting van het dak worden via de gordingen afgedragen naar de woningscheidende wanden en een spant. Deze wanden staan lineaire in contact met de fundering. De verdiepingsvloeren zijn opgelegd op twee woningscheidende wanden en één dragende binnenmuur, waarboven zich het spant bevindt.

Het dak

Het dak wordt gedragen door middel van houten gordingen. Deze houten gordingen liggen in de woningscheidende wand en op het spant. De gordingen tussen de woningen worden gekoppeld met elkaar met behulp van koppelankers. Op de zoldervloer bevindt zich tevens een kantgording, deze gording dient ter aansluiting van de wand op het dak. Deze gording is stevig verankerd met de zoldervloer met strijkbalkankers.

Wanden

De woningscheidende wanden bestaan uit steens kalkzandsteen, deze wanden reiken zich vanaf de fundering tot aan het dak. De dragende binnenwand bestaat tevens uit halfsteens kalkzandsteen en loopt vanaf de fundering tot de zoldervloer. Op de zolder worden de gordingen ondersteund door middel van een spant, dit spant staat lineair op de dragende binnenwand.

Vloeren

De vloeren op de verdieping en zolder bestaan uit geprefabriceerde keramische holle bouwsteen elementen, ook wel ‘NeHoBo’ vloeren genoemd. De begane grond is opgebouwd uit een geprefabriceerd betonvloer genaamd Mantavloer. Een geprefabriceerd element overspant een gehele woning en is afgewerkt met een betonnen afdeklaag. De vloeren verkeren in een goede staat.

Afbeelding: Mantavloer

Vooraanzicht

Afbeelding: Keramische holle bouwsteen

De fundering bestaat uit in het werk gestorte betonnen balken met hieronder betonnen funderingspalen.

Stabiliteit

De stabiliteit van de referentiewoning wordt gewaarborgd door de pananten in de vooren achtergevel in combinatie met de woningscheidende wanden. De penanten dienen als schijf om zo de zijwaartse horizontale krachten op de vangen. De penanten zijn opgebouwd uit kalkzandsteen en staan op de fundering. De wanden lopen van de begane grond tot aan de verdiepingsvloer, ze staan echter niet lineair op elkaar. Door het verschil in gevelopbouw tussen de begane grond en de verdieping ligt de wand van de verdieping verder naar buiten. Om het gewicht van de wand af te dragen, bevindt er zich een latei onder de wand. De latei is door middel van puiankers verankerd aan de verdiepingsvloer.

Begane grond

1ste verdieping

Afbeeldingen: Schematisering krachtenafdracht

zolder

Afbeelding: Aansluiting verdiepingvloer-gevel


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Onderhoudstaat De staat van de referentiewoning is bekeken vanuit twee oogpunten, de interne en externe staat.

Intern

Intern zijn de volgende onderdelen toegelicht: wanden, vloeren, afwerkingen en sanitair.

Wanden

De binnenwanden zijn te onderscheiden in verschillende type: woningscheidend, dragend en scheidend. De constructieve wanden zijn opgebouwd uit kalkzandsteen. De staat van de wanden is redelijk. Er bevinden zich geen scheuren of schimmelvorming op de wanden.

Vloeren

De constructieve vloeren, de Mantavloer (begane grond) en NeHoBo vloeren (1ste verdieping en zolder) De Mantavloer verkeerd in een goede staat. Er zijn geen zichtbare indicatie binnen de Mantavloer die wijzen op constructieve schade. De keramische vloer is niet zichtbaar zonder de afwerking te beschadigen, het is hierdoor niet mogelijk om een oordeel te geven of er zich mogelijk schade bevindt in de vloer, hierbij denkende aan roestvorming. Onder de vloeren bevindt zich geen verlaagd plafond, dit maakt aanpassingen in de indeling van de woning lastig. Door deze opbouw is het niet mogelijk om de verdieping na te isoleren en zal contactgeluid een probleem veroorzaken, zowel in een woning als tussen de woningen. De vloeren zijn afgewerkt met een betonnen dekvloer. Deze dekvloer is binnen de sanitaire ruimte op de verdieping verhoogd in verband met de leidingen voor de sanitaire voorzieningen.

Afwerkingen

Afbeelding: Woonruimte, achtergevel

Het pleisterwerk is in de loop der jaren vaak bijgewerkt en opgeschoond. Het pleisterwerk is nog in redelijke conditie, de wanden zijn egaal waardoor, hierdoor kunnen ze direct afgewerkt worden met behang. In de sanitaire ruimten en keuken zijn de vloeren en de wanden gedeeltelijk afgewerkt met tegelwerk. Deze tegels zijn erg verouderd, vervuild en beschadigd. Het is sterk aan te raden deze afwerking te vervangen om de esthetische uitstraling van de woning te verbeteren.

Afbeelding: Tegelwerk sanitaire ruimte verdieping

Afbeelding: Doorsnede Mantavloer

Afbeelding: Verhoging dekvloer badruimte

Dak

Het dak bestaat uit gordingen met daarop een dakbeschot van houtvezelcement platen. Tussen de gordingen is eind jaren ’90 isolatie geplaatst. Deze Polystyreen platen van ca. 40 mm zijn verlijmd worden aan de houtvezelcement platen, op sommige plekken laat deze bevestiging los. Het dak en de gordingen verkeren in redelijke staat. Het hout ondervindt geen kruip en is niet aangetast.

Afbeelding: Tegelwerk keuken Afbeelding: Gordingen en spant


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Binnenkozijnen en deuren

Alle ruimten worden afgescheiden van elkaar door middel van een deur. Dit zijn stompe deuren die een redelijke kwaliteit hebben. De deuren en het deurbeslag is tamelijk verouderd en heeft in de loop der jaren enkele beschadigingen opgelopen.

Extern Extern zijn de volgende onderdelen bekeken: gevel en dak.

Gevel

De gevels hebben twee verschillende opbouwen. Het grootste geheel wordt gevuld met bakstenen metselwerk. Dit materiaal bevindt zich op de begane grond en op beide kopgevels. De vooren achtergevel van de verdieping is afgewerkt met houten schrootjes, deze schrootjes steken voor het metselwerk van de begane grond uit. Het metselwerk verkeerd in een redelijke staat. In de loop der jaren is het metselwerk, sterk verkleurd en is het door bijvoorbeeld slijtage beschadigd geraakt. Het is zichtbaar dat bewoners in het verleden zonwering of luifels hadden, de bevestigingswijze is nog zichtbaar. De houten schrootjes zijn in de loop der jaren goed onderhouden, ze verkeren nog in redelijke staat. Voor circa 5 jaar is de gehele wijk voorzien van een nieuw verfsysteem. Er bevinden zich geen beschadigingen door afschilferen, schimmels of houtrot in de houten schrootjes. Het is zichtbaar dat sommige houten delen vervangen zijn, daarnaast zijn op verschillende locaties scheuren ontstaan in de kopse kant van het hout.

Afbeelding: Kamerdeur zonder deurkruk Sanitair

De sanitaire ruimten, het toilet en de badkamer, hebben kleine oppervlakten. De inrichting is van een slechte staat. Het toilet heeft een zeer kleine afmeting, de ruimte is slechte toegankelijk en zal niet voor iedere bewoner geschikt zijn vanwege het gebrek aan bewegingsvrijheid. Het toilet verkeerd nog in een goede staat. De badkamer is slecht ingedeeld, het toilet is moeilijk bereikbaar en de douche is niet afgezonderd van de overige inrichting. De ruimte is evenals het toilet slecht toegankelijk vanwege de hoge opstap.

Afbeelding: Buitengevel, schrootjes In de woning zijn meerdere gevelopeningen. De twee grootste gevelopeningen zijn binnen de vooren achtergevel op de begane grond van de woning. Dit zijn twee puien die zich tot aan het plafond strekken. De kozijnen verkeren in een goede staat. Het schilderwerk is, net als bij de schootjes, goed bijgehouden. Het is zichtbaar dat de kozijnen voor enkele jaren nieuw geplaatst zijn. De kozijnen hebben goede waterwerende voorzieningen en vertonen geen beschadigingen of slijtages door middel van vocht of slecht schilderwerk. Op enkele stukken is het zichtbaar dat er zonwering gemonteerd was, op deze plekken is het hout beschadigd. Dit vergt enige aandacht om verdere beschadiging te voorkomen. De beglazing in de kozijnen is door de gehele woning voorzien van dubbelglas. Aan de buitenzijde bevind zich een keramisch raamdorpel. Deze verkeerd in redelijke staat, net als het metselwerk is het redelijk verkleurd en is het hier en daar beschadigd.

Afbeelding: Toilet begane grond

Afbeelding: Badkamer verdieping

Afbeelding: beschadiging pui woonruimte

Afbeelding: raamdorpel


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Dak

De dakbedekking bestaat uit betonpannen, deze pannen zijn sterk verouderd, veel pannen zijn vervangen of sterk verkleurd. Het dakraam is tevens sterk verouderd, het raam is ongeïsoleerd en ontrekt veel warmte uit het dak. Het regenwater wordt door middel van PVC hemelwaterafvoer naar de riolering geleid.

Installaties

Centrale verwarming

De wijk is in 1971 gerealiseerd, destijds werd de woning verwarmt door middel van een collectieve verwarming. Bij een collectieve verwarming wordt er gebruik gemaakt van een stookruimte aan de kopzijde van een rijblok. Deze ruimte voorziet een geheel woningblok van warmte. Vanuit de ruimte werd de warmte door middel van grote leidingen door de zolders naar de woningen getransporteerd om vervolgens naar de radiatoren geleidt te worden. Zoals eerder genoemd, zijn tussen 1988 en 1992 de stookketels vervangen voor woninggebonden combiketels, deze combiketels bevinden zich op de zolder. De leidingen voor de collectieve verwarming zijn niet verwijderd en leveren nog belemmeringen op bij de ruimte-indeling en de geluidsoverdracht tussen de woningen.

Afbeelding: Collectieve verwarming Afbeelding: Achtergevel aanzicht

Afbeelding: VR- combiketel

Afbeelding: Leidingverloop

De woningen maken gebruik van verschillende installaties voor de warmteopwekking. Enkele woningen zijn nog voorzien van een VR-combiketel, in plaats van een HR-107 ketel. Dit is ook het geval bij het bezochte referentiewoning. Het leidingverloop is destijds niet gewijzigd. De leidingen voor de verwarming worden vanuit de zolder naar de vooren achtergevel geleidt, vanuit de gevels lopen de leidingen door de ruimten naar de radiatoren. Door deze positie is de kans op beschadigingen groot indien de woning gerenoveerd wordt. De ketel heeft twee doorvoeren in het dak. Deze doorvoeren dienen voor de rookgasafvoer en luchttoevoer.

Riolering

De rioleringsleidingen verkeren nog een redelijke staat. Er zijn verschillende ruimten die een rioleringsaansluiting hebben: het toilet, de keuken en de badkamer. De rioleringsleidingen vanuit de badkamer lopen door de verhoogde vloer naar het toilet op de begane grond. Dit is goed zichtbaar vanaf de begane grond. Op de begane grond is te zien dat de leidingen boven de voordeur richting het toilet lopen, waaruit ze de kruipruimte in gaan. De overige leidingen lopen direct vanuit de begane grond naar de kruipruimte.

Afbeelding: Voorgevel aanzicht

Afbeelding: Afwerking afvoer badkamer boven voordeur

Afbeelding: Afvoeren kruipruimte


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Ventilatie

Materialisatie

De ventilatie door de woning gebeurd op natuurlijke wijze. Binnen de kozijnen in de slaapruimte en sanitaire ruimte bevinden zich ventilatieroosters. De afvoer gebeurd tevens op een natuurlijke wijze, namelijk met een rooster in de keuken. De afvoer van de lucht gebeurd zowel mechanisch als natuurlijk. De sanitaire ruimten en het toilet worden afgezogen door middel van een ventilator. Vanuit het toilet wordt de lucht direct door de gevel naar buiten gevoerd. Binnen de badkamer gaat de lucht via het dak naar buiten. De afvoer voor de keuken gaat loopt tevens naar het dak. Hierbij loopt de leiding vanaf de keuken door de opbergruimte van de verdieping naar de zolder. Op de zolder is de leiding afgewerkt met gasbeton. De ventilatie en de afwerking is slecht binnen de referentiewoning.

Element

Onderdeel

Locatie

Materiaal

Staat

Opmerkingen

Fundering

Balken Palen Constructief

Verd./ zolder

-

Constructief

BG

Gewapend beton n.v.t. Keramische holle bouwstenen (NeHoBo) Mantavloer

Dekvloer Woningscheidend Dragend Scheidend Buitenwand

BG/ verd./ zolder BG/ verdieping BG/ verd./ zolder BG/ verd. BG/ kopgevels

Beton Kalkzandsteen Kalkzandsteen Baksteen

Goed Goed Redelijk

Gegevens volgens tek. Gegevens volgens tek. Gegevens volgens tek., staat onduidelijk Geen roest of scheuren zichtbaar Gegevens volgens tek.

Buitenwand

Verdieping

Houten schrootjes

Goed onderh.

Kozijnen Beglazing Deuren Raamdorpel Spant Gordingen Dakbeschot

BG/ verdieping BG/ verdieping BG BG Zolder Zolder Zolder

Hout Dubbel glas Hout Keramisch Hout Hout Houtvezelcementplaat

Goed onderh. Goed Redelijk/ goed Goed Redelijk Redelijk -

Verkleurd

Isolatie Dakbedekking

Zolder Zolder

Polystyreen 40 mm Betonpannen

Redelijk Redelijk

Slechte bevest., kieren Slecht onderhouden

Vloeren

Wanden

Gevelopening

Afbeelding: Ventilatie afvoer voor keuken Elektra

De elektravoorzieningen komt binnen via de meterkast, vanuit deze ruimte worden de leidingen in verschillende groepen onderverdeeld. De leidingen zijn voor een groot deel weggewerkt binnen de wanden. Bij uitbreidingen zijn de elektriciteitsleidingen echter met spijkerclips of klembeugels bevestigd.

Afbeelding: Elektravoorziening binnen de meterruimte

Dak

-

Circa 5 jaar geleden nieuw verfsysteem aangebracht


Duurzaam Renoveren

Bijlage X: Analyse temperatuuroverschrijding

In deze bijlage wordt in het eerste deel geïnventariseerd op de aspecten die de temperatuuroverschrijding verminderen. In het tweede deel zal dieper ingegaan worden op de invloed van het isolatiemateriaal op de temperatuur overschrijding. Tot slot wordt er een conclusie getrokken op de aspecten van een temperatuuroverschrijding en het effect van isolatiematerialen op de temperatuuroverschrijding.

23 mei 2011 W&S

Analyse temperatuuroverschrijding Inventarisatie

Isolatiematerialen

Temperatuuroverschrijding

Warmtecapaciteit

Faseverschuiving

Er zijn vele verschillende isolatiematerialen met onderscheidende eigenschappen. De keuze tot de isolatiematerialen t.b.v. de vordering van het onderzoek zijn te vinden in bijlage XI ´Keuze isolatiematerialen´.

Bepaling invloed warmtecapaciteit

Thermische behaaglijkheid

De temperatuuroverschrijding is afhankelijk van de thermische behaaglijkheid in de woning. Een veelgebruikt en eenvoudig model voor het bepalen van de behaaglijkheid is het ‘model van Fanger´. Dit model vormt de basis van de internationale en Nederlandse norm op het gebied van binnenklimaat en is gebruikt bij het vormen van de richtlijnen voor temperatuur-overschrijding. Volgens de richtlijn geldt er een behaaglijkheidsgrens voor een maximale binnentemperatuur van ca. 25,5ºC. Uit het onderzoek van Fanger is naar voren gekomen dat de volgende factoren invloed hebben op de thermische behaaglijkheid:  Luchttemperatuur;  Gemiddelde stralingstemperatuur;  Luchtsnelheid;  Waterdampdruk;  Thermische weerstand van de kleding;  Activiteitenniveau;  Relatieve vochtigheid; (Bron: www.bouwcollege.nl en www.cplusb.nl)

Naast de constructie is het mogelijk om de beglazing van de woning warmtewerend uit te voeren. De laatste stap voor een constante binnentemperatuur is het toepassen van warmteaccumerend vermogen in een gebouw. Door middel van warmteaccumulerende materialen zullen fluctuaties en eventuele zontoetredingen opgevangen kunnen worden in het materiaal. Deze warmte zal de woning in de nacht weer moeten verlaten, dit kan door middel van zomernachtventilatie.

Er is onderscheid gemaakt worden tussen vormen van warmtecapaciteit,  Soortelijk warmtecapaciteit;  Volumieke warmtecapaciteit.

Afbeelding: Effect passieve zonwering bij hoge zonnestand

Het onderzoek temperatuuroverschrijding zal dieper ingaan op de bouwkundige maatregelen die nodig zijn om de binnentemperatuur zo constant mogelijk te houden.

Constante binnentemperatuur

Isolatiematerialen

De wering zal zich eerst moeten richten op de wering van de zonne-intensiteit. Gedurende de zomerperiode zal de zon hoog aan de horizon staan (61º op 21 juni) en kan door middel van een dakoverstek, negge of natuurlijke belemmeringen (bomen) geweerd worden. De passieve zonwering zal echter niet alle zonnestraling tegen houden. De zonnestraling die op de constructie valt, zal door de constructie opgevangen moeten worden en een dusdanige weerstand bieden dat het binnen niet merkbaar is.

twee

Soortelijke warmtecapaciteit is de hoeveelheid energie die een kilogram materiaal nodig heeft om 1º te stijgen.

Een onderzoek van ‘IG Passivhaus’ heeft door middel van een simulatieprogramma onderzocht wat de invloed van de warmtecapaciteit van een woning op de binnentemperatuur is. Hieruit kwam naar voren dat de meeste warmte door de beglazing de woning betrad. Door warmteaccumulerend vermogen werd deze warmte echter opgenomen in de materialen en werd aangetoond dat de warmtecapaciteit van een gebouw grote invloed heeft op de binnentemperatuur. (Bron: www.passivhaustagung.de)

De binnentemperatuur is afhankelijk van externe en interne belastingen. Aan de interne belastingen, zoals verlichting lichaamswarmte, warmtapwater, elektrische apparatuur, etc., zullen geen aanpassingen gedaan worden voor de renovatie. Om de invloed van de temperatuurstijging te verminderen zullen de externe belastingen geweerd moeten worden.

De warmtecapaciteit van een isolatiemateriaal geeft de invloed van op de warmtewering weer. Denk bijvoorbeeld aan een massief gebouw zoals een kerk of kasteel, deze gebouwen blijven door hun zeer hoge warmteaccumulerende vermogen zeer koel in de zomer.

Om verschillende materialen goed met elkaar te kunnen vergelijken, wordt de volumieke warmtecapaciteit berekend. Volumieke warmtecapaciteit is de hoeveelheid energie die een kubieke meter materiaal nodig heeft om 1º te stijgen.

Referenties Ter illustratie kan de warmtecapaciteit van de isolatiematerialen vergeleken worden met enkele traditionele bouwmaterialen. Deze massieve bouwmaterialen hebben een zeer hoge warmtecapaciteit en worden veel toegepast binnen de traditionele Nederlandse bouw.  Baksteen ±1.350.000 J/m3K;  Beton ±1.600.000 J/m3K; 3  Kalkzandsteen ±1.600.000 J/m K.

In bijlage XIII ´vooronderzoek isoleren’ is een onderzoek gedaan naar de diverse warmtetransporten. Hieruit blijkt dat een constructie naast warmtewering van conductie en convectie ook straling moet weren. De straling kan eenvoudig geweerd worden door de afwerking (bijvoorbeeld stucwerk), echter zal hierdoor het materiaal opwarmen, waardoor het veel warmte geleidt en zelfs energie uit straalt. In de zomer zal een constructie deze energie op moeten kunnen slaan, of weren. Doordat bij een houtskeletbouw renovatie tot passiefhuis het element voor een groot deel uit isolatie bestaat, zal in het volgende deel de invloed van het isolatiemateriaal op de warmtewering van de constructie onderzocht worden.

De volumieke warmtecapaciteit geeft weer hoeveel energie een materiaal kan opslaan binnen een bepaalde temperatuurstijging. Om inzichtelijk te maken wat het effect van deze eigenschap is, zal de opwarmtijd berekend worden. De opwarmtijd geeft weer hoe lang het duurt voordat een materiaal van een bepaalde dikte, die belast wordt met een constante hoeveelheid energie, een bepaalde temperatuurstijging heeft ondergaan. De opwarmtijd wordt berekend voor een vierkante meter materiaal met de volgende uitganspunten:  Het materiaal wordt slechts op warmtecapaciteit berekend;  Het materiaal wordt belast met een constante hoeveelheid energie van 400 W/m2 (dit is de gemiddelde zonne-intensiteit in de maand juli op een dag);  Het materiaal is 100 mm dik;  Het materiaal moet een temperatuurstijging ondergaan van 40º. 400 W/m

2

100 mm

Uit het onderzoek passiefhuis renovatie is naar voren gekomen dat de temperatuuroverschrijding van een passiefhuis met gebruik van houtskeletbouw in de zomersituatie een belangrijk knelpunt is. Door de hoge kierdichting en isolatie van de passiefhuis renovatie zal de hoge zonne-intensiteit en buitentemperatuur in de zomer, een onbehaaglijk binnenklimaat kunnen creëren.

1000

Afbeelding: Schematische opbouw opwarmtijd Resultaat Uit de berekening is naar voren gekomen dat harde houtvezelplaat de het langste opwarmtijd van 49 min. en de meeste warmte kan opslaan. Vergeleken met beton blijft dit echter minimaal (266 min.). De opwarmtijd berekening houdt geen rekening met factoren die in de praktijk een groot verschil zullen uit maken. Deze factoren zijn:  Geleiding materiaal;  Zonnestand;  Convectie buiten-, buitenlucht en/of spouw;  Luchttemperatuur;  Luchtvochtigheid;  Belemmeringen;  Weerkaatsing straling materiaal (albedo);  Afwerking.

Afbeelding: Kasteel opgebouwd uit veel massieve bouwmaterialen

Om de invloed van de zonnestand te betrekken bij de opwarmtijdberekening is in bijlage XIII ‘Bouwfysische berekeningen’ de opwarmtijd van twee verschillende constructie opbouwen bere kend.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Conclusie

Een faseverschuiving van 10 uur is minimaal aan te bevelen, de warmtepiek van een dag zal de woning pas in de nacht betreden, waardoor het materiaal voldoende tijd heeft om kunnen de warmte af te dragen. Voor de faseverschuiving geldt er geen maximum, bij een faseverschuiving van 24 uur zal het materiaal namelijk voldoende zijn afgekoeld om en zal geen warmte van de vorige dag in zich hebben. Een kasteel is een goed voorbeeld, door de hoge warmtecapaciteit van de constructie zal de faseverschuiving enkele honderden uren zijn, de binnentemperatuur zal theoretisch de gemiddelde buitentemperatuur hebben die gedurende die periode geldt.

(Bron: Homatherm, Zomerhitte onder het dak)

Berekening

De faseverschuiving van het materiaal wordt vaak binnen de documentatie weergegeven. Er is geen documentatie gevonden voor de theoretische berekening van deze methode.

De opwarmtijdberekening heeft bewezen dat de warmteacumulatie invloed heeft op de warmtewering. De conclusie zal hierdoor gebaseerd zijn op de resultaten van deze berekening. Uit de berekening is gebleken dat bij een dikte van 100 mm, harde houtvezelplaat van Pavatex de meeste wering biedt tegen warmte, namelijk 49 uur. Hierop volgt cellulose van Isofloc, met een wering van 22 uur.

Gedurende de zomerperiode zal door zonne-intensiteit en hoge buitentemperaturen, de temperaturen op de gevels hoog zijn. De warmte zal door de constructie geweerd moeten worden. Bij een renovatie tot passiefhuis met gebruik van houtskeletbouw, zal het isolatiemateriaal het grootste effect hebben op de warmtewering.

Voor het bepalen van de warmtewering van de constructie is het verstandig om binnen de keuze van het materiaal een minimale faseverschuiving van 10 uur mee te nemen. Voor toelichting op de berekening, zie bijlage XIII ‘Bouwfysische berekeningen’.

0,038 0,045 0,035

25* 80 25

800 838 800

20.000 67.000 20.000

3 11 3

Cellulose Gerecycled textiel Hennep Houtvezel, hard zacht Vlas Dierlijke stoffen

Isofloc Metisse Hock Pavatex Pavatex Flachshaus

Isofloc L Metisse M+ Thermo hemp Pavatherm Pavatflex Dämmplatte DP

0,04 0,039 0,04 0,038 0,038 0,038

60 25 35 140 55 40

2150 1296 1600 2100 2100 1660

129.000 32.400 56.000 294.000 115.500 66.400

22 5 9 49 19 11

Schapenwol Kunststoffen

Doscha

Doschawol

0,041

27*

1720

46.400

8

XPS PIR

DOW Xtratherm

Wallmate CW Thin-R

0,036 0,023

25 28

1500 1200*

37.500 33.600

6 6

Opwarmtijd τ [min.] (ΔT=40)

Systemroll 400 -

Volumieke warmtecap. С [J/m3K]

Glaswol Isover Perliet Siliperl Silicaat schuimkorrels SLS 20 Plantaardige stoffen

3

Soortelijke warmtecap. с [J/kgK]

Afbeelding: Illustratie faseverschuiving met amplitudedemping

De warmte die eventueel door de opkomende, ondergaande zon, infiltratie of interne warmtelast in de woning optreedt, kan door middel van warmteaccumulerend vermogen van de materialen opgevangen worden. Hiervoor kan het beste massieve materialen zoals beton, kalkzandsteen of baksteen gebruikt worden. Deze warmte zal de woning in de nacht moeten verlaten, door bijvoorbeeld zomernachtventilatie.

Dichtheid ρ [kg/m ]

Een faseverschuiving is een theoretische benadering op de warmtetransporten in een materiaal. Het berekend de tijd die de warmte nodig heeft om door een materiaal van een bepaalde dikte te komen. Hierdoor zal bij een faseverschuiving van 5 uur, de warmtepiek op een dag, 5 uur later binnen merkbaar zijn. Door de faseverschuiving zal een constructie niet alleen weerstand bieden, maar ook de warmte toetreding reduceren. Bij een faseverschuiving van 6 uur zal de warmtepiek van 14:00 uur pas om 20:00 uur binnen merkbaar zijn, echter heeft het materiaal voldoende tijd gehad om af te koelen. Door het afkoelen van het materiaal zal de warmtepiek binnen minder hoog zijn. Dit noemt men de amplitudedemping.

Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er veel factoren een rol spelen bij de warmtewering van een isolatiemateriaal. De methode die het meest ‘realistische’ beeld geeft op de warmtewering, is de faseverschuiving. De methode houdt rekening met de warmtecapaciteit en geleiding van een materiaal, echter is er geen documentatie gevonden over de berekenwijze van deze methode.

Warmtegeleidingscoëfficiënt λ [W/mK]

Betekenis

Om de temperatuuroverschrijding van een passiefhuis met gebruik van houtskeletbouw elementen te voorkomen, kunnen er meerdere voorzorgmaatregelen genomen worden. De meest effectieve maatregel is het passief weren van de hoogstaande zon, dit kan door middel van dakoverstek of een negge gerealiseerd worden.

Fabrikant

Een betere benadering tot de warmtewering is de faseverschuiving. Een faseverschuivingsberekening houdt rekening met de warmtecapaciteit en de geleiding van het materiaal.

Isolatiematerialen

Materiaal

De berekeningsmethode opwarmtijd geeft geen duidelijk resultaat van het effect van het isolatiemateriaal op de temperatuuroverschrijding. Er zijn te veel factoren waarmee geen rekening gehouden is.

Temperatuuroverschrijding

Minerale stoffen

*

Gegevens product niet bekend, aanname volgens isolatiematerialenoverzicht Opmerking: - Theoretisch is het de warmtegeleiding van een materiaal recht evenredig met de dichtheid, echter is het verschil bij houtvezel zeer gering waardoor dit effect niet zichtbaar is.

Tabel: Resultaten isolatiematerialen vergelijking

Bijlage XI: Keuze isolatiematerialen

In deze bijlage staat de keuze van verschillende isolatiematerialen omschreven.


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Minerale stoffen1) Glaswol Steenwol Cellulair glas Vermiculiet Perliet Silicaat schuimkorrels Plantaardige stoffen1) Cellulose Hennep Houtvezel, hard zacht Geëxpandeerd kurk Gerecycled textiel 3) Vlas Stro BIO foam Dierlijke stoffen Schapenwol 1) Schelpen Kunststoffen 2) EPS XPS PIR PUR PF

Keuze Milieuclassificering

0,034 0,037 0,042 0,053 0,051 0,040

25 48 105-165 100 135-165 25

800 800 840 900 900 800

1-2 1-5 ∞ 3 5 3

9,60 (120 mm) 6,10 (120 mm) 44,04 (120 mm) 19,29 (150 mm) 22,87 (150 mm) 39,00 (120 mm)

1b 2b 3a -

0,040 0,040 0,039 0,039 0,039 0,038 0,038 0,080 (gelijk)/ 0,052 (dwars) 0,036

30-60 30-36 45-160 230-270 110-190 18-25 20-30

1940-2150 1600-1700 2000-2100 2000-2100 1670 2396 1550

1-2 1-10 1-5 1-5 5-30 1-3 1-2

13,30 (140 mm) 16,30 (120 mm) 20,35 (120 mm) 15,45 (120 mm) 31,10 (120 mm) 11,50 (100 mm) 14,04 (120 mm)

1c 1b 1b

90-110

2100

2

6,45 (350 mm)

-

20

1450

20-120

-

-

0,035 1,066

25 650

1720 -

1-2 1

20,35 (110 mm) -

1a -

0,034 0,032 0,026 0,026 0,021

15-35 15-30 30 30 40

1450 1500 1200 1200 -

20-120 150-300 60-80 50-185 35

19,74 (110 mm) 20,00 (100 mm) 17,50 (80 mm) 15,91 (80 mm) 18,00 (60 mm)

2b 4c 1c

6)

Minerale stoffen Glaswol Glaswol is wordt vervaardigd uit gerecycled glas en kwartszand. Het is niet brandbaar, flexibel en kan verwerkt worden tot harde platen ,rollen en dekens. Glaswol wordt toegepast voor (spouw)muren, daken en vloeren. Fabrikant: Isover

5)

Kosten 4) [€] (excl. BTW, m2)

Warmteopslagcap. с [J/kgK]

Diffusieweerstand μ [-]

De volgende isolatiematerialen zullen nader worden onderzocht.

Dichtheid ρ [kg/m3]

Materiaal

Warmtegeleidingscoëfficiënt λ [W/mK]

Keuze isolatiematerialen

Silicaat schuimkorrels Silicaat schuimkorrels is een isolatiemateriaal op basis van gerecycled glas en wordt vaak gebruikt als na-isolatie binnen een spouw. Fabrikant/ product: SLS 20 Perliet Perliet is een vulkanisch gesteente. Deze grondstof wordt afgebroken en verwerkt tot korrels waarna ze door verhitting expanderen. Perliet is verkrijgbaar in platen en losse korrels. Het isolatiemateriaal wordt toegepast in (spouw)muren, daken en vloeren. Fabrikant/ product: Siliperl Plantaardige stoffen Cellulose Cellulose is, een organische verbinding van planten en bomen. Voor de vervaardiging van het product wordt gebruik gemaakt van oud krantenpapier en boraten die men verwerkt tot platen of men spuit het direct in de constructie. Cellulose wordt toegepast in muren daken en wanden. Fabrikant: Isofloc Gerecycled textiel Gerecycled textiel wordt vervaardigt uit gerecyclede kleding. Het materiaal bestaat voor het grootste deel uit katoen met daarbij wol en acryl, er zijn diverse toevoegingen t.b.v. schimmel en insectenwering. Het product is verkrijgbaar in rollen en platen en is toepasbaar voor muren, vloeren en daken. Fabrikant: Metisse Hennep Hennep is een plant die snel groeit en vele toepassingen heeft. Hennep is schimmelwerend, echter is een brandwerende toevoeging vereist. Hennep is verkrijgbaar als platen en wordt toegepast als dakisolatie. Fabrikant: Thermo Hemp

1)

Gegevens volgens onafhankelijk onderzoek van Vibe Gegevens volgens onafhankelijk adviesbureau P Geens Consult bvba 3) Gegevens volgens VRK isolatie, Metisse 4) Kosten inclusief verwerking, indicatiekosten volgens Vibe 5) Gegevens volgens NIBE, Basisboek Milieuclassificaties, 2009 6) Warmteopslagcapaciteit is gelijk gesteld aan EPS isolatie

Houtvezel Houtvezelisolatie wordt gemaakt uit rest hout dat door middel van paraffine, latex of geen toevoegmiddelen wordt verwerkt tot harde of zachte platen. Houtvezel wordt toegepast voor muren, daken en vloeren en als vochtwerende dak beplating. Fabrikant: Pavatex

2)

Binnen het overzicht van isolatiematerialen bevinden zich enkele isolatiematerialen die veel overeenkomsten met elkaar hebben. Deze materialen zullen gefilterd worden, zodat slechts de belangrijkste materialen nader toegelicht worden. De filtering wordt gemaakt op basis van enkele uitgangspunten.

Uitgangspunten

Vlas Vlas is een plant die net als hennep snel groeit. Vlas heeft verschillende toevoegingen om het brand en schimmelwerend te maken. Vlasisolatie is verkrijgbaar als dekens en is toepasbaar voor muren, vloeren en daken. Fabrikant: Flachshaus

Het onderzoek zal zich slechts richten op de isolatiematerialen die toegepast kunnen worden binnen de gevel en dak. Bij identiek grondstofgebruik van de isolatiematerialen zal de keuze op het materiaal gemaakt worden op basis van:  Warmte werende eigenschap;  Dichtheid in combinatie met de warmteopslagcapaciteit;  Milieuclassificatie  Kosten.

Vooronderzoek

Onderzoek

Toetsing

Optimalisatie

Conclusie

Aanbevelingen


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Dierlijke stoffen Schapenwol Schapenwol is een product dat bestaat uit twee viltlagen van wol. Er worden toevoegingen gebruikt om het product brand en schimmelwerend te maken. Isolatiemateriaal verkrijgbaar in rollen en platen en wordt toegepast voor wanden en daken. Fabrikant: Black Mountain Kunststoffen XPS XPS is een kunststof materiaal dat uit styreen wordt geproduceerd. Het materiaal heeft een hoge druksterkte en neemt geen water op. Het is verkrijgbaar in platen en toepasbaar voor wanden, en vloeren en platte daken. Fabrikant: DOW PIR PIR wordt uit isocyanaten met toevoeging van kataly-satoren en drijfgassen geproduceerd. Het is luchtdicht, hoge druksterkte en zeer hoge warmteweerstand. PIR isolatie is verkrijgbaar in platen en wordt toegepast in vloeren, platte en hellende daken. Fabrikant: Xtratherm


Duurzaam Renoveren

Bijlage XII: Vooronderzoek isoleren

In deze bijlage is het vooronderzoek van isoleren omschreven en dient als verduidelijking van het onderzoek isolatie.

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Vooronderzoek isoleren Bij isoleren spelen veel aspecten een rol. Binnen het vooronderzoek worden drie aspecten nader toegelicht:  Warmte  Vocht  Akoestiek De theoretische kenmerken zullen toegelicht worden en zal als basis gelden voor het onderzoek. Deze kenmerken bestaan uit een korte verdiepende inleiding over het aspect, het transport van het aspect met betrekking op het isoleren en de invloed van deze gegevens op de behaaglijkheid. Akoestiek Onder akoestiek wordt de wetenschap verstaan die zich bezighoudt met geluid. Geluid is energie die in de vorm van trillingen (drumschommelingen) door een bron wordt voortgebracht en die zich als geluidsgolven in een medium (zoals lucht) verplaatst en die door een waarnemer (zoals het oor) wordt opgevangen. Geluidstransport Geluid verspreidt zich in het medium door trillingen. Deze trillingen planten zich in de lucht voort in de vorm van geluidsgolf. Bij een zuivere toon zal deze geluidsgolf een sinusvorm hebben. Een zuivere toon komt weinig voor, de meeste tonen bestaan uit een grondtoon met diverse boventonen. Een toon heeft een bepaalde frequentie, dit is de aantal golven die zich in één seconde bevinden (ook wel Hertz genoemd). Hoe hoger de frequentie des te hoger de toon is. Er is een relatie van de frequentie met de golflengte. Hoe hoger de toon, des te hoger zijn het aantal golven. Behaaglijkheid Voor het menselijk oor zijn de trillingsfrequenties tussen de 20 en 20.000 Hz hoorbaar. Deze frequenties en vooral de sterkte van deze frequenties (dB) kunnen door middel van isoleren worden verzwakt. Binnen een woning zijn er twee vormen van geluidstransporten:  Luchtgeluid  Contactgeluid Luchtgeluidstransport kan op verschillende manieren vermeden of verminderd worden. Het is afhankelijk van de poreusheid en massa van het geluidsisolerende element. Dit zal de geluidssterkte binnen verschillende frequenties sterk verminderen. Voor contactgeluidsisolatie is een isolerende laag rondom het oppervlak waar het contactgeluid ontstaat nodig. Denk hierbij aan een zwevende dekvloer, dit zal de geluidsvoortplanting door een vloer verhelpen doordat de dekvloer gescheiden is van de overige constructie.

Afbeelding: Luchtgeluidstransport tussen ruimten

Warmte Warmte is een verschijningsvorm van energie. Het is de overdracht van energie van het ene lichaam op het andere. Het is een onderdeel van het totale elektromagnetische stralingsspectrum. Op een heldere, zonnige dag zal een klein deel van de zonnestraling het aardoppervlak bereiken. Deze straling is onder te verdelen binnen:  Ultraviolet (5%; 0,25 tot 0,38 micro)  Zichtbaar licht (50%; 0,38 tot 0,78 micro.)  Infrarood (45%; 0,78 tot 2,60 micro) Van dit spectrum zorgt een gedeelte voor de meeste warmte op het aardoppervlak, het infrarode spectrum en het geabsorbeerde zichtbare licht.

Warmtetransport Naast straling, vind er ook warmtetransport plaats op twee andere manieren. Convectie (stroming) is een warmtestroming door verplaatsing van een materiaal. Bij convectie wordt warmte afgedragen aan een transportmedium. Denk bijvoorbeeld aan een radiator. Wanneer lucht langs een radiator stroomt, wordt het opgewarmd. Deze energie zal vervolgens afdragen worden aan een kouder oppervlak zoals wand of glasoppervlak. Deze warmtestroom is afhankelijk van:  Oppervlak  Warmtegeleidingcoëfficiënt  Temperatuursverschil Conductie (geleiding) is een warmtetransport binnen een materiaal. Denk bijvoorbeeld aan een soldeerbout. Een soldeerbout wordt aan een zijde verwarmd, hierbij zorgt conductie voor de warmtetransport binnen het materiaal, zodat het uiteinde warm genoeg is om te solderen. De warmtestroom is afhankelijk van:  Gaseigenschap (dichtheid, viscositeit, enz.)  Dikte en oppervlak  Warmteoverdrachtscoëfficiënt  Temperatuursverschil  Snelheid van het transportmedium

Afbeelding: Elektromagnetisch stralingsspectrum Straling (radiatie) is het uitzenden van energie door middel van golven. Deze golven hebben een bepaalde hoeveelheid energie die getransporteerd en afgedragen wordt aan een oppervlak waar het geabsorbeerd wordt, denk hierbij aan de zon.  Gaseigenschap  Temperatuursverschil  Temperatuur  Emissiecoëfficiënt  Oppervlak


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Behaaglijkheid De belangrijkste eigenschap van een isolatiemateriaal is het behouden van een behaaglijk binnenklimaat in zowel de zomer als de winter. In een woning is het warmteverlies te onderscheiden in 28% convectie, 7% conductie en 65% straling (bron: basisboek isoleren, 2009) Het is belangrijk om deze warmtetransporten bij het isoleren van een woning sterk te verminderen, zodat de temperatuur in de woning behouden blijft.

Behaaglijkheid De relatieve luchtvochtigheid (RV) heeft invloed op de behaaglijkheid in de woning. Wanneer de luchtvochtigheid te laag is, zal zweet sneller verdampen, kunnen de longen minder snel zuurstof opnemen en is er een verhoogde kans op lichamelijke klachten.

Gedurende de zomer (en de winter) zal er sprake zijn van temperatuurspieken en dalen. De fluctuatie kunnen opgevangen kunnen worden door een eigenschap van een materiaal, de warmteaccumulatie. Ieder materiaal heeft een warmteaccumulatie, dit is de hoeveelheid energie die het materiaal per m2 kan opnemen. Hierdoor is het mogelijk in de zomer temperatuurspieken op te vangen door de energie tijdelijk op te slaan in het materiaal. De warmteaccumulatie staat in verhouding met de warmtegeleiding. Voor ieder materiaal is een theoretische berekening mogelijk waarbij berekend wordt wat de faseverschuiving van de buitentemperatuur ten opzichte van de binnentemperatuur is. Met deze gegevens kan geanalyseerd worden in hoeverre een bepaald materiaal in staat is om warmte in de zomermaanden tegen te houden.

Indien de luchtvochtigheid te hoog is kan dit als warm, drukkend of benauwd ervaren worden. Een hoge luchtvochtigheid is daarnaast een goede voedingsbodem voor schimmels, bacteriën en zwammen. De luchtvochtigheid kan beïnvloed worden door de ventilatie en/ of de vochtopname van de woning. Het is mogelijk om de een dampopen constructie te realiseren. De damp zal binnen deze constructie vrij kunnen bewegen, zonder dat de luchtdichtheid en vochtwering teniet gedaan wordt.

Een veel gebruikte berekening warmte-isolatie is warmteweerstandsberekening (Rc berekening). Door middel van het warmtegeleidingscoëfficiënt en warmteoverdrachtscoëfficiënt wordt berekend wat de warmte-isolerende vermogen is van een constructie. Binnen deze berekening wordt geen rekening gehouden met invloeden van vocht en luchtdichting op de verandering in de isolerende werking van bijvoorbeeld het isolatiemateriaal. Het is slechts een theoretische waarde, op basis van de materiaaleigenschappen.

Binnen een dampdichte constructie zal de vocht binnen een constructie gereguleerd worden door het toepassen van folies. Een dampremmende folie aan de binnenzijde en een dampopen folie aan de buitenzijde van een isolatiemateriaal.

Afbeelding: Condensatie binnen Mollier diagram Afbeelding: Warmteoverdracht in spouwconstructies Vocht Vocht is een samenvoeging van drie fases van de stof water, dit zijn de fases:  Gas (damp)  Vloeibaar (water)  Vast (ijs) Vocht heeft een negatieve invloed op de isolerende werking van isolatiematerialen. Het kan de warmtegeleidingscoëfficiënt verhogen en de kans op vervuiling en beschadiging van het materiaal vergroten. Voor isolatie is een aspect belangrijk namelijk damp, deze fase zal nader toegelicht worden. Damp is gasvormig, onzichtbaar en gedraagt zich hetzelfde als alle andere gassen (waaronder zuurstof, stikstof, enz.) De hoeveelheid waterdamp in de lucht is betrekkelijk klein, bij gemiddelde omstandigheden binnenshuis circa 10 gram per kubieke meter lucht. De hoeveelheid vocht in de lucht is afhankelijk van de temperatuur van de lucht. De hoeveelheid vocht bij een bepaalde temperatuur wordt de dampspanning genoemd. De luchtvochtigheid is niet eindig, hoe hoger de temperatuur, des te meer vocht er in de lucht kan zijn (en des te meer energie er nodig is om deze lucht te verwarmen). Indien de dampspanning maximaal is, zal de relatieve luchtvochtigheid 100% zijn, de lucht is volledig met waterdamp verzadigd. Wanneer deze lucht vervolgens in temperatuur daalt, zal er condensatie ontstaan. Deze temperatuursdaling kan ontstaan door convectie bij een koud oppervlak, zoals een glasoppervlak of wand. De temperatuur waarop condensatie ontstaat wordt ook wel het dauwpunttemperatuur genoemd. Damptransport Damp gedraagt zich net als alle andere gassen en zal altijd van een hogere spanning naar een lagere spanning gaan. Deze vorm van transport wordt diffusieweerstand genoemd en verschilt per materiaal (hierbij heeft lucht een diffusieweerstand van 1). Hoe hoger de weerstand is, hoe slechter damp zich door het materiaal transporteert.


Bijlage XIII: Bouwfysische Berekeningen

In deze bijlagen bevinden de bouwfysische berekeningen van het onderzoek isolatie.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Bouwfysische Berekeningen

Berekening warmteaccumulatie voorbeelden

Verloop zonne-intensiteit Gegevens volgens studieboek Bouwfysica

Berekeningen warmte Warmteweerstand materiaal Warmteweerstand constructie Warmteweerstand lucht op lucht Warmteverlies Volumieke warmteopslagcapaciteit Warmteaccumulatie Opwarmtijd

Voor de berekening is rekening gehouden met een temperatuursverschil ( ∆ T) van 40º. Rm Rc Rl U С

Q τ

=d/λ =∑Rm =Rc*ri*re =1/Rl =ρ*с =ρ*с *d*∆ T =( ρ*с *d*∆ T)/(energie)

m2K/W m2K/W m2K/W W/m2K J/m3K J/m2 sec

ρ (kg/m3) с (J/kgK) С (J/m3K) d (m) ∆T (K)

Q (J/m2)

Voorbeeld 1: Trad.

Baksteen Glaswol Kalkzandsteen

1600 25 1900

840 800 840

1.344.000 20.000 1.596.000

0,1 0,1 0,1

40 5.376.000 40 80.000 40 6.384.000 Totaal: 11.840.000

140 55

2100 2100

294.000 115.500

0,1 0,2

40 40 Totaal:

Voorbeeld 2: HSB

Houtvezelplaat hard Houtvezelplaat zacht

1.176.000 924.000 2.100.000

Het totale warmteaccumulerende vermogen van de varianten zijn berekend. Voor het inzichtelijk maken van deze getallen, zal bekeken worden hoe lang het duurt voordat een materiaal een temperatuursstijging heeft ondergaan van 40º. (zonder rekening te houden met verliezen)

Trad.: Qacc = HSB: Qacc =

11.840.000 = 2.100.000 =

3.288,89 J/m2h 583,33 J/m2h

Seizoenen De zonne-intensiteit op een verticaal oppervlak varieert per seizoen. In de zomersituatie zal de hoeveelheid zonne-uren en de zonne-intensiteit op een horizontaal vlak hoger zijn dan in de herfst, echter zal door de verhoogde zonnestand de intensiteit op een verticaal vlak lager uitvallen. Dit is goed te zien in de tabellen van het boek ‘Bouwfysica’. (zie afbeeldingen verloop zonne-intensiteit) Binnen de berekeningen zijn geen warmteverliezen meegerekend, dit heeft grote effecten op het warmteaccumulatie. Zo zullen de verliezen in de zomer lager zijn dan in de herfst vanwege oa. temperatuursverschil en luchtvochtigheid.

Afbeelding: verloop zonne intensiteit in de maand juli

Afbeelding: Overgangsweerstanden binnen en buiten

Afbeelding: verloop zonne intensiteit in de maan september


Duurzaam Renoveren

Bijlage XIV: Detaillering passiefhuis renovatie, referentiewoning

In deze bijlage staan de details van de passiefhuis renovatie met de huidige staat van de uitgangspunt.

referentiewoning als

23 mei 2011 W&S


Bijlage XV: Uitvoeringsvolgorde passiefhuis renovatie

In deze bijlage bevindt de uitvoeringsvolgorde van de passiefhuis renovatie.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Bijlage XVI: EPC- berekening, referentiewoning

In deze bijlage bevindt de EPC- berekening van de referentiewoning, volgens de uitgebreide methode van de EPW.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

NEN, NPR 5129

EP woonfuncties en woongebouwen

NEN, NPR 5129


BOUWKUNDIGE GEGEVENS - LINEAIRE KOUDEBRUGGEN (vervolg) ALGEMENE GEGEVENS

Definitie lineaire koudebruggen zone: Zolder

Projectomschrijving

: Referentiewoning

Bestandsnaam

: P:\ZZZ Remco en Michel\5. Scriptie\Onderzoek\EPC\EPW referentiewoning.epw

Omschrijving bouwwerk

: Tussenwoning

Dakvlak 1

buiten, N

Dakrand

6,20

dak: dakvoet

Adres

: Loplein 9

Dakvlak 2

buiten, Z

Dakrand

6,20

dak: dakvoet

0,200

Nok

6,20

dak: nok

0,100

constructie

begrenzing

l/P

type detail

[m]

6834 CS Arnhem Soort bouwwerk

koudebrug

Psi

Psi;gr

Psi;e

Eps

[W/mK]

[W/mK]

[W/mK]

[m²/m]

0,200

: Woonfunctie

Overige gebouwgegevens

: Referentiewoning in huidige staat

EPC-eis

: 0,60

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - INFILTRATIE omschrijving zone

INDELING GEBOUW Type

Omschrijving zone

Ag [m²]

Verwarmd

Begane grondvloer

43,80

Verwarmd

1e verdieping

45,30

Verwarmd

Zolder

17,90

2,153

1e verdieping

1,256

Zolder

2,747

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - THERMISCHE CAPACITEIT bouwtype van de woonfunctie:

------------- + totaal

qv10;kar/m² [dm³/sm²]

Begane grondvloer

traditioneel, gemengd zwaar

107,00

INSTALLATIE W - VERWARMING EN HULPENERGIE

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - TRANSMISSIE

Verwarmingssysteem 1 - Verwarming 1 Definitie scheidingsconstructies zone: Begane grondvloer constructie

begrenzing

constructiedeel

Voorgevel

buiten, N

Metselwerk

Achtergevel

BG vloer

buiten, Z

kruip

verwarmingstoestel A

Hkr

Rc

U

ZTA

[m²]

[m]

[-]

helling zon-

beschaduwing

[m²K/W]

[W/m²K]

8,4

0,36

1,89

Deur excl. glas

1,5

0,22

Dubbel glas kozijnen

6,0

2,90

0,80

90 nee

minimale belemmering

Enkel glas deur

0,8

5,10

0,80

90 nee


Metselwerk

6,7

0,36

1,89

Gevelbekleding

0,7

0,39

1,79

Deur excl. glas

1,5

0,22

2,56

Dubbel glas kozijnen

7,8

Vloer

44,8

0,08

installatiekenmerken

2,56

2,90 0,55

[°] wering

hulpenergie

90 nee

Voorgevel

buiten, N

Gevelbekleding

Achtergevel

buiten, Z

Gevelbekleding

Dubbel glas

AVR

Hkr

Rc

U

ZTA

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

0,39

1,79

0,39

1,79

3,9

2,90

12,8

Dubbel glas 1e verd. vloer

A [m²] 12,8

3,9

Vloer

2,90

45,3

0,00

: nee

type verwarmingslichaam

: overig (bijv. radiatoren)

opwekkingsrendement (Nopw;verw)

:

0,800 [-]

systeemrendement (Nsys;verw)

:

0,950 [-]

aantal ketels-cv/luchtverwarmers met waakvlam

: 0

gasketels-cv

: voorzien van ventilator

warmtepomp

aangewezen zones:

constructiedeel

: ja

installatie voorzien van buffervat

: circulatiepomp voorzien van pompregeling

0,19

78,3

begrenzing

individuele bemetering


Definitie scheidingsconstructies zone: 1e verdieping constructie

: individueel centraal verwarmingstoestel : VR Ketel

: voorzien van elektronica 0,80

---------- + Totaal

type toestel type luchtverwarmer/ketel

helling zon-

: geen circulatiepomp aanwezig

individuele warmtepomp

: geen parallel buffervat aanwezig

gebouwgebonden warmte-kracht

: lengte circulatieleiding 0,00 km

Begane grondvloer 1e verdieping

beschaduwing

Zolder

[°] wering

0,80

90 nee


0,80

90 nee


INSTALLATIE W - WARMTAPWATER nr. opwekkingstoestel

klasse

1 gasgestookt warmwater of comb...

3,85

Nopw;tap

qv;wp

aantal

aantal

Lbadr

Laanr

Lcirc

d;inw

[-]

[dm³/s]

badr

aanr

[m]

[m]

[m]

[mm]

[MJ]

0,300

-

1

1

6-8

8-10

0,0

<= 10

9800

-

Qbeh;tap;bruto

---------- + Totaal

78,8

INSTALLATIE W - VENTILATIE Definitie scheidingsconstructies zone: Zolder constructie

begrenzing

Ventilatiesysteem 1 - Ventilatie 1

constructiedeel

A

Hkr

Rc

U

ZTA

[m²]

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

Dakvlak 1

buiten, N

Dak

30,4

1,00

0,85

Dakvlak 2

buiten, Z

Dak

30,1

1,00

0,85

2e verd. vloer

AVR

Dakraam

0,2

vloer

5,30

17,9

0,00

0,80

helling zon-

beschaduwing

[°] wering

33 nee

ventilatievoorziening

: natuurlijke luchttoe- en afvoer

type warmteterugwinning

: geen warmteterugwinning

type voorverwarming

: geen voorverwarming

aangewezen zones

: Begane grondvloer


1e verdieping

3,85

Zolder

---------- + Totaal

78,7

INSTALLATIE W - VENTILATOREN

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - LINEAIRE KOUDEBRUGGEN

ventilatiesysteem

type ventilator


(geen ventilator)

Er is gerekend volgens de uitgebreide methode m.b.t. de koudebruggen. Definitie lineaire koudebruggen zone: Begane grondvloer constructie

begrenzing

koudebrug

BG vloer

kruip

Begane grondvloer

l/P

type detail

[m]

Psi

Psi;gr

Psi;e

Eps

[W/mK]

[W/mK]

[W/mK]

[m²/m]

12,40

-0,100

INSTALLATIE W - KOELING koelsysteem:

0,900 0,0012

Definitie lineaire koudebruggen zone: 1e verdieping constructie

begrenzing

koudebrug

l/P

type detail

[m]

Psi

Psi;gr

Psi;e

Eps

[W/mK]

[W/mK]

[W/mK]

[m²/m]

Voorgevel

buiten, N

Betonnen latei

6,20

gevel: metselw.onderst.-bet

0,650

Achtergevel

buiten, Z

Betonnen latei

6,20

gevel: metselw.onderst.-bet

0,650

type toestel

: geen koelmachine aanwezig

vrije koeling

: nee

opwekkingsrendement voor koeling (Nopw;koel)

:

0,000 [-]

systeemrendement voor koeling (Nsys;koel)

:

0,000 [-]

INSTALLATIE E - VERLICHTING omschrijving zone

Ag [m²] 43,8

2471

1e verdieping

45,3

2555

Zolder

17,9 ------------

totaal

EPW - NPR 5129 V2.1

5 mei 2011 - 11:23 / EPC=2,21 blz. 1

Qprim;vl [MJ]

Begane grondvloer

EPW - NPR 5129 V2.1

107,0

1010 +

------------

+

6036

5 mei 2011 - 11:23 / EPC=2,21 blz. 2

NEN, NPR 5129


RESULTATEN - INFORMATIEF CO2-emissie


RESULTATEN - ENERGIEPRESTATIEGEGEVENS 5673 kg

Risico te hoge temperaturen [TOjuli] Omschrijving zone

NEN, NPR 5129

TOjuli

verwarming

Qprim;verw

hulpenergie

Qprim;hulp;verw

warmtapwater

Qprim;tap

69098 MJ

Ag;verw

[m2]

107,00

2511 MJ

Averlies

[m2]

159,06

EPschil;warmte

[MJ/m2]

490,79

EPschil;koude

[MJ/m2]

28,90

32667 MJ

ventilatoren

Qprim;vent

Begane grondvloer

1,94 (laag - matig risico)

verlichting

Qprim;vl

6036 MJ

0 MJ

1e verdieping


zomercomfort

Qzom;comf

2643 MJ

Zolder


koeling

Qprim;koel

0 MJ

EPC-eis

[-]

0,60

bevochtiging

Qprim;bev

0 MJ

EPC

[-]

2,21

comp. PV-cellen

Qprim;pv

0 MJ

Epc voldoet niet

comp. WK

Qprim;comp;WK

0 MJ ----------------- +

totaal

Qpres;totaal /

Qpres;tot

112955 MJ

Qpres;toel

30676 MJ

(( 330 *

Ag;verw

112955

+ 65 *

Averlies

107,0

159,1

) *

Cepc

) =

1,12

EPC 2,21 Epc voldoet niet aan EPC-eis 0,60

RESULTATEN - AANDACHTSPUNTEN Controleer of de infiltratie (qv;10;kar) voldoet aan de eis conform het Bouwbesluit.

RESULTATEN - GELIJKWAARDIGHEIDSVERKLARINGEN Geen gelijkwaardigheidsverklaringen

EPW - NPR 5129 V2.1

5 mei 2011 - 11:23 / EPC=2,21 blz. 3

EPW - NPR 5129 V2.1

5 mei 2011 - 11:23 / EPC=2,21 blz. 4


Duurzaam Renoveren

Bijlage XVII: EPC- berekening, passiefhuis renovatie

In deze bijlage bevindt de EPC- berekening van de passiefhuis renovatie, volgens de uitgebreide methode van de EPW.

23 mei 2011 W&S

NEN, NPR 5129


NEN, NPR 5129


BOUWKUNDIGE GEGEVENS - THERMISCHE CAPACITEIT ALGEMENE GEGEVENS

bouwtype van de woonfunctie:

Projectomschrijving

: Passiefhuis Renovatie

Bestandsnaam

: P:\ZZZ Remco en Michel\5. Scriptie\Onderzoek\EPC\EPW passiefhuis.epw


: Tussenwoning

Adres

: Loplein 9

gemengd licht

INSTALLATIE W - VERWARMING EN HULPENERGIE Verwarmingssysteem 1 - Verwarming 1


: Woonfunctie


:

EPC-eis

: 0,60

verwarmingstoestel



Omschrijving zone

Ag [m²]

Verwarmd

Begane grondvloer

43,80

Verwarmd

1e verdieping

45,30

Verwarmd

Zolder

hulpenergie

17,90

type toestel

: individueel centraal verwarmingstoestel

type luchtverwarmer/ketel

: HR-107 Ketel

aanvoertemperatuur

: laag temperatuursysteem (LT)


: ja


: nee




:

0,975 [-]


:

0,950 [-]


: 0

gasketels-cv

: voorzien van ventilator : voorzien van elektronica

------------- + totaal


107,00 warmtepomp

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - TRANSMISSIE Definitie scheidingsconstructies zone: Begane grondvloer constructie

Voorgevel

Achtergevel

BG vloer

begrenzing

buiten, N

buiten, Z

kruip

constructiedeel

HSB element

A

Hkr

Rc

U

ZTA

[m²]

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

10,00

0,10

8,5

helling zon-

aangewezen zones:

beschaduwing

Zolder

6,0

0,80

0,50

90 nee


2,2

0,80

0,50

90 nee


HSB element

7,3

Drievoudige beglazing

7,2

0,80

0,50

90 ja


Deur incl. glas

2,2

0,80

0,50

90 nee


44,8

0,55

5,50


1e verdieping

Deur incl. glas

Vloer


gebouwgebonden warmte-kracht Begane grondvloer

[°] wering


10,00



INSTALLATIE W - WARMTAPWATER

0,10

nr. opwekkingstoestel

klasse

1 gasgestookt combitoestel HRww

Nopw;tap

qv;wp

aantal

aantal

Lbadr

Laanr

Lcirc

d;inw

[-]

[dm³/s]

badr

aanr

[m]

[m]

[m]

[mm]

[MJ]

0,675

-

1

1

6-8

8-10

0,0

<= 10

9800

2

Qbeh;tap;bruto

0,09

---------- + Totaal

INSTALLATIE W - VENTILATIE

78,3

Ventilatiesysteem 1 - Ventilatie 1 Definitie scheidingsconstructies zone: 1e verdieping constructie

Voorgevel

begrenzing

buiten, N


constructiedeel

HSB element

buiten, Z

1e verd. vloer

AVR

Hkr

Rc

U

ZTA

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

10,00

0,10

10,00

0,10

0,00

3,85

12,8

Drievoudige beglazing Achtergevel

A [m²]

3,9

HSB element

0,80

12,8


3,9

Vloer

0,80

45,3

0,50

0,50

helling zon-

beschaduwing

[°] wering

90 nee

90 ja



: mechanische luchttoe- en afvoer


: kwaliteitsverklaring/overig

Nwtw

: 0,95

regelbaar door bewoners

: nee

toevoer in zomer

: toevoer niet uitschakelbaar

bypass aanwezig

: 100% bypass

type voorverwarming

: voorverwarming door warmteterugwinning

aangewezen zones

: Begane grondvloer

---------- + Totaal

1e verdieping

78,8

Zolder

Definitie scheidingsconstructies zone: Zolder constructie

begrenzing

constructiedeel

A

Hkr

Rc

U

ZTA

[m²]

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

Dakvlak 1

buiten, Z

Dak

30,4

10,00

0,10

Dakvlak 2

buiten, N

Dak

29,6

10,00

0,10

2e verd. vloer

AVR

Dakraam

0,8

vloer

0,80

17,9

0,00

0,50

helling zon-


beschaduwing

[°] wering

33 nee

ventilatiesysteem

type ventilator


gebalanceerde ventilatie, gelijkstroom

INSTALLATIE W - ZONNECOLLECTOREN


3,85

nr. warmtapwatersysteem

verwarmingssysteem

bijdrage

Nze;tap

Nze;verw

[-]

[-]

-

-

overstekken

besch.factor

---------- + Totaal

78,7

1 Tapwater 1


nr.

Verwarming 1

orientatie

helling

Er is gerekend volgens de uitgebreide methode m.b.t. de koudebruggen. 1

Definitie lineaire koudebruggen zone: Begane grondvloer constructie

begrenzing

koudebrug

l/P

BG vloer

kruip

Begane grondvloer

[m] 12,40

type detail

Psi

Psi;gr

Psi;e

Eps

[W/mK]

[W/mK]

[W/mK]

[m²/m]

-0,100

koelsysteem:

Voor deze zone zijn geen gegevens voor lineaire koudebruggen ingevoerd


omschrijving zone

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - INFILTRATIE

1

2

3

4

1

2

3

4

33

5,50 minimale belemmering

-

-

-

-

-

-

-

-

type toestel


vrije koeling

: nee


:

0,000 [-]


:

0,000 [-]

[dm³/sm²]

Ag [m²]

-

43,8

2471

1e verdieping

45,3

2555

17,9 ------------

totaal

9 mei 2011 - 15:00 / EPC=0,45 blz. 1

Qprim;vl [MJ]

Begane grondvloer

Zolder

EPW - NPR 5129 V2.1

belemmeringen

[m²]

INSTALLATIE E - VERLICHTING


0,150

Aze beschaduwing

[°]

INSTALLATIE W - KOELING

0,010 0,0012

Definitie lineaire koudebruggen zone: 1e verdieping

qv10;kar/m² van de woonfunctie:

Z

opwekking

EPW - NPR 5129 V2.1

107,0

1010 +

------------

+

6036

9 mei 2011 - 15:00 / EPC=0,45 blz. 2

NEN, NPR 5129






NEN, NPR 5129

TOjuli

verwarming

Qprim;verw

1057 MJ

Ag;verw

[m2]

107,00

hulpenergie

Qprim;hulp;verw

2511 MJ

Averlies

[m2]

159,06

warmtapwater

Qprim;tap

6930 MJ

ventilatoren

Qprim;vent

4148 MJ

EPschil;warmte

[MJ/m2]

77,65

Begane grondvloer

2,64 (matig - groot risico)

verlichting

Qprim;vl

6036 MJ

EPschil;koude

[MJ/m2]

35,15

1e verdieping


zomercomfort

Qzom;comf

1997 MJ

Zolder


koeling

Qprim;koel

0 MJ

EPC-eis

[-]

0,60

bevochtiging

Qprim;bev

0 MJ

EPC

[-]

0,45

comp. PV-cellen

Qprim;pv

0 MJ

Epc voldoet

comp. WK

Qprim;comp;WK

0 MJ ----------------- +

totaal

Qpres;totaal /

Qpres;tot

22679 MJ

Qpres;toel

30676 MJ

(( 330 *

Ag;verw

22679

+ 65 *

Averlies

107,0

159,1

) *

Cepc

) =

1,12

EPC 0,45 Epc voldoet aan EPC-eis 0,60

RESULTATEN - AANDACHTSPUNTEN Kwaliteitsverklaring voor warmteterugwinning benodigd.


EPW - NPR 5129 V2.1

9 mei 2011 - 15:00 / EPC=0,45 blz. 3

EPW - NPR 5129 V2.1

9 mei 2011 - 15:00 / EPC=0,45 blz. 4


Duurzaam Renoveren

Bijlage XVIII: EPC- berekening, Rc=5,0 en met overige passiefhuismaatregelen

In deze bijlage bevindt de EPC- berekening van de aangepaste versie van de passiefhuis renovatie, waarin de Rcwaarde is gewijzigd naar Rc=5,0. De overige uitgangspunten van de passiefhuis renovatie worden gehandhaafd. De berekening is gemaakt volgens de uitgebreide methode van de EPW.

23 mei 2011 W&S

NEN, NPR 5129


NEN, NPR 5129


BOUWKUNDIGE GEGEVENS - THERMISCHE CAPACITEIT ALGEMENE GEGEVENS

bouwtype van de woonfunctie:

Projectomschrijving

: Rc=5,0 en met overige passiefhuismaatregelen

Bestandsnaam

: P:\ZZZ Remco en Michel\5. Scriptie\Onderzoek\EPC\EPW rc-5 en overige maatregelen passiefhuis.epw


: Tussenwoning

Adres

: Loplein 9

gemengd licht

INSTALLATIE W - VERWARMING EN HULPENERGIE Verwarmingssysteem 1 - Verwarming 1


: Woonfunctie


:

EPC-eis

: 0,60

verwarmingstoestel



Omschrijving zone

Ag [m²]

Verwarmd

Begane grondvloer

43,80

Verwarmd

1e verdieping

45,30

Verwarmd

Zolder

hulpenergie

17,90

type toestel

: individueel centraal verwarmingstoestel

type luchtverwarmer/ketel

: HR-107 Ketel

aanvoertemperatuur

: laag temperatuursysteem (LT)


: ja


: nee




:

0,975 [-]


:

0,950 [-]


: 0

gasketels-cv

: voorzien van ventilator : voorzien van elektronica

------------- + totaal


107,00 warmtepomp

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - TRANSMISSIE Definitie scheidingsconstructies zone: Begane grondvloer constructie

Voorgevel

Achtergevel

BG vloer

begrenzing

buiten, N

buiten, Z

kruip

constructiedeel

HSB element

A

Hkr

Rc

U

ZTA

[m²]

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

5,00

0,19

8,5

helling zon-

aangewezen zones:

beschaduwing

Zolder

6,0

0,80

0,50

90 nee


2,2

0,80

0,50

90 nee


HSB element

7,3


7,2

0,80

0,50

90 ja


Deur incl. glas

2,2

0,80

0,50

90 nee


44,8

0,55

5,00


1e verdieping

Deur incl. glas

Vloer


gebouwgebonden warmte-kracht Begane grondvloer

[°] wering


5,00



INSTALLATIE W - WARMTAPWATER

0,19

nr. opwekkingstoestel

klasse

1 gasgestookt combitoestel HRww

Nopw;tap

qv;wp

aantal

aantal

Lbadr

Laanr

Lcirc

d;inw

[-]

[dm³/s]

badr

aanr

[m]

[m]

[m]

[mm]

[MJ]

0,675

-

1

1

6-8

8-10

0,0

<= 10

9800

2

Qbeh;tap;bruto

0,10

---------- + Totaal

INSTALLATIE W - VENTILATIE

78,3

Ventilatiesysteem 1 - Ventilatie 1 Definitie scheidingsconstructies zone: 1e verdieping constructie

Voorgevel

begrenzing

buiten, N


constructiedeel

HSB element

buiten, Z

1e verd. vloer

AVR

Hkr

Rc

U

ZTA

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

5,00

0,19

5,00

0,19

0,00

3,85

12,8

Drievoudige beglazing Achtergevel

A [m²]

3,9

HSB element

0,80

12,8


3,9

Vloer

0,80

45,3

0,50

0,50

helling zon-

beschaduwing

[°] wering

90 nee

90 ja



: mechanische luchttoe- en afvoer


: kwaliteitsverklaring/overig

Nwtw

: 0,95

regelbaar door bewoners

: nee

toevoer in zomer

: toevoer niet uitschakelbaar

bypass aanwezig

: 100% bypass

type voorverwarming

: voorverwarming door warmteterugwinning

aangewezen zones

: Begane grondvloer

---------- + Totaal

1e verdieping

78,8

Zolder

Definitie scheidingsconstructies zone: Zolder constructie

begrenzing

constructiedeel

A

Hkr

Rc

U

ZTA

[m²]

[m]

[m²K/W]

[W/m²K]

[-]

Dakvlak 1

buiten, Z

Dak

30,4

5,00

0,19

Dakvlak 2

buiten, N

Dak

29,6

5,00

0,19

2e verd. vloer

AVR

Dakraam

0,8

vloer

0,80

17,9

0,00

0,50

helling zon-


beschaduwing

[°] wering

33 nee

ventilatiesysteem

type ventilator


gebalanceerde ventilatie, gelijkstroom

INSTALLATIE W - ZONNECOLLECTOREN


3,85

nr. warmtapwatersysteem

verwarmingssysteem

bijdrage

Nze;tap

Nze;verw

[-]

[-]

-

-

overstekken

besch.factor

---------- + Totaal

78,7

1 Tapwater 1


nr.

Verwarming 1

orientatie

helling

Er is gerekend volgens de uitgebreide methode m.b.t. de koudebruggen. 1

Definitie lineaire koudebruggen zone: Begane grondvloer constructie

begrenzing

koudebrug

l/P

BG vloer

kruip

Begane grondvloer

[m] 12,40

type detail

Psi

Psi;gr

Psi;e

Eps

[W/mK]

[W/mK]

[W/mK]

[m²/m]

-0,100

koelsysteem:



omschrijving zone

BOUWKUNDIGE GEGEVENS - INFILTRATIE

1

2

3

4

1

2

3

4

33

5,50 minimale belemmering

-

-

-

-

-

-

-

-

type toestel


vrije koeling

: nee


:

0,000 [-]


:

0,000 [-]

[dm³/sm²]

Ag [m²]

-

43,8

2471

1e verdieping

45,3

2555

17,9 ------------

totaal

9 mei 2011 - 15:01 / EPC=0,47 blz. 1

Qprim;vl [MJ]

Begane grondvloer

Zolder

EPW - NPR 5129 V2.1

belemmeringen

[m²]

INSTALLATIE E - VERLICHTING


0,150

Aze beschaduwing

[°]

INSTALLATIE W - KOELING

0,010 0,0012

Definitie lineaire koudebruggen zone: 1e verdieping

qv10;kar/m² van de woonfunctie:

Z

opwekking

EPW - NPR 5129 V2.1

107,0

1010 +

------------

+

6036

9 mei 2011 - 15:01 / EPC=0,47 blz. 2

NEN, NPR 5129






NEN, NPR 5129

TOjuli

verwarming

Qprim;verw

2314 MJ

Ag;verw

[m2]

107,00

hulpenergie

Qprim;hulp;verw

2511 MJ

Averlies

[m2]

159,06

warmtapwater

Qprim;tap

6930 MJ

ventilatoren

Qprim;vent

4148 MJ

EPschil;warmte

[MJ/m2]

95,70

Begane grondvloer

2,49 (matig - groot risico)

verlichting

Qprim;vl

6036 MJ

EPschil;koude

[MJ/m2]

32,99

1e verdieping


zomercomfort

Qzom;comf

1886 MJ

Zolder


koeling

Qprim;koel

0 MJ

EPC-eis

[-]

0,60

bevochtiging

Qprim;bev

0 MJ

EPC

[-]

0,47

comp. PV-cellen

Qprim;pv

0 MJ

Epc voldoet

comp. WK

Qprim;comp;WK

0 MJ ----------------- +

totaal

Qpres;totaal /

Qpres;tot

23825 MJ

Qpres;toel

30676 MJ

(( 330 *

Ag;verw

23825

+ 65 *

Averlies

107,0

159,1

) *

Cepc

) =

1,12

EPC 0,47 Epc voldoet aan EPC-eis 0,60

RESULTATEN - AANDACHTSPUNTEN Kwaliteitsverklaring voor warmteterugwinning benodigd.


EPW - NPR 5129 V2.1

9 mei 2011 - 15:01 / EPC=0,47 blz. 3

EPW - NPR 5129 V2.1

9 mei 2011 - 15:01 / EPC=0,47 blz. 4


Duurzaam Renoveren

Bijlage XIX: Berekening energieverbruik

In deze bijlage bevindt de berekening voor het energieverbruik. Het aantal MegaJoules worden omgerekend naar gas of elektriciteit.

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Berekening energieverbruik Energiekosten

Referentiewoning

Passiefhuis

VR-combiketel

HR-107 combiketel

natuurlijke ventilatie

ventilatie-systeem met WTW Zonneboiler Rc= 10,0 m2/K/W qv;10= 0,15 dm3/s per m2

EPC= 2,21

EPC = 0,45

Primaire energieverbruik

Gas Verwarming

69098 MJ

1863 m³

1057 MJ

29 m³

Warm tabwater

32667 MJ

881 m³

6930 MJ

186 m³

101765 MJ

2744 m³

7987 MJ

215 m³

Subtotaal gasverbruik (referentiewoning) Electriciteit Verlichting Ventilatie Hulpenergie

Subtotaal electriciteit (referentiewoning)

6036 MJ

654 kWh

6036 MJ

654 kWh

0 MJ

0 kWh

4148 MJ

450 kWh

2511 MJ

272 kWh

2511 MJ

272 kWh

8547 MJ

926 kWh

12695 MJ

1376 kWh

Voobeeld berekening 'Referentiewoning'energieverbruik GAS: verbuik 101765MJ delen door 3,6 en daarna delen door 10,3 = 2744m3 10,3 staat voor de gemiddelde laagcalorisch waarde dus 1m3 gas = 10,3kWh electriciteit Voorbeeld berekening 'Referentiewoning' energieverbuik ELEKTRICITEIT: verbruik 8547MJ delen door 3,6 en daarna vermenigvuldigen met 0,39 = 926kWh 0,39 staat voor het rendement van de elektriciteitsvoorziening volgens de EPN norm

Het aantal kWh per m³ aardgas is afhankelijk van het soort gas: hoogcalorisch of laagcalorisch gas. 1 m³ laagcalorisch gas kan liggen tussen een waarde van 9,5 en 10,7 kWh/m3. Aardgas met een calorische bovenwaarde (hoogcalorisch) kan liggen tussen 10,8 en 12,8 kWh/m3. Het soort gas dat beschikbaar is, kan van streek tot streek verschillen. Bijv. de oostzijde van Limburg is aangesloten op hoogcalorisch gas, terwijl de westzijde (waartoe bijvoorbeeld Beringen behoort) gebruik maakt van laagcalorisch gas. U dient daar bij de berekening rekening mee te houden. Zie voor meer informatie ook op de site van de VREG Belangrijk: u kan de maandelijkse calorische waarden meestal terugvinden op de website van uw aardgasnetbeheerder. Voor onze vergelijkingstabellen gebruiken wij het gemiddelde (laagcalorische waarde) van 1 m3 = 10,3 kWh.

(bron: http://www.aanbieders.be/particulieren/aardgas/faq/155-hoeveel-kwh-gaat-er-in-een-m3?catid=82%3Aalgemeen)


Bijlage XX: Energieprijzen

In deze bijlage bevinden de energieprijzen, volgens de actuele prijzen van de Nuon.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Energieprijzen gas en elektriciteit (bron: energieprijzen NUON 2011) Elektriciteitskosten

Leveringskosten elektriciteit incl. BTW en energiebelasting Leveringstarief

€ 0,0820 per kWh

Energie belasting (1-10000 kWh)

€ 0,1334 per kWh

Vastrecht Heffingskorting

€ 26,99 -€ 379,16

Elektriciteit Netwerkkosten Jaarlijkse aansluitkosten

€ 20,52

Jaarlijkse transportkosten

€ 21,42

Capaciteitsafhankelijke transporttarief Systeemdiensten toeslag Meterhuur

€ 136,60 € 4,77 € 30,59

Gaskosten

Leveringskosten gas incl. BTW en energie belasting Leveringstarief regio 1

€ 0,3486 per m3

Energie belasting (schijf 1)

€ 0,1950 per m3

Vastrecht

€ 32,99

Gas Netwerkkosten Jaarlijkse aansluitkosten

€ 24,36

Jaarlijkse trnasportkosten

€ 21,42

Capaciteitsafhankelijke, type: midden, transporttarief

€ 89,54

Meterhuur

€ 23,28


Bijlage XXI: Totale overzicht energiekostenbesparing

In deze bijlage staat de totale overzicht van de energiekostenbesparing.

Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

Vergelijking energiekosten referentiewoning en passiefhuis Energiekosten

Referentiewoning

Passiefhuis

VR-combiketel

HR-107 combiketel

natuurlijke ventilatie

ventilatie-systeem met WTW

Eenheid

Kosten gasverbruik Kosten elektriciteitsverbruik

Vaste kosten

Zonneboiler

EPC= 2,21

Energiekosten Variabele kosten

€ 1.512,30

€ 137,53

€ 655,03

€ 751,96

Vaste kosten gas

€ 191,59

€ 191,59

Rc= 10,0 m2/K/W

Vaste kosten elektriciteit

€ 240,89

€ 240,89

qv;10= 0,15 dm3/s per m2

Heffingskorting elektriciteit

-€ 379,16

-€ 379,16

EPC = 0,45

€ 2.220,65

€ 942,81

Primaire energieverbruik

Besparing t.o.v. referentie per jaar

€ 0,00

€ 1.277,83

Gas

Besparing t.o.v. referentie per maand

€ 0,00

€ 106,49

Verwarming Warm tabwater

Subtotaal gasverbruik (referentiewoning)

Energiekosten per jaar

1863

29 m³

881

186 m³

2744

215 m³

Electriciteit Verlichting Ventilatie

elektriciteitsverbruik. Bron: energiebeleid gemeente Arnhem 654

654 kWh

0

450 kWh

Hulpenergie

272

272 kWh

Subtotaal elektriciteit (referentiewoning)

926

1376 kWh

Gebruiksgebonden energieverbruik

Gas Koken

38

38 m³

Gemiddeld gasverbruik per huishouden (bron: RGD 2009)

38

38 m³

Audio/video

159

159 kWh

ict

167

167 kWh

keukenapparatuur

121

121 kWh

Koelkast

396

396 kWh

61

61 kWh

Elektriciteit

Overig Persoonlijke verzorging

28

28 kWh

Stofzuiger

115

115 kWh

Televisie

209

209 kWh

Vaatwasser

170

170 kWh

Vriezer

203

203 kWh

42

42 kWh

Wasdroger

252

252 kWh

Wasmachine

192

192 kWh

2115

2115 kWh

Vrije tijd

Gemiddeld elektraverbruik per huishouden (bron: RGD 2005)

Toelichting: Het gemiddeld elektriciteitverbruik in het wijk 't Duifje ligt rond de 3000-3100 kWh, wat goed aansluit op de gemiddelde


Duurzaam Renoveren

Bijlage XXII: Huidige puntenwaardering referentiewoning

In deze bijlage bevindt woningwaarderingsstelsel.

de

huidige

puntenwaardering

van

de

referentiewoning

d.m.v.

de

oude

23 mei 2011 W&S


Duurzaam Renoveren

23 mei 2011 W&S

160

140

120

100

80

60

40

20

0

Aantal punten

wwd_pnt

wwd_pnt_ woonvorm

wwd_pnt_ vertrekken

wwd_pnt_ ov_ruimte

wwd_pnt_ keuken

wwd_pnt_ sanitair

151

12

68

12

7

9

wwd_pnt_ verwarmin g 16

wwd_pnt_ woonomg

wwd_pnt_ dakiso

wwd_pnt_ geveliso

wwd_pnt_ glasiso

wwd_pnt_ spouwiso

wwd_pnt_ vloeriso

wwd_pnt_i nv_iso

wwd_pnt_ prv_buiten

19

0

0

4

0

0

0

4


Duurzaam Renoveren

Bijlage XXIII: GPR- berekening, passiefhuis renovatie

In deze bijlage bevindt de GPR- berekening voor de bepaling van de duurzaamheidsscore voor Passiefhuis Renovatie.

23 mei 2011 W&S

WEadviseurs

pagina 1 van 2

WEadviseurs

pagina 2 van 2

Renovatie 't Duifje » 't Duifje » Passiefhuis renovatie GPR gebouw® 4.1 bestaande bouw woongebouwen

Resultaten GPR gebouw 4.1

ambitie huidig na ingreep Energie

Milieu

Gezondheid

Gebruikskwaliteit

Toekomstwaarde

Duurzaamheidslabel

CO2-emissie CO2-emissie (kg/m2) per jaar

Huidig

Na ingreep

Door energiegebruik

53,0

11,0

CO2-emissiereductie (t.o.v. huidige situatie)

79%

Door materiaalgebruik

6,3

6,3

-1%

Totaal

59,3

17,3

71%

Schaduwprijzen en LCA-profielen LCA-profiel

eenheid

Milieu-effecten

Huidig GPR Gebouw

GPR Gebouw

Uitputting (ADP)

kg antimoon (Sb) eq.

Broeikaseffect (GWP 100j.)

kg kooldioxide (CO2) eq.

6.254e0

2.013e0

6.303e0

Ozonlaagaantasting (ODP)

kg CFK-11 eq.

3.163e-7

1.018e-7

3.977e-7

Smog (POCP)

kg ethyleen (C2H2) eq.

2.888e-3

9.296e-4

3.517e-3

Humane toxiciteit (HTP)

kg 1,4-dichloorbenzeen eq.

2.342e0

7.54e-1

2.097e0

Ecotoxiciteit, water (FAETP)


6.795e-1

2.187e-1

8.256e-1

Ecotoxiciteit, sediment

niet operationeel

Ecotoxiciteit, terristisch (TETP)


Verzuring (AP)

kg zwaveldioxide (SO2) eq.

Vermesting (EP)

kg fosfaat (PO4) eq.

Schaduwprijs

euro

1.245e-1

Na Ingreep

BREEAM.nl

4.008e-2

BREEAM.nl

1.114e-1

0.0

0.0

0.0

1.01e-2

3.251e-3

1.233e-2

2.19e-2

7.051e-3

2.98e-2

2.043e-3

6.575e-4

2.434e-3

0.68

0.22

0.69

Rekenwaarden voor het terugrekening vanuit belasting totale gebouw, totale levensduur

Gebruiksoppervlakte (GO)

m2

Bruto vloeroppervlakte(BVO)

m2

(Rest)levensduur

jaar

107.00

105.96 137.40

31

75

50

GPR Gebouw berekent terug met behulp van het GO en door de gebruiker in te geven gebouwlevensduur BREEAM.NL rekent terug met behulp van het BVO en standaard gebouwlevensduur BREEAM.NL is (nog) niet geschikt voor de bestaande bouw

http://www.gprgebouw.nl/start/versie41/tabAlgemeen.aspx?printen=ja&soort=score&berekeningInputBladID=13855

9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 2

1.2 Aanvullende energiemaatregelen


WEadviseurs

1.2.1

Pagina printen

1.2.2

1

Energie

huidig

3,3

1.1 Energieprestatie

2,4

7,7

na ingreep

7,6

max.

1000

750

Resultaten op basis van: resultaten uit een externe energieprestatie-berekening de energieprestatie-berekening in GPR Gebouw

invoer uit externe energieprestatie-berekening

1.2.3

Energie index (EI) Energie index (EI)

huidig 2,21

na ingreep 0,45

69.098

1.057

2.511

6.659

32.667

6.930

6.036

6.036

pagina 2 van 2

6,0

7,3

Bouwbesluit nieuwbouw 2006 = 6,0

250 150

Overige energiebesparende voorzieningen passieve koeling of koeling met warmtepomp

7

vloeren/of wandverwarming

7

buitenzonwering

7

tochtportaal

7

douche wtw

7

aansluiting voor hotfill wasmachine

7

aansluiting voor hotfill vaatwasmachine

7

biomassa voor opwekking warmte

27

Energiezuinig gebruik energiebesparende voorzieningen goede gebruikshandleiding

13

onderhoudscontract installaties

13

Primair energiegebruik EPA (MJ) ruimteverwarming hulpenergie warmtapwater verlichting

1.2.4

Extra beschrijving extra maatregelen

0

0

bijdrage door toepassing van fotovoltaïsche cellen bijdrage door toepassing van micro warmtekracht Energiedragers ruimteverwarming:

gas

gas

warmtapwater:

gas

gas

resultaten per woning Indicatie energieprestatie en CO2-emissie (direct afgeleid uit de energieprestatie berekening) Energie index (EI) Energielabel CO2 (kg)

huidig

na ingreep

2,21

0,45

E

A++

5.673

1.182

Indicatie energieverbruik 2.894

227

926

1.375

warmte (GJ)

0

0

elektriciteitsproductie door fotovoltaïsche cellen en/of micro warmtekracht (kWh)

0

0

69.098

1.057

gas (m3) elektriciteit (kWh)

Primair energiegebruik EPA (MJ) ruimteverwarming hulpenergie warmtapwater

2.511

6.659

32.667

6.930

6.036

6.036

bijdrage door toepassing van fotovoltaïsche cellen

0

0

bijdrage door toepassing van micro warmtekracht

0

0

110.312

20.682

1.031

193

verlichting

totaal primair energiegebruik primair energiegebruik per m2 GBO

http://www.gprgebouw.nl/start/versie41/tabEnergieBbWo.aspx?GPRmoduleID=22&berekeningInputBladID=13855

9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 16

WEadviseurs

pagina 2 van 16


2

2.2.6

Milieu

Extra maatregelen

2.3 2.1 2.1.1

Water

huidig

6,7

na ingreep

6,0

6,3

6,7

Startwaarde nieuwbouw 2006 = 6,0

Materiaal

Milieubelasting alle bouwonderdelen (schaduwprijs x1000)

max. 200 1000

120

Waterbesparende toiletsystemen >9 liter reservoir zonder spoelonderbreker 6 tot 9 liter reservoir zonder spoelonderbreker 6 tot 9 liter reservoir én spoelonderbreker 6 liter reservoir én spoelonderbreker 4 liter reservoir, spoelonderbreker en stroomvergroter composttoilet

2.1.3

normale kranen

kranen met volumebegrenzers

thermostatische douchemengkraan waterbesparende douchekop

CW-klasse 5 of 6 geen bad

opvang en buitengebruik hemelwater (o.a. tuin) opvang en binnengebruik hemelwater (o.a. toilet) opvang en gebruik grijswater (o.a. toilet) begroend dak gescheiden riolering minimalisering verhard oppervlakte olie- en slibvangers bij onder andere parkeerplaatsen

694,6

28,1

17,4

» Funderingsbalk

14,4

8,9

2.2

2.2.2

Milieuzorg

               

               

               

               

               

               

                                        

                                        

0

0

5,6

9,5


0 3

    

gietbouw

     

prefab beton

    

8

metselwerk

    

11 14

handhaven

verwijderen

nieuw

     100 %

100 %

    

14,4

schrijf beton met puingranulaat voor kies voor prefab bouwdelen

    

hoeveelheid

20,0

20,0

0,0

0,0

milieubelasting per m2gbo per jaar

14,4

8,9

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

9,0

2 5

geen Paalfundering

    

    

hout

    

    

gietbouw

    

1

prefab beton

     

13

0

5

herbruikbare verpakkingen maatregelen tegen water- en bodemverontreiniging zorgvuldige en vergaande afvalscheiding

100 %

hoeveelheid

34,2

34,2

0,0

0,0


9,0

5,6

0,0

0,0

    

9,0

5,6

0,3

0,2

0,3

0,2

4,4

2,7

4,4

2,7

0,0

0,0

4,7

Aanvulling bouwput

11

huidig

geen Aanvulling bouwput

    

zand

     

handhaven

verwijderen

     100 %

100 %

2

hoeveelheid

7,3

7,3

0,0

0,0

5


0,3

0,2

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

5

    

5 Bodemafsluiting

5 2 5 5

100 60

geen Bodemafsluiting

    

polyetheenfolie

    

zand

     

schelpen

    

schuimbeton

    

          100 %

100 %

              

hoeveelheid

78,0

78,0

0,0

0,0


4,4

2,7

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Opgaand metselwerk

              

                 

                    

                     

2 6 3

100 %

100 %

geen Opgaand metselwerk

     

kalkzandsteen

    

         

metselwerk

    

    

2

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren'

2

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0

1


0,0

0,0

0,0

0,0

4

Voorwaarden voor zorgvuldig gebruik gebouw goede gebruikershandleiding compostbak in de tuin voorziening voor gft-scheiding in de keuken geen goede plek voor gescheiden opslag van afval

» Begane grondvloer                    

                    

10

huidig

1

aanwezigheid sloopbestek

ontbreken of niet toepassing van sandwichconstructies ruime aanwezigheid of toepassing van pur-schuim en kitten verontreiniging (lijmen, verduurzaming, teer, roet) aanwezigheid asbest

                               

http://www.gprgebouw.nl/start/versie41/tabmodule.aspx?GPRmoduleID=21&berekeningInputBladID=13855

                                

handhaven

verwijderen

    

ribcassette

    

balk en broodjes

     

kanaalplaat

    

    

onverduurzaamd hout (klasse IV, V)

    

    

1

stampbeton

    

    

-3

breedplaat

    

    

beton op grondslag

    

    

-2

4 3

-3 -4

9-5-2011

143,0

101,4

17,1

10,6

nieuw

geen Begane grondvloer

1

Voorwaarden voor duurzaam sloopproces

aanwezigheid of toepassing van herbruikbare bouwdelen

2,9

nieuw

Vloeren

2.2.5

5,6

     100 %

» Overig

-16

Voorschriften in bestek gericht op zorgvuldige uitvoering goede opslag materialen op bouwplaats

2.2.4

8,9

    

» Paalfundering

0

Zorgvuldigheid ontwerpproces benut standaardmaten blokken en plaatmaterialen

2.2.3

geen Funderingsbalk -8

Extra maatregelen beschrijving extra maatregelen

2.2.1

                              

Vermindering belasting riolering, bodem en grondwater afvoer hemelwater naar bodem (infiltratie) of oppervlaktewater

2.1.7

                              

700

Overige waterbesparende voorzieningen beperkte lengte warmwaterleiding van toestel naar tappunten

2.1.6

5,7

675,5

Waterbesparende douches standaard-douchekoppen

2.1.5

5,8

Waterbesparende kranen

ééngreepsmengkranen

2.1.4

0

Fundering

huidig

2.1.2

0

beschrijving extra maatregelen

          100 %

100 %

    

17,1

10,6


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 3 van 16

gietbouw

    

    

keramisch element

    

    

    

    

verduurzaamd hout (klasse IV, V)

WEadviseurs

pagina 4 van 16


hoeveelheid

44,8

44,8

0,0

0,0


17,1

10,6

0,0

0,0

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

» Overig

3,2

Galerijvloer huidig

» Vloerisolatie

0,0 huidig

handhaven

verwijderen

5,8

nieuw

geen Galerijvloer

     

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

nieuw

prefab beton

    

    

gietbouw

    

    

    

    


    

     

     

folie met aluminium eps

100 %

0%

fenolschuim

    

    

xps

    

    

100 %

5,8

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Balkonvloer

0,0

glaswol

    

    

steenwol

    

    

geen Balkonvloer

     

prefab beton

    

pur met lucht

    

    

pur met hcfk's

    

    

hoeveelheid

44,8


0,0

0,0 0,0

44,8

100 %

100 %

         

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

5,8 Console

» Vloerbalk

0,0 huidig

handhaven

verwijderen

0,0

0,0

nieuw

100 %

100 %

geen Console

     

    

prefab beton

    

    

    


    

    

geen Vloerbalk

     

hout gietbouw

100 %

100 %

hoeveelheid 2

prefab beton

    

    

milieubelasting per m gbo per jaar

staal

    

    

Balkon- of galerijhek

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

» Verdiepingsvloer

107,7 handhaven

verwijderen

geen Verdiepingsvloer

    

    

kanaalplaat

    

    


    

    

hsb-element

    

    

cellenbeton

    

    

breedplaat

    

    

gietbouw

    

    

staalframe element

    

    

     

hoeveelheid milieubelasting per m2gbo per jaar

100 %

100 %

92,6

92,6

107,7

66,8

66,8

nieuw

107,7

geen Dekvloer

    

zandcement

     

anhydriet

    

verwijderen

100 %

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

100 %

100 %

     

staal

    

    

glas

    

    

aluminium

    

    

15,0

nieuw

    

15,0

15,0

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Vloerafwerking

    

tegelwerk

     

100 %

hoeveelheid

6,4

6,4

0,0

0,0


2,8

2,8

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Plafondafwerking

    

muurverf

     

stucwerk

    

spuitpleister

    

2


hoeveelheid

116,6

116,6

0,0

0,0


15,0

15,0

0,0

0,0

    

100 %

    

handhaven

verwijderen

16,1

0,0

0,0

0,4

0,4

0,0

0,0

0,0

huidig

nieuw

handhaven

verwijderen

    

    

pleisterwerk

    

    

    

    

volkernplaat

    

    

houtwolcement

    

    

betonsteen

    

    

volkernplaat

    

    

prefab beton

    

    

natuursteen

    

    

gipsplaat

0,4

0,4

0,4

0,4


9-5-2011

143,0

128,1

49,2

30,5

nieuw

geen Buitenblad

     

2,8

     16,1

    

geen Verlaagd plafond

100 %

2,8

    

Gevels

0,0 huidig

2,8

     100 %

» Buitenblad » Verlaagd plafond

2,8

     100 %

hoeveelheid

    

100 %

0,0

    

Plafondafwerking

     100 %

0,0

66,8

15,0 handhaven

0,0

geen Balkon- of galerijhek

0,0

» Dekvloer huidig

    

Vloerafwerking natte ruimte

0,0

0,0

    


     0,0

0,0

0,0


huidig

0,0

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' 44,8

0,0

0,0

    

    

geen Vloerisolatie

keramisch element

3,2 0,0


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 5 van 16

hout met keur (klasse I, II, III)

    

baksteen

     

aluminium

    

staal

100 %

pagina 6 van 16

100 %

0%

verduurzaamd hout

     

aluminium

    

    

hout zonder keur (klasse I, II, III)

    

    

    

hoeveelheid

7,2

0,0

7,2

7,2

keramiek

    

    


8,2

0,0

2,6

4,7


    

    

multiplex met keur

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

glas

    

    


    

    

    

    

multiplex zonder keur hoeveelheid

     

WEadviseurs

100 %

49,7


49,2

100 %

49,7 30,5

    

0,0

49,2

30,5

7,9 handhaven

verwijderen

4,9

nieuw

    

    

geen Buitendeur

    

    


    

     

pvc

    

    


    

    

staal

    

    

aluminium

    

    

multiplex met keur

    

verduurzaamd hout

     


    

multiplex zonder keur

    

0%

    

kalkzandsteen

     

hsb-element

    

     

betonsteen

    

    

hoeveelheid

3,0

0,0

3,0

3,0

cellenbeton

    

    


10,5

0,0

3,4

3,1

staalframe element,120

    

    

prefab beton

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

    

baksteen hoeveelheid

7,9

4,9

100 %

37,7

0,0

7,9

4,9

0,0 huidig

handhaven

verwijderen

0%

1,6

nieuw

     

    

0,6

0,4

dubbel glas

     

90 %

0%

    

26,7

3,2

HR glas

    

drievoudig glas

    

     

vlaswol

    

cellulose

    

     

fenolschuim

    

    

eps

    

    

glaswol

    

    

geen Stelkozijn

    

steenwol

    

    


     

xps

    

    


    

pur met lucht

    

    

pur met hcfk's

    

    

    

16,1

16,1

    


27,3

0,0

3,6

43,1

» Overig


0,0

0,0

0,0

1,6

» Buitenkozijn verwijderen

    

pvc

    

    


     

    

20,3

nieuw

    

    

verduurzaamd hout

     


    

100 %

10,4

0,0

22,4

22,4


1,4

0,0

0,9

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

pvc

    

polyetheen

     

epdm

    

lood

    

hoeveelheid 2


    

30,8

     

2,4

2,4

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

100 %

100 %

geen Puivulling

     

10,4

volkern

    

    

staal

    

    

glas

    

    

multiplex met keur

    

    


    

    

    


    

     


    

    

100 %

4,7

    

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' hoeveelheid 2

    


0,0

     0,0

24,4

nieuw

0,0

100 %

2,4

9,9

verwijderen

0,0

    

24,4

    

    

0%

0,0

handhaven

0,0

     100 %

Puivulling

7,3

0,9

    

0,0

8,2

1,4

    

30,8

huidig

pvc

    

24,4

» Buitenraam

geen Buitenraam

9,9

    

0,9

100 %

22,4


     0%

     

hoeveelheid

geen Waterkering gevel

10,3 1,4

nieuw

0%

hoeveelheid

    

100 %

verwijderen

100 %

2

aluminium

handhaven

Waterkering gevel

30,8

geen Buitenkozijn

9,1

huidig

40,4

43,1

1,6 Stelkozijn

40,4

    

100 %

0,0

0,0


      16,1

40,4

handhaven

    

hoeveelheid

hoeveelheid

huidig

     0%

geen Gevelisolatie

100 %

46,7

10 %

0,0

» Gevelisolatie 100 %

    

    

geen Beglazing 0,0

0,0

3,4

27,3

enkel glas milieubelasting per m2gbo per jaar

10,5

    

» Beglazing

     37,7

3,1

     100 %

     100 %

6,5

100 %

geen Binnenblad

100 %

2,6

10,5

0,0

» Binnenblad huidig

8,2

    

» Buitendeur

0,0

0,0

    


9-5-2011

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 7 van 16

Ventilatierooster

1,9 huidig

geen Ventilatierooster

handhaven

verwijderen

    

2,1

WEadviseurs

pagina 8 van 16

hout

    

    

gietbouw

    

    

prefab beton

    

    

staal

    

    

nieuw

     100 %

0%

hoeveelheid

3,0

0,0

3,0

3,0



1,9

0,0

0,2

1,9

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

     

aluminium

     

100 %

1,9

Vensterbank

2,1

2,8 huidig

handhaven

verwijderen

2,9

nieuw

» Scheidingswand

15,5

geen Vensterbank

    

    

natuursteen

    

    

geen Scheidingswand

    

    

vezelcement

    

    

gips met vlaskern

    

    

keramische tegels

    

    

kalkzandsteen

    

kunststeen

    

    

gipsblokken

     

spaanplaat

     

cellenbeton

    

    

hsb-element

    

    

metal stud

    

    

poreuze baksteen

    

    

baksteen metselwerk

    

100 %

0%

hoeveelheid

11,5

0,0

11,5

11,5


2,8

0,0

0,1

2,8

     

100 %

2,8

Waterslag

2,9

1,6 huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Waterslag

    

    

beton

    

    

hardsteen

    

    

kunststeen

    

    

keramische tegels

     

100 %

0%

3,5

hoeveelheid 2


    

     

baksteen rollaag

    

    

1,6

1,0

100 %

    

1,0

2,5


     

1,4

staal

    

0,9

nieuw

100 %

6,7

0,0

0,0


11,8

11,8

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Binnendeur

    

0,0

17,8

17,8

hout

    


1,4

0,0

0,9

0,0

honingraat

     

spaanplaat

    

multiplex

    

0,9

    

Transportdeur

0,0

     

garagedeur

    

100 %

100 %

0,0

nieuw

11,8

11,8

11,8

5,2

5,2

5,2

5,2

0,0

0,0

    

6,7

17,8

1,4

55,6

11,8 nieuw

hoeveelheid

hoeveelheid

geen Transportdeur

verwijderen

    

Binnendeur

    

verwijderen

handhaven

100 %

0%

handhaven

0,0

100 %

100 %

huidig

0,0

    

0,0

     

15,5

    

1,6

     

15,5

    


    

0,0

    


prefab beton

0,0

staal 12,7

Latei

15,5

     46,0

geen Binnenkozijn

12,7

verwijderen

15,5

46,0

huidig

2,5

0,0

handhaven

    

55,6

12,7

huidig

100 %

Binnenkozijn

hoeveelheid

geen Latei

     100 %

» Overig

    

aluminium

15,5

          100 %

100 %

              

    

hoeveelheid

4,5

4,5

0,0

0,0

    


5,2

5,2

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' hoeveelheid

0,0


0,0

0,0 0,0

0,0 0,0

0,0

binnenwanden

» Dragende wand huidig

handhaven

Binnenbeglazing

0,0

verwijderen

enkel glas

    

43,9

27,2


nieuw

2

    

    


hsb-element

    

    

Binnendorpel

staalframe element

    

    

kalkzandsteen

     

gietbouw

    

prefab beton

    

cellenbeton baksteen metselwerk

100 %

     0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

    

    


    

    

    

kunststeen

    

    

    


     

    

    

2


43,9

69,4

69,4

0,0

0,0

43,9

27,2

0,0

0,0

» Kolom

27,2

     

100 %

handhaven

100 %

verwijderen

3,8

100 %

hoeveelheid

7,0

7,0

0,0

0,0


3,8

3,8

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

3,8

3,8

0,2

0,2

0,2

0,2

0,0

nieuw

    


3,8

     100 %

Stukadoorwerk 0,0

huidig

geen Kolom

    

geen Binnendorpel

hoeveelheid

    

100 %

     

98,3

geen Dragende wand

100 %

100 %

geen Binnenbeglazing

115,0

9-5-2011

geen Stukadoorwerk

    

stucwerk

     

     100 %

100 %

    


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 9 van 16

    

pagina 10 van 16

glaswol

    

    

hoeveelheid

2,6

2,6

0,0

0,0

pur met hcfk's

    

    


0,2

0,2

0,0

0,0

steenwol

    

    

spuitpleister

    

WEadviseurs

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' Plint

21,1 huidig

handhaven

verwijderen

21,1

hoeveelheid 2

milieubelasting per m gbo per jaar geen Binnenaftimmering

    

    

mdf

    

    


    

    


     

100 %

100 %

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

nieuw

» Bedekking plat dak

    

21,1

21,1

0,0

geen Bedekking plat dak

    

    

    

    

hoeveelheid

119,2

119,2

0,0

0,0

pvc


21,1

21,1

0,0

0,0

epdm

    

bitumen

     

zink

    

    

aluminium

    

    

staal

    

    

glas

    

    

Wandafwerking

7,3 huidig

geen Wandafwerking muurverf behang

handhaven

verwijderen

          

100 %

     

50 %

100 %


nieuw

     50 %

hoeveelheid

    

3,4

    

3,9

161,0

161,0

0,0

0,0

7,3

7,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

6,2

    

keramische tegels

     

hoeveelheid

6,2

100 % 24,4 6,2

0,0

6,2

     

hout

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

6,2

0,0

» Dakbalk huidig

    

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

6,2

0,0

0,0

100 %

» Constructie hellend dak

    

Daken

geen Dakbalk

3,9

10,4

     100 % 24,4


3,4

     100 %


Tegelwerk

geen Tegelwerk

7,3

80,6

75,5

0,0

0,0

nieuw

geen Constructie hellend dak

    

spaanplaat

     


    

    

multiplex met keur

    

    

cellenbeton

    

    

staalframe

    

    


    

0%

     

100 %

60,8

0,0

60,8

60,8

    

    


10,4

0,0

6,5

15,6

gietbouw

    

    

prefab beton

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

» Isolatie hellend dak

     geen Isolatie hellend dak

    

    

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0

vlas

    

    


0,0

0,0

0,0

0,0

cellulose

    

     

fenolschuim

    

    

eps

    

xps

     

pur met lucht

    

    

glaswol

    

    

pur met hcfk's

    

    

steenwol

    

0,0 huidig

geen Constructie plat dak

handhaven

verwijderen

    

    

kanaalplaat

    

    


    

    

hsb-element cellenbeton breedplaat

0,0

nieuw

    

    

    

    

    

hoeveelheid

    

2

100 %

100 %

gietbouw

     

staalframe element

    

    

keramisch element

    

    


    

hoeveelheid

0,0


0,0

0,0 0,0

57,4

57,4

8,8

0,0

5,4

2,3

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

29,2

    

vezelcement

    

    

natuursteen lei

    

keramieke pan

     

    

bitumineuze lei

    

    

    

houten lei met fsc

    

    

    

zink

    

    

0,0

verwijderen

0,0

nieuw

0%

     

    

fenolschuim

    

eps

     

xps

    

    

aluminium

    

    

pur met lucht

    

    

houten lei, zonder fsc

    

    

100 %


9-5-2011

32,7

     100 %

geen Isolatie plat dak

100 %

5,4

     0,0

    

0,0

8,8

57,4

    

0,0 handhaven

    

    

» Isolatie plat dak huidig

0%

betonpan

0,0

2,3

     100 %

geen Bedekking hellend dak

0,0

7,7

100 %

» Bedekking hellend dak


22,1

8,8


» Constructie plat dak

10,4

    

hoeveelheid

    

22,1

     100 %

    

staal

0,0

100 %

29,2

32,7


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 11 van 16

WEadviseurs

pagina 12 van 16

staal

    

    

prefab beton

    

    

keramiek

    

    


    

    

glas

    

    

staal

          

100 %

hoeveelheid

2,0

2,0

0,0

0,0


47,2

47,2

0,0

0,0

61,8

0,0

61,8

61,8



29,2

0,0

3,5

29,2

» Overig

32,2

Waterkering plat dak

geen Waterkering plat dak

     

pvc

    

polyetheen

    

epdm lood

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

0,0

    

huidig

    

    

    

    

staal

    

    

    

    

glas

    

    

aluminium

    

    

hout zonder keur

    

0,0

0,0 0,0

0,0

0,0

0,0

0,0 3,5

handhaven

verwijderen

    

pvc

    

    

polyetheen

    

     

    

    


100 %

0%

1,7

0,0

3,5

0,0

100 %

     1,7

3,5

0,4

    

    

     

pvc

    

    

     

hoeveelheid

100 % 0,4


6,9

0% 0,0 0,0

     0,4

6,9

2,2

1,1

verwijderen

    

     

    

    


    

    

multiplex met keur

    


     


hoeveelheid 2

0%

12,4

0,0

21,8


9,3

100 %

0,0

12,4 7,0

21,8

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Trapleuning

    

    


    

    

staal

    


     

100 %

hoeveelheid

2,0

2,0

0,0

0,0


4,4

4,4

0,0

0,0

verwijderen

    

80,7

188,8

» Warmteopwekking

22,4

22,8

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Warmteopwekking

    

    

collectieve cv-ketel

    

    

gaskachel

    

    

luchtverwarming

    

individuele cv-ketel

     

warmtepomp bodem

    

    

warmtepomp water

    

    

warmtepomp lucht

    

     100 %

0%

     

100 %

1,0

0,0

1,0

1,0


22,4

0,0

0,4

22,4

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Warmteafgifte

    

    

2,3

vloerverwarming

    

    

wandverwarming

    

radiator, 70-90'C

          

    

    

     

nieuw

100 %

    

18,2

     

    

    

    

radiator, 45-55'C

leislag

    

    

hoeveelheid

107,0

107,0

0,0

0,0


18,2

18,2

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

    

begroend dak

    

    

18,2

     100 %

grind

beton tegels

22,8

18,2

7,0

0,0

22,4

    

hoeveelheid

geen Ballastlaag

100 %

4,4

Installaties

radiator, 50-70'C

100 %

4,4

     100 %

12,4

0,0 handhaven

0,0

» Warmteafgifte

    

Ballastlaag huidig

0,0

2,3

     100 %

0,0

nieuw

    

volkern

2,2

0,4

    

geen Boeiboord

0,0


1,1

21,8 handhaven

0,0

huidig

100 %

Boeiboord huidig

2,0

3,3

nieuw



2,0

0,4

0,0

verwijderen

    

4,4

    

hoeveelheid

1,7

6,9 handhaven

4,4

    

Trapleuning

Dakraam huidig

0,0

nieuw

    

     

0,4

4,4 0,0

nieuw

     

huidig

geen Dakraam

verwijderen

hout met keur

Waterkering hellend dak

lood

handhaven

100 %

    


epdm

100 %

    

0,0

47,2

4,4

Traphek en balustrade

geen Traphek en balustrade

hoeveelheid

47,2

» Overig

nieuw


geen Waterkering hellend dak

    

13,0 0,0

huidig

     100 %

hoeveelheid

18,2

100 %

» Warmtapwaterbereiding

25,4

25,9


0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

Trappen en liften

51,6

51,6

» Interne trap

47,2

47,2

huidig

geen Interne trap

    

handhaven

verwijderen

nieuw

    


9-5-2011

geen Warmtapwaterbereiding

    

    

geiser

    

    

collectieve combiketel

    

individuele combiketel

     

elektrische boiler

    

    

gasboiler

    

    

     100 %

0%

     

100 %

25,4

25,9


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 13 van 16

WEadviseurs

pagina 14 van 16

hoeveelheid

1,0

0,0

1,0

1,0

staal

    

    


25,4

0,0

0,5

25,4

aluminium

    

    

polyesther

    

    

zink

    

     

hout met bitumen

    

    

» Zonnecollector

0,0 huidig

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

nieuw

geen Zonnecollector

     

collectieve zvi

    

    

collectieve zonneboiler

    

    

individuele zvi

    

    

individuele zonneboiler

    

    

hoeveelheid

      0,0

2

0,0


0,0 0,0

89,5

0,0

0,0

geen PV-systeem

     

amorf silicium, folie (65 Wp/m2)

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

10,7

0,0

10,7

10,7


0,7

0,0

0,1

4,4

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

89,5

89,5

» PV-systeem huidig

hoeveelheid

4,4

Hemelwaterafvoer 100 % 5,5

0,0

100 %

0,0

nieuw

geen Hemelwaterafvoer

    

pvc

     

polyetheen

    

    

zink

    

    

staal

    

0,3

0,4

0,3

0,4

0,8

0,8

0,8

0,8

0,4

0,4

0,4

0,4

1,3

1,3

1,3

1,3

4,3

4,3

4,3

4,3

     100 %

0%

     

100 %

    

    

hoeveelheid

12,0

0,0

12,0

12,0

    

    


0,3

0,0

0,1

0,3

CdTe dunne laag, paneel (100 Wp/m2)

    

    

kristallijn silicium, paneel (135 Wp/m2)

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Binnenriolering


0,0

0,0

0,0

0,0

geen Binnenriolering

    


0,0

0,0

0,0

0,0

pvc

     

polypropeen

    

polyetheen

    

» Overig

14,7

Warmtedistributie huidig

geen Warmtedistributie

    

polybuteen

    

staal

     


handhaven

verwijderen

2


     100 %

100 %

     


4,1

    

4,1

verwijderen

nieuw

polypropeen

    

    

polyetheen

    

    

    

keramiek

    

    

hoeveelheid

handhaven

verwijderen

2,8

nieuw

2


     100 %

100 %

    

2,8

107,0

107,0

0,0

0,0

2,8

2,8

0,0

0,0

100 %

handhaven

verwijderen

0%

2,8

1,0 11,9

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

    

     

luchtverwarming

    

     0,0

0,0

107,0


0,0

0,0

0,0

1,9

Dakgoot

1,9

0%

4,5

nieuw

    

verwijderen

nieuw

     

     100 %

100 %

    

107,0

107,0

0,0

0,0

1,3

1,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

          

     100 %

100 %

    

107,0

107,0

0,0

0,0

4,3

4,3

0,0

0,0

Inrichting

     100 %

handhaven

huidig

0,7 verwijderen

huidig

» Keukenblok

0,0

handhaven

1,9 standaard

100 %

hoeveelheid

huidig

0,0

    


mechanische aan- en afvoer

0,0

    

hoeveelheid

    

0,4

roestvaststaal

    

    

0,0

0,4

Elektraleiding

nieuw

mechanische afvoer

0,0

    


11,9

0,0 huidig

107,0

    

geen Elektraleiding Ventilatiekanaal

     107,0

    

hoeveelheid

    

0,0

    

polyetheen 11,9

    

     

100 %

geen Gasleiding

koper

100 %

     100 %

Gasleiding

nieuw

0,0

    

handhaven

     

0,0

     

huidig

    

0,0

polyetheen

0,0

pvc

0,0

pvc

0,0

geen Buitenriolering

0,0

    

0,8

0,0


geen Dakgoot

0,8

0,0

    

     

0,0

0,0

hoeveelheid

geen Ventilatiekanaal

0,0

0,0

huidig

mechanische afvoer

107,0

4,1

0,0

     

     107,0

107,0

Ventilatiesysteem

geen Ventilatiesysteem

    

4,1

    

koper

    

107,0

    

    

100 %

Buitenriolering

    

2,8

polybuteen


hoeveelheid

    

huidig

polyetheen

4,1

nieuw

Waterleiding

geen Waterleiding

32,4 4,1

     100 %

0,7

0,1

    


9-5-2011

geen Keukenblok

    

multiplex met keur

    

spaanplaat

     


    

handhaven

verwijderen

33,5

33,5

7,0

7,0

nieuw

          100 %

100 %

    

7,0

7,0

    

hoeveelheid

3,0

3,0

0,0

0,0


7,0

7,0

0,0

0,0


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 15 van 16

» Privacyscherm

16,9 huidig

handhaven

verwijderen

16,9

nieuw

WEadviseurs

pagina 16 van 16

hoeveelheid

3,0

3,0

0,0

0,0


1,3

1,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Privacyscherm

    

    


    

    

volkern

    

    

geen Vaste kast/meterkast

    

baksteen

    

    

spaanplaat

     

glasplaat

    

    

multiplex met keur

    


     


    


    

100 %

100 %

Vaste kast/meterkast

    

16,9

    

hoeveelheid

hoeveelheid

4,9

4,9

0,0

0,0


16,9

16,9

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

» Terreinverharding

    

    

schelpen

    

    

grind

    

beton tegels

     

beton klinkers

    

keramische klinkers

    

100 %

    

0,0

0,0


5,0

5,0

0,0

0,0

» Overig huidig

keramiek

     

handhaven

verwijderen

hoeveelheid

1,0

1,0

0,0

0,0


0,5

0,5

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

Wastafel

     100 %

hoeveelheid

2,0

2,0

0,0

0,0


0,6

0,6

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

Douchebak

     100 %

hoeveelheid

1,0

1,0

0,0

0,0


0,3

0,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

0,0

0,0

1,9

1,9

0,0

0,0

5,0

5,0

0,5

0,5

0,5

0,5

0,6

0,6

0,6

0,6

0,3

0,3

0,3

0,3

0,0

0,0

4,6

     100 %

pvc

1,0

     100 %

     

     1,0

nieuw

100 %

keramiek

1,9

    

     100 %

     

    

5,0

4,6

Closetcombinatie

    

100 %

     20,2

geen Closetcombinatie

1,9

     100 %

    

20,2

geen Douchebak


1,9

     100 %

hoeveelheid

keramiek

2

5,0

geen Terreinverharding

geen Wastafel

16,9

1,9

         

Bad

100 %

100 %

geen Bad

     

staal

    

         

acryl

    

    


0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Aanrechtblad

geen Aanrechtblad

    

kunstharsgebonden

    

spaanplaat

     

roestvaststaal

    

1,3

1,3

1,3

1,3

          100 %

100 %

         


9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 3

WEadviseurs

pagina 2 van 3

Renovatie 't Duifje » 't Duifje » Passiefhuis renovatie

ventilatie per vertrek te regelen

GPR gebouw® 4.1 bestaande bouw woongebouwen

zelfregelende roosters

3

Gezondheid

CO2-regeling onderhoudscontract (bij mechanische) ventilatie goede gebruikshandleiding gesloten keuken

3.1

Geluid

3.1.1


3.1.1

Geluidbelasting van buiten

huidig

4,6

na ingreep

5,9

7,7

6,3

max. 250 1000

ongunstige locatie luchttoevoer goede reinigbaarheid ventilatievoorzieningen

150 3.2.4

≤ 53 dB

                              

>53 dB en ≤58 dB >58 dB en ≤63 dB >63 dB en ≤68 dB >68 dB en ≤73 dB >73 dB

                              

24

formaldehydehoudende materialen aanwezig (bv. spaanplaat)

0

geen onverpakte minerale vezels

-12

niet schilderen van binnenwerk

-18

asbesthoudende materialen aanwezig (niet afgeschermd)

-24

oplosmiddelen arme/-vrije lijmen en kitten

-30

geen pvc-houdende vloerbedekking

Minst geluidwerende constructie in de (geluidbelaste) gevel geen of matige kierdichting en/of zeer lichte borstwering enkele kierdichting + roosters en/of klepramen enkele kierdichting + suskast enkele kierdichting + gebalanceerde ventilatie dubbele kierdichting + akoestisch glas + suskast of gebalanceerde ventilatie dove gevel

3.1.3

                              

                              

-21

               

               

-24

                    

-12

3.2.5

-7

normaal geluidwerend: Ilu;k = 0 dB en Ico = 5 dB sterk geluidwerend: Ilu;k = +5 dB en Ico = +10 dB

3.1.5

7

lage temperatuurverwarming: radiatoren (vb 50/70°C)

14

radiatorenverwarming (70/90°)

21

luchtverwarming

29

lokale verwarming

3.2.6

                         

                         

          

          

5

                    

                    

23

                          

                          

                                       

                                     

0

0

6,1

8,6

3 2 3 -7 3

5 -7 5 5 -14 5 5 -5

14 7 0 -7 -14

toilet van bovenburen staat op lichte vloer, recht boven verblijfsruimte toe- en afvoerleidingen in schacht extra geïsoleerd

3.1.6

0

beperken stofconcentraties door centrale stofzuiginstallatie

24

                    

steenachtige constructie < 75 kg/m² of lichte houten constructies steenachtige constructie 75 tot 100 kg/m

2

gesloten verwarmingstoestel

-6

open verwarmingstoestel

0

meer dan één open verbrandingstoestel (lokale verwarming)

10 3.2.8

2

               

               

-5

elektrisch kooktoestel in plaats van gas

0

geen (voorzieningen voor) open haard of allesbrander

5

onderhoudscontract verbrandingstoestellen

Ontwerp er is een open verbinding tussen de woonruimten en de slaapruimten de woonruimten en de slaapruimten staan niet in open verbinding

          

          

-5

3.2.9

5

Installatiegeluid in eigen woning natuurlijke ventilatie of afzuigbox/wtw-unit met akoestische maatregelen mechanische afzuiging zonder maatregelen standleiding in het zicht wtw-unit zonder maatregelen

3.1.9

voldoende ventilatievoorzieningen in de badkamer

                    

                    

0

0

6,1

7,6

5

geen of weinig schimmelgevoelige materialen

-2

enkelglas in gevel van verblijfsruimten

-7

optrekkend vocht

-10

ongeïsoleerde begane grondvloer


3.2

Luchtkwaliteit

3.2.10

3.3

270


wel voorzieningen voor toevoer van ventilatie maar geen afvoer wel toe- en afvoervoorzieningen voor ventilatie, maar capaciteit onvoldoende voorzieningen voor toe- en afvoer van ventilatielucht conform Bouwbesluit nieuwbouw capaciteit ventilatievoorzieningen 1,5 x nieuwbouweis (t.b.v. CARA patiënten)

3.3.1

                         

                         

Thermisch comfort TO berekening

Ventilatie en regelgeving alleen ventileren door ramen te openen

8 8 4 4

-5 14 5 5 -5 -5 -5

250

Geen TO berekening beschikbaar

150


-56 -34

3.3.3

-23

Zomercomfort: TO-uren PMV > 0,5 ≤ 50 (of indicatiegetal TOjuli < 1)

0

> 50 en ≤ 150 (of indicatiegetal TOjuli ligt tussen 1 en 2)

45

> 150 en ≤ 300 (of indicatiegetal TOjuli ligt tussen 2 en 3) > 300 (of indicatiegetal TOjuli > 3)

Aanvullende voorzieningen ventilatiesysteem 3.3.4


-15


450

-28

Voorkomen vorming biologische agentia koudebruggen aanwezig wanden en plafonds badkamer houden geen vocht vast

3.1.8

0 -11

Beperken uitstoot verbrandingsgassen door overige kenmerken keukengeiser zonder afvoer naar buiten

goede gebruikershandleiding verbrandingstoestellen 3.1.7

5

Beperken uitstoot verbrandingsgassen verwarmingstoestel warmtepomp of collectieve verwarming, warmtelevering

Constructies binnen de woning (tussen verblijfsruimten)

steenachtige constructie ≥ 100 kg/m

Voorzieningen beperken stofconcentraties goede reinigbaarheid verwarmingsvoorzieningen

3.2.7

toe- en afvoerleidingen in schacht

3.2.3

                                          

3

Beperken stofconcentraties door keuze warmte afgiftesysteem lage temperatuurverwarming: wand/vloerverwarming

Installatiegeluid van buren standleiding van bovenburen niet of nauwelijks afgeschermd (loopt niet in schacht van steen of beton)

3.2.2

                                         

3

Constructie scheidingswand naar buurwoning slecht tot matig geluidwerend: Ilu;k ≤ -5 dB en Ico ≤ 0 dB

3.2.1

                                            

Beperken uitstoot schadelijke stoffen uit materialen geen fosfogips in plafonds/wanden/stucwerk

niet goed afgedichte begane grondvloer 3.1.2

3

                                         

9-5-2011

                   

                   

42 31 10 -31

Zomercomfort


9-5-2011

WEadviseurs

raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte > 40% 40% > raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte > 30% 30% > raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte > 20% raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte < 20% te openen ramen (tenminste 2 x meer dan minimaal vereist) te openen ramen kleiner dan Bouwbesluit zomernachtventilatie lichte bouwwijze (bijvoorbeeld houtskeletbouw) massieve bouwwijze overstekken boven ramen op zuid buitenzonwering zonwerende beglazing (ZTA ≤ 0,35 ) slecht of matig geïsoleerd dak (Rc ≤ 1,5 m2K/W) boven verblijfsruimte koeling (vloerkoeling, airco)

3.3.5

lage temperatuurverwarming: radiatoren radiatorenverwarming luchtverwarming lokale verwarming

3.3.6

goede kierdichting enkelglas in gevel verblijfsruimten goede gevelisolatie tochtwerende voorzieningen ventilatietoevoer

3.3.7

individuele regelbaarheid ruimtetemperatuur

3.3.8

                         

                         

17

                         

                           

          

          

0

0

9,0

9,0

-6 0 3 3 -3 3 -3 3 6 8 6 -6 11

8 0 -7 -13

-3 7 -10 10 10

7 7


3.4

Licht en visueel comfort

50 30


Daglichttoetreding door oppervlak daglichtopeningen belemmering daglichttoetreding door hoge of zeer nabij gelegen gebouwen daglichtoppervlak in elke verblijfsruimte bedraagt minder dan 10% van vloeroppervlak daglichtoppervlak in elke verblijfsruimte bedraagt tussen 10% en 15% van vloeroppervlak daglichtoppervlak in elke verblijfsruimte bedraagt 15% of meer van vloeroppervlak

                    

                    

-10

               

               

5

0

0

-10 0 10

Visueel comfort (overig) voorkomen verblinding door daglicht/reflecties uitzicht op groen uitzicht op industrie of blinde gevels

3.4.4

-11

Individuele regelbaarheid traploos te regelen openen ramen

3.4.3

                                                                            

Wintercomfort door overige kenmerken ongeïsoleerde begane grondvloer

3.4.2

                                                                         

Wintercomfort door warmteafgiftesysteem lage temperatuurverwarming: wand/vloerverwarming

3.4.1

pagina 3 van 3

5 -5



9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 4

WEadviseurs

4.1.20


4


Gebruikskwaliteit

4.2 4.2.1

4.1 4.1.1

Toegankelijkheid

huidig

7,7

na ingreep

6,8

8,0

7,7


Functionaliteit

(overdekte en veilige) fietsenstalling aanwezig parkeren op max. 25 m

250 1000

4.2.2

breedte: b >= 1,2 m EN hoogteverschil <= 0,02 m of hellingbaan in looprichting max. 1:25 breedte: 0,9 m <= b < 1,2 m EN hoogteverschil <= 0,02 m of hellingbaan in looprichting max. 1:25 breedte: b < 0,9 m OF hoogteverschil > 0,02 m en hellingbaan in looprichting > 1:25

drie of meer gebruiksfuncties op elkaar

                 

                 

4.2.3

3

opp < 50 m2

3

50 <= opp < 100m2 150 <= opp < 200 m2

                    

                    

9

200 <= opp < 250 m2

9

0,22 >= optrede > 0,185 m optrede > 0,22 m

weerszijden entreedeur: opp >= 1,35x1,85 m (bxl) EN vrije ruimte naast slotzijde: b >= 0,35 m voldoet niet aan bovenstaande criteria

opp >= 250 m2

4.2.4

-5

150 <= opp < 175 m2

               

               

               

               

9

125 <= opp < 150 m2

-5

100 <= opp < 125 m2

-9

75 <= opp < 100 m2 opp < 75 m2

4.2.6

9 9 0

6,5 <= breedte < 7,5 m 5,5 <= breedte < 6,5 m

         

         

breedte < 4,5 m 5

0,85 <= breedte < 0,9 m breedte < 0,85 m

4.2.8

                              

11

                              

                              

11

                         

                         

11

                         

                         

                                            

                                            

               

               

               

               

                            

                            

7 4 0 -4 -7

7 4 0 -4 -7

               

               

                    

                    

0,8 <= breedte < 0,9 m 0,7 <= breedte < 0,8 m breedte < 0,7 m

2,8 <= hoogte < 3,2 m 9

2,6 <= hoogte < 2,8 m

0

2,1 <= hoogte < 2,6 m

-9

hoogte < 2,1 m

4.2.9

oppervlakte woonkamer >= 25 m2

0

oppervlakte keuken >= 9 m2 en breedte >= 2,4 m

-5

oppervlakte hoofdslaapkamer >= 10 m2 en breedte >= 2,7 m OF >=13 m2 en breedte >= 3,0 m

-9

oppervlakte overige slaapkamers >= 9 m2 EN breedte >= 2,4 m

Trap in de woning: aantrede aantrede > 0,22 m OF geen trap

aantrede < 0,13 m

geen bergruimte

               

               

9

buitenruimte >= 8 m2 OF >= 6 m2

0

geen buitenruimte

4.2.10

0,8x0,8 m <= lxb < 1,7x0,9 m (voor) EN 1,1x0,9 m 0,7x0,7 m <= lxb < 0,8x0,8 m lxb < 0,7x0,7 m

                    

9

8,0 <= opp < 12,0 m2

0

opp < 8,0 m2

-9

4.2.11

Afmetingen ruimten

eetmat woonkamer: lxb >= 2,5x2,5 m OF 3,1x2,5 m bezoekbaar vertrek entreeniveau: lxb>=4,3x3,0 m OF 3,6x3,6 m toilet: lxb >= 1,2x0,9 m EN deur in lange wand keuken: ter plaatse van aanrecht en kooktoestel: breedte >= 1,8 m hoofdslaapkamer: lxb >= 4,3x3,0 m OF 3,6x3,6 m badkamer: lxb>=2,15x2,15 m OF 2,7x1,7 m 2

prive buitenruimte: >= 4,0 m EN vrij bereikbaar GO >=1,5x1,5 m berging: breedte >= 2,0 m oppervlakte een of meerdere verblijfsruimten kleiner dan Bouwbesluit

                                                        

0 -6 -11

2 2 2 2 2 -2 2 -2

11 0 -11

Breedte smalste verblijfsruimte

1,8 m <= breedte < 2,4 m

                                                        

6

-5

breedte > 2,4 m zitmat woonkamer: lxb >= 3,4x3,0 m OF 3,4x3,3 m

11

Oppervlakte kleinste verblijfsruimte opp > 12,0 m2

                    

-11

-9

Vrije oppervlakte voor eerste en achter laatste traptrede in de woning lxb >= 1,7x0,9 m (voor) en 1,1x0,9 m (achter) OF geen trap

0 -6

Afmetingen ruimten

9

bergruimte >= 8% van GBO

0,13 <= aantrede <= 0,22 m

6

Netto verdiepingshoogte hoogte > 3,2 m

Trap in de woning: breedte breedte >= 0,9 m OF geen trap

1

breedte < 1,8 m

11 0 -11

1 1

4.2.12

1

Functionaliteit ruimten alle verblijfsruimten direct vanuit verkeersruimte bereikbaar

1

afsluitbare keuken

1

toilet per verdieping

1

verwarming per verblijfsruimte

1

electra aansluitingen conform eisen NEN1010

1

2 2 2 2 2

-1 4.2.13


4.1.19

                              

6

5

Vrije breedte verkeersruimte breedte >= 0,9 m

4.1.18

6

Beukmaat (hart-op-hart) grondgebonden woning breedte > 7,5 m

Binnendeuren

geen dorpels

4.1.17

         

Woninggrootte grondgebonden woning

4,5 <= breedte < 5,5 m

vrije ruimte naast slotzijde deuren: >= 0,35 m OF >= 0,5 m

4.1.16

         

Entreedeur woning weerszijden entreedeur: opp >= 1,5x1,5 m EN vrije ruimte naast slotzijde: b >= 0,5 m

4.1.15

150

0

Trap in de woning en gemeenschappelijke verkeersruimte: optrede optrede <= 0,185 m OF geen trap

4.1.14

250

Grondgebruik per woning

3

opp > 175 m2

4.1.13

6,2

Meervoudig grondgebruik

150

Verkeersroute op perceel tot entree woning: breedte niet aanwezig

4.1.12

6,2


100 <= opp < 150m2

4.1.11

0

Bereikbaarheid perceel OV halte op max. 300 m

4.1.4

0

max.

twee gebruiksfuncties op elkaar 4.1.2

pagina 2 van 4

0

0

5,8

8,6

Bedieningselementen hoogte: 0,9-1,2 m boven vloer EN 0,5 m vrij uit inwendige hoek

    

    

4.3

9 4.3.1


9-5-2011

Technische kwaliteit Startwaarde nieuwbouw 2006 = 10,0


250 250

9-5-2011

WEadviseurs

pagina 3 van 4

WEadviseurs

4.4.3 4.3.2

(Sociale) veiligheid woning vanuit woning zicht op openbare ruimte

Kwaliteit dak

                         

uitstekend goed voldoende matig slecht

                         

16

opstelruimte voor entree zichtbaar vanuit omgeving en woning

8

toegangsdeuren zijn voorzien van buitenverlichting

0

achterpad ontbreekt OF is afsluitbaar OF is kort, recht en voorzien van verlichting

-8

gebouw is niet opklimbaar tot ten minste 3,5 m vanaf maaiveld

-16

goede gebruikshandleiding blinde gevel aan openbare ruimte

4.3.3

inbraakwerendheid van te openen delen in woningschil is minder dan weerstandsklasse 2

Kwaliteit dichte geveldelen

                         


                         

achterpad is smaller dan 1,5 m

14

achterpad (niet afgesloten, niet doodlopend) ligt in verlengde van ander achterpad

7

vrijstaande berging is niet voorzien van verlichting

0 4.4.4

goed voldoende matig slecht

4.3.5

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

0

0

7,3

9,3

          

          

0

0

17 17 17 17 17 17 -17 -17 -17 -17 -17

100 100

14 4.4.5

7


0 -7 -14

Kwaliteit verwarmingsinstallatie uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.6

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit installatie warmtapwater uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.7

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit ventilatiesysteem uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.8

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit elektrische installatie uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.9

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit sanitaire voorzieningen uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.10

8 4 0 -4 -8

Kwaliteit keukenblok uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.11

5 3 0 -3 -5


4.4

Sociale veiligheid Politiekeurmerk

4.4.1

                         

                                                             

Politiekeurmerk

voldoet aan Politiekeurmerk Veilig Wonen; Nieuwbouw

Kwaliteit kozijnen, ramen en deuren uitstekend

                                                            

-7 -14

voldoet aan Politiekeurmerk Veilig Wonen; Bestaande bouw 4.3.4

pagina 4 van 4

250

op basis van losse maatregelen



150

9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 2

WEadviseurs

Renovatie 't Duifje » 't Duifje » Passiefhuis renovatie

de verschijningsvorm van het gebouw en zijn onderdelen is afwisselend


variatie in (beeld)contrasten is samenhangend

5

Toekomstwaarde

schaal en ritmiek in het gevelbeeld zijn logisch, tonen structuur de verschijningsvorm van het gebouw past binnen bij zijn context het gebouw is opvallend zichtbaar vanuit de openbare ruimte materiaalkeuze op "mooie" veroudering

5.1

Toekomstgerichte voorzieningen

5.1.1


5.1.2

Hoogwaardige elementen

huidig

6,3

na ingreep

6,6

7,8

8,7

max. 333 1000

het gebouw heeft geen duidelijke identiteit

dakoverstek, d >= 0,75 m dichte geveldelen van verblijfsruimten Rc >= 5,0 m²K/W dichte geveldelen van niet-verblijfsruimten Rc >= 3,5 m²K/W gevel gereed voor buitenzonwering gevel gereed voor vraaggestuurd ventilatierooster niet-vandaalbestendige bouwdelen en producten op kwetsbare plaatsen woningscheidende wand en vloer onder niveau Ilu;k >= 5 dB en Ico >= 10 dB geen lagetemperatuurverwarming (LTV) geen extra loze elektraleidingen met aansluitpunt naar alle verblijfsruimten

                                                    

                                                         

netto verdiepingshoogte h >= 3,9 m

11


11

netto verdiepingshoogte h < 2,4 m

11

zorgvuldig ontworpen en gedetailleerde entree woongebouw/woning

11

uitzicht op gevarieerde buitenruimte vanuit zitpositie in verblijfsruimten

11

hoog daglichtniveau in verblijfsruimten

11

daglichttoetreding ook in verkeersruimte

-11

ruimte in meterkast voor domotica EN wandcontactdoos bereikbare leidingtracés gebouw ongeschikt voor actieve zonne-energie geen ruimte gereserveerd voor uitbreiding installatie

5.1.4

5.2 5.2.1

5.3.5

-11

Flexibiliteit

                     

0

0

6 6 6 -6

                          

                          

0

0

6,3

6,7

6 6 3 -3 6 6 6 6

zichtbare voorzieningen voor biodiversiteit

22

5 5 5 5

22 5.3.6

22


-22 -22

333 200

Mate van uitbreidbaarheid GO > +50% uitbreidbaar GO +25 tot +50% uitbreidbaar GO +10 tot +25% uitbreidbaar GO tot +10% uitbreidbaar niet uitbreidbaar

5.2.3

                         

                         

                             

                              

27

                    

                    

11

0

0

7,3

8,0

33 22 11 0 -11

Aanpasbare elementen scheiding van drager en inbouw doorbreekbare dragende wand(en) of wanddelen doorbreekbare zones in plafond en vloeren bereikbare en demontabele verbindingen van elementen installatiecomponenten niet eenvoudig aanpasbaar en vervangbaar elementen met korte levensduur niet vervangbaar ontwerpen

5.2.4

13 13 13 -7 -7

Verandering indeling niet-verblijfsruimte is eenvoudig aan te passen tot verblijfsruimte vertrekken eenvoudig te vergroten of verkleinen mogelijkheid slaapkamer en natte cel op entree niveau meerdere woonprogrammas binnen eenzelfde casco niet mogelijk

5.2.5

11 11 -22


5.3

Belevingswaarde Startwaarde nieuwbouw 2006 = 6,0

333 200

Belevingswaarde directe omgeving (binnen 400 m) monumentale/historische gebouwen aanwezig verscheidenheid aan gebouwfuncties aanwezig gevarieerd en samenhangend straatbeeld geen speelvoorzieningen aanwezig geen openbare voorzieningen aanwezig (winkels, cultuur) geen recreatief water, groen, plein of park aanwezig

5.3.3

                   

6

Educatieve waarde zichtbare systemen voor duurzame energie

-11

zichtbaar duurzaam materiaalgebruik


5.2.2

5.3.2

                                          

6


5.3.1

                                         

6

-11

Toekomstige duurzamere uitrusting trap geschikt voor zweef- of trapplateaulift OF geen trap

                                      

Belevingswaarde binnen gebouw de ruimtelijke werking en/of plattegrondindeling is bijzonder en gevarieerd

zichtbare systemen voor waterverwerking 5.1.3

                                     

200 5.3.4

afstemmen onderhoud en levensduur bouwdelen

pagina 2 van 2

                                

                                

13 13 13 -13 -13 -13

Belevingswaarde buitenzijde gebouw


9-5-2011


9-5-2011


Duurzaam Renoveren

Bijlage XXIV: GPR- berekening, optimalisatie van passiefhuis renovatie

In deze bijlage bevindt de GPR- berekening voor de bepaling van de duurzaamheidsscore voor de optimalisatie van de passiefhuis renovatie.

23 mei 2011 W&S

WEadviseurs

pagina 1 van 2

WEadviseurs

LCA-profiel

Renovatie 't Duifje » 't Duifje » Optimalisatie GPR gebouw® 4.1 bestaande bouw woongebouwen

pagina 2 van 2

eenheid

Milieu-effecten

Resultaten GPR gebouw 4.1

Huidig GPR Gebouw

BREEAM.nl

GPR Gebouw

Uitputting (ADP)

kg antimoon (Sb) eq.

Broeikaseffect (GWP 100j.)

kg kooldioxide (CO2) eq.

6.254e0

2.013e0

6.226e0

Ozonlaagaantasting (ODP)

kg CFK-11 eq.

3.163e-7

1.018e-7

3.839e-7

Smog (POCP)

kg ethyleen (C2H2) eq.

2.888e-3

9.296e-4

3.425e-3

Humane toxiciteit (HTP)


2.342e0

7.54e-1

2.084e0

Ecotoxiciteit, water (FAETP)


6.795e-1

2.187e-1

7.972e-1

Ecotoxiciteit, sediment

niet operationeel

Ecotoxiciteit, terristisch (TETP)


Verzuring (AP)

kg zwaveldioxide (SO2) eq.

Vermesting (EP)

kg fosfaat (PO4) eq.

Schaduwprijs

euro

1.245e-1

Na Ingreep

4.008e-2

BREEAM.nl

1.113e-1

0.0

0.0

0.0

1.01e-2

3.251e-3

1.226e-2

2.19e-2

7.051e-3

2.957e-2

2.043e-3

6.575e-4

2.391e-3

0.68

0.22

0.69

Rekenwaarden voor het terugrekening vanuit belasting totale gebouw, totale levensduur

Gebruiksoppervlakte (GO)

m2

Bruto vloeroppervlakte(BVO)

m2

(Rest)levensduur

jaar

107.00

105.96 137.40

31

75

50

GPR Gebouw berekent terug met behulp van het GO en door de gebruiker in te geven gebouwlevensduur BREEAM.NL rekent terug met behulp van het BVO en standaard gebouwlevensduur BREEAM.NL is (nog) niet geschikt voor de bestaande bouw

ambitie huidig na ingreep Energie

Milieu

Gezondheid

Gebruikskwaliteit

Toekomstwaarde

Duurzaamheidslabel

CO2-emissie CO2-emissie (kg/m2) per jaar

Door energiegebruik

Huidig

Na ingreep

53,0

11,0

CO2-emissiereductie (t.o.v. huidige situatie)

79%

Door materiaalgebruik

6,3

6,2

0%

Totaal

59,3

17,3

71%

Schaduwprijzen en LCA-profielen


9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs


pagina 1 van 2

WEadviseurs

1.2 Aanvullende energiemaatregelen

6,0

8,1

250

Pagina printen 1.2.1

1.2.2

1

pagina 2 van 2

Energie

huidig

3,3

1.1 Energieprestatie

2,4

7,7

na ingreep

7,8

max.

1000

750

Resultaten op basis van: resultaten uit een externe energieprestatie-berekening de energieprestatie-berekening in GPR Gebouw

invoer uit externe energieprestatie-berekening

1.2.3

Energie index (EI) Energie index (EI)

huidig 2,21

na ingreep 0,45

69.098

1.057

2.511

6.659

32.667

6.930

6.036

6.036

Bouwbesluit nieuwbouw 2006 = 6,0

150

Overige energiebesparende voorzieningen passieve koeling of koeling met warmtepomp

7

vloeren/of wandverwarming

7

buitenzonwering

7

tochtportaal

7

douche wtw

7

aansluiting voor hotfill wasmachine

7

aansluiting voor hotfill vaatwasmachine

7

biomassa voor opwekking warmte

27

Energiezuinig gebruik energiebesparende voorzieningen goede gebruikshandleiding

13

onderhoudscontract installaties

13

Primair energiegebruik EPA (MJ) ruimteverwarming hulpenergie warmtapwater verlichting

1.2.4

Extra beschrijving extra maatregelen

0

0

bijdrage door toepassing van fotovoltaïsche cellen bijdrage door toepassing van micro warmtekracht Energiedragers ruimteverwarming:

gas

gas

warmtapwater:

gas

gas

resultaten per woning Indicatie energieprestatie en CO2-emissie (direct afgeleid uit de energieprestatie berekening) Energie index (EI) Energielabel CO2 (kg)

huidig

na ingreep

2,21

0,45

E

A++

5.673

1.182

Indicatie energieverbruik 2.894

227

926

1.375

warmte (GJ)

0

0

elektriciteitsproductie door fotovoltaïsche cellen en/of micro warmtekracht (kWh)

0

0

69.098

1.057

gas (m3) elektriciteit (kWh)

Primair energiegebruik EPA (MJ) ruimteverwarming hulpenergie warmtapwater

2.511

6.659

32.667

6.930

6.036

6.036

bijdrage door toepassing van fotovoltaïsche cellen

0

0

bijdrage door toepassing van micro warmtekracht

0

0

110.312

20.682

1.031

193

verlichting

totaal primair energiegebruik primair energiegebruik per m2 GBO


9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 16

WEadviseurs

pagina 2 van 16


2

2.2.6

Milieu


2.3 2.1 2.1.1

Water

huidig

6,7

na ingreep

6,0

6,7

8,4


Materiaal

Milieubelasting alle bouwonderdelen (schaduwprijs x1000)

max. 200 1000

120

Waterbesparende toiletsystemen >9 liter reservoir zonder spoelonderbreker 6 tot 9 liter reservoir zonder spoelonderbreker 6 tot 9 liter reservoir én spoelonderbreker 6 liter reservoir én spoelonderbreker 4 liter reservoir, spoelonderbreker en stroomvergroter composttoilet

2.1.3

normale kranen

kranen met volumebegrenzers

standaard-douchekoppen

waterbesparende douchekop

687,199999999999 17,4

» Funderingsbalk

14,4

8,9

beperkte lengte warmwaterleiding van toestel naar tappunten

geen bad

opvang en buitengebruik hemelwater (o.a. tuin) opvang en binnengebruik hemelwater (o.a. toilet) opvang en gebruik grijswater (o.a. toilet) begroend dak gescheiden riolering minimalisering verhard oppervlakte olie- en slibvangers bij onder andere parkeerplaatsen

2.2

2.2.2

Milieuzorg

               

               

               

               

               

               

                                        

                                         

0

0

5,9

9,5


14

     

prefab beton

    

metselwerk

    

verwijderen

nieuw

     100 %

100 %

    

schrijf beton met puingranulaat voor kies voor prefab bouwdelen

herbruikbare verpakkingen maatregelen tegen water- en bodemverontreiniging zorgvuldige en vergaande afvalscheiding

20,0

20,0

0,0

0,0


14,4

8,9

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

9,0

5

geen Paalfundering

    

    

hout

    

    

gietbouw

    

1

prefab beton

     

13

0

5,6

nieuw

     100 %

100 %

hoeveelheid

34,2

34,2

0,0

0,0


9,0

5,6

0,0

0,0

    

5

» Overig

-16

9,0

5,6

0,3

0,2

0,3

0,2

4,4

2,7

4,4

2,7

0,0

0,0

4,7

Aanvulling bouwput

11

huidig

geen Aanvulling bouwput

    

zand

     

handhaven

verwijderen

     100 %

100 %

2

hoeveelheid

7,3

7,3

0,0

0,0

5


0,3

0,2

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

5

    

5 Bodemafsluiting

5 2 5 5

100 60

geen Bodemafsluiting

    

polyetheenfolie

    

zand

     

schelpen

    

schuimbeton

    

          100 %

100 %

              

hoeveelheid

78,0

78,0

0,0

0,0


4,4

2,7

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Opgaand metselwerk

              

                 

                    

                     

2 6 3

100 %

100 %

geen Opgaand metselwerk

     

kalkzandsteen

    

         

metselwerk

    

    

2


2

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0

1


0,0

0,0

0,0

0,0

4

Voorwaarden voor zorgvuldig gebruik gebouw goede gebruikershandleiding compostbak in de tuin voorziening voor gft-scheiding in de keuken geen goede plek voor gescheiden opslag van afval

» Begane grondvloer                    

                    

10

huidig

1

aanwezigheid sloopbestek

ontbreken of niet toepassing van sandwichconstructies ruime aanwezigheid of toepassing van pur-schuim en kitten verontreiniging (lijmen, verduurzaming, teer, roet) aanwezigheid asbest

                              


                                

handhaven

verwijderen

    

ribcassette

    

balk en broodjes

     

kanaalplaat

    

    


    

    

1

stampbeton

    

    

-3

breedplaat

    

    

beton op grondslag

    

    

-2

4 3

-3 -4

9-5-2011

143,0

95,6

17,1

10,6

nieuw

geen Begane grondvloer

1

Voorwaarden voor duurzaam sloopproces

aanwezigheid of toepassing van herbruikbare bouwdelen

2,9

nieuw

Vloeren

2.2.5

8,9

    

hoeveelheid

2

Voorschriften in bestek gericht op zorgvuldige uitvoering goede opslag materialen op bouwplaats

2.2.4

14,4

    

» Paalfundering

0

Zorgvuldigheid ontwerpproces benut standaardmaten blokken en plaatmaterialen

2.2.3

8


2.2.1

    

gietbouw

11

Vermindering belasting riolering, bodem en grondwater afvoer hemelwater naar bodem (infiltratie) of oppervlaktewater

2.1.7

geen Funderingsbalk

handhaven

Overige waterbesparende voorzieningen

CW-klasse 5 of 6

2.1.6

3

700

28,1

-8 0

5,7

675,5

Waterbesparende douches

thermostatische douchemengkraan

2.1.5

                              

5,8

Waterbesparende kranen

ééngreepsmengkranen

2.1.4

                              

0

Fundering

huidig

2.1.2

0

          100 %

100 %

    

17,1

10,6


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 3 van 16

gietbouw

    

    

keramisch element

    

    

    

    


WEadviseurs

pagina 4 van 16


hoeveelheid

44,8

44,8

0,0

0,0


17,1

10,6

0,0

0,0

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

» Overig

3,2

Galerijvloer huidig

» Vloerisolatie

0,0 huidig

handhaven

verwijderen

0,0

nieuw

geen Galerijvloer

     

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

nieuw

prefab beton

    

    

gietbouw

    

    

    

    


    

     

     

folie met aluminium eps

100 %

100 %

fenolschuim

    

    

xps

    

    

100 %

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Balkonvloer

0,0

glaswol

    

    

steenwol

    

    

geen Balkonvloer

     

prefab beton

    

pur met lucht

    

    

pur met hcfk's

    

    

hoeveelheid

44,8


0,0

44,8 0,0

0,0

100 %

         

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

0,0 Console

» Vloerbalk

0,0 huidig

handhaven

verwijderen

0,0

0,0

nieuw

100 %

100 %

geen Console

     

    

prefab beton

    

    

    


    

    

geen Vloerbalk

     

hout gietbouw

100 %

100 %

hoeveelheid 2

prefab beton

    

    


staal

    

    

Balkon- of galerijhek

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

» Verdiepingsvloer

107,7 handhaven

verwijderen

geen Verdiepingsvloer

    

    

kanaalplaat

    

    


    

    

hsb-element

    

    

cellenbeton

    

    

breedplaat

    

    

gietbouw

    

    

staalframe element

    

    

     


100 %

100 %

92,6

92,6

107,7

66,8

66,8

nieuw

107,7

geen Dekvloer

    

zandcement

     

anhydriet

    

handhaven

verwijderen

100 %

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

100 %

100 %

     

staal

    

    

glas

    

    

aluminium

    

    

15,0

nieuw

    

15,0

15,0

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Vloerafwerking

    

tegelwerk

     

100 %

hoeveelheid

6,4

6,4

0,0

0,0


2,8

2,8

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Plafondafwerking

    

muurverf

     

stucwerk

    

spuitpleister

    

2


hoeveelheid

116,6

116,6

0,0

0,0


15,0

15,0

0,0

0,0

    

0,0 huidig

handhaven

100 %

    

verwijderen

16,1

0,0

0,0

0,4

0,4

0,0

0,0

Gevels

0,0

huidig

nieuw

handhaven

verwijderen

0,4

0,4

0,4

0,4

    

    

    

    

    

    

volkernplaat

    

    

houtwolcement

    

    

betonsteen

    

    

volkernplaat

    

    

prefab beton

    

    

natuursteen

    

    


9-5-2011

143,0

126,5

49,2

30,5

nieuw

pleisterwerk

gipsplaat

2,8

     16,1

geen Buitenblad

     

2,8

    

    

geen Verlaagd plafond

100 %

2,8

     100 %

» Buitenblad

100 %

2,8

     100 %

hoeveelheid

    

» Verlaagd plafond

0,0

    

Plafondafwerking

     100 %

0,0

66,8

15,0 huidig

0,0

geen Balkon- of galerijhek

0,0

» Dekvloer

0,0

Vloerafwerking natte ruimte

0,0

0,0

    


     0,0

0,0

    

0,0


huidig

0,0

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' 0,0

0,0

100 %

0,0

    

    

geen Vloerisolatie

keramisch element

3,2 0,0


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 5 van 16


    

baksteen

     

aluminium

    

staal

100 %

pagina 6 van 16

100 %

0%

verduurzaamd hout

     

aluminium

    

    


    

    

    

hoeveelheid

7,2

0,0

7,2

7,2

keramiek

    

    


8,2

0,0

2,6

4,7


    

    

multiplex met keur

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

glas

    

    


    

    

    

    

multiplex zonder keur hoeveelheid

     

WEadviseurs

100 %

49,7


49,2

100 %

49,7 30,5

    

0,0

49,2

30,5

7,9 huidig

handhaven

verwijderen

4,9

nieuw

    

    

geen Buitendeur

    

    


    

     

pvc

    

    


    

    

staal

    

    

aluminium

    

    

multiplex met keur

    

verduurzaamd hout

     


    


    

100 %

0%

    

kalkzandsteen

     

hsb-element

    

     

betonsteen

    

    

hoeveelheid

3,0

0,0

3,0

3,0

cellenbeton

    

    


10,5

0,0

3,4

3,1

staalframe element,120

    

    

prefab beton

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

    

    

baksteen hoeveelheid

7,9

4,9

100 %

37,7

0,0

7,9

4,9

0,0 huidig

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

0,0

nieuw

     

    

0,6

0,4

dubbel glas

     

90 %

0%

    

26,7

3,2

HR glas

    

drievoudig glas

    

     

vlaswol

    

cellulose

    

     

fenolschuim

    

    

eps

    

    

glaswol

    

    

geen Stelkozijn

    

steenwol

    

    


     

xps

    

    


    

pur met lucht

    

    

pur met hcfk's

    

    

    

16,1

16,1

    


27,3

0,0

3,6

43,1


0,0

0,0

0,0

0,0

verwijderen

    

    

pvc

    

    


     

    

20,3

nieuw

geen Buitenkozijn

    

verduurzaamd hout

     


    

100 %

10,4

0,0

22,4

22,4


1,4

0,0

0,9

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

pvc

    

polyetheen

     

epdm

    

lood

    

hoeveelheid 2


    

9,9

     

2,4

2,4

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

100 %

100 %

geen Puivulling

     

10,4

volkern

    

    

staal

    

    

glas

    

    

multiplex met keur

    

    


    

    

    


    

     


    

    

100 %

4,7

    

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' hoeveelheid 2

    


0,0

     0,0

24,4

nieuw

0,0

100 %

2,4

9,9

verwijderen

0,0

    

24,4

    

    

0%

0,0

handhaven

0,0

     100 %

Puivulling

7,3

0,9

    

0,0

8,2

1,4

    

30,8

huidig

pvc

    

24,4

» Buitenraam

geen Buitenraam

30,8

    

0,9

100 %

22,4


     0%

     

hoeveelheid

geen Waterkering gevel

10,3 1,4

nieuw

0%

hoeveelheid

    

100 %

verwijderen

100 %

2

aluminium

handhaven

Waterkering gevel

30,8

43,1

9,1

huidig

0,0

» Buitenkozijn

» Overig Stelkozijn

0,0

    

100 %

0,0

40,4


      16,1

40,4

handhaven

    

hoeveelheid

hoeveelheid

huidig

     0%

geen Gevelisolatie

100 %

46,7

nieuw

10 %

0,0

» Gevelisolatie

    

    

geen Beglazing 0,0

0,0

3,4

27,3

enkel glas milieubelasting per m2gbo per jaar

10,5

    

» Beglazing

     37,7

3,1

     100 %

     100 %

6,5

nieuw

geen Binnenblad

100 %

2,6

10,5

0,0

» Binnenblad

8,2

    

» Buitendeur

0,0

0,0

    


9-5-2011

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 7 van 16

Ventilatierooster

1,9 huidig

geen Ventilatierooster

handhaven

verwijderen

    

2,1

WEadviseurs

pagina 8 van 16

hout

    

    

gietbouw

    

    

prefab beton

    

    

staal

    

    

nieuw

     100 %

0%

hoeveelheid

3,0

0,0

3,0

3,0



1,9

0,0

0,2

1,9

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

     

aluminium

     

100 %

Vensterbank

1,9

2,1

2,8 huidig

handhaven

verwijderen

2,9

nieuw

» Scheidingswand

15,5

geen Vensterbank

    

    

natuursteen

    

    

geen Scheidingswand

    

    

vezelcement

    

    

gips met vlaskern

    

    

keramische tegels

    

    

kalkzandsteen

    

kunststeen

    

    

gipsblokken

     

spaanplaat

     

cellenbeton

    

    

hsb-element

    

    

metal stud

    

    

poreuze baksteen

    

    

baksteen metselwerk

    

100 %

0%

hoeveelheid

11,5

0,0

11,5

11,5


2,8

0,0

0,1

2,8

     

100 %

Waterslag

2,8

2,9

1,6 huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Waterslag

    

    

beton

    

    

hardsteen

    

    

kunststeen

    

    

keramische tegels

     

100 %

0%

3,5

hoeveelheid 2


    

     

baksteen rollaag

    

    

1,6

1,0

100 %

    

1,0

2,5


     

1,4

staal

    

0,9

nieuw

100 %

6,7

0,0

0,0


11,8

11,8

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Binnendeur

    

17,8

0,0

17,8

17,8

hout

    


1,4

0,0

0,9

0,0

honingraat

     

spaanplaat

    

multiplex

    

0,0

geen Transportdeur

     

garagedeur

    

100 %

verwijderen

100 %

0,0

nieuw

11,8

11,8

11,8

11,8

5,2

5,2

5,2

5,2

0,0

0,0

55,6

    

6,7

0,9

    

15,5

nieuw

    

Binnendeur 1,4

Transportdeur

verwijderen

hoeveelheid

hoeveelheid

    

handhaven

100 %

0%

handhaven

0,0

100 %

100 %

huidig

0,0

    

0,0

     

15,5

    

1,6

     

15,5

    


    

0,0

    


prefab beton

0,0

staal 12,7

verwijderen

46,0

geen Binnenkozijn

12,7

Latei

15,5

     46,0

huidig

2,5

0,0

handhaven

    

55,6

12,7

huidig

100 %

Binnenkozijn

hoeveelheid

geen Latei

     100 %

» Overig

    

aluminium

15,5

nieuw

          100 %

100 %

              

    

hoeveelheid

4,5

4,5

0,0

0,0

    


5,2

5,2

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw


0,0


0,0

0,0 0,0

0,0 0,0

0,0

binnenwanden

» Dragende wand huidig

handhaven

Binnenbeglazing

0,0

verwijderen

enkel glas

    

43,9

27,2


nieuw

2

    

    


hsb-element

    

    

Binnendorpel

staalframe element

    

    

kalkzandsteen

     

gietbouw

    

prefab beton

    

cellenbeton baksteen metselwerk

100 %

     0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

    

    


    

    

    

kunststeen

    

    

    


     

    

    

2


    

    

geen Binnendorpel

hoeveelheid

43,9

69,4

69,4

0,0

0,0

43,9

27,2

0,0

0,0

» Kolom

27,2

0,0 huidig

geen Kolom

100 %

     

98,3

geen Dragende wand

100 %

100 %

geen Binnenbeglazing

115,0

     

100 %

handhaven

100 %

verwijderen

3,8

3,8

3,8

0,2

0,2

0,2

0,2

     100 %

100 %

hoeveelheid

7,0

7,0

0,0

0,0


3,8

3,8

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

Stukadoorwerk 0,0

nieuw

    


3,8

9-5-2011

geen Stukadoorwerk

    

stucwerk

     

     100 %

100 %

    


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 9 van 16

    

pagina 10 van 16

glaswol

    

    

hoeveelheid

2,6

2,6

0,0

0,0

pur met hcfk's

    

    


0,2

0,2

0,0

0,0

steenwol

    

    

spuitpleister

    

WEadviseurs

Geen afmetingen ingevoerd: Voer afmeting component in via 'Invoerblad / Gebouwkenmerken / Afmetingen specificeren' Plint

21,1 huidig

handhaven

verwijderen

21,1

hoeveelheid 2

milieubelasting per m gbo per jaar geen Binnenaftimmering

    

    

mdf

    

    


    

    


     

100 %

100 %

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

» Bedekking plat dak

    

21,1

21,1

0,0

geen Bedekking plat dak

    

    

    

    

hoeveelheid

119,2

119,2

0,0

0,0

pvc


21,1

21,1

0,0

0,0

epdm

    

bitumen

     

zink

    

    

aluminium

    

    

staal

    

    

glas

    

    

Wandafwerking

7,3 huidig

geen Wandafwerking muurverf behang

handhaven

verwijderen

          

100 %

     

50 %

100 %


nieuw

     50 %

hoeveelheid

    

3,4

    

3,9

161,0

161,0

0,0

0,0

7,3

7,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

6,2

    

keramische tegels

     

hoeveelheid

6,2

100 % 24,4 6,2

     0,0 0,0

huidig

     

hout

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

    

hoeveelheid

0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

» Constructie hellend dak

6,2

6,2

0,0

» Dakbalk

100 %

6,2

0,0

Daken

geen Dakbalk

3,9

10,4

     100 % 24,4


3,4

     100 %


Tegelwerk

geen Tegelwerk

7,3

80,6

75,5

0,0

0,0

nieuw

geen Constructie hellend dak

    

spaanplaat

     

    


    

    

multiplex met keur

    

    

cellenbeton

    

    

staalframe

    

    


    

100 %

0%

     

100 %

60,8

0,0

60,8

60,8

    

    


10,4

0,0

6,5

15,6

gietbouw

    

    

prefab beton

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

» Isolatie hellend dak

     geen Isolatie hellend dak

    

    

0,0

0,0

0,0

0,0

vlas

    

    


0,0

0,0

0,0

0,0

cellulose

    

     

fenolschuim

    

    

eps

    

xps

     

pur met lucht

    

    

glaswol

    

    

pur met hcfk's

    

    

steenwol

    

0,0

geen Constructie plat dak

handhaven

verwijderen

    

    

kanaalplaat

    

    


    

    

hsb-element cellenbeton breedplaat

0,0

nieuw

    

    

    

    

    

hoeveelheid

    

2

100 %

100 %

gietbouw

     

staalframe element

    

    

keramisch element

    

    


    

hoeveelheid

0,0


0,0

0,0 0,0

57,4

57,4

8,8

0,0

5,4

2,3

huidig

handhaven

verwijderen

29,2

    

vezelcement

    

    

natuursteen lei

    

keramieke pan

     

    

bitumineuze lei

    

    

    

houten lei met fsc

    

    

    

zink

    

    

verwijderen

0,0

nieuw

     100 %

0%

     

geen Isolatie plat dak

    

fenolschuim

    

eps

     

xps

    

    

aluminium

    

    

pur met lucht

    

    

houten lei, zonder fsc

    

    

100 %

100 %


9-5-2011

32,7

nieuw

    

0,0

5,4

     0,0

    

0,0

2,3

8,8

57,4

    

0,0 handhaven

    

betonpan

0,0

» Isolatie plat dak huidig

0%

geen Bedekking hellend dak

0,0

100 %

     100 %

» Bedekking hellend dak


7,7

nieuw

hoeveelheid

huidig

22,1

8,8


» Constructie plat dak

10,4

    

hoeveelheid

    

22,1

nieuw

    

staal

0,0

nieuw

100 %

29,2

32,7


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 11 van 16

WEadviseurs

pagina 12 van 16

staal

    

    

prefab beton

    

    

keramiek

    

    


    

    

glas

    

    

staal

          

100 %

hoeveelheid

2,0

2,0

0,0

0,0


47,2

47,2

0,0

0,0

61,8

0,0

61,8

61,8



29,2

0,0

3,5

29,2

» Overig

32,2

Waterkering plat dak

geen Waterkering plat dak

     

pvc

    

polyetheen

    

epdm lood

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

0,0

» Overig

nieuw

    

huidig

          

    

    

    

staal

    

    

    

    

glas

    

    

aluminium

    

    

hout zonder keur

    

0,0

0,0 0,0

0,0

0,0

0,0

0,0 3,5

huidig

handhaven

verwijderen

    

pvc

    

    

polyetheen

    

     

    

    


100 %

0%

1,7

0,0

3,5

0,0

     1,7

3,5

verwijderen

          

pvc

    

    

hoeveelheid

100 % 0,4


6,9

0% 0,0 0,0

     0,4

6,9

2,2

1,1

verwijderen

    

     

    

    


    

    

multiplex met keur

    


     


hoeveelheid 2

0%

12,4

0,0

21,8


9,3

100 %

0,0

12,4 7,0

21,8

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Trapleuning

    

    


    

    

staal

    


     

100 %

hoeveelheid

2,0

2,0

0,0

0,0


4,4

4,4

0,0

0,0

verwijderen

    

4,4

80,7

188,8

» Warmteopwekking

22,4

22,8

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Warmteopwekking

    

    

collectieve cv-ketel

    

    

gaskachel

    

    

luchtverwarming

    

individuele cv-ketel

     

warmtepomp bodem

    

    

warmtepomp water

    

    

warmtepomp lucht

    

     100 %

0%

     

1,0

0,0

1,0

1,0


22,4

0,0

0,4

22,4

huidig

handhaven

verwijderen

    

    

2,3

vloerverwarming

    

    

wandverwarming

    

radiator, 70-90'C

          

    

    

     

     100 %

100 %

    

18,2

     

    

    

    

radiator, 45-55'C

leislag

    

    

hoeveelheid

107,0

107,0

0,0

0,0


18,2

18,2

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

    

    

begroend dak

    

    

18,2

nieuw

grind

beton tegels

22,8

18,2

geen Warmteafgifte

0,0

22,4

    

hoeveelheid

7,0

nieuw

100 %

geen Ballastlaag

100 %

4,4

Installaties

radiator, 50-70'C

100 %

4,4

     100 %

12,4

0,0 handhaven

0,0

» Warmteafgifte

    

Ballastlaag huidig

0,0

2,3

     100 %

0,0

nieuw

    

volkern

2,2

0,4

    

geen Boeiboord

0,0


1,1

21,8 handhaven

0,0

huidig

100 %

Boeiboord huidig

2,0

3,3

nieuw

    

     

2,0

0,4

0,0



4,4

4,4

    

hoeveelheid

1,7

0,4

    

0,4

100 %

6,9 handhaven

0,0

    

Trapleuning

Dakraam huidig

0,0

nieuw

    

     

47,2

nieuw

hout met keur

Waterkering hellend dak

geen Dakraam

verwijderen

    


lood

handhaven

100 %

    

0,0

epdm

100 %

geen Traphek en balustrade

hoeveelheid

47,2

4,4

Traphek en balustrade


geen Waterkering hellend dak

    

13,0 0,0

huidig

     100 %

hoeveelheid

» Warmtapwaterbereiding

18,2

100 %

25,4

25,9


0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

Trappen en liften

51,6

51,6

» Interne trap

47,2

47,2

huidig

geen Interne trap

    

handhaven

verwijderen

nieuw

    


9-5-2011

nieuw

geen Warmtapwaterbereiding

    

    

geiser

    

    

collectieve combiketel

    

individuele combiketel

     

elektrische boiler

    

    

gasboiler

    

    

     100 %

0%

     

100 %

25,4

25,9


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 13 van 16

WEadviseurs

pagina 14 van 16

hoeveelheid

1,0

0,0

1,0

1,0

staal

    

    


25,4

0,0

0,5

25,4

aluminium

    

    

polyesther

    

    

zink

    

     

hout met bitumen

    

    

» Zonnecollector

0,0 huidig

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

nieuw

geen Zonnecollector

     

collectieve zvi

    

    

collectieve zonneboiler

    

    

individuele zvi

    

    

individuele zonneboiler

    

    

hoeveelheid

      0,0

2

0,0


0,0 0,0

89,5

0,0

0,0 huidig

geen PV-systeem

     

amorf silicium, folie (65 Wp/m2)

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

10,7

0,0

10,7

10,7


0,7

0,0

0,1

4,4

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

89,5

89,5

» PV-systeem

hoeveelheid

Hemelwaterafvoer 100 % 5,5

0,0

100 %

0,0

nieuw

geen Hemelwaterafvoer

    

pvc

     

polyetheen

    

    

zink

    

    

staal

    

4,4

0,3

0,4

0,3

0,4

0,8

0,8

0,8

0,8

0,4

0,4

0,4

0,4

1,3

1,3

1,3

1,3

4,3

4,3

4,3

4,3

     100 %

0%

     

100 %

    

    

hoeveelheid

12,0

0,0

12,0

12,0

    

    


0,3

0,0

0,1

0,3

CdTe dunne laag, paneel (100 Wp/m2)

    

    

kristallijn silicium, paneel (135 Wp/m2)

    

    

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Binnenriolering


0,0

0,0

0,0

0,0

geen Binnenriolering

    


0,0

0,0

0,0

0,0

pvc

     

polypropeen

    

polyetheen

    

» Overig

14,7

Warmtedistributie huidig

geen Warmtedistributie

    

polybuteen

    

staal

     


handhaven

verwijderen

2


     100 %

100 %

     


4,1

    

4,1

verwijderen

nieuw

polypropeen

    

    

polyetheen

    

    

    

keramiek

    

    

hoeveelheid

handhaven

verwijderen

2,8

nieuw

2


     100 %

100 %

    

2,8

107,0

107,0

0,0

0,0

2,8

2,8

0,0

0,0

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

2,8

1,0 11,9

100 %

handhaven

verwijderen

100 %

    

     

luchtverwarming

    

     0,0

0,0

107,0


0,0

0,0

0,0

1,9

Dakgoot

1,9

0%

4,5

nieuw

    

verwijderen

nieuw

     

     100 %

100 %

    

107,0

107,0

0,0

0,0

1,3

1,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

          

     100 %

100 %

    

107,0

107,0

0,0

0,0

4,3

4,3

0,0

0,0

Inrichting

     100 %

handhaven

huidig

0,7 verwijderen

huidig

» Keukenblok

0,0

handhaven

1,9 standaard

100 %

hoeveelheid

huidig

0,0

    



0,0

    

hoeveelheid

    

0,4

roestvaststaal

    

    

0,0

0,4

Elektraleiding

nieuw

mechanische afvoer

0,0

    


11,9

0,0 huidig

107,0

    

geen Elektraleiding Ventilatiekanaal

     107,0

    

hoeveelheid

    

0,0

    

polyetheen 11,9

    

     

100 %

geen Gasleiding

koper

100 %

     100 %

Gasleiding

nieuw

0,0

    

handhaven

     

0,0

     

huidig

    

0,0

polyetheen

0,0

pvc

0,0

pvc

0,0

geen Buitenriolering

0,0

    

0,8

0,0


geen Dakgoot

0,8

0,0

    

     

0,0

0,0

hoeveelheid

geen Ventilatiekanaal

0,0

0,0

huidig

mechanische afvoer

107,0

4,1

0,0

     

     107,0

107,0

Ventilatiesysteem

geen Ventilatiesysteem

    

4,1

    

koper

    

107,0

    

    

100 %

Buitenriolering

    

2,8

polybuteen


hoeveelheid

    

huidig

polyetheen

4,1

nieuw

Waterleiding

geen Waterleiding

32,4 4,1

     100 %

0,7

0,1

    


9-5-2011

geen Keukenblok

    

multiplex met keur

    

spaanplaat

     


    

handhaven

verwijderen

33,5

33,5

7,0

7,0

nieuw

          100 %

100 %

    

7,0

7,0

    

hoeveelheid

3,0

3,0

0,0

0,0


7,0

7,0

0,0

0,0


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 15 van 16

» Privacyscherm

16,9 huidig

handhaven

verwijderen

16,9

nieuw

WEadviseurs

pagina 16 van 16

hoeveelheid

3,0

3,0

0,0

0,0


1,3

1,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

geen Privacyscherm

    

    


    

    

volkern

    

    

geen Vaste kast/meterkast

    

baksteen

    

    

spaanplaat

     

glasplaat

    

    

multiplex met keur

    


     


    


    

100 %

100 %

Vaste kast/meterkast

    

16,9

    

hoeveelheid

hoeveelheid

4,9

4,9

0,0

0,0


16,9

16,9

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

» Terreinverharding

    

    

    

    

grind

    

beton tegels

     

beton klinkers

    

keramische klinkers

    

100 %

    

0,0

0,0


5,0

5,0

0,0

0,0

» Overig huidig

     

handhaven

verwijderen

hoeveelheid

1,0

1,0

0,0

0,0


0,5

0,5

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

Wastafel

     100 %

hoeveelheid

2,0

2,0

0,0

0,0


0,6

0,6

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

Douchebak

     100 %

hoeveelheid

1,0

1,0

0,0

0,0


0,3

0,3

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

    

0,0

1,9

1,9

0,0

0,0

5,0

5,0

0,5

0,5

0,5

0,5

0,6

0,6

0,6

0,6

0,3

0,3

0,3

0,3

0,0

0,0

4,6

     100 %

pvc

0,0

     100 %

     

1,0

nieuw

100 %

keramiek

     1,0

     100 %

     

1,9

    

5,0

4,6

Closetcombinatie

keramiek

    

     20,2

    

100 %

    

20,2

geen Closetcombinatie

1,9

     100 %

     100 %

hoeveelheid

geen Douchebak


1,9

nieuw

schelpen

keramiek

2

5,0

geen Terreinverharding

geen Wastafel

16,9

1,9

         

Bad

100 %

100 %

geen Bad

     

staal

    

         

acryl

    

    


0,0

0,0

0,0

0,0


0,0

0,0

0,0

0,0

huidig

handhaven

verwijderen

nieuw

Aanrechtblad

geen Aanrechtblad

    

kunstharsgebonden

    

spaanplaat

     

roestvaststaal

    

1,3

1,3

1,3

1,3

          100 %

100 %

         


9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 3

WEadviseurs

pagina 2 van 3

Renovatie 't Duifje » 't Duifje » Optimalisatie

ventilatie per vertrek te regelen


zelfregelende roosters

3

Gezondheid

CO2-regeling onderhoudscontract (bij mechanische) ventilatie goede gebruikshandleiding gesloten keuken

3.1

Geluid

3.1.1


3.1.1

Geluidbelasting van buiten

huidig

4,6

na ingreep

5,9

8,4

7,2

max. 250 1000

ongunstige locatie luchttoevoer goede reinigbaarheid ventilatievoorzieningen

150 3.2.4

≤ 53 dB

                              

>53 dB en ≤58 dB >58 dB en ≤63 dB >63 dB en ≤68 dB >68 dB en ≤73 dB >73 dB

                              

24

formaldehydehoudende materialen aanwezig (bv. spaanplaat)

0

geen onverpakte minerale vezels

-12

niet schilderen van binnenwerk

-18

asbesthoudende materialen aanwezig (niet afgeschermd)

-24

oplosmiddelen arme/-vrije lijmen en kitten

-30

geen pvc-houdende vloerbedekking

Minst geluidwerende constructie in de (geluidbelaste) gevel geen of matige kierdichting en/of zeer lichte borstwering enkele kierdichting + roosters en/of klepramen enkele kierdichting + suskast enkele kierdichting + gebalanceerde ventilatie dubbele kierdichting + akoestisch glas + suskast of gebalanceerde ventilatie dove gevel

3.1.3

                              

                              

-21

               

               

-24

                    

-12

3.2.5

-7

normaal geluidwerend: Ilu;k = 0 dB en Ico = 5 dB sterk geluidwerend: Ilu;k = +5 dB en Ico = +10 dB

3.1.5

7

lage temperatuurverwarming: radiatoren (vb 50/70°C)

14

radiatorenverwarming (70/90°)

21

luchtverwarming

29

lokale verwarming

3.2.6

                         

                         

          

          

5

                    

                    

23

                          

                          

                                       

                                     

0

0

6,1

8,6

3 2 3 -7 3

5 -7 5 5 -14 5 5 -5

14 7 0 -7 -14

toilet van bovenburen staat op lichte vloer, recht boven verblijfsruimte toe- en afvoerleidingen in schacht extra geïsoleerd

3.1.6

0

beperken stofconcentraties door centrale stofzuiginstallatie

24

                    

steenachtige constructie < 75 kg/m² of lichte houten constructies steenachtige constructie 75 tot 100 kg/m

2

gesloten verwarmingstoestel

-6

open verwarmingstoestel

0

meer dan één open verbrandingstoestel (lokale verwarming)

10 3.2.8

2

               

               

-5

elektrisch kooktoestel in plaats van gas

0

geen (voorzieningen voor) open haard of allesbrander

5

onderhoudscontract verbrandingstoestellen

Ontwerp er is een open verbinding tussen de woonruimten en de slaapruimten de woonruimten en de slaapruimten staan niet in open verbinding

          

          

-5

3.2.9

5

Installatiegeluid in eigen woning natuurlijke ventilatie of afzuigbox/wtw-unit met akoestische maatregelen mechanische afzuiging zonder maatregelen standleiding in het zicht wtw-unit zonder maatregelen

3.1.9

voldoende ventilatievoorzieningen in de badkamer

                    

                    

0

0

6,1

8,6

5

geen of weinig schimmelgevoelige materialen

-2

enkelglas in gevel van verblijfsruimten

-7

optrekkend vocht

-10

ongeïsoleerde begane grondvloer


3.2

Luchtkwaliteit

3.2.10

3.3

270


wel voorzieningen voor toevoer van ventilatie maar geen afvoer wel toe- en afvoervoorzieningen voor ventilatie, maar capaciteit onvoldoende voorzieningen voor toe- en afvoer van ventilatielucht conform Bouwbesluit nieuwbouw capaciteit ventilatievoorzieningen 1,5 x nieuwbouweis (t.b.v. CARA patiënten)

3.3.1

                         

                         

Thermisch comfort TO berekening

Ventilatie en regelgeving alleen ventileren door ramen te openen

8 8 4 4

-5 14 5 5 -5 -5 -5

250

Geen TO berekening beschikbaar

150


-56 -34

3.3.3

-23

Zomercomfort: TO-uren PMV > 0,5 ≤ 50 (of indicatiegetal TOjuli < 1)

0

> 50 en ≤ 150 (of indicatiegetal TOjuli ligt tussen 1 en 2)

45

> 150 en ≤ 300 (of indicatiegetal TOjuli ligt tussen 2 en 3) > 300 (of indicatiegetal TOjuli > 3)

Aanvullende voorzieningen ventilatiesysteem 3.3.4


-15


450

-28

Voorkomen vorming biologische agentia koudebruggen aanwezig wanden en plafonds badkamer houden geen vocht vast

3.1.8

0 -11

Beperken uitstoot verbrandingsgassen door overige kenmerken keukengeiser zonder afvoer naar buiten

goede gebruikershandleiding verbrandingstoestellen 3.1.7

5

Beperken uitstoot verbrandingsgassen verwarmingstoestel warmtepomp of collectieve verwarming, warmtelevering

Constructies binnen de woning (tussen verblijfsruimten)

steenachtige constructie ≥ 100 kg/m

Voorzieningen beperken stofconcentraties goede reinigbaarheid verwarmingsvoorzieningen

3.2.7

toe- en afvoerleidingen in schacht

3.2.3

                                          

3

Beperken stofconcentraties door keuze warmte afgiftesysteem lage temperatuurverwarming: wand/vloerverwarming

Installatiegeluid van buren standleiding van bovenburen niet of nauwelijks afgeschermd (loopt niet in schacht van steen of beton)

3.2.2

                                         

3

Constructie scheidingswand naar buurwoning slecht tot matig geluidwerend: Ilu;k ≤ -5 dB en Ico ≤ 0 dB

3.2.1

                                            

Beperken uitstoot schadelijke stoffen uit materialen geen fosfogips in plafonds/wanden/stucwerk

niet goed afgedichte begane grondvloer 3.1.2

3

                                         

9-5-2011

                   

                   

42 31 10 -31

Zomercomfort


9-5-2011

WEadviseurs

raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte > 40% 40% > raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte > 30% 30% > raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte > 20% raamoppervlakte ten opzichte van gebruiksoppervlakte < 20% te openen ramen (tenminste 2 x meer dan minimaal vereist) te openen ramen kleiner dan Bouwbesluit zomernachtventilatie lichte bouwwijze (bijvoorbeeld houtskeletbouw) massieve bouwwijze overstekken boven ramen op zuid buitenzonwering zonwerende beglazing (ZTA ≤ 0,35 ) slecht of matig geïsoleerd dak (Rc ≤ 1,5 m2K/W) boven verblijfsruimte koeling (vloerkoeling, airco)

3.3.5

lage temperatuurverwarming: radiatoren radiatorenverwarming luchtverwarming lokale verwarming

3.3.6

goede kierdichting enkelglas in gevel verblijfsruimten goede gevelisolatie tochtwerende voorzieningen ventilatietoevoer

3.3.7

individuele regelbaarheid ruimtetemperatuur

3.3.8

                         

                         

17

                         

                           

          

          

0

0

9,0

9,0

-6 0 3 3 -3 3 -3 3 6 8 6 -6 11

8 0 -7 -13

-3 7 -10 10 10

7 7


3.4

Licht en visueel comfort

50 30


Daglichttoetreding door oppervlak daglichtopeningen belemmering daglichttoetreding door hoge of zeer nabij gelegen gebouwen daglichtoppervlak in elke verblijfsruimte bedraagt minder dan 10% van vloeroppervlak daglichtoppervlak in elke verblijfsruimte bedraagt tussen 10% en 15% van vloeroppervlak daglichtoppervlak in elke verblijfsruimte bedraagt 15% of meer van vloeroppervlak

                    

                    

-10

               

               

5

0

0

-10 0 10

Visueel comfort (overig) voorkomen verblinding door daglicht/reflecties uitzicht op groen uitzicht op industrie of blinde gevels

3.4.4

-11

Individuele regelbaarheid traploos te regelen openen ramen

3.4.3

                                                                            

Wintercomfort door overige kenmerken ongeïsoleerde begane grondvloer

3.4.2

                                                                         

Wintercomfort door warmteafgiftesysteem lage temperatuurverwarming: wand/vloerverwarming

3.4.1

pagina 3 van 3

5 -5



9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 4

WEadviseurs

4.1.20


4


Gebruikskwaliteit

4.2 4.2.1

4.1 4.1.1

Toegankelijkheid

huidig

7,7

na ingreep

6,8

8,3

8,5


Functionaliteit

(overdekte en veilige) fietsenstalling aanwezig parkeren op max. 25 m

250 1000

4.2.2

breedte: b >= 1,2 m EN hoogteverschil <= 0,02 m of hellingbaan in looprichting max. 1:25 breedte: 0,9 m <= b < 1,2 m EN hoogteverschil <= 0,02 m of hellingbaan in looprichting max. 1:25 breedte: b < 0,9 m OF hoogteverschil > 0,02 m en hellingbaan in looprichting > 1:25

drie of meer gebruiksfuncties op elkaar

                 

                 

4.2.3

3

opp < 50 m2

3

50 <= opp < 100m2 150 <= opp < 200 m2

                    

                    

9

200 <= opp < 250 m2

9

0,22 >= optrede > 0,185 m optrede > 0,22 m

weerszijden entreedeur: opp >= 1,35x1,85 m (bxl) EN vrije ruimte naast slotzijde: b >= 0,35 m voldoet niet aan bovenstaande criteria

opp >= 250 m2

4.2.4

-5

150 <= opp < 175 m2

               

               

               

               

9

125 <= opp < 150 m2

-5

100 <= opp < 125 m2

-9

75 <= opp < 100 m2 opp < 75 m2

4.2.6

9 9 0

6,5 <= breedte < 7,5 m 5,5 <= breedte < 6,5 m

         

         

breedte < 4,5 m 5

0,85 <= breedte < 0,9 m breedte < 0,85 m

4.2.8

                              

11

                              

                              

11

                         

                         

11

                         

                         

                                            

                                            

               

               

               

               

                            

                            

7 4 0 -4 -7

7 4 0 -4 -7

               

               

                    

                    

0,8 <= breedte < 0,9 m 0,7 <= breedte < 0,8 m breedte < 0,7 m

2,8 <= hoogte < 3,2 m 9

2,6 <= hoogte < 2,8 m

0

2,1 <= hoogte < 2,6 m

-9

hoogte < 2,1 m

4.2.9

oppervlakte woonkamer >= 25 m2

0

oppervlakte keuken >= 9 m2 en breedte >= 2,4 m

-5

oppervlakte hoofdslaapkamer >= 10 m2 en breedte >= 2,7 m OF >=13 m2 en breedte >= 3,0 m

-9

oppervlakte overige slaapkamers >= 9 m2 EN breedte >= 2,4 m

Trap in de woning: aantrede aantrede > 0,22 m OF geen trap

aantrede < 0,13 m

geen bergruimte

               

               

9

buitenruimte >= 8 m2 OF >= 6 m2

0

geen buitenruimte

4.2.10

0,8x0,8 m <= lxb < 1,7x0,9 m (voor) EN 1,1x0,9 m 0,7x0,7 m <= lxb < 0,8x0,8 m lxb < 0,7x0,7 m

                    

9

8,0 <= opp < 12,0 m2

0

opp < 8,0 m2

-9

4.2.11

Afmetingen ruimten

eetmat woonkamer: lxb >= 2,5x2,5 m OF 3,1x2,5 m bezoekbaar vertrek entreeniveau: lxb>=4,3x3,0 m OF 3,6x3,6 m toilet: lxb >= 1,2x0,9 m EN deur in lange wand keuken: ter plaatse van aanrecht en kooktoestel: breedte >= 1,8 m hoofdslaapkamer: lxb >= 4,3x3,0 m OF 3,6x3,6 m badkamer: lxb>=2,15x2,15 m OF 2,7x1,7 m 2

prive buitenruimte: >= 4,0 m EN vrij bereikbaar GO >=1,5x1,5 m berging: breedte >= 2,0 m oppervlakte een of meerdere verblijfsruimten kleiner dan Bouwbesluit

                                                        

0 -6 -11

2 2 2 2 2 -2 2 -2

11 0 -11

Breedte smalste verblijfsruimte

1,8 m <= breedte < 2,4 m

                                                        

6

-5

breedte > 2,4 m zitmat woonkamer: lxb >= 3,4x3,0 m OF 3,4x3,3 m

11

Oppervlakte kleinste verblijfsruimte opp > 12,0 m2

                    

-11

-9

Vrije oppervlakte voor eerste en achter laatste traptrede in de woning lxb >= 1,7x0,9 m (voor) en 1,1x0,9 m (achter) OF geen trap

0 -6

Afmetingen ruimten

9

bergruimte >= 8% van GBO

0,13 <= aantrede <= 0,22 m

6

Netto verdiepingshoogte hoogte > 3,2 m

Trap in de woning: breedte breedte >= 0,9 m OF geen trap

1

breedte < 1,8 m

11 0 -11

1 1

4.2.12

1

Functionaliteit ruimten alle verblijfsruimten direct vanuit verkeersruimte bereikbaar

1

afsluitbare keuken

1

toilet per verdieping

1

verwarming per verblijfsruimte

1

electra aansluitingen conform eisen NEN1010

1

2 2 2 2 2

-1 4.2.13


4.1.19

                              

6

5

Vrije breedte verkeersruimte breedte >= 0,9 m

4.1.18

6

Beukmaat (hart-op-hart) grondgebonden woning breedte > 7,5 m

Binnendeuren

geen dorpels

4.1.17

         

Woninggrootte grondgebonden woning

4,5 <= breedte < 5,5 m

vrije ruimte naast slotzijde deuren: >= 0,35 m OF >= 0,5 m

4.1.16

         

Entreedeur woning weerszijden entreedeur: opp >= 1,5x1,5 m EN vrije ruimte naast slotzijde: b >= 0,5 m

4.1.15

150

0

Trap in de woning en gemeenschappelijke verkeersruimte: optrede optrede <= 0,185 m OF geen trap

4.1.14

250

Grondgebruik per woning

3

opp > 175 m2

4.1.13

6,2

Meervoudig grondgebruik

150

Verkeersroute op perceel tot entree woning: breedte niet aanwezig

4.1.12

6,2


100 <= opp < 150m2

4.1.11

0

Bereikbaarheid perceel OV halte op max. 300 m

4.1.4

0

max.

twee gebruiksfuncties op elkaar 4.1.2

pagina 2 van 4

0

0

5,8

9,1

Bedieningselementen hoogte: 0,9-1,2 m boven vloer EN 0,5 m vrij uit inwendige hoek

    

    

4.3

9 4.3.1


9-5-2011

Technische kwaliteit Startwaarde nieuwbouw 2006 = 10,0


250 250

9-5-2011

WEadviseurs

pagina 3 van 4

WEadviseurs

4.4.3 4.3.2

(Sociale) veiligheid woning vanuit woning zicht op openbare ruimte

Kwaliteit dak

                         


                         

16

opstelruimte voor entree zichtbaar vanuit omgeving en woning

8

toegangsdeuren zijn voorzien van buitenverlichting

0

achterpad ontbreekt OF is afsluitbaar OF is kort, recht en voorzien van verlichting

-8

gebouw is niet opklimbaar tot ten minste 3,5 m vanaf maaiveld

-16

goede gebruikshandleiding blinde gevel aan openbare ruimte

4.3.3

inbraakwerendheid van te openen delen in woningschil is minder dan weerstandsklasse 2

Kwaliteit dichte geveldelen

                         


                         

achterpad is smaller dan 1,5 m

14

achterpad (niet afgesloten, niet doodlopend) ligt in verlengde van ander achterpad

7

vrijstaande berging is niet voorzien van verlichting

0 4.4.4

goed voldoende matig slecht

4.3.5

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

                         

0

0

7,3

9,3

          

          

0

0

17 17 17 17 17 17 -17 -17 -17 -17 -17

100 100

14 4.4.5

7


0 -7 -14

Kwaliteit verwarmingsinstallatie uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.6

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit installatie warmtapwater uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.7

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit ventilatiesysteem uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.8

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit elektrische installatie uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.9

11 5 0 -5 -11

Kwaliteit sanitaire voorzieningen uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.10

8 4 0 -4 -8

Kwaliteit keukenblok uitstekend goed voldoende matig slecht

4.3.11

5 3 0 -3 -5


4.4

Sociale veiligheid Politiekeurmerk

4.4.1

                         

                                                             

Politiekeurmerk

voldoet aan Politiekeurmerk Veilig Wonen; Nieuwbouw

Kwaliteit kozijnen, ramen en deuren uitstekend

                                                            

-7 -14

voldoet aan Politiekeurmerk Veilig Wonen; Bestaande bouw 4.3.4

pagina 4 van 4

250

op basis van losse maatregelen



150

9-5-2011


9-5-2011

WEadviseurs

pagina 1 van 2

WEadviseurs

Renovatie 't Duifje » 't Duifje » Optimalisatie

de verschijningsvorm van het gebouw en zijn onderdelen is afwisselend


variatie in (beeld)contrasten is samenhangend

5

Toekomstwaarde

schaal en ritmiek in het gevelbeeld zijn logisch, tonen structuur de verschijningsvorm van het gebouw past binnen bij zijn context het gebouw is opvallend zichtbaar vanuit de openbare ruimte materiaalkeuze op "mooie" veroudering

5.1

Toekomstgerichte voorzieningen

5.1.1


5.1.2

Hoogwaardige elementen

huidig

6,3

na ingreep

6,6

7,9

8,7

max. 333 1000

het gebouw heeft geen duidelijke identiteit

dakoverstek, d >= 0,75 m dichte geveldelen van verblijfsruimten Rc >= 5,0 m²K/W dichte geveldelen van niet-verblijfsruimten Rc >= 3,5 m²K/W gevel gereed voor buitenzonwering gevel gereed voor vraaggestuurd ventilatierooster niet-vandaalbestendige bouwdelen en producten op kwetsbare plaatsen woningscheidende wand en vloer onder niveau Ilu;k >= 5 dB en Ico >= 10 dB geen lagetemperatuurverwarming (LTV) geen extra loze elektraleidingen met aansluitpunt naar alle verblijfsruimten

                                                    

                                                         


11


11

netto verdiepingshoogte h < 2,4 m

11

zorgvuldig ontworpen en gedetailleerde entree woongebouw/woning

11

uitzicht op gevarieerde buitenruimte vanuit zitpositie in verblijfsruimten

11

hoog daglichtniveau in verblijfsruimten

11

daglichttoetreding ook in verkeersruimte

-11

ruimte in meterkast voor domotica EN wandcontactdoos bereikbare leidingtracés gebouw ongeschikt voor actieve zonne-energie geen ruimte gereserveerd voor uitbreiding installatie

5.1.4

5.2 5.2.1

5.3.5

-11

Flexibiliteit

                     

0

0

6 6 6 -6

                          

                          

0

0

6,3

6,7

6 6 3 -3 6 6 6 6

zichtbare voorzieningen voor biodiversiteit

22

5 5 5 5

22 5.3.6

22


-22 -22

333 200

Mate van uitbreidbaarheid GO > +50% uitbreidbaar GO +25 tot +50% uitbreidbaar GO +10 tot +25% uitbreidbaar GO tot +10% uitbreidbaar niet uitbreidbaar

5.2.3

                         

                         

                             

                              

27

                    

                    

11

0

0

7,3

8,3

33 22 11 0 -11

Aanpasbare elementen scheiding van drager en inbouw doorbreekbare dragende wand(en) of wanddelen doorbreekbare zones in plafond en vloeren bereikbare en demontabele verbindingen van elementen installatiecomponenten niet eenvoudig aanpasbaar en vervangbaar elementen met korte levensduur niet vervangbaar ontwerpen

5.2.4

13 13 13 -7 -7

Verandering indeling niet-verblijfsruimte is eenvoudig aan te passen tot verblijfsruimte vertrekken eenvoudig te vergroten of verkleinen mogelijkheid slaapkamer en natte cel op entree niveau meerdere woonprogrammas binnen eenzelfde casco niet mogelijk

5.2.5

11 11 -22


5.3

Belevingswaarde Startwaarde nieuwbouw 2006 = 6,0

333 200

Belevingswaarde directe omgeving (binnen 400 m) monumentale/historische gebouwen aanwezig verscheidenheid aan gebouwfuncties aanwezig gevarieerd en samenhangend straatbeeld geen speelvoorzieningen aanwezig geen openbare voorzieningen aanwezig (winkels, cultuur) geen recreatief water, groen, plein of park aanwezig

5.3.3

                   

6

Educatieve waarde zichtbare systemen voor duurzame energie

-11

zichtbaar duurzaam materiaalgebruik


5.2.2

5.3.2

                                          

6


5.3.1

                                         

6

-11

Toekomstige duurzamere uitrusting trap geschikt voor zweef- of trapplateaulift OF geen trap

                                      

Belevingswaarde binnen gebouw de ruimtelijke werking en/of plattegrondindeling is bijzonder en gevarieerd

zichtbare systemen voor waterverwerking 5.1.3

                                     

200 5.3.4

afstemmen onderhoud en levensduur bouwdelen

pagina 2 van 2

                                

                               

13 13 13 -13 -13 -13

Belevingswaarde buitenzijde gebouw


9-5-2011


9-5-2011

Bijlagen. Afstudeerscriptie Duurzaam Renoveren. Auteurs: Remco Wigman BT Michel Stammers BT

Recommend Documents