beter
BIG • EN DAAROM
VACCINEERT U... • EERSTE WEEK ENTEN OF TOCH LATER? • ANTIBIOTICAGEBRUIK GEDAALD IN 2010
Meten is weten, en wegen is: een hele klus Wat is het toch heerlijk te werken bij een bedrijf, waar alles is gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek. Elke punt en komma zijn onderzocht voordat er uitspraken worden gedaan. Wij willen namelijk 100% kunnen staan voor de producten die wij verkopen. Dit betekent dat wij alles wat los en vast zit moeten meten. Dit advies geven wij ook altijd aan varkenshouders die nieuwe dingen willen uitproberen: ‘meet wat er gebeurt en bereken het rendement van je investering’. Dit is het beste advies dat we kunnen geven, want vaak geloof je iets pas als je het zelf ziet. Laatst kregen we de vraag een bedrijf te helpen met het in kaart brengen van het effect van een vaccinatie. Geen probleem natuurlijk, daar helpen we graag aan mee, maar wat bleek: het was wel een flinke klus. Het ging om een groot vleesvarkensbedrijf waar de helft van de dieren was gevaccineerd en de andere helft niet. Er was besloten alle dieren individueel te wegen. Met vier man sterk, gewapend met twee weegschalen, gingen wij op een mooie woensdagmorgen aan de slag. Totdat een van de weegschalen het begaf. De weegschaal gaf niet toe aan onze smeekbedes weer mee te werken en vier uur later waren we met het zweet op de rug klaar… Met de eerste ronde welteverstaan, want het betrof hier slechts twee afdelingen. Nu zult u misschien denken: dat kan ik veel sneller. Maar de ervaring laat zien dat vanwege de tijd die het kost om zaken op uw bedrijf echt goed in kaart te brengen, er in de praktijk veel te weinig wordt gemeten en gewogen. Het is dus hoog tijd dat we gebruik gaan maken van nieuwe technieken om op een snelle en eenvoudige manier in kaart te brengen wat er in onze stallen gebeurt. Want of het nu gaat om nieuw voer, een andere beer of gezondheidsmaatregelen, u wilt toch ook weten wat het u oplevert?
Drs. Geert Wielsma Contactgegevens specialisten varkenshouderij Ludwig ten Broeke, productspecialist varken Wim Hondelink, accountmanager Oost-Nederland Arjon Velthoen, accountmanager Zuid-Nederland Ferry ten Brinke, accountmanager Noord-Nederland Geert Wielsma, technical accountmanager/dierenarts Nico Wertenbroek, technical servicemanager/dierenarts Martijn Steenaert, technical servicemanager/dierenarts
telefoon +31 (0)6 29 59 11 13 +31 (0)6 53 15 66 02 +31 (0)6 15 04 02 98 +31 (0)6 55 69 79 88 +31 (0)6 53 93 83 87 +31 (0)6 46 31 61 55 +31 (0)6 29 59 11 17
Colofon BeterBIG is een magazine voor professionals in de varkenshouderij. Deze uitgave wordt u aangeboden door Boehringer Ingelheim bv en verschijnt 3 keer per jaar. U kunt zich als abonnee aanmelden via onderstaand adres. Boehringer Ingelheim bv, Comeniusstraat 6, 1817 MS Alkmaar Postbus 8037, 1802 KA Alkmaar Tel: +31 (0) 72 566 2411 fax: +31 (0) 72 564 3213 e-mail:
[email protected] www.boehringer-ingelheim.nl Redactie Drs. Geert Wielsma, Ir. Sander Bouwman Eindredactie en productie TextArt, Heerhugowaard Vormgeving Studio Martin Rasch, Opmeer Suggesties Heeft u suggesties, vragen of opmerkingen, laat het de redactie weten. © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.
2
Nieuwsberichten
Minder antibiotica, yes we can! U heeft nog twee maanden de tijd om mee te dingen naar de prijzenpot van € 10.000,MINDER ANTIBIOTICA
door uw ervaringen met het verminderen van het antibioticagebruik op
YES WE CAN!
uw bedrijf met de sector te delen.
AWARD
Deze zomer buigt de jury zich over de ingezonden verhalen en maken wij van alle inzendingen een prachtige bundel die we in oktober op het symposium aan onze staatssecretaris hopen te overhandigen. Daarmee laten we zien dat de sector in staat is verantwoordelijkheid te nemen. Het boek geeft ook praktische tips over hoe u op uw bedrijf
aan de slag kunt gaan. Kijk voor meer informatie op www.minderantibiotica.nl of mail naar
[email protected].
Nieuwe caps voor de FLEX-vaccins
Onlangs zijn de aluminium caps op de verpakkingen van CircoFLEX en MycoFLEX dusdanig aangepast dat ze beter aansluiten bij de behoefte van de gebruikers die beide producten mengen. De gekleurde groene of rode cap op de nieuwe flacons is namelijk gemakkelijk te verwijderen door het uitstekende lipje. Bij enkelvoudig gebruik van de vaccins op de 1 ml FLEX-spuit is het belangrijk dat de cap niet wordt verwijderd. Dit zou in sommige gevallen een lekkende fles tot gevolg kunnen hebben.
Nu ook 10 doses CircoFLEX en MycoFLEX Van CircoFLEX en MycoFLEX wordt de 50 doses het meest gebruikt. Van MycoFLEX is ook een 100 doses beschikbaar. Sinds kort zijn de FLEX-vaccins ook in 10 doses verkrijgbaar. Het voordeel van de kleine verpakking is dat u de hoeveelheid vaccin beter kunt afstemmen op het aantal te vaccineren varkens.
3
Preventie
En daarom vaccineert u… Vaccinaties zijn langzamerhand niet meer weg te denken uit de moderne varkenshouderij. Waar we vroeger vaccinaties vooral kenden uit de verplichte campagnes zoals tegen de ziekte van Aujeszky, worden ze nu steeds meer gezien als managementondersteuner. Aan elke vaccinatie hangt natuurlijk wel een prijskaartje en in het huidige prijsklimaat in de varkenshouderij is het dus verstandig goed te kijken naar het doel van de investering. Om u hierbij te helpen, zetten we een aantal belangrijke zaken onder elkaar. Er zijn verschillende redenen waarom u kunt kiezen vaccinaties in te zetten op uw bedrijf. Er zijn drie veel voorkomende redenen.
1
Ziektes voorkomen. De meest voorkomende strategie is natuurlijk het vaccineren van een dier om te voorkomen dat het dier ziek wordt. Al sinds het einde van de 18de eeuw is de techniek bekend om mensen te beschermen tegen ziektes door ze er gecontroleerd mee in contact te brengen. U kunt zich voorstellen dat met de primitieve methodes regelmatig zaken misgingen, omdat de toen gebruikte vaccins mensen toch ziek maakten, of dat vaccins erg irriterend werkten. Deze methode is door de eeuwen heen verfijnd. Op dit moment zijn er voor zowel mensen als dieren vaccins, die ervoor zorgen dat ziektes voorkomen worden zonder dat de vaccinatie zelf voor schade zorgt. De vaccinatie ‘traint’ het immuunsysteem van het dier, zodat in geval van een infectie het dier zelf in staat is afweer te bieden. Een dier moet twee keer worden gevaccineerd met een 2-shot vaccin, of één keer met een 1-shot vaccin. Om een beschermende immuniteit op te bouwen zal elk dier aan een gelijke hoeveelheid vaccin moeten worden blootgesteld, onafhankelijk van het lichaamsgewicht. Een big van 2 kg heeft dus eenzelfde dosis nodig als een zeug van 250 kg. Dit is dus anders dan bij het toedienen van antibiotica. Onderdoseren met vaccins zal het resultaat drastisch verminderen. Het doel van deze vaccinaties is gericht op het beter laten renderen van het bedrijf. Dieren die beschermd zijn tegen veelvoorkomende chronische ziektes, zullen beter groeien en veel efficiënter met hun voer omgaan. Op deze manier zijn vele euro’s per varken te besparen.
2
Besmettingsgevaar verminderen. Door te vaccineren verlaag je de infectiedruk. Hoe meer dieren beschermd zijn tegen een ziekte, des te lastiger is het voor een kiem te blijven circuleren en dieren te infecteren. Om ziektes onder controle te houden, kan het van belang zijn dieren preventief te vaccineren. Zij hebben zelf mogelijk geen last van een ziekte, maar kunnen deze aandoening wel verspreiden of in stand te houden in een stal.
4
3
Biggen beschermen door de zeugen te vaccineren. Op deze manier zullen er extra veel antistoffen in de biest worden aangemaakt, zodat de jonge biggen tegen een specifieke ziekte worden beschermd (passief). Het beschermen van biggen via de biest heeft effect zolang de big blootstaat aan de antistoffen in de biest. Dit varieert van ziekte tot ziekte, maar zal in de regel niet langer aanhouden dan de eerste levensweken. Een goed voorbeeld van een dergelijke vaccinatie is de coli-enting bij zeugen. Deze wordt bewust aan zeugen gegeven omdat de problemen met coli vooral in de eerste levensweken spelen. In de figuur hieronder staat voor de belangrijkste aandoeningen aangegeven hoe lang de biestbescherming duurt. Zo kunt u een inschatting maken of het vaccineren van uw zeugen helpt om uw biggen te beschermen tegen een bepaalde aandoening. Controleer hierbij of de biggen ook genoeg biest opnemen. Als dit niet het geval is, komt de werking van de zeugenenting minder tot zijn recht. Worden biggen later in het leven pas geïnfecteerd, zoals bijvoorbeeld vaak bij mycoplasma het geval is, dan is vaccinatie van de biggen zelf noodzakelijk voor een Verloop van maternale antilichamen bij biggen
actieve bescherming tot aan de slachthaak.
Ingelvac CircoFLEX Een voorbeeld van een modern vaccin is Ingelvac CircoFLEX. Dit vaccin bestaat uit een antigeen dat qua vorm identiek is aan het circo-virus. Daarnaast bevat dit vaccin een geavanceerd adjuvans dat zorgt voor een snelle en langdurige werking van het vaccin. De carbomeerstructuur geeft een deel van de antigenen direct af en houdt een deel van de antigenen ‘gevangen’ nadat het is geïnjecteerd, om deze vervolgens langzaam vrij te laten. Hierdoor vindt een continue stimulering van de weerstand plaats en worden de dieren optimaal beschermd. Dit is in nevenstaande illustratie grafisch weergegeven. TIP: Maak aangemaakte vaccins meteen op. Dan weet u zeker dat de werking is gegarandeerd en contaminatie tot een minimum wordt beperkt. Als een flesje is opengemaakt, bestaat het risico dat bacteriën of schimmels zich erin gaan nestelen en vermenigvuldigen. Vooral bij vaccins waaraan geen conserveringsmiddelen zijn toegevoegd, is het erg belangrijk alert te zijn op hygiënisch werken.
5
Vaccineren
Eerste week enten of toch later? De meest gestelde vraag over vaccineren luidt steevast: ‘wat kost die enting nou?’ Een terechte vraag, want het gaat immers om een grote investering. De vraag die daarna meestal volgt, is: ‘wanneer kan ik het beste vaccineren?’. Het antwoord hierop is vrij simpel; namelijk op het moment dat het vaccin het meeste geld zal opbrengen. In de bijsluiters van alle vaccins staat vermeld vanaf welke leeftijd u de dieren kunt vaccineren. Aangetoond is dat het vaccin dan zal werken. Voor aandoeningen als mycoplasma en circo betekent dit vaak dat biggen rond het spenen gevaccineerd kunnen worden. In de praktijk geeft men soms de voorkeur aan een enting in de eerste week, zodat deze met de biggenbehandelingen kan worden gecombineerd. Dit kan tot gevolg hebben dat bij een deel van de biggen de vaccinatie minder goed aanslaat. Dit heeft te maken met de bescherming die de biggen via de biest verkrijgen en die dan nog in hoge mate aanwezig is. Na een paar weken is deze voldoende afgenomen zodat vaccinaties dan beter kunnen aanslaan. Daarnaast is het in ieder geval beter dieren te enten wanneer de stress het laagst is. En dat is bij de biggenbehandelingen nooit in de eerste week het geval. Denk dus voordat u gaat vaccineren goed na hoe u uw vaccinatie het beste laat renderen. Misschien dat de meest gestelde vraag dan niet wordt wat een vaccinatie kost, maar wat deze u oplevert.
Wist u dat: Er geen enkel 1-shot biggenvaccin is dat voor de 7e levensdag mag worden toegediend? Kijkt u maar eens in de bijsluiter van de vaccins die u zelf gebruikt of vraag het na bij uw dierenarts. Het is ook zelden nodig, omdat veel ziektes pas flink verspreiden als de dieren opgelegd worden in de vleesvarkensstal.
6
Nieuws
Wat zijn uw ervaringen met circo-vaccinatie? Deze vraag stelden wij vorig jaar in een grootschalig onderzoek naar uw ervaringen met circo-vaccinatie. De resultaten tonen een grote verscheidenheid aan effecten waarbij een verhoogde groei en een betere uniformiteit veel werd gezien. Verder werd meerdere keren verbeterde voederconversie genoemd. Daarnaast viel op dat het antibioticagebruik in een groot aantal gevallen was gedaald. Goed nieuws voor bedrijven die hun dagdoseringen omlaag willen brengen.
Project ‘1000 gram groei’ Wageningen UR Livestock Research heeft onderzoek gedaan naar de succesfactoren van de best draaiende vleesvarkensbedrijven voor groeisnelheid en voederconversie. Hieruit kwam naar voren dat de gezondheid van de biggen een van de belangrijkste aandachtspunten is. Specifieke punten uit het gezondheidsmanagement die bij de zes onderzochte topbedrijven opvielen, waren een goede ontwormingsstrategie en mycoplasma-vaccinatie. Op vijf van de zes bedrijven waren de biggen tegen mycoplasma gevaccineerd.
Antibioticagebruik gedaald In 2010 is het gebruik van antibiotica in de veehouderij met 12% gedaald (bron: FIDIN). Dat is goed nieuws, maar we zijn er nog niet. Aan het eind van 2011 moet het gebruik met 20% zijn afgenomen ten opzichte van 2009. Denemarken, waar het gebruik in kilogrammen veel lager ligt dan in Nederland, is in januari begonnen met het gele kaarten-systeem. Bedrijven die meer gebruiken dan twee keer het landelijk gemiddelde kunnen voortaan worden gestraft. Ook zijn in Denemarken de derde keuze antibiotica in de veehouderij al verboden en men denkt erover zelfs middelen als tylosine te verbieden. Het afkondigen van dergelijke maatregelen in een land waar het gebruik al veel lager is dan in ons land, roept de vraag op wat ons de komende jaren nog te wachten staat.
7
Partner in Preventie
Nu n ook i os. 100 d
1-shot vaccin tegen Circo
1-shot vaccin tegen Mycoplasma
Enterisol® Ileitis
PRRS MLV
PRRS KV
Vaccin tegen PIA
Levend PRRS vaccin
Geïnactiveerd PRRS vaccin
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Boehringer Ingelheim Vetmedica bv, Postbus 8037, 1802 KA Alkmaar,
[email protected], telefoon: 072-5662411. Alle bovenstaande producten zijn UDD. Voor nadere informatie: vraag naar de bijsluiter.
