Bidden voor dummies Leeftijd: 12-16, 16+ Soort bijeenkomst: catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Bidden Tijdsduur: 1 uur 40 min. Kennisspel, stellingenspellen en gebedshoudingen. Alleen in je bed, op de fiets, of in de kerk. Overal kun je bidden. Voor anderen, voor jezelf, voor God. Er wordt heel wat gebeden in Nederland. Maar wat en hoe bid jij eigenlijk? In dit programma veel informatie en verschillende korte werkvormen voor beginners ... en zijn we dat niet allemaal? Hoe? Bidden is spreken met God. Je vertelt hoe je dag was, of je vraagt om hulp bij moeilijke en spannende dingen. Waar en wanneer je maar wilt, en zo lang als je wilt. Bij God staat de deur elk moment open voor wie met Hem wil spreken. Het maakt dan ook niet uit met hoeveel woorden dat gebeurt. Of het nu prachtige zinnen zijn, of maar enkele woorden. In Mattheüs 6: 7 zegt Jezus zelfs dat we niet met ‘omhaal van woorden' moeten bidden. ‘Zingen is dubbel bidden' is nog zo'n bekende uitspraak. Door te zingen, vertel je niet alleen wat je wilt, maar je beleeft het ook. Van blije muziek word je zelf ook blij, en rustige muziek helpt je stil te worden en je te concentreren. Ten slotte kan je gebedshouding een manier zijn om je gebed intens te beleven. Zitten, staan, knielen, je handen gevouwen, open of omhoog; allemaal manieren om je gevoel te uiten. Zo kun je zelfs dansend bidden! Soms is het fijn om God een brief te schrijven. Dat kan op allerlei websites (o.a. www.briefaangod.nl of www.eo.nl/brievenaangod.nl) en je kunt er zelfs mee op tv of op de radio komen. Maar je kunt je brief ook gewoon voor jezelf houden. Anderen bidden liever zonder woorden. Bijvoorbeeld door stil te worden en je te concentreren op God. Door te mediteren. Je kunt ook mediteren om rustig te worden, om spanning kwijt te raken. Daar is niks mis mee, maar dat noem je meestal geen bidden. Kortom: bidden is ‘in contact komen' met God. Op welke manier dan ook. Waarom? Je kunt je afvragen waarom je zou bidden. God weet tenslotte al wat je nodig hebt, vóór je erom vraagt. Mensen die dicht bij je staan, weten dat je van ze houdt. Maar toch is het fijn als je dat regelmatig zegt. Mensen die dicht bij je staan, weten wat je nodig hebt. Toch is het goed om dat af en toe uit te spreken. Dat geldt ook voor je gebed. Bidden kun je doen om God te prijzen, te danken, iets te vragen of gewoon, om contact te krijgen.
Voicemail Antwoordt God dan ook? Een donderende stem uit de hemel, die hoor je, behalve in een zekere hypotheekreclame, maar zelden. Toch zeggen veel mensen dat ze contact met God ervaren. God lijkt vaak een soort voicemail. Je kunt je boodschap inspreken, maar er volgt niet meteen een reactie. Als je vaker bidt en contact zoekt met God, kun je wel leren de antwoorden te herkennen. Daarvoor moet je je wel open stellen. Sommige mensen ervaren God als ze in de natuur zijn. Anderen tijdens een concert, in een lied of bij een kerkdienst. Dan worden ze warm van binnen, krijgen kippenvel, voelen zich geraakt. Anderen ervaren God in een gesprek met iemand, die iets zegt of doet dat een antwoord geeft op hun gebed. Misschien is het niet goed te begrijpen als je het nooit hebt ervaren. Dat geeft ook niks. Het gebeurt bij iedereen op een andere manier. Soms gebeurt het dat er een directe reactie op je gebed lijkt te komen. Waar je om vraagt, gebeurt gewoon. Toch is God geen ‘wensput'. Het is soms moeilijk te begrijpen wat God doet, in reactie op je gebed. Soms gebeuren dingen niet zoals je verwacht of wilt. Dat maakt bidden zo moeilijk, maar ook zo bijzonder. Zeker omdat het tóch fijn is om te doen. Omdat het prettig is om je vragen, problemen of blijdschap een richting te geven. Je legt het bij God neer en je kunt erop vertrouwen dat het in goede handen is. Goed of fout? Kan een gebed goed of fout zijn? Er zijn drie dingen heel belangrijk bij bidden: oprechtheid/eerlijkheid, gerichtheid op God en concentratie: je even afsluiten van alle andere dingen om je heen. Kan dan zelfs vloeken bidden zijn? Als een vloek uit je mond glipt, is dat vaak zonder dat je je concentreert op wat je zegt. Als je even nadenkt, bedenk je vaak dat je het niet meent. Dus oprecht is het ook niet. Vaak is het niet gericht op God, maar eerder op (frustratie over) een ander. In die zin is vloeken echt geen bidden. Eigenlijk is er maar een manier om te leren bidden: ga rustig zitten, richt je op God, laat je gedachten gaan, blijf eerlijk en... hé, je bidt!
DOEN: INTRODUCTIESPELLEN BIDDEN Tijdsduur: tien minuten Nodig: stopwatch, bloknoot, pen, kaartjes met de te raden zinnen Er zijn allerlei eigenschappen die voor bidden erg handig zijn. Denk aan concentreren, luisteren en begrijpen. Als opwarmer en afsluiter bij ‘bidden voor dummies' zijn diverse spellen geschikt. Hier vind je aanvullingen op onderstaande werkvormen. Hints Speel het bekende spel hints volgens de spelregels en uit te beelden zinnen. Welk team is het beste?
DOEN: BIDDEN IN THEORIE Tijdsduur: veertig minuten Nodig: kaartjes uit de download Jij zegt het
Download en print van de website de kaartjes met korte uitspraken over bidden. Download en print de antwoordkaarten in drie categorieën: eens, oneens en weet niet. Er zijn drie speelmogelijkheden: 1) Leg een aantal uitspraakkaartjes open op tafel. Ieder legt daarbij zijn antwoordkaart naar keuze: eens, oneens of weet niet. Bespreek met elkaar de antwoorden bij enkele uitspraakkaartjes. 2) Leg de stapel uitspraakkaarten en de stapel antwoordkaarten blind op tafel. Neem van elke stapel een kaartje en zoek vervolgens iemand anders in de groep van wie je denkt dat diegene dat antwoord zal geven. Lees het bidkaartje voor en vraag degene die je uitgezocht hebt daarop te reageren. Geeft diegene het antwoord van je antwoordkaartje, dan mag je de bidkaart houden. Geeft diegene een ander antwoord, dan gaan beide kaartjes onderop de stapels. Wie kent haar of zijn medegroepsgenoten het beste? 3) Leg de stapel uitspraakkaarten en de stapel antwoordkaarten blind op tafel. Neem om de beurt van elke stapel een kaartje. Geef telkens een argument waarom deze kaartjes bij elkaar passen. Geef vervolgens je eigen mening en bespreek beide meningen met elkaar. Jij ook?! Bespreek met elkaar de volgende vragen: - Bid jij wel eens? - Heb je vaste momenten om te bidden? - Heb je vaste plaatsen om te bidden? - Doe je wel eens schietgebedjes? - Welke situatie kun je je herinneren waarin of waarvoor je gebeden hebt? - Wat gebeurt er als je bidt (met jezelf, je omgeving, je geloof)? Doe normaal Noem telkens een van onderstaande woordparen op. Wie het met het eerste woord meer eens is, gaat links staan, wie het met het tweede meer eens is, gaat rechts staan. Vraag vervolgens een paar mensen hun standpunt toe te lichten. Bidden: in stilte - hard op alleen - samen knielend - staand alleen met je eigen geloofsgenoten - samen met wie dat wil tot God - tot een algemene macht voor God - voor jezelf tot heiligen/middelaars - direct tot God kan overal - kan alleen op heilige plaatsen mag altijd - mag alleen op bijzondere momenten op vaste tijden - wanneer je wilt voor anderen - voor jezelf vooral om God te eren - vooral om God te vragen handen gevouwen - handen aan het stuur in de kerk - in bed Natuurlijk zijn dit geen vaststaande tegenstellingen. De antwoorden kunnen echter wel een richting aangeven en meer mogelijkheden om te bidden dan je in eerste instantie had bedacht. Als dit tijdens het spel nog niet naar voren is gekomen, vraag dan later nog wat is opgevallen.
DOEN: BIDDEN IN PRAKTIJK Tijdsduur: 30 minuten Nodig: voldoende ruimte, cd's met rustige (liefst instrumentale) muziek, cd Taizé, cd Opwekking, cd met gezongen kyrie of downloads via www.msnmusicexperience.nl (zoeken op titel). Tekst van het Onze Vader Gebedshoudingen Bidden kan op veel manieren, in veel houdingen. De bekendste is ongetwijfeld met de handen gevouwen. Maar er kan veel meer. - Verzin samen welke gebedshoudingen er nog meer zijn. - Welk soort gebed past goed bij deze houdingen? (zie voor soorten gebeden en gebedshoudingen programma .....)
Enkele hiervan ga je uitproberen. Of dit lukt, hangt af van de houding van de groep, maar vooral van de groepsleiding. Spreek af dat iedereen stil blijft. Er wordt niet gelachen, niet raar gekeken en de mobieltjes staan uit. Als groepsleiding breng je dit met overtuiging en je tolereert geen oneerbiedig gedrag. Uiteraard geldt voor alle houdingen dat iedereen mee mág doen, maar wie zich er niet prettig bij voelt, hoeft dit niet te doen. Blijf dan rustig zitten/staan en geef de rest de kans wél mee te doen. Iedereen zoekt een plaats in de ruimte met voldoende bewegingsruimte. Lees de volgende tekst voor en maak samen de bewegingen: "We leven in een drukke wereld, hebben een druk leven. Het is soms moeilijk om je te concentreren op God, de wereld om je heen en jezelf. Daarom gaan we in alle rust proberen om hier aanwezig te zijn." Zet rustige muziek aan. Spreek de volgende tekst uit en voer intussen de bewegingen die tussen haakjes staan rustig uit. "We zijn op deze aarde, die geschapen is door God (raak de grond aan). We zijn hier om God, de Allerhoogste, te eren (steek je armen in de lucht). We zijn hier gekomen om elkaar te ontmoeten (kijk je buren links en rechts aan)." Doe dit drie keer en sluit af met "We staan met beide benen op de grond, voelen ons verbonden met de Allerhoogste God, en met elkaar (doe alle drie de bewegingen na elkaar)." Zet de nu achtereenvolgens de Taize-, kyrie- en opwekkingsmuziek op en neem de verschillende houdingen daarbij aan. bespreek na afloop hoe het voelde en wat het met je deed. - Gebed om de Geest: staand of zittend met de handen open (Veni Sancte Spiritus, Taizé); - Kyrielied: rechtop knielend en/of voorovergebogen knielend (klassiek kyrie, kyrielied dat in de kerk gezongen wordt); - Aanbiddingslied: staand met de hand(en) omhoog of rustig heen en weer wiegend op de muziek. (Opwekking 430: Heer ik prijs Uw grote naam/Lord, I lift your name up high). Uiteraard zijn er meer houdingen en muzieksoorten mogelijk.
Onze Vader Download en print de tekst of schrijf de tekst over op een groot vel en bekijk zin voor zin wat er nu eigenlijk staat. Probeer samen tot een nieuwe versie van dit gebed te komen. Iedereen beantwoordt eerst individueel (enkele van) deze vragen: - Hoe zou je God aanspreken? Welke ‘karaktertrekken' heeft Hij? - Waar denk jij dat God is? - Wat zou jij willen dat God doet op aarde? - Wat heb jij elke dag weer nodig van God? - Waar heb jij vergeving van God voor nodig? - Wat of wie kan jou in verleiding of beproeving brengen? - Wat zou jij kunnen doen om God blij te maken? - Waar is God aanwezig? Wat is van Hem (de aarde, je leven, de macht, de hemel, de eeuwigheid)? Bespreek de antwoorden (uiteraard op vrijwillige basis). Voeg jullie antwoorden samen en maak er een gebed van, spreek dit als afsluiting samen uit. Eventueel ieder een regel.
