Beteugel uw stress. uw leef- en eetwij(s)zer. Voedsel om te ontstressen. Slimmer door goed eten. opvoeden in deze tijd

uw leef- en eetwij(s)zer

24 1989-2013

®

Voedsel om te ontstressen

Slimmer door goed eten

opvoeden in deze tijd

overbevissing

Beteugel uw stress Belgisch voedingsmagazine Orthofyto Media

Afgiftekantoor Lochristi | V.U.: Orthofyto Media | Nieuwdorp 57 | 9190 Stekene België e 10,50 | Nederland e 10,50 | jaargang 10 | mei/juni 2013 | tweemaandelijks | P602654

69

Vitaliteit en Kracht

NitroGreens

®

100% biologisch mengsel van sappen, extracten en concentraten -

-

Grassappen van gerst, tarwe, haver, kamut en alfalfa, kiemen van biologische bloemkool, broccoli en boerenkool, acerola kers, pepermuntblad, biologische sappen van wortelen en rode biet, steviablad extract. Hoge ORAC-waarde*: 3250 per maatlepel

energeticanatura.com

121303

* ORAC-waarde: Oxygen Radical Absorbance Capacity

Dit is een

product

®

Inhoud Leef Nu LeefNu

LeefNu geeft belangrijke adviezen en info om onnodige medische kosten uit te sparen. Nog meer info kan je vinden op de open en gesloten website van FIOW: www.fache-instituut.be en in al de cursussen van het Instituut.

uw leef- en eetwij(s)zer

LEEFNU N°69 – JAARGANG 10 – mei-juni 2013 24 1989-2013

®

n REDACTIONEEL

n ACTUEEL

• Wat leert het ongeval in Wetteren op 7 mei 2013 ons werkelijk?......................... 4

• Nanotechnologie: economisch interessant, veiligheid discutabel! ..................................... 6

n VOEDINGSDOSSIER • Beteugel uw stress........................................... 7

n ORTHOTARISCHE gastronomie

Voedsel om te ontstressen

• Pluk het voorjaar! .......................................... 10

slimmer door goed eten

opVoeden in deze tijd

oVerbeVissing

69

LeefNu blijft – naast Orthofyto – het enige orthomoleculaire vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren.

• Voedsel om te ontstressen .......................... 16

n DIERENRUBRIEK

• Voeding bepalend voor hersenfunctie kind................................................................... 18

• Verse en rauwe hondenvoeding Deel 2.....30

n uit de praktijk • Opvoeden in deze tijd....................................22

LeefNu, een neutraal vakblad

• Raw food; meest natuurlijke voeding of hype............................................................. 12

n Medisch dossier beteugel uw stress

Belgisch voedingsmagazine Orthofyto Media

Afgiftekantoor Lochristi | V.U.: Orthofyto Media | Nieuwdorp 57 | 9190 Stekene België e 10,50 | Nederland e 10,50 | jAArgANg 10 | Mei/jUNi 2013 | tweeMAANdeLijkS | P602654

n EETWIJZER

n ORTOMOLECULAIRE WAARSCHUWINGEN • De verschuiving van gezondheid naar ziekte.33

•

n TOXITEIT

n ORTHOTRENDS

• Kunnen wij nog gezond wonen in ons huis?......................................................25

• Vitamine D kan helpen bij diabetes............37 • Meer groente en fruit leidt bij vrouwen tot lagere incidentie blaaskanker.......................37 • Langer leven door gezonde leefstijl en volgen van de anti-kanker richtlijnen......................38 • Intermitterend vasten helpt bij diabetes, obesitas en hart- en vaatziekte ..................................38

n ECOLOGIE • Overbevissing ................................................28

Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

in volgend nummer.......................... 39 colofon...................................................... 39

Erkenning LeefNu LeefNu is sinds juni 2007, het enige neutrale Orthomoleculaire Wetenschappelijke Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

Publiciteit

Nieuws Faché Instituut

• • • • •

• Bistro 5, deel 5................................................27

Energetica Natura: Nitrogeens...................... 2 Pharma Nord: B-Slender................................ 6 Nordic Naturals: Pro Omega........................ 24 Ojibwa De Roeck: Ultimate Oil Bend.........29 Energetica Natura: Dopatropic....................40

Wenst u nog meer info? Bezoek de nieuwe gesloten website www.fache-instituut.be en vraag uw paswoord aan.

Het FIOW behoudt zich het recht om op elk moment haar prijzen te wijzigen. De prijzen vermeld op onze website www.fache-instituut.be op het moment van de aankoop zijn bindend.

Redactioneel

Wat leert het ongeval in Wetteren op 7 mei 2013 ons werkelijk?

D

e treinramp van Wetteren beroert alle gemoederen. Ook de onze. Vooral toen we kennis namen van het chemisch product dat vervoerd werd, in de vlammen opging en weggespoeld werd: Acrylonitril, soms aangeduid als acrylnitril. Het is een kleurloze, zeer licht ontvlambaar, extreem giftige, organische vloeistof met een enigszins naar amandel ruikende doch prikkelende geur. Het kan zich omzetten in een kleurloos gas dat naar amandelen ruikt. Wanneer het vermengd wordt met water, ontstaat waterstofcyanide, een afgeleide van het gas dat de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten om Joden te doden in vernietigingskampen. Het is dus zeer toxisch en dodelijk bij inademing van een bepaalde hoeveelheid. Bij lagere dosissen ontstaat misselijkheid en irritatie aan de luchtwegen met ademhalingsmoeilijkheden tot gevolg.

Kan acrylonitril toxisch worden voor het lichaam? Walter OM Faché Erkend Medisch Jounalist

Prof. Dr. Linus Pauling tweevoudig Nobelprijswinnaar introduceerde in 1968 voor het eerst de term “Orthomoleculair” in Science: alle stoffen, moleculen of handelingen die niet toxisch en niet vreemd aan het lichaam zijn, die het lichaam biochemisch en fysiologisch normaal kan verwerken zonder enige schade en die op de juiste tijd met de juiste dosis biochemisch individueel dient gegeven of geëlimineerd te worden. (verruimde betekenis uit Science 160:265-271, 1968)

4

tiende jaargang 2013 - n°69

Acrylonitril wordt in het lichaam opgenomen door inslikken, door inademing en door huidcontact. De dampen zijn irriterend en giftig. Ze kunnen een irritatie van de neus, de keel en de luchtwegen evenals misselijkheid, braken, hoofdpijn en duizeligheid veroorzaken. In het lichaam wordt acrylonitril gedeeltelijk omgezet naar cyanide. Kleine hoeveelheden cyanide kunnen gedetoxificeerd worden door het enzyme rhodanase. Wanneer de detoxificatiecapaciteit in de lever overschreden wordt, kunnen symptomen van een cyanidevergiftiging optreden. Bij milde blootstelling kan dit leiden tot verschillende symptomen: o.a. duizeligheid, hoofdpijn en misselijkheid. In geval van een meer ernstige blootstelling kunnen de bloeddruk en het bewustzijn dalen. Zo de intoxicatie ernstig is kan het slachtoffer, in shock gaan, een ademhalingsstilstand ontwikkelen of in coma gaan en overlijden. In geval van een cyanide-intoxicatie zijn antidota aangewezen zoals methylcobalamine of vit B12. Acrylonitril stapelt zich niet in het li-

chaam op, het wordt grotendeels omgezet in metabolieten en in de urine uitgescheiden in 24 tot 48 uur. Cyanide wordt gedetoxificeerd tot thiocyanaat door een reactie met thiosulfaat waarin het enzyme rhodanase tussenkomt. Thiocyanaat kan door middel van een test in de urine aangetoond en gedoseerd worden. Thiocyanaat is echter niet specifiek voor een blootstelling aan acrylonitril: roken of de inname van bepaalde voedselbestanddelen beïnvloeden het gehalte aan thiocyanaat in de urine. Bij heel wat chemische toxines speelt zwavel samen met vit B12 een belangrijke rol om deze toxische chemicaliën snel te kunnen elimineren. Vegetariërs hebben aldus pech omdat zij te weinig zwavel en B12 in hun voeding binnen krijgen. Orthotariërs hebben meestal meer zwavel en vit B12 in hun voeding om veel toxische stoffen snel te kunnen neutraliseren.

Acrylonitrile is kankerverwekkend Op lange termijn is het gif kankerverwekkend. Vele Wetterse burgers mogen zich nu al voorbereiden op een kanker-

Redactioneel

Fig. 1 De treinramp in Wetteren de zoveelste milieuramp.

toekomst! Dit zijn loutere vaststellingen, die helaas later zullen aantonen dat er een verband is tussen toxische chemicaliën en toename van kanker bij onze bevolking. Dit product is niet alleen louter in het milieu terecht gekomen door dit treinongeval, maar dagelijks komen vele mensen en kinderen in contact met dit gif in het dagelijks leven. Laten we kijken waarvoor dit product gebruikt wordt. Het blijkt verwerkt te worden in tal van kunststoffen, zoals... • Lego-blokken: vele miljoenen kinderen spelen hiermee, hebben dit in hun handjes, nemen dit in hun mondjes, dit wordt naar containerparken vervoerd, dit ligt in de zon, dit wordt verbrand in afvalverbrandingsovens... Ook volwassenen amuseren zich ermee. Zou het kunnen dat dit chemisch en kankerverwekkend spul vrijkomt en het menselijk organisme binnenkomt? • Helmen voormotorrijder: vele miljoenen motards zetten dit quasi hermetisch afsluitend omhulsel op hun hoofd iedere keer dat ze een ritje doen om wat frisse lucht op te snuiven... De zon schijnt

erop en verwarmt het... Zou het kunnen dat dit chemisch en kankerverwekkend spul vrijkomt en het menselijk organisme binnenkomt? Wij stellen hier alleen maar vragen, maar we menen aanwijzingen te hebben dat de mogelijkheid niet totaal uitgesloten is dat hier een verband zou kunnen zijn. • Klimatiseringsinstallaties en koelingstoepassingen: acrylonitrile wordt gepolymeriseerd met vele andere giftige stoffen in de industrie om copolymeren temaken

gevaar voor de volksgezondheid. Alleen de vissen kunnen er wat last van hebben. Dit gaat hier over één chemisch product. De laatste vijftig jaar zijn er zo’n 100.000 nieuwe chemische producten ‘uitgevonden’, waarvan velen toxisch en gevaarlijk zijn. De verantwoordelijke overheden geven ons de indruk én de verzekering dat deze allemaal onderzocht en veilig verklaard zijn. Is dat zo? Meer weten? Bekijk dan de vaststellingen in deze onthullende documentaire “The Disappearing Male”: www.informationliberation. com/?id=26130 en het Congresboek FIOW van 2009 “Stop 100 jaar toxiciteit …stop kanker…” Wordt het geen tijd dat we onze politici, onze ambtenaren, onze industriëlen, onze academici, onze journalisten en vooral onszelf wat meer vragen beginnen stellen over de explosie van toxines in ons milieu en in ons lichaam? Kom op tegen milieutoxines, doe niet mee aan onze gigantische milieubevuiling, die als epigenetische factoren onze genen ongunstig manipuleren.

Voor de EU echter is er geen vuiltje aan de lucht Voor de EU mag dit product vervoerd en verwerkt worden (zo’n 1.000 ton per jaar...) in het kader van de bestaande stoffenverordening (EEC 793/93) is in 2004 een EU-risicobeoordelingsrapport voor acrylonitril gepubliceerd waarin geconcludeerd is dat de productie en verdere verwerking van acrylonitril geen probleem vormt. Het gecontamineerd bluswater kwam terecht in de Schelde. Volgens de autoriteiten is er geen

Uw eindredacteur Walter O.M. Faché

Referenties: 1. Peter Vereecke. Nieuwsbrief van 17 mei 2013. Belfortgroup. 2. Faché OM Faché. Stop 100 jaar toxiciteit …stop kanker… Publi Media FIOW Laarne, 2009. Dit Congresboek is nog te koop bij het FIOW!


5

Actueel In deze rubriek worden thema’s ‘heet van de naald’ uit de verschillende media overgenomen en door de redactieraad kritisch geëvalueerd.

Nanotechnologie: economisch interessant, veiligheid discutabel! Pascale Van den Heede

N

anotechnologie is een techniek die het mogelijk maakt te werken met deeltjes in de grootte van nanometers (afkorting nm, een miljardste van een meter). Dit is een schaal van grootte die net boven die van atomen (0,060 nm tot 0,275 nm) en eenvoudige moleculen ligt. Volgens de overheid biedt nanotechnologie op zeer kleine schaal kansen voor economische groei en helpt het maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Bijvoorbeeld door de ontwikkeling van nieuwe medische apparatuur en zuinige auto’s of de productie van betere zonnecellen. De grote opslagcapactiteit van computergeheugens is tevens een toepassing van nanotechnologie. Een probleem van nanotechnologie is de onbekende giftigheid van deze nieuwe producten. Nanomaterialen worden gebruikt in verven, lakken, cosmetica, textiel, geneesmiddelen, medische en huishoudtoestellen, sprays en sportartikelen. Het is goed mogelijk dat er nanomaterialen verwerkt zitten in de tandpasta die je gebruikt, de sokken of het T-shirt wat je draagt en bijvoorbeeld de auto waarin je rijdt. Ondanks het toenemend gebruik is er nog maar weinig onderzoek gedaan naar nanomaterialen en hun impact op de gezondheid van mens en milieu. Men weet op dit moment reeds dat nanomaterialen toxicologische effecten teweegbrengen in de luchtwegen en waarschijnlijk op het cardiovasculair stelsel en het zenuwstelsel. Nanomaterialen dringen het lichaam binnen via de huid en de longen en kunnen daar ontstekingen en bijvoorbeeld fibrose veroorzaken.

Register gebruik nanomaterialen Momenteel is het gebruik van nanomaterialen niet gereglementeerd. Om de consument, de werknemer en

het milieu te beschermen tegen nanomaterialen moet er een register aan worden gelegd. Dit register moet uitgebreide informatie bevatten over nanomaterialen en de producten waarin ze verwerkt zijn. Nanomaterialen zouden gefabriceerd, verkocht en gebruikt moeten worden op een verantwoorde, veilige en duurzame manier. Wetenschappers vragen om internationale afspraken rond het gebruik van nanomaterialen. In België hebben ook de vakbonden, de Bond Beter Leefmilieu en het OIVO (onderzoeks- en informatiecentrum van verbruikersorganisaties) gevraagd om een dergelijk register aan te leggen. Het invoeren van een nanomaterialenregister is van groot belang om te weten met welke materialen we werken, wat wij kopen en wat wij consumeren om zo keuzes te kunnen maken voor onze gezondheid en het milieu. Referenties: 1. De Morgen juni 2013, Bond Beter LeefmiIieu 2. Rijksinstituut voor Gezondheid en Milieu, Nederlands Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: http://www.rivm.nl/Onderwerpen/Onderwerpen/N/Nanotechnologie

B Slender FibrePrecise®

Voor een succesvol gewichtsverlies. Nieuwe aanpak van obesitas B-Slender vermindert de calorieopname uit vet in de voeding. Met B-Slender kan je per tablet tot 20 gram vet ( = 180 kcal) uit de voeding binden en afvoeren zodat het volgen van een dieet makkelijker wordt. B-Slender 60 tabl 24,95 EUR Referentie CNK 2913-929

Pharma Nord

6


Voedingsdossier

Beteugel uw stress Voeding en meditatie als basis Annemieke Meijler en Marijke de Waal Malefijt

D

agelijks in de file staan, iedere avond verplicht meeluisteren met de televisie van de buren en bijvoorbeeld het werk wat eigenlijk nooit af is. Stress wordt vaak veroorzaakt door steeds terugkerende spanningen en irritaties. Het opvallende is dat het lichaam dit soort van ‘bedreigingen’ even ernstig neemt als de aanwezigheid van een hongerige tijger. Of het nu om een aardschok gaat tijdens een vakantie in Turkije, chronische geldzorgen, spreken in het openbaar, ruzie met de buurman of het bericht van het hebben van een kwaadaardige ziekte. Het lichaam reageert met dezelfde vecht-of-vlucht-response; alsof het in levensgevaar is! Zodra de hersenen, specifiek de amygdala, een mogelijke bedreiging registreren, slaat het hele organisme alarm. Stresshormonen zoals adrenaline en noradrenaline worden ogenblikkelijk afgescheiden door het bijniermerg. Hierdoor versnelt het hartritme, nodig om bloed naar de spieren te pompen. De ademhaling wordt sneller en oppervlakkiger en de huidbloedvaatjes trekken samen om geen bloed te verspillen. Dit is de reden dat u wit wegtrekt en koude handen krijgt als u onder stress staat. Tevens wordt het bloed dikker om minder snel dood te bloeden bij een knauw van die hongerige tijger. En bijvoorbeeld de zweetafscheiding neemt toe, een uitstekende remedie om tijdens het vechten of vluchten niet oververhit te raken.

Cortisol, het meester stresshormoon Na de acute stressreactie gestuurd door adrenaline en noradrenaline, komt er een tweede stressfysiologisch systeem op gang. Hierbij is de bijnierschors nauw betrokken die het hormoon cortisol produceert. Corti sol zorgt ervoor dat u op langere termijn het hoofd kunt bieden aan de bedreigende situatie. Onder meer de bloedsuikerspiegel wordt door cortisol verhoogt. Door een relatief hoge bloedsuikerspiegel zorgt het lichaam voor voldoende snelle brandstof. Eén van de ingrijpende gevolgen van een chronisch verhoogde cortisolspiegel is de onderdrukking van de immuunactiviteit.

Immunsysteem op een laag pitje Het lichaamseigen immuunsysteem biedt normaal gesproken via ontstekingsprocessen weerstand tegen lichaamsvreemde stoffen en bestrijdt bijvoorbeeld ook kankercellen. Het onderdrukken van het immuunsysteem gebeurt niet zonder reden. Wanneer u alle energie nodig heeft om te vechten of te vluchten, kunnen herstelprocessen, zoals ontstekingsreacties of verdedigingsprocessen voor de lange termijn, bijvoorbeeld tegen tumoren, wel even wachten. Het afscheiden van

cortisol als tweede ‘stress’systeem, komt vooral in werking zodra u niet kiest of niet kunt kiezen tussen vechten of vluchten maar wanneer u bijvoorbeeld verlamd bent van angst. Of wanneer u niet direct merkt dat u zich in een onveilige situatie bevindt. Bijvoorbeeld als u meent “Dat kan ik wel aan, zo stressgevoelig ben ik niet.” En vervolgens ontkent u de stresssituatie waarin u verzeild bent geraakt. Doordat het u niet opvalt of door omstandigheden, bent u niet in staat om de effecten van de mogelijke bedreiging weg te nemen. Onder normale omstandigheden houdt het lichaam de cortisolafgifte onder controle en reguleert het de hoeveelheid cortisol in het bloed. De cortisolstofwisseling heeft een 24-uurs cyclus en kent de laagste spiegel rond middernacht tot 02.00 uur in de vroege ochtend. Daarna stijgt de spiegel relatief snel met een top zo rond 08.00 uur in de morgen. Tijd om op te staan! Daarna volgt een geleidelijke afname gedurende de dag en avond. Vanaf een uur of twee ‘s nachts stijgt de cortisolspiegel weer om je te helpen wakker te worden zodat je je weer goed bent voorbereid op een volgende dag.


7

Voedingsdossier

Acute versus chronische stress Stress veroorzaakt een heel scala aan reacties in het lichaam die nodig zijn om te overleven. Als u de mogelijkheid krijgt en/of creëert om de stresscyclus te doorbreken, dan herstelt het lichaam zich vanzelf en leeft u weer vrolijk verder. Doet u dat regelmatig niet, dan blijft uw lichaam in de veronderstelling dat het nog steeds aan stress wordt blootgesteld en zal het ook de bijbehorende overlevingsreacties blijven aanmaken. Deze reacties van het lichaam zijn op zich gezond maar worden zeer ongezond en hinderlijk wanneer ze eenvoudigweg niet ophouden en chronisch worden. Een acute stresssituatie is vaak duidelijk herkenbaar, voor uzelf en voor uw omgeving. De motivatie om iets te veranderen is dan groot wat resulteert in het feit dat u daadwerkelijk iets onderneemt. De zogenaamde sluimerende stresssituaties zijn dikwijls veel moeilijker waarneembaar. De effecten van chronische stress kunnen zich opeenstapelen en ervoor zorgen dat het lichaam uiteindelijk in een staat komt waarin het continu de boodschap krijgt cortisol aan te moeten maken. Zolang de bijnieren daartoe in staat zijn, resulteert dit in een chronisch verhoogde cortsiolspiegel. Later, als de bijnieren uitgeput zijn, is de cortisolspiegel verlaagd.

Eén van de meest positieve besluiten die u kunt nemen, is drastisch het gebruik van alcohol, cafeïne en afslanksupplementen (zoals ephedra) te verminderen. Deze producten transformeren een gestimuleerd zenuwstelsel dat in een staat van verhoogde alertheid is, in een zenuwstelsel dat in een continue staat van nerveusheid en ongerustheid verkeert. Dat is een veel ernstiger situatie. Sommige mensen denken dat ze rustig worden van alcohol. Alcohol onttrekt echter vocht aan het lichaam waardoor het lichaam in een soort staat van uitdroging komt. Dit ervaart het lichaam direct als stress wat vervolgens resulteert in een hogere cortisolspiegel. Daarnaast bevordert alcohol het wakker worden ’s nachts. De slaap wordt hierdoor verstoord die u zo hard nodig heeft om stress te bestrijden.

Goede voeding ontspant Voldoende volwaardige macrovoedingsstoffen (koolhydraten, eiwitten en vetten) met daarin grote hoeveelheden microvoedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en fytonutriënten, geeft het lichaam alle noodzakelijke voeding om stress te beteugelen. Zorg ervoor dat uw eten zo kleurrijk mogelijk is. Kleuren staan namelijk voor verschillende voedingsstoffen,

Verstoring van de cortisolspiegel wordt in verband gebracht met overgewicht, overgevoeligheid, diabetes, vermoeidheid, depressie, slechte stemmingen, onregelmatige menstruatie, verminderd libido en bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer.

Voeding tegen stress De meeste mensen gaan eten als de stress zich opstapelt; vooral geraffineerde koolhydraten, suikers, vet en zout. Het is een primaire behoefte van het lichaam naar snelle energie, vanuit het perspectief in groot gevaar te zitten. Er zijn vele boeken geschreven over een zogenaamd ‘antistress’dieet. Met wat kleine veranderingen is het echter al mogelijk om grote voordelen te behalen. Fig 1: Eet veel kleurrijke voeding voor voldoende vitamines, mineralen en fytonutriënten.

8


Voedingsdossier

hoe meer kleuren hoe meer verschillende voedingsstoffen! Probeer minimaal vijf verschillende kleuren groenten en fruit per dag te eten.

Pas op voor geraffineerde koolhydraten! Tijdens stressvolle tijden verlangen veel mensen hevig naar koolhydraten zoals brood en zoetigheden. Dit is gedeeltelijk te wijten aan het effect van de cortisol; het onderdrukken van de insulinefunctie, het laten stijgen van de bloedsuikerspiegel en het stimuleren van de eetlust. Daarnaast laten de hersenen u ook nog eens meer koolhydraten eten omdat ze als een soort ‘tranquilizer’ werken. Koolhydraten verhogen het serotonineniveau in de hersenen. In eerste instantie zal het eten van koolhydraten u in een euforische stemming brengen. Uiteindelijk moet u echter de tol betalen in de vorm van een laag energieniveau, stemmingswisselingen, meer eetlust en vervolgens gewichtstoename. Toch is het eten van de juiste koolhydraten van vitaal belang want koolhydraten zijn zowel de brandstof voor de hersenen als de stofwisselingsstimulator om het lichaam aan te sporen vet als eerste brandstof te gebruiken.

Praktische voedingstips 1. Ontbijt goed! Het ontbijt hoort, net als al uw andere maaltijden, een mix te zijn van koolhydraten en proteïne met een beetje van het juiste vet. 2. Eet nooit teveel in één keer. Verdeel liever het totaal aan dagelijks voedsel over zo’n vijf porties per dag. 3. Eet fruit als snack! Fruit en groente zijn rijk aan vitamines en mineralen die het lichaam extra verbruikt tijdens stressvolle tijden. 4. Vermijd het eten van suiker, geraffineerde koolhydraten (witmeelproducten als brood, koek en pasta) en foute vetten. 5. Gebruik ongeraffineerde koolhydraten als knollen (pompoen), wortels, peulvruchten, volle granen als bruine rijst, haver, rogge en quinoa. 6. Mijd oppeppers zoals chocola, koffie en cola. Drink bij behoefte aan een oppepper direct minimaal twee glazen (lauw) water. Dit vermindert direct de trek en het verlangen.

Eet mindfull en mediteer Het met aandacht eten een juist afgestemde voeding (mindfulness eten) samen met elke dag mediteren, is de beste remedie tegen chronische stress. Het vinden van uw juiste persoonlijk ‘dieet’ is een zoektocht die veel geduld vraagt. Het is een proces van actief blijven zoeken naar de juiste voedingskeuzes passend bij uw constitutie, uw omstandigheden, uw geestelijke houding en bijvoorbeeld uw activiteiten. U ervaart zelf heel goed of uw voeding klopt of niet. Klachten van psychische of lichamelijke onbalans vragen om een voedingsverandering. Ook weersverandering, een andere leeftijdsfase of veranderde werkomstandigheden kunnen aanleiding zijn voor aanpassingen. Blijf zoeken en bijstellen, eventueel met behulp van aanvullende onderzoeken (bloed, urine, ontlasting) en met behulp van aanvullende informatie van voedingsdeskundigen. Er zijn vele dieetvariaties mogelijk, volg daarbij uw eigen gevoel en intuïtie. Datzelfde geldt voor de zoektocht naar de best passende meditatie. Werkt een bepaalde vorm niet voor u of onvoldoende, kies dan voor een andere soort. Voor een concrete verandering op hersenniveau is het belangrijk dat u de meditatie iedere dag doet.

Adviezen om chronische stress te voorkomen •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• ••

Neem dagelijks de tijd voor ontspanning en mediteer Doe dagelijks aan lichaamsbeweging Zorg voor voldoende slaap Spiegel en/of vergelijk uzelf niet met anderen Bepaal duidelijk uw grenzen, zeg geen ja als u nee bedoelt Leer te luisteren naar en te reageren op uw ‘eigen’ lichamelijke en psychische signalen Niet alles hoeft perfect, goed is goed genoeg Breng aandacht in datgene wat u doet; doe geen verschillende activiteiten tegelijkertijd Doe werk waar uw echte ambitie ligt Ontdek wat energie kost en wat energie oplevert Geniet van het leven!

Annemieke Meijler & Marijke de Waal Malefijt www.natuurdiëtisten.nl Naar het artikel van Ingrid Severijnse ‘Help, mijn cortisol slaat op hol’.


9

Orthotarische gastronomie

Pluk het voorjaar! Asperges, venkel, avocado en meer

Annick Kindermans

H

et aspergeseizoen start in april, is op zijn hoogtepunt in mei en stopt officieël op 24 juni. Deze datum is internationaal vastgelegd en betreft het feest van Sint Jan de Doper. Na 24 juni krijgt de aspergeplant één jaar om te recupereren zodat het volgende jaar opnieuw mooie, rechte, witte asperges kan afleveren. De aspergeplant levert pas na drie jaren asperges en leeft ongeveer acht jaren. De grond moet daarna herstellen.

Asperges zijn rijk aan glutathion, kalium, cysteïne en methylsulfonylmethaan (MSM). Asperges hebben een vocht afdrijvende werking omdat ze relatief rijk zijn aan kalium (t.o.v. natrium), het aminozuur bèta-asparagine en fructosanen. Hierdoor bevorderen ze de eliminatie van gifstoffen uit het lichaam.

Keltisch zeezout Keltisch zeezout komt uit de Guérandestreek in Bretagne, Frankrijk. Het oude Keltische zoutwinningsproces bestaat reeds zo’n tweeduizend jaar. Keltisch zeezout is in twee verschillende vormen verkrijgbaar: Als ‘sel gris’ (grijs zout= ongezuiverd), ook wel ‘gros sel marin’ (grof zeezout gezuiverd) genoemd Als wit tafelzout, ‘fleur de sel’ (bloem van het zout) genoemd Beide vormen zijn zeer rijk aan mineralen en spoorelementen. Dit geeft een bijzonder volle en complexe smaak , dat behalve zout- ook zoet- en bittertinten bevat. Van alle zouten heeft Keltisch zout het laagste gehalte aan natriumchloride en is daarmee het zachtste en vriendelijkste zeezout ter wereld.

10


Rauw gemarineerde asperges Voorgerecht voor 4 personen Benodigdheden: •• •• •• •• •• •• •• •• •• •• ••

16 asperges 1 citroen, 1 sinaasappel en 1 pompelmoes 4 el sesamolie 2 el walnootolie 2 el olijfolie 1 el pijnboompitten 2 el takjes dille ½ kopje fijngesneden bieslook Keltisch zeezout zwarte peper van de molen

Werkwijze Schil de asperges. Snijd de asperges in de lengte door twee en dan nog eens in fijne slierten. Of gebruik een mandoline om lange slierten te snijden. Leg de fijn gesneden as-

pergeslierten op een bord. Rasp de schil van de citrusvruchten tot zeste en pers ze vervolgens uit. Maak een dressing van het citrussap, de oliesoorten, peper en Keltisch zeezout. Rooster de pijnboompitten licht in een droge koekenpan. Schenk de dressing over de asperges en laat het minstens vijf minuten marineren voordat het wordt opgediend. Strooi wat pijnboompitten over de asperges en versier het geheel met de zeste.

Venkel Een andere lekkere groente van dit seizoen is venkel. Venkel is eetbaar van top tot teen. De witte knol kun je rauw, gestoomd of gemarineerd eten en bezit een pittige anijssmaak. Het fijne bladgroen op de top gebruik je als garnituur in soepen en sauzen of op een gemengde groentesalade. Venkel versterkt de maag. Het werkt tegen kramp, bevordert de spijsvertering, bevordert de klierwerking, bevordert het ophoesten van slijm, werkt verzachtend voor ogen, bevordert de menstruatie, bevordert de melkproductie bij zogenden, werkt urinedrijvend, zweetbevorderend, koortswerend. Venkel werkt zowel stoppend bij diarree als verhelpend.

Orthotarische gastronomie

Lauwe venkelsalade met rode ui en noten 4 personen

•• 2 kl appelsienzeste en citroenzeste •• kervelstengels fijngehakt (de blaadjes kun je verwerken in de salade)

Benodigdheden:

Werkwijze

•• •• •• •• •• •• •• ••

Schil de gember en snijd deze heel fijn. Snijd ook de daslook en het rode pepertje heel fijn. Hak enkele kervelstengels fijn. Meng de gember, suiker, zeste, daslook, rood pepertje, kervelstengels, anijs- en venkelpoeder. Wrijf de vis in met het kruidenmengsel en het zout. Wikkel de vis in een propere doek en bind er koord rond zodat het goed vast zit. Leg de vis zo in de ijskast gedurende vier dagen. Op het ogenblik dat je de vis serveert, ontdoe je de doek en snijd je de vis met een vismes in fijne plakjes (zoals gerookte zalm). Serveer de vis met de venkelsalade. Garneer het gerecht met gekiemde venkelzaadjes en eventueel bloemen.

4 venkelknollen 4 rode uien 200 gr rucola 100 gr voorgeweekte rozijnen 100 gr pecannoten (voorgeweekt) 3 el olijfolie extra vierge koudgeperst 2 el notenolie 2 el balsamico azijn

Werkwijze Laat de noten twaalf uren weken in water. Wel de rozijnen. Schil de uien, snijd ze in tweeën en vervolgens in fijne halve ringen. Snijd de stelen van de venkel en snijd de knol in niet al te dikke schijfjes. Stoom de venkel 8 à 10 minuten en de ui 4 à 5 minuten. Maak een vinaigrette op basis van de oliën en de balsamico azijn. Was de rucola en hak de noten fijn. Neem een grote kom en doe er de rucola in samen met de lauwe venkel, de rozijnen, de gehakte noten en de vinaigrette. Meng alle ingrediënten goed.

Gemarineerde Schotse zalm met een rauwe venkelsalade Hoofdgerecht voor 4 personen Benodigdheden gemarineerde Schotse zalm: •• 1 schotse zalmfilet ‘Label Rouge’ met vel (± 1,25 kg) •• 30 gr gember •• 30 gr daslook •• 1 cm rood pepertje •• 1 kl anijspoeder •• 1 kl venkelpoeder •• 47 gr grijs grof zeezout •• 6 gr ruwe rietsuiker (sucanat of oerzoet)

Benodigdheden venkelsalade: •• •• •• •• •• •• ••

2 jonge venkelknollen 1 bos raketsla of notensla of rucola 2 kopjes kervelblaadjes 4 à 8 el notenolie citroensap volgens smaak 2 el zeste van citroen en appelsien grof zeezout en rood pepertje naar smaak •• eventueel enkele eetbare bloemen zoals viooltjes, sleutelbloempjes, madeliefjes en paardenbloemen •• 1 kopje gekiemde venkelzaadjes Werkwijze De venkelknollen fijn snijden in schijfjes of met de mandoline. Maak een vinaigrette met de notenolie, het citroensap, de zeste, een beetje zout, en het rode pepertje. Doe de vinaigrette over de fijngesneden venkel. Was de notensla. Dresseer de kervel en de notensla op het bord en doe hierover nog een beetje notenolie.

Label Rouge, 100% biologische kweek Het internationale keurmerk Label Rouge staat voor strenge kwaliteitsnormen. De kwaliteit van de producten wordt bewaakt en gekeurd door Ministere de l’Agriculture et de la Pêche. Het label kan op allerlei producten voorkomen (eenden, ganzen, Jacobsschelpen, wijn en bijv. cider). Het enige product van niet-Franse bodem die toch met een Label Rouge beloond is, is de Schotse zalm. Dit houdt in dat de vis op 100% biologische wijze wordt gekweekt. Waarom noten weken? Noten, zaden, pitjes bevatten natuurlijke enzymremmers die ervoor zorgen dat ze niet ontkiemen in het verkeerde seizoen. Deze enzymremmers kunnen echter de spijsvertering bemoeilijken. Door noten, zaden en pitten in water te weken gedurende een half uur tot enkele uren, worden de enzymremmers afgebroken. De noten krijgen het signaal dat het tijd wordt om te ontkiemen. Giet het weekwater weg en spoel de noten, zaden en pitten nog even na. Nadien kun je ze laten drogen of even in de droogoven drogen (< 40°C).


11

Eetwij(s)zer

Raw food

Meest natuurlijke voeding of hype Annemieke Meijler en Marijke de Waal Malefijt

R

auwe voeding of raw food; het laatste klinkt toch een stuk hipper. De raw food- beweging is overgewaaid uit Hollywood en heeft inmiddels ook in Nederland een groot aantal volgers. Raw food bestaat uit rauw, ongekookt, liefst onbewerkt voedsel zoals groente, (gedroogd) fruit, (gekiemde) zaden, noten en gekiemde groente, peulvruchten en zeewier. In raw food wordt in principe niets gegeten dat is verhit boven 48 graden omdat enzymen bij deze temperatuur worden vernietigd en tevens een groot deel van de vitamines. Aan de andere kanten weten we ook dat het lichaam zelf enzymen heeft om voedsel te verteren. En dat sommige groentesoorten als snij- en sperziebonen beter niet rauw worden gegeten omdat er van nature stoffen in voorkomen die giftig zijn. Ook worden sommige voedingsstoffen uit rauwe groenten minder goed opgenomen. Zo wordt bètacaroteen beter opgenomen uit gekookte dan uit rauwe wortelen. Uit onderzoek bij gebruikers van raw food (raw foodies) blijkt dat deze voeding kan leiden tot tekorten aan eiwitten, vitaminen, mineralen en gezonde vetten. Bij kinderen in de groei kan deze voeding leiden tot ondervoeding, groeiachterstanden en tandbederf. Bij vrouwen kan de menstruele cyclus verstoord raken. In dit artikel bekijken we raw food met een kritische blik.

De noodzaak van enzymen Er zijn drie soorten enzymen te onderscheiden, namelijk: metabolische enzymen, menselijke verteringsenzymen en voedingsenzymen. De metabolische enzymen herstellen de cellen en stimuleren enzym activiteiten. Menselijke verteringsenzymen zorgen voor de opname van onze voeding. Voedingsenzymen komen voornamelijk voor in rauwe plantaardige en dierlijke voedingsmiddelen. Mensen hebben enzymen in het lichaam om het voedsel te verteren. Ze transformeren het voedsel zodat onze cellen de voeding kan opnemen. Voedselenzymen worden boven 48° tot 60 °C vernietigd. Dus wanneer wij eten stomen, koken, bakken en/of frituren, is het lichaam genoodzaakt de eigen enzymen te gebruiken om het voedsel te verwerken. Als er vrijwel geen rauwe voeding wordt gebruikt, ontbreken de voedselenzymen. Het lichaam is dan afhankelijk van zijn eigen metabolische enzymen. Tegenwoordig is het risico van een enzymtekort groot door het gebruik van medicatie en pesticiden. Een

12


Raw food; meer dan een andere voeding Raw food is voor veel raw foodies meer een levenswijze dan een dieet. Het is een holistisch concept waarbij natuur en mens in harmonie met elkaar leven. Bovendien worden lichaam en geest als één geheel beschouwd. Het is daarbij van essentieel belang het lichaam goed te voeden en de geest te verrijken zodat beide in perfecte balans verkeren. Dierenleed en overconsumptie maken geen onderdeel uit van dit dieet. Deze manier van eten gaat vaak samen met meditatie, yoga en verdere spirituele ontwikkeling. Veel raw foodies ervaren een groter gevoel van liefde en empathie en minder emotionele schommelingen. Bovendien ervaren ze een constant lichtere en kalmere staat van zijn.

Eetwij(s)zer enzymentekort kan zich uiten in verteringsklachten, buikklachten, vermoeidheid, versnelde veroudering en stofwisselingsklachten, simpelweg omdat er niet genoeg enzymen zijn om het voedsel te verteren.

Vaak worden deze aandoeningen beschouwd als onvermijdelijke ouderdomskwalen en slijtageproblemen. De oorzakelijke rol van verzuring wordt vaak over het hoofd gezien.

Dit kan een uitleg zijn voor waarom veel mensen zich veel energieker voelen na een periode raw food. Tevens ervaren de meesten een afname van klachten zoals hoofdpijn, moeheid, zeurende rugpijn, verkoudheid en allergieën. Het lichaam heeft simpelweg de tijd om zichzelf te herstellen.

Heel veel groen is de oplossing

De zuurbase-balans Onze voeding bevat zuurvormende en alkalische stoffen (basen). Voor een goede gezondheid is een juiste balans tussen zuren en basen vereist. We spreken dan van een neutrale pH-waarde van het lichaam (pHwaarde = 7.1-7.5).

Binnen de raw food-beweging wordt er heel veel groente gegeten: veel groene bladgroenten, koolsoorten waaronder boerenkool en broccoli. Deze groenten zijn een geweldige bron van vitamines, mineralen en vezels. Groen plantaardig voedsel heeft een alkaliserend effect op het lichaam, beïnvloedt de bloedsuikerspiegel niet en schept daardoor de voorwaarden voor een goede gezondheid. Niet iedereen kan rauwe groenten echter goed verteren, vooral als de groenten gedronken worden in de vorm van een smoothie. Uitingen van een slechte vertering zijn bijvoorbeeld winderigheid en een opgezette (gistings)buik.

Omdat onze hedendaagse voeding vaak teveel vlees, vetten, koffie en suiker (zuurvormend) en te weinig groenten en fruit (alkaliserend) bevat, is bij veel mensen het zuurbase-evenwicht chronisch verstoord. Het lichaam zal altijd proberen een verstoorde balans te herstellen door overtollige zuren aan mineralen te binden (o.a. calcium, magnesium, ijzer, kalk, natrium en zink) en ze te neutraliseren. Zolang er voldoende basenvormende voedingsstoffen in het lichaam aanwezig zijn, kan het teveel aan zuren dat overdag in het binden vetweefsel wordt opgeslagen ‘s nachts via de nieren, huid en longen worden afgevoerd. Chronische verzuring leidt onherroepelijk tot klachten Als in de voeding onvoldoende mineralen aanwezig zijn, moet de mineralenvoorraad in de botten, huid en inwendige organen worden aangesproken. Hierdoor ontstaan op den duur tekorten. Het lichaam is uiteindelijk niet meer in staat om de verstoorde zuurbasebalans te corrigeren en raakt chronisch verzuurd. Een verstoorde zuurbase-balans leidt onvermijdelijk tot een mineralentekort. Gezondheidsproblemen die hieruit voort kunnen komen zijn botontkalking, artrose, reuma, jicht, aandoeningen aan de luchtwegen, urinewegen, stofwisselingsproblemen en een slecht functionerend immuunsysteem.


13

Eetwij(s)zer Tarwegras

van de volwassenen niet aanwezig. Het gebruik van zuivel wordt binnen de hele natuurgeneeskunde in meer of mindere mate afgewezen. Zuivel past niet binnen een raw food-voeding. Sommige mensen kiezen ervoor rauwe melk en/of eieren te eten. Zuivel als belangrijke calciumbron? Een grootschalig voedingsonderzoek verricht in China door T. Colin Campbell PhD, heeft aangetoond dat het teveel aan calcium in de gewrichten en aders ervoor zorgt dat juist calcium wordt ontrokken aan de botten.

Tarwegras, of wheatgrass, speelt voor veel raw foodies een belangrijke rol. Tarwegras bevat vitamine A, C, E, B1, B2, B3, B6 and K. Wanneer tarwegras wordt gekweekt op grond die rijk is aan mineralen, dan assimileert tarwegras het hele spectrum aan mogelijke mineralen. Het gaat met name om de mineralen zink, selenium, fosfor, kalium, calcium, borium, chloride, chroom, kobalt, koper, jodium, ijzer, magnesium, nikkel en zwavel. Tevens bevat tarwegras veel chlorofyl. Chlorofyl kun je zien als zonlichtenergie: zonlicht wordt door fotosynthese omgezet en opgeslagen in planten en groene bladgroenten. Door tarwegras te eten, door er langdurig op te kauwen, of door het sap te drinken, wordt de bloedvorming in het lichaam verbeterd, de leverreiniging aangezet en het eigen immuunsysteem gestimuleerd. Twee andere bronnen die rijk zijn aan chlorofyl zijn algen en alfalfa.

Zuivel en zuivelproducten? Vooral in de westerse landen drinkt men veel melk hoewel het overgrote deel van de wereldbevolking is lactose-intolerant. Het eiwit in melkproducten is moeilijk verteerbaar en vormt een risico voor de zogenaamde ‘tight junctions’ van de darmen. Frequente melkconsumptie kan leiden tot ontstekingen van de darmslijmvliezen en een lekke darmsyndroom. De melksuikers worden slecht of helemaal niet afgebroken, wat vaak gisting tot gevolg heeft. Het enzym (lactase) dat melksuiker (lactose) afbreekt is bij 15%

14


Dit heeft ook te maken met de relatie tussen magnesium en vitamine D. Veel melk drinken kan leiden tot een verstoring van de magnesiumopname. Magnesium is een bijzonder belangrijk mineraal voor het lichaam dat helpt de botten sterk te maken en houden. Dagelijks gebruik van koemelk kan zelfs de kans op botbreuken vergroten. In landen waar de calcium consumptie het hoogste is, komt osteoporose het vaakst voor. Zuivelconsumptie leidt tot aandoeningen Er is een relatie gelegd tussen melkconsumptie en het voorkomen van bepaalde kankersoorten. Ook zijn er duidelijke aanwijzingen uit onderzoek dat ziektes als diabetes type I en multiple sclerosis meer voorkomen in de landen waar veel melk gedronken wordt. In Finland wordt veel zuivel gebruikt en komt type1-diabetes zesendertig keer meer voor in vergelijking met Japan. Vanaf 1980 en 1990 lopen er in Finland twee studies waarbij de relatie tussen melkconsumptie en type-I-diabetes wordt onderzocht.

Rawfood: de kritische noten Let op micronutriënten, specifiek B12! Gezond raw food gebruiken is een gecompliceerde levenstaak en behoeft een goede planning om alle voedingsstoffen in een juiste hoeveelheid binnen te krijgen. Om die reden creëert raw food eten op termijn vrijwel altijd tekorten op voor wat betreft vitamines, mineralen (o.a. ijzer en zink) en aminozuren (o.a. carnitine).

Eetwij(s)zer Met name kinderen hebben veel aminozuren en micronutriënten nodig om te groeien. Gevolgen van deze tekorten zijn ondermeer ondervoeding, osteoporose (botontkalking), amenorroe (uitblijven van de menstruatie) en tanderosie. De kans op en vitamine-B12-tekort is het duidelijkste. Vitamine B12 komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke afkomst zoals vlees en zuivel. Vitamine B12 voorkomt een bepaalde vorm van bloedarmoede. Daarnaast speelt het een rol bij de vorming van gezonde rode bloedcellen en zorgt het voor een goede werking van het zenuwstelsel. In raw food wordt, in principe, geen vitamine B12 gebruikt. Het is daarom raadzaam een supplement te gebruiken. Sociaal handig? Je moet bijzonder toegewijd zijn om volledig raw food te volgen. Het vergt een totaal andere planning en bereiding van de maaltijden. Een nadeel van deze voeding is dat het snel weinig gevarieerd is. Daarbij is deze voeding niet makkelijk in het sociale verkeer: etentjes bij vrienden en familie zijn lastig en er zijn nauwelijks restaurants die deze levenswijze ondersteunen.

Ons advies Raw food is in vergelijking met het huidige westerse eetpatroon rijk aan pizza’s, fast food, tarwe- en zuivelproducten en suiker, natuurlijk veel gezonder. Geen wonder dat veel raw foodies zich geestelijk en lichamelijk vitaal voelen. Toch leidt honderd procent raw food op termijn tot allerlei voedingstekorten. Het ontstaan van tekorten is gerelateerd aan de spijsverteringscapaciteit; in hoeverre is de darm in staat de voeding te verteren en op te nemen? In welke mate kan rauwe groenten geconsumeerd worden?

Fig 1: zaden, noten en pitten noodzakelijk voor voldoende voedingsstoffen

in de spijsvertering overgeslagen wordt. Drink daarom niet teveel smoothies en ‘kauw’ (lepel) ze. Strikte raw foodies moeten alert zijn op mogelijke tekorten. Voor een juiste inname van voedingsstoffen is het noodzakelijk met regelmaat (biologisch) vlees, vis, eieren, noten, pitten en zaden en in mindere mate granen en peulvruchten te gebruiken. De persoonlijke constitutie bepaalt welke lichaamsbehoefte er exact is. Een natuurdiëtist kan u begeleiden naar een individueel juiste voeding.

Annemieke Meijler Marijke de Waal Malefijt www.natuurdiëtisten.nl

Dit is afhankelijk van iemands constitutie; niet iedereen is gebaat bij grote hoeveelheden rauwe voeding. Het gebruiken van rauwe voeding in de vorm van een smoothie heeft als bijkomend nadeel dat de eerste stap


15

Eetwij(s)zer Deze rubriek spoort de lezer aan om verstandig met eten om te gaan. Met deze tips en adviezen reiken we een leidraad aan om dag na dag tot een beter voedingspatroon te komen voor jezelf, je kinderen en je huisdieren. Voedingsstoffen zijn epigenetische signalen die je genen positief manipuleren.

Voedsel om te ontstressen Sabine Martens

T

egenwoordig leven we in een hele drukke maatschappij. Iedereen werkt fulltime en heeft vaak ‘s avonds ook nog tal van verplichtingen en/of activiteiten. We nemen bijna geen tijd om werkelijk te ademen, laat staan om goed te koken en te eten. Het gevolg is dat we meer en meer afhaalvoedsel eten en snel iets in de microgolfoven stoppen om toch maar iets eten. Alleen dit drukke leven is al heel belastend voor de bijnieren. Deze organen zijn zeer belangrijk voor het omgaan met en aankunnen van stress. Eten we daarenboven nog veel geraffineerd voedsel, afhaalvoedsel, weinig groenten en veel zuivel en suiker, dan brengen we de bijnieren nog meer onder druk en dus nog meer stress. Op den duur raken de bijnieren uitgeput. Terwijl onze basisenergie juist in de bijnieren zit. Het gevolg is dat allerlei chronische klachten en aandoeningen ontstaan zoals chronische hoofdpijn, sinusitis, spierpijnen en ook vermoeidheid. Met aandacht voor onze voeding kunnen we de bijnieren echter simpel ondersteunen in hun functie. Hiervoor is het absoluut niet nodig uren in de keuken door te brengen. Met wat inspiratie en goed organiseertalent bereik je al veel. Belangrijk voedsel voor de bijnieren is vis en schaaldieren, peulvruchten, zacht en zoet voedsel uit granen, groenten, boekweit en soba (boekweitpasta) en nu en dan een goed dessert.

Een aantal heerlijke recepten die de bijnieren ondersteunen:

Zoete broccolisoep met amandelschilfers 1 ajuin, 2 dikke stonken broccoli, water, sesamolie, hot oil (geroosterde sesamolie met chilipeper), kombu, rijstroom, amandelschilfers, kruidenzout.

Kombu Kombu is een eetbare soort bruinwier dat veel in Noordoost-Azië gegeten wordt. Kombu wordt veel gebruikt in de Japanse keuken als één van de drie hoofdingrediënten van dashi, een soort bouillon. Zeewier is een belangrijke bron van mineralen. Kombu is te koop in de natuurvoedingswinkel.

16


Snijd de ajuin in stukken en fruit deze in sesamolie en enkele druppels hot oil. Bestrooi de ajuin met kruidenzout en laat ze verder sudderen. Was de broccoli en snijd ze fijn in roosjes. Voeg de broccoliroosjes, een ruime hoeveelheid water en een stukje kombu toe aan de ajuin. Laat het geheel sudderen tot de broccoli gaar is. Rooster de amandelschilfers in een koekenpan zonder vet of olie. Mix de soep met een staafmixer fijn en breng ze op smaak met wat rijstroom. Bestrooi de soep voor het opdienen met de geroosterde amandelschilfers.

Oosterse quinoa ½ pompoen, 1 dikke wortel, 1 rode ajuin, olijfolie, zeezout, peper, 1/3 kl komijnpoeder, 5 draadjes saffraan, 1 kop quinoa, pijpajuin.

Eetwij(s)zer Snijd de pompoen, wortel en rode ajuin in gelijke blokjes en doe ze in een vuurvaste schotel. Besprenkel de groenten met olijfolie, peper en kruidenzout. Bak de groenten in de oven op 180°C tot de groenten mooi zacht zijn. Snijd de pijpajuin fijn. Was de quinoa en doe het in een pan. Voeg saffraan, komijnpoeder, 1 el groentebouillon en 2 koppen water toe en breng de quinoa langzaam aan de kook. Kook de quinoa even door en voeg een snufje zeezout toe. Temper het vuur en kook de quinoa in circa 20 minuten gaar. Giet het overtollige water af. Meng de geroosterde groenten door de quinoa en versier het gerecht voor het opdienen met de fijngesneden pijpajuin.

Prei in amandelroom 2 dikke prei, 2 el witte amandelpasta, 4 el water, kurkuma. Snijd de prei heel fijn, was ze goed en blancheer de prei. Meng de witte amandelpasta met het water en de kurkuma tot een gladde saus en meng dit door de prei. Deze saus kan zowel warm als koud gebruikt worden.

Pompoen in de oven met verkruimelde fetakaas 1 middelgrote pompoen, 200 g fetakaas, handvol rozijnen, kaneel, olijfolie, bosje verse koriander, tamari, gembersap. Snijd de pompoen in gelijke stukken en doe ze in een vuurvaste schotel. Meng een handvol rozijnen, olijfolie en kaneel door de pompoen. Verkruimel de fetakaas over de pompoen. Besprenkel wat tamari en gembersap over het gerecht en laat de schotel garen in de oven. Snijd of knip de koriander fijn. Strooi de fijngesneden koriander voor het serveren over de schotel.

Waterkersrolletjes met rode bietensaus Waterkers 500 g, sushi nori, 1 dikke rode biet, 1 el hazelnootpasta, tamari. Was en blancheer de waterkers kort. Laat de waterkers vervolgens goed uitlekken. Beleg een blaadje sushi nori

met de waterkers en rol het op. Snijd de rode biet in stukjes en doe in een kommetje. Voeg water toe en één volle el hazelnootpasta. Kook de biet gaar en pureer het geheel tot een gladde saus. Voeg eventueel wat tamari voor de smaak toe.

Gekaramelliseerde ajuin 3 dikke witte ajuin, gembersap, 1 teentje knoflook, 3 el rijststroop, sap van ½ limoen, 2 el tamari. Snijd de ajuin in halve maantjes en pers de knoflook fijn. Verwarm de olijfolie in een pan en fruit de knoflook en de ajuin. Bestrooi de ajuin met wat zeezout en laat het op een heel klein vuurtje zo’n 30-45 minuten sudderen. Breng de ajuin op smaak met gembersap, rijststroop, tamari en limoensap en laat het geheel nog even nagaren. De gekaramelliseerde ajuin is als saus lekker bij granen, pasta, een burger of als groente op je bord.

Gestoofde snijbiet 1 pak snijbiet, pijnboompitten, knoflook, handvol rozijnen, balsamico azijn, ½ kl currypoeder. Snijd de snijbiet in dikke repen en was ze. Rooster de pijnboompitten in een droge pan. Snijd of pers de knoflook fijn. Verwarm de olijfolie in een wok en fruit de knoflook totdat ze glazig is. Voeg de snijbiet toe en laat dit garen. Voeg de rozijnen en de curry toe en bak dit nog eventjes mee. Breng de snijbiet op smaak met een scheutje balsmico azijn. Bestrooi het gerecht voor het serveren met de geroosterde pijnboompitjes.

Peren in notensaus Conference peren, 2 dikke el rozijnen, 1 el tahin, 2 el witte amandelpasta, water, zeezout. Week de rozijnen in water (zet ze juist onder water). Schil de peren en snij ze in vieren. Pocheer de peren in dit gezouten water tot ze gaar zijn. Kook vervolgens de rozijnen gedurende 5 minuten in hun weekwater met een snuifje zeezout. Voeg de witte tahin en de witte amandelpasta toe en laat het geheel nog even sudderen. Mix de saus en serveer deze bij de peren.


17

Medisch dossier

Voeding bepalend voor hersenfunctie kind Bevorder concentratie, geheugen, stemming en informatieverwerking Christel Stevens

V

oeding heeft directe invloed op het gedrag, de stemming en de schoolprestaties van je kind. Het bepaalt zijn of haar vermogen om te schrijven, te lezen, zich te concentreren en zich dingen te herinneren. Het gaat zelfs nog verder. De juiste voeding kan de intelligentie van je kind werkelijk verhogen en dyslexie, aandachtsstoornissen en hyperactiviteit verbeteren. Vooral in deze periode van groei, waarin ook de hersenen zich volop ontwikkelen, is voeding zeer essentieel.

Westerse voeding verstoort hersenfunctie

Suiker en leervermogen Onderzoek toont aan dat suiker een negatieve invloed heeft op het leervermogen. Het drinken van twee colablikjes (á 350 ml) leidde, na een eerste stijging van de bloedsuikerspiegel uiteindelijk tot een zodanige daling van de bloedsuikerspiegel dat daardoor hormonale veranderingen bij gezonde kinderen werden veroorzaakt. De kinderen reageerden door dubbel zoveel adrenaline aan te maken en vertoonden duidelijk meer symptomen van overprikkeling, hyperactiviteit en hypoglycemie in vergelijking met andere jongvolwassenen.

18


De hersenen hebben bepaalde voedingsstoffen nodig om goed te functioneren. Zelfs in deze tijd van overvloed, komt ondervoeding veel meer voor dan wij denken. De ondervoeding betreft vooral de micronutriënten qua hoeveelheid en verscheidenheid. Ook de macronutriënten eiwitten en onverzadigde vetten zijn vaak onvoldoende aanwezig. Koolhydraten en verzadigde vetten daarentegen zijn vaak in overmaat aanwezig. De grootste boosdoeners van het westerse eetpatroon: • Overvloed aan suikers en snel verteerbare (geraffineerde) koolhydraten • Inname van te veel geraffineerde voeding samen met onvoldoende groenten en fruit, maakt dat mensen te weinig essentiële voedingsstoffen binnenkrijgen. Geraffineerde voeding is ontdaan of arm aan micronutriënten als mineralen en vitaminen. Een direct gevolg hiervan is dat de mens gedemineraliseerd raakt. Mineralen en vitami-

nen zijn belangrijke sleutels voor het functioneren van het menselijk lichaam. Bij iedere biochemische reactie spelen ze een rol. Zo zijn bepaalde mineralen nodig voor het aanmaken van enzymen in ons lichaam. • Verhouding vetten: te veel verzadigde vetten, transvetten en omega-6-vetzuren en te weinig omega-3- en omega-9-vetzuren • Onvoldoende volwaardige eiwitbronnen. Een duidelijk gevolg van de westerse voeding is overgewicht. Hoewel de invloed op de hersenen minder zichtbaar is, is er een duidelijke relatie met concentratie- en gedragsproblemen (o.a. ADHD), vermoeidheid, vooral na de middag een energiedip.

Stabiele bloedsuikerspiegel vereist Het is heel belangrijk om de dag te starten met een goede vet-, eiwit- en koolhydraatbron. Het ontbijt moet je hersenen voorzien van constante energie tot circa twaalf. Het is belangrijk dat de voeding geen grote

Medisch dossier

schommelingen geeft in de bloedsuikerspiegel. Insuline transporteert suiker naar de verschillende plaatsen in ons lichaam. Alleen de hersenen zijn rechtstreeks afhankelijk van het suikergehalte in het bloed (zonder tussenkomst insuline); dit is hun enige energiebron. Wanneer de bloedsuikerspiegel stabiel is, krijgen ook onze hersenen voldoende voeding. Bij een schommelende bloedsuikerspiegel zijn er fasen van hypoglycemie waarbij de energievoorziening naar de hersenen ontoereikend is. Bij kinderen wordt hypoglycemie sneller gevolgd door een sterke stijging van de adrenalinespiegel. Er is een relatie tussen het eten van suiker en stress. Omgekeerd kan ook stress het eten van suiker stimuleren. Een vicieuze cirkel met als resultaat aandacht- en concentratiesstoornissen (o.a. ADHD), verminderde schoolprestaties, maar ook veelvuldig optreden van energie’dips’ en bijvoorbeeld vergeetachtigheid

Goede vetten: verrijken in plaats van mijden Veel mensen mijden vet vanwege de associatie met dik worden en hart- en vaatziekten. Het is bij velen onbekend dat bepaalde vetzuren een essentieel onderdeel uitmaken van vitale organen zoals hart, hersenen, hart en zenuwen. Om die reden is het van belang minstens 30% van onze dagelijkse energievoorziening uit goede vetten te halen. Hersenen hebben een hoger vetgehalte dan de rest van ons lichaam; 60% van het droge stofgehalte van hersenen bestaat uit vet, voornamelijk omega-3-vetzuren. Het soort vet wat je eet, is van

groot belang voor de structuur en de werking van je hersenen. Omega-3- en omega-6-vetzuren zijn van belang bij de groei van neuronen zowel van de hersenen als van de zenuwen. Van jongs af aan behoren we deze vetten dus dagelijks binnen te krijgen. Dit is ook de reden waarom moedermelk zo rijk is aan deze vetten. Omega-3- en omega6-vetzuren worden ingebouwd in iedere celmembraan waardoor de membraanflexibilteit en de celcommunicatie toeneemt. Verzadigde vetten en kunstmatige vetten zoals margarine, verlagen de celmembraanflexibiliteit. Kunstmatige vetten bevatten de zogenoemde transvetzuren die ontstaan tijdens het industrieel bereiden van vetten. Er is een wettelijk toegestane norm van de hoeveelheid transvetzuren in een product. De gewone consument is niet op de hoogte van de schadelijkheid van deze vetten en houdt er om die reden ook geen rekening mee. Transvetzuren zijn aanwezig in vrijwel alle industrieel bewerkte producten zoals kant-en-klaar maaltijden, margarine en minarine, koek en gebak en hartige zoutjes (geen nootjes).

Studeren is topsport! Hersenarbeid kun je vergelijken met topsport. Iedereen is het er over eens dat topsporters aangepaste voeding nodig hebben en zich strikt aan hun dieet moeten houden. In feite geldt dit ook voor studenten en mensen met veel geestelijke arbeid! Een evenwichtige voeding is essentieel om je hersenen continue van energie te voorzien bij het studeren of de voorbereiding op de examens.

Algemeen voedingsadvies Een evenwichtige voeding bestaat uit veel, heel veel groenten en fruit, volwaardige eiwitten, ongeraffineerde koolhydraten en gezonde vetten. De bloedsuikerspiegel wordt in toom gehouden door koolhydraten met eiwitten en/ of vetten te combineren. Hierdoor voel je je meer verzadigd en worden je hersenen continue van energie voorzien. Wanneer het voedingspatroon van een kind of jongvolwassene dermate verstoord is, bouw je stap voor stap naar een gezondere voeding. Zelf het goede voorbeeld geven, is de eerste stap. Enkele voorbeelden: Ontbijt • 1 á 2 stukken fruit met een paar lepels biogarde, kefir of yoghurt (rechtsdraaiend), enkele eetlepels haver of roggevlokken (vooraf weken) en een scheut omega3-drinkolie of mengsel van essentiële oliën. Gebruik eventueel gedroogd fruit als pruimen en abrikozen. • Smoothie: 200 g yoghurt (rechtsdraaiend), biogarde, kefir of sojayoghurt samen met 2 eetlepels omega-3-drinkolie of goede mix van omega-3,-6,-9 vetten en 1 á 2 stukken vers fruit. Doe alle ingrediënten in een blender en mix het geheel fijn. Eventueel kun je aan de smoothie andere ingrediënten toevoegen om de smoothie te verrijken, zoals lecithinepoeder, weiproteïne en/of tarwegrassap. • 1 schaaltje pap of muesli gemaakt van haver(mout), amarant, boekweit, gierst, spelt, kamut, teff of quinoa met rijste-, haver-,


19

Medisch dossier

amandel- of sojamelk. Eventueel gedroogd fruit meekoken. Voeg na het koken eventueel lecithinepoeder, kaneel en wat stevia toe. Vooral in de winter of bij koude dagen is dit een zeer voedzaam en verwarmend ontbijt. • Volkoren boterham (zuurdesem, spelt) met echte boter en een ei, of een omelet met groenten. • Volkoren boterham (zuurdesem, spelt) met halfvolle kwark, radijsjes en bieslook.

Opgelet met cafeïne Uit verschillende studies blijkt dat cafeïne een licht stimulerende werking heeft bij personen die niet gewend zijn aan cafeïne. Afhankelijk van de persoon kan dit tot betere leerprestaties leiden door grotere alertheid. Bij sommige mensen leidt dit echter tot slechtere prestaties omdat cafeïnegebruik ook een groter gevoel van spanning geeft. Deze mensen moeten dan ook opletten voor producten die verkocht worden om langer alert te blijven. De werking van deze producten berust dikwijls op cafeïne. Als iemand regelmatig cafeïne gebruikt, heeft extra cafeïne geen invloed. Het is niet aan te raden om tijdens een examenperiode of drukke werkperiode te stoppen met cafeïne daar het een negatieve invloed heeft op de korte termijn prestatie. De meeste mensen kunnen 1 à 2 tassen biologische koffie per dag zonder problemen gebruiken. Als je merkt dat je de hele dag door cafeïne nodig hebt om te blijven presteren, dan is waarschijnlijk je dopaminegehalte aan de lage kant is. Dopamine is een neurotransmitter die tijdens stress veel verbruikt wordt.

20


Lunch: • Gebruik een ruime portie groenten bijvoorbeeld in de vorm van een salade of groentesoep. Neem er één twee sneden brood bij. • Neem eventueel een volkoren broodje ‘smos’ met echte boter en voldoende groenten. • Neem een salade met een olijfoliedressing met wat vlees, vis of een eitje. Een gemende groentesalade kun je ook maken van de (gekookte) groenten van gisteren. Vul de salade aan met verse rauwkost, zilvervliesrijst, volkoren (spelt)pasta, gierst, quinoa en/of peulvruchten. Deze salade kun je ’s morgens reeds klaarmaken. • Gebruik een warme maaltijd gelijk aan het diner. Diner: • Gebruik een flinke portie koude en warme groenten samen met een dressing op basis van olijfolie, notenolie, lijnzaadolie of andere plantaardige oliën. • Eet een ruime portie vlees (biologisch, van dieren die bewogen hebben) of vette vis; circa van 150 gram. • Neem een kleine portie ongeraffineerde koolhydraten zoals zilvervliesrijst of quinoa.

Gezonde tussendoortjes & tips Voorbeelden van gezonde tussendoortjes zijn (gedroogd) fruit, (ongebrande, ongezouten) noten, kokosnoot, avocado en olijven. Vooral amandelen en zwarte chocolade (min. 72% cacao) zijn rijk aan magnesium. Zorg ervoor dat je regelmatig water of thee drinkt, ongeveer twee liter per dag. Bij honger kan soep of biologisch groentesap zowel je honger stillen als je behoefte naar vitaminen en mineralen aanvullen. Je kan deze verrijken met wat lijnzaad- of olijfolie.

Suppletie een welkome aanvulling Het nog groeiende kind of de jonge volwassene heeft dusdanig veel nutriënten nodig dat aanvulling vaak vereist is. Voor iedereen is het aan te raden de voeding aan te vullen met een breed multisupplement en goede vetzuren. Daarnaast is het afhankelijk van het individuele lichaam wat de behoeften zijn. In dit artikel wordt magnesium en mucuna pruriens als suppletie verder uitgelicht omdat veel jong volwassenen baat kunnen hebben bij deze aanvulling.

Magnesium: basismineraal voor je brein Vrijwel iedereen heeft een magnesiumtekort. Het mineraal magnesium speelt een rol in meer dan 350 fysiologische processen en wordt extra verbruikt bij stress. In voeding komt magnesium vooral voor in groene bladgroenten, noten en zaden.

Medisch dossier

De grootschalige magnesiumdeficiëntie kent globaal twee oorzaken: enerzijds een te lage magnesiumopname via de voeding, anderzijds een te sterke verzuring van het lichaam waardoor de aangevoerde magnesium niet door het lichaam opgenomen wordt. De pH-waarde van urine is een graadmeter voor de pH van het lichaam. Hoe rijker onze voeding aan zuurvormende middelen is, hoe zuurder onze urine wordt en omgekeerd. De pH-waarde schommelt gedurende de dag; representatief is het gemiddelde van een aantal pHmetingen van één dag. Ons huidige voedingspatroon leidt tot urine pHwaarden lager dan 7, wat verzuring betekent. De gemiddelde pH van de urine van een jager-verzamelaar was 7,5 of meer. Magnesium bevordert samen met vitamine B6 (pyridoxaal-5-fosfaat) de synthese van neurotransmitters. Tevens speelt magnesium speelt een belangrijke rol bij de aanmaak en het herstel van neurotransmitterreceptoren. Het is bekend dat stress een negatieve invloed heeft op het concentratie vermogen. Ook in deze situatie kan magnesium een belangrijke ondersteuning zijn. Verlaging van het magnesiumgehalte verhoogt de productie van stresshormonen, magnesiumsuppletie daarentegen remt de afscheiding van deze stresshormonen.

Anorganische magnesiumverbindingen zoals magnesiumoxide of magnesiumcarbonaat, zijn nauwelijks opneembaar. Kies daarom voor organisch gebonden magnesium in de vorm van chloride, citraat, gluconaat en bisglycinaat.

Mucuna pruriens; een natuurlijke voorloper van dopamine Dopamine is een opwekkende neurotransmitter die bepalend is voor motivatie, intelligentie, abstract denken, vermogen om te focussen, beslissen, lange termijnvisie, werkgeheugen en persoonlijkheid.

Neurotransmitters bepalen hersenfunctie Onze hersenfunctie wordt bepaald door de hoeveelheid en soort neurotransmitters en de werking van de receptoren voor deze neurotransmitters op de neuronen (zenuwcellen). Neurotransmitters zijn als het ware boodschapperstofjes waardoor de neuronen met elkaar kunnen communiceren. Bekende neurotransmitters zijn (nor)adrenaline, dopamine en serotonine.

Dopamine wordt in het lichaam aangemaakt op basis van het aminozuur tyrosine. Uit dopamine wordt noradrenaline gemaakt en vervolgens adrenaline. Bij een normaal niveau aan dopamine en noradrenaline voel je je opgewekt en ben je alert. Voedingsbronnen voor dopamineproductie zijn tyrosinerijke voedingsmiddelen als soja, kip, vis, bonen, amandelen, avocado, melk en sesam.

Suppletie biedt uitkomst

Lage gehalten aan dopamine worden gevonden bij mensen met de ziekte van Parkinson en mensen met verslavingen (met name cafeïne en cocaïne), regelmatige drang naar stimulantia, moeite met focus en concentratie of met de opname en verwerking van informatie, spierstijfheid en hyperactiviteit en/of lethargie.

De kwaliteit van een magnesiumsupplement wordt bepaald door de manier waarop magnesium gebonden is. De verbinding bepaalt de opneembaarheid in het lichaam.

Een laag dopaminegehalte is veelal een gevolg van een lange stressperiode en is één van de eerste tekenen van een burn out.

Referenties 1. Jones T, et al. Enhanced adrenomedullary response and increased susceptibility to neuroglycopenia: Mechanisms underlying the adverse effects of sugar ingestion in healthy children. The Journal of Pediatrics, Volume 126, Issue 2, Pages 171-177; 2. Shukla KK, Et al. Mucuna Pruriens reduces stress and improves the quality of semen in infertile men. Evid. Based Complement Alternat. Med. 2010 Mar; 7(1):137-44; 3. Mirsra L, et al. Alkaloidal constituents of Mucuna Pruriens seeds. Phytochemistry 2004 sep.; 65(18): 2565-7; 4. Tomita-Yokotani K, et al. Distribution of L-Dopa in the root of velvet bean plant (Mucuna Pruriens L.) and gravity. Biol. Sci. Space. 2004 Nov; 18 (3):1265-6; 5. James JE. Caffeine and psychomotor performance. Neuropsychobiology 31: 202-203,1995; 6. Galles JR. Malnutrition-a neglected cause of learning failure. postgrad. Med. 80:225-230, 1986; 7. Wolraich ML, et al. The effect of sugar on behavior or cognition in children. JMA 274:1617-1621, 1995; 8. Dr. Mousain-Bosc M, Magnesium, de oplossing. ISBN 9789079872183; 9. Cardoso CC, et al. Evidence for the involvement of the monoaminergic system in the anti-depressant like effect of magnesium. Progress in NeuroPsychopharmacology & Biological Psychiatry 33 (2009) 235–242.


21

Uit de praktijk

Opvoeden in deze tijd

Karla Mooy

V

eel ouders hebben het niet makkelijk in deze tijd. Ze hebben veel te doen en de druk lijkt steeds hoger te worden. Op hun werk moeten ze presteren en de agenda is goed gevuld. Ook kinderen ervaren steeds meer druk op school; de eisen zijn de afgelopen decennia behoorlijk opgeschroefd. Dat alles lijdt tot stress in gezinnen. Stress op een plek waar ontspanning zou moeten heersen. Thuis hoort een plek te zijn waar je kunt opladen. Wat is daarvoor nodig? Wat ik merk, is dat ouders worstelen met de aanpak in het opvoeden. De tijden zijn veranderd, kinderen krijgen steeds meer ruimte en inbreng, zijn behoorlijk mondig geworden vergeleken met één of twee generaties terug. Tegelijkertijd zit je als ouder met je eigen conditioneringen. Naar buiten toe wil je graag dat je kind keurig en gehoorzaam is. Dat je kind beleefd is, niet stoort en doet wat jij als ouder zegt.

Wat deze kinderen wel nodig hebben, is respect. Respect en begrip voor hun behoeften. Zoals elk mens en elk kind willen ze zich gehoord en gezien voelen. Geaccepteerd en begrepen. Dat is een basisbehoefte, waar we als ouders in moeten voorzien. Dat geeft rust in een kind. En als hij zich gehoord en gezien voelt, zal hij ook veel makkelijker kunnen luisteren naar de ouder.

En dat wringt. Vandaar dat vaak gezegd wordt, dat kinderen tegenwoordig onvoldoende begrensd worden. Dat ze meer duidelijkheid nodig hebben. Meestal wordt dan bedoeld dat ouders het gezag weer naar zich toe moeten trekken en duidelijke lijnen moeten uitzetten. Eigenlijk terug in de tijd.

Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het probleem is dat gedrag van kinderen ons als ouder triggert. We zijn allemaal gevoelig voor dit of dat gedrag. Wat op zich voor iedereen weer anders kan zijn. Dat laat al zien, dat het persoonlijk is en dus meer over onszelf zegt dan over het gedrag van het kind. Bepaald gedrag raakt ons. We komen terecht in opkomende emoties en gedachten, die ons gedrag gaan sturen. En vaak maakt dit dat we negatief reageren. Het kind laat vervolgens nog meer gedrag zien dat voor ons ongewenst is.

Maar dat is juist het probleem. We kunnen niet meer terug, want de kinderen van tegenwoordig zijn anders dan vroeger. Ze reageren niet of anders op straffen en belonen. En bovendien is het doel van de opvoeding veranderd. Was dat vroeger dat je kind een goed opgevoede, volgzame burger was. Nu willen we dat een kind zelfstandig, onafhankelijk, sociaal vaardig is en vol zelfvertrouwen. En dat bereik je niet met de ‘ouderwetse manier’ van opvoeden, waarbij jij als ouder bepaalt, omdat jij weet wat goed is voor je kind. Voor zijn eigen bestwil, zeg maar. Kinderen van tegenwoordig vragen om iets anders. Door moeilijk gedrag dwingen ze ons als het ware onbewust om een andere koers te varen. Want het blijkt, dat straffen niet helpt. Het helpt alleen bij kinderen bij wie het eigenlijk niet nodig is. Kinderen, die naar je willen luisteren en meestal wel willen doen wat je vraagt, hebben geen straf of beloning nodig. Kinderen, die moeilijk gedrag vertonen, reageren niet op straffen. Althans niet op de gewenste manier. Meestal wordt het dan alleen nog maar moeilijker.

22


Uiteindelijk kan dit tot enorme frustratie of machteloosheid leiden bij ouders. Het gevoel,dat je geen grip hebt op je kind. Dat het zijn eigen gang gaat en zo vaak zo moeilijk doet. Natuurlijk is het ene kind moeilijker in de omgang dan het andere. Wat we echter vaak niet in de gaten hebben, is hoe we problemen soms onbewust veroorzaken of op zijn minst verergeren. De oplossing hiervoor is je veel meer bewust te worden van je eigen gedrag. Je eigen emoties en gedachten die hieraan ten grondslag liggen. De manier waarop je naar je kind kijkt bijvoorbeeld. Het maakt al veel uit als je ongewenst gedrag niet langer interpreteert als onwil, maar als onmacht. Je kind heeft geen standje nodig, hij heeft hulp nodig. Je zult samen met je kind moeten uitzoeken wat er precies gebeurt. Wat maakt, dat hij doet zoals hij doet.

Uit de praktijk

Veel kinderen met moeilijk gedrag, hebben een enorme behoefte aan grip op de wereld. Dat maakt dat ze als bazig, dwingend of egoïstisch over kunnen komen. Wat andere mensen vaak enorm triggert. Maar ze zijn niet egoïstisch, ze zijn juist vaak heel gevoelig. De boel naar hun hand willen zetten, is hun overlevingsmechanisme. Wat ze nodig hebben, is erkenning van hun behoeften, hoe bizar of onbenullig ze ook kunnen zijn in onze ogen. Dan kunnen ze ontspannen en stapje voor stapje leren meer flexibel te zijn. Terug naar je eigen rol. Ook bij kinderen met minder moeilijk gedrag is het goed om je meer bewust te worden van je eigen ideeën en gevoelens. Waar je moeite mee hebt bij je kind, zegt vaak van alles over jezelf. Als je dat kunt onderzoeken en kunt inzien hoe het zit, is het veel makkelijker om dat weer los te koppelen van je kind. Dit is essentie voor je kind. Dan kun je je kind weer zien zoals hij of zij is. Je kunt weer oog hebben voor wat je kind eigenlijk duidelijk maakt in woorden of gedag. Vanuit openheid kun je daar weer op een goede manier op reageren. Het is nuttig om je eigen opvattingen over je kind en over opvoeden helder te krijgen. Wil jij opvoeden vanuit ‘leiding geven’ of ‘ de baas spelen’? Of wil je liever uitgaan van gelijkwaardigheid? Ik kan je verzekeren dat opvoeden vanuit gelijkwaardigheid en vertrouwen veel makkelijker wordt en plezieriger is. Ik zie opvoeden niet als het kind ergens naar toe brengen, maar het kind begeleiden op zijn eigen weg. Naast je kind staan en hem helpen. Natuurlijk begint het met dat jij voor je kind veel dingen bepaalt, omdat je dan inderdaad nog beter weet wat goed of veilig is. Een baby is toch echt afhankelijk van jou. Maar sneller dan je misschien denkt, kun je je kind ruimte geven om dingen zelf te doen. Zijn eigen behoeften te hebben en daar rekening mee te houden. Want daardoor krijgt je kind het gevoel ertoe te doen. Het is een basisbehoefte om gezien en gehoord te worden en geaccepteerd. Daarvoor is vertrouwen nodig. En dat vinden we als ouder vaak moeilijk, vooral als we het kind willen behoeden voor minder leuke ervaringen. Dit wordt soms veroorzaakt door onze eigen ervaringen. Tijd voor zelfonderzoek dus Ʊ.

Vaak zijn ouders bang, dat het kind de baas wordt. Dat je kind over je heen gaat lopen. Dat komt omdat we vaak maar twee mogelijkheden zien. De macht hebben of over je heen laten lopen. Maar zoals Thomas Gordon in zijn boek “Luisteren naar kinderen” aangeeft, is er een derde weg. Dat is de weg van gelijkwaardigheid. Juist door rekening te houden met zijn of haar behoeften, leert je kind om rekening te houden met die van anderen. Dat gaat bijna vanzelf. Kinderen willen van nature graag iemand helpen, een plezier doen. We zouden niet zo bang moeten zijn voor egoïsme en verwennerij. Dat ontstaat juist als behoeften genegeerd worden en het kind moet gaan vechten voor zijn eigen belang. Wat belangrijk is dat je zelf als ouder je grenzen voelt en aangeeft. Dan is een grens niet meer een ‘pedagogische’ en bedachte grens, maar een echte. De grens ligt daar waar een behoefte van jou in de knel komt. Het gaat erom, dat je in principe zorgt dat ieders behoefte aan bod komt en dat oplossingen voor iedereen oké zijn. Dat kan niet altijd, zo realistisch moet je ook zijn. Soms is er geen tijd. Als jij naar je werk moet en je kind naar school, dan zit er soms niks anders op dan je kind op te pakken en mee te nemen. Wat je wel kunt doen is in ieder geval erkennen, dat je kind zo graag had willen doorspelen en uitleggen waarom je het kind meeneemt. En, als dit zich vaker voordoet, op een ander moment eens gaan overleggen. Wat maakt dat we zo vaak een probleem hebben als je


23

Uit de praktijk

naar school moet? Meestal zit er een behoefte van het kind in de knel. Hoe kunnen we hier dan aan tegemoet komen, terwijl we tegelijkertijd zorgen dat we op tijd op school en op het werk zijn (de behoefte van de ouder)? Ouders die deze weg opgaan, zijn enthousiast. Ze merken, dat hun kinderen een betere bijdrage gaan leveren aan het gezinsgebeuren. Het haalt ouders en kinderen uit een patroon van machtsstrijd. Je gaat als gezin samenwerken, wat de verbondenheid versterkt. Kinderen voelen zich gezien en gehoord, waardoor ze makkelijker worden in de omgang. Er wordt veel minder gemopperd en er is meer ruimte voor plezier en leuke dingen. Thuis wordt de plek waar je kunt ontspannen en jezelf zijn. Opvoeden is niet langer een strijd, een taak die bergen energie kost.

Samen levert zoveel op. Samen betekent verbinBij Nordic Naturals, visolie is altijd onze exclusieve focus geweest sinds 1995. Dezeiscontinue investeringen in omega-3s ding, naast elkaar in plaats van tegenover elkaar. Bij Nordic Naturals, visolie altijd onze exclusieve focus resulteren in een nooit geziene zuiverheid, versheid en geprezen Je hoeft als ouders niet meer alles te weten en allesgeweest sinds 1995. Deze continue investeringen in omega-3s Bij Nordic Naturals, visolie is altijd onze exclusieve focus smaak—voor meer en betere resultaten. op te lossen. Kinderen leren verantwoordelijkresulteren in een zuiverheid, versheid en geprezen geweest sindsnooit 1995. geziene Deze continue investeringen in omega-3s Het Bewijsmeer ziet men in onze onafhankelijke test resultaten: heid te nemen voor hun eigen gedrag. Het wordt smaak—voor betere resultaten. resulteren in eenen nooit geziene zuiverheid, versheid en geprezen Ieder lot van Nordic Naturals oliën zijn onafhankelijk getest om smaak—voor meer en betere resultaten. leuker en makkelijker en je kind leert meer. Is er Het Bewijs ziet men in onze zuiverheid onafhankelijke test niveau’s resultaten: zo onze industrieleidende en versheid te dan nog een addertje onder het gras? Misschien. Het Bewijs ziet men in onze onafhankelijke test resultaten: garanderen. En we garanderen volledige transparantie tot onze om Ieder lot van Nordic Naturals oliën zijn onafhankelijk getest Ieder lotcertificaten. van Nordic Tot Naturals oliën zijn onafhankelijk getest om Je zult namelijk wel bereid moeten zijn om eerlijk analyse op vandaag hebben we nog nooit een zo onze industrieleidende zuiverheid enversheid versheid niveau’s zo onze industrieleidende zuiverheid en niveau’s te te te zijn. In de eerste plaats naar jezelf. Je zult je eiconcurrerend product gevonden die onze resultaten evenaart. garanderen. En we garanderen transparantie tot onze garanderen. En we garanderenvolledige volledige transparantie tot onze gen emoties en overtuigingen onder ogen moeten Kwaliteit is van belang—vertrouw de visolie experten voor uw analyse certificaten. vandaag hebben nog nooit een een analyse certificaten. TotTot opopvandaag hebbenwewe nog nooit komen. En dat doet best weleens pijn. Toch levert Omega-3 behoeften. concurrerend product gevonden die die onze evenaart. concurrerend product gevonden onzeresultaten resultaten evenaart. ook dat uiteindelijk alleen maar winst op. Je hoeft Kwaliteit is van belang—vertrouw de visolie experten voor uw is van belang—vertrouw de visolie experten voor uw niet meer voor je eigen emoties weg te lopen en Kwaliteit Omega-3 behoeften. Nooit. Overbevissing? leert jezelf te accepteren zoals je bent. En ook dat Omega-3 behoeften. Chemische verwerking? Helemaal niet. geeft rust en ontspanning. Nooit. Overbevissing? Gezuiverd? Absoluut Meer informatie Luisteren naar kinderen; T. Gordon Het explosieve kind; R.W. Greene Opgroeien in vertrouwen; J. Mol How 2 talk 2 kids (ned. vertaling); A. Faber en E. Mazlish

24

Nooit . Helemaal Overbevissing? Chemische verwerking? niet. Onderbouwd door klinische studies? Uiteraard. Absoluut.Helemaal Chemische verwerking? MNGezuiverd? 37. Ruggenmergletsels

niet.

Hernia, whiplash, orthomoleculair Onderbouwd door dwarslaesie klinische studies? Uiteraard. Gezuiverd? Absoluut . behandelen: pijnbestrijding, ontstekingsremming en zenuwregeneratie met orthoceuticals Onderbouwd door klinische studies? Uiteraard. Ruggenmergletsels worden in de klassieke geneeskunde als onbehandelbaar beschouwd. De klassieke ‘behandeling’ bestaat dan ook voornamelijk uit het van pijn en CompleMed 059onderdrukken 27 07 53 Karla Mooy • www.complemed.be inflammatie. [email protected] de orthomoleculaire geneeskunde heeft men www.ontspannenopvoeden.nl een aantal orthoceuticals die niet alleen op korte termijn de pijn CompleMed 27 termijn 07 53 ook effectief en inflammatie remmen, maar op 059 lange Op de site kun je gratis de video ‘Wat elke ouder [email protected] • www.complemed.be de zenuwen regenereren. Een breedspectrum orthomoleculaire zou moeten weten’ aanvragen. behandeling verbetert de levenskwaliteit van patiënten met ruggenmergletsels en biedt hen zelfs een kans om weer CompleMed 059werd 27 07 53 normaal te functioneren. Bovendien aangetoond dat een [email protected] • www.complemed.be orthomoleculaire preventieve strategie de kans op ernstige ruggenmergletsels verkleint. Auteurs: Walter O.M. Faché & Hilde Maris tiende jaargang 2013 - n°69 Prijs: € 35,00

Toxiteit

Kunnen wij nog gezond wonen in ons huis? Zijn wij bewust van de hoge toxiciteit in woningen

Walter O.M. Faché

M

eer medici, architecten als materiaalontwerpers beginnen rekening te houden met de schadelijke invloed van bouwen. Duurzaam en gezond bouwen is een nieuwe trend geworden, maar is deze nog betaalbaar? Voor een bio-ecologische woning komt naast het ecologische aspect, ook het biologische- en gezondheidsaspect naar voren en worden negatieve invloeden van bouwmaterialen en technieken in onze woning zoveel mogelijk beperkt. Duurzaam bouwen of mens-milieuvriendelijk bouwen wil de behoefte van de huidige en de komende generaties niet in gevaar brengen. Zij toont duidelijk de relatie en harmonie tussen de mens en de vier elementen: vuur, lucht, water en aarde. stoof en het badje voor de kachel! Hoe leuk is het wel onafhankelijk te zijn van de energieleveranciers! Lucht-element

Fig 1 een Grundofen of Finoven

Het belang van de vier elementen in een ecologische woning Vuur-element Houtstralingskachels, centrale verwarmingsketels op houtpellets en gebruik van de zon door passieve en actieve zonne-energie (zonneboilers, fotovoltaïsche cel is het bekendste en meest toegepaste type zonnecel). Koken op gas is minder aangeraden en elektrische warmteopwekking is zeker niet de beste keuze. Een massieve leemkachel, bv een Grundofen of Finoven is een uitstekend alternatief. Wij hebben het heerlijk warm bij de grundofen, kunnen er een lekker potje op koken. Lekker ouderwets met de moor op de

Gezond binnenklimaat in onze woning betekent het behoud van de kwaliteit van de lucht: voldoende gezonde lucht (zuurstofrijk) kan naar binnen komen met een luchtkwaliteit (droog of vochtig) en goede (negatieve) ionisatieverhouding van deze zuurstof. Airco of gepulseerde luchttechnieken en overmatig isoleren zijn dan ook niet gewenst! Nochtans is ventileren van een ecologisch of passieve woning niet alleen noodzakelijk, maar sinds enkele jaren ook verplicht voor nieuwbouw. Water-element Het levende water (schoon water/ regenwater) dient van het dode water (afvalwater) gescheiden te worden. De kwaliteit van het drinkwater kunnen wij best verhogen met een omgekeerde osmosetoestel om het drinkwater te zuiveren. Bewust worden van de kringloop van het water, het zuinig leren omgaan met water en regenwater recupereren wordt een dringende noodzaak. Water wordt een te koesteren element. Aarde-element Kies materialen afkomstig uit onze aardkorst zoals leem en klei, die beiden nog een geneeskrachtige werking uitoefenen en het huis laten ademen. Kies ook materialen als stro en hout die op de aardkorst steeds opnieuw


25

Toxiteit

kunnen groeien. Omgeef je woning met streekeigen planten en kies voor bio-dynamisch tuinieren dat rekening houdt met het ritme van de aarde en de kosmos. Een huis moet kunnen ademen door vooral je woning niet te aarden door plastiekschermen in vloeren en onder daken te verwerken.

Biologische- en gezondheidsadviezen bij bouwen • Bouw liefst met minerale materialen, die tot stand komen met zo weinig mogelijk behandelingsprocessen: leem, baksteen, kalk, klei. Zo blijven ze hun oerkwaliteit bewaren. Onschadelijke materialen uit het plantenrijk, die steeds nagroeibaar zijn, mits verstandig beheer worden een prioriteit: stro, hout, vlas, sisalvezels (fig 2) in vloerbedekking, katoen, kurk. • Draag zorg voor toevoer en behoud van kwaliteitsvolle zuurstof in de woning. Oxygenatie in de mitochondriën om ATP of energie te kunnen aanmaken is nodig om alle ziekten te voorkomen. • De afvoer van ozon gevormd rond TL-lampen en CO2 accumulatie van de inwoners en kachels ventileren, maar dan moet je woning als een derde huid natuurlijk, ademende eigenschappen hebben. Een woning in beton en staal creëert een kooi van Faraday die alle energie buiten houdt en niet ademend functioneert. Een huis in hout, leem, baksteen of stro laat energie door en is als een ademende derde huid. • Een doordachte elektrische goed geïsoleerde kabelaanleg is belangrijk om elektriciteit in de woning binnen te brengen. Elektrische stralen van het elektrisch netwerk verstoren o.a. de nachtrust en de immuniteit. Installeer een relaissysteem om ’s nachts elektromagnetisch vrij te zijn! Twee mg sublinguaal melatonine kan men innemen tegen alle elektromagnetische straling en bovendien de remslaap optimaliseren. • Gebruik geen solventgebonden verven maar natuurlijke verven, kies plaatmaterialen met een minimum aan formaldehydelijmen, gezonde isolatiematerialen, gezonde afwerkings- en onderhoudsproducten, enz. • Bekijk de levenscyclusanalyse van de materiaalkeuze. Kies voor planten oogstbare materialen, die de aarde niet uitputten: hout met een fsc-label (Forest Stewardship Council ontgonnen met respect voor het land, zijn economie en de aarde), en ontginning van materialen die een ecologische economie bevorderen zoals kurk, vlas en stro.

26


Fig 2 Agave sisalana

• Activeer passieve zonnewarmte in de woning door rekening te houden met de zon-oriëntatie en gebruik te maken van zonne-energie. Actieve zonne-energie gebruikt men in zonneboilers die tapwater verwarmt, of fotovoltaïsche panelen die elektriciteit opwekken. • Ventileren dient goed gecontroleerd te worden met beperkt energieverlies en behoud van gezonde, goed geïoniseerde lucht dat maximaal rijk is aan zuurstof. • Gras- en sedumdaken, als water-, warmte-, koudeen akoestische buffer, geven de van de natuur ontnomen groenplek terug. Het regenwater van de woning wordt gezuiverd, gerecupereerd en terug verdampt zodat de watercyclus optimaal wordt gerespecteerd. • Voorzie naast een goede materiaalkeuze een optimale thermische isolatie. In de bio-ecologische bouw tracht men beter te isoleren dan de verplichte norm voorschrijft om het energieverbruik te minimaliseren. • Laagenergiewoningen krijgen naast maximale isolatie maximale aandacht voor de luchtdichte afwerking van de isolatie om de warmteverliezen te beperken. Hoe beter men isoleert en luchtdicht bouwt, hoe meer aandacht moet gaan naar ventilatie en het vermijden van koudebruggen, plekken waar de isolatie onderbroken wordt. Passiefhuizen gaan een stap verder en worden zo sterk geïsoleerd dat ze nauwelijks extra warmtebronnen nodig hebben omdat zij hun verwarming halen

Toxiteit

zienlijk te verbeteren door middel van zogenaamd bio-beton.

Naturepluslabel

uit de zon en bewoners. Dit met gebruik van strikt gecontroleerde ventilatiesystemen voor het behoud van onze zuurstof. Door de lage energiekosten zullen Passiefhuizen en huizen met groendaken hierdoor steeds aantrekkelijker worden. Daarnaast is een Passiefhuis een kwalitatief uitstekend huis omdat bij de bouw veel aandacht besteed wordt aan het materiaalgebruik en de bouw zelf en dat zorgt voor een betere verkoopbaarheid van het huis!

Schadelijke stoffen op de bouwwerf en in bouwmaterialen Schadelijke stoffen kunnen in bouwproducten zitten zoals verven, lijmen, ontkistingsmiddel of ze kunnen ontstaan tijdens het werk zoals dieselmotoremissies of lasrook. Ook is op elke bouwplaats stof aanwezig. Sommige soorten stof zijn schadelijk voor de gezondheid. Stof dat hinderlijk is en geen specifieke gevolgen heeft voor de gezondheid, maar wel de ogen, de huid en de luchtwegen kan irriteren zoals gipsstof, kalkstof en krijtstof ontstaan bij het zagen van gipsblokken met een handcirkelzaag en bij het opvegen van het gipsstof aan het einde van de werkdag. Stof dat schadelijk is en waar schadelijke of giftige bestanddelen in zitten zoals houtstof, kwartsstof, glas- en steenwol. Hierdoor kunnen irritaties en ontstekingen van de huid en ogen ontstaan en eczeem. Ook kunnen luchtwegen en longen geïrriteerd raken en in sommige gevallen blijvend beschadigd raken en stoflongen veroorzaken. Vermijd zeker alle teer-, lood-, asbest- of PCB-houdende producten en lijmen waar fenol in is verwerkt. Beton is een bouwbiologisch onaangenaam materiaal dat weinig tot niet vochtdoorlatend, niet ademend is en cement met toeslagstoffen en bewapening bevat, waardoor magnetische velden ontstaan. Het wordt voor woongebouwen niet aangeraden. Er bestaan mogelijkheden om de biologische kwaliteit aan-

Het Naturepluslabel is een internationaal label voor gezonde en milieuverantwoorde bouwmaterialen. De criteria van Natureplus zijn de meest volledige en de strengste die er bestaan voor een internationaal label. VIBE hanteert voor het VIBE-label deze criteria om bouwmaterialen te beoordelen, zetelt in de raad van bestuur en vertegenwoordigt Natureplus in België. Een uitgebreide lijst met criteria, verdelers en producten vind je op www.vibe.be en op www.natureplus.org.

Referenties: 1. Faché OM Walter. Duurzaam bio-ecologisch en betaalbaar bouwen. Bistro-Opleiding B5 Deel 5. Punli Media Laarne. 2013 2. Guusanke vogt. Milieubewust bouwen. Groen Boekerij. 1999. 3. Hugo Vanderstadt. Duuirzaam en Gezond bouwen en wonen. Ecobooks, 1996. 4. Internet sites van architecten als materiaalontwerpers.


27

Ecologie

Overbevissing

Lies Helsloot

H

et eten van vis speelt een belangrijke rol binnen de orthomoleculaire voeding. Als we echter met z’n allen (te)veel vis eten, zijn zeeën als de Noordzee binnen afzienbare tijd leeggevist. Om die reden worden visquota vastgesteld waarin wordt aangegeven hoeveel elk land van welke soort vis mag vangen. De internationale benaming voor quota is (T)otal (A)llowable (C)atch. Er is sprake van overbevissing als in een bepaald gebied te veel van een bepaalde vissoort gevangen wordt; meer dan de visquota aangeeft. Dit kan leiden tot het verdwijnen van die vissoort omdat ze niet meer de mogelijkheid hebben om zich voort te planten. Het bepalen van de visquota is van groot ecologisch belang omdat overbevissing tot onherstelbare schade aan het gehele marine milieu kan leiden. Het heeft ook een groot economisch belang; het voortbestaan van veel bedrijven, misschien wel van een hele industrietak, hangt er namelijk van af. De bekendste voorbeelden waarvoor quota zijn vastgesteld, zijn de blauwvintonijn uit de Middellandse Zee, de steur voor zijn kaviaar en de kabeljauw in de Newfoundbank en de Noordzee. Overbevissing is een wereldwijd probleem en tegelijk niet ‘ver van je bord’.

De cijfers: tot 80% overbevissing Volgens het Wereldnatuurfonds (WWF) wordt wereldwijd tot 80% van de vispopulatie overbevist. Het WWF stelt zelfs dat dit cijfer in Europa oploopt tot 88%. Als we gaan kijken naar bepaalde vissoorten zoals tonijn, kabeljauw, zwaardvis en haai dan gaat het zelfs over 90%. Greenpeace stelt dat als we met dit tempo blijven doorvissen de oceanen tegen 2048 leeggevist zijn. Internationale organen, zoals bijvoorbeeld de Europese Unie, die de visvangst beheren, staan overbevissing oogluikend toe. Wat vandaag niet meer mag in de wateren in het noorden, gebeurt morgen in het zuiden. Zo ontstaat er een probleem in ontwikkelingslanden, zoals West-Afrika, die hun eigen wateren en bron van voeding en inkomsten leeggevist zien worden door ‘mastodonten’ van boten. Zo is overbevissing ook een onderwerp binnen de ontwikkelingsproblematiek.

Bijvangst De reusachtige netten vangen naast de bedoelde vissen ook tal van andere vissen en dieren. Op die manier

28


sterven jaarlijks miljoenen haaien, zeeschildpadden en zeevogels. Het WWF heeft onderzocht dat deze bijvangst 40% van de totale visvangst zou uitmaken. Voor de walvisachtigen is dit een soortbedreigend probleem. Volgens milieu-organisaties sterft elke twee minuten een dolfijn, bruinvis of walvis; jaarlijks sterven er op deze manier circa 300.000 dieren. De bruinvis zoekt zijn voedsel in zeegebieden waar vissers vissen met ‘staandwantnetten’. Dit zijn verticaal op de zeebodem geplaatste, rechtopstaande netten waar bruinvissen makkelijk in zwemmen. Ze raken verstrikt in de netten en worden meegevangen. Bij de bijvangst worden ook veel kleine visjes gesignaleerd. Het zijn niet-volgroeide exemplaren die doordat ze verkeerdelijk in de netten terechtkomen, worden meegevangen. Hoewel de vissers deze jonge vissen teruggooien, zijn deze vissen veelal te gewond of te zwak om te overleven.

Schade aan koraalriffen Door bepaalde ‘efficiënte’ vistechnieken te gebruiken, wordt extra schade toegebracht aan het milieu. Zo wordt door sleepnetten het koraalrif beschadigd. In Azië en China worden zelfs technieken gesignaliseerd die gebruik maken van cyanide en dynamiet om bepaalde vissoorten makkelijker te kunnen opvissen. Allemaal nefast voor deze prachtige koraalriffen.

Illegale visserij Bovenstaande situatie is nog maar het topje van de ijsberg; de visvangst uit illegale of piratenvisserij is hierbij niet meegenomen. Wat de illegale visserij vangt, wordt nooit officieel in kaart gebracht. Door middel van verboden vistechnieken zoals drijfnetten, wordt tegen de regels in gevist in beschermde gebieden, in niet toegelaten zones of buiten de wettelijke voorziene periodes. Illegale vissers vissen ook meer dan de quota bepalen en/of vissen zelfs zonder vergunning. Greenpeace stelt dat één op vier vissen uit deze ‘piraten’visvangst komt.

Ecologie

Keurmerk: MSC Door in de winkel te kiezen voor vis met het MSC-keurmerk ben je zeker van een stukje vis dat duurzaam gevangen is. De afkorting staat voor Marine Stewardship Council. Dit is een onafhankelijke, internationale organisatie die streeft naar het behoud van een optimaal visbestand en de bescherming van de kwaliteit van viswateren. Op deze wijze blijft er genoeg volwassen vis in de zee die kan zorgen voor de voortplanting. Duurzame visserij maakt gebruik van juiste vistechnieken die de kans op bijvangst sterk verkleinen en het waterleven respecteren. De organisatie bestaat al sinds 1997 en werd opgericht door het WWF en groot-producent Unilever ter bevordering van duurzame visvangst. Sinds 1999 is de organisatie volledig onafhankelijk en heeft ze wereldwijd kantoren. Tot slot: let op voor namaak-labels die pretenderen dat de vis duurzaam gevangen werd. Vertrouw op het erkende MSC-label.

Wat kunnen we doen? De oplossing volgens milieu-organisaties zoals WWF en Greenpeace: Vanuit overheid: • creëer een netwerk van zeereservaten dat zo’n 40% van de oceanen beslaat UDO’S CHOICE®

ULTIMATE OIL BLEND

• promoot duurzame visvangst in de overige 60% van de oceanen • stop illegale visvangst door de controles te versterken. Dit komt niet alleen de toekomst van onze zeeën ten goede, maar ook onze hardwerkende vissers • denk na over onze visconsumptie • het subsidiebeleid van regeringen op nationaal en internationaal niveau kan een krachtig controlerend middel zijn. Vanuit individu: • kies voor vis met het MSC-label • ga winkelen met een handige viswijzer: zie http://www. goedevis.nl/ • geef het juiste signaal door je aankopen en door je keuze in restaurants • kies voor restaurants die bewust bedreigde vissoorten van de kaart weren • geef uitleg bij je bewuste keuzes als men erom vraagt.

Aquacultuur: voor of tegen? Je zou kunnen stellen dat het eten van vis afkomstig uit aquacultuur het probleem van overbevissing kan oplossen. Aquacultuur kent echter andere knelpunten. In de volgende Leef Nu zal ik hier dieper op in gaan.

UDO’S CHOICE ULTIMATE OIL BLEND BEVAT OMEGA-3 EN OMEGA-6 DIE BIJDRAGEN TOT DE INSTANDHOUDING VAN NORMALE CHOLESTEROLGEHALTEN IN HET BLOED. DIT GELDT BIJ EEN DAGELIJKSE INNAME VAN MINIMAAL 2 G OMEGA-3, OF 10 G OMEGA-6.

Al jaren een bewuste keuze voor gans de familie Wat maakt Udo’s Choice Ultimate Oil Blend® zo uniek? Udo’s Choice Ultimate Oil Blend is een combinatie van verse en ongeraffineerde biologische oliën zoals: lijnzaad-, zonnebloem- en sesamolie. Ze zijn zodanig bereid tot de speciale verhouding van de omega-3, omega-6 en omega-9 vetzuren werd verkregen. De olie werd mechanisch geperst bij een lage temperatuur in een ultramoderne, licht- en zuurstofvrije omgeving. Deze methode werd speciaal door Udo Erasmus ontworpen om de stabiliteit en de voedingswaarde van het product te maximaliseren. Bovendien bevat Udo’s Choice Ultimate Oil blend ook ‘secundaire’ ingrediënten zoals: teunisbloemolie, olie uit havervlokken en rijstkorrels, lecithine en triglyceriden met middellange ketens en vitamine E. Vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress. In tegenstelling tot vele andere oliën is Ultimate Oil Blend verpakt in ecologisch, niet-reactief, amberkleurig glas met een versheidsdatum. En ten slotte smaakt het heerlijk! Een uniek oliemengsel met veel waardevolle eigenschappen.

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK

OJ-adv 186 x 130def_2013.indd 1

correct en ecologisch verpakt in niet-reactief, amberkleurig glas en eromheen een lichtwerende kartonnen doos

voor meer info over Ultimate Oil Blend®

OjIbwa | De roeck your health, our mission

+32 (0)52 48 43 00 www.gezondevetten.be

15/01/13 09:36


29

Dierenrubriek Ziektebeelden van onze huisdieren. Voeding en supplementen als preventie bij aandoeningen

Verse en rauwe hondenvoeding Deel 2 De voedingsdriehoek voor honden

Walter O.M. Faché

I

n vorig artikel deel 1 “Zou je het voedsel van een hond durven opeten” hebben wij willen aantonen dat hondenvoeding niet altijd gezond is, omdat er vooreerst heel wat ingrediënten in verwerkt worden die de gezondheid van de hond kan schaden. Bovendien wordt de voedingswetenschap over hondenvoeding praktisch volledig gedicteerd door de voedingsfabrikanten om gemakzuchtige hondenvoeding op de markt te brengen. En de baasjes van honden zijn blij dat ze snel en zonder al te veel problemen hun hond kunnen voeden met kant en klaar droogvoer, die de hond nog bovendien enorm graag naar binnen slokt. Niettegenstaande je hond geen inspraak kan hebben in zijn menu zelf te mogen of kunnen samenstellen, verwacht ons levend schepseltje toch tenminste dat zijn baasje het beste voor hem voorheeft. Het dierenleed is al zo heel groot, dat wij als dierenvriend verplicht zijn het beste voedsel te geven. Dit voedsel vind je helaas weinig of niet in de rekken van hondenwinkels, die volgepropt zitten met industriële droge voeding. Wil je je hond gemiddeld langer gezond kunnen houden dan zal je wel aandacht dienen te besteden aan een geschikte voeding voor onze carnivoren.

Voer voor carnivoren

Waarom verse en rauwe voeding?

In vorig artikel zijn wij op zoek gegaan naar gezonde voeding voor honden en kwamen tot het besluit dat brokken en blikvoer niet voldeden aan de basisnormen voor gezonde hondenvoeding. Zijn er dan andere en betere mogelijkheden om onze honden te voeden?

Rauw vlees is een uitstekende bron van eiwitten of proteïnen. Zij leveren niet alleen de essentiële aminozuren, maar ook hemoglobine dat zuurstof kan binden, ijzer, koper, vit B12, DNA en de meeste andere vitaminen en mineralen, die zo nodig zijn voor de energie, vitaliteit en gezondheid van de hond. Een dieet, voornamelijk bestaande uit op graan gebaseerde korrels, leidt vaak tot allergieën door tarwegluten intolerantie. Zelfs tot gewichtstoename omdat het te rijk is aan koolhydraten en de insulineproductie te veel triggert. Bij het eten van teveel koolhydraten worden alle opslagplaatsen verzadigd, en glucose wordt door overmaat insuline omgezet in vet. Dit vet wordt opgeslagen in het vetweefsel. Het lichaam heeft een voorkeur voor koolhydraten als brandstof, want het lichaam kan koolhydraten gemakkelijker verbranden dan vetten of eiwitten. Bovendien eten honden heel graag brood omdat dit verslavend werkt!

Indien wij niet willen meedoen met de voedingsindustrie zijn er diverse zeer goede oplossingen om een volwaardige, natuurlijk en zeker smakelijker eetfestijn voor onze honden mee te geven. Wij kunnen heel wat verschillende stromingen onderscheiden bij het zelf samenstellen van een vers en rauw hondenmenu. Ik wil er zeker op wijzen dat wij geen fanatieke volgelingen moeten worden in één of andere goeroe die zweert bij een bepaald voedingspatroon. Er bestaat geen heiligmakende methode, zodat wij met gezond verstand en de huidige wetenschappelijk know-how een evenwichtig dieet voor elke hond kunnen samenstellen. Een basisnorm is dat een hond vlees nodig heeft samen met de botten, organen en zelfs de maaginhoud, want honden waren ooit “wolven” en dus carnivoren en geen graan- of broodeters.

30


Maar vlees alleen is niet voldoende omdat de botten erbij moeten gegeten worden om voldoende kalk (calcium) en andere mineralen binnen te krijgen. Om een gezond gebit en tandvlees te bevorderen zijn botten

Dierenrubriek met vlees onontbeerlijk. Een gezond gebit bevordert trouwens de immuniteit en vermindert alle potentiële ziekten bij honden tot kanker toe. Verse voeding is een levende voeding die de darmflora extra stimuleert door de levende enzymen en een optimale kolonisatie van de goede darmbacteriën. Deze voeding functioneert als een probiotica! Honden eten dit veel liever omdat er veel meer afwisseling in zit. Het is ook belangrijk dat je hond als roedeldier graag hetzelfde voedsel eet dan de rest van de groep, het gezin. De maaltijd is dan ook een belangrijk moment voor de opvoeding van de hond. Door de hond gedeeltelijk dezelfde voeding te geven als zijn “gezond baasje”, maar duidelijk nadat die gegeten heeft, wordt er een duidelijk signaal gegeven aan de hond dat hij onderaan in de rangorde staat en dus moet gehoorzamen aan hem. Geef je hond geen botten afzonderlijk maar met vlees eraan, geen dragende botten (poten, schenkels) maar minder harde botten liefst van jonge dieren of rauwe botjes (veel elastischer) zoals kip, rund, kalf, lam, schaap, eend, konijn, kalkoen, duif, kwartel, geit, hert. Met kippenvleugels, -poten en –nekken kan er moeilijk iets verkeerd gaan indien je ze rauw presenteert, want gekookte of gebakken kippenbotten zijn gevaarlijk voor splintervorming. Vergeet niet af te wisselen met zoetwatervis en zalm, kabeljauw, wijting, die zijn rijk aan omega-3 vetzuren. Vis mag rauw met de ingewanden, gekookt of uit blik, maar rauwe vis dient toch een 3-tal weken ingevroren te zijn om de parasieten te doden. Geef geen botten aan honden die niet gewend zijn om vers rauw vlees te eten. Het zou dan verstandiger zijn de dieren eerst te wennen aan vers gemalen botten (geen beendermeel!) met vlees, of bij het rauw vlees een extra calciumtablet of poeder indien geen botten worden gegeven. Neem als calciumbron geen calciumcarbonaat, maar calciumcitraat of een aminozuurgebonden calcium samen met magnesium. Naast botten met vlees heeft een hond ook nog een groentemix nodig bij zijn maaltijd. Een hond kan moeilijk hele rauwe groenten verteren, omdat hij de celwanden van de plantencellen niet stuk kan maken. Honden mogen geen uien, porie, zeer matig met kool

en knoflook. Alle andere groenten zijn toegelaten als ze maar weinig zetmeelhoudend zijn. Fruit ook matig enkele stukjes van appel, peer en aardbei of zwarte bessen, frambozen. Een omschakeling van kunstmatige voeders vol smaakstoffen naar verse voeding verloopt meestal vrij vlot bij honden. Verse voeding geven aan je hond betekent zelf bewust nadenken over de gezondheid van je dier. Je bepaalt zelf wat je dier elke dag te eten krijgt en hoeveel. Het kost zeker niet meer geld maar het kost wel een beetje meer moeite. Maar de voldoening bij het dier en zijn baasje zal des te groter zijn. Levende voeding zal ervoor zorgen dat de stoelgang een wisselende vorm kan aannemen, maar zal er ook voor zorgen dat wanneer je hond iets “rottigs” van de straat opneemt, hij er niet doodziek van wordt omdat de darmflora veel sterker is en een grotere immuniteit heeft. Maak de darmflora van je hond aldus zo sterk mogelijk en strooi op zijn eten regelmatig een theelepel zeewierpoeder (ASCo-PET). Zeewieren zijn rijk aan alle noodzakelijke elementen die vaak ontbreken in de normale voeding. Het verbetert en stimuleert ook de darmflora en heel het spijsverteringsmetabolisme. Honden zijn ook in staat om erg veel essentiële voedingsstoffen uit rauw vlees te halen, zoals bv. taurine en carnitine. Wanneer het vlees bewerkt wordt (bakken, stoven, grillen,...) kan het dier die stoffen niet meer benutten. Daarom worden deze stofjes toegevoegd in de kunstvoeders, maar de kopie is nooit zo goed als het origineel. Wilde honden vangen een prooi en eten die bijna helemaal op d.w.z. het vlees, de pezen, de botten en de ingewanden met al de licht verteerde voedselresten erin. Zij verscheuren de stukken en kauwen er op. Daarom hebben zij in de natuur bijna nooit tandproblemen. Het belangrijkste nadeel van rauwe vleesvoeding is dat op lange termijn ook deze voeding tekorten kan veroorzaken. Het vlees is meestal te mals en te weinig voorzien van taaie vezels en een carnivoor heeft ook behoefte aan rauwe, al of niet gemalen, beenderen en aan pezen, die rijk zijn aan glucosamine- en chondroïtinesulfaat, silicium en boor. Geef je hond een supplementpreparaat met deze stofjes erin!


31

Dierenrubriek

Fig Voedingsdriehoek voor honden Copyright 2013. Faché Instituut, FIOW. Walter O.M. Faché. Laarne België

Diepvriesvoeder Je hoeft telkens de nodige portie uit de diepvries te halen en is de ideale voeding die logischerwijs de natuurlijke voeding het best benadert. Natuurlijke voeding wordt door de hond als een prooi herkend. Botten met rauw vlees (40-50%) aangevuld met orgaanvlees (20-30%), extra rauw vlees of vis (10-20%), een groentemix (10-20%) en een weinig koolhydraten benaderen dat het best. Laat indien mogelijk het vlees in grote stukken met pezen en botten er aan, zodat je hond er een tijdlang zich kan mee bezig houden om het vlees te verscheuren. Een ideale tussenoplossing bestaat uit grof gemalen vleesstukken met gemalen pezen en botten en ingewanden erbij. Dit kan bewaard worden in de diepvries zonder de kwaliteit of levendigheid van de voeding aan te tasten. Na ontdooien moeten de onderdelen duidelijk te herkennen zijn: vlees, stukjes bot, stukjes pees, stukjes ingewanden, beetje rijst, beetje groenten. Het merk van CARNIBEST, BANDIT en DUKE voldoen aan deze eisen. Deze diepvriesvoeders

32


zorgen voor goede kwaliteit en op die manier voor een smakelijke, natuurlijke en evenwichtige voeding. Het vlees is zelfs goedgekeurd voor menselijke consumptie en de groenten zijn afkomstig van biologische productie.

In een derde deel bespreken wij of voedingssupplementen voor honden noodzakelijk zijn en welke voordelen deze kunnen bieden voor de levenskwaliteit van onze dierenvriend.

Referenties 1. Nicky Gootjes, Sacha Gaus. Begrijp ik mijn hond. Fontaine Uitgevers BV, ’s-Graveland. 2005 2. Arnold Jacques. De Cavalier King Charles Spaniel, je allerbeste vriend. 2010 3. Koning Tannetje. Voer voor carnivoren. Uitg Aspekt. 2008 4. Allen M. Schoen, Susan G. Wynn. Complementary and Alternative Veterinary Medicine. Mosby Inc., 1998.

Orthomoleculaire waarschuwingen Niet alles wat orthomoleculair is, is zomaar goed. Daarom deze kanttekeningen bij voeding en voedingssupplementen, opdat elke voedingsstof op de juiste plaats bij de juiste persoon terechtkomt.

De verschuiving van gezondheid naar ziekte De zes fasen van ziekte volgens dr. Reckeweg Hayo Bol

D

r. H. Reckeweg (1877-1944) was een Duitse natuurgeneeskundig arts, die vond dat de homeopathie te kort schoot in het behandelen van klachten van fysieke aard. Hij ging de homeopathische middelen combineren en startte een bedrijf op genaamd Laboratorium EUPHA dat nieuwe middelen ontwikkelde en op de markt bracht. Zijn belangrijkste toevoeging aan de natuurgeneeskunde was de leer van de homotoxicologie. Daarmee wilde hij een brug slaan tussen de allopathie (reguliere geneeswijze) en de natuurlijke geneeswijzen. Homotoxicologie betekent letterlijk de leer van de zelfvergiftiging van het lichaam. Deze zelfvergiftiging vindt plaats via de lichaamsvochten en wordt veroorzaakt door voeding, leefwijze (incl. gebrekkige beweging) en leefomgeving. Drie zaken die in de afgelopen honderd jaar drastisch zijn veranderd. De natuurgeneeskunde heeft als uitgangspunt genees de zieke in plaats van de ziekte. Daarmee wordt veel eerder gekeken naar mogelijke klachten en symptomen in de fysiologie die een voorbode zijn van latere anatomische ziekte. Om het kort neer te zetten: je kunt iets doen een kramp in de benen; je kunt ook wachten tot er spataderen zijn ontstaan. Een middel om dit idee beter te begrijpen zijn de zes fasen van Reckeweg. Dr. Reckeweg met zijn zes fasen van ziekte, greep terug op een veel ouder concept van de vader van de geneeskunde, Hippocrates. Deze bedacht de humoraal pathologie oftewel de ziekteleer van de lichaamsvochten. De twee zonen van dr. Reckeweg hebben het werk van hun vader verder onderzocht en publiceerden in 1952 de zogenaamde ‘zes fasen leer.’ Hierin beschrijven zij zes verschillende stadia oplopend van ‘aanwezig’ via ‘lastig en vervelend’ tot mogelijk ‘onherstelbaar beschadigd.’ Concreet: een puistje is aanwezig, acne is lastig en huidkanker is bedreigend voor de gezondheid. Dit artikel gaat over de zes fasen van ziekten, met als doel de lezer te laten begrijpen waarom oude klachten terugkeren als iemand geneest van zijn meest recente kwaal. Met andere woorden, als iemand zijn reumatische klachten ziet verminderen door ingreep met voeding, manier van leven en suppletie, is het goed mogelijk dat zijn huidklachten van vroeger terugkeren. Als ik dit in de praktijk tegenkom is dat een gunstig teken. De cliënt zal echter reageren met “help, de pijn is weg en nu heb ik er andere klachten voor terug”.

Fase 1: de uitscheidingsfase De eerste fase is de staat waarin elk lichaam zou moe-

ten verkeren. Het is namelijk een teken van gezondheid als: 1. Je lichaam gaat zweten en stinken bij inspanning en niet als het stil zit! 2. Je lichaam een puistje heeft zo af en toe 3. Je lichaam een korte hoge koorts kan produceren om daarmee alle binnen gekomen virussen, bacteriën en parasieten te verbranden. 4. Je lichaam zo af en toe stinkende ontlasting geeft en zurige urine. Zure urine betekent namelijk dat overtollige zuren het lichaam verlaten. Wat een goed teken is omdat de weefsels en je bloed in principe licht basisch horen te zijn. De weerstand in je lichaam doet niets anders dan alles wat er binnenkomt aan lucht via de longen en voedsel & vocht via de mond en huid te screenen op giftige stoffen dan wel bacteriën, virussen en parasieten. Dat wat niet goed is voor het lichaam wordt onschadelijk gemaakt en afgevoerd. De grootste interne reiniger in het lichaam is de lever met op de 2e plaats de nieren. Via darmen en blaas worden de meeste gifstoffen en ongenode gasten weer afgevoerd. In mindere mate maar zeer belangrijk zijn ook de huid en longen als noodzakelijke uitscheidingsorganen. De lymfebanen zijn eveneens afvalbanen


33

Orthomoleculaire waarschuwingen waar in bacteriën onschadelijk worden gemaakt en afgevoerd via het bloed naar de lever om vanaf daar eventueel het lichaam te verlaten. Het lichaam houdt zich in balans en reinigt uit zichzelf wanneer nodig met veel beweging, goed voedsel, frisse lucht en zingeving voor de inwonende ziel. De realiteit anno 2013 gebiedt te zeggen dat ons lichaam letterlijk met een hoop onverwerkt afval zit, analoog aan onze zeeën, lucht en vuilnisbelten. Veel afval afkomstig van verkeerd, eenzijdig of artificieel voedsel kan niet afgevoerd worden omdat de uitweg vol zit of dichtgesmeerd wordt door aftershave, deodorant en minerale vetten zoals vaselineachtige producten voor de huid. Aluminium in deodorant is daarvan een goed voorbeeld. De aluminium zorgt ervoor dat er geen geur ontstaat, maar het zorgt er ook voor dat gifstoffen de huid niet kunnen verlaten. Met als gevolg dat deze worden opgeslagen. Helaas is aluminium giftig, alleen de gevaarlijke dosis verschilt van mens tot mens. Ook de buffercapaciteit van elk mens speelt hierbij een rol. Die buffer heet het onderhuidse bindweefsel. Zit er veel gifstoffen opgeslagen in het bindweefsel dan kost dit extra mineralen en vitaminen om het daarin opgeslagen te houden. Het maakt de spieren stram en stijf en beïnvloedt het conditioneel vermogen. Men wordt eerder moe en krijgt last van het geheugen. Niet vergeten moet worden dat de lever een hoop virussen en andere lichaamsvreemde stoffen onschadelijk maakt door er een calciumlaagje omheen te bouwen, de zogenaamde galsteen. Hoe dan ook, als gifstoffen te lang in het lichaam blijven zitten, komt men in fase 2

Fase 2: de ontstekingsfase De ontstekingsfase wordt gekenmerkt door ontstekingen. Dit zijn vooral de ontstekingen die maar blijven door gaan. Die ad en toe opvlammen en dan weer een tijdje rustig zijn. Denk aan acne, bronchitis, middenoorontsteking, amandelen, hersenvliesontsteking en zweten zonder beweging. Net zoals in fase 3 heeft in fase 2 het lichaam nog voldoende kracht om zichzelf te reinigen. Extra ondersteuning hierbij kan geen kwaad. Bijvoorbeeld met prikkeltherapieën zoals sauna, koude

34


Fig 1: Aliminium in deodorant tegen de geur, maar houdt gifstoffen in het lichaam

en warmtebaden, het eten van een goede voeding en het toevoegen van extra enzymen of andere supplementen. In fase 1 en 2 is het herstellend vermogen van het lichaam krachtig en zal het lichaam met de juiste ondersteuning gemakkelijk gezond zijn.

Fase 3: de depositiefase Depositie betekent afzetting en feitelijk betekent het dat de ontstekingen uit de vorige fasen onvoldoende zijn opgeruimd. Het lichaam voorkomt dat de reststoffen in het bloed blijven zweven en slaat ze op de minst ‘gevaarlijke’ plekken in het lichaam. Dit zijn de botranden, de aanhechtingen van pezen en spieren en het onderhuidse bindweefsel. Het lichaam ontwikkelt liever een zere knie of desnoods een hernia dan dat er streptokokken in je longweefsel gaan zitten of erger, richting hartspier belanden. Typische klachten in fase 3 zijn dan ook goedaardige gezwellen van het klierweefsel, chronisch opgezette lymfeknopen (chronisch betekent langer dan twee weken), blaas- en nierstenen, stoflong, premenstrueel syndroom en pigmentatievlekken, zoals de zogenoemde ‘liverspots’ die je veel bij oudere mensen aantreft in het gezicht en op de armen en de handen.

Fase 4: de impregnatiefase Impregneren betekent in dit verband dat de ziekte zich dieper de cel in manoeuvreert in plaats van dat het via de lichaamsvochten (bloed, zweet, urine, fecaliën)

Orthomoleculaire waarschuwingen Ziekte van Lyme De ziekte van Lyme begint met een tekenbeet. Die beet veroorzaakt een rode bult, wat jeuk, een lichte verhoging of een dag felle koorts als het lichaam sterk genoeg is. Dat doodt dan de parasiet en de Lyme is niet verder gekomen dan fase 1 of 2. Helaas gebeurt dit niet vaak en vermeerdert de parasiet zich onopgemerkt. Zo ongeveer in fase 4, de impregnatiefase, steekt het de kop weer op. Mensen worden chronisch moe en krijgen overal klachten. Als de Lyme niet als oorzaak wordt gezien, worden de klachten bestreden zonder al te veel resultaat. Het kan zelfs zover komen dat de cliënt zware zenuwaandoeningen krijgt met uitval, verharding van het lymfeweefsel en complete malaise. Op dat moment antibiotica geven is een zeer zware prikkel waarvan je maar moet afwachten of het lichaam dit aankan en kan gebruiken tot herstel. Vanuit het natuurgeneeskundig principe moet vanaf fase 4 altijd eerst gevoed worden voordat de indringer (wie of wat dat dan ook is) kan worden bestreden. Goede voeding en extra suppletie is dan essentie. Een sauna kan voor iemand met Lyme in fase 5 de klachten enorm doen laten toenemen. uitgescheiden wordt. De cel wordt verzadigd met of wel de indringer (parasiet, virus, bacterie) of wel met gifstoffen zoals zware metalen, alcoholen en stoffen afkomstig uit voeding zoals bijvoorbeeld fytine uit graan. In deze fase of eigenlijk is dat al vanaf fase 3 het geval, lekt de darm. De weerstand in de darm is niet meer bestand tegen de hoeveelheid gifstoffen met als gevolg dat van binnenuit het lichaam langzaam maar zeker wordt vergiftigd. Denk aan klachten als reumatoïde artritis, migraine, poliepen en vleesbomen, astma, maagzweren, schildklier problemen, insulineresistentie en alle beginnende auto-immuunziekten. Vanaf fase 4 hebben we te maken met serieuze aandoeningen waar echt iets aan moet worden gedaan. De meeste mensen die nog niet naar de dokter zijn geweest, gaan zich nu melden bij de arts of natuur geneeskundige. Ze hebben echt last van hun klachten en het lichaam is niet sterk genoeg meer om door middel van hoge koorts de ziekte eruit te zweten. Integendeel, men beweegt minder vanwege pijn of men geraakt in een gedeprimeerde stemming en ziet het leven niet zo goed meer zitten. Vanaf fase 4 wordt het minder makkelijk om tot heling en genezing te komen. Er is sprake van verdere condensatie. Dat wil zeggen klachten slaan neer. Schijnbaar lijkt het in periodes heel goed te gaan met deze persoon. Hij heeft nergens last van. Geen puistje te zien, geen obstipatie, schijnbaar loopt alles oké. Onder deze oppervlakte voltrekt zich het proces.

Velen slagen erin nog lange tijd een redelijk normaal leven te hebben. Er treden chronische vitaminen- en mineralen tekorten op, moeheid neemt toe. Slapen wordt minder, geheugen gaat achteruit en vermoeidheid neemt toe. Het gebrek aan goede vetzuren, proteïnes en enzymen maakt het voor het lichaam zwaarder.

Fase 5 en 6: de degeneratie en tumorfase In deze fase raakt het lichaam verder ontwricht en het verstand raakt verder in de knoop. De verwarring waarin mensen verkeren, neemt toe. Er is geen afdoende verklaring meer waarom men de klacht heeft, waardoor het gevoel en zelfvertrouwen achteruit gaat. We hebben nu te maken met ‘echte’ ziektes zoals alle vormen van diabetes, chronische longaandoeningen (COPD), osteoporose en hart- en vaatziekten, kwaadaardige bloedarmoede, kanker, parkinson, alzheimer, AIDS. Wat belangrijk hierbij is dat je nooit de moed hoeft op te geven. Elke ziekte is omkeerbaar. De inspanning die daarvoor geleverd moet worden is echter wel een stuk groter dan in de voorgaande fasen. Wat vaak gebeurt, is dat mensen blijven ontkennen: de klachten worden gebagatelliseerd dan wel gerechtvaardigd. Voor het oog lijkt het dan alsof er niets aan de hand is, maar ondertussen is er veelvuldig lijden aan pijn en een chronisch gevoel van ‘eraf’ zijn. De hoeveelheid gifstoffen is zo hoog dat het uit het bindweefsel weer terug in het bloed komt en bij de


35

Orthomoleculaire waarschuwingen organen komt te zitten. Een hartaanval wordt nogal eens veroorzaakt doordat een bacterie of virus die in de bloedbaan terecht komt. De lever is dan te laat met deze eruit te filteren en het virus of de bacterie komt op de hartspier terecht en ontregelt de werking ervan. Het gevolg laat zich raden. Er schiet een verdikking van de aderwand los en komt terecht in het netwerk van haarvaten in het hoofd, met als gevolg een CVA. Het mag duidelijk zijn dat deze klachten een voorgeschiedenis van jaren hebben. Net zoals het feit dat je nooit ‘zomaar’ in fase 5 of 6 belandt. Tegenwoordig is ontgiften ‘in’. Een voorjaarskuur en liefst in de herfst weer eentje. Of een weekje vasten is ook heel populair. Wat we vergeten is dat je lichaam dat prima kan hebben als je in fase 1 zit en dus over een goede gezondheid beschikt. De meeste mensen beginnen aan vasten bij overgewicht of bij een gevoel van malaise.

Fig. 2: evolutie van de 6 fasen

Hayo Bol, mental coach, natuurgeneeskunde http://hayobol.nl/

Overgewicht is echter minstens een uiting van fase 3, zo niet verder. Als de tekorten niet eerst worden opgelost en aangevuld, zal ontgiften wel tijdelijke verlichting geven maar op de middellange duur de klachten juist verergeren. De uitscheidingsorganen beginnen namelijk vanaf fase 3 verstopt te raken. Het is dus zoiets als de gootontstopper gebruiken zonder water, wetende dat er een verstopping in de buis zit. Het resultaat zal niet echt bevredigend zijn.

Tot slot Aan elke ziekte zit een begin en een einde. Met de zes fasen van dr. Reckeweg als handvat kun je jezelf ergens plaatsen en nagaan wat voor die fase de beste aanpak is. Zit je in fase 1 dan is enige aandacht op voedselpatroon, beweging en omgaan met stress zo af en toe wenselijk. Zit je in fase 2 en 3 dan is actie geboden: beter voedsel, ontgiften, meer beweging, betere stressmanagement. Vanaf fase 4 is het ‘all hands on deck’. Voeden met de juiste supplementen, frisse lucht, beweging, stress management en vooral goede begeleiding. Ontgiften zou ik in deze fase niet adviseren. Ga je van fase 4 naar fase 3 dan komen oude klachten weer naar boven. Een goed teken, je bent op weg weer de ‘oude’ te worden.

36


Referentie

Homotoxicology illness and healing through anti-homotoxic therapy, Hans-Heinrich Reckeweg (1989).

Orthotrends In deze rubriek gaat de redactie op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding en hoe wij ziekten kunnen behandelen met nutriënten uit onze dagelijkse levensmiddelen.

Vitamine D kan helpen bij diabetes Diabetes type 2 is de vorm van diabetes die voornamelijk door leefstijl wordt veroorzaakt. Een tekort aan vitamine D lijkt het probleem van de insulineresistentie te versterken. Insulineresistentie komt bijna twee keer zo vaak voor bij mensen met een tekort aan vitamine D vergeleken met diabetici met overgewicht, maar een normaal gehalte vitamine D.

Onderzoekers van School of Public Health in Philadelphia (VS) onderzochten de effecten van vitamine D suppletie. Zij vinden dat suppletie met vitamine D een eenvoudige en goedkope manier zou kunnen zijn om de ernst van de diabetes te verminderen. Referentie: Diabetes Care, 2013

Meer groente en fruit leidt bij vrouwen tot lagere incidentie blaaskanker Groenten en fruit bevatten veel voedingsstoffen, fytonutriënten en antioxidanten met potentieel anti-carcinogene eigenschappen. Fytonutriënten zijn biologisch actieve stoffen die van nature voorkomen in planten. Ze ondersteunen de totale gezondheid. Bij ongeveer 186.000 oudere personen werd onderzocht of er een verband bestaat tussen de consumptie van groenten en fruit en het risico op blaaskanker. Gedurende een gemiddelde follow-up periode van 12,5 jaar kregen in totaal 581 mensen invasieve blaaskanker; 429 mannen en 152 vrouwen. Bij vrouwen bleek hoe meer fruit en groenten ze aten, des te lager het risico op invasieve blaaskanker was. De inname van vitamine A, C en E, carotenoïden, alfacaroteen, betacaroteen, gamma-cryptoxanthine en foliumzuur is direct verbonden met het voorkomen van blaaskanker. Bij mannen heeft men geen verband gevonden behalve bij rokers. Extra groente eten voor een rokende man heeft zin om het risico op blaaskanker te verlagen. Referentie: Journal of Nutrition, Song-Yi Park,Nicholas J. Ollberding, maart 2013.


37

Orthotrends

Langer leven door gezonde leefstijl en volgen van de anti-kanker richtlijnen In een Europese studie werden meer dan 378.000 personen gevolgd gedurende meer dan 13 jaar. De personen werden geëvalueerd op het volgen van anti-kanker richtlijnen. Deze richtlijnen houden in dat mensen zo slank mogelijk moeten zijn, zonder ondergewicht, tenminste 30 minuten per dag fysiek actief zijn, suikerrijke dranken en calorierijk voedsel vermijden, eten van grote verscheidenheid aan groenten, fruit , volle granen en peulvruchten, beperken van consumptie van rood vlees (zoals rund-, varkens-en lamsvlees) en vermijden van bewerkt vlees, beperken van het verbruik van alco holische dranken tot 2 per dag voor mannen en 1 per

dag voor vrouwen. Vrouwen kregen als extra richtlijn het geven van borstvoeding tot maximum 6 maanden. Bij die personen die de richtlijnen het beste volgden zagen de onderzoekers dat het risico op overlijden 34% lager was dan bij diegene die laag scoorden. De daling was het grootst voor respiratoire aandoeningen, gevolgd door hart-en vaatziekten en kanker. Deze richtlijnen kunnen de levensduur aanzienlijk verhogen en zorgen dus ook voor een verbeterde levenskwaliteit. Referentie: American Journal of Clinical Nutrition April 2013

Intermitterend vasten helpt bij diabetes, obesitas en hart- en vaatziekte Met intermitterend vasten wordt bedoeld dat men bevoorbeeld twee dagen op de zeven minder eet. Dit vasten kan op een gegeven aantal opeenvolgende of op afwisselende dagen De calorische beperking zou dan ongeveer 25% moeten zijn van de normale dagelijkse inname.

lies bevorderen werden geschrapt, het enige geregistreerde, anti-obesitas geneesmiddel is orlistat. Maar de belangrijkste behandeling voor obesitas blijft verandering in leefstijl gebaseerd op aanpassing van voeding en beweging.

Normaal mag een man tot ongeveer 2.500 kcal per dag eten, een vrouw tot 2.000 kcal/dag. Op die dagen dat er gevast wordt beperkt de calorie inname zich dan respectievelijk tot 600 kcal en 500 kcal. Klinische studies bewijzen dat vasten ontstekingen kan beperken, de bloedwaarden van suikers en vetten en de bloeddruk kan verlagen. Daarnaast bleek vasten de stofwisseling te verbeteren en de oxidatieve stress te verminderen.

Daarom is intermitterend vasten een klinisch relevante therapeutische benadering voor obesitas.

Intermitterend vasten en obesitas Obesitas bestaat uit verschillende genetische, metabole en gedragsmatige afwijkingen die de behandeling complex maken. De meeste medicatie die gewichtsver-

38


Intermitterend vasten kan ook de vooruitgang vertragen van diabetes type 2 bij obese personen, door een verbetering van de functie van de alvleesklier. Intermitterende vasten beschermt tegen hart-en vaatziekten door verbetering van de bloeddruk, hartslag en vermindering van de LDL en totaal cholesterol en triglyceriden. Referentie: The British Journal of Diabetes & Vascular Disease, 2013;

James E Brown, Michael Mosley and Sarah Aldred DOI: 10.1177/1474651413486496 Intermittent fasting: a dietary intervention for prevention of diabetes and cardiovascular disease?

Dierenrubriek

In volgend nummer Leefnu 70: zwangerschap Belgisch Voedingsmagazine faché instituut Verschijnt 6 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedings problematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialiste, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Hoofdredactie

Uitgever

Eindredactie

9190 Stekene

Pascale Van den Heede, Apr. Walter OM Faché, Orth. Bioch. Medisch journalist

Redactie

Walter OM Faché Pascale Van den Heede Hayo Bal Marijke de Waal Malefijt Lies Helsloot Karla Mooy Christel Stevens Annick Kindermans Annemieke Meijler Sabine Martens

Info Abonnees

Orthofyto Media Tel +32 3 808 41 43 [email protected]

Danny Coppens Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2 – Lochristi +32 9 353 93 93 www.coppens-druk.be Pascale Van den Heede [email protected]

Etherische oliën en hydrolaten werken rechtstreeks op onze de hersenen en hebben een zeer effectieve invloed op veel fysieke en psychische functies van het lichaam. Ze werken zacht, bij een juiste gebruik hebben ze geen neveneffecten en ze veroorzaken geen afhankelijkheid.

Betaling geldt als enige abonnering. Het abonnement wordt automatisch voor een jaar verlengd indien geen schriftelijke opzeg gebeurt uiterlijk twee maanden voor het verstrijken van het abonnement.

Zonder meer vraagt het gebruik van de etherische oliën wel een degelijke kennis over de doseringen. Cruciaal is natuurlijk de kennis welke olie wel of niet gebruikt mag worden bij een bepaalde aandoening en zeker bij zwangerschap.

Jaarabonnementen voor 6 nrs: België & Nederland: Storting van € 58 op vzw Orthofyto Media Nieuwdorp 57 – 9190 Stekene IBAN BE 35 7370 3689 8237 BIC kredbebb

In dit artikel worden een aantal adviezen vernoemd, die correct gebruik garanderen om ten volle te kunnen genieten van de vele voordelen van aromatherapie/hydrolatentherapie.

Prijs per nummer: € 10,50 (België, Nederland)

Uitgeverij Orthofyto Media • Gespecialiseerd op het gebied van ziektepreventie, voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij sporten en ziekten.

© Copyright 2013 ISSN 1379-8383

In de aromatherapie wordt gebruik gemaakt van etherische oliën en hydrolaten voor gezondheids,- cosmetische en welzijn doeleinden.

Hoe abonneren?

Vormgeving, productie en druk

Advertenties

Orthofyto Media Nieuwdorp 57

Zwangerschap en aromatherapie

Tien tips voor aanstaande ouders Het is één van de grootste veranderingen in je leven: een kind krijgen. Toch gaat het opvoeden niet altijd van een leien dakje. Ik heb veel van mijn kinderen geleerd en met vallen en opstaan mijn weg gevonden. Soms denk ik nu weleens “ik wou dat ik toen geweten had, wat ik nu wist”. Maar dat kan natuurlijk niet. Wel inspireert het mij om nu jonge ouders te begeleiden, zodat ze minder hoeven te worstelen dan ik. In dit artikel geef ik tien tips voor aanstaande ouders.

• Overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels. Dit tijdschrift werd gedrukt op chloorvrij papier. tiende jaargang 2013 - n°69

39

Orthotrends

Natuurlijk evenwicht

In deze rubriek gaat de redactie op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding en hoe wij ziekten kunnen behandelen met nutriënten uit onze dagelijkse levensmiddelen.

DopaTropic

®

Mucuna pruriens : Ayurvedische wijsheid -

40

Bevordert het concentratievermogen Geeft meer energie Helpt bij vermoeidheid Voor de geestelijke veerkracht Voor een goede gemoedstoestand Helpt bij overgewicht

energeticanatura.com tiende jaargang 2013 - n°69

Dit is een

product

Beteugel uw stress. uw leef- en eetwij(s)zer. Voedsel om te ontstressen. Slimmer door goed eten. opvoeden in deze tijd

Recommend Documents