Congres Gezonde melkveehouderij
10-11-2015
Besmet met IBR En hoe nu verder? Drs. Frederik Waldeck, dierenarts Congres “Gezonde melkveeh Zwolle, 10 november 2015
Inhoud presentatie IBR • Stand van zaken • Besmet: hoe komt het, wat is het? • Aanpak
Boerderij, 9 februari 2015 Uit: Boerderij, 9 februari 2015
Voorkomen
Stand van zaken IBR in NL per 1 oktober 2015
• Wereldwijd
• 17.638 melkveebedrijven in Nederland • 5.405 melkveebedrijven IBR-vrij Certificaat (31%) • 3.411 melkveebedrijven IBR Tankmelk Onverdacht (19%)
• Sommige landen (regio’s) IBR-vrij
Jaarlijks <1% omslagen bij IBR-vrije bedrijven • Sommige landen bestrijdingsprogramma
©copyright Gezondheidsdienst voor Dieren
Specifieke monitoring 2011-2012: 37% melkveebedrijven met IBR-status onbekend infectie aangetoond
1
Congres Gezonde melkveehouderij
Uw bedrijf is besmet Hoe weet u dat? • Klinische verschijnselen vermoeden • Klinische verschijnselen virus aangetoond in neusswab • Antistoffen aangetoond met bloedonderzoek • Antistoffen aangetoond met melkonderzoek • Antistoffen aangetoond met tankmelkonderzoek • Sectie Aanpak kan verschillend zijn!
10-11-2015
Klinische verschijnselen IBR • • • • • • • • • • • • •
(Hoge) koorts Lusteloos Tranende ogen Oogontsteking Ontsteking neusspiegel en neusslijmvlies (red nose disease) Slijmige pus-bevattende neusuitvloeiing Puntgrote witte puistjes op slijmvliezen Hoesten Snurken Daling melkproduktie Opbreken Verwerpen op 5-8 mnd, 3-8 wkn na begin infectie in koppel Sterfte mogelijk
90% subklinisch: geen verschijnselen!
Infectie
Uitbraak IBR
• Virusuitscheiding via neus-, oog- of schedeuitvloeiing & sperma direct contact • Na infectie levenslang antistoffen in bloed, na 1-4 weken
Insleep • Aankoop besmet rund • Contact niet-vrije runderen (over-de-draad, keuring) • Contact besmette mensen en materialen • Door de lucht (korte afstand)
• Virus “in rust“ in zenuwknopen = levenslang geïnfecteerd (latentie) • Geïnfecteerd rund kan ‘ooit’ opnieuw overgaan tot virusuitscheiding (reactivatie) Antistoffen aanwezig = virus aanwezig stress reactivatie opnieuw virusuitscheiding
Behandeling IBR Acuut zieke dieren: • Frisse omgeving • Koorts-/ontstekingsremmers • Antibiotica (alleen bij bijkomende infecties)
Reactivatie • Stress ooit-nooit-vaker
AanpakVaststellen IBR strategie Uitslag
Verwachting
Bereid tot Advies bloedonderzoek (en afvoer)
< 10% besmet
Ja
IBR-vrij Certificering
Nee, wel tankmelkonderzoek
IBR TM Onverdacht
TANKMELKONDERZOEK
Geen antistoffen tegen IBR
• (Slijmoplossers) • (Koppelvaccinatie in de neus)
Nee Antistoffen tegen IBR
> 10% besmet
Vaccineren (of bewaken)
Vaccineren, (eerst steekproef of koppelonderzoek)
©copyright Gezondheidsdienst voor Dieren
2
Congres Gezonde melkveehouderij
10-11-2015
Aanpak IBR
Vaccinatie IBR
Preventie: • Geen contact met IBR-besmette runderen • Onderzoek en quarantaine • Algemene bedrijfshygiëne • Goede huisvesting en management
Veiligste manier om uit besmette situatie te groeien • Levend vaccin • Dood vaccin GD testen maken verschil tussen veldinfectie en gevaccineerde dieren
}
Biosecurity
+ Bestrijding aanwezige besmetting: Vaccinatie (ja/nee) In kaart brengen ernst van besmetting Eventueel certificeren
Verminderen: • Kans op infectie bij IBR-vrije dieren • Ziekteverschijnselen • Infectieuze periode van het bedrijf • Kans op reactivatie • Virus-uitscheiding na reactivatie
Advies na ongunstige uitslag tankmelkonderzoek (1)
Advies na ongunstige uitslag tankmelkonderzoek (2)
Wat is beweegreden voor veehouder? exacte besmettingsgraad kennen
Wat is beweegreden voor veehouder? benadering besmettingsgraad kennen – weten waar je staat – vaccinatiestrategie bepalen (minder uitgesproken dan bij koppelonderzoek)
– beslissingen omtrent afvoer nemen – vaccinatiestrategie bepalen – indruk te verwachten tijdsduur naar onverdacht/vrij
Steekproef 3x3 • 3 vaarzen (min. 3 maanden gekalfd) • 3 koeien van middelbare leeftijd • 3 oudste koeien
Koppelonderzoek via individueel melk (MPR) Voordeel: goedkoper dan bloed Nadeel: droge koeien niet, niet geldig voor IBR-vrij, gevoeligheid (vals-NEG)
Gemiddelde leeftijdsopbouw melkveekoppel .
Na leeftijd
aanvang
1 jr
2 jr
3 jr
4 jr
5 jr
1ste kalfs
34
23
16
11
8
5
2de kalfs
23
16
11
8
5
3
3de kalfs
16
11
8
5
3
4de kalfs
11
8
5
3
5de kalfs
8
5
3
6de kalfs
5
3
7de kalfs totaal
3 100%
66%
43%
27%
16%
(bij normaal vervangingsbeleid)
©copyright Gezondheidsdienst voor Dieren
8%
IBR Tankmelk Onverdacht • • • •
Maandelijks onderzoek op antistoffen (automatisch via RMO) Uitslagen te zien in VeeOnline Bericht bij aanvoer niet IBR-vrij bedrijf (onderzoek vrijwillig) Gratis IBR-preventie Checklist
Na 2 jaar gunstige uitslagen “vereenvoudigde” certificering mogelijk – Onderzoek alle runderen >6 jaar – én aangevoerde runderen van niet-IBR-vrije bedrijven IBR-vrij certificaat
3
Congres Gezonde melkveehouderij
10-11-2015
Investeren in IBR-vrij: snelle of langzame route
IBR-vrij Certificering • Lage besmettingsgraad (<10%) • Geen aanvoer runderen in afgelopen 4 weken • Alle runderen >12 maanden bloedtappen (als geen aangevoerde jonge dieren) Uitslag: • Geen runderen antistoffen IBR-vrij certificaat • Antistoffen aangetoond dieren <2mnd afvoeren tankmelk gunstig na 4-8 weken IBR-vrij certificaat In twee delen: bijvoorbeeld oudere dieren of specifieke dieren
Opbrengsten!
Investering direct IBR-vrij of via tankmelk 1e jaar: abonnement bloedonderzoek (125 stuks) dierenartskosten Subtotaal 2e jaar: abonnement 3e jaar: abonnement bloedonderzoek (10 stuks) dierenartskosten Subtotaal Totaal
• Uitgangspunten: – Melkveebedrijf met 95 melkkoeien – 65 stuks jongvee, waarvan 30 stuks >1 jaar – 10% van de melkkoeien >6 jaar – Jaarabonnement €232,80 – Bloedonderzoek €6,65 per monster (staffel tot max 7%) – Dierenarts €35,00 voorrijkosten + €5,00/rund – Eventuele aanvoeronderzoeken buiten beschouwing (in beide scenario’s gelijk)
Direct IBR-vrij
IBR-vrij via tankmelk
€ € € €
232,80 773,05 660,00 1.665,85
€
232,80
€
232,80
€
232,80
€
232,80
€
232,80
€
232,80
€ € € €
232,80 66,50 85,00 384,30
€
2.131,45
€
849,90
• • • • •
Niet geleden schade: €31,00/koe/jaar Betere diergezondheid & dierwelzijn Betere afzetmogelijkheden van vee Makkelijke deelname IBR-veilige keuringen Beloning via kwaliteitssystemen van de diverse zuivelorganisaties • Prettig werken!
Actie!
Meer weten?
Tot en met 15 december €10 korting op eenmalig tankmelkonderzoek IBR:
www.gddiergezondheid.nl/ibr www.ibrvrij.nl
€
€18,50 (excl. btw en basiskosten)
0900-1770 Dank voor uw aandacht!
©copyright Gezondheidsdienst voor Dieren
4
Congres Gezonde melkveehouderij
10-11-2015
©copyright Gezondheidsdienst voor Dieren
5
