Besluit Vlaamse Regering Brandveiligheid in Ouderenvoorzieningen VIPA, Stefaan Pottie
1
Waarom een nieuw besluit ? - Actualisatie visie op brandveiligheid - Wettelijke basis voor structurele samenwerking overheid en lokale besturen - Het stroomlijnen van regelgeving op brandveiligheid binnen het domein zorg (welzijn, volksgezondheid en gezin) - Afstemming op Europese normen - Uniforme behandeling van de vragen tot afwijking van de normen 2
1
Visie op brandveiligheid De huidige regelgeving omvat voornamelijk bouwtechnische regels om de brandveiligheid in gebouwen te verzekeren. Het idee is dat de stabiliteit van het gebouw bij brand lang genoeg intact blijft om de gebruikers van het gebouw de nodige tijd te geven om het gebouw op een veilige manier te verlaten. Er is ruime aandacht voor de bouwtechnische voorschriften van de evacuatieweg(en). De ruimten in het gebouw (compartimenten) zijn zo ontworpen dat zij gedurende een zekere tijd weerstand kunnen bieden aan brand buiten deze ruimte. Daarnaast voorziet de regelgeving een goede toegankelijkheid voor de brandweer om de brand te bestrijden en om verspreiding van de brand naar andere gebouwen te verhinderen.
3
Niettemin blijft er een moeilijk door regels te vatten restrisico. - Menselijk handelen - Personen met zorg - Passief risico : falende zelfredzaamheid - Actief risico: brandgevaarlijk gedrag - Falende technische systemen (beeldbuizen, verwarmingstoestellen, …) - Externe oorzaken (blikseminslag, vuuroverslag….) - Enz…
4
2
Plaats van brandveiligheid in regionale regelgeving Erkenningsvoorwaarden -
-
Statuut Personeel Woonvereisten - Klimaat, ventilatie - Attest brandveiligheid - Specifieke normen inzake brandveiligheid - Enz… Enz…
Subsidievoorwaarden -
RSZ Boekhouding Prestaties - Bezetting
Per sector ! 5
Noodzaak om de visie te actualiseren A. Zorginfrastructuur is in volle evolutie: • Nieuwe bouwconcepten, nieuwe bouwelementen • Energie, duurzaamheid, toegankelijkheid • Multifunctioneel gebruik van gebouwen • Omslag van ‘instellings-’wonen naar genormaliseerd wonen B. Brandveiligheid is verantwoordelijkheid van iedereen: • Restrisico opvangen door organisatie • Actieve risico’s van doelgroep beheersen
6
3
Noodzaak aan basisnormen - Alhoewel de brandveiligheid kan worden versterkt door een goede samenhang tussen de verschillende domeinen bouwwerk –bestemming – organisatie is het onaanvaardbaar dat het niet voldoen aan bijvoorbeeld de minimale bouwkundige brandveiligheidseisen wordt gecompenseerd door enkel organisatorische maatregelen. - De reden hiervoor is het ontbreken van zekerheden dat een op enig moment aanvaardbare geachte oplossing ook gedurende het verdere gebruik verzekerd is.
7
Principe van gelijkwaardigheid Het vasthouden aan een minimaal veiligheidsniveau voor bouwwerk, gebruik en organisatie wil niet zeggen dat wij het principe van gelijkwaardigheid loslaten. Gelijkwaardigheid is één van de uitgangspunten en is noodzakelijk om vernieuwing en ontwikkeling in de bouw mogelijk te maken. Een ‘duurzame’ regelgeving integreert best het principe van gelijkwaardigheid. Nu kiest men vaak kiest voor standaardoplossingen omdat het moeite kost om een goede gelijkwaardige oplossing te ontwikkelen en deze vervolgens geaccepteerd te krijgen. 8
4
Principe van gelijkwaardigheid Art. 11. Op gemotiveerde aanvraag van de beheersinstantie kan de administrateur-generaal voor sommige of voor alle brandveiligheidsnormen waaraan volgens het verslag van de brandweer niet voldaan is, een afwijking toestaan. De aanvraag wordt ingediend bij het agentschap. Ze vermeldt duidelijk op welke normen ze betrekking heeft en bevat minstens: 1° een motivatie voor de aanvraag tot afwijking en een voorstel met de alternatieve maatregelen die een gelijkwaardig veiligheidsniveau kunnen garanderen; 2° een beschrijving van het gebouw, aangevuld met overzichtsplannen; 3° het verslag van de territoriaal bevoegde brandweer, in voorkomend geval aangevuld met het attest van de burgemeester, het stappenplan van de beheersinstantie en het advies van de brandweer over dat stappenplan. 9
Mogelijke acties om de aangepaste visie te realiseren, leidraad voor het ontwerpen van de nieuwe regelgeving 1. Doelstellingen formuleren •
niet enkel de overheid, maar ook de voorziening formuleert doelstellingen inzake (brand)veiligheid
2. Uitgaan van het menselijk gedrag •
Wat zijn de risico’s inherent aan de personen met zorg in (onze) voorziening. Wat is de zelfredzaamheid? Welke risico’s gaan samen met het gedrag van ons publiek?
3. Brandpreventieregels dereguleren •
Preventie op maat aangepast aan het aanwezige doelpubliek (is niet enkel door regels te vatten).
4. Invoeren van een risico-safety concept •
Is er voor ieder specifiek risico inherent aan (onze) voorziening een veiligheidsmaatregel aanwezig?
5. Centraal stellen scenario’s •
Wat als?
10
5
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR
Inhoud: 1. tekst BVR: 19 artikels met algemene bepalingen en procedure 2. Bijlage I : technische normen 3. Bijlage II en III en IV: model attesten A, B en C
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR Toepassingsgebied: artikel 1 en 2 •
OUDERENVOORZIENINGEN – Woonzorgcentrum (rusthuis) – Dagverzorgingscentrum – Centrum voor kortverblijf
•
CENTRUM VOOR HERSTELVERBLIJF
NIET voor Serviceflats, assistentiewoningen! blijft voorlopig NBN S21-202
6
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR Procedure attestering : art 6 tot 10
ATTEST A BI vraagt attest aan bij BM
brandweer maakt verslag op
ATTEST B
ATTEST C
OK de voorziening voldoet OK maar met opmerkingen: uitwerken stappenplan Niet OK + veiligheid in ernstige mate in gedrang: Intrekking of weigering erkenning
(max 3 maanden na aanvraag naar BI binnen 10 dagen naar Z&G)
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR Geldigheidsduur attesten: artikel 4 en 5 ATTEST A
-
8 jaar geldig vanaf ondertekening door burgemeester vervalt na 8 jaar of bij afleveren nieuw attest van rechtswege zes maanden na realisatie van ingrijpende wijzigingen
ATTEST B
-
duur te bepalen door burgemeester eerste attest 1 jaar geldig en verlengbaar tot maximum 8 jaar vervalt op einde geldigheidsduur of bij afleveren nieuw attest van rechtswege zes maanden na realisatie van ingrijpende wijzigingen
-
ATTEST C
- vervalt enkel bij afleveren van nieuw attest
Aanvraag nieuw attest na attest A of B: uiterlijk 3 maanden voor verstrijken geldigheidsduur
7
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR Overgangsregeling: artikel 17
2.4
maximum 5 jaar
art 88
attest B: max 8 jaar andere
attest B: max 8 jaar “nieuwe” - attest B: max 8 jaar tijdsas erkenning
01/01/2010 WZD
Invoering BVR 01/07/2012
1 jaar na invoering 01/07/2013
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR Afwijkingsaanvraag BVR : art 11: de administrateur–generaal kan afwijking toestaan
BI stuurt gemotiveerde vraag naar agentschap zorg en gezondheid
Agentschap vraagt advies aan technische commissie brandveiligheid WVG (max 15 dagen)
Agentschap bezorgt gemotiveerde beslissing + advies naar aanvrager binnen maand na ontvangst advies
(max 30 dagen)
8
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: BVR Artikel 11: Afwijkingsaanvraag BVR : -
2.5
typeformulier & procedure: www.vipa.be
Wat in geval van gecombineerde aanvraag afwijking met basisnormen ? • Gelijktijdig aanvragen bij Binnenlandse Zaken én bij departement Welzijn Volksgezondheid en Gezin BiZa en WVG: samenwerking
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage Uitgangspunt : – basisveiligheid = algemene garantie – eenduidige formulering voor alle voorzieningen ongeacht ouderdom van het gebouw (≠ KB 74 met onderscheid volgens ouderdom)
Structuur : – impliciet onderscheid tussen ‘bestaande gebouwen’ en ‘nieuwe gebouwen’ via basisnormen – formulering: geïntegreerd i.p.v. gescheiden
9
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage impliciet onderscheid ‘bestaande /nieuwe gebouwen’
BVR brandveiligheid Ouderenvoorzieningen FED BASISNORM tijdsas bouwaanvraag
BESTAANDE GEBOUWEN
NIEUWE GEBOUWEN bouwaanvraag voor LG : 1 januari 1998 HG,MG : 26 mei 1995
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage voorbeeld 1 : volle houten deuren – nieuw begrip: definitie opgenomen in tekst – formulering toepassing: • de deuren van de lokalen die uitgeven op de evacuatiewegen hebben minstens EI1 30 of zijn volle houten deuren – begrip bestaat niet in de basisnorm > eis van KB van 1994 is strenger en primeert > voor nieuwe gebouwen enkel EI1 30 of Rf ½ h mogelijk – kan wél voor ‘bestaande gebouwen’
10
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage voorbeeld 2 : bouw van luchtkanalen – bepaling volgens KB van 1994 wordt van toepassing gesteld voor alle voorzieningen – formulering integraal opgenomen in de tekst van BVR voorbeeld 3 : oppervlakte compartiment – maximum oppervlakte volgens BVR = 1250 m² – maximum oppervlakte volgens KB van 1994 = 2500 m² – strengere eis BVR geldt voor alle voorzieningen : bestaande én nieuwe gebouwen
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage Structuur : weerstand tegen brand van bouwelementen NBN EN 13501-2 + vermelding evenwaardige klassering volgens NBN 713.020 NBN EN 13501
NBN 713.020
Voor
R 30, RE 30, REI 30 en EI 30
voldoet
Rf ½ h
Voor
R 60, RE 60, REI 60 en EI 60
voldoet
Rf 1 h
Voor
R 120, RE 120, REI 120 en EI 120
voldoet
Rf 2 h
Voor
EI1 30 deuren
voldoet
Rf ½ h
Voor
EI1 60 deuren
voldoet
Rf 1 h
11
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage Structuur : reactie bij brand van bouwmaterialen NBN EN 13501-1 + vermelding evenwaardige klassering volgens NBN S21-003
NBN EN 13501
NBN S 21-203
Voor
A1 en A2-s1, d0 of lager
voldoet
A0
Voor
B-s1, d0 of lager
voldoet
A1
Voor
C-s1, d0 of lager
voldoet
A2
Voor
D-s1,d0 of lager
voldoet
A3
voor alle materialen
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage Structuur : reactie bij brand van bouwmaterialen NBN EN 13501
NBN S 21-203
Voor
A1fl en A2fl-s1 of lager
voldoet
A0
Voor
Bfl-s1 of lager
voldoet
A1
Voor
Cfl-s1 of lager
voldoet
A2
Voor
Dfl-s1 of lager
voldoet
A3
Voor
Efl
voldoet
A3
voor vloerbekledingen
12
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage Verschuiving in aandachtspunten: meer nadruk op ‘actieve’ veiligheid - snelle ontdekking brand - snelle evacuatie minder nadruk op ‘passieve’ veiligheid - beperking in eisen voor structuur en opbouw
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage NIEUW art 6.6.1 algemene automatische detectie > bevestiging van gangbare praktijk VERPLICHT > bestaande voorzieningen: “ van het type algemene bewaking” > voor nog te ontwerpen inrichtingen: conform NBN S21-100
nog te ontwerpen inrichtingen: nog geen aanvraag voor bouwvergunning ingediend bij invoering BVR dus op 01/07/2012
13
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage NIEUW art 2.1.2 deelcompartimenten Doel: • horizontale evacuatie mogelijk maken • brandvoortplanting en rookverspreiding binnen het compartiment beperken Hoe: • wanden EI30, deuren bij brand zelfsluitend EI130 • elke bouwlaag met bewoners : minimum 2 deelcompartimenten • per deelcompartiment maximum 20 bewoners ‘s nachts uitzondering. : - evacuatieniveau - LG max 6 per bouwlaag in nachtbezetting
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage NIEUW art 4.4.1 deurdrangers met vrijloop • • • • •
tijdig sluiten deuren cruciaal beperken rookverspreiding en brandvoortplanting combinatie gewoon gebruik en automatische sluiting belangrijkste maatregel in nasleep van brand Melle link naar 8.7.2 verplicht in ‘nog te ontwerpen inrichtingen’ : deuren van kamers, appartementen of andere lokalen voor residenten
14
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage ANDERS art 4.4.1 minimale breedte evacuatiewegen KB 74: BVR :
1,80 m 1,20 m
1,80 m = functionele eis (erkenningsnorm)
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage ANDERS art 4.4.3 gemeenschappelijke zithoeken open naar evacuatiewegen Nota TCB: Kan deze benadering/bepaling ook voor verpleegposten worden toegepast? De verpleegpost mag aansluiten bij de evacuatieweg als in deze open post louter administratieve taken worden uitgevoerd. In dat geval is de brandlast van deze functie aansluitend op de evacuatieweg vergelijkbaar met deze van een open zithoek. Louter administratieve taken ?
15
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage ANDERS art 4.4.3 gemeenschappelijke zithoeken open naar evacuatiewegen Nota TCB: verpleegposten - louter administratieve taken : • • •
de toegelaten elektrische toestellen worden beperkt tot een minimum m.a.w. tot PC’s of printers. andere toestellen als oplaadtoestellen, koffiezet, microgolfoven horen hier niet thuis. de berging van medicatie, verzorgingsproducten e.d. moet gebeuren in een apart lokaal.
Indien hieraan wordt voldaan is een afwijkingsaanvraag niet nodig.
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage ANDERS art 6.6.5 waarschuwing en alarm waarschuwing- en alarmsysteem te koppelen aan eventueel aanwezige personen-oproepsysteem met aanduiding van de getroffen zone
16
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage te controleren
frequentie
uitvoerder van de controle
1. liftinstallatie
jaarlijks
externe dienst voor technische controle
2. laagspanningsinstallatie
externe dienst voor technische controle
3. hoogspanningsinstallatie
na elke wijziging en minstens om de 5 jaar jaarlijks
4. branddetectie en alarminstallatie
jaarlijks
bevoegd installateur
5. brandbestrijdingsmiddelen
jaarlijks
bevoegd persoon of installateur
6. verwarmingsinstallatie (inclusief warmwaterbereiding), aëraulische installaties, schouwen en stookplaatsen
jaarlijks
bevoegd installateur
7. gasinstallatie
na elke wijziging en minstens om de 5 jaar 3 maandelijks
externe dienst voor technische controle beheerder
3 maandelijks
beheerder
8. veiligheidsverlichting 9. toestand evacuatiewegen en brandwerende deuren
externe dienst voor technische controle
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage NIEUW art 8.1 noodplan & evacuatie- en interventieplan • noodplan : nuttige maatregelen om bewoners te beschermen tegen gevolgen van brand en paniekreacties • op te maken door directie • evacuatie- en interventieplan: directie in samenspraak met brandweer = onderdeel van noodplan • directie bezorgt kopie aan brandweer
17
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage NIEUW art 8.3.2 beperking elektrische toestellen • • •
vermijden risico met verouderde en onveilige apparaten in kamers van bewoners en de verpleegposten enkel toestellen met CE-keurmerk Tv-toestellen met beeldbuis zijn niet meer toegelaten
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage ANDERS art 8.6.1 voorlichting en vorming “de werkgever zorgt dat het personeel een vorming i.v.m. brandpreventie krijgt” concrete inhoudelijke beschrijving opleiding 1. instructies bij brand 2. eerste bluspoging enkel in geval van een beginnende brand 3. evacuatie 4. veiligheidssignalisatie jaarlijkse opfrissing + rapportering door preventieadviseur art 8.6.2 jaarlijks rapport evacuatieoefeningen van preventieadviseur
18
Brandveiligheid in ouderenvoorzieningen: technische bijlage tekst BVR : www.vipa.be/brandveiligheid
contact: Normen en afwijking:
[email protected] Procedure:
[email protected]
19
