b e s c h o u w i n g ov e r c r e at i v i t e i t st e st e n
hoezo online creativiteit testen?
l isa de r i kx • dor i s ver h a p p en • i r i s va n h eugten
k1d
1
Sinds de jaren 80 worden computers al ingezet voor het afnemen van psychologische tests. De kandidaten moesten achter de computer de test afnemen. Hierop werden de uitslagen gebaseerd. Door deze ontwikkelingen zijn er op dit moment veel opleidingen waar je door middel van een intake wordt toegelaten op een school. Deze testen meten wat jou competenties zijn en baseren op deze gegevens hoe jij in elkaar steekt. Dit is ook vaak is het geval wanneer je een creatieve opleiding gaat doen. Advanced Business Creation, een creatieve, innovatie studie op Avans Hogeschool, maakt ook gebruik van online creativiteitstesten. Maar in hoeverre is creativiteit via een online test meetbaar?
wat is creativiteit?
Om te weten of creativiteit meetbaar is, is het allereerst van belang dat het begip creativiteit duidelijk is. In de Van Dale wordt creativiteit omschreven als ‘scheppend vermogen’. Het vermogen om dingen te creëren. Dit scheppend vermogen is erop gebaseerd dat een creatief persoon creatief kan denken. Alfred Balkan schrijft in zijn artikel ‘what is creativity? What is not?’ Creativiteit is een woord met veel betekenissen. Creativiteit wordt in de werkelijkheid veel gebruikt, misbruikt, verward en over het algemeen verkeerd begrepen. Creatieve personen worden zelfs in deze tijd nog vaak als ‘zweverig’ gezien. Creativiteit moet absoluut niet worden gezien als een synoniem voor talent. Talent is een geschenk. Creativiteit is daarentegen het gedrag. Creativiteit is leerbaar, leergierig, tastbaar en heel belangrijk voor de menselijke ontwikkeling. Het woord heeft dan ook de neiging om zijn begrip te verliezen. Creativiteit en talent zijn niet gelijkwaardig, maar getalenteerde mensen zijn vaak wel creatief. Daarnaast kan creatief gedrag de zoektocht naar je talent bevorderen. Volgens (Kyung Hee Kim, Bonnie Cramond and Deborah L. Bandalos, 2006) staan creativiteit en intelligentie los van elkaar. Iemand die volgens een test erg intelligent is hoeft niet tegelijkertijd ook creatief te zijn. Om het antwoord te vinden op de vraag wat creativiteit is, moet je het gaan proberen. Eraan beginnen met de middelen die tot je beschikking staan. Dit is de sleutel. Creatieve mensen beginnen eraan, monteren, maken, verbindingen, zoeken oplossingen. (Balkan, z.d.) Dit verhaal wordt ondersteunt door de mening van I.Byttebier. Volgens I.Byttebier is denken het verwerken van informatie. Alle informatieprikkels worden verwerkt in een efficiënt denksysteem, om patronen te creeëren. Door die patronen kunnen we efficiënt en effectief handelen in bepaalde situaties die we al eerder mee hebben gemaakt. Door steeds dezelfde patronen te volgen ontstaan gewoontes. Een gewoonte is iets dat je doet zonder er nog bewust over na te denken, zoals tanden poetsen. Wanneer je creatief denkt, moet je denkpatronen doorbreken. Dit kan lastig zijn, omdat je tegen de natuur ingaat. Creativiteit is het vermogen om tegen je bewustzijn in te gaan.
2
welke creativiteitstesten zijn er?
Er zijn ontzettend veel online en offline creativiteitstesten op de markt. (Cropley, Arthur J, 2000) Kaltsounis en Honewell (1980) publiceerden een lange lijst met creativitetistesten en Torrance en Goff (1989) hebben een lijst met ongeveer 255 meetinstrumenten voor creativiteit naar buiten gebracht. Er zijn een paar testen die de basis hebben gelegd voor alle huidige creativiteitstesten. Deze testen waren toendertijd natuurlijk nog niet online beschikbaar, maar hebben wel een inspriratie gevormd voor de online testen van nu. Een oude, bekende test is de Torrance Test of Creative Thinking (TTCT). Deze test is voor het eerst uitgebracht door E. Paul Torrance in 1966. De test heeft zowel een verbale als een non-verbale versie. Deze test kan daarom zowel bij kinderen als bij ouderen worden gebruikt. Nog zo’n grondlegger van de huidige creativiteitstesten is de Remote Associates Test, ook wel RAT genoemd. Het doel in de RAT-test is om één woord te vinden dat gelinkt kan worden aan 3 aanwijzingen. RAT problemen zijn zo gemaakt dat er maar één, unieke, beste oplossing is. (Smith, A Kevin, Huber, E. David, Vul Edward, 2013)
meten van competenties
Al vanaf de vorige eeuw vindt er een revolutionaire ontwikkeling plaats in het Hoger Beroepsonderwijs. Er wordt hard gewerkt aan een competentiegericht onderwijs. Door middel van projecten leert men het ontwikkelen van competentiemodellen die zijn geïntegreerd in vakken. In de psychometrie, de wetenschap die kenmerken van mensen meetbaar maken, zijn ‘betrouwbaar’ en ‘homogeen’ bijna synoniem. Echter zijn competenties niet homogeen. Kennis, houding en vaardigheden zijn heel verschillende eigenschappen (Luken, 2004). Waardoor het heel moeilijk is om dit te meten. Daarnaast zijn competenties niet stabiel. Wanneer het meten van competenties op verschillende tijdstippen zal plaatsvinden zal dit ook andere resultaten opleveren. Waardoor het dus ook niet betrouwbaar is. Ook zijn competentieontwikkelingen niet lineair en kan het voorkomen dat je een terugval krijgt. Wanneer men dan toch probeert om competenties te meten, ligt de terugval op de loer. Vaak spreekt men over een assessment van competenties. Echter is men dan bezig met het beoordelen van de vaardigheden met behulp van vaste maatstaven. Hierdoor is het erg lastig voor de gemeten persoon om 100 % te laten zien wat de persoon echt kan. Omdat er een ‘ik moet presteren’ achter een dergelijk assessment zit. Competenties zijn niet meetbaar, maar wel beoordelaar volgens het onderzoek of competenties zijn te meten. (Luken, 2004)
3
Ook is al decennia lang de vraag of psychologische of competentie tests verantwoord en onpartijdig gebruikt kunnen worden bij verschillende groepen. Uit het artikel verantwoord en fair testgebruik blijkt dat de vraag of de capaciteiten van personen met niet-westere culturele achtergronden onderschat worden wanneer we deze groep meten. Behalve culturele vragen hebben deze testen meer onbeantwoorde kwesties zoals kun je online creativiteit testen gebruiken bij mensen met dyslexie? Want benadeel je hun creativiteit zo niet? En zijn de resultaten realistisch wanneer je mannen de zelfde test laat doen als vrouwen? (Huijding, 2009)
alternatieven
Creatieve opleidingen zoals AKV St. Joost, SintLucas Eindhoven en Communicatie en multimedia design van Avans Hogeschool zijn het eens dat creativiteitstesten gewenste uitkomsten kunnen geven mits een aantal criteria. De test moet namelijk de juiste vragen stellen en de test moet op een bepaalde manier kunnen filteren of de student niet alleen de gewenste antwoorden geeft. Rob Schouten, verantwoordelijk voor de intakeprocedures van AKV St. Joost, is van mening dat creativiteit beter getest kan worden door de (aankomende) studenten een fysiek object te laten maken. Door de deelnemers van de intake het object te laten maken op de intake dag, kunnen de personen die beoordelen het creatieve proces volgen. Persoonlijke factoren als plezier en concentratie zijn belangrijk bij de ontwikkeling van individuele creativiteit (Csikszentmihalyi 1990). Door de intake studenten te observeren tijdens de totstandkoming van hun werk, kunnen deze persoonlijke factoren naar voren komen. Uit onderzoek blijkt dat de mate waarin iemand creatief is deels bepaald wordt door motivatie (Sternberg, 1999). Echter is niet volledig onderzocht hoe creativiteit precies beïnvloed wordt door motivatie (Nickerson 1999). Zowel bij SintLucas, AKV St. Joost en CMD (Communicatie en media design, Avans) wordt tijdens de intake een motivatiegesprek gevoerd. In het motivatiegesprek kan de aankomende student zichzelf presenteren op een manier die bij hem/haar past. Sterke en zwakke punten die de student van zichzelf kent komen naar voren en ten slotte kan het portfolio worden toegelicht.
4
Het portfolio is namelijk ook een onderdeel van de intake bij bovengenoemde opleidingen. In een portfolio kan een persoon eerder gemaakt werk laten zien. Een concrete omschrijving voor een portfolio bestaat niet, omdat het portfolio sterk afhankelijk is van de manier waarop het ingezet wordt (Wolf & Siu-Runyan, 1996). - Het portfolio kan over het algemeen uiteengezet worden in drie hoofddoelen, hiermee wordt een onderscheidt gemaakt van drie portfolio’s (Wolf, 1997) - Het ontwikkelingsgerichte portfolio (leren en ontwikkeling) - Het assesmentportfolio (evaluatie en beoordeling) - Het showcaseportfolio (hulpmiddel bij o.a. sollicitaties) Volgens Rob Schouten gaat creativiteit veelal om het proces hoe men tot een creatieve uiting komt. Hij is van mening dat dit proces moeilijk te testen is door een online creativiteitstest. Hij vindt dat het belangrijk is dat je vooraf weet wat je wilt testen omdat de vragen hier op aan moeten sluiten en dat het daarom per situatie verschilt wat je wilt weten. Om deze reden vindt hij online creativiteitstesten niet altijd goed inzetbaar. Schouten kwam met een opmerkelijk alternatief voor een online test dat mogelijk wel een deel van het proces weergeeft. Hij haalde namelijk een interview via Skype aan als alternatief. Wanneer je met iemand praat via Skype zie je een deel van zijn leefomgeving. Hieraan kun je wellicht afleiden of iemand graag bezig is met creativiteit en op wat voor manier. Omdat Skype vooral populair is onder de jongere leeftijdsgroepen (Rainie & Zickuhr, 2010), spreekt het waarschijnlijk ook de deelnemers aan de intake goed aan. Volgens Bertus Rosier (CMD, Avans), worden bij online creativiteitstesten over het algemeen sociaal wenselijke antwoorden gegeven door aankomende studenten. Daardoor twijfelt hij of creativiteit goed te meten is. Bij het afnemen van vragenlijsten is de kans groter dat de onderzoeksgroep sociaal wenselijke antwoorden geeft bij persoonlijke vragen, dan wanneer de vragen over een ander gaan (Brug, van Assema en Lechner, 2007). Wel vindt Rosier online creativiteitstesten geschikt om te meten of het beeld wat deelnemers hebben van een opleiding goed is. Wanneer de antwoorden namelijk totaal niet passen bij de opleiding, heeft de aankomende student de opleiding waarschijnlijk verkeerd ingeschat. Peter de Brock is verantwoordelijk voor de intake van de opleiding Mediavormgeving aan het SintLucas Eindhoven. Twee jaar achter elkaar werd een test van AMN ingezet tijdens de intake. Deze test is gericht op persoonlijkheid en capaciteit. De Brock heeft deze test echter uit de intakeprodedure moeten verwijderen vanwege externe druk. Het zou namelijk zo lijken dat studenten op een psychologische test afgewezen konden worden. Omdat SintLucas intern bang was voor procedures is zij gestopt met het afnemen van de test. In dit geval is dus min of meer noodgedwongen de test verdwenen uit de intake. De intake die in de huidige situatie afgenomen wordt bestaat uit een motivatiegesprek, een presentatie die de aankomende student over zichzelf geeft, toelichting van het portfolio en een thuisopdracht. Volgens de Brock is deze procedure een goed alternatief voor de voorgaande AMN test.een goed alternatief voor de voorgaande AMN test.
5
thuis gebruik
Een belangrijk voordeel van het maken van testen via het internet is de flexibiliteit. Kandidaten kunnen thuis de vragenlijst invullen. Daarna wordt de uitslag thuis gerapporteerd en kan je deze rustig doorlezen in je eigen omgeving. Deze tests kunnen op iedere locatie met een internetaansluiting worden afgenomen. Echter kun je niet controle op alle locaties of de persoon in kwestie de test zelf heeft gemaakt. Dit valt niet of amper te controleren. Middelen zoals webcams of biometrische gegevens (vinger-afdruk, iris) om de persoon te identificeren zijn duur en complex (Hattink, 2005)
up to date
Doordat de tests online staan beschikken alle gebruikers over de nieuwste versie. Voor testontwikkelaars is dit ook een groot voordeel. Wanneer ze hun test up to date houden blijft de kwaliteit gewaarborgt. Er zijn een aantal organisaties die richtlijnen heeft opgesteld om er voor te zorgen dat deze tests verantwoord worden afgenomen. Daarnaast heeft het internet als voordeel dat je meerdere online testen kunt proberen om resultaten te vergelijken. (Hattink, 2005) 6
deelnemen aan een online creativiteitstest
Een aantal eerstejaars studenten van de studie Advanced Business Creation hebben tijdens hun intake een online creativiteitstest moeten doen. Sommige studenten hebben aangegeven niet van mening te zijn dat deze test hun creatieve vaardigheden echt goed in kaart heeft gebracht. Ook vinden zij grotendeels niet dat de test aansloot op hun beeld van creativiteit. Er werd zelfs verteld dat de test makkelijk te manipuleren was. De test telde namelijk vooral het aantal antwoorden dat de studenten ingevuld hadden, maar niet de inhoud van de antwoorden. Sommige studenten hebben de test zelfs meerdere malen gemaakt en degene met het ‘beste’resultaat uitgeprint. Toch vinden de studenten over het algemeen niet dat de test compleet zou moeten worden weggelaten. Het geeft namelijk wel een indicatie over of je wel of niet bij een opleiding past. Ze vinden dus wel dat het nut heeft om zo’n test te maken, maar deze zou niet moeten bepalen of je wel of niet wordt aangenomen bij een opleiding. Deelnemers van een creativiteitstest vinden over het algemeen de test wel nuttig, maar een fysieke opdracht is volgens hen beter om creativiteit te meten. Deze zijn over het algemeen minder makkelijk te manipuleren en kunnen maar één keer gemaakt worden. Onder het toeziend oog van een begeleider.
afsluiting
Tegenwoordig zijn er veel opleidingen waar je eerst een intake moet doen voordat je wordt toegelaten. Tijdens deze intake worden vaak testen gemaakt die zeggen je competenties te kunnen meten, bijvoorbeeld creativiteit. Maar wat is creativiteit nu precies? In het woordenboek wordt het omschreven als een ‘scheppend vermogen’. creatieve mensen hebben het vermogen om patronen en gewoonten te doorbreken. Er zijn veel online en offline creativiteitstesten op de markt. De Torrance Test of Creative Thinking en de Remote Associates Test zijn voorbeelden van testen die de basis hebben gelegd voor testen van nu. Competenties zijn echter moeilijk te meten, ze zijn niet homogeen en instabiel. Competenties zijn daarom ook niet precies meetbaar, maar met vaste maatstaven wel beoordeelbaar. Er zijn een aantal verbeteringen of altternatieven mogelijk voor de online creativiteitstest. Het is belangrijk dat de test de deelnemer niet de kans geeft om de ‘gewenste’ antwoorden te geven. Ook zijn zowel gebruikers als deelnemers vaak van mening dat de online test beter vervangen of aangevuld kan worden door een fysieke opdracht. Op deze manier kan het creatieve proces per deelnemer goed gevolgd worden. Ook een portfolio en motivatiegesprek zijn middelen om iemands competenties te meten. Een online creativiteitstest kan goed inzetbaar zijn, mits aangepast aan de persoon en de situatie. Deelnemers van de test die bij de intake van Advanced Business Creation gemaakt moest worden zijn het over het algemeen niet volledig eens met de uitslag ervan. Ook werd verteld dat de test makkelijk te manipuleren zou zijn. Een fysieke opdracht op school zou hiervoor dus ook een beter alternatief zijn. Er zijn natuurlijk ook voordelen aan de online creativiteitstest. Zo kun je de test thuis vanuit je luie stoel maken. Ook kan de test makkelijk geüpdatet worden, zodat de deelnemer nooit een verouderde versie hoeft te maken. 7
literatuurlijst Balkon, A. ( z.d). Whats creativity? Whats not? Geraadpleegd op 6 oktober 2014 van: http://gc2vt6sj7h. search.serialssolutions.com/?ctx_ver=Z39.88-2004&ctx_enc=info%3Aofi%2Fenc%3AUTF-8&rfr_id=info:sid/summon.serialssolutions.com&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:journal&rft.genre=article&rft. atitle=What+Is+Creativity%3F+What+Is+It+Not%3F&rft.jtitle=Music+Educators+Journal&rft.au=Balkin%2C+Alfred&rft.date=1990-05-01&rft.issn=0027-4321&rft.eissn=1945-0087&rft.volume=76&rft.issue=9&rft.spage=29&rft.externalDBID=n%2Fa&rft.externalDocID=b40503250003¶mdict=nl-nl Brock de. P. (2014) Persoonlijk interview betreft online creativiteitstesten, afgenomen op 6 oktober 2014 Brug, J., Assema, Van P. & Lilian Lechner (2007). Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering: Een planmatige aanpak. Assen: Koninklijke Van Gorcum. Cropley, Arthur J (2000), Defining and Measuring Creatvity: Are Creatvity Tests Worth Using? , geraadpleegd op 13-10-2014 http://gc2vt6sj7h.search.serialssolutions.com/?ctx_ver=Z39.88-2004&ctx_enc=info%3Aofi%2Fenc%3AUTF-8&rfr_id=info:sid/summon.serialssolutions.com&rft_val_fmt=info:ofi/fmt:kev:mtx:journal&rft.genre=article&rft.atitle=Defining+and+measuring+creativity%3A+Are+creativity+tests+worth+using%3F&rft.jtitle=Roeper+Review&rft.au=Arthur+J+Cropley&rft.date=2000-12-01&rft. pub=Taylor+%26+Francis+Inc&rft.issn=0278-3193&rft.eissn=1940-865X&rft.volume=23&rft.issue=2&rft. spage=72&rft.externalDocID=65641648¶mdict=nl-nl Csikszentmihaly, M. (1990). Flow, The psychology of optimal experience. New York: Harper Collins Hattink, B. (2005) Testen via het internet. Gepubliceerd in Dekanoloog, 42 (2), 6-7 Huijding,J. Hemker, B. Berg van den, R. (2009) Verantwoord en fair testgebruik. Gepuclibeerd in Psycholoog, Jaargang onbekend (4), 46-48 Kaltsounis, B., & Honeywell, L. (1980). Instruments useful in studying creative behavior and creative talent Journal of Creative Behavior. 14, NNNNN56-67 Kyung Hee Kim, Bonnie Cramond and Deborah L. Bandalos, (2006) The Latent Structure and Measurement Invariance of Scores on the Torrance Tests of Creative Thinking Figural, Educational and Psychological Measurement, geraadpleegd op 10 oktober 2014 van: http://epm.sagepub.com.ezproxy.avans.nl/content/66/3/459.full.pdf+html Luken, T ( 2004) Zijn competenties meetbaar? Gepubliceerd in Het tijdschrift voor hoger onderwijs. 22. Geraadpleegd op 10 oktober 2014 van: Nickerson, R. (1999). Enhancing creativity. In F.J. Sternberg (Ed.) (1999). Handbook of creativity. (p. 392-421). Cambridge: Cambridge University Press. Rainie, L., Zickuhr, K. (2010). Video calling and video chat: Pew Internet & American Life Project. Rosier, B. (2014) Persoonlijk interview betreft online creativiteitstesten, afgenomen op 9 oktober 2014 Schouten, R. (2014) Persoonlijk interview betreft online creativiteitstesten, afgenomen op 3 oktober 2014 Smith, A Kevin, Huber, E. David, Vul Edward (2013) Cognition. Multiply-constrained sementic search in the Remote Associates Test.Geraadpleegd op 13-10-2014 Via de link: http://www.sciencedirect.com.ezproxy.avans.nl/science/article/pii/S001002771300053X?np=y 8
Sternberg R. J. (Ed.) (1999). Handbook of creativity. Cambridge: University of Cambridge Press. Torrance, E. P., & Goff, K. (1989) A quiet revolution Journal of Creative Behavior, 23. 136-45. Wolf, K. Lichtenstein, G., Stevenson, C., (1997_. Portfolios in teacher education. In: Strange, J.H. (Ed.), In: Evaluating teaching: a guide to current thinking and best practice (193-214) Thousand Oaks, CA: Corwin Press Inc. Wolf, K. & Siu-Runyan, Y. (1996). Portfolio purposes and possibilities. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 40(1), 30-37
9
