Nummer 03/04 maart - april 2014 kampioen.nl
Berlijn
Op avontuur in:
Door een ander oog
Slowakije
Ilse Bouwmeester: ‘Reizen, dat is wat ik wil!”
Zo maak je een lettertype|Opweg naar Spanje
inhoudkampioen
Deze maand 16
Slowakije
Berlijn
7
VAKANTIE EN VRIJE TIJD > 7 berlijn
Door er eens anders na te kijken
> 16 survivalen in Slowakije
11
Magische letters
11 Magische letters het verhaal van Max
12 voorpret
lekker wandelen en survivalen
Naar spanje!
>13 op vakantie met..
REPORAGES EN TESTS
deze week Ilse Bouwmeester
4 maak een lettertype
14 Volgende maand
hoe doe je dat nou eigenlijk
múnster + colofon
12 Column
40 Pech gehad
voorpret
nieuws van de wegenwacht
33 Pretparken
44 Wiel&Weg
de leukste van heel europa
de beste auto banden
48 test gezinsauto`s
Een Duitse winnaar
13
Op vakantie met...
een lettertype
50 4
33
50 vraag van de week
hoe maak je een onder waterfoto
5 leuke pretparken
voorpret
12
57 Reisnieuws
voordelig naar Italie en meer...
60 Puzzel
win een wellnessweekend
65 Service
voor vragen en opzeggingen
onderwater foto
44
IEDERE MAAND
Wiel&Weg
> gezien op de cover
3
cursuslettertype
Het ontwerpen van een lettertype 5
het is tegenwordig niks meer een lettertype, je kent het, je gebruikt het, maar hoe word het nu eigenlijk gemaakt? ...
Ontwerpen
Uitwerken
Verder uitwerken
We zijn begonnen met een groep van 8 menesn met het ontwerpen van een lettertype iedereen heeft 3/4 verschillenden ontwerpen verzonnen. Nadat iedereen er 3 had hebben we ze allemaal naast elkaar gelegd en met goed met elkaar overlegd welke het zou worden we wouden het een speelse maar toch leuke lettertype maken, maar niet te speels. Uit eindelijk hebben we een mooi ontwerp gekozen en daarop verder gegaan.
Ons uitgekoze lettertype hebben we uitgewerkt. iedereen had 4 letters om uit te werken sommige meer en sommige minder. Het uitwerkpen van de letters was heel veel werk, echt heel veel en ook best lastig want je moet je letters zo maken dat het erbij pas in die stijl die je net uitgekozen hebt. Het is te doen met veel overleggen tussendoor en goed naar andere meningen luisteren en goek kijken hoe anderen het doen en wat hun maken, want denk eraan je werkt in een groep! ze willen je helpen dus laat ze je helpen. Nadat iedereen zijn gedeelte heeft uitgewerkt en alle letters zijn getekent en ontworpen worden ze ingescaned om verder te gaan met het digitaliseren en de verdere uitwerkingen.
Dus nu we hier zijn bij de verdere uitwerkingen hebben zitten we nu ongeveer op de helft van het ontwerpen en maken van een nieuw lettertype. Nu gaan we de groep verdelen in 2 kleinere groepen 1 groep gaat de letters digitaliseren in illustrator, dus alle in gescande documenten helemaal overtrekken en goed maken want deze letters kunnen later gebruikt worden voor het gebruik klaar maken van je letter. De andere helft van de groep gaat verder met de opdracht van maak je tekst eregens op. Er zijn verschillende vellen uitgeprint van de ontworpen letters die worden allemaal uitgeknipt in volgorde gelegd van een zin en dan nog eens uit gesneden zodat je een sjabloon krijgt van de zin die wie hebben uitgekozen.
opreisBerlijn
7
Laatste dingen Nadat we alles gedaan hebben, het uitsnijden en het digitaliseren. gaat de 2e groep naar de spuitcabines om het uitgesneden sjabloon op een kussensloop te spuiten met zwarte verf. het is lastig om het sjabloon goed vast te houden maar je kan het het makkelijkste of met z’n 2e doen of buite op de grond neer leggen. wij deden het met 2 mensen en hadden daarna ook allebij zwarte handen van de spuit verf. Onze zin die we hadde gekozen was: ‘You can still doe a lot with a small brain.” het eind resultaat is leuk geworden en we waren er allemaal ook heel trots op, dit keer was deze opdracht voor de open dagen van school. Ons lettertype zou nog uitgewerkt worden maar dat is helaas nog niet gebeurt omdat dat door onze leraren gedaan zou worden maar die hadden er nog geen tijd voor. Als het goed is worden die nog online gezet en dan hebben wij straks ons eigen zelf gemaakte typbaar lettertype! Het was een leuke opdracht voor 1 keer, het is niet echt mijn ding maar wel een leuk aandenken dat je eraan over. •
Berlijn
Vanuit een ander kijkpunt
Als we aan Berlijn denken denken we meestal gelijk aan de tweede wereld oorlog terwijl er zoveel meer te zien is zoveel kunst en leuke bijzondere dingen die je niet zo zou opvallen. We zijn naar Berlijn gegaan en terug gekomen met een totaal ander beeld van Berlijn.
was veel te doen dansen met een digitaal persoon, stempels op ouderwetse manier, spelen met een robot (wat heel leuk was je kon een bal gooien en hij ging hem halen) en nog veel meer. Maar omdat iedereen er eigenlijk al een beetje doorheen zat heb ik niet alles kunnen zien. Berlijn is een mooie stad en er is genoeg te doen voor iedereen veel museum een mooi winkel centrum en veel heel veel geschiedenis het leuke is bij de Bran-
Met school zijn we naar Berlijn geweest maar voor een studie reis. Het is voor mij de 2e keer dat ik er nu geweest ben het is en blijft altijd even indrukwekkend maar ik ben er deze keer wel anders naar gaan kijken. Natuurlijk zijn alle oorlog dingen er nog, en natuurlijk zijn we er ook langs geweest, maar het verbaasde me eigenlijk hoeveel kunst er ook was hoeveel grote mooie gebouwen waar ik nog nooit van gehoord had of ze nog nooit gezien had. We zijn langs ongeveer 5 museums geweest en allemaal totaal anders, er was een museum wat ik wel leuk vond alleen het was aan het einde van de dag en iedereen was moe, we hadden ongeveer 15 kilometer gelopen die dag. Het museum was over beeld en geluid, er
den burger tor heb je vaak mensen die verkleed zijn als de raarste maar toch ook leukste figuren zoals toen wij er waren zijn er waren er mensen verkleed als mensen van Star Wars, super leuk natuurlijk! Het is jammer dat veel mensen het mooie van Berlijn niet zien maar vooral voor de geschiedenis gaan, ja natuurlijk moet je dat ook gezien hebben maar er is zoveel meer te beleven zoveel meer te zien! Het centraal station alleen al is de moeite waard om er eens te gaan kijken het is immens
‘Er is zoveel meer te zien dan dat je zou verwachten!’
groot en heel veel leuke winkeltjes. Dus als je je ook van veel andere dingen zien houdt ga vooral naar Berlijn, er is zoveel meer te zien dan je zou denken!
9
We zaten met onze school in een best afgelegen hotelletje in Berlijn. Het was een soort jeugd hostel, wij sliepen met 8 meiden op 1 kamer en het was super gezellig. Ik vond het alleen jammer dat er geen douch hokjes waren maar alleen maar een gordijntje. Benede was er een barretje waar we met heel de school een Duitse avond hebben gehouden en veel gelachten, we waren daar tot best laat gebleven en als je dan de volgende dag er vroeg uitt moet ben je best welk kaptot .we kregen elke ochtend ook een ontbijtje en dat was goed verzorgd, en lekker in de ochtend lekkker een glas jus de orange is perfect! We hebben in het hotel een paar hele leuke dagen gehad! Zeker een aanrader om er ook eens langs te gaan! Berlijn (Duits: Berlin) is de hoofdstad van Duitsland en als stadstaat een deelstaat van dat land. Met 3.375.222 inwoners is Berlijn tevens de grootste stad van het land en de op één na grootste stad in de Europese Unie. De stad ligt in het
‘Het is echt leuk! Je kan er zelfs spelen met een robot!’
Magisheletters
Magische letters
noordoosten van Duitsland, aan de rivier de Spree en wordt omsloten door de deelstaat Brandenburg, waarvan ze sinds 1920 geen deel meer uitmaakt. INa de Tweede Wereldoorlog was Berlijn gedurende meer dan veertig jaar een verdeelde stad, waarbij het oostelijke deel als hoofdstad fungeerde van de Duitse Democratische Republiek en West-Berlijn een de facto exclave van West-Duitsland was. Berlijn is een metropool en geldt in Europa als één van de grootste culturele, politieke en wetenschappelijke centra. De stad is ook
‘Op de Duitse avond zijn we tot een laat in het cafe gebleven!’ bekend vanwege het hoogontwikkelde culturele leven (festivals, nachtleven, musea, kunsttentoonstellingen enz.) en de liberale levensstijl, moderne Zeitgeist en de lage kosten. Bovendien is Berlijn één van de groenste steden van Europa: 22% van Berlijn bestaat uit natuur en parken en 6% uit meren, rivieren en kanalen •
Het kan zijn dat ik de afgelopen, pak ’m beet, 25 jaar anders naar letters ben gaan kijken omdat ik meer over typografie te weten gekomen ben. De eminente letterontwerpers die ik heb ontmoet, hebben me een groter bewustzijn bijgebracht van de visuele details van letters, het belang van een precies contrast tussen letter en niet-letter, van de lijn en de curve... Mijn lezen is meer kijken geworden. Nu was mijn kijken al een vorm van lezen; dat krijg je als kunsthistoricus. Ik kijk al heel lang naar beeld alsof het ook tekst is. Ik lees het. De afgelopen kwart eeuw is tekst voor mij steeds meer ook beeld geworden. Maar het is niet alleen een grotere kennis van typografie, die mijn blik op letters, op tekst, heeft veranderd. Ook de manier waarop letters worden gebruikt is veranderd. Met een beetje overdrijving kun je zeggen dat de titel broodtekst is geworden. Gedecoreerde, overdadig vormgegeven, zeer aanwezige letters waren vroeger, al voor de uitvinding van de boekdrukkunst, alleen bestemd voor titels en initialen De rest van de tekst werd geschreven of gezet in een letter die zo onzichtbaar mogelijk wilde zijn. Ze zijn er nog, letters die zich bescheiden dienstbaar maken aan een zo ongestoord mogelijk lezen, maar ze zijn de afgelopen jaren steeds meer omringd, en vaak zelfs verdrongen,
11 door letters die willen gezien worden, die laten zien dat ze er zijn en anders zijn. De vormgeving van letters, en daarmee van woorden en zinnen, is steeds meer een vorm van expressie geworden, die vroeger het exclusieve terrein van de tekst was. Toen waren de letters een medium dat de gedachten van de schrijver - de tekst - zo ruisvrij mogelijk moest transporteren naar het hoofd van de lezer. Want tekst is eigenlijk een immaterieel begrip net als taal.
‘Wie macht over worden had, had macht over de dingen.’ Het heeft geen vaste vorm, geen tastbare grondstof. Dat is veranderd. Met enige overdrijving kun je zeggen dat taal materie is geworden, zoals hout of staal: een grondstof die je fysiek kunt bewerken tot kunstige constructies, tot vormen waar je omheen kunt lopen,
die je kunt aanraken.We raken tekst aan en hij verandert in een andere tekst, of in een beeld. Soms lijkt de cirkel rond: voor onze voorouders was tekst magisch. Woorden en dingen stonden in een direct verband - wie macht over de woorden had, had macht over de dingen. De toverspreuk is daarvan het meest aansprekende voorbeeld: woorden die de dingen hun wil opleggen. Is niet ons huidige gebruik van taal in de digitale wereld een variant op dat ‘Sesam open u’? De toverspreuken van de 21 ste eeuw zijn computercodes, die de woorden en de dingen in beweging zetten. De betekenis van letters, woorden, tekst is daarmee veranderd, en in zekere zin terug bij de oorsprong van de taal: als gereedschap waarmee we, letterlijk, grip krijgen op de wereld. En daarmee is het vormgeven van letters, en van tekst, meer dan ooit het vormgeven van de wereld geworden. Max Bruinsma •
intervieuw
Voorpret
Op vakantie met ... Ilse Bouwmeester
Het begon met zoiets onschuldigs als de routeplanner op Google Maps. Hoe zou de autoreis door de binnenlanden van Spanje verlopen? Dat is geen overbodige vraag want het lijkt zo’n gebied dat zeker in de zomer weinig mededogen kent met slecht geïnformeerde reizigers. Er worden niet voor niets veel westerns opgenomen. ‘De zomermaanden zijn erg, erg heet’, waarschuwt een ervaringsdeskundige op VirtualTourist. Met maar tweeënhalve week te gaan wilde ik voorkomen dat ik onnodige tijd zou verliezen. Dus begon het lijntjes trekken met de muis. Tudela, Toledo, Salamanca en dan naar het zuiden. De Extremadura. De naam doet vermoeden dat het gaat om de extreme wildernis maar betekent slechts ‘voorbij de (rivier) Duero’, lees ik op het weblog Notes from Spain. Terwijl ik klikte zag ik mezelf in gedachten al rijden. Voorpret noemen ze dat. Ik moet bekennen dat ik mijn hele leven gruwelde bij dat woord. Voorpret. Dat klinkt toch teveel als vakantie met een lachmachine. Je zult het verdomme leuk hebben. Vakantie zag ik altijd als een tijd van avontuur, van onverwachte gebeurtenissen, van je roekeloos overleveren aan het lot. Reizen was zoiets als parttime ontdekkingsreiziger zijn, nooit wetend of je in Heart of Darkness of The Sheltering Sky terecht zou komen. Nu is het anders, hoe meer ik plan, hoe meer ik kan zien. en uiteindelijk te belanden in een kot met een bed waar bij elke draai de springveren door de lakens heen komen zetten. Ik ga naar TripAdvisor en check van elke plaats de hotels met de beste reviews. De foto’s tonen hoe de kamers eruit zien, de reviews laten weten hoe de bedden slapen. Ik download wat podcasts met
gratis lessen Spaans en installeer op m’n iPhone de app van El Pais. Om alvast in de stemming te komen. Met de Wijngids app zoek ik in de supermarkt de beste Spaanse wijnen uit. Zodat ik kan nagaan of ze straks lekkerder smaken. Als de pleisterplaatsen bekend zijn volgt de volgende stap: eten. Ik ben vegetariër en dan is het in Spanje geen overbodige luxe om van tevoren uit te zoeken waar je terecht kunt. ‘Nee dat is geen vlees, dat is ham’ zei een Spaanse ober ooit tegen me toen ik beteuterd staarde naar het bord dat hij na een moeizame bestelling voor me op tafel
‘Terwijl ik klikte zag ik mezelf in gedachten al rijden. Voorpret noemen ze dat.’ zette. Dus check ik op sites als HappyCow waar vleesloos te eten valt, kijk naar de menu’s of ze niet te macrobiotisch zijn en neem ze op in de route. Die route is natuurlijk niet een lijntje op de bonnefooi. Ik bedoel: je rijdt geen 6ooo kilometer om er straks bij thuiskomst achter te komen dat je iets op een steenworp afstand net gemist hebt.
‘ik droom ervan om de wereld rond te reizen met mijn eigen volkswagen T1 busje’ Ben je vaak onderweg? Dus check ik eerst alle must-see’s in Spanje, maak een selectie en ga vervolgens zoeken naar wat daar allemaal nog meer in de buurt is. Op Google Maps zet ik de foto optie aan zodat ik kan zien welke omgevingen het mooist zijn en als ik twijfel ga ik naar YouTube om er wat filmpjes over te vinden. Dat levert weer een heel nieuwe ervaring op. De eerste keer dat ik naar de huiveringwekkende video over de Camino del Rey keek, waarin te zien is hoe je via een in onbruik geraakt bergpaadje en een zeer gammele brug een canyon kunt oversteken, draaide mijn maag zich om. Maar na zeven keer kijken ben ik wel aan het beeld gewend. Ik durfde overtocht zelfs wel aan, denk ik. Reizen was ooit de enige manier om onbekende werelden te leren kennen. Dat is niet meer zo. Een reis als deze kan ik tot in de puntjes voorbereiden. Ik weet hoe ik rij, waar ik stop, eet en slaap. Wat ik ga zien en ook wat ik oversla. Vakantie is een omgekeerde soort augmented reality geworden. Je hebt het beeld al helemaal in je hoofd, de ervaring al bijna. Je moet er alleen nog even heen om het daar ter plekke te projecteren. Dat lijkt overbodig maar met zoveel intensieve voorbereiding ben je echt wel aan vakantie toe. •
‘Zo vaak als ik kan, ik zit nu nog op school maar zodra het vakantie is of weekend ben ik zelden thuis altijd op pad’
waarom een T1 busje? ‘Ja waarom eigenlijk? ik ben in zuid-Engeland een keer op vakantie geweest en daar reden er genoeg rond en sindsdien ben ik eigenlijk verliefd op die busjes.’
Waar ben je van plan om heen te gaan? ‘Ik droom ervan om de wereld rond te reizen met mijn eigen volkswagen T1 busje. Maar als ik zou moeten kiezen welk land als eerst zeg ik Japan!’
Ga je alleen of met anderen? ‘Nee ik ga niet alleen, dat zou ik niet kunnen ik moet wel een beetje aanspraak kunnen hebben en iemand om mijn avontuur mee te delen’
Hoelang wil je weg blijven? ‘Zo lang als mogenlijk! het liefst blijf ik 2/3 jaar weg om de wereld rond te trekken, en om dan onderweg te werken en weer geld te hebben om door te kunnen.’
13
volgendemaand Jaargang 132, Nummer 03/04, maart/april 2014 De kampioen verschijnt 10 keer per jaar en word aan alle leden van de ANWB toegestuurd.
Münster
Uitgever Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB, Marise Bloembergen Redactie Bert Gorissen(hoofdredacteur), Stephan Grout, Claudia Feldman (eindredactie), Frank Buma, Inge Mink, Erika van Zinderen Bakker (redacteuren), Naima Boultam, Margreet de Jager, Ilse de Jong en Monique van de Weide (redactiesecretariaat). Contact Vragen en opmerkingen voor de redactie: Redactie Kampioen, Postbus 93200, 2509 BA Den Haag, 088-2692222,
[email protected], www.kampioen. nl Productie Pieter van der Harst Concept, Art direction en vromgeving Studio Room, Naarden Beeldbewerking en prepress Niek Wildeboer, Annet Nijhof (ANWB Studio) Druk en afwerking Roto Smeets, Deventer Algemene vragen (o.a. lidmaatschap, informatie verkoop van alle ANWB-producten en diensten): ANWB Contact Center, Postbus 93200, 2509 BA Den Haag, 088-269 22 22, www.anwb.nl/contact Aan dit nummer werkten mee Jonathan Andrew, Maartje Bodt, Hans Buiter, Cartograpichs, Margot Eggenhuizen, Ernie Enkelaar, Reneé Frinking, Nancy Groen, Claudia Ho-Sam-Sooi, Erik Jan de Jong, Djolien de Kreij, Dana van Leeuwen, Arno Lingerak, Yda Matthijssen, Ria Mol, Nationale Beeldbank, Grijsbert Pronk, Shutterstock, Maarten Stolp, Paul Tolenaar, Vijselaar en Sixma, Paul Vreuls, JanHenk Zandberg, Ilse Bouwmeester.
Ezels, kamelen, riksja`s en brommers.... Welkom in India Mijn pechgeval... op de foto met je wegenwacht Hallo Belastingdienst... bye bye oldtimer? Kampioen verschijnt van 21 t/m 30 april
