Benedenkerkseweg 60a, Stolwijk, Welgelegen, fam. H.A. Gluvers en S.Y. Breebaart

boekjevbrKw p9tm45.qxp

1/13/2010

2:16 PM

Pagina 10

2.

Benedenkerkseweg 47, Stolwijk, fam. D.H. Helmhout In het interieur van deze voormalige boerderij bevindt zich een balk waarop het jaartal 1700 prijkt. Wellicht dateert de kern van dit pand uit die tijd. Aan de voorgevel is dat echter niet te zien. Deze zal gebouwd zijn omstreeks de vorige eeuwwisseling. De kap is met riet gedekt en heeft een wolfseind. De rand van het riet wordt omhooggehouden door een mooi bewerkte windveer. Bijzonder zijn ook de getoogde vensters met een roedeverdeling in 24 ruitjes. De bovenlichten worden omsloten door een gestuukte rand. Het metselwerk is voorzien van zogenoemde knipvoegen, die een luxe uitstraling verschaffen. Tussen de ondervensters en het bovenvenster zijn in de gevel twee fraaie, gietijzeren rozetankers te zien, die de gevel met de achterliggende balklaag verbinden. Ook bij deze boerderij is de voorgevel in een rode steen gemetseld en zijn de zijgevels opgetrokken in gele ijsselsteen.

3.

Benedenkerkseweg 60a, Stolwijk, Welgelegen, fam. H.A. Gluvers en S.Y. Breebaart De naam Welgelegen staat wel zeer opvallend op de voorgevel. De boerderij is gebouwd door P. Voogd die met zijn gezin in 1953, na de Watersnoodramp, vanuit Stellendam op Goeree-Overflakkee naar Stolwijk kwam. De familie woonde eerst in een houten noodwoning. In 1955 werd de boerderij gebouwd, in een sobere stijl. Op 16 ha land werd melkvee gehouden en bovendien nertsen gefokt. Verder liepen er pauwen, ganzen, parelhoenders en kalkoenen op het terrein. De heer Voogd besteedde veel tijd aan zijn Tweede Kamerlidmaatschap. In 1963 verkocht hij het bedrijf aan de fam. P. den Hartogh uit Weesperkarspel. Toen stonden er 26 koeien op stal en 20 à 30 stuks jongvee. Later kwamen er zo'n 60 varkens bij, die voor een deel in de vroegere noodwoning onderdak kregen. Tot 1980 is er kaas gemaakt. In 1985 kreeg de boerderij een woonbestemming. Eind 2000 hebben de huidige bewoners het pand gekocht. Na een grondige restauratie, waarbij de oude details werden behouden, kon de woning worden betrokken. De bouwvallige schuren zijn toen afgebroken. Daar is een loods voor in de plaats gekomen. De boomgaard uit 1956 bevat nog enkele oude fruitrassen, onder andere appels: Ribston Pippin, Bramley's Seedling, Present van Engeland (Heerappel) en peren: Witte Cousin en Légipont.

4. Benedenkerkseweg 62, Stolwijk, De Zeven Linden, fam. P. Verdoold-Verdoold

De boerderij is in 1917 gebouwd. De voorgevel is karakteristiek voor die tijd: de T-vensters, de segmentbogen met zware aanzet- en sluitstenen en het drieluikvenster - een zogeheten serliana - met ezelsrugboog in de bovengevel. Dit engelenraam wordt aan de bovenkant getooid door een forse rondboog met een in patroon gemetselde boogvulling. De voordeur heeft een fraaie indeling met panelen en sierlijk smeedwerk

10

Verlichte boerderijenroute


1/13/2010

2:19 PM

Pagina 29

steekdorpels onder en hanenkammen in blokjesprofielen boven de ramen. Het 40 meter lange pand is gebouwd met een opvallend groot woongedeelte met keuken achter de brandmuur. Dit is waarschijnlijk te danken op het succes van de kaasbereiding rond 1920. Een bijzonderheid in de bouw van het bedrijfsgedeelte is de hooizolder boven de stal. Vier grote hooiluiken in de zijgevel verschaffen toegang tot deze inpandige hooiopslag. De enorme rij muurankers verraadt welke zware constructie hiervoor was vereist. De Hollandse stal herbergt het jongvee en het restproduct van de kaasbereiding op Benedenberg 90. De wei wordt hier gevoerd aan de varkens. Een oud boerengezegde luidt immers: Wie kaas wil maken, moet varkens houden.

39. Benedenberg 90, Bergambacht,

Jongenhoeve, fam. L.G. de Jong-Snoek De naam van de boerderij verwijst naar de familienaam De Jong, die twee boerderijen bezit en deze als agrarisch bedrijf exploiteert. Bijna honderd jaar geleden, in 1911, vestigde de familie zich in Benedenberg. Het oude hallenhuis heeft in 1924 plaats gemaakt voor de huidige boerderij. Hoewel jonger in jaren toch een heel bijzonder gebouw met bijzondere stijlkenmerken van de Amsterdamse school; een stroming in de architectuur anno 1910/1930. De stijl kenmerkt zich door decoraties in gevels, uitbundig metselwerk langs schoorstenen, daklijsten en kozijnen, veelal in horizontale en verticale lijnen. Vooral de vormgeving van hoeken moest daarbij reliëf geven en zoals hier duidelijk te zien is, accenten als deuren, portieken en dakkapellen. Ook het pure materiaalgebruik van baksteen in verschillende vormen en kleuren, hier onder andere met geglazuurde steekdorpels onder de ramen. Het bedrijf van de familie De Jong draait om de productie van boerenkaas. De grote hooischuur/koeienstal is in 2004 afgebroken om plaats te maken voor de huidige kaasmakerij, waar dagelijks alle melk wordt verwerkt. Twintig procent van de productie wordt particulier in de boerderijwinkel afgezet, de rest gaat naar de kaashandel. Er worden rondleidingen verzorgd. Het bedrijf is nog volop in ontwikkeling. Er wordt regelmatig bijgebouwd en aangepast aan de nieuwste en laatste eisen op het gebied van veehuisvesting. Links op het erf is de nieuwe melkcarrousel te bewonderen.

40. Benedenberg 88, Bergambacht,

fam. C.H. Roosendaal De voorganger van deze boerderij, opgetrokken in ijsselsteen, ging begin 20e eeuw in vlammen op. Alleen de kaaskelder bleef gespaard en het boenhok aan de westelijke scheidingssloot. Dat is dan ook nog van ijsselsteen en herbergt de stookruimte voor het waterfornuis. Rond 1909 is op de oude fundamenten deze nieuwe boerderij gebouwd met waalsteen. De symmetrische voorgevel van vijf traveeën met een centrale deur, T-vensters met luiken en overstek met makelaar biedt een typerend 20e-eeuwse aanblik. Dit

Krimpenerwaard januari-februari 2010

29


1/13/2010

2:20 PM

Pagina 38

gesubsidieerd, hetgeen overeenkomt met het bouwjaar van de stal. De raampartijen werden naar beneden verlengd en vervangen door de huidige vensters. Op het dak verdwenen enkele kapellen met hooiluiken. Sinds 2007 is dit de woonboerderij van de familie Reijalt.

55. Bovenberg 57, Bergambacht, Adriana-

Willeminahoeve, fam. H.M. Rethans Een boerderij met ingezwenkte hoeken van de voorgevel afgedekt met een kroonlijst, ziet men niet zoveel in deze waard. De vijf traveeën brede boerderij stamt uit 1870 en heeft drie bovenramen, ook al geen algemeen verschijnsel. Het gebouw ligt zeer hoog en de vloer is ook nog eens verhoogd aangelegd, getuige de stoep bij de voordeur. De vele muurankers in de westgevel getuigen van een opgelegd gebint. De luiken met zandlopermotief contrasteren met de witte gevel. Van oudsher getuigde een zandlopermotief van een pachtboerderij, maar vanwege de landelijke uitstraling wordt het nu overal toegepast. Voorheen betrof het hier inderdaad een pachtboerderij van eigenaar Paul uit Haarlem. Tot 1992 was hier boer Teeuwen als laatste agrariër actief met zo'n vijftig koeien. Oude foto's tonen groene luiken en een rode gevel van waalsteen. De bepleistering en het zandlopermotief heeft de familie Akse in 1992 aangebracht, in de periode toen zij drie jaar eigenaar waren. Mogelijk had men last van doorslaande vochtige muren, maar wellicht was het gewoon de bedoeling de boerderij een voornamere uitstraling te geven. Voorheen was het een rietgedekte hoeve, maar in 1936 zijn tuile-du-nord dakpannen aangebracht. Met dat gewicht heeft de kapconstructie moeite en is enige zetting opgetreden. De huidige bewoners kochten de boerderij in 1995. De hooiberg werd wat naar achter geplaatst en het werf werd gesplitst ten behoeve van de bewoning van naastgelegen stal.

56. Bovenberg 54/56, Bergambacht, Hofstede

Bouwlust, A. Verduyn en J.C.M. van Oers Hofstede Bouwlust verwierf landelijke bekendheid nadat hier de opnamen plaatsvonden voor de tv-serie Het wassende water, naar een streekroman van Herman de Man. Het oudste gedeelte van deze monumentale hoeve dateert van 1639. Het voorhuis is tweezijdig uitgebouwd. Het is een van de rijkst ogende varianten van boerderijbouw in de Krimpenerwaard. Dergelijk T-vormige huizen hebben de uitstraling van buitenplaatsen voor stadse eigenaars. Ook hier is een herenkamer/pronkkamer aanwezig, zelfs twee, want de voormalige kaaskamer boven de kelder in de oostelijke uitbouw is later ook voorzien van een stijlschouw. De kelder is gebouwd met een kruisgewelf, dat later is vervangen door een eikenhouten constructie. In 1671 is aan de oostelijke gevel een rijk versierde extra topgevel aangebracht waarachter de keuken werd gesitueerd. Deze halsgevel in Amsterdamse trant is rijk geornamenteerd met natuurstenen voluten, festoenen en fronton, een driehoekige bekroning. Zeer veel fraai bewerkte muurankers, zoals kreeft-

38


boekjevbrKw p1tm8 p46tm68.qxp

1/13/2010

8:31 PM

Pagina 51

Een ligboxenstal huisvest 15 Italiaanse Marchigiana zoogkoeien. Het vlees van deze dieren wordt, in zelf samen te stellen pakketten, ter verkoop aangeboden. De cliënten helpen ook bij de verzorging van de 15 paarden. Met deze paarden, bestemd voor de dressuur en/of springsport, hoopt men in de toekomst hoog te kunnen scoren. Naast koeien en paarden zijn er konijnen, duiven en kippen. Alles is erop gericht om de cliënten mogelijkheden tot ontplooiing te geven binnen de veiligheid van het agrarisch bedrijf. Op 26 november 2009 werd het bedrijf vereerd met een bezoek van Hare Majesteit de Koningin. Zij liet zich uitgebreid over de zorgboerderij informeren. De zorgboerderij valt onder de Stichting AZOV, Agrarische Zorgonderneming Vlist. Meer informatie hierover en over het te koop aangeboden vlees is te vinden op www.zorgboerderij-vlist.nl.

78. West Vlisterdijk 40, Vlist,

fam. B. de Vries-Bellaart De fraai gedecoreerde boerderij uit de late 19e eeuw heeft bijzondere windveren en topgevelversiering die in een makelaar uitmondt. Het woord makelen betekent verbinden en dat is wat de makelaar doet. Hij verbindt de twee planken die bij de nok samenkomen. Naast versiering hadden ze ook vaak een symbolische betekenis die sterk streek gebonden is. Minstens zo bijzonder is de naastgelegen stal met borstwering en verder gepotdekselde, geteerde delen. De golvende daklijn en het hooiluik in de koekoek verraden een hoge leeftijd. Het echtpaar Van Bemmel heeft tot circa 1970 hier hun boerenbedrijf uitgeoefend. Na beëindiging gingen ze in een bungalow in de Vlist wonen. De familie Verschoor kocht de boerderij en verbouwden het. De zijgevels van de boerderij zijn gemoderniseerd een aangepast aan de woonfunctie. De familie De Vries woont hier sinds halverwege de jaren negentig. Hobbymatig houden ze vier schapen en zeven geiten. In de boomgaard staan enkele zeldzame oude appelrassen.

79. Oost Vlisterdijk 17, Vlist, fam. A. van Diemen

Op deze voormalige kaasboerderij hebben meerdere generaties Van Diemen boerenkaas gemaakt, verkocht en prijzen mee gewonnen. In 2003 is deze boerderij aan de Vlistzijde van de weg verkozen tot Boerderij van het Jaar in Zuid-Holland. Achter de 19e-eeuwse voorgevel gaat een ankerbalkgebint schuil van 400 jaar oud. De middenkamer was kaaskamer met plavuizen vloer. De balken zijn voorzien van sleutelstukken met zwanenhalskorbeelbalken. Het gebouw is niet geheel rechthoekig, maar staat 27 cm uit de haak. In de kelder is een boterput en zijn de pekelbakken voorzien van 18e-eeuwse randtegels. Het woongedeelte achter de brandmuur is 19e-eeuws met gehouten schoorsteenmantel. In de voormalige stal hebben karnmolen en tillen een plaats gevonden in de woon-

Krimpenerwaard januari-februari 2010

51


1/13/2010

8:50 PM

Pagina 52

functie. In 1924 zijn de zijgevels zes stenen verhoogd, hetgeen de dakhelling niet ten goede kwam. Een rieten dak behoeft een helling van minstens 45° voor de afwatering. Aangezien aan de Vlistzijde niet kon worden uitgebreid is de naastgelegen stal met tuitgevel gebouwd. Verder staat op het erf nog een rietgedekte hooiberg en aan de Vlist een fraai gerestaureerd boenhok. De schuur achter de hooiberg dient nu als onderkomen voor excursies, educatieve doelen en voor de Vlister ijsclub. Zodra de Vlist met een stevige schaatslaag is bedekt worden vele schaatsers uit deze ouderwets gezellige koek-en-zopie tent bediend. Alhoewel in geen honderd jaar op dit adres een baby is geboren, runt toch inmiddels de vierde generatie Van Diemen het melkveebedrijf. Aan de andere kant van de Oost Vlisterdijk staat een moderne ligboxenstal voor de 80 melkkoeien en 58 stuks jongvee. Het beschikbare land beslaat in totaal 55 ha. Op deze boerderij is in 1985 Corrie 2 gehuldigd. Zij was de eerste rode blaarkopkoe ter wereld, die de grens van 100.000 kg melkgift overschreed. Ze is nog daarna nog een aantal jaar in de boerderij gemolken en later in de ligboxenstal.

80. West Vlisterdijk 38, Vlist,

fam. A.T. van der Vlist-den Boer Aan de windveren is te zien dat deze boerderij vroeger, tot 1984, met riet gedekt was. De boerderij is op een verhoging gebouwd en heeft desondanks toch nog hoogwatervoorzieningen. Zowel het opkamerraam als ook het pronkkamerraam zijn hooggeplaatst. Daarom is bij de voordeur met medaillons een vloedstoep aangebracht. De huidige boerderij is herbouwd in 1900, nadat er volgens verhalen - brand was geweest. In de kelder bevinden zich nog oude pekelbakken. In het voorhuis was vroeger de kaaskamer. In de woonkamer bevindt zich nog een oude schoorsteen met blauwe tegeltjes, uit waarschijnlijk omstreeks 1650. In de 20e eeuw, is links een zomerhuis aangebouwd en werd in 1968 de stal verlengd. In 1994 is een loods gebouwd op de plaats waar vroeger een aantal varkensschuurtjes stonden. Tot 2003 werd op dit adres melkvee op 20 ha grasland gehouden. Nadien is de functie gewijzigd in woonboerderij met hobbydieren als schapen, geiten, kippen, hangbuikzwijntjes, duiven en de trouwe hond Diesel. De hooiberg fungeert als schuur. Een gedeelte van de stal is nu ingericht met boerderijcuriosa.

81. Oost Vlisterdijk 14, Vlist, Nulla domes sine cruse, fam. A.S.C. Spruit

De boerderijnaam betekent in goed Nederlands Ieder huis heeft zijn kruis. Deze rechthoekige boerderij is uit 1916. Per definitie heeft ze opgelegd gebint met onderslagbalken op stijlen. Opvallend aan de voorzijde zijn de makelaar in top en de bijzondere x-vormige ankers voor de onderslagbalken. In getoogde raamstrekken zitten versierde aanzetstenen en bewerkte loodslabben. Het bovenraam is ooit verbreed. Het bouwvallige boenhok is verwijderd. Links op het erf nog een paardenstal met tuit-

52



1/13/2010

2:10 PM

Pagina 62

98. Bovenkerkseweg 90, Stolwijk,

fam. C. van Herk Deze witte boerderij gaat in zijn bouwgeschiedenis terug naar het einde van de 17e eeuw. Het heeft een rechthoekige plattegrond. In het verleden werd in het voorgedeelte gewoond en stond in het achtergedeelte het vee opgesteld. De huisstal - nu nog met originele stalramen - is ooit langer gemaakt. Voor het dak zijn toen pannen gebruikt. Op het oudere gedeelte ligt nog steeds een fraai rieten dak met wolfseind. Voordat de huidige bewoners in 1988 hun intrek namen in deze boerderij, was hier het keukencentrum De Witte Boerderij gevestigd. Het interieur is geheel aangepast aan de huidige wooneisen, met uitzondering van de kelder. Daar is nog aanwezig een oude pekelbak, die opa gemaakt heeft. Deze herinnert nog aan de tijd van het kaasmaken. Op de vloer liggen rode plavuizen. Ten westen van de boerderij, bij de boomgaard, staat nog het voormalige boenhok.


Hillegondahoeve, fam. J. Reijm De boerderij is in 1914 gebouwd. Ze heeft een prachtige voorgevel met sierlijke segmentbogen boven de voordeur en de ramen. De segmentbogen zijn gevuld met geglazuurde tegels voorzien van symmetrische versieringen. Deze zijn er ook boven het zogenaamde engelraam van de bovenverdieping. Opvallend aan de zijgevels is het gebruik van de gele ijsselstenen. Het is een veel voorkomende baksteen in dit gebied tegenover de duurdere rode baksteen uit de Rijnstreek die voor de voorgevel is gebruikt. Met andere woorden, bij de bouw wilde de opdrachtgever een rijk uitziende voorgevel hebben! De boerderij is nog steeds agrarisch in gebruik. Er worden 35 melkkoeien, 15 stuks jongvee, 220 vleesvarkens en 10 paarden/pony's gehouden. Achter de boerderij is sinds 1983 een ligboxenstal gebouwd en de verlaten huisstal is als melkstal in gebruik. Tien jaar geleden is men gestopt met het maken van boerenkaas. Recent is een pensionstal voor paarden opgestart.


fam. A. de Jong De boerderij met een rechthoekige plattegrond, is er een van het langhuistype. Ze is rond 1920 gebouwd en heeft een zadeldak dat is gedekt met rode dakpannen. De ramen van de voorgevel zijn voorzien van luiken en wordt afgesloten door windveren met een bewerkte makelaar. Links van de boerderij staat de wagenschuur met grote 62


Benedenkerkseweg 60a, Stolwijk, Welgelegen, fam. H.A. Gluvers en S.Y. Breebaart

Recommend Documents