Beleidsplan

Beleidsplan 2014-2017

31 oktober 2013

Openbare Bibliotheek Voorschoten Wassenaar Beleidsplan 2014 - 2017

Pagina 1

1.

INLEIDING........................................................................................................................... 3

2.

OMGEVINGSANALYSE ...................................................................................................... 5

2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.

E-BOOKS ......................................................................................................................... 5 LAAGGELETTERDHEID .................................................................................................. 5 DIGIBETISME .................................................................................................................. 6 VERGRIJZING ................................................................................................................. 6 LEEFBAARHEID CENTRUM ........................................................................................... 6 AFNEMENDE SUBSIDIES ............................................................................................... 6

3.

MISSIE EN VISIE BIBLIOTHEEK VOORSCHOTEN-WASSENAAR ................................... 8

3.1. 3.2. 3.3.

MISSIE OPENBAAR BIBLIOTHEEKWERK...................................................................... 8 DIENSTEN OBVW. .......................................................................................................... 8 VISIE BIBLIOTHEEK VOORSCHOTEN-WASSENAAR ................................................... 9 3.3.1. Synergie bibliotheekdiensten ................................................................................... 9 3.3.2. Doelgroepen .......................................................................................................... 10 3.3.3. Actief inhaken op landelijke digitale ontwikkelingen. .............................................. 10 3.3.4. Inzetten op Kwaliteit: professionaliteit en schaalgrootte ......................................... 11 3.3.5. Lokale verankering ................................................................................................ 11 3.3.6. Huisvesting ............................................................................................................ 11 3.3.7. Impact minder financiële middelen ......................................................................... 12

4.

BELEIDSMAATREGELEN ................................................................................................ 13

4.1.

MAATREGELEN TBV DIGITALE ONTWIKKELINGEN. ................................................. 13 4.1.1. Projecten gericht op aansluiten op landelijke digitale ontwikkelingen ..................... 13 4.1.2. Website: gebruik maken van modules van de landelijke digitale infrastructuur ...... 13 4.2. PERSONEEL ................................................................................................................. 13 4.2.1. Competentiemanagement verder ontwikkelen ....................................................... 14 4.2.2. Lange termijn personeelsplanning ontwikkelen ...................................................... 14 4.2.3. Vakinhoudelijke professionaliteit versterken........................................................... 14 4.2.4. Vrijwilligersbeleid optimaliseren ............................................................................. 14 4.3. VERGROTEN INKOMSTEN / VERLAGEN UITGAVEN ................................................. 15 4.3.1. Gelijktrekken contributie jong volwassenen en senioren ........................................ 15 4.3.2. Leengelden en dagvergoeding verhogen ............................................................... 15 4.3.3. Cultureel informatiepunt Voorschoten Wassenaar stoppen.................................... 16 4.3.4. Collectie en media in Voorschoten en Wassenaar beperken ................................. 16 4.3.5. Totaal van de maatregelen in schema ................................................................... 16 BIJLAGE1: DE VIJF BIBLIOTHEEKFUNCTIES ..................................................................... 17 BIJLAGE2: DE OBVW BIBLIOTHEEKDIENSTEN .................................................................. 18 BIJLAGE 3: DOELGROEPEN.................................................................................................. 21 BIJLAGE 4: LIJST MET SAMENWERKINGSPARTNERS OBVW........................................... 23 BIJLAGE 5: VERGELIJKING LEENGELDEN EN BOEKVERGOEDINGEN ............................ 24 BIJLAGE 6: BEREKENING GELIJKTREKKEN CONTRIBUTIE VOLWASSENEN ................ 25


Pagina 2

1. Inleiding In 2010 heeft de Openbare Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar (OBVW) het meerjarenbeleidsplan 2011-2014 gemaakt. Er zijn diverse redenen om dit beleidsplan te actualiseren en wel de volgende: a. Landelijke bibliotheekontwikkelingen Landelijke digitale bibliotheek infrastructuur. Eind 2009 is de Stichting Bibliotheek.nl (BNL) opgericht om voor de openbare bibliotheken een landelijke digitale infrastructuur te realiseren. BNL is bezig een digitale bibliotheek te realiseren (www.bibliotheek.nl), organiseert samen met de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB) content (bijvoorbeeld e-books) en levert IT componenten en diensten die lokale bibliotheken kunnen gebruiken. OBVW beschikt nu ook al over een digitale dienstverlening zoals website, catalogus op de website, online reserveren/verlengen, IDeal betaalkoppeling etc. het gaat er echter om hoe we lokaal en landelijk het beste met elkaar kunnen verbinden zodat naar de gebruikers een integrale dienstverlening ontstaat. Nieuwe bibliotheekwet 2015 (wet stelsel openbare bibliotheek). De kern van dit wetsvoorstel bevat de volgende punten: o De openbare bibliotheken zijn geen volledig losstaande organisaties maar zij vormen samen één netwerk via onderling leenverkeer, een gemeenschappelijk gemeenschappelijke catalogus en een gezamenlijk collectieplan. o De Koninklijke Bibliotheek (KB) is de nationale bibliotheek in het netwerk en is verantwoordelijk voor het in stand houden van de landelijke digitale bibliotheek1. De KB valt onder de verantwoordelijkheid van de Ministerie van OCW. o Het openbare bibliotheekwerk kent ook een fysieke component. In die situatie gaat het om de lokale bibliotheek en daar is de gemeente voor verantwoordelijk. o De bibliotheken vervullen hun functies voor individuele leden, maar ook voor maatschappelijke organisaties. Bijvoorbeeld op het terrein van onderwijs en cultuur. Op deze manier worden in samenwerking met het onderwijs programma’s voor leesbevordering, bestrijding van laaggeletterdheid en mediawijsheid uitgevoerd. b. Actualiteit huisvesting binnen de gemeente Voorschoten. Binnen de gemeente Voorschoten wordt in 2013 de mogelijkheden onderzocht voor het realiseren van een Multi Functionele Accommodatie( MFA). Deze MFA zou kunnen worden gerealiseerd op de locatie Kruispunt, in het centrum van Voorschoten. De bibliotheek in de gemeente Voorschoten is al circa veertig jaar gehuisvest in een voormalige school. Dit gebouw is oud en gedateerd. De vraag is derhalve of de bibliotheek gehuisvest kan worden binnen de MFA, of op een andere locatie binnen het 1

De stichting Bibliotheek.nl zal in 2015 opgaan in de KB.


Pagina 3

dorpscentrum. De discussie over huisvesting staat niet los van de discussie over de door de bibliotheek aangeboden diensten. De diensten die de bibliotheek aanbiedt, bepalen namelijk de ruimte die nodig is. c. VNG visie op openbare bibliotheken. In april 2012 heeft de VNG de handreiking ‘De openbare bibliotheek in het digitale tijdperk’ opgesteld ter ondersteuning van het gemeentelijk bibliotheekbeleid. De VNG constateert een verschuiving van papieren naar digitale media. De bibliotheek zal in de toekomst een organisatie zijn die sterker leunt op een advies- en gidsfunctie dan op de uitleentaak. Leesbevordering, bestrijding laaggeletterdheid en mediawijsheid blijven, ook in de visie van de VNG, belangrijke kernfuncties. De VNG voorziet op termijn een substitutiebeleid, waarbij de fysieke collectie geleidelijk wordt vervangen (voor zover mogelijk!) door een digitale collectie. De bibliotheek zou het gebruik van de digitale content (waaronder e-books) moeten stimuleren. De grote knelpunten hierbij zijn de (nu nog) beperkte interesse hiervoor bij de bestaande doelgroep en het geringe aanbod van betaalbare e-content voor bibliotheken. Het zal volgens VNG vermoedelijk nog minstens vier jaar duren voor deze knelpunten zijn weggenomen.


Pagina 4

2. Omgevingsanalyse In het vorige hoofdstuk werden al enkele omgevingsfactoren genoemd. Juist omdat deze omgevingsfactoren van grote invloed zijn op de inrichting van de bibliotheek in de toekomst, gaat dit hoofdstuk hierop in.

2.1.

E-books

Tempo opmars e-books De ontwikkeling en het gebruik van e-books ontgroeit momenteel de spreekwoordelijke kinderschoenen. In 2011 bedroeg de omzet van e-books nog geen 2 % van de boekenomzet. Voor 2013 wordt 4% verwacht en dit zal stijgen naar 8 à 10 % rond 2016. Pas rond 2025 wordt een marktaandeel van ongeveer 50 % voorspeld2. Dit leidt nu al en zal in de toekomst leiden tot een daling van het aantal uitleningen van fysieke boeken. De verwachting is wel dat boeken en ebooks zullen naast elkaar blijven bestaan. Televisie heeft de radio ook niet doen verdwijnen. Voorspellingen blijven inschattingen en zijn geen mathematische berekeningen. De opmars is echter duidelijk. Het tempo zal trager zijn dan Internet trendwatchers beweren en sneller dan ouderwetse boekliefhebbers hopen. Rechtenkwesties Openbare bibliotheken hebben in de auteurswet voor het uitlenen van e-books en fysieke boeken niet dezelfde rechten. Al langere tijd dringen de openbare bibliotheken sterk aan op een vrijwillige regeling met uitgevers en auteurs voor het uitlenen van e-books. Uitgevers en auteurs zijn echter zeer terughoudend en lijken in te zetten op een eigen verdienmodel waarbij e-books tijdelijk worden verkocht.

2.2.

Laaggeletterdheid

Nederland telt 250.000 analfabeten (1,5% van de bevolking) en 1,3 miljoen laaggeletterden of zogenaamde functioneel analfabeten (7,9% van de bevolking)3; dit houdt in dat men weliswaar in staat is bijvoorbeeld de eigen naam te schrijven en/of om losse woorden te lezen, maar niet om een langere tekst dusdanig snel en correct te lezen dat men deze ook daadwerkelijk begrijpt. Ook onder jongeren komt functioneel analfabetisme nog veelvuldig voor. 10 % van de 15-jarigen wordt door een niet gepubliceerd cito rapport als zwakke lezer bestempeld. In april 2006 bracht de Onderwijs-inspectie een rapport uit waaruit bleek dat 25 % van de basisschoolleerlingen groep 8 verlaat met een leesachterstand van twee jaar. Naast een sociaal isolement vormt laaggeletterdheid ook een hindernis voor economische zelfstandigheid: het bemoeilijkt in sterke mate de kansen op de arbeidsmarkt. De gemeente Voorschoten en OBVW zijn beide deelnemer in het convenant Bestrijding Laaggeletterdheid binnen de regio Holland Rijnland.

2 3

Afkomstig uit beleidsplan Openbare Bibliotheek Bollenstreek Bron: Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Analfabetisme


Pagina 5

2.3.

Digibetisme

Digibetisme is het online equivalent van laaggeletterdheid geworden. Grote groepen mensen dreigen te verdwalen in onze informatiejungle. Internet is een basisvoorziening en speelt een leidende rol in onze kennis- en informatiemaatschappij. Nieuwe media en technologieën schieten als paddenstoelen uit de grond. Van burgers wordt verwacht dat zij niet alleen offline maar ook online participeren. Ongeveer 10 procent van de Nederlandse bevolking kan niet in hetzelfde tempo mee. Dit belemmert hun functioneren in de huidige, sterk gedigitaliseerde samenleving. Die belemmering kan zitten in de beperktere kansen op werk maar ook in beperkter sociaal maatschappelijk functioneren. Ogenschijnlijk is de jeugd wel mediavaardig: Kinderen groeien op met smartphone en tablet-PC. Ziel en zaligheid worden niet zozeer gedeeld in ‘echte’ ontmoetingen, maar via internet en social media. Vraag is of de jeugd naast mediavaardig ook mediawijs is: Daarvoor zijn specifieke vaardigheden en een kritische attitude nodig. Is het eerste zoekresultaat in Google ook het beste? Hoe betrouwbaar is de gevonden informatie? Mag ik alle informatie op internet zomaar gebruiken? Wie kunnen er allemaal mijn profiel op internet zien? Wat zijn daarvan de risico’s?

2.4.

Vergrijzing

De Nederlandse bevolking vergrijst in de komende jaren. Uit een prognose van CBS4 uit 2009 blijkt dat de categorie 65+ in de periode 2009 tot 2030 groeit met ongeveer 70 procent (landelijke cijfers). Volgens de gemeente Voorschoten stijgt het aantal ouderen van 4.771 in 2012 tot 7.160 in 2030. Dat is een stijging van 50 %. Wassenaar heeft in vergelijking met andere gemeenten een oudere bevolkingssamenstelling.

2.5.

Leefbaarheid Centrum

Van de 220.000 winkelpanden in Nederland staan er op dit moment 13.259 leeg (5,96%). In 2020 zal de leegstand opgelopen zijn naar 14 procent. Oorzaken? Uitbreiding van het aantal vierkante meters winkelruimte, de concurrentie van webshops, de vergrijzing en de dalende koopbereidheid van de consument5. Zowel Voorschoten als Wassenaar willen aantrekkelijke locaties blijven voor wonen, werken, educatie en cultuur. Het hebben van een dorpskern met een adequaat voorzieningenniveau is daarbij van groot belang. Dat zorgt ook voor levendigheid en levert zo een bijdrage aan de veiligheid binnen de gemeente.

2.6. •

4 5

Afnemende subsidies De Rijksoverheid verplaatst per 2015 taken op het vlak van jeugd- en gezinszorg, werk & inkomen, sociale ondersteuning naar gemeentelijk niveau. Bij deze overheveling van rijk naar gemeente zit ook een bezuiniging. Dit heeft gevolgen voor de financiële kwetsbaarheid van de gemeenten.

Onderzoek CBS 2009 door Poelman en van Duin. Bron: Locatus.com en Retail locaties in 2020, winkelkaart van Nederland van ABN Amro


Pagina 6

•

(Minimum) instapniveau. Lange tijd zijn er binnen de bibliotheeksector afspraken gemaakt voor de financiering van lokale bibliotheken door gemeenten: Het zogenaamde (minimum) instapniveau (prijs per inwoner exclusief huisvesting). Voor gemeenten tot 30.000 inwoners was dit € 11 per inwoner voor het jaar 2003. Op basis van het jaarlijks vastgestelde Accress (indexeringsafspraken) van het gemeentefonds bedraagt in 2012 het instapniveau € 13,68. Voor de periode 2013-2014 is op bestuurlijk niveau (VNG, IPO en OCW) de systematiek van instapniveaus opgezegd. Onderstaande tabel geeft ontwikkeling van subsidiebedrag per inwoner weer. Subsidie per inw. excl. Huisvesting (in €) Jaar 2011 Jaar 2012 Jaar 2013 Jaar 2014 6 Jaar 2015 (kadernotitie)

Voorschoten

Wassenaar

15,0 14,1 13,0 12,2 8,9

14,8 15,4 14,2 13,2 nnb

In deze tabel gaat het om absolute bedragen. De feitelijke teruggang wordt nog groter als rekening wordt gehouden met inflatie, hogere btw en loonstijgingen als gevolg van CAO afspraken.

6

Voor 2015 heeft OBVW nog geen begroting gemaakt. Dit bedrag per inwoner voor Voorschoten is op basis van de kadernotitie van de gemeente Voorschoten, waarin een verdere bezuiniging op het bibliotheekwerk is aangekondigd.


Pagina 7

3. Missie en visie Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar OBVW is nog steeds één van de belangrijkste voorzieningen en wordt hoog gewaardeerd7.Een kwart van alle inwoners is lid van de bibliotheek. De bibliotheek is onafhankelijk, neutraal en biedt aan iedereen laagdrempelige toegang tot informatie, educatie en literatuur. Verder biedt de bibliotheek een plek voor ontplooiing, ontmoeting, inspiratie en cultuur. Dit hoofdstuk geeft aan waar de bibliotheek Voorschoten-Wassenaar voor staat, hoe de bibliotheek naar de toekomst kijkt, welke prioriteiten er zijn en welke keuzes gemaakt worden.

3.1.

Missie openbaar bibliotheekwerk

De VNG heeft de missie van de bibliotheek als volgt omschreven: ‘De bibliotheek is een maatschappelijke organisatie met een missie in het vrij toegankelijk maken van informatie, educatie en literatuur voor alle burgers. De bibliotheek vervult belangrijke maatschappelijke functies in leesbevordering, als onafhankelijke en betrouwbare vraagbaak voor burgers en in menig wijk en dorp is het een centrum van ontmoeting.’ In lijn met deze VNG omschrijving is in 2012 binnen de bibliotheekbranche de missie als volgt geformuleerd. ‘De bibliotheek is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert. De bibliotheek schept essentiële voorwaarden voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen en levert daarmee een cruciale bijdrage aan de kennissamenleving. De kernfuncties van de bibliotheek zijn lezen, leren en informeren en daaraan ondersteunend cultuur en ontmoeting en debat.’ Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar onderschrijft deze missie. In deze branche missie komt ook de veel gebruikte indeling naar de vijf kernfuncties (lezen, leren, informeren, sociale cohesie en cultuur) terug. In bijlage 1 staan deze vijf functies nader uitgewerkt.

3.2.

Diensten OBVW.

In de praktijk zijn de activiteiten van de bibliotheek lastig aan slechts één functie toe te wijzen. Valt een lezing van een auteur over zijn boek nu onder lezen, informeren of onder ontmoeting en

7

Tevredenheidsonderzoek 2011 toont aan dat lezers en bezoekers van de bibliotheken in Voorschoten en Wassenaar waarderen met het cijfer 8,6. Voor zover bekend zijn er geen bibliotheken in Noord en Zuid Holland die een dergelijk hoog cijfer hebben gehaald.


Pagina 8

debat? Zijn voorleesdagen voor kinderen toe te wijzen aan ‘lezen’, ‘leren’ of ‘sociale cohesie’? Zijn leeskringkoffers ‘lezen’ of ‘ontmoeting’? OBVW voert verschillende activiteiten uit die elk bijdragen aan een of meer van de hierboven genoemde functies. Deze verschillende OBVW diensten zijn: a. b.

c. d.

e. f. g.

Uitlenen materialen. Daarbij gaat het niet alleen om boeken, maar om alle materialen, dus ook e-books, dvd’s etc. Informatie /Inlichtingen. Hierbij valt te denken aan een bemande balie, aan de leeszaal met kranten en tijdschriften, aan beschikbare digitale content binnen de bibliotheek, aan het culturele informatie punt. Onderwijs ondersteunend. Alle activiteiten ten behoeve van onderwijs en jeugd/ jongeren voor het bevorderen van leesvaardigheden. Specifieke doelgroepen. Activiteiten ten behoeve van laaggeletterdheid en leesachterstand, inburgering, maar ook programma’s voor ouderen zoals de diensten boek aan huis, grootletterboeken, leeskoffers voor zorginstellingen, mediawijsheid voor volwassenen Cultureel activiteitenprogramma. Culturele activiteiten, educatieve lezingen en cursussen, workshops over verschillende onderwerpen, jeugdactiviteiten. Filmactiviteiten (alleen Wassenaar). Kwaliteitsfilms die ontroeren, inspireren en vermaken. Facilitair (ruimtes). Het hebben van een studiezaal, filmzaal, vergaderruimte.

In de bijlage 2 staan deze diensten verder uitgewerkt, waarbij ook de samenhang tussen deze bibliotheekdiensten en de vijf landelijke bibliotheekfuncties is beschreven.

3.3.

Visie Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar

De missie, zoals verwoord door de bibliotheekbranche, geeft aan waar de bibliotheek als organisatie voor staat en wat haar identiteit is. Deze visie geeft aan waar OBVW voor wil gaan, welke keuzes er gemaakt worden, rekening houdend met de specifiek situatie van Voorschoten en Wassenaar. In essentie is deze visie al eerder vastgelegd in het visiedocument uit 2010. De grote lijnen van deze visie zijn niet veranderd.

3.3.1. Synergie bibliotheekdiensten OBVW benadrukt het belang van synergie tussen de verschillende bibliotheekdiensten. Bij leesbevordering voor scholieren gaat het niet alleen om een collectie boeken passend binnen de zg ‘leeslijnen’, maar ook om schoolbezoeken, voorleesactiviteiten voor peuters en bijvoorbeeld de Kinderboekenweek. Bij de informatiefunctie gaat het niet alleen om kranten en tijdschriften, maar ook om lezingen over actuele onderwerpen en in debat kunnen gaan met de betreffende sprekers. De bibliotheek is de plek waar inwoners lezen, informeren, recreëren, een werkplek vinden om te kunnen studeren of een presentatie/lezing bijwonen. Juist omdat de bibliotheek in Voorschoten en Wassenaar één van de weinige basisvoorzieningen is, is er ook aandacht voor cultuur. Openbare Bibliotheek Voorschoten Wassenaar Beleidsplan 2014 - 2017

Pagina 9

Dit is in lijn met de opvatting van de VNG: ‘De bibliotheek vervult belangrijke maatschappelijke functies in leesbevordering, als onafhankelijke en betrouwbare vraagbaak voor burgers en in menig wijk en dorp is het een centrum van ontmoeting’. Het brede aanbod maakt de bibliotheek voor alle inwoners laagdrempelig en toegankelijk.

3.3.2. Doelgroepen OBVW is er voor alle inwoners van Voorschoten en Wassenaar. Wel is er speciale aandacht voor drie doelgroepen: • Jeugd / jongeren (0-18 jaar), De overheid onderkent dat taalvaardigheid en mediawijsheid op een zo vroeg mogelijke leeftijd dient te worden gestimuleerd. De onderwijs ondersteunende diensten van de bibliotheek zijn belangrijk. Zij dragen eraan bij om de jeugd voorbereid te krijgen op hun toekomst. Leesvaardigheid is geen vanzelfsprekendheid. • Mensen met een (lees-)beperking Hier gaat het om mensen die door verschillende omstandigheden niet in staat zijn reguliere boeken te lezen. Bijvoorbeeld door een visuele beperking, dyslexie of vanwege laaggeletterdheid / taal- en lees achterstand. De bibliotheek biedt hun bij uitstek de mogelijkheid om toch mee te kunnen (blijven) doen in onze maatschappij door o.a. grootletterboeken, luisterboeken, Daisy rom spelers. In het verlengde van bestrijding laaggeletterdheid zit ook de aandacht voor mediawijsheid (bijvoorbeeld het tabletcafé). • Senioren Voor de groep ouderen geldt dat zij de komende tijd in omvang sterk toenemen en dat ze veel vrije tijd hebben. Veel senioren hebben een grote, brede belangstelling en verdiepen zich in literatuur en kunst, bezoeken lezingen, etc. Voor deze groep gebruikers vervult de fysieke bibliotheek ook een sociale functie (leescafé, sociale ontmoetingsfunctie). Lezen, informeren en ontmoeten zijn hier geheel met elkaar versmolten. Voor deze groep is het (culturele) activiteitenprogramma van OBVW in de directe omgeving een zeer belangrijke pijler. In bijlage 3 worden deze doelgroepen verder uitgewerkt.

3.3.3. Actief inhaken op landelijke digitale ontwikkelingen. De lokale bibliotheek is een combinatie van fysiek en digitaal. Deze digitale component wordt door de gezamenlijke bibliotheken ontwikkeld en lokale bibliotheken sluiten hier op aan. De fysieke en digitale component vullen elkaar aan en versterken elkaar. De gebruiker zal op verschillende manieren toegang tot de bibliotheek zoeken en daarbij geen onderscheid willen maken tussen de digitale en de fysieke bibliotheek. Voor de (digitale) herkenbaarheid is nodig dat de bibliotheken zich als één maatschappelijke organisatie naar buiten toe presenteren. Door de branche is geïnvesteerd in één beeldmerk voor alle bibliotheken. Met name voor het uitlenen van materialen geldt dat een verschuiving zal gaan plaatsvinden naar digitaal. Toegang tot e-books wordt een onderdeel van de collectie. Aanpassing fysiek en opbouw digitaal zullen met elkaar in de pas moeten lopen. Voortgang in het digitale domein hangt voor een groot deel af van de landelijke samenwerking in de branche. Met name de Stichting Bibliotheek.nl is hierin bepalend. De landelijke digitale Openbare Bibliotheek Voorschoten Wassenaar Beleidsplan 2014 - 2017

Pagina 10

infrastructuur wordt uitgerold en vormt de ruggengraat van de digitale bibliotheek. In de komende jaren wordt dat het platform waarop tal van diensten zullen worden gelanceerd. OBVW sluit aan op landelijke ontwikkelingen en is hier actief volgend. OBVW verwacht dat de verbreding naar ebooks niet binnen vier jaar gemaakt zal zijn. Leden van OBVW kunnen dan gebruik maken van de landelijk ontwikkelde bibliotheekdiensten die de komende tijd aangeboden gaan worden.

3.3.4. Inzetten op Kwaliteit: professionaliteit en schaalgrootte Inzet op onderwijs ondersteunende activiteiten, zoals leesbevordering bij jongeren, het organiseren van educatieve en culturele activiteiten, het terugbrengen van laaggeletterdheid, op en mediawijsheid, vraagt om een professionele organisatie. Hetzelfde geldt voor collectievorming, het beantwoorden van de informatievragen binnen de bibliotheek en het kunnen werken met de bibliotheeksystemen en met de verschillende zoekcatalogi: al deze zaken vragen om vakinhoudelijke kennis. Kennis en kunde worden kortom steeds belangrijker. De kwaliteit van de dienstverlening bepaalt de meerwaarde van de Bibliotheek. Ondanks de samenvoeging van bibliotheek Voorschoten en bibliotheek Wassenaar in 2008 blijft OBVW een kleine basisbibliotheek. Derhalve is het gewenst om te onderzoeken of door middel van nauwere samenwerking met andere bibliotheken de kwaliteit van de dienstverlening kan worden verbeterd (en/of de kosten kunnen worden verlaagd). Binnen de regio Holland Rijnland trekt OBVW bijvoorbeeld samen met collega bibliotheken op om een gezamenlijk aanbod te ontwikkelen voor laaggeletterdheid. Zo een samenwerking vraagt wel om gelijkheid in beleid, aanpak en uniformering van werkprocessen en synchronisatie van dienstverlening, ICT systemen etc. Dit kan uiteindelijk leiden tot een gemeenschappelijke backoffice voor het ontwikkelen van diensten indien dit leidt tot een beter productaanbod.

3.3.5. Lokale verankering Voor OBVW is en blijft de lokale samenwerking van groot belang. Denk hierbij aan scholen, kinderdagverblijven, historische verenigingen, zorgen culturele instellingen. Bijlage 4: opsomming van lokale samenwerkingsverbanden.

3.3.6. Huisvesting Huisvesting is voor de lokale fysieke bibliotheek van steeds groter belang. Een locatie in het centrum, sfeer, uitstraling, faciliteiten, openingstijden zijn bepalend voor het bezoek aan de bibliotheek. De bezoekerscijfers tonen dit ook aan: De vestigingen Voorschoten en Wassenaar zijn ongeveer even groot (collectie, aantal leden). Wassenaar heeft echter met de nieuwe locatie midden in het centrum, meer openingsuren en een sterkere culturele functie. Er zijn bijna tweemaal zoveel bezoekers per jaar (100.000 extra bezoekers). Dit wordt niet alleen verklaard door de filmbezoekers (goed voor ruim 17.000 bezoeken). De filmzaal is overigens ook bij uitstek geschikt voor allerlei lezingen en activiteiten. Het is dus logisch om in Voorschoten ook naar een andere huisvesting te streven en daarbij de volgende criteria te hanteren: Openbare Bibliotheek Voorschoten Wassenaar Beleidsplan 2014 - 2017

Pagina 11

• •

•

•

Een centrale locatie in het dorp. Openingstijden in lijn met winkeltijden. Een flexibel te gebruiken pand waarin de verschillende bibliotheekdiensten kunnen worden uitgevoerd (zodat die synergie er is) en waarbij samenwerking met andere lokale organisaties haalbaar is. Dit kan een inhoudelijke samenwerking zijn of juist een samenwerking op het vlak van huisvesting. De hoeveelheid oppervlakte voor de collectie kan de komende jaren langzaam afnemen in verband met de digitalisering / groei gebruik e-books. Dat benadrukt ook het belang om ruimtes te hebben die flexibel te benutten zijn. Ruimtes voor activiteitenprogramma zullen daarentegen belangrijker worden. Randvoorwaarde is dat de exploitatiekosten niet stijgen ten opzichte van de huidige kosten.

Een adequate huisvesting van de bibliotheek geeft een impuls aan de dorpskern. De horeca in Wassenaar bijvoorbeeld profiteert van het bestaan van het filmhuis door een eetarrangement rondom filmvoorstellingen.

3.3.7. Impact minder financiële middelen OBVW realiseert zich dat de komende jaren minder subsidie beschikbaar zal zijn. In de begrotingen van 2013 en 2014 heeft OBVW hier al rekening mee gehouden. OBVW zal de komende periode steeds moeten kijken naar het zo optimaal mogelijk besteden van de schaarse middelen c.q. het vergroten van de inkomsten. Dat is niet iets eenmaligs, maar zal continu en bij alle werkzaamheden het geval zijn. Bij iedere keuze zal naar de financiële haalbaarheid gekeken moeten worden. Bij deze keuzes zal steeds naar OBVW als geheel worden gekeken. Één bibliotheekorganisatie vraagt om gelijkheid in beleid en werkwijze. De dienstverlening aan beide vestigingen is dan ook gelijk. Ook de systemen en werkwijzen zijn hierop ingericht. De afspraken over abonnementen zijn voor beide vestigingen gelijk: Inwoners zijn immers niet verplicht om lid te worden in de vestiging waar men woont. Wel kan de lokale invulling (bijvoorbeeld openingstijden) afwijkend zijn. Uitgangspunt is dat gemeentelijke bezuinigingen gehaald moeten worden binnen de betreffende vestiging. Bezuinigingen op de gemeenschappelijke backoffice OBVW moeten op basis van de afgesproken verdeelsleutel aan de vestigingen worden toegerekend.


Pagina 12

4. Beleidsmaatregelen Onderstaand volgt een aantal maatregelen die kunnen bijdragen tot de hiervoor genoemde invulling van het bibliotheekwerk. Deze opsomming is zeker niet compleet. Een veranderende omgeving zal om aanvullende maatregelen vragen.

4.1.

Maatregelen tbv digitale ontwikkelingen.

4.1.1. Projecten gericht op aansluiten op landelijke digitale ontwikkelingen De komende tijd dienen er concrete stappen gezet te worden om aan te sluiten op de landelijke digitale infrastructuur van BNL. Een actueel voorbeeld daarvan is het zorgen dat de leden van OBVW gebruik kunnen gaan maken van het landelijk beschikbare bibliotheek e-books aanbod. Een ander voorbeeld is de mogelijkheid om gebruik te kunnen gaan maken van landelijke digitale campagnes, de nationale bibliotheek catalogus etc. OBVW zal het aanbod van BNL diensten steeds beoordelen op basis van meerwaarde in onze lokale situatie, de kosten en pas dan gaan invoeren. Het inhaken op deze landelijke ontwikkelingen zal dus de komende tijd verschillende deelprojecten gaan opleveren. Dit betekent in de komende tijd een noodzakelijke investering in ICT om koppelingen tussen lokale en landelijke Infrastructuur te realiseren. De ICT kosten zullen met zo’n 10 procent stijgen.

4.1.2. Website: gebruik maken van modules van de landelijke digitale infrastructuur OBVW heeft nu een eigen website (www.obvw.nl). De komende tijd dient uitgezocht te worden of OBVW gebruik kan maken van de verschillende website modules van de landelijke digitale infrastructuur. Een voorwaarde is wel dat voor alle diensten van OBVW (dus ook activiteitenprogramma en filmhuis, ticketing etc) er qua functionaliteit adequate oplossingen beschikbaar zijn. De ‘look and feel’ van de landelijke huisstijl versus de lokale (obvw) huisstijl is hier niet doorslaggevend. Door deze overstap te maken wordt makkelijker gebruik gemaakt van de landelijk aangeboden digitale diensten en wordt de inzet van OBVW teruggebracht tot beheer van content. Dit draagt bovendien bij tot meer uniformiteit en herkenbaarheid van de bibliotheek in de digitale wereld.

4.2.

Personeel

OBVW heeft in totaliteit 11.7 FTE voor twee vestigingen die samen 4.900 openingsuren kennen. Vrijwel iedereen heeft operationele taken binnen de uitlening (klantencontact, balie, advies). Daarnaast hebben een aantal medewerkers ook werkzaamheden buiten de uitlening: op het gebied van website, onderwijs activiteiten, mediawijsheid, activiteitenprogramma, filmhuis etc.


Pagina 13

Voor de eerste categorie (operationele taken) geldt dat de werkzaamheden gekoppeld zijn aan het aantal openingsuren van de vestiging. Voor die tweede categorie (overige werkzaamheden) geldt dat deze veel meer projectmatig zijn. Hier is ook meer vrijheid in de organisatie.

4.2.1. Competentiemanagement verder ontwikkelen OBVW zet in op verdere invoering van competentiemanagement. Hier is in het afgelopen jaar een begin mee gemaakt. Cultureel ondernemerschap, resultaat- en klantgerichtheid worden nog belangrijker. Het competentiemanagement strekt zich uit zowel over de uitlening als over de andere bibliotheekactiviteiten.

4.2.2. Lange termijn personeelsplanning ontwikkelen OBVW heeft een naar verhouding oude leeftijdsopbouw in het personeelsbestand; een kwart van de formatie is rond de 60 jaar of iets ouder. De verwachting is dat na 2018 er uitstroom zal plaatsvinden. Er zal een aanpak moeten komen hoe hiermee om te gaan: Uitstroom van medewerkers, overdragen van kennis, opbouwen van nieuwe kennis in verband met de nieuwe bibliotheekdiensten.

4.2.3. Vakinhoudelijke professionaliteit versterken Zoals eerder gezegd bepaalt de kwaliteit van de dienstverlening de meerwaarde van de bibliotheek. Dat onderstreept het belang van kennis en kunde en zorgt ook voor een verdergaande taakspecialisatie. Dat kan zijn taakspecialisatie binnen OBVW (we doen werkzaamheden niet meer per vestiging, maar voor de twee vestigingen tegelijkertijd, bijvoorbeeld collectioneren), of zelfs taakspecialisatie in de vorm van samenwerking met andere bibliotheken (bijvoorbeeld aanpak laaggeletterdheid waarbij wordt samengewerkt met bibliotheken uit de regio). In dit geval kan ook geleund worden op expertise aanwezig bij andere bibliotheken. Het versterken van professionaliteit en het realiseren van taakspecialisatie zal de komende jaren een speerpunt zijn.

4.2.4. Vrijwilligersbeleid optimaliseren Het uitgangspunt is dat een vrijwilliger altijd onder verantwoordelijkheid van een beroepskracht werkt en nooit de eindverantwoordelijkheid draagt. Vrijwilligers zijn een aanvulling op en geen vervanging van een beroepskracht. Dit is in lijn met de Bibliotheek CAO: Hoofdstuk 7, artikel 48.1 stelt dat betaald werk niet verdrongen mag worden door vrijwilligerswerk. Tegelijk zijn vrijwilligers ook van essentieel belang voor de bibliotheek: bijvoorbeeld voor het Filmhuis Wassenaar of bij het inwerken van materialen. In Voorschoten vervullen zij een zeer belangrijke rol. Juist voor de ondersteunende diensten (dus niet in het primair proces) gaat OBVW de komende tijd de rol van vrijwilligers vergroten bij alle werkzaamheden rondom boek aan huis, gastvrouw of gastheer tijdens het activiteitenprogramma of lezingen en bij voorleesactiviteiten.


Pagina 14

4.3.

Vergroten inkomsten / verlagen uitgaven

Op dit moment wordt 27 % van de inkomsten wordt door OBVW zelf gegenereerd. Dit is al boven het landelijke gemiddelde (van ongeveer 20%) van de openbare bibliotheken. De vraag is welke maatregelen OBVW zelf heeft om de inkomsten nog verder te verhogen dan wel de kosten te verlagen.

4.3.1. Gelijktrekken contributie jong volwassenen en senioren OBVW kent nu vier categorieën leden op basis van leeftijd. Categorie Jonger dan 18 18 t/m 20 jaar 21 t/m 64 jaar 65 jaar en ouder

Vastgestelde Contributie 2014 € 0,00 € 33,00 € 37,50 € 33,00

Het streven is om dit terug te brengen tot twee categorieën (onder de 18 jaar en alle anderen daarboven) en dus twee tarieven te gaan hanteren: een nul tarief voor de jeugd. De belangrijkste reden is dat het hier bij deze jongeren ook gaat om educatie: Lees- /taalvaardigheid is een essentiële vaardigheid, de bibliotheek ondersteunt het onderwijs. Daarnaast komt één volwassenen tarief (profijtbeginsel). Op basis van de tarieven 2014 en ervan uitgaand dat 5% het lidmaatschap opzegt als gevolg van deze stijging levert dit voor Voorschoten en Wassenaar resp. € 2.700 en € 3.700 op. (Bij geen enkele opzegging zou de extra opbrengst resp € 5.700 en € 7.900 zijn. Zie bijlage 6 voor de berekening. Eventueel is 2015 nog een overgangsjaar om het gelijktrekken van deze contributies minder abrupt te laten zijn en zodoende met minder opzeggingen geconfronteerd te worden. .

4.3.2. Leengelden en dagvergoeding verhogen Voor een aantal materialen vraagt OBVW al een separate vergoeding: leengelden en dagvergoeding (telaatgelden). Op de begroting voor 2013 staan deze posten op resp. € 20.000 en € 50.000. Het overgrote deel van de telaatgelden komen uit het ‘standaard boek’. OBVW zit hier qua prijsstelling al hoog in combinatie met de uitleentermijn. Wellicht kan door middel van kleine veranderingen in deze vergoedingen nog 5 tot 10 procent aanvullend gehaald worden. Mogelijk bij de toptitels. Op een begroting van € 50.000 is dit € 2.500 tot € 5.000 (voor Voorschoten en Wassenaar gezamenlijk). In bijlage 5 staat een overzicht van de vergoedingen van de omliggende bibliotheken betreffende leengelden en dagvergoedingen.


Pagina 15

4.3.3. Cultureel informatiepunt Voorschoten Wassenaar stoppen Het Cultureel Informatiepunt Voorschoten-Wassenaar (www.cipvw.nl) biedt een centraal platform voor de verscheidenheid aan culturele en recreatieve organisaties, initiatieven en individuen die de gemeenten Voorschoten en Wassenaar rijk zijn. Dit informatiepunt is op verzoek van de gemeenten en met provinciale subsidie gerealiseerd. Deze website wordt door de bibliotheek onderhouden: zowel beheer van de content als de website zelf. Het beheer en de aanpassingen van de content kosten ongeveer 3 uur per week. Deze kosten bedragen bij elkaar ongeveer € 5.000 op jaarbasis. In 2012 waren er 12.462 bezoekers op de website. Vanwege de krimpende budgetten en het toch beperkte aantal bezoekers gaan we ervan uit deze website te stoppen, tenzij gemeente en provincie extra impuls verschaffen.

4.3.4. Collectie en media in Voorschoten en Wassenaar beperken Collectie en media is het hart van de bibliotheek. De dienst uitlenen van materialen is hier compleet afhankelijk van. Het zwaartepunt van het uitlenen van materialen is juist lezen, leren en informeren. De budgetten Collectie en Media zijn als volgt opgebouwd : Op Basis van Begroting 2014 Vaste kosten Leenrecht Aanschaf informatie Digitale content Branche Variabele kosten Aanschaf boeken Tijdschriften Huur collectie Totaal

Voorschoten 29.500 €

Wassenaar 29.000 €

62.620 €

79.690 €

92.020 €

108.690 €

De afgelopen jaren is al op collectie en media bezuinigd. Een mogelijke extra korting van 10 procent (op de component variabele kosten) levert een besparing op van € 6.300 voor Voorschoten en € 8.000 voor Wassenaar. Dit kan per locatie beslist worden. Het spreekt voor zich dat het telkens ‘kaasschaven’ van deze budgetten tot verschraling leidt (minder tijdschriften, minder kranten, minder romans, minder boeken voor lezen op school etc).

4.3.5. Totaal van de maatregelen in schema Deze maatregelen in 4.3.1 tot en met 4.3.4. kunnen leiden tot de volgende financiële besparing (ten opzichte van de begroting 2014). Maatregel Gelijktrekken contributie jong volwassen en senioren Leengelden en dagvergoeding Cultureel informatiepunt stoppen Collectie & media Extra kosten ICT (koppelingen landelijke infrastructuur) Totaal

Voorschoten

-

€ € € € € €

Wassenaar

Totaal

€ 3.700 € 2.000 € 2.600 € 8.000 € 4.600 € 11.700

€ 6.400 € 3.750 € 5.000 € 14.300 € 9.000 € 20.450

2.700 1.750 2.400 6.300 4.400 8.750


-

-

Pagina 16

Bijlage1: De vijf bibliotheekfuncties Het Ministerie van OC&W, de VOB en de VNG hanteren bij het bibliotheekbeleid steeds een indeling in vijf functies. Deze functies zijn: 1.

Lezen (lezen en literatuur) • Leesvaardigheden ontwikkelen/behouden. Dit wordt bereikt door veel te lezen, wat ook helpt bij het verwerven van taalvaardigheid. • Een makkelijke en toegankelijke bron voor literatuur en kennis daarover zijn. • Het belang van voorlezen voor de taalontwikkeling aantonen en bevorderen.

2.

Leren (educatie en ontwikkeling) • Ondersteuning onderwijs op het gebied van mediawijsheid. • Media-educatie aanbieden aan individuen in groepsverband en aan groepen van partnerorganisaties. • Ondersteuning bij gebruiken en interpreteren van informatie en moderne media. • Tegengaan van laaggeletterdheid & taalachterstand, ondersteuning inburgering.

3.

Informeren (kennis en informatie) • Inlichtingenwerk (persoonlijk advies en aanbevelingen) binnen de bibliotheek. • Leeszaal: tijdschriften, klanten, folders, digitale krantenbanken etc. Het gaat hier om het aanbieden veel digitale bronnen met daarbij zoekfunctionaliteit • Via websites lokale informatie ontsluiten zoals cultureel- en historisch informatie punt.

4.

Ontmoeting & debat (sociale cohesie) • De bibliotheek is bij uitstek de plek waar informatie en (sociale) ontmoeting samen kunnen komen. De bibliotheek is een vanzelfsprekende ontmoetingsplaats voor mensen van alle leeftijden en is daarmee ook van belang voor de sociale leefbaarheid.

5.

Kunst & cultuur. • Het cultuurplan van provincie Zuid Holland (periode 2013-2016) stelt dat ’de provincie cultuurparticipatie beschouwt als een gemeentelijke taak en de primaire verantwoordelijkheid hiervoor ligt dan ook bij de gemeenten.’ De bibliotheek ondersteunt lokale historische genootschappen. • Samenwerken met andere culturele erfgoedinstellingen.


Pagina 17

Bijlage2: De OBVW bibliotheekdiensten OBVW voert verschillende diensten uit die elk bijdragen tot een of meer van de hiervoor genoemde functies. Deze OBVW diensten zijn: A.

Uitlenen materialen. Het gaat hier om het uitlenen van alle materialen van de bibliotheek. Ook het uitlenen van e-books maakt onderdeel uit van deze dienst. Verder zijn er ook nog een aantal ondersteunende werkzaamheden die direct aan deze dienst zijn gekoppeld zoals collectioneren (aanschaffen nieuwe titels, afschrijven), het inwerken van nieuwe materialen, beheer van bibliotheeksysteem en beheer voor een deel van de website (raadplegen catalogus: aanvragen, verlengen, reserveren). Bij het collectioneren wordt specifiek rekening gehouden met boeken over de regio Voorschoten Wassenaar. Met de Nationale Bibliotheek Catalogus biedt de bibliotheek de volledige collectie Nederland aan, waarbij lezers tegen gunstige voorwaarden ook materialen van andere bibliotheken kunnen lenen.

B.

Inlichtingen, informatie Hieronder vallen een veelheid van activiteiten: Allereerst de bemande balie. Juist in het internettijdperk blijft er behoefte aan menselijk contact en mondelinge informatie over (informatieve) onderwerpen. Een plek waar mensen op een veilige en betaalbare manier wegwijs gemaakt kunnen worden. Onder informatie valt ook de leeszaal met kranten en tijdschriften. Binnen de bibliotheek is er verder veel digitale informatie beschikbaar (zoals Krantenbank, Consumentengids, Keesings Historisch archief etc). Dit wordt gemeenschappelijk ingekocht via de VOB. Voor 2014 is de bijdrage vastgesteld op € 0,35 per inwoner. Verder is er internet (voor leden gratis) en Wifi binnen de bibliotheek beschikbaar. De bibliotheek beheert het cultureel informatiepunt voor zowel Voorschoten als Wassenaar. In de bibliotheek Wassenaar is er speciale aandacht voor historisch erfgoed (een bescheiden tentoonstelling van voorwerpen van de historische vereniging oudWassenaer). De vestiging Wassenaar faciliteert ook een juridisch spreekuur. Verder houden de wethouders van Wassenaar regelmatig spreekuur in de bibliotheek. Samenwerking met andere partners wordt voortdurend gezocht.

C.

Onderwijs ondersteunend Hieronder vallen alle activiteiten gericht op het ondersteunen van het onderwijs / jeugd & Jongeren: Voor 0-18 jaar geldt dat de bibliotheek de belangrijke taak heeft voor leesbevordering (op school leer je lezen, de bibliotheek maakt het lezen leuk). De bibliotheek draagt bij aan leesvaardigheid en taalontwikkeling. Lezen inspireert en verbreedt de belevingswereld: jong geleerd is oud gedaan.

D.

Specifieke doelgroepen.


Pagina 18

Bij specifieke doelgroepen ligt het accent op lezen en leren. Om mensen actief bij de maatschappij te betrekken en te houden. Hier gaat het bijvoorbeeld om activiteiten ten behoeve van laaggeletterdheid en leesachterstand (bijvoorbeeld Makkelijk Lezen plein, 4You.), inburgering, maar ook programma’s voor ouderen zoals de dienst boek aan huis, grootletterboeken, leeskoffers voor zorginstellingen, mediawijsheid voor volwassenen. E.

Cultureel activiteitenprogramma. Beide vestigingen hebben een breed scala aan activiteiten en cursussen, workshops en jeugdactiviteiten. Variërend van lezingen van schrijvers, deskundigen die een bepaald actueel (maatschappelijk) onderwerp behandelen, kindertheatervoorstellingen, lunchconcerten van het Koninklijk Conservatorium Den Haag etc. Cursussen gaan bijvoorbeeld over kunstgeschiedenis, architectuur, muziek, literatuur. Deze cursussen zijn veelal een verzameling van samenhangende lezingen over een specifiek onderwerp. Vaak worden deze cursussen gegeven in nauwe samenwerking met lokale partijen (zoals NUT Wassenaar). Het activiteitenprogramma is meestal een combinatie van informeren, ontmoeting en cultuur. Wat betreft focus verschuift het accent van de bibliotheek naar activiteiten, naar de context van de content. De bibliotheek vervult daarmee een wegwijs-functie, wat steeds belangrijker wordt in de complexer wordende informatiemaatschappij.

F.

Filmhuis Wassenaar Via het filmhuis Wassenaar kan men kennismaken met films uit verschillende culturen, gemaakt door mensen met uiteenlopende achtergronden. De films zijn -meestal- niet bedoeld om kassuccessen te worden. Verhalen en beelden worden vaak op een bijzondere kunstzinnige manier voor en over het voetlicht gebracht. Ze informeren, inspireren, verbazen, verwonderen en amuseren. Filmhuis Wassenaar heeft daarbij speciale aandacht voor boekverfilmingen. Verder heeft het Filmhuis ook een speciale jeugdprogrammering.

G.

Facilitair De bibliotheek heeft verschillende ruimtes binnen de bibliotheek die ook op zichzelf een dienst zijn. Bij uitstek de filmzaal in Wassenaar die ook verhuurd kan worden aan derden, de vergaderzaal die ook ingezet kan worden voor bijeenkomsten van lokale organisaties (bijvoorbeeld winkeliersvereniging). Verder is er de stiltezaal die weliswaar niet verhuurd wordt, maar waar scholieren hun huiswerk maken en waar ook ZZP’ers (kunnen) werken.

Ook voor deze diensten geldt dat een zekere overlap onvermijdelijk is: Grootletterboeken kan zowel geplaatst worden onder ‘uitlenen materialen’ als ‘speciale doelgroep’. Verschillende diensten van de bibliotheek zijn immers veelal gekoppeld aan materialen.


Pagina 19

Onderstaande tabel geeft de samenhang weer tussen deze bibliotheekdiensten en de vijf landelijke bibliotheekfuncties. Het genoemde percentage is een inschatting in welke mate de betreffende dienst toe te wijzen valt aan deze functie.

2. Ontwikkeleren en Educatie (leren)

3. Kennis en Informatie

50%

20%

20%

10%

10%

50%

20%

50%

20%

20%

30%

30%

10%

10%

10%

10%

20%

30%

30%

10%

10%

10%

20%

50%

30%

4. Ontmoeting en debat

1. Lezen en literatuur

Diensten OBVW A. Uitlenen materialen (Collectie) Collectie fictie (Jeugd en Volwassenen) Collectie non fictie (Jeugd en Volwassenen) Collectie DVD/CD's (Jeugd enVolwassenen) B. Inlichtingen, informatie Leeszaal, tijdschriften Inlichtingenwerk (fysiek en digitaal) Internet en Wifi binnen de bibliotheek Cultureel Informatiepunt Historie in de bibliotheek (lokaal erfgoed) C. Onderwijs Ondersteunend (incl. doelgroep jeugd) Jaarprogramma Primair onderwijs. Jaarprogramma Vroeg en Voorschoolse educatie Programma mediawijsheid jeugd D. Specifieke Doelgroepen Laaggeletterdheid (lees en schrijf), inburgering Programma ouderen, tehuizen, activiteitenbegeleiders Mediawijsheid volwassenen E. Cultureel activiteitenprogramma Lezingen, cursussen, workshops en jeugdactiviteiten F. Filmhuis Wassenaar Filmvertoningen, filmactiviteiten Filmclub G. Facilitair Verschillende ruimtes

5. Kunst en Cultuur

Functies

10%

10%

20%

10%

70%

activiteit draagt bij aan functie (blanco) activiteit draagt niet bij aan functie


Pagina 20

Bijlage 3: Doelgroepen

Jeugd / Jongeren De overheid onderkent dat taalvaardigheid en mediawijsheid op een zo vroeg mogelijke leeftijd dienen te worden gestimuleerd. De onderwijs ondersteunende diensten van de bibliotheek zijn derhalve ook essentieel. Zij dragen eraan bij om de jeugd voor te bereiden op hun toekomst. Invulling van deze visie gebeurt door een veelheid aan activiteiten / projecten (niet limitatief): 0-4 jaar (Vroeg & Voorschoolse Educatie (VVE) periode) • Structureel aanbod: ‘Boekstart’ plus peuterprogramma. Hierdoor worden ouders van baby’s en peuters gestimuleerd om voor te lezen. Er wordt nauw samengewerkt met gemeenten en consultatiebureaus. Leskisten, lenen voor peuterinstellingen, gericht op (voor-)leesplezier. • Activiteiten: nationale voorleesdagen, boek-o-matic (mediawijsheid), peuterdans. • VVE overleg met gemeenten, consultatiebureaus, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, opvoedbureau, logopedisten en IB’ers basisonderwijs. • Informatie voor ouders/leidsters via nieuwsbrieven over boeken en voorlezen, informatieavond. 4-12 jaar (Basisschoolperiode) • Structureel aanbod: Basisscholenprogramma (leskisten, klassikaal ruilen, groepsbezoeken (onder andere uitleggen catalogus en leren zoeken) • Activiteiten: Kinderboekenweek, pyjama-galabal, help de dief, kleuterdans, kinderjury, jongens- / meidenavond, leesprogramma • Overleg: vanaf schooljaar 13/14 overlegt OBVW 2 tot 3 keer per schooljaar met leerkrachten over hun wensen, ons aanbod en waar we elkaar kunnen versterken. • Informatie naar ouders over boeken en (voor-)lezen, informatie naar leerkrachten, indien gevraagd ondersteuning bij het inrichten van de schoolbibliotheek. 12-18 jaar (Middelbare school periode) Voor wat betreft middelbare scholen geldt dat Voorschoten geen middelbare scholen kent. In Wassenaar zijn twee middelbare scholen: Adelbert College en Rijnland.Lyceum. • Er is er binnen de bibliotheek een specifiek aanbod in de collectie. Juist het bereiken van deze leeftijdsgroep vraagt om een actueel en gewild aanbod. Uiteraard ondersteunt de collectie het ‘lezen voor de lijst’. Zowel Nederlands- als Engelstalig. • Deze twee scholen hebben elk een redelijk uitgebreide mediatheek/ bibliotheek. • Verder is er op ad hoc basis contact met deze scholen (o.a. voor Nederland Leest). Voor al deze leeftijdsgroepen geldt dat de OBVW hier in haar collectievorming expliciet rekening mee houdt. Er wordt gezorgd voor leeslijnen die passen binnen het onderwijscurriculum. Openbare Bibliotheek Voorschoten Wassenaar Beleidsplan 2014 - 2017

Pagina 21

Mensen met een leesbeperking. Hier gaat het om mensen die door verschillende omstandigheden niet in staat zijn reguliere boeken te lezen. De bibliotheek biedt hun bij uitstek de mogelijkheid om toch mee te kunnen (blijven) doen in de maatschappij. In het verlengde van bestrijding laaggeletterdheid zit ook de aandacht voor mediawijsheid. Dit is immers de digitale variant. Als het om informatie gaat is de bibliotheek namelijk de partij bij uitstek om het kaf van het koren te scheiden. We zijn dan misschien niet zo snel als Google, de kwaliteit van de informatievoorziening en onze expertise op het gebied van mediawijsheid bieden een prima alternatief. De bibliotheek kan dan ook een belangrijke rol blijven spelen in het mediawijs houden van inwoners. Invulling van deze visie gebeurt door het inzetten programma’s voor leesbevordering zoals ‘Kunst van Lezen’, en uitvoeren van ‘Actieplan Laaggeletterdheid’. Ook voor deze speciale doelgroep geldt dat het collectiebeleid hier rekening mee moet houden. Voor deze mediawijsheid vervult OBVW een makelaarsfunctie: ‘best practices’ vanuit de bibliotheken, vanuit onderwijsveld en vanuit andere maatschappelijke organisaties (Ministerie EZ, UWV) worden ingezet. De aanpak benadrukt ook de samenwerking met derden en dus hoeft het wiel niet opnieuw uitgevonden te worden. Voorbeelden hiervan zijn trainingen zoals 23 dingen (www.23dingen.nl), project Klik&Tik (zie www.siob.nl). Senioren. Voor de groep ouderen geldt dat zij de komende tijd in omvang sterk toenemen en dat ze veel vrije tijd hebben. Inhoudelijk is deze groep divers. Een (beperkt) deel van de senioren heeft behoefte aan lees / media ondersteuning. Veel senioren hebben een grote, brede belangstelling en verdiepen zich in literatuur en kunst, bezoeken lezingen, etc. Voor deze groep gebruikers vervult de bibliotheek ook een sociale functie: (leescafé, sociale ontmoetingsfunctie). Lezen, informeren en ontmoeten zijn hier geheel met elkaar versmolten. De invulling van deze visie op deze doelgroep vraagt juist om het belang van een fysieke, centraal gelegen bibliotheek. Ook het cultureel activiteitenprogramma is voor deze doelgroep van groot belang.


Pagina 22

Bijlage 4: Lijst met samenwerkingspartners OBVW

-

Cultureel Overleg Wassenaar (COW); lid; jaarmarkten en lokale manifestaties GGZ Haaglanden; lezingen Winkeliersverenigingen; lid; jaarlijkse manifestaties Het Nut Wassenaar; cursussen en lezingen Historische verenigingen; historie in de bibliotheek; lezingen; cursussen Haags Conservatorium; muziekvoorstellingen Hoger Onderwijs voor Ouderen Leiden; lezingen Het Mas voor maatschappelijke stages; projecten met jongeren Vrijwilligerscentrale; lezingen, vervoer Kinderopvang Dol-Fijn; Lokale middenstand; ondersteuning activiteiten en sponsoring Speelotheek Bij Tante Leen; inpandig; activiteiten Stichting Welzijn Ouderen; vervoer; activiteiten Verzorgingstehuizen; boek aan huis; huurcollecties Kunstkringen; tentoonstellingen en manifestaties Basisscholen; groepsbezoeken en klassikaal ruilen American School of the Hague; (muziek)uitvoeringen Ouderenbonden; lezingen en leeskringen Stichting Gezond Voorschoten; voorlichting / infopunt Vereniging tot behoud van Oud, Groen en Leefbaar Voorschoten; voorlichting / infopunt Netherlands Institute of Advanced Studies (NIAS); lezingen Antiquariaten; verkoop in bibliotheek Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten, lid Voortgezet onderwijs; huurcollecties Lokale pers; wekelijkse persberichten Boekhandel De Kler; boekverkoop bij lezingen Peuterspeelzalen; collecties, leesbevordering Alzheimercafé; bijeenkomsten in de bibliotheek Unicef; verkoop artikelen Cultureel Centrum Warenar; programmaboekje International Chambers Music Festival; activiteiten


Pagina 23

Bijlage 5: vergelijking leengelden en boekvergoedingen

Onderstaand een overzicht van vergoedingen van OBVW en de omliggende bibliotheken. Doordat alle bibliotheken hun materialen anders groeperen(eigen CD’s versus Centrale Discotheek Rotterdam etc) kunnen niet alle velden één op één worden ingevuld.

standaard boek

top titel

Muziek CD

Hit /Sprint CD

Sprint DVD

Overige materialen

leengeld uitleentermijn telaatgeld per dag leengeld uitleentermijn telaatgeld per dag leengeld uitleentermijn telaatgeld per dag leengeld uitleentermijn telaatgeld per dag leengeld uitleentermijn telaatgeld per dag leengeld uitleentermijn telaatgeld per dag

OBVW OB Aan de Vliet 3 weken 4 weken 0,20 0,20 1,50 2 weken 0,30 1,50 3 weken 0,30 2,00 1 week 0,50 3,00 2 dagen 1,25 varierend 0,20

OB Katwijk 4 weken 0,15

2,00 1 week 0,55

1,00 2 weken 0,50

2,00 1 week 0,55

1 week 0,15


OB Leiden 4 weken 0,15 -2 weken 0,75

OB Den Haag 3 weken 0,15 1 week 0,40 1,00 3 weken 0,20

Pagina 24

Bijlage 6: Berekening gelijktrekken contributie volwassenen

jong senioren volwassenen

totaal verhoging

Voorschoten Wassenaar

105 130

1167 1626

1272 1756

Totaal

235

2793

3028

€ 4,50 € 4,50

extra inkomsten (bij gelijkblijvend aantal leden)

totaal totaal inkomsten inkomsten bij 5 % huidig opzeggingen

resultaat bij 5 % opzeggingen

€ 5.724,00 € 7.902,00

€ 42.612,00 € 58.826,00

€ 45.315,00 € 62.557,50

€ 2.703,00 € 3.731,50

€ 13.626,00

€ 101.438,00

€ 107.872,50

€ 6.434,50


Pagina 25

Beleidsplan

Recommend Documents