Beleidsplan
2013 – 2016
1
INHOUDSOPGAVE Blz. A.
Inleiding
3
1) Vasthouden en verbreden Missie Visie Kern waar we voor staan
3
Wat doet stichting Hospice Groep Haarlem e.o. - Ondersteuning thuis - Ondersteuning in BTH - Kwaliteitseisen - Slagvaardigheid - Vraaggerichtheid
4
2) Verbreden en verdiepen Ons kapitaal: de vrijwilligers Onze PR en informatieverstrekking Trends signaleren
5
3) Verdiepen en vernieuwen Beide Bijna Thuis Huizen onder één dak Financiën Subsidie overheid Ontwikkelingen subsidiestroom
4)
Samenvatting
5)
Bijlagen Bijlage I Bijlage II
SWOT analyse Cijfers stichting Hospice Groep Haarlem 2012
6 7
8
9 10
2
INLEIDING Officieel 26 jaar geleden, operationeel bijna 25 jaar geleden (in 1989), startte Stichting Hospice Groep Haarlem, heel enthousiast, heel bescheiden, vol idealen en met een aantal vrijwilligers en vrijwillige coördinatie het werk wat nu, na al die jaren nog steeds wordt gedaan. Eind 80-er jaren waren er slechts een paar Hospices in Nederland, nu zijn er 126 Hospices waarvan 65 organisaties met een typerend Bijna Thuis Huis. Er is dus veel veranderd, niet alleen landelijk maar ook lokaal. Vanuit het vorige beleidsplan 2009-2012 kijken we in dit nieuwe beleidsplan vooruit. Politieke ontwikkelingen, recessie en de daaruit voortvloeiende bezuinigingen, ontwikkelingen op het gebied van palliatieve terminale zorg. Het zijn allemaal zaken waar het Hospice vroeger of later mee te maken gaat krijgen. Een nieuw beleidsplan is nodig om aan te geven waarin we vasthouden wat goed werkt, verbreden waar kan, verdiepen daar waar behoefte aan is en vernieuwen waar nodig. Zo blijft Stichting Hospice Groep Haarlem e.o. bij de tijd en bij de les. Voor u ligt een verkorte versie van het beleidsplan1.
1) Vasthouden en verbreden Dat wat goed is houden we vast. Van daar uit willen we de komende jaren onze inzet thuis verbreden, onze ondersteuning aan diverse groepen kenbaar maken, onze expertise delen met andere partijen. Missie Aan een ieder in de laatste levensfase en diens naasten, bieden vrijwilligers –daar waar nodig en gewenst- tijd, aandacht en ondersteuning.
Visie Optimale tijd, aandacht en ondersteuning wil de stichting bereiken door er te “Zijn” voor de terminaal zieke mens en zijn naasten. Er zodanig te Zijn dat wat gewenst is en/of nodig is kan plaatsvinden. Kern waar we voor staan Stichting Hospice Groep Haarlem e.o. geeft ondersteuning aan mensen die gaan sterven en aan hun naasten, thuis of in het Bijna (net zoals) Thuis Huis in een niet primair medische omgeving door aanwezig te zijn en te handelen op een manier die zoveel mogelijk aansluit bij de waarden, wensen en behoeften van betrokkenen. Zij doet dit met de inzet van daarvoor opgeleide vrijwilligers en in aanvulling op en samenwerking met de professionele zorgverleners. Wij willen daarbij zeer alert blijven op het vasthouden van het gewone en het huiselijke. Onze inzet is niet primair medisch maar primair zorgend en intermenselijk. Wij streven ernaar om binnen de beide Bijna Thuis Huizen het thuisgevoel zo goed mogelijk vast te houden, zonder aan de kwaliteit van de zorg en ondersteuning in te boeten. Dit spanningsveld speelt weliswaar minder, maar toch ook bij de ondersteuning in de thuissituatie. Door de jaren heen dient de vraag zich aan of thuis sterven voor iedereen die er mee te maken krijgt, het hoogste goed is. Niet iedereen wil thuis kunnen sterven. Belangrijk is, dat de mens die in zijn laatste levensfase terecht is gekomen, zelf kan bepalen waar hij zijn laatste dagen wil doorbrengen. De stichting wil mensen, die aangeven thuis of in een Bijna thuis Huis te willen (ver)blijven zodanig ondersteunen, dat hun wens gehonoreerd kan worden. In een sterkte-zwakte analyse gaan we uit van onze missie, visie en kern waar we als stichting voor staan en kijken we naar de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen die we tegenkomen als organisatie in de palliatieve terminale zorg (zie bijlage 1, blz. 9)
1 Mocht u de uitgebreide versie willen
lezen dan kunt u deze aanvragen via de mail:
[email protected]
of telefonisch: 023-5477617
3
Wat doet stichting Hospice Groep Haarlem e.o. : Ondersteuning thuis Er is een stijgende lijn te zien in de ondersteuning die we met behulp van vrijwilligers thuis geven (zie bijlage II, bladzijde 10). We streven de komende jaren naar de mogelijkheid om een groter aanbod aan te kunnen bieden aan mensen thuis, zowel qua tijdsduur als in frequentie. Dit betekent een grotere investering in tijd van het coördinatieteam en in financiën voor het opzetten van een grotere groep, kwalitatief goed geschoolde vrijwilligers. Ondersteuning in de BTH’s. De ondersteuning van gasten in onze Bijna Thuis Huizen blijft onveranderd hoog wat betreft het aantal gasten dat we mogen verzorgen. Per jaar zijn dat in totaal tussen de 70 en 79 gasten. Totdat de unielocatie een feit is geworden, blijven de beide huizen functioneren als Bijna Thuis Huis. Belangrijk aspect is om in die overgangsfase zorg te blijven dragen voor goed onderhoud, sfeervolle uitstraling en materialen die van topkwaliteit zijn. Er is de afgelopen jaar veel geïnvesteerd in het interne onderhoud van beide huizen. Kwaliteitseisen De stichting wil een hoogwaardige kwaliteit zorg geven, zowel wat betreft de zorg van vrijwilligers aan het bed als van vrijwilligers met meer algemene taken. Hetzelfde geldt voor de zorg door beroepsmatige krachten vanuit de thuiszorgorganisatie. Dit heeft gezorgd voor een pakket van eisen met betrekking tot beide groepen mensen. Verder worden een aantal ingezette trajecten op gebied van scholing en voorwaarde scheppende activiteiten de komende jaren gecontinueerd. Slagvaardigheid De stichting is voor iedereen toegankelijk en tevens zó laagdrempelig, dat mensen die onze ondersteuning nodig hebben ook daadwerkelijk de stap naar ons toe kunnen en durven zetten. Dit houdt in dat, naast de gebruikelijke verwijzers (huisartsen, wijkverpleging, maatschappelijk werk) iedereen die zelf terminaal ziek is of die een naaste heeft die terminaal ziek is, een aanvraag voor ondersteuning vanuit de Hospice kan doen. De stichting zal bij iedere aanvraag die binnenkomt uitermate zorgvuldig maar wel met een kritische blik - omgaan met de vraag of iemand daadwerkelijk (pre-) terminaal ziek is of (nog) niet. Dit is van belang om de doelgroep van de organisatie helder te houden. Vraaggerichtheid Omdat er in de terminale zorg sprake is van een onomkeerbare situatie zal de organisatie haar uiterste best doen om aan de zorgvragen optimaal te voldoen. Uitgangspunt daarbij moet altijd zijn : -‐ de wensen van de zieke mens zelf -‐ de wensen van de naasten van de persoon om wie het gaat.
4
2) Verbreden en verdiepen De komende jaren willen we de inzet van onze vrijwilligers verbreden, een verdiepingsslag maken met betrekking tot de zorg bij mensen thuis, zowel in tijd als inhoudelijk qua taken en waarin we van betekenis kunnen zijn, de PR van de stichting zowel intern als extern breed inzetten en verdiepen op inhoudelijk niveau door het aanbieden van lezingen, lessen, een symposium. Ons kapitaal: de vrijwilligers Stichting Hospice Groep Haarlem e.o. bestaat enkel en alleen vanwege de bereidheid van vrijwilligers zich onvoorwaardelijk in te zetten voor de zorg voor de terminaal zieke mens. Met andere woorden: de vrijwilligers vormen de kurk waarop de Hospice drijft. Zeven dagen per week, het hele jaar door dragen diverse groepen vrijwilligers zorg voor het optimaal verlenen van aanvullende mantelzorg in de (pre-)terminale zorg, in welke vorm dan ook. In het algemeen wordt het steeds moeilijker vrijwilligers te binden aan een organisatie. Tegen de verwachting en stroom in heeft onze stichting echter een gestage stroom van aanmeldingen van kandidaat-vrijwilligers, die graag voor de stichting zouden willen werken. Een belangrijke peiler voor wel of niet opleiden van een nieuwe groep is en blijft de hoeveelheid aanvragen, die we krijgen in combinatie met het aantal vrijwilligers dat beschikbaar is. Gezien de ontwikkelingen (zie bladzijde 6) zal er binnen een tot twee jaar een grote groep nieuwe vrijwilligers opgeleid gaan worden. Zij zullen met name in de zorg bij mensen thuis ingezet gaan worden. Daarnaast zal er aan de hele groep vrijwilligers gevraagd worden wie interesse heeft in terminale zorg met een specifiek aandachtspunt zoals: zorg aan mensen met een andere achtergrond, mensen met een verstandelijke beperking, psychiatrische patiënten, mensen met dementie. Dit zijn groepen mensen die in de toekomst meer en meer afhankelijk worden van informele zorg. De vrijwilligers, die hierin geïnteresseerd zijn krijgen scholing in de desbetreffende aandachtsgebieden. Onze PR en informatie verstrekking Vier jaar geleden, bij het ontstaan van het vorige beleidsplan, is een PR groep opgericht. Een groep van zes mensen, die iedere maand vergadert onder voorzitterschap van de directeur. Na evaluatie in januari 2013 is gebleken dat deze PR groep heel wat heeft geïnitieerd in de afgelopen jaren. Een nieuwe website, folders in buitenlandse talen, een kwaliteitsonderscheiding, een tevredenheidonderzoek, deelname aan vrijwilligersmarkten, een vrijwilligerskoor voor speciale gebeurtenissen, een MUPI (d.i. een grote poster op een reclamezuil), deelname aan de Charity Awards, en ga zo maar door. Dat PR te allen tijde bedreven moet worden is een understatement. Er is veel gebeurd maar er moet ook nog steeds veel worden ontwikkeld en uitgezet. Vooral de PR naar onze eerste- en tweedelijnszorgverleners staat hoog op de agenda. Dit is een groep, die van wezenlijk belang is voor het Hospice en die continu geïnformeerd moet blijven. Van hen zijn we mede afhankelijk, niet alleen als partner in de terminale zorg maar ook inhoudelijk bij het verlenen van hoogwaardige terminale zorg. Omdat het Hospice in 2014 haar 25-jarig bestaan zal vieren, wordt dit zilveren bestaan als een uitgelezen gelegenheid beschouwd om 1) de eigen vrijwilligers een groot feest aan te bieden (zonder hen geen Hospice Haarlem e.o.) 2) het brede publiek in Zuid Kennemerland te laten weten dat we bestaan door een groots verjaardagsconcert en 3) de eerste- en tweedelijnszorg te fêteren op een inhoudelijk goed symposium. Daarnaast blijven alle andere PR activiteiten van het vorige beleidsplan ook gelden voor de komende jaren. Trends signaleren Met voldoende inzicht in de diverse doelgroepen zijn we beter voorbereid op de toekomst. Het is van groot belang te weten hoe onze doelgroepen zich ontwikkelen, een beeld te hebben van het aantal potentiële sterfgevallen daarbinnen, hoe er gedacht wordt over sterven, de manier waarop en de omstandigheden waaronder. Ook de effecten van het overheidsbeleid kunnen trends in gang zetten, die ‘onze markt’ beïnvloeden. De toenemende kosten in de zorg zijn daar een uitstekend voorbeeld van.
5
Het is een steeds grotere en belangrijke factor. Bezuinigingen in de zorg zijn noodzakelijk. Dit heeft tot gevolg dat een aantal ontwikkelingen in de zorg zich hoogstwaarschijnlijk gaan aandienen de komende jaren: Ø financiering vanuit de AWBZ gaat veranderen. Geld voor het begeleiden van zorgvragers door verpleging gaat naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO, gemeenten) Ø Zorgzwaarte pakketten (ZZP) 1 tot en met 4 wordt wegbezuinigd waardoor mensen langer thuis blijven wonen en er meer appèl gedaan zal worden op de aanwezige mantelzorg Ø Informele zorg krijgt een grotere rol (in samenwerking met de bestaande mantelzorg en aanwezige professionele zorg) De verwachting is, dat er een significant groter beroep gedaan gaat worden op onze vrijwilligersgroep. Met name leeft de verwachting, dat de zorg bij mensen thuis enorm zal toenemen. Daarnaast zullen ook collega-zorgverleners te maken krijgen met een groeiende vraag naar goed opgeleide vrijwilligers binnen hun organisatie. Hospice Haarlem heeft in de afgelopen 24 jaar veel expertise en kennis opgebouwd. Deze expertise wil ze uitdragen in de maatschappij zodat vrijwilligers die – waar dan ook in de regio- palliatieve terminale zorg geven, goed geschoold zijn. Verder is het van belang om aan tafel te komen bij de diverse, betrokken gemeentes in Zuid Kennemerland, gezien de ontwikkelingen in de WMO. Onze actieve bijdrage als lid bij de VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg) en bij het Netwerk Midden- en Zuid Kennemerland, zorgt er voor dat we dicht bij het vuur zitten. Zo houden we ons goed op de hoogte van alle regionale en landelijke ontwikkelingen.
3) Verdiepen en vernieuwen Een verdiepingsdiscussie rondom de beslissing over te gaan naar een unielocatie heeft bij dit beleidsplan opnieuw plaatsgevonden. De stichting blijft bij haar besluit om een nieuw, groter pand te betrekken. Financieel gezien is de verwachting dat er veel gaat veranderen in de geldstromen vanuit de overheid, de financiering vanuit de AWBZ en de gevolgen van de bezuinigingen die nu al ingezet zijn. Wat betreft de financiën rondom de unielocatie is de stichting zeer actief in het zoeken van financiële partners, fondsen en sponsoren. Beide Bijna Thuis Huizen onder één dak De volgende redenen hebben ons doen besluiten te gaan zoeken naar één locatie voor beide Bijna Thuis Huizen: -‐ de toegenomen onbereikbaarheid van een van onze locaties (Gierstraat) -‐ te zijner tijd wordt het pand aan de Gierstraat van de hand gedaan door de huidige eigenaren -‐ de eenzame positie van de vrijwilliger tijdens hun werk, zeker in de avonden en weekenden -‐ de vergrote afwezigheid van de beide coördinatoren vanwege de twee locaties De afgelopen jaren is een projectgroep unielocatie bezig geweest om een goed pand te zoeken, waarin de beide Bijna thuis Huizen die de stichting nu beheert onder één dak komen. Een zeer belangrijke voorwaarde om tot een unielocatie te komen is de eis, dat de unielocatie de sfeer van een Bijna Thuis Huis uitstraalt. Inmiddels zijn er al vele panden bekeken door de projectgroep. Men krijgt steeds meer duidelijk welk type panden wel en welke niet geschikt zijn om te dienen als unielocatie. Binnen nu en drie jaar wil de stichting een unielocatie realiseren.
6
Tot die tijd blijven beide huizen operationeel voor het ontvangen van gasten. Zowel intern als extern worden de beide huizen goed onderhouden. Een aantal kleine projecten zullen de uitstraling van beide huizen optimaliseren. Financiën Stichting Hospice Haarlem e.o. heeft naast vrijwillige arbeid ook financiële ondersteuning nodig van donateurs, particuliere giften en fondsen. Zonder een van deze twee pijlers heeft de stichting geen bestaansrecht. Vanaf 2009 heeft de stichting een aantal mogelijke financieringsbronnen onderzocht. Een daarvan was de vergoeding voor verblijfskosten in een Hospice door zorgverzekeraars. Nu, vier jaar later, heeft de stichting een goedlopende administratie rondom deze vergoeding en zijn de inkomsten daarvan een goede aanvulling op de vrijwillig bijgedragen inkomsten. Aangezien financiering ook sterk onder invloed staat van politieke ontwikkelingen, zal de stichting, naast investeren in sponsoring en fondsenwerving, de komende jaren veel moeten investeren in contacten met gemeenten, netwerk, landelijk overkoepelende vereniging en andere partijen die van invloed kunnen zijn op onze financiering. Huidige bronnen zijn: Ø Donateurs Ø Incidentele giften Ø Legaten, erfenissen Ø Fondsen Ø Giften in natura / korting van bedrijven Ø Verzekeringen van mensen met een aanvullende verzekering Ø Subsidie van de overheid (lokaal en landelijk) Ø Eigen bijdrage van gasten die opgenomen worden in een van de beide BTH’s Subsidie overheid. Sinds 2007 is er een subsidieregeling vanuit VWS die inmiddels iets meer dan de helft van onze huidige begroting dekt. De rijksoverheid neemt daarbij het standpunt in, dat de zorg in Bijna Thuis huizen en onze zorg bij mensen thuis, in principe vrijwilligerszorg is. Dat onderschrijven wij. Ook gaat de overheid er van uit dat de subsidie geen alle kosten dekkende subsidie is. In de praktijk van de financiën betekent dit voor ons dat de exploitatie voor tweederde “drijvend gehouden’’ wordt door bovengenoemde bronnen van inkomsten. Ontwikkelingen Het is op dit moment onduidelijk of en hoe de subsidieregeling van VWS op de langere termijn stand houdt. Het lijkt bijna onvermijdelijk dat gemeenten straks de rol van VWS overnemen en onze zorg onder de reikwijdte van de WMO komt. Tegelijkertijd nemen steeds meer zorgverzekeraars verblijfskosten in een Hospice op in hun aanvullende polissen. Feitelijk is het zo, dat we 34 % van onze exploitatie uit andere bronnen dan de rijkssubsidie moeten verkrijgen als we het niveau van de begroting van afgelopen jaar willen handhaven. Het leeuwendeel werd en wordt gefinancierd via fondsen en giften. De afgelopen jaren is gebleken dat we, naast de tegemoetkoming in onkosten van coördinatie en huisvesting door de overheid met behulp van goede gevers prima in staat zijn gebleken onze eigen broek op te houden. De komende jaren echter, zullen we ons moeten richten op intensief contact met gemeente. Regeren is vooruitzien. Dat geldt zeker ook op financieel gebied. De verwachting is, dat binnen vijf jaar de subsidie van de rijksoverheid terecht komt bij de lokale gemeentes. Voor onze stichting geldt, dat zij tegen die tijd aan moet kloppen bij minstens vijf gemeenten…
4) Samenvatting
7
Het beleidsplan 2013/2016 is geschreven als leidraad voor de ontwikkeling van onze Hospice zorg de komende jaren. Het is gebaseerd op een analyse van onze sterke en zwakke punten en van wat om ons heen gebeurt. We hebben een goedlopende organisatie, die zijn bestaansrecht ontleent aan de grote inzet van vele vrijwilligers, vrijwillig kapitaal en een team van medewerkers die professioneel en met hart voor de het Hospice veel werk verzet. Voor onze doelgroep en zijn naasten en om richting te geven aan alle betrokkenen bij het Hospice is dit beleidsplan geschreven. Het beleidsplan wordt geschreven met een doel en het doel voor de komende jaren is vasthouden, verbreden, verdiepen en vernieuwen. Die bereiken we door alle –in dit beleidsplan genoemde - acties te ondernemen.
8
5) Bijlagen Bijlage I: SWOT-analyse
Sterke kanten: -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Focus op kwaliteit van leven in laatste levensfase Wensen van doelgroep staat centraal Belangeloosheid & dienstbaarheid Herkenbaar en maatschappelijk belangrijk doel Meedenkend, bekwaam, flexibel, creatief personeel Degelijk beleid Goed geschoolde en gemotiveerde vrijwilligers Goed imago bij belanghebbenden Korte lijnen binnen kleine organisatie Snelle reactie op aanvragen 24/7 Kleinschaligheid en intieme sfeer beide Bijna Thuis Huizen Partner van anderen in de palliatieve zorg waarbij zorgvrager centraal staat Goede relatie met onze donateurs en fondsen
Kansen: -‐ -‐ -‐
-‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Politieke trend: toename informele zorg Rol gemeenten Diverse doelgroepen (dementie, psychiatrie, verst. beperking) zullen meer beroep gaan doen op vrijwillige inzet Genoeg aanmeldingen nieuwe vrijwilligers 25 jarig bestaan Hospice Haarlem e.o. Unielocatie zorgt voor juiste randvoorwaarden inzake missie en doel Uitdragen van opgebouwde kennis en ervaring Innemen centrale positie netwerk (onze kernwaarden moeten leidend zijn)
Zwakke kanten: -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Beperkingen in inzet per dag in zorg bij mensen thuis qua tijd en frequentie Onvoldoende bekendheid zowel in naam als in diensten bij 1e en 2e lijnzorg Te afhankelijk van derden inzake adequate/alerte palliatieve terminale zorg Onvoldoende bij burger bekend wat Hospice is en doet Nazorg en feedback van gasten/families/ vrijwilligers inzake onze bedrijfsvoering Telefonische bereikbaarheid Complementaire zorg in BTH’s nu nog té basic Huisvesting: twee locaties Financieel gezien, afhankelijkheid van andere partijen om adequate unielocatie te realiseren.
Bedreigingen: -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Bezuinigingen vanuit overheid Verdunning van de subsidie als gevolg van aanwas nieuwe VPTZ-organisaties Marktwerking zorg Medicalisering / protocolisering van de palliatieve terminale zorg Toename administratie Afname flexibiliteit en tijd vrijwilligers Afhankelijkheid van verwijzers, Verliezen van identiteit Bijna Thuis Huis
9
Bijlage II Cijfers Stichting Hospice Groep Haarlem 2012
Woonplaatsen zorgvragers 2012 Haarlem
108 36 Heemstede Gemeente Bloemendaal 6 Zandvoort, Bentveld 8 Elders 15 0 Onbekend Totaal 173 Verwijzers van zorgvragers 2012
2012 Thuis 72 31 BTH Gierstraat BTH Dreef 46 Totaal 149 Zowel thuis als in BTH 8 Wat extra feiten: -‐86% van de aanmeldingen leidde tot z orginzet. Patiënt zelf Mantelzorg Wijkverpleging Huisartsen Ziekenhuizen Oncologie Anders Onbekend Totaal
2 37 40 16 39 16 0 23 173 Plek waar wij zorg verleenden
2011 94 34 7 4 20 2 161 2011 7 35 37 14 43 10 2 13 161 2011 58 42 37 137 3
2010 101 21 11 5 15 153 2010 3 23 33 23 48 10 5 8 153 2010 57 35 37 129 6
-‐Van de aanmeldingen was 55% vrouw en 45% man. -‐De gemiddelde leeftijd van de mensen die ondersteund zijn, was 74 jaar. -‐Bij 79% van de aanmeldingen was de diagnose: kanker -‐De bezettingsgraad van de Bijna Thuis Huizen was 84% (in 2010: 83%)
10
