Beleid Infrastructuur en Milieu

Beleid Infrastructuur en Milieu

Memo Aan Van Datum Opgesteld door Zaaknummer Bijlagen Onderwerp

: : : :

Gemeenteraad College van burgemeester en wethouders, gemeenteraad 8 december 2015 Rikkert Snitselaar 40408 : 1. Infomemo verkabeling d.d. 3 oktober 2013 (deel 1) 2. Infomemo verkabeling d.d. 11 maart 2014 (deel 2) : Infomemo verkabeling 50 kV hoogspanningslijn - deel 3

Inleiding Met deze memo willen wij u nader informeren over de stand van zaken met betrekking tot het dossier verkabeling 50 kV hoogspanningslijn kern Ede. Op dit moment is dit dossier nog niet rijp voor besluitvorming in de raad, aangezien er geen duidelijkheid is over de verdeling van de kosten tussen het Rijk en de gemeente. Middels voorliggende informatiememo wordt invulling gegeven aan de agendering van dit onderwerp op de Lange Termijn Planning voor de raadsvergaderingen van 26 november en 10 december. Voor meer achtergrond over de verkabeling verwijst het college u naar de voorgaande memo’s van 3 oktober 2013 en 11 maart 2014 (zie bijlagen) die u eerder van het college heeft ontvangen.

Stand van zaken verkabelingsregeling De verkabelingsregeling maakt onderdeel uit van de Wet STROOM (Elektriciteits- en Gaswet). Plenaire behandeling van het wetsvoorstel heeft afgelopen september plaatsgevonden. Naar aanleiding van de lobby van ondermeer het Platform Hoogspanning, waar Ede lid van is, is de 25% eigen bijdrage van gemeenten in de kosten voor verkabeling geschrapt uit de wet. Dit naar aanleiding van het aannemen van het amendement Mulder/Vos. De gemeentelijke bijdrage zal, 1 na overleg met gemeenten en na voorhang van de uitkomst aan de Tweede Kamer, bij AMvB nader worden uitgewerkt. Het wetsvoorstel ligt momenteel met de aangenomen aanpassing voor behandeling in de Eerste Kamer. Inwerkingtreding van de wet is voorzien op 1 januari 2016. De AMvB waarin de kostenverdeling gaat worden geregeld wordt volgens de amendementtekst uiterlijk 6 maanden nadat de wet van kracht is geworden vastgesteld. In de zomer van 2016 is er dus waarschijnlijk meer inzicht in wat het de gemeente Ede gaat kosten om de hoogspanningslijn onder de grond te krijgen. Ondertussen neemt Ede (via het Platform Hoogspanning) actief deel aan de lobby richting Den Haag om tot een voor Ede zo gunstig mogelijke regeling te komen.

Verdere aanpak De lijn is nu dat we afwachten hoe de AMvB er uit komt te zien waarin de gemeentelijke bijdrage van de verkabeling wordt vastgelegd. We hebben nu immers geen inzicht in de concrete bedragen waar het om gaat. Aspecten als (financiële) draagkracht en inwonersaantallen zullen waarschijnlijk een rol gaan spelen in het bepalen van de gemeentelijke bijdrage waardoor het nu reserveren van gelden onverstandig lijkt. Na de zomer van 2016 hopen we voldoende informatie te hebben om de raad een gefundeerde keuze te laten maken. Ondertussen gaan we bij netbeheerder Liander offerte aanvragen voor een verkennend vooronderzoek om de tracékeuze te bepalen en een betere inschatting te krijgen van de totale kosten die met de verkabeling zijn gemoeid. Met deze aanpak geeft het college invulling aan de motie Hoogspanningslijnen zoals aangenomen in de raadsvergadering van 12 november 2015.

1

Dit loopt officieel via de VNG, maar ook het Platform Hoogspanning zit aan tafel.

Ruimtelijk Beleid

Memo Aan Van Datum Projectnummer Bijlagen

Onderwerp/ Bestandsnaam

: : : : :

College van burgemeester en wethouders Rikkert Snitselaar, Adviseur geluid, luchtkwaliteit en externe veiligheid 3 oktober 2013 n.v.t. 1. figuur ligging 50 kV hoogspanningslijn 2. brief van Ministerie van EZ van 12 september 2013: Uitkoop en verkabeling : Infomemo B&W verkabeling 50 kV hoogspanningslijn, Ede

Door middel van deze memo wil ik u informeren over de stand van zaken met betrekking tot het dossier hoogspanningslijnen.

Inleiding Volgens het RIVM wijst internationaal onderzoek erop dat kinderen die dichtbij bij bovengrondse hoogspanningslijnen wonen meer kans hebben om leukemie te krijgen. Dit is echter niet 100% bewezen. Voor andere aandoeningen zijn geen aanwijzingen voor verhoogde kansen. Boven de kern van Ede loopt een 50 kV hoogspanningslijn van Ede-Noord (Knuttelweg) via de Zeeheldenbuurt, Indische buurt, Klaphek en Galvanistraat naar de Pascalstraat waar de lijn ondergronds via de Rietkampen in zuidelijke richting loopt en te zuiden van de A12 weer boven de grond komt en doorloopt langs Wageningen naar Dodewaard. In de bijlage is de ligging van de 50 kV bovengrondse hoogspanningslijn binnen de kern van Ede weergegeven. Naast winst op het gebied van gezondheid heeft het verkabelen (ondergronds leggen) voordelen van esthetische/stedenbouwkundige aard en biedt het (in beperkte mate) kansen om percelen gelegen onder of bij de masten van de hoogspanningslijn te ontwikkelen.

Voorgeschiedenis De gemeente is al jaren op zoek naar financiële middelen om de 50 kV hoogspanningslijn te verkabelen. Hieronder een opsomming van de ontwikkelingen van de laatste jaren: •

•

•

•

1

geschatte kosten voor het ondergronds brengen van de hoogspanningslijn (peildatum 2009): € 5 mln, opbrengsten: € 250.000,-- vanuit verkoop van gemeentegrond en € 450.000,-- bijdrage tengevolge van particuliere ontwikkelingen (alle bedragen peildatum 2009)1; Naar aanleiding van raadsvragen van de VVD-fractie over de verkabeling en over veiligheidsrisico’s besluiten B&W op 15 september 2009: ‘Vanwege het ontbreken van middelen voorlopig af te zien van verdere pogingen tot het ondergronds brengen van de 50 kV hoogspanningsleiding in de bebouwde kom van Ede’ en ‘Geen brief te sturen aan de netwerkbeheerder met het verzoek om zodanige doeltreffende voorzieningen te treffen dat het inklimmen van de masten niet mogelijk is dan wel bemoeilijkt wordt.’; 18 maart 2013 heeft B&W een brief naar de provincie Gelderland gestuurd met de vraag om een financiële bijdrage vanuit de NUON-gelden voor de verkabeling van de 50 kVlijn. Dit naar aanleiding van de toezegging van de provincie om ruim € 1 mln beschikbaar te stellen aan de gemeente Apeldoorn om een hoogspanningslijn te verkabelen; 25 maart 2013 raadsvragen (fractie ChristenUnie) naar aanleiding van de brief van B&W aan de provincie Æ antwoord: provincie onderzoekt momenteel wat de omvang van het probleem in heel Gelderland. B&W wacht die reactie af.

Kosten voor verkabeling op peildatum 2013 worden ingeschat op € 6 mln. De opbrengst van grondverkoop e.d. zal naar verwachting gezien het huidig economisch klimaat naar beneden bijgesteld moeten worden.

Blz. 2

Nieuwe informatie en landelijke verkabelingsprogramma en uitkoopregeling Op 16 april 2013 heeft minister Kamp (EZ) een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met als onderwerp ‘Wonen in de buurt van hoogspanningsverbindingen’, waarin een voorstel wordt gedaan voor een landelijk verkabelingsprogramma en een uitkoopregeling voor 110 en 150 kV lijnen. Dit voorstel is besproken in het algemeen overleg van 22 mei 2013. Uit het verslag blijkt dat de heer Leegte (VVD) de problematiek bij 50 kV lijnen (Ede wordt met naam en toenaam genoemd) aan de orde stelt en dat de minister toezegt ook deze lijnen mee te nemen in het plan: De heer Leegte (VVD): "....Ik heb nog wel een aanvullend punt. We spreken over 380 kV en over 150 kV, maar in Nederland is er ook een knelpunt over de 50 kV. Er is zo'n 150 kilometer aan leidingen van regionale netbeheerders waarbij ook knelpunten zijn, bijvoorbeeld in de gemeente Ede. Kan de minister in de totaaloplossing voor de 380 kV en de 150 kV meteen de 50kVleidingen meenemen, zodat we na dit AO één oplossing hebben voor alle infrastructuur op het gebied van de elektriciteit in Nederland?" Reactie Minister Kamp: "....De heer Leegte zei dat het gaat om hoogspanningsverbindingen van 110, 150, 220 en 380 kV, maar dat er ook nog hoogspanningsverbindingen zijn van 50 kV. Dat is waar. Dat zijn er niet veel. In Ridderkerk en in Ede hebben wij ze. Ze zijn niet van TenneT maar van andere beheerders. Het zegt de bewoners niet veel of een kabel nu van TenneT is of van een ander en of daar nu 110 kV doorheen gaat of 50 kV. Ik heb bekeken wat dit nu zou betekenen. Kabels over een halve kilometer extra onder de grond brengen is bij 110 kV en hoger niet mogelijk, maar bij 50 kV wel. Als je dat doet en er blijven nog zeven huizen over die je ook wegkoopt volgens dezelfde systematiek als wij hier doen, denk ik dat wij dat kunnen meenemen omdat de bedragen die ik heb genoemd allemaal maximumbedragen zijn. Daarbij ga ik ervan uit dat iedereen die het aanbod krijgt om uitgekocht te worden, dat accepteert en dat iedere gemeente meebetaalt en meewerkt met het bestemmingsplan. Het zal vast zo zijn dat sommige mensen zich niet willen laten uitkopen en dat sommige gemeenten niet willen meewerken, dus dan houd ik wat geld over. Ik ben bereid om dat in die 50kV-verbindingen te steken, waarmee zij dus worden meegenomen in het totale plan.

Uit het algemeen overleg is gebleken dat brede steun van de politieke partijen is voor het voorstel. De minister heeft toegezegd om de regelingen, die nodig zijn om het voorstel uit te voeren, verder uit te werken. Uitvoering van het voorstel start in 2017.

Inhoud van het programma Op 12 september 2013 heeft de gemeente een brief gekregen van het ministerie van EZ waarin de 50 kV lijn van Ede wordt genoemd als zijnde een lijn die in aanmerking komt voor het verkabelingsprogramma. Volgens de brief liggen in het buitengebied van de gemeente geen woningen direct onder overige hoogspanningslijnen. Verkabeling Verkabeling is van toepassing op 50/110/150 kV verbindingen die door bewoond gebied van bevolkingskernen lopen. Voor verkabeling regelt het voorstel van het kabinet dat 75% van de kosten die de netbeheerder maakt in rekening mag worden gebracht bij afnemers via de transporttarieven. De gemeente is verantwoordelijk voor de resterende 25% van de kosten die de netbeheerder maakt. Dit betekent niet dat de gemeente per definitie zelf de kosten moet betalen, maar wel dat de gemeente zorgt dat het benodigde bedrag bijeenkomt. Uitkoop Uitkoop is van toepassing op alle woningen loodrecht onder 50/110/150 kV verbindingen buiten de bevolkingskernen. Bewoning van het betreffende pand moet vervolgens door de gemeente planologisch onmogelijk worden gemaakt en het pand moet eventueel worden gesloopt. Uitkoop geschiedt op vrijwillige basis vanuit de bewoner. Na controle blijkt inderdaad dat binnen de gemeente Ede geen woningen loodrecht onder een hoogspanningslijn liggen. Deze regeling is dan ook niet aan de orde voor Ede.

Tot slot Op 5 november 2013 organiseert het ministerie van EZ een informatiebijeenkomst om alle betrokken gemeenten een uitgebreide toelichting te geven en de mogelijkheid te bieden om vragen te stellen. Rikkert Snitselaar zal namens de gemeente Ede aan deze bijeenkomst deelnemen. Hij neemt dit dossier over van Arie van den Andel. Na de bijeenkomst van 5 november wordt het college door de portefeuillehouder nader geïnformeerd over de uitkomsten van de bijeenkomst en de mogelijke gevolgen voor de gemeente Ede.

schaal = 1 : 10000

452000

Ligging hoogspanningslijn 50 kV, Ede

400 m

19 sep 2013, 15:38

0m

451000

450000

449000

173000

174000

Gemeente Ede

172000 Wegverkeerslawaai - RMW-2012, [handige informatie - Ligging hoogspanningslijn 50 kV, Ede] , Geomilieu V2.13

f kkQj 1

Skçr

ONTVANGEN 1 7 SEP 2013 23092013 Ministerie van Economische Zaken

> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energiemarkt

Gemeente Ede tav. portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening Postbus 9022 6710 HK EDE GLD

Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

r '•'

1

Om. Datum 12 september 2013 Betreft Uitkoop en verkabeling

1

Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Factuuradres Postbus 16180 2500 BD Den Haag Overheidsidentificatienr 00000001003214369000 T 070 379 8911 (algemeen) www.rijksoverheid.nl/ez Behandeld door drs. M.E. Reuver

Geachte heer, mevrouw,

T 070 379 6723 F 070 379 7841 m.e.reuver©minez.nl

In de loop van de tijd zijn er situaties ontstaan waar woningen en hoogspanningsverbindingen zich zeer dicht bij elkaar bevinden. Volgens onze Ons kenmerk DGETMEM / 13153241 gegevens is dit ook het geval in uw gemeente. Zoals u wellicht weet, heeft het kabinet een voorstel ontwikkeld om bewoners zoveel mogelijk te ontlasten van Uw kenmerk bestaande hoogspanningsverbindingen die door woongebieden lopen. Op basis Bijlage(n) van dit voorstel komen woningen in uw gemeente in aanmerking voor een uitkoopregeling en/of zijn er hoogspanningsverbindingen die in aanmerking komen om onder de grond gebracht te worden. De brief van 16 april 2013 van de Minister van Economische Zaken aan de Tweede Kamer waarin het voorstel omschreven staat, vindt u als bijlage. Op 22 mei jI. heeft de Minister over dit voorstel gesproken met de Tweede Kamer. Daaruit bleek brede steun van de politieke partijen voor het voorstel. De Minister heeft toegezegd om de regelingen, die nodig zijn om het voorstel uit te voeren, verder uit te werken. Uitvoering van het voorstel start in 2017. Deze brief is bedoeld om u te informeren over de achtergrond en de inhoud van dit voorstel, over de mogelijkheden die het voorstel u als gemeente biedt en over het verdere proces. Daarnaast willen we u vragen de gegevens voor uitkoop en verkabeling in uw gemeente te controleren. Op 5 november 2013 organiseert het ministerie van Economische Zaken een informatiebijeenkomst om aan alle betrokken gemeenten een uitgebreide toelichting te geven en de mogelijkheid te bieden om vragen te stellen. Graag nodig ik u uit om aanwezig te zijn bij deze bijeenkomst. Waarom dit voorstel? De hoge bevolkingsdichtheid van Nederland in combinatie met de vraag naar elektriciteit en het bijbehorende transportnetwerk hebben ertoe geleid dat in de loop van de tijd situaties zijn ontstaan waar woningen en hoogspanningsverbindingen zich zeer dicht bij elkaar bevinden. Bij de aanleg van nieuwe hoogspanningsverbindingen is het beleid om woningen zoveel mogelijk te vermijden. Dit is het zogenaamde voorzorgsbeleid ten aanzien van magneetvelden dat sinds 2005 gehanteerd wordt. Er is zodoende een groot verschil ontstaan Pagina 1 van 5

23092013

Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Directie Energiemarkt

tussen het beleid voor nieuwe verbindingen en voor bestaande verbindingen. Het kabinet heeft een voorstel ontwikkeld om hier wat aan te doen en zo het verschil tussen bestaande en nieuwe situaties te verkleinen.

DGETM-EM / 13153241

Het is belangrijk om te benadrukken, zoals de Minister ook in zijn brief doet, dat er in Nederland nergens sprake is van een onveilige situatie. Regelmatig wordt in de discussies over wonen in de buurt van hoogspanningsverbindingen verwezen naar gezondheids- of veiligheidsrisico's. Nergens worden echter normen overschreden. Dit is dan ook niet de reden voor het kabinet om dit voorstel te doen. Het kabinet erkent wel dat er een maatschappelijke wens is ontstaan om ook bij bestaande verbindingen bewoners te ontlasten. Wat is het voorstel? Het voorstel is een combinatie van het ondergronds brengen van verbindingen (verkabeling) en het uitkopen van woningen. Het uitgangspunt is om waar mogelijk hoogspanningsverbindingen te verkabelen. Dat is echter niet bij alle verbindingen mogelijk of (financieel) proportioneel. Verkabeling is van toepassing op 50/110/150 kV verbindingen die door bewoond gebied van bevolkingskernen lopen. Verbindingen van 220/380 kV kunnen niet ondergronds gebracht worden. Bewoners die direct onder deze verbindingen wonen, met andere woorden waar de hoogspanningslijnen loodrecht boven de woning hangen, kunnen een aanbod tot uitkoop krijgen. Dit laatste geldt ook voor bewoners onder 50/110/150 kV buiten bevolkingskernen. Beide regelingen gaan uit van vrijwilligheid. Geen enkele bewoner wordt door de uitkoopregeling gedwongen te verhuizen en geen enkele gemeente wordt gedwongen om te verkabelen. In de brief van de Minister staat een uitgebreidere toelichting in welke situaties verkabeld kan worden en voor welke situaties uitkoop een optie is. Tijdens het Kamerdebat heeft Minister Kamp aangegeven ook bovengrondse verbindingen van 50 kV aan de regeling toe te voegen. Vanwege de huidige financieel-economische situatie zullen beide regelingen niet eerder dan per 1 januari 2017 van kracht worden. Dit biedt het kabinet de gelegenheid om de regelingen verder uit te werken in overleg met betrokken partijen en de Elektriciteitswet aan te passen voor verkabeling. Het biedt daarnaast gemeenten de tijd om een beslissing te nemen over uitkoop en/of verkabeling en om eventuele voorbereidingen te treffen. Wat betekent dit voor uw gemeente? Bij zowel uitkoop als verkabeling heeft de gemeente een belangrijke rol bij de uitvoering. In de bijlage treft u de gegevens aan over uitkoop en/of de gegevens over verkabeling voor uw gemeente zoals wij die kennen. Als er woningen in aanmerking komen voor de uitkoopregeling, ziet u de adressen in de bijlage. Als een 50/110/150 kV verbinding in uw gemeente in aanmerking komt voor verkabeling, treft u van de betreffende verbinding een kaart. De gegevens zijn indicatief. Het is mogelijk dat er woningen tussen staan, die zich niet direct onder de verbinding bevinden, of juist woningen ontbreken die wel aan dit criterium

Pagina 2 van 5

23092013


voldoen. Voor de uitwerking van de regeling is het van belang dat de gegevens kloppen. Ik zou het zeer op prijs stellen als u de gegevens voor uw gemeente wilt controleren op juistheid en uw reactie aan EZ wilt sturen via het mailadres onderaan deze brief.

DGETM-EM / 13153241

UitkooD is van toepassing op alle woningen loodrecht onder 220/380 kV hoogspanningsverbindingen en op woningen onder 50/110/150 kV verbindingen buiten de bevolkingskern. Het gaat uitdrukkelijk alleen om woonhuizen. Als een bewoner in aanmerking wil komen voor uitkoop, meldt hij zich bij zijn gemeente. Aan uitkoop stelt het kabinet de voorwaarde dat de woning na uitkoop niet opnieuw bewoond mag worden. Wij zien vooralsnog twee opties om aan deze voorwaarde te voldoen: herbestemming waardoor het pand een andere functie krijgt of herbestemming én sloop van het pand. Indien de gemeente niet aan deze voorwaarde wil voldoen, stelt het Rijk geen geld beschikbaar voor uitkoop van deze woning. Als de gemeente bereid is tot herbestemming en eventueel sloop, krijgt de bewoner op zijn verzoek een aanbod tot uitkoop van de gemeente. Hoe de hoogte van het aanbod wordt vastgesteld, zal nog nader worden besproken. Vervolgens zorgt het Rijk dat de gemeente het benodigde bedrag krijgt. Hiervoor reserveert het kabinet vanaf 2017 geld op de Rijksbegroting. Verkabeling is van toepassing op 50/110/150 kV verbindingen die door bewoond gebied van bevolkingskernen lopen. Voor verkabeling regelt het voorstel van het kabinet dat 75% van de kosten die de netbeheerder maakt, in rekening mogen worden gebracht bij afnemers via de transporttarieven. De gemeente is verantwoordelijk voor de resterende 25% van de kosten die de netbeheerder maakt. Dit betekent niet dat de gemeente per definitie zelf deze kosten moet betalen, maar wel dat de gemeente zorgt dat het benodigde bedrag bijeenkomt. Overigens als een gemeente op dit moment zou willen verkabelen, komen de kosten voor 100% voor rekening van de gemeente. Hoe gaat het verder? De komende tijd werken wij verder aan de vormgeving van de uitkoopregeling en de benodigde wetswijziging voor verkabeling. Op 5 november organiseren we in de ochtend voor uitkoop en in de middag voor verkabeling een bijeenkomst om aan alle betrokken gemeenten een uitgebreide toelichting te geven en de mogelijkheid te bieden om vragen te stellen. TenneT, de landelijk netbeheerder, zal bij de bijeenkomst over verkabeling aanwezig zijn om toelichting te geven op de praktijk van verkabeling. Tot nu toe heeft het ministerie nog geen specifieke informatie verstrekt aan bewoners. Omdat de gegevens indicatief zijn verzoeken wij u dit ook nog niet te doen. Tijdens de bijeenkomst kunnen we afspraken maken over communicatie met bewoners.

Pagina 3 van 5

23092013


Verzoek om reactie Ik verzoek u om aan te geven of u interesse heeft om deze informatiebijeenkomst over uitkoop en/of verkabeling bij te wonen en of onze gegevens juist zijn. Graag verneem ik zo spoedig mogelijk en uiterlijk 4 oktober of u wel of niet aanwezig bent, of dat een afgevaardigde van uw gemeente aanwezig kan zijn, via uitkooDenverkabelingminez.nl. Na aanmelding ontvangt u verdere praktische informatie over de informatiebijeenkomst.

DGETM-EM / 13153241

Indien u vragen heeft dan kunt u die bij aanmelding stellen zodat wij hiermee rekening kunnen houden bij de voorbereiding van de informatiebijeenkomst. Uiteraard kunt u ons ook telefonisch bereiken via 070 3798911.

Met vriendelijke groet,

Mevr. mr. drs. J.H. Brouwer MT-lid directie Energiemarkt

Pagina 4 van 5

4

23092013

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2012-2013

31 574

PKB Randstad 380 kV verbinding Haarlemmermeer Oost

Nr. 29

BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 16 april 2013 Onlangs heeft uw Kamer mij verzocht (Kamerstuk 31 574, nr. 28) uitsluitsel te geven over een uitkoopregeling voor woningen die zich onder of in de nabijheid van hoogspanningsverbindingen bevinden. In de zomer van 2011 heeft de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie aangegeven (Kamerstukken 112010/11,31 574, nr. 18) een regeling uitte werken om bewoners zoveel mogelijk te ontlasten van hoogspanningsverbindingen die door woongebieden lopen en daarbij de betaalbaarheid van de energievoorziening in gedachten te houden. Deze toezegging volgde op éen hoorzitting van uw Kamer en een brief van TenneT aan uw Kamer over deze problematiek. In deze brief schets ik u het voorstel voor een verkabelingsprogramma en uitkoopregeling zoals ik dat heb uitgewerkt conform de toezegging van mijn voorganger. Het programma en de regeling zullen starten in 2017. Het kabinet kiest voor deze termijn vanwege de huidige staat van de overheidsfinanciën en de inkomensposities van burgers en bedrijven.

Aanleiding Nederland kent een hoge bevolkingsdichtheid en een bijbehorend dicht transportnetwerk voor elektriciteit. Dit heeft ertoe geleid dat in de loop van de tijd situaties zijn ontstaan waar woningen en hoogspanningsverbindingen dicht bij elkaar staan. Deze situaties zijn niet door toedoen van één partij ontstaan. Tenneî heeft op grond van de wet de verantwoordelijkheid om te zorgen voor voldoende hoogspanningsverbindingen om daarmee te kunnen voldoen aan de vraag naar transport van, elektriciteit. Gemeenten hebben bestemmingsplannen vastgesteld waarmee wonen onder hoogspanningsverbindingen is toegestaan. Er zijn wijken onder of tegen verbindingen aangebouwd. Burgers hebben de keuze gemaakt om een woning te betrekken in de buurt van hoogspanningsverbindingen.

kst-31574-29 ISSN 0921 - 7371 s-Gravenha g e 2013

Tweede Kamer, vergaderjaar 2012-2013, 31 574, nr. 29

Er is in Nederland nergens sprake van een onveilige situatie. Vanuit de Europese Unie is een referentiewaarde' ten aanzien van de magneetveldsterkte bepaald voor bescherming van burgers. Aan deze referentiewaarde van 100 microîesla wordt in Nederland op alle voor het publiek toegankelijke plaatsen voldaan, dus ook bij (bestaande) hoogspannings verbindingen. Wel is er sprake van verschil van behandeling tussen relatief nieuwe verbindingen en bestaande verbindingen. Vô5r 2005 waren er bij de planning van hoogspanningsverbindingen en de ontwikkeling van woningbouw in de buurt van verbindingen nauwelijks beperkingen. Tegenwoordig wordt bij de bouw van nieuwe hoogspanningsverbindingen nadrukkelijker dan eerder naar de ruimtelijke inpassing gekeken. Bij het bepalen van nieuwe tracés wordt het zogenaamde voorzorgsbeginsel betrokken.2 Hierbij worden woningen (en andere «gevoelige bestemmingen») zoveel als redelijkerwijs mogelijk vermeden. Destijds is gekozen om het voorzorgsbeginsel te beperken tot nieuwe situaties, omdat maatregelen in bestaande situaties vaak maatschappelijk grote gevolgen hebben (bijvoorbeeld de verplaatsing van woningen of hoogspanningslijnen). Daar staat tegenover dat in nieuwe situaties vaak veel meer keuzemogelijkheden aanwezig zijn en dat preventie aanzienlijk goedkoper kan zijn dan sanering. Al met al is er op meerdere plaatsen een duidelijk verschil in ruimtelijke inpassing ontstaan tussen nieuwe en al bestaande hoogspanningsverbindingen. Voorstel aanpak uitkoop en verkabeling Met dit voorstel komt het kabinet vanaf 2017 tegemoet aan de maatschap pelijke wens om ook in bestaande situaties bewoners te ontlasten van hoogspanningsverbindingen. Dit voorstel biedt een structurele oplossing voor de meest directe gevallen van wonen in de buurt van hoogspanningsverbindingen. Het voorstel is een combinatie van het ondergronds brengen van verbindingen (verkabeling) en het uitkopen van woningen. Het uitgangspunt is om waar mogelijk hoogspanningsverbindingen te verkabelen. Buiten bevolkingskernen is het verkabelen van hoogspanningsverbindingen (financieel) echter niet proportioneel vanwege het relatief kleine aantal woningen. Daarom wordt buiten bevolkingskernen gekozen voor het uitkopen van het beperkte aantal woningen dat direct onder de geleiders staat. Binnen bevolkingskerqen is verkabelen (financieel) wel proportioneel. Nettechnisch is vérkabeling echter alleen verantwoord voor hoogspanningsverbindingen van 1101150 kV. Deze verbindingen zullen binnen bevolkingskernen dan ook worden verkabeld. Verbindingen van 220/380 kV kunnen op dit moment vanwege nettechnische redenen niet onder de grond worden gebracht. Woningen die direct onder de hoogspanningslijnen liggen bij verbindingen van 220/380 kV krijgen daarom, net als buiten bevolkingskernen, een aanbod tot uitkoop.

1 2

Aanbeveling (19991619/EG) Met het voorzorgbeginsel adviseert het Rijk sinds 2005 om nieuwe situaties te voorkomen waarin kinderen langdurig worden blootgesteld aan een magneetve)dsterkte die hoger is dan 0,4 microTesla.


23092013

1101

Verkabelingsprogramma Hoogspanningsverbindingen van 110 en 150 kV die door bewoond gebied van een bevolkingskern 3 lopen, komen in aanmerking voor verkabeling. Het gaat dus niet om verbindingen die bijvoorbeeld over een industriegebied, sportvelden of weiland lopen. Door het toepassen van deze en een aantal technische criteria, kan circa 135 kilometer bovengrondse verbinding verkabeld worden. De landelijke netbeheerder TenneT krijgt de taak om de verkabeling uit te voeren. De totale kosten voor verkabeling komen op ongeveer € 440 mln. Het totale programma zal in 15 jaar afgerond moeten zijn. Uitkoopregeling Woningen die direct onder de geleiders (de hoogspanningslijnen) staan van 220 en 380 kV verbindingen en 110 en 150 kVverbindingen buiten de bevolkingskernen, komen in aanmerking voor uitkoop. Hierbij is van belang dat er een structurele oplossing komt. Dat betekent dat de woning na uitkoop niet opnieuw op de woningmarkt komt. De gemeenten krijgen zodoende een nadrukkelijke rol. Een bewoner die wil verhuizen meldt zich bij de gemeente. Het Rijk stelt uitsluitend geld beschikbaar voor de uitkoopregeling aan de betrokken gemeenten als die besluiten tot verwijderen van de woonfunctie (door herbestemming en/of sloop). Op die manier kan er, afhankelijk van de lokale situatie en wensen, maatwerk geleverd worden. De regeling heeft een looptijd van 5 jaar. Het gaat bij dit voorstel om circa 400 woningen. De kosten zijn ongeveer € 140 mln. Financiering De totale kosten van de regelingen bedragen € 580 mln.: € 440 mln voor verkabeling en € 140 mln, voor uitkoop. Dit zijn maximale kosten, uitgaande dat alle gemeenten bijdragen aan verkabeling en dat alle bewoners uitgekocht willen worden. De kosten worden in het voorstel gedragen door de Rijksoverheid, gemeentes, burgers en bedrijven. Voor verkabeling voorziet het voorstel in een bijdrage van de betrokken gemeenten van 25% van de kosten, omdat verkabeling lokale voordelen oplevert. De verbindingen verdwijnen immers onder de grond. Indien de gemeente niet voorziet in deze drempelbijdrage, zal de verkabeling in die gemeente niet plaatsvinden. De overige kosten (€ 330 mln) kan TenneT, na een wetswijziging, doorberekenen in de transporttarieven. Deze kosten lopen enkele tientallen jaren mee in de tarieven van TenneT. Door verkabeling stijgt de kapitaalsbehoefte van TenneT met maximaal € 100 mln. Het uitvoeren van het verkabelingsprogramma leidt tot hogere uitgaven voor burgers en bedrijven als gevolg van hogere transporttaneven voor elektriciteit. Aan de hand van de huidige methode voor tariefregulering die de Autoriteit Consument en Markt (ACM) voor TenneT hanteert, zijn de effecten van verkabeling voor afnemers berekend. Het effect op de tarieven van kleinverbruikers loopt naar verwachting tijdens deze periode op tot een maximum van ongeveer € 1,30 euro extra per jaar en zal daarna weer afgebouwd worden. Voor een gemiddelde grote industriële verbruiker, met uitzondering van de energie-intensieve industrie, stijgt de rekening volgens hetzelfde systeem tot € 15.000 per jaar. Hoewel het voor alle afnemers een verhoging van slechts 0,5 â 1 procent van de totale Aansluiting is gezocht bij de definitie van bevolkingskernen van het centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Centraal Bureau voor de Statistiek, «Bevolkingskernen in Nederland, 2008», Den Haag 2012.


3

11 ,

elektriciteitsrekening betreft, gaat het bij een klein aantal bedrijven in de energie-intensieve industrie toch om grote bedragen. Zoals eerder aan uw Kamer gemeld laat ik de mogelijkheden onderzoeken om via aanpassing van de tarievensystematiek voor Nederlandse grootverbruikers een vermindering van netkosten (waaronder de transportkosten) te bewerkstelligen. Uitkoop past niet bij de wettelijke taken van de netbeheerder TenneT, het aankopen en slopen van woningen zou een wezensvreemde taak voor TenneT zijn. De kosten kunnen daarom niet verrekend worden in de transporttarieven. Deze kosten zullen worden gedekt vanuit de algemene middelen. De uitgaven lopen via de EZ-begroting. Gezien het koopkrachtbeeld en de budgettaire situatie heeft het kabinet besloten dat de eerste uitgaven voor uitkoop en verkabeling in 2017 plaatsvinden. Deze termijn geeft TenneT, gemeenten, burgers en het Rijk de gelegenheid om de uitkoop en verkabeling goed voor te bereiden en in 2017 ook daadwerkelijk te beginnen. Afsluitend Het kabinet vindt het gezien de voorgeschiedenis van belang dat bewoners en gemeenten hiermee zekerheid krijgen. Om nadere duidelijkheid te verschaffen, bereid ik in overleg met betrokken partijen een wetswijziging voor vrkabeling voor en ontwerp ik een uitkoopregeTing, zodat beide tijdig in werking kunnen treden. Voor de volledigheid wijs ik erop dat met het verkabelingsprogramma wordt voldaan aan het uitruilbeginsel uit de Structuurvisie Elektriciteitsvoorziening III (SEV III). Dit beginsel houdt in dat voor elke kilometer nieuwe doorsnijding van een 220/380 kV hoogspanningverbinding ergens anders een kilometer 1101150 kV verkabeld moet worden. Bovenstaand verkabelingsprogramma voldoet ruimschoots aan dit beginsel. Over SEV III is overigens in 2010 aan uw Kamer toegezegd (Kamerstukken II 2009/10, 31 410, nr. 17) dat het gedurende de looptijd van 2010-2020 drie keer zal worden geëvalueerd. De eerste evaluatie zou plaatsvinden in 2012. Vanwege prioritering van werkzaamheden en omdat de voorbereiding meertijd in beslag nam dan voorzien, was het niet mogelijk om zoals toegezegd de evaluatie in 2012 te laten plaatsvinden. Inmiddels is de evaluatie gaande. Belanghebbende partijen zijn hierbij betrokken. Ik verwacht u voor het zomerreces 2013 te informeren over de resultaten van de evaluatie. De minister van Economische Zaken, H.G.J. Kamp


4

Ruimtelijk Beleid

Memo Aan Van Datum Projectnummer Bijlagen Onderwerp/ Bestandsnaam

: : : : : :

College van burgemeester en wethouders Rikkert Snitselaar, Adviseur geluid, luchtkwaliteit en externe veiligheid 11 maart 2014 S11103 1. Infomemo verkabeling d.d. 3 oktober 2013 Infomemo B&W verkabeling 50 kV hoogspanningslijn, Ede - deel 2

Inleiding Door middel van deze memo wil ik u nader informeren over de stand van zaken met betrekking tot het dossier 50 kV hoogspanningslijn kern Ede (voor de ligging: zie onderstaande figuur). Dit naar aanleiding van de raadsvraag waarin om verduidelijking over de wijze van financiering wordt gevraagd en het ambtelijk overleg met de netbeheerder (Liander) van 30 januari jongstleden. Voor meer achtergrond verwijs ik u naar mijn memo van 3 oktober 2013 (zie bijlage).

Figuur 1: Ligging 50 kV-lijn Ede (stippellijn).

Raadsvraag financiering Vanuit de VVD-raadsfractie is de vraag gekomen of de 75% bijdrage van het Rijk voor de verkabeling een ‘koekje van eigen deeg’ is. Betalen we de kosten via de netwerkbijdrage uiteindelijk zelf? Het ministerie zegt hier het volgende over: De totale kosten van de regelingen bedragen € 580 mln.: € 440 mln voor verkabeling en € 140 mln, voor uitkoop. Dit zijn maximale kosten, uitgaande dat alle gemeenten bijdragen aan verkabeling en dat alle bewoners uitgekocht willen worden. De kosten worden in het voorstel gedragen door de Rijksoverheid, gemeentes, burgers en bedrijven.

Blz. 2

Voor verkabeling voorziet het voorstel in een bijdrage van de betrokken gemeenten van 25% van de kosten, omdat verkabeling lokale voordelen oplevert. De verbindingen verdwijnen immers onder de grond. Indien de gemeente niet voorziet in deze drempelbijdrage, zal de verkabeling in die gemeente niet plaatsvinden. De overige kosten (€ 330 mln) kan TenneT, na een wetswijziging, doorberekenen in de transporttarieven. Deze kosten lopen enkele tientallen jaren mee in de tarieven van TenneT. Door verkabeling stijgt de kapitaalsbehoefte van TenneT met maximaal € 100 mln. Het uitvoeren van het verkabelingsprogramma leidt tot hogere uitgaven voor burgers en bedrijven als gevolg van hogere transporttarieven voor elektriciteit. Aan de hand van de huidige methode voor tariefregulering die de Autoriteit Consument en Markt (ACM) voor TenneT hanteert, zijn de effecten van verkabeling voor afnemers berekend. Het effect op de tarieven van kleinverbruikers loopt naar verwachting tijdens deze periode op tot een maximum van ongeveer € 1,30 euro extra per jaar en zal daarna weer afgebouwd worden. Voor een gemiddelde grote industriële verbruiker, met uitzondering van de energie-intensieve industrie, stijgt de rekening volgens hetzelfde systeem tot € 15.000 per jaar. Hoewel het voor alle afnemers een verhoging van slechts 0,5 â 1 procent van de totale elektriciteitsrekening betreft, gaat het bij een klein aantal bedrijven in de energie-intensieve industrie toch om grote bedragen. Zoals eerder aan uw Kamer gemeld laat ik de mogelijkheden onderzoeken om via aanpassing van de tarievensystematiek voor Nederlandse grootverbruikers een vermindering van netkosten (waaronder de transportkosten) te bewerkstelligen. Gezien het koopkrachtbeeld en de budgettaire situatie heeft het kabinet besloten dat de eerste uitgaven voor uitkoop en verkabeling in 2017 plaatsvinden. Deze termijn geeft TenneT, gemeenten, burgers en het Rijk de gelegenheid om de uitkoop en verkabeling goed voor te bereiden en in 2017 ook daadwerkelijk te beginnen.

Overleg met netbeheerder Liander en EZ: 2 opties Uit ambtelijk overleg met netbeheerder Liander en het ministerie van EZ volgt dat, zoals het er nu naar uitziet, de volgende opties mogelijk zijn aangaande de 50 kV-hoogspanningslijn: 1. Als Ede geen actie onderneemt zal Liander naar verwachting binnen een periode van 10 tot 15 jaar zelf de lijn ondergronds brengen. In de netstructuurplannen van Liander is namelijk opgenomen dat alle bovengrondse 50 kV-lijn op termijn worden vervangen door ondergrondse 20 kV-middenspanningskabels. Liander draagt de volledige kosten voor deze transitie. De enige benodigde bijdrage van de gemeente is medewerking bij de benodigde ruimtelijke procedures (bestemmingsplanwijzigingen, vergunningprocedures e.d.). 2. Wil Ede de hoogspanningslijn boven de kern van Ede eerder weg hebben, dan kan gebruik gemaakt worden van de verkabelingsregeling van het ministerie van EZ1. 25% van de totale kosten voor verkabeling is voor de gemeente Ede. De overige 75% wordt zoals hierboven beschreven gefinancierd vanuit een verhoging van de transporttarieven. De voorbereidingstijd tot aan de aanbesteding van het werk bedraagt volgens Liander circa 1 tot 1,5 jaar. Dit betekent dat als in 2015 begonnen wordt met de voorbereidingen (tracékeuze, ontwerp, bestek e.d.), de aanbesteding van het werk in 2017 kan plaatsvinden, zodra de regeling van kracht wordt. Uitvoering kan dan binnen een jaar plaatsvinden. Liander noemt als eerste grove schatting voor de totale kosten € 5 mln (peildatum 2014). Dit komt neer op een gemeentelijke bijdrage van € 1,25 mln. De bijdrage van Ede in de voorbereidingskosten is volgens Liander gering en kan naar verwachting betaald worden uit de bestaande milieubudgetten. In het verleden is de provincie Gelderland meerdere malen om een financiële bijdrage gevraagd. Steeds is dit verzoek afgewezen. Voor het laatst is per brief van 18 maart 2013 om een bijdrage gevraagd. Aanleiding hiervoor was de provinciale bijdrage aan de gemeente Apeldoorn voor een verkabelingsproject in Apeldoorn-Zuid. Uit navraag bij de gemeente Apeldoorn blijkt echter dat deze bijdrage gekoppeld is aan de herstructurering van een woonwijk en niet specifiek aan de verkabeling: de verkabeling is noodzakelijk om de wijk goed te kunnen herinrichten. Overigens heeft de provincie nog niet inhoudelijk gereageerd op onze laatste brief. Er is alsnog om een reactie gevraagd. De verwachting is echter dat het verzoek wederom zal worden afgewezen, aangezien de verkabeling van de 50 kV-lijn in Ede niet is gekoppeld aan een brede herontwikkeling van de stedelijke omgeving rond het hoogspanningstracé.

1

Hierbij ga ik er van uit dat de verkabelingsregeling van het Rijk per 1 januari 2017 in werking treedt. Uit navraag bij het ministerie van EZ blijkt dat het vrijwel zeker is dat de regeling er komt. De verwachting is dat nog voor de zomer van 2014 de Tweede Kamer per brief wordt geïnformeerd over de regeling.

Beleid Infrastructuur en Milieu

Recommend Documents