W E R K D O C U M E N T
BEIJEIDING NATUURGEBIEDEN DOOR SCHAPEN, PINKEN EN PAARDEN I N DE LAUWERSZEE
door R. Nouta
c-.
1981-295 Abb
december
14546
. , I & : ! : T E R I E
-.
.- * ! : S D I E N S T
A F D E L I N C
V A N V O O R
V E R K E E R D E
E N
W A T E R S T A A T
I J S S E L M E E R P O L D E R S
L A U W E R S Z E E - L E E U W A R D E N
Beweiding met s c h a p e n (De Rug)
Kavelnummer
M7-19
Oppervlakte
300 h e c t a r e
Beweidingsperiode
Een g e h e e l j a a r .
Bemes t i n g
Geen
Verpachting
Op j a a r b a s i s ; b i j s t e l l i n g b l i j f t f j a a r l i j k s m o g e l i j k 20,-,I P a c h t p r i j s p e r ha f Pachtsom f 6.000,--,' Per schaap f 40,-r P a c h t c o n t r a c t goedgekeurd d o o r d e Grondkamer v o o r Groningen o p 27 m a a r t 1981. EBn p a c h t e r , t e v e n s e i g e n a a r s c h a p e n , woont o p g r o t e a f s t a n d van h e t p e r c e e l ; n i e t b e z w a a r l i j k .
Veebezetting
1 5 0 Schapen
i
. .. Plantaardige produktie
Ziektes
Voedselaanbod meer dan voldoende. Schapen v e r k e r e n i n goede c o n d i t i e .
Geen
Beweiding
Begraasde p l a n t e n (veldopname P. S l a g e r ; 19 november 1981).
I
\ '
,Lolium p e r e n n e . .Festuca rubra Carex spec Juncus spec Poa s p e c Agrostis stolonifere Phragmites a u s t r a l i s Trifolium repens S a l i x spec Epilobium h i r s u t u m ' Chamaenerion a n g u s t i f o l i u m D a c t y l i s glomerata Puccinellia spec E l y t r i g i a pungens Calamagrostis epigejos. .' Aster t r i p o l i u m iHolcus lanatus . Taraxacum s p e c Salicomia europaea Rumex e r i s p u s ~ o n c h u sa r v e n s i s Alopecurus genicu l a t u s
-
-
-
--
-
-
-
--
-
-
-
Engels r a a i g r a s Rood zwenkgras Zeggen Russen Deemdgrassen Fioringras Riet Witte k l a v e r Wilgen Harig wilgeroosje Wilgeroosje Kropaar Kweldergrassen Strandkweek ( e n k e l e t o p p e n ) D u i n r i e t ( e n k e l e toppen) Zeeaster Echte w i t b o l Paardebloem Zeekraal Krulzuring Akkermelkdistel Geknikte v o s s e s t a a r t
P a c h t e r , t e v e n s e i g e n a a r schapen, i s t e v r e d e n o v e r behaalde r e s u l t a t e n . Pachter i s b e r e i d op d e z e l f d e v o e t (ook m e t een g r o t e r e v e e b e z e t t i n g ) bewei'ding v o o r t t e z e t t e n i n 1982. Beweidingsdruk kan v e e l hoger.
Kave L n u ~ m re
~1-15
Opparviakte
22 h e c t a r e
Semesxlng
Geen
Verpachting
Op j a a r b a a i s : b i j i c e l i i n g b l i j i c j a d r l i j k s n c g e l i j k Tachtprzjs f ' i;o,-T o z a l s pachcsom f.2.i 4 O . - , ,. . ?er pink .' f <;,:,-' P a ~ h c c u n c r s . 7: g o e d g e i ? , ; ~ l d o c : Se G?sndkamer voor F r i e j i a n d o ? 1 5 me1 i 5 B l . EBn p c h c e r , n o o n c , u p ' L-rc* a i s ~ a z dvsc h e t p e r c e e l . Edn i z d e n a a r c i n k r n . wocnc o g k ~ r c sa l s c a n d van hec parcea 1.
Veebeeet
2icg
Plancaardige produktie
Ziekces
. inubr - ".
rc;n voldoende. Pznkrn i n gcade : : o n d i c ~ ? ~ . f g r v ? e r d 2
Geen
3.
4
Beweiding
Begraasde planten (veldopname P. Slager, . 19 november 1981).
\
Lolium perenne . Poa spec .Agrostis stolonifera Phragmites australis Salix spec Festuca rubra Holcus lanatus Calamagrostis epigejas Carex spec Juncus spec Triglochin maraitima Alopecurus geniculatus Sonchus spec Cynosurus eristatus Dactylis glomerata Trifolium repens Trifolium dubium 1 Chamaenerion angustifoliurn Epilobium hirsutum Hippophae rhamnoides
:
Engels raaigras Beemdgrassen Fioringras Riet Wilgen Rood zwengras Echte witbol Duinriet (toppen) Zeggen Russen Zoutgras Geknikte vossestaart Melkdistels Karngras Kropaar Witte klaver Kleine klaver Wilgeroosje Harig wilgeroosje Duindoorn(wordt vertrapt)
Pachter / eigenaar pinken zijn tevreden over behaalde resultaten. Pachter is bereid op dezelfde voet beweiding voor te zetten in 1982. Beweidingsdruk kan hoger.
- 7 -
Beweiding met pinken (terrein ten oosten van Schildhoek)
Kavelnummer
,
M5-01
Oppervlakte
17.26.24 hectare
Beweidingsperiode
7 juni t/m 15 oktober.
Bemesting
Geen
Verpachting
Op jaarbasis: bijstelIing blijft jaarlijks mogelijk. Pachtprijs per ha. f 257,78 1 Totale pachtsom f 4.450,--: Per pink f 178,OO Pachtcontract goedgekeurd door de Grondkamer voor Groningen op 10 juli 1981. EBn pachter, woont op korte afstand van het perceel; in verband met regelmatig toezicht/controle, deze keuze. Drie eigenaren pinken, wonen op grote afstand perceel; niet bezwaarlijk.
Veebezetting
25 Pinken, aangevoerd in goede conditie, 14 pinken van 2 1& jaar, 11 pinken van _+ 2 jaar.
Plantaardige produktie
I
Ondanks de geringe neerslaghoeveelheden gedurende de beweidingsperiode voldoende voedselaanbod. Half september bleven de jongere pinken in groei achter bij de oudere; om daze reden zijn op 5 oktober de jongere pinken afgevoerd. Als gevolg van de extreem hoge neerslaghoeveelheden in de maand oktober op beweidingsterrein aonder detailontwatering ontstaat ernstige plasvorming. De resterende pinken zijn daarom op 14 oktober afgevoerd. Voor neerslaggegevens zie bijlage 1. Geen
.I Beweiding
B e g r a a s d e p l a n t e n ( v e l d o p n a m e P. S l a g e r , 5 november 1 9 8 1 ) .
1 %
\
, . ,
Conclusie
'Lolium perenne . Poa t r i v i a l i s Juncus g e r a r d i i J. maritimus Agrostis stolonifera Calamagrostis epigejos Carex o t r u b a e Cynosurus e r i s t a t u s E l y t r i g i a pungens Sonchus a r v e n s i s S. asper Phragmites a u s t r a l i s F e s t uca r u b r a Carex r i p a r i a S c i r p u s maritimus Carex paniculata Angelica s y l v e s t r i s Epilobium hirsutum
Engels r a a i g r a s Ruw b e e m d g r a s Zilte rus . Zeerus Fioringras 'Duinr,iet (toppen) Valse voszegge Kamgras Strandkweek ( t o p p e n ) Akkermelkdistel Brosse melkdistel Rie t Rood z w e n k g r a s overzegge Zeebies Pluimzegge Engelwortel Harig wilgeroosje '
Pachter / eigenaren p i n k e n , z i j n tevreden over behaalde resultaten. P a c h t e r is b e r e i d : o p d e z e l f d e v o e t b e w e i d i n g v o o r t e a e t t e n ii 1 9 8 2 . Voorkeur: o u d e r e pinken. Beweidingsdruk voldoende.
Beweiding met paarden ( B a l l a s t p l a a t )
Kavelnummer
M7-25
Oppervlakte
32.82.30 h e c t a r e
Beweidingsperiode
1 mei t / m 31 oktober
Bemesting
Geen I
Verpachting
Op j a a r b a s i s : b i j s t e l l i n g b l i j f t j d a r i i j k s mogelijk. P a c h t p r i j s per ha f 76,17 , ' T o t a l e pachtsom f 2.500,00, Per paard f 250,OO Pachtcontract goedgekeurd door de Grondkamer voor Groningen op 10 j u l i 1981. EBn pachter, woont op k o r t e a f s t a n d van h e t p e r c e e l ; i n verband met regelmatig t o e z i c h t / c o n t r o l e deze ' keuze. EBn eigenaar paarden, woont op g r o t e a f s t a n d p e r c e e l ; n i e t bezwaarlijk.
Veebezetting
Gemiddeld 9 r i j p a a r d e n : e n t e r s , twenters en d r a c h t i g e merries.
Plantaardige produktie
Ondanks de geringe neerslaghoeveelheid gedurende de beweidingsperiode was h e t voedselaanbod voldoende. In h e t voorjaar ( a p r i l ) een z e e r t r a g e groeiontwikkeling; n a t t e gronden - koude gronden - l a t e gronden. A l s gevolg van de extreem hoge neerslaghoeveelheid i n de maand oktober op b e w e i d i n g s t e r r e i n zonder d e t a i l o n t w a t e r i n g ontstond e r n s t i g e plasvorming. De paarden z i j n daarom op 14 oktober afgevoerd. De jonge paarden l i e t e n h e t afweten, onvoldoende g r o e i . Oorzaak: vermoedelijk i n deze g r o e i f a s e door een s c h r a a l voedselaanbod eiwitgebrek. Voor de oudere paarden daarentegen was h e t voedsel voldoende, g e t u i g e de normalevgroei.
Ziektes
Geen
Verwondingen
Door wentelen, 2 paarden i n h e t prikkeldraad van een normaal de a f r a s t e r i n g verwond; volgens p a c h t e r risico.
-
Beweiding
Begraasde planten (veldopname P. S l a g e r , 5 november 1981). Lolium perenne Agrostis s t o l o n i f e r a D a c t y l i s glomerata Calamagrostis e p i g e j o s Festuca rubra Trifolium repens Juncus g e r a r d i i Phragmites a u s t r a l i s Epilobium hirsutum Salix cinerea Sonchus spec. Carex spec. Poa spec. P u c c i n e l l i a spec. S p e r g u l a r i a spec. Salix aurita Salix alba Hippopha8 rhamnoides
Conclusie
Engels r a a i g r a s Fioringras Kropaar D u i n r i e t ( toppen) * Rood zwenkgras Witte k l a v e r . , Zilte rus Riet Harig w i l g e r o o s j e Grauwe ' w i l g Melkdistel Zeggen Beemdgras sen Kweldergras Schijnspurrie Geoorde wilg Schietwilg Duindoorn (enkele toppen)
Pachter / e i g e n a a r paarden z i j n tevreden over behaalde resultaten. Pachter i s b e r e i d op d e z e l f d e voet b e w e i d i n g v o o r t t e z e t t e n i n 1982. Alleen volwassen paarden. Bescherming tussen h e t graasgebied en de prikkeldraad a f r a s t e r i n g - door middel van h e t graven.van een greppel kan h e t doen verwonden b i j h e t op z i c h z e l f onschuldig wentelen van paarden vermoedelijk voorkomen (wens van p a c h t e r / e i g e n a a r ) . Beweidingsdruk voldoende.
-
11
Samenvatting
I.'
m
M
C
m
. & m
u
3
m u
2a .M * c m 0
.3
5:
Prl
N
m
0
0 0
9
N
l-
"r-
a
i
+m u 3
0 0
0
e
(
9
0
0
m w
m
e
r
0
3m " c a
m
2 N5:
.3
W 4
.3
m
u m
2U " M&
C dNO
C
a a
m c m a,+ a
.3
d. a m 0
.c
s s
0
i
o
m
"7
N
9
0,
0
N
m N m
E:
N
N
1,"
d
W
9 "7
w
0
2 m
m
rl
-
c m
..
m 0>
3 3
*dc 2Ul3
0 rl
.O
. " 7
N
3
d
m +
. a
"l
C
m a m
+ h
m 0 m w >
Com
0
c
c m a
..
C
m
5a
.3
u *m m
e
d
e
rr
rl
rl
a,
x
C
a
Q
m M c .3 3 9 .i
0
c
a
+ m m C 3 M.' m m m
w
m
; m
.$$ >% 0 CI .A * .3 x c x
m
m
m
m e *
*
E C
m o
3 0
I "l
M
c
.A
m
2m 2 b
. i
m m
e
'm'
*
3
0 3
a
E m
E d r l m
C
+ m
2
rl
*0o ,
M
E 3
v
k
2
m
a
a"
*m
rl
4
3
m
m
3
rl
0,
0
m
m
rl 3
m
d
m
d
x
0
4
m c x m + m> mo rl a c . c + . 3 C U VI m o d m L.w.3 3 k m s 3 m o o m Horn m
0
0
m
rl
L.
m
42
.3
r-n
u 3
'7 d
* >% E
m
m
rl
m
Voorwaarden, d i e i n a c h t genomen moeten worden b i j h e t v e r p a c h t e n van n a t u u r g e b i e d e n z i j n :
1. P a c h t e r s a a n z o e k e n - w e l k e n i e t o n w e l w i l l e n d t e g e n o v e r natuur..en
natuurbeheer staan. D i t i n v e r b a n d m e t de t o e s t a n d v a n d e te b e w e i d e n t e r r e i n e n . :
2. l n d i e n m o g e l i j k n i e t t e vee'l w i s s e l i n g van p a c h t e r s , l i e f s t i e d e r j a a r dezelfde duurzaam handhaven van n a t u u r b e h e e r i s d a n b e t e r gewaarborgd.
-
3. Een ' f i n a n c i e e l n e t t o r e s u l t a a t b l i j f t ook v o o r p a c h t e r s van n a t u u r g e b i e d e n m e t b e h e e r s b e p e r k i n g e n e e n eerste v e r e i s t e , a n d e r s h a k e n d e p a c h t e r s a f . D i t is noodzakelijk voor d e c o n t i n u x t e i t . 4. Het v o e d s e l a a n b o d moet o v e r d e g e h e l e b e w e i d i n g s p e r i o d e v o l d o e n d e q i j n ; .
-
5. U i t s l u i t e n d g e z o n d e p i n k e n e n p a a r d e n a a n v o e r e n , d i e i n e e n g o e d p . c o n d i t i e verkeren; z i e k verzwakt vermagerd v e e h e r s t e l t z i c h ; n i e t o f nauwelijks e n g a a t s n e l i n c o n d i t i e achteruit. H e t v e e mag g e d u r e n d e d e b e w e i d i n g s p e r i o d e e c h t e r v o l s t r e k t n i e t : i n c o n d i t i e a c h t e r u i t gaan.
-
-
.. .
.
.: :
..
6. Des t e k l e i n e r d e k u d d e d e s t e b e t e r d e r e s u l t a t e n , d t t g e l d t met name voor rundvee en 'paarden.
7. Door v e r p a c h t i n g o p j a a r b a s i s ( m e t name d e eerste j a r e n ) b l i j f t b i j s t e l l i n g / b i j s t u r e n mogelijk. 8. G o e d k e u r i n g d o o r d e Grondkamer van de p a c h t c o n t r a c t e n w a a r b o r g t e e n b e l a n g e n b e h a r t i g i n g van zowel d e v e r p a c h t e r a l s d e p a c h t e r d o o r derden.
