Behandeling van depressieve adolescenten, do s and dont s

Behandeling van depressieve adolescenten, do’s and dont’s

Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Programma 15.15 – 15.25 Inleiding, toelichting op het programma 15.25 - 15.40 Wetenschappelijk perspectief 15.40 – 15.25 Do’s and Dont’s De professional en depressie Werkrelatie. Houding van de professional Problemen tijdens een begeleiding/behandeling De effectieve professional

16.25 -16.30 Afsluiting Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Welke vragen leven er onder professionals?  hoe om te gaan met (depressieve) adolescenten in het contact/ werkrelatie optimaliseren en belang ervan  tips over en oefenen met interventies op interactieniveau  behoefte aan deskundigheidsbevordering/ betere interventies  handvatten voor therapie met wat lastiger doelgroep/ complexe problematiek  praktische tips verkrijgen/ handvatten/ vaardigheden uitbreiden/ Adviezen mbt het uitvoeren van behandeling van depressieve adolescenten


Symptomen DSM-IV-TR 1.

Gedeprimeerde of prikkelbare stemming.

2.

Duidelijke daling van plezier en interesse.

3.

Veranderende eetlust en gewicht.

4.

Slaapproblemen

5.

Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal.

6.

Vermoeidheid of energieverlies.

7.

Gevoelens van waardeloosheid, schuld.

8.

Verminderde capaciteit om na te denken, zich te concentreren of besluiten te nemen.

9.

Terugkerende gedachten aan de dood, suïcide gedachten of suïcide pogingen. Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

UIT: www.ggzrichtlijnen.nl

Ernstbeoordeling depressie (Trimbos, 2010) licht

matig

ernstig

Aantal symptomen volgens DSM-IV-TR

5-6 symptomen 6-8 symptomen 8-9 symptomen

Aard van de symptomen psychotische kenmerken en / of suicidaliteit

Zelfrapportage Children’s Depression Inventory (CDI-27) score tot 12 score 12-16 score >16

GAF-score: dagelijks functioneren 65 en hoger 45-65

lager dan 45

Aantal gebieden waarop de stoornis duidelijk interfereert met de dagelijkse gang van zaken (school, vrienden, hobby's/activiteiten, thuis) 1 gebied

2 of 3 gebieden 4 gebieden

5

Depressie bij adolescenten • 2% kinderen en 5% adolescenten is depressief, in klinische populatie 25% (Carr, 1999) • Voor intrede volwassenheid; 14 tot 25% heeft 1 depressieve episode doorgemaakt (Ryan, 2005). • Beperkingen in functioneren, veel comorbiditeit (4090%) en chronisch • 60% depressieve adolescenten rapporteert suïcidale gedachten 30% heeft een poging gedaan (Birmaher et al, 2007) • Recidive kans rond 70% binnen 5 jaar (de Wit, 2000)


Secundaire problemen • Sociale problemen • Agressieproblemen • Schoolproblemen; prestaties, schooluitval en spijbelen • Verzuim en verminderde prestaties • Somatische klachten • Comorbiditeit • Misbruik van middelen • Gezinsproblemen

• Juridische problemen Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Verschil in sekse • Jongens: prikkelbaar, leerproblemen, veel huilen, agressief gedrag

• Meisjes: stil, geremd, treurig, teruggetrokken


Behandeling en Effectiviteit • Effect size psychotherapie lopen van (0.34, Weisz et al., 2006) tot 1.27 (Lewinsohn & Clarke, 1999) • Effectsize CGT 0.53 (Klein et al., 2007) • Vooral CGT/IPT effectief, 1e keuze behandeling • Gezinstherapie en non-directieve therapie minder effectief dan CGT/IPT • Geen onderzoek in Nederland dus geen bewezen effectieve behandeling voor adolescenten met een klinische depressie! Henk Bouman Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 20122005 9

Effectiviteit Doepressie • CWD-A effectiever is dan reguliere zorg (care as usual) (Clarke et al., 1995; Clarke et al., 2001; Clarke et al., 2002). • Aanbevolen in ‘Richtlijn Addendum Depressie bij jeugd (2009) voor de behandeling van depressieve stoornissen bij adolescenten. • Erkend door het Kenniscentrum kind en jeugd psychiatrie. • Erkend als theoretisch goed onderbouwd door de Databank effectieve jeugd interventies van het NJI. • Geïmplementeerd binnen de GGZ • Nog niet bewezen effectief in Nederland. Henk Bouman Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 20122005 10

Studie Adolescent depression (SAD) 1. Is de D(o)epressie cursus effectiever dan reguliere zorg? 2. Is de individuele D(o)epressie cursus kosten-effectiever dan reguliere zorg? 3. Wat zijn de kosten van een klinische depressie bij adolescenten? 4. Welke moderatoren spelen een rol bij de effectiviteit van CGT? 5. Welke mediatoren spelen een rol bij de effectiviteit van CGT? 6. Spelen non-specifieke therapie variabelen een rol bij de effectiviteit van CGT?”. Henk Bouman Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 20122005 11

Doelstelling 4

MODERATOREN

1. Geslacht 2. Leeftijd 3. Etniciteit 4. School niveau 5. Gezinsinkomen 6. Ernst van depressie 7. Comorbiditeit 8. Depressie ouder 9. Psychopathologie ouder

D(o)epressie

versus Reguliere behandeling 1. Automatische cognities 2. Emotieregulatie 3. Attributie stijl


Doelstelling 1

EFFECT MATEN 1. Depressie diagnose 2. Depressie symptomen 3. Depressie ernst 4. Depressie verbetering 5. GAF score 6. Kwaliteit van leven 7. School/werk 8. Suicide risico 9. Comorbiditeit 10. Alcohol en drugs gebruik 11. Levensgebeurtenissen 12. Depresie ouder 13. Psychopathologie ouder 14. Opvoeding 15. Conflict Doelstelling 2 en 3

KOSTEN MATEN MEDIATOREN Doelstelling 5

1 Kostenvragenlijst

Henk Bouman 2005 12

Design • RCT • Experimentele conditie (N=70); Doepressie, geprotocolleerde individuele CGT • Controle conditie (N=70); afspiegeling van reguliere zorg (IPT, systeemtherapie, ouderbegeleiding, Oplossingsgerichte therapie, Medicatie, Mindfulness, ACT, psychodynamische therapie, activering, FFT, gesprekstherapie, meidengroep, EMDR, creatieve therapie, PMT, running

Henk Bouman Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 20122005 13

Design • Vier meetmomenten: • Voormeting • 2 mediator metingen tijdens behandeling • Nameting (of na 15 sessies) • follow-up 1 (6 maanden na de interventie) • follow-up 2 (12 maanden na de interventie)

2014; resultaten!


14 Deelnemende instellingen Accare

Traverse Triversum Bascule I-Psy

GGZ Centraal Ambulatorium Altrecht

De Jutters Curium

Herlaarhof Praktijk Appelboom Perspectief Orbis GGZ


116 Factoren die een rol spelen bij het ontstaan van depressie


Model ketenzorg

Reactie: professional Gedeprimeerde of prikkelbare stemming Voorzichtig, aftasten, probeert de ander het naar de zin te maken. Afgewezen voelen, geïrriteerd raken. Duidelijke daling van plezier en interesse Probeert iemand op te vrolijken, leuke zitting ervan te maken. Hopeloosheid. Veranderende eetlust en gewicht Controleren van eetpatroon. Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Reactie: professional Slaapproblemen  Controleren van slaappatroon. Gevoelens van machteloosheid.

Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal. Gejaagdheid tijdens gesprekken sneller iets bespreken. Of juist van de hak op de tak. Geen vat erop krijgen. Vermoeidheid of energieverlies  Neiging om op te peppen. Gevoel dat je veeleisend bent. Dat je niet empathisch bent als je iets wilt veranderen of uitproberen.


Reactie: professional Gevoelens van waardeloosheid, schuld weerleggen. Machteloosheid, waar moet je beginnen met veranderen. Alles doen om het tegendeel te bwijzen.

Verminderde capaciteit om na te denken, zich te concentreren of besluiten te nemen  Alles duurt eindeloos. Geduld raakt op. Waar ben ik mee bezig? Deze behandeling kan helemaal niet? Terugkerende gedachten aan de dood, suïcide gedachten of suïcide pogingen  Angstgevoelens en zekerheid willen. Neiging om te negeren. Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Wat betekent dit voor de professional? Wat is er precies aan de hand me deze jongere? Ik heb het idee dat we geen klik hebben. Ik doe het verkeerd! Onjuiste begeleiding/behandeling geïndiceerd? Ik ben een slecht in mijn vak. Na afloop van een gesprek ben ikzelf depri.

‘Do not’: Ik laat me omscholen. ……………………………….…


http://www.youtube.com/watch?v=wfueC_ Vbdug&feature=endscreen

VIDEO


Do’s: Resultaat van behandeling werd het beste voorspeld door(Karver, 2005); 1. Interpersoonlijke vaardigheden (empathie, warmte, vertrouwen, respect..) 2. Professionele ‘beïnvloedende’ vaardigheden (duidelijke begrijpelijke rationale, feedback geven, actieve sturing, steun, directe adviezen) 3. Bereidwilligheid van jeugdige/ouders tot participatie in de behandeling 4. Mate van participatie in de behandeling van zowel de jeugdige als de ouders Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Do’s: Wat vinden Ad. belangrijk? (Freake, 2007)

 Wat ik vertel is vertrouwelijk.

 Hij/zij luistert naar mij.  Hij/zij is aardig, zorgzaam, sympathiek en begripvol.

 Ik kan deze professional vertrouwen.  Hij/zij is niet veroordelend.  Ik voel me op m’n gemak en kan makkelijk dingen vertellen.  Ik word op een persoonlijke wijze behandeld en niet als een onderdeel van het werk. Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Do’s: Wat vinden adolescenten belangrijk?

(Freake, 2007)

 Hij/zij is niet betuttelend en behandelt mij niet als een kind.  Hij/zij legt dingen uit en geeft mij informatie en advies.  Hij/zij is competent, ervaren en gekwalificeerd voor dit werk.  Ik heb steeds contact met dezelfde persoon.( geen wisselingen van hulpverlener) Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Valkuilen

Dont’s: Onderschatten van het belang van de relatie. Onvoldoende aansluiten bij wat een adolescent belangrijk vindt.


Do’s en de Werkrelatie

(Bordin 1974,1994)

Werkrelatie als voortdurende onderhandeling  Taak: adolescent onderzoekt zijn depressie met behulp van de kennis van de professional)  Doel: de stemming beïnvloeden en verbeteren  ‘Bonding’: je moet het zelf doen maar je hoeft het niet alleen te doen Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Video www.youtube.com/watch?v =apzXGEbZht0


Non-verbaal en verbaal gedrag Dont’s:

Afstemmen op adolescent?

Do’s:

Niet afstemmen op de adolescent? Non-verbaal gedrag van de jongere als informatiebron


Motivatie Probleem: De depressie belemmert de motivatie en daarmee de begeleiding/behandeling, b.v. geen huiswerk maken. Do’s:  Onderschrijft hij het doel van de begeleiding/behandeling?  Is doel van het huiswerk duidelijk?  Is er sprake van onvermogen of van verzet?  Is de werkrelatie voldoende?  Voelt de adolescent zich begrepen?  Raak je geïrriteerd? ( bespreken met collega’s/intervisie)


Ernstige hopeloosheid Probleem: nog voordat de begeleiding/behandeling begonnen is lijkt er al stagnatie opgetreden te zijn. Adolescent vindt iedere poging om tot verandering te komen hopeloos. Ziet geen perspectief.

Do’s:  Psycho-educatie: hopeloosheid = symptoom van depressie.  “Ga je experimenteren met hoe je dit symptoom kunt verminderen?”. De “ziekte”, de depressie is de vijand.  Benoem dit onderdeel werkt misschien niet voor jou maar de komende misschien wel. Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Ernstige hopeloosheid (vervolg) Do’s:

 Benoem dit ‘onderdeel’ werkt misschien niet voor jou maar de komende misschien wel.

 Activering op basis van vroegere ervaringen.  Door ‘meten’ de subjectieve beleving ter discussie stellen.

 Empathisch, vasthoudend zijn.  Vertrouwen en hoop uitstralen.

 Als professional eigen gevoelens, van onvermogen, hanteren (intervisie). Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Depressie en Angst Probleem: Oefeningen/veranderingen kunnen niet door bv. sociale angst. Dit kan bij de adolescent de depressie versterken. “Zelfs oefeningen uit de kan ik niet.”. Do’s:  Ontspanningsoefeningen  Sociale vaardigheden oefenen in een veilige omgeving

 Veel positieve feedback geven  Lage doelen stellen die haalbaar zijn Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Gedragsproblemen Probleem: Interpersoonlijke conflicten (beperkte flexibiliteit, lage tolerantie, vijandig gedrag) bemoeilijken de werkrelatie

Do’s:  Uitleg over de samenhang prikkelbare stemming, conflicten en depressie  Anderen kun je niet veranderen, wel hoe jij ermee omgaat.  Succeservaringen op doen (meten en activering)  Assertiviteit trainen  Communicatieve vaardigheden trainen Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Vragen naar de tevredenheid.  Wat vind je van wat we vandaag besproken hebben?  Heb jij je begrepen gevoeld door mij?  Vind je dat je hebt kunnen zeggen wat je wilde zeggen? Session Rating Scale gratis te downloaden www.clientdirectedoutcomeinformed.comf Denise Bodden Yvonne Stikkelbroek 2012

Vragen?


Bedankt voor Uw aandacht! [email protected] [email protected]


Behandeling van depressieve adolescenten, do s and dont s

Recommend Documents