BEGELEIDING VAN PILOT PROJECTEN VOOR BOUWEN ONDER DE REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERINGSBEHEER PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

STICHTING TOEGEPAST ONDERZOEK WATERBEHEER

TEL 030 232 11 99 FAX 030 232 17 66

Arthur van Schendelstraat 816 POSTBUS 8090 3503 RB UTRECHT

PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

[email protected] WWW.stowa.nl

BEGELEIDING VAN PILOT PROJECTEN VOOR BOUWEN ONDER DE REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERINGSBEHEER


2005

24

2005 24

PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR BEGELEIDING VAN PILOT PROJECTEN VOOR BOUWEN ONDER DE REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERINGSBEHEER

2005

RAPPORT

24

ISBN 90.5773.313.7

[email protected] WWW.stowa.nl TEL 030 232 11 99 FAX 030 232 17 66

Arthur van Schendelstraat 816 POSTBUS 8090 3503 RB UTRECHT

Publicaties van de STOWA kunt u bestellen bij: Hageman Fulfilment POSTBUS 1110, 3300 CC Zwijndrecht, TEL 078 623 05 00 FAX 078 623 05 48 EMAIL

[email protected]

onder vermelding van ISBN of STOWA rapportnummer en een afleveradres.

STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

COLOFON UTRECHT, 2005 UITGAVE

STOWA, Utrecht

PROJECTUITVOERING Arnold Dik, Hans Postma, Ronald Mulder (Waterschap Hunze en Aa’s) Richard Gankema, Ronald Herrema (Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier) Cees Monsieur (Waterschap Brabantse Delta) Jeroen Cival (Waterschap Hollandse Delta) Bert Speetjens (Waterschapsbedrijf Limburg) Richard Bredero (Capgemini) Hans van der Kolk (DHV) BEGELEIDINGSCOMMISSIE Douwe Jan Tilkema (Waterschap Veluwe) Arie van Rijn (Waterschap Brabantse Delta) Jeroen Cival (Waterschap Hollandse Delta) Fred Brandenburg (Waterschap Regge en Dinkel) Marie- José van de Vondervoort (Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier) Guus Pelzer (Waterschapsbedrijf Limburg) Rene Kint (Unie van Waterschappen) Wilfried Abheiden (Waterschap Hunze en Aa’s) Cora Uijterlinde (STOWA) DRUK STOWA

Kruyt Grafisch Advies Bureau Rapportnummer 2005-24 ISBN 90.5773.313.7

II


TEN GELEIDE Informatie Architectuur staat momenteel volop in de belangstelling. Er is op dit vlak ook veel ondernomen om een breed draagvlak voor samenwerking binnen de watersector te creëren. In 2003 zijn zowel de Referentie Architectuur voor Zuiveringsbeheer (RAZ, voorheen Focus ICT, STOWA 2003-03), alsook het rapport “naar een zuiver gegevensbeheer” (STOWA 2003W04) door de STOWA gepubliceerd. Ook is in 2004 het Waterschapsbrede architectuur initiatief WIA opgestart. Kortom, vele ICT initiatieven om de samenwerking tussen waterschappen op dit terrein te vergroten. Leidt dat ook tot resultaten? Dat is dan al snel een terecht gestelde vraag. Het hier voor u liggende rapport geeft daarop een antwoord. In dit rapport wordt verslag gedaan van de begeleiding van een vijftal pilot projecten die gewerkt hebben met de Referentie Architectuur voor Zuiveringsbeheer. De resultaten en conclusies van elk van de projecten worden gepresenteerd. Een gezamenlijk vertrekpunt in de vorm van RAZ blijkt dan een uitstekende basis voor samenwerking, kennisuitwisseling en herbruikbaarheid van elkaars projectresultaten. Een gezamenlijke Referentie Architectuur loont dus! De pilot projecten hebben duidelijk laten zien dat een Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer een dynamische referentie is. De architectuur producten uit de pilots hebben allen een doorvertaling gemaakt naar hun eigen waterschapsspecifieke situatie. En toch zijn de pilot resultaten herbruikbaar, omdat ze vanuit eenzelfde referentie zijn ontwikkeld. Gebruik en hergebruik scherpt dus de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer en stimuleert de onderlinge samenwerking tussen waterschappen.

Jacques Leenen Directeur STOWA

III


MANAGEMENT SAMENVATTING INLEIDING Informatie Architectuur heeft de laatste jaren veel aandacht gekregen in de ICT sector. In diverse vakbladen is uitgebreid aandacht geweest voor dit onderwerp. Zo ook binnen de waterschappen. Allereerst binnen zuiveringsbeheer, waarvoor in het voorjaar van 2003 de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer is opgeleverd en gepubliceerd door de STOWA (STOWA 2003-03). Eind 2003 is het initiatief genomen voor een Waterschaps Informatie Architectuur (WIA). We kunnen dus stellen dat het onderwerp leeft in de watersector. Maar wat kun je nu precies met die mooie architecturen en modellen? Wie werken er nu mee en welk voordeel biedt het de waterschappen? Is de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer (RAZ) goed bruikbaar? Middels het project: “Pilots onder Architectuur” is een antwoord gegeven op bovenstaande vragen. In de loop van 2004 zijn een vijftal projecten binnen diverse waterschappen begeleid in het gebruik van de RAZ. In dit rapport wordt verslag gedaan van de architectuur resultaten van de vijf pilot projecten en wordt op basis daarvan conclusies getrokken en aanbevelingen gegeven voor het werken met architectuur. PILOT PROJECTEN Er zijn een vijftal pilot projecten geweest die zijn begeleid in het werken onder de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer. De betreffende waterschappen droegen zelf zorg voor uitvoering en planning van hun projecten. Projecten hebben hun eigen dynamiek en timing, de STOWA heeft met name daar gereflecteerd en geassisteerd, waar belangrijke keuzes werden gemaakt of belangrijke ontwerp stappen werden vastgelegd. Vaak resulteren die keuzes of ontwerp stappen in detailleringen van delen van de referentiearchitectuur. Deze architectuur producten zijn steeds per pilot vastgelegd in dit rapport en daarmee als naslag bruikbaar voor de andere waterschappen. De volgende vijf pilots zijn begeleid: -

“Proces informatie systeem” voor Waterschapsbedrijf Limburg;

-

“Tactisch onderhoudsmanagement” voor Waterschap Hollandse Delta;

-

“Telemetrie 2005 en rapportage 2005” voor Waterschap Hunze en Aa’s;

-

“Onderhoud en beheer systeem” voor Waterschap Brabantse Delta;

-

“Externe contactenbeheer” voor Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

ALGEMENE CONCLUSIES Werken onder architectuur loont. De belangrijkste algemene voordelen van werken onder architectuur, en in het bijzonder RAZ, zijn: -

het levert synergie- en schaalvoordelen op;

-

RAZ stimuleert projectoverschrijdend denken en levert op termijn besparingen op;

-

door het toepassen van RAZ kan efficiënter gebruik gemaakt worden van marktsoftware, dus goedkoper in aanschaf en efficiënter in implementatie en beheer;

-

toepassing van architectuur binnen een project betekent kwaliteitsverbetering van het project, het levert een standaard projectaanpak voor ieder ICT project.

IV


Wat verder is opgevallen bij de uitvoering van de pilots is dat bij vier van de vijf pilots het betreffende project een bijdrage leverde aan de koppeling van de tactische werkprocessen aan de operationele werkprocessen, dat wil zeggen dat ze het sluiten van de betreffende besturingcyclus ondersteunen. Een belangrijk speelveld voor automatisering voor de nabije toekomst ligt dus met name op het terrein van de tactische bedrijfsprocessen. De gezamenlijke scope van de pilot projecten is behoorlijk breed, en omvat bedrijfsvoering, informatie en informatiesystemen op conceptueel niveau (wat wordt beoogd, wat zijn de eisen) en op logisch niveau (wat zijn de oplossingen en keuzes). De conclusies die te trekken zijn vanuit dit project kennen een vergelijkbare breedte. Ze zijn te ordenen naar conclusies over het werkproces, over RAZ als communicatiemiddel en over expertise ontwikkeling op het gebied van architectuur. De Referentie Architectuur voor Zuiveringsbeheer ondersteunt het werkproces • Voor de pilots heeft het werken met de referentiearchitectuur zijn meerwaarde aangetoond: het voorkomt dubbel werk en overlappende projecten, het voorkomt eilandoplossingen, het brengt raakvlakken in kaart en het helpt om duidelijke synergie- en schaalvoordelen te behalen. • Daarbij zorgt het ervoor projecten heel snel focus krijgen, en het ondersteunt en geeft richting in het maken van de juiste keuzes. Het is een goed hulpmiddel gebleken om strategie te vertalen naar beleid, beleid naar informatie en informatie naar systemen. • Het gebruik van RAZ helpt bij een betere afbakening en doelgerichtheid van de pilots, het scherpt de discussies aan wat resulteert in een betere structurering en daarmee beheersbaarheid van het proces, de inzichtelijkheid van de te maken/gemaakte keuzes en de kwaliteit van het uiteindelijke resultaat. • Architectuur is projectoverschrijdend. De referentiearchitectuur heeft meer waarde naarmate het meer waterschapsbreed wordt gedragen. Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer is communicatiemiddel • RAZ verschaft aan de deelnemers een gemeenschappelijk denkraamwerk. Het is een goed communicatiemiddel voor bedrijfsvoering, strategie en IT-beleid. Dit geldt zowel binnen de waterschapsorganisatie alsook tussen de diverse waterschappen. • Architectuur is een middel, geen doel. Het is de kunst om de aansluiting te houden bij de dagelijkse praktijk en de mensen die daar werken. • Werken onder architectuur (WoA) draagt wel het gevaar in zich onleesbare hoogacademische rapporten te produceren. Een vertaalslag naar Nijntjestaal blijkt daarom nodig. Er is een reëel gevaar dat men door een hoog academische gehalte de aansluiting met de organisatie verliest. • WoA dwingt eerst te denken, dan te doen. Het geeft duidelijke structuur aan de ontwikkeling van de beoogde informatiestromen. Door de ervaringen met de pilot projecten is ervoor gezorgd dat binnen veel projecten uiteindelijk niet de weg is gekozen van het simpelweg kiezen van een software pakket. • Architectuur is een middel om geplande ontwikkelingen te toetsen op toepasbaarheid. Daarvoor moet architectuur wel zicht hebben en zich kunnen bemoeien met die ontwikkelingen.

V


Pilot projecten leveren een bijdrage aan expertise ontwikkeling • Voor het toepassen van architectuur in de pilots blijkt gerichte competentie noodzakelijk. Projectleden denken nog veel in afgebakende systemen in plaats van architecturen. Het is daarom nodig om ofwel architectuur competentie breder te ontwikkelen, ofwel een kleine groep van adviseurs op te leiden die projecten begeleidt. • Architectuur kan behoorlijk complex zijn. Daardoor is er inspanning en tijd nodig om de benodigde expertise op te bouwen, en is een aanzienlijke bewustwordingsfase noodzakelijk. Dit resulteerde in een moeizame procesgang voor een aantal pilots. Nu doet dit verschijnsel zich voor bij veel pilots die een nieuwe werkwijze introduceren. Daarbij komt dat werken onder architectuur nadrukkelijk eist dat projecten steeds getoetst worden op onderlinge samenhang, scope en bijdrage aan de bedrijfsvoering, zodat zeker in het begin veel overleg en overtuigkracht nodig is. Het is de verwachting dat het proces soepeler zal verlopen naarmate werken onder architectuur meer een plek krijgt in de dagelijkse ICT - ontwikkelpraktijk en meer mensen, met name binnen de afdelingen I&A, ermee bekend zijn geraakt. Tot slot Uit de pilots en de workshop komt duidelijk naar voren dat voor de pilots het werken met de referentiearchitectuur zijn meerwaarde heeft aangetoond. Invoering ervan blijkt ook heel goed haalbaar. Bij de start sprongen de pilots, sommige onvoorbereid en al halverwege hun project, op een rijdende trein. Maar bij ieder pilot project is men er in geslaagd om goede resultaten te behalen, onder architectuur te gaan werken en daar ook duidelijk voordeel mee te halen. En dat is gelukt zonder echt omvangrijke investeringen, behalve natuurlijk de grote inzet van de pilotproject deelnemers zelf. AANBEVELINGEN De aanbevelingen zijn te ordenen naar een drietal onderwerpen, zijnde: expertise ontwikkeling, promotie en RAZ inhoudelijk. Expertise ontwikkeling • Een bredere invoering vereist een bredere promotie en expertiseontwikkeling voor denken in architectuur. Hierbij valt te denken aan cursussen, seminars en het verspreiden van promotiemateriaal zoals posters van architecturen. • Werken onder architectuur vraagt discipline; het moet bij de medewerkers in de botten zitten. Dit is te bereiken door een juiste competentieontwikkeling bij betrokkenen. Een mogelijke oplossing is een selecte groep adviseurs op te leiden en aan te stellen die de projecten helpt bij het ingewikkelde architectonische werk. Zo heeft WBL gekozen om de architect de spin in het web te laten zijn bij alle ontwikkelprojecten; • Belangrijk bij het invoeren van werken onder architectuur is het hoge expertiseniveau dat ervoor vereist is. Ook houdt architectuur zich per definitie bezig met meerdere disciplines en met meerdere projecten cq. bedrijfsonderdelen. Het is daarom de kunst om breed binnen de eigen waterschapsorganisatie voldoende commitment, medewerking en begrip te verwerven om succesvol te opereren. RAZ promotie • Support wordt gekregen door architectuur “op de agenda” te zetten. Dit kan bijvoorbeeld door promotie over de organisaties heen, maar ook door RAZ binnen de organisatie bekend te maken, en door het een goede plaats te geven in ontwikkeling.

VI


• Promotie kan ook gebeuren door bijvoorbeeld posters te verspreiden van reële architecturen en door seminars en cursussen te geven. • RAZ verschaft aan de deelnemers een gemeenschappelijk denkraamwerk, als er tenminste een zekere eenheid in kennis gerealiseerd wordt. Dit is te bereiken door bijvoorbeeld cursussen en handboeken te ontwikkelen. De referentiearchitectuur is een goed communicatiemiddel voor bedrijfsvoering, strategie en IT-beleid. Het verdient aanbeveling om de ontwikkelingen bij de andere schappen goed te volgen. Architecturen kunnen dan ook het beste landelijk worden ontwikkeld, niet lokaal. Inhoud van RAZ • Bij de opstelling van RAZ is het nieuwbouw proces bewust niet in de scope van RAZ opgenomen. Het ging immers om zuiveringsbeheer. Er is echter in de dagelijkse praktijk een belangrijke en sterke interactie tussen nieuwbouw en onderhoud. Bij de pilots die onderhoud als thema hadden, werd nieuwbouw binnen RAZ duidelijk gemist en dit werd als een handicap ervaren. Door WSHD is dit middels een eigen architectuurproduct opgelost. Het verdient aanbeveling om nieuwbouw meer generiek in RAZ op te nemen. WIA Het WIA (Waterschaps Informatie Architectuur) project heeft het op zich genomen om RAZ te integreren in de waterschapsbrede architectuur. RAZ heeft betrekking op zuivering, en is daarmee integraal onderdeel van een waterschapsbrede architectuur. Integratie van RAZ in WIA is methodisch goed mogelijk en de aansluiting is helder, mede door de invulling van RAZ en het werk in de pilots. De schat aan ervaringen uit de pilot projecten kan direct gebruikt worden. Voor WIA vallen de PIOFAH-functies (Personeel, Informatie, Organisatie, Financiën, Administratie en Huisvesting) vooralsnog buiten de scope van het project, terwijl een aantal RAZ bedrijfsfuncties hier wel toe behoren. Het is zaak dat die onderdelen van RAZ met de integratie in WIA niet verloren gaan. Hetzelfde geldt voor de Prestatie Indicatoren die binnen RAZ zijn benoemd. Prestatie Indicatoren zijn vooralsnog geen onderdeel van WIA. RELATIE INK Vanaf de introductie van de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer (RAZ) is reeds de vraag gesteld hoe de principes voor architectuur denken in ICT zich verhouden tot de principes in het INK management model. In het kader van de begeleiding van pilot projecten is dan ook aandacht besteed aan deze relatie tussen RAZ en INK. (zie hoofdstuk 9) Een belangrijke reden om bedrijfsprocessen van INK goed te laten aansluiten op de bedrijfsprocessen die in architectuur worden gebruikt is het belang van goed informatiemanagement voor INK. Wanneer bedrijfsprocessen van de architectuur en INK goed aansluiten, dan sluit ook het informatiemanagement goed aan. En informatie over bedrijfsprocessen is van cruciaal belang om de PDCA cyclus goed te kunnen sluiten. Afstemming tussen INK en RAZ/WIA moet plaatsvinden op het niveau van bedrijfsprocessen en informatie. Als dit gebeurt levert architectuur een significante bijdrage aan succesvolle implementatie van INK binnen de waterschapsorganisaties.

VII


DE STOWA IN HET KORT De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, kortweg STOWA, is het onderzoeksplatform van Nederlandse waterbeheerders. Deelnemers zijn alle beheerders van grondwater en oppervlaktewater in landelijk en stedelijk gebied, beheerders van installaties voor de zuivering van huishoudelijk afvalwater en beheerders van waterkeringen. Dat zijn alle waterschappen, hoogheemraadschappen en zuiveringsschappen en de provincies. De waterbeheerders gebruiken de STOWA voor het realiseren van toegepast technisch, natuurwetenschappelijk, bestuurlijk juridisch en sociaal-wetenschappelijk onderzoek dat voor hen van gemeenschappelijk belang is. Onderzoeksprogramma’s komen tot stand op basis van inventarisaties van de behoefte bij de deelnemers. Onderzoekssuggesties van derden, zoals kennisinstituten en adviesbureaus, zijn van harte welkom. Deze suggesties toetst de STOWA aan de behoeften van de deelnemers. De STOWA verricht zelf geen onderzoek, maar laat dit uitvoeren door gespecialiseerde instanties. De onderzoeken worden begeleid door begeleidingscommissies. Deze zijn samengesteld uit medewerkers van de deelnemers, zonodig aangevuld met andere deskundigen. Het geld voor onderzoek, ontwikkeling, informatie en diensten brengen de deelnemers samen bijeen. Momenteel bedraagt het jaarlijkse budget zo’n zes miljoen euro. U kunt de STOWA bereiken op telefoonnummer: 030 -2321199. Ons adres luidt: STOWA, Postbus 8090, 3503 RB Utrecht. Email: [email protected]. Website: www.stowa.nl

VIII

STOWA 2005-24 PILOTPROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR


INHOUD TEN GELEIDE MANAGEMENT SAMENVATTING STOWA IN HET KORT 1 2

INLEIDING

1

LEESWIJZER

2

2.1

Opbouw

2

2.2

Aandachtspunten

3

3

PROCES INFORMATIE SYSTEEM VOOR WBL

6

3.1

Project context en doelstelling

6

3.2

Afbakening en positionering

7

3.3

Doelstelling voor het toepassen van architectuur

8

3.4

Proces

8

3.5

Architectuurproducten

9

3.6

Validatie RAZ

12

3.7

Eigen bevindingen, conclusies en aanbevelingen

12

1


4

TACTISCH ONDERHOUDSMANAGEMENT BIJ WSHD (VOORHEEN ZHEW)

13

4.1


13

4.2


13

4.3


13

4.4

Proces

14

4.5


15

4.6

Validatie RAZ

19

4.7


19

TELEMETRIE 2005 EN RAPPORTAGE 2005 VOOR HUNZE EN AA’S

20


20

5 5.1

5.1.1

Van telemetrie naar rapportage

21

5.2

Afbakening en positionering van het project rapportage 2005

22

5.3


22

5.4

Proces

22

5.4.1

Bedrijfsgegevensmodel

23

5.5


24

5.6

Validatie RAZ

26

5.7


27

ONDERHOUDS EN BEHEER SYSTEEM VOOR BRABANTSE DELTA

29


29

6.1.1

29

6 6.1

Toetsing op geformuleerde visie

6.2


31

6.3


31

6.4


31

6.4.1

Onderhoudsbeleid binnen waterschap de Brabantse Delta

32

6.4.2

Resultaten RAZ Workshops

35

6.5

Validatie RAZ

36

6.6


38

7

EXTERNE CONTACTENBEHEER VOORHOLLANDS NOORDERKWARTIER

39

7.1


39

7.2


40

7.3


40

7.4

Proces

41

7.5


41

7.5.1

Actoren/Functie diagram

41

7.5.2

Afhankelijkheden met andere bedrijfsfuncties

42

7.6

Validatie RAZ

44

7.7


44

RESULTATEN PILOTS

46

8.1

Pilot projecten

46

8.2

Reikwijdte van bevindingen

46

8.3

Bevindingen bij het toepassen van architectuur

49

8.4

Validatie RAZ

51

8

2


8.5

Procesgang bij ICT projecten onder architectuur

52

8.6

Bevindingen, conclusies en aanbevelingen vanuit de projecten

53

9

RELATIE INK EN RAZ

54

9.1

Inleiding INK

54

9.2

Inleiding werken onder architectuur

55

9.3

Relatie INK en RAZ

56

9.3.1 9.4

Belang van informatiemanagement

56

Conclusie

57

AFSTEMMING VAN RAZ MET WIA

58

10.1

Scoping

59

10.2

Methodiek

60

10.3

Terminologie

60

10.4

Onderhouden bedrijfsmiddel

63

10.5

Bedienen bedrijfsmiddel

63

10.6

Conclusies

64

AANBEVELINGEN

65

11.1

Onderhoud en beheer van de referentie architectuur

65

11.2

RAZ en WIA

66

11.3

Competentieverwerving

67

11.4

Informatie technologie

67

11.5

Reflectie op doelstellingen

69

11.6

...nuttig?

69

12

REFERENTIES

70

13

LVA (LIJST VAN AFKORTINGEN)

71

BIJLAGE 1 REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERING (RAZ)

73

BIJLAGE 2 AANPAK EN ORGANISATIE “PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR”

79

10

11

3


4


1 INLEIDING REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERINGSBEHEER Het project “De rol van ICT bij toekomstig beheer van de RWZI” heeft een referentie-architectuur opgeleverd voor het toekomstig zuiveringsbeheer: RAZ (Referentie Architectuur Zuiveringbeheer). RAZ is beschreven in het STOWA rapport 2003-03, ISBN: 90-5773-206-08 en in bijlage 1 samengevat. Na de totstandkoming van deze RAZ bestond er binnen de sector behoefte de vastgestelde architectuur en methodiek te gebruiken en te toetsen aan de hand van concrete projecten bij diverse waterschappen. Om deze praktijkervaring op te doen met het werken onder architectuur is het STOWA vervolgproject “Pilot projecten onder architectuur” vastgesteld. Dit rapport beschrijft de resultaten van dit vervolgproject. Het rapport veronderstelt dan ook enige voorkennis met betrekking tot de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer (RAZ). In bijlage 1 is RAZ wel kort beschreven. Voor een volledige beschrijving van RAZ wordt verwezen naar genoemd Stowa rapport 2003/03. Voor het hier beschreven project: “Pilot projecten onder architectuur” is de volgende projectdefinitie het uitgangspunt geweest: PROJECTDEFINITIE”PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR” Het begeleiden van een serie ICT pilot projecten bij diverse waterschappen en daarmee een nadere invulling realiseren van de referentie architectuur zuiveringsbeheer (RAZ). Vanuit deze projectdefinitie zijn voor het project de volgende doelstellingen geformuleerd: PROJECTDOELSTELLINGEN ”PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR”: •

uitdragen van het architectuur gedachtegoed,

•

ervaring opdoen met werken onder architectuur,

•

leermomenten creëren tussen projectteams van diverse waterschappen,

•

update van de referentie architectuur.

De opzet en organisatie van dit project is kort beschreven in bijlage 2. Dit rapport bevat de resultaten, bevindingen, conclusies en aanbevelingen van het project “Pilot projecten onder architectuur” WATERSCHAP INFORMATIE ARCHITECTUUR De referentiearchitectuur zuiveringsbeheer zal integraal onderdeel worden van de overkoepelende Waterschap Informatie Architectuur: WIA. De WIA is nog volop in ontwikkeling, de project afronding staat gepland voor het vierde kwartaal van 2005. Tijdens het lopen van de pilots onder architectuur heeft afstemming plaatsgevonden over het opgaan van referentiearchitectuur zuiveringsbeheer (RAZ) in WIA.

1


2 LEESWIJZER 2.1 OPBOUW Gedurende de looptijd van het project is veel ervaring opgedaan met het werken onder architectuur en de referentie architectuur zuiveringsbeheer (RAZ). Deze ervaringen zijn opgetekend uit de rapportages en feedback uit de pilot projecten, de supportgroep meetings en de individuele begeleiding sessies per pilot-project (voor een overzicht van de fases, activiteiten en organisatie van het project zie bijlage 2). Bij elkaar levert dit een volledige inventarisatie over alle pilot projecten van de bevindingen, resultaten en aanbevelingen van het werken onder architectuur en het toepassen van RAZ in de pilot projecten. Om conclusies te kunnen trekken uit de veelheid aan gegevens zijn deze met elkaar in verband gebracht door alle pilot projecten te beschouwen op een aantal gerichte aandachtspunten. Deze aandachtspunten zijn beschreven in paragraaf 2.2. Op basis van deze aandachtspunten is de uit de projecten verkregen informatie geïnventariseerd en gestructureerd. Deze inventarisatie is per pilotproject opgetekend als volgt: -

“Proces informatie systeem” voor Waterschapsbedrijf Limburg;

-

“Tactisch onderhoudsmanagement” voor Waterschap Hollandse Delta;

-

“Telemetrie 2005 en rapportage 2005” voor Waterschap Hunze en Aa’s;

-

“Onderhoud en beheer systeem” voor Waterschap Brabantse Delta;

-

“Externe contactenbeheer” voor Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Hoofdstuk 8 is de analyse. Het beschouwingsniveau is hier over de projecten heen; dit hoofdstuk gaat in op overeenkomsten en verschillen in aanpak, ondersteuning, ervaringen en resultaten met betrekking tot het werken onder architectuur en RAZ. Reeds bij de presentatie van RAZ, en ook gedurende de begeleiding van de pilots, is er discussie geweest over de onderlinge samenhang tussen enerzijds RAZ en anderzijds het INK bedrijfs verbeterprogramma dat door een aantal waterschappen wordt gevolgd. Daarom is in dit begeleidingstraject ook aandacht geweest voor de relatie RAZ en INK. Hoofdstuk 9 verduidelijkt de relatie tussen RAZ en INK. RAZ is de referentiearchitectuur zuivering en als zodanig onderdeel van de waterschapsbrede gemeenschappelijke informatie architectuur. De relatie tussen RAZ en het project “Waterschaps Informatie Architectuur“ (WIA) wordt beschreven in hoofdstuk 10. Tot slot wordt in hoofdstuk 11 de rapportage afgerond met conclusies en aanbevelingen. De samenstelling van deze rapportage is weergegeven in de volgende afbeelding.

2


AFBEELDING 1

OPBOUW VAN DE RAPPORTAGE

2.2 AANDACHTSPUNTEN De aandachtspunten vormen het uitgangspunt voor verdere analyse van de verkregen informatie welke in de pilot project hoofdstukken 3 t/m 7 wordt gepresenteerd. De afbeeldingen in de volgende paragrafen dienen als voorbeeld; de feitelijke afbeeldingen zijn te vinden in hoofdstuk 3 t/m 7. De aandachtspunten waarop wordt geïnventariseerd en geanalyseerd zijn: PILOT PROJECT CONTEXT EN DOELSTELLING De visie 2010 in het RAZ levert de kaderstelling van de individuele projecten. Een project zal moeten bijdragen aan de doelstellingen als verwoord in de visie. Een belangrijke toets is dus in hoeverre de doelstelling van elk pilotproject in lijn gebracht kunnen worden met de RAZ visie 2010. Bijlage 1 bevat het overzicht “Visie 2010” in leesbaar formaat. Afbeelding 2 is een voorbeeld van een pilot.

3

Pilot project context en doelstelling Pilot project context en doelstelling De visie het RAZ levert de kaderstelling van deprojecten. individuele Een project zal De visie 2010 in het2010 RAZinlevert de kaderstelling van de individuele Eenprojecten. project zal moeten bijdragen aan de doelstellingen als verwoord in de visie. Een belangrijke moeten bijdragen aan STOWA de doelstellingen alsARCHITECTUUR verwoord in de visie. Een belangrijke toets is dus in toets is dus in 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER hoeverre de doelstelling van elk pilotproject in lijn gebracht kunnen worden met de RAZ visie hoeverre de doelstelling van elk pilotproject in lijn gebracht kunnen worden met de RAZ visie 2010. Bijlage 1 bevat het overzicht “Visie 2010” in leesbaar formaat. Afbeelding 2 is een 2010. Bijlage 1 bevat het overzicht “Visie 2010” in leesbaar formaat. Afbeelding 2 is een voorbeeld van een pilot voorbeeldAFBEELDING van een pilot 2 BIJDRAGE VAN PILOTPROJECT AAN RAZ VISIE 2010 Schaalvergroting Zuiveringsbeheer 1. Kern Taken/Competenties 3. Schaalvergroting 3. Zuiveringsbeheer 1. Kern Taken/Competenties Nietgaan per se fysiek samen gaan – Niet per se fysiek –samen – Goed zuiveren – Goed zuiveren Samenwerking op gebied van: – Samenwerking op–gebied van: – Mens onafhankelijk – Mens onafhankelijk Kennis, energie, IT, slib, inkoop, Kennis, energie, IT, slib, inkoop, – Op afstand – Op afstand bedrijfsvergelijk bedrijfsvergelijk – Professionalisering medewerkers, – Professionalisering medewerkers, – Koppelen van installaties – Koppelen van installaties Human Resource Management Human Resource Management 4. Integraal Logistiek (ILM) Management (ILM) 4.Management Integraal Logistiek (HRM) (HRM) – PPS projecten (Publiek Private – PPS projecten (Publiek Private – Verticale integratie – Verticale integratie Samenwerking) Samenwerking) – Andere zuiveringstechnologieën – Uitbesteden (onderhoud, logistiek) (onderhoud, logistiek) – Andere zuiveringstechnologieën – Uitbesteden – Gecertificeerde partners 2. Samenwerking 2. in keten – Gecertificeerde partners Samenwerking in keten – Drijfveer = kwaliteit – All-in waterprijs – All-in waterprijs – + kosten Drijfveer = kwaliteit + kosten 5. Total Quality Management – Eén waterloket – Eén waterloket 5. Total (TQM) Quality Management (TQM) – Van proces naar keten denken – Sturing waterhoeveelheden – Van proces naar keten denken – Sturing waterhoeveelheden – Certificering noodzakelijk – Certificering noodzakelijk – Meedenken grootverbruikers + – Meedenken grootverbruikers + – Duurzaam ondernemen gemeenten – Duurzaam ondernemen gemeenten – Kwaliteit van medewerkers en – Diensten voor derden – Kwaliteit van medewerkers en organisatie – Diensten voor derden organisatie – Voorkomen afkoppeling (verdunning) – Voorkomen afkoppeling (verdunning)

Afbeelding 2:EN Bijdrage van pilotproject aan RAZ visie 2010 AFBAKENING POSITIONERING VAN HET Afbeelding 2: Bijdrage vanPILOTPROJECT pilotproject aan RAZ visie 2010 Architectuur beslaat het hele werkingsgebied van RAZ. De individuele projecten bestrijken

Afbakening en positionering van het pilotproject een deelgebied Welk deelgebied van RAZ bestrijkt het pilot project? Deze Afbakeningelkenechter positionering van daarvan. het pilotproject Architectuur beslaat het hele werkingsgebied van RAZ. De individuele projecten bestrijken elk vraag is te beantwoorden aan de hand van hetRAZ. Integrated Architecturalprojecten Frameworkbestrijken (IAF) en elk Architectuur beslaat het hele werkingsgebied van De individuele echter een deelgebied daarvan. Welk deelgebied van RAZ bestrijkt het pilot project? Deze vraag aan de hand van het Bedrijfs Functie Model (BFM) van het RAZ (zie ook bijlage 1 voor IAF en echter eenaan deelgebied Welk deelgebied van RAZ bestrijkt(IAF) het pilot project? is te beantwoorden de hand daarvan. van het Integrated Architectural Framework en aan de Deze vraag BFM). Daarmee de vraag beantwoord welke mate de RAZFramework bijgedragen aanen een is te beantwoorden aan wordt de(BFM) hand vanhet hetRAZ Integrated Architectural (IAF) aan de hand van het Bedrijfs Functie Model van (zieinook bijlage 1 voor heeft IAF en BFM). heldere en volledige afbakening van hetvan project? hand van het Bedrijfs Functie Model (BFM) het RAZ (zie ook bijlage 1 voor IAF en BFM). Daarmee wordt de vraag beantwoord in welke mate de RAZ heeft bijgedragen aan een heldere Daarmee wordt beantwoord in welke mate de RAZ heeft bijgedragen aan een heldere en volledige afbakening vandehetvraag project? AFBEELDING 3 AFBAKENING BINNEN INTEGRATED ARCHITECTURE FRAMEWORK EN AFBAKENING BINNEN BEDRIJFSFUNCTIEMODEL RAZ en volledige afbakening van het project? Business (Process & Organisation)

Information

Information Technology Systems Infrastructure Information Business Information Systems (Process & Organisation)

Contextueel

Technology Infrastructure

Visie / Strategie / Scope

Contextueel

Conceptueel


Doel / Functionaliteit

Conceptueel

Logisch


Mogelijkheden

Logisch

Fysiek

Mogelijkheden Mensen / Producten / Technologie

Transformatie

Fysiek

Mensen / Producten / Technologie

Ontwikkeling en implementatie

Transformatie


Afbeelding 3: Afbakening binnen Integrated Architecture Framework en afbakening binnen bedrijfsfunctiemodel RAZ Afbeelding 3: Afbakening binnen Integrated Architecture Framework en afbakening binnen bedrijfsfunctiemodel RAZ VAN ARCHITECTUUR DOELSTELLING VAN HET PILOTPROJECT VOOR HET TOEPASSEN

Noot: Bijlage 1 bevat de referentiemodellen IAF, en Bedrijfsfunctiemodel (BFM) in een Elk pilotproject had een eigen reden om het project onder architectuur uit te voeren. Deze leesbaar formaat. Noot: Bijlage de om referentiemodellen en Bedrijfsfunctiemodel (BFM)metin een reden1is bevat belangrijk vast te stellen welkeIAF, verwachtingen er bij het project leefden leesbaar formaat. betrekking tot werken onder architectuur en in hoeverre RAZ en de ondersteuning vanuit architectuur daarin heeft kunnen voorzien. STOWA/Pilot projecten onder architectuur

STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 - 14 -

6 juli 2005, versie 2.1 - 14 -

Noot: Bijlage 1 bevat de referentiemodellen IAF, en Bedrijfsfunctiemodel (BFM) in een leesbaar formaat.

4


ARCHITECTUURPRODUCTEN De resultaten van de pilot projecten zijn tot stand gekomen onder architectuur. Uit elk project vormen de zogenaamde architectuurproducten (ontwerpen, richtlijnen, best practices en uitgangspunten) de individuele invulling van RAZ voor dat specifieke project. Voor het vaststellen van de toepasbaarheid van RAZ is van belang om vast te stellen: -

In hoeverre RAZ heeft bijgedragen bij het maken ervan;

-

In hoeverre RAZ kan bijdragen bij het faciliteren van hergebruik in andere projecten;

-

In hoeverre de producten een zuiveringsbrede toepasbaarheid hebben en dus kunnen worden opgenomen in RAZ;

-

Wat de criteria daarvoor zijn.

VALIDATIE VAN DE RAZ MODELLEN Hoe correct zijn de RAZ referentiemodellen? Zijn ze direct toepasbaar, wat is stabiel, waar zijn aanpassingen nodig? PROCES Hoe is het werken onder architectuur verlopen? Hoe was de ondersteuning voor de pilot projecten vanuit het project? Wat ging goed, wat kon beter? Wat zijn de ervaringen en aanbevelingen? BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN UIT HET PILOTPROJECT De belangrijkste bevindingen, conclusies en aanbevelingen van het pilotproject worden hier samengevat.

5


3 PROCES INFORMATIE SYSTEEM VOOR WBL 3.1 PROJECT CONTEXT EN DOELSTELLING Het waterschapsbedrijf Limburg heeft de volgende projectdefinitie geformuleerd: PROJECTDEFINITIE Dit project moet uiteindelijk leiden tot een geïmplementeerd geautomatiseerd procesinformatiesysteem waarmee de procesoperator ondersteund wordt bij zijn dagelijks werk. Daarnaast moet dit systeem ook informatie genereren voor het Besturingssysteem waarmee de prestaties van zowel de individuele medewerker als de Unit Zuiveringsbedrijf kunnen worden gemeten en besproken. PROJECTDOELSTELLINGEN Bij informatiesystemen is van belang dat de ondersteuning van de werkprocessen centraal staat. Automatiseringshulpmiddelen moeten worden gekozen op basis van hun kracht in het ondersteunen van de primaire werkprocessen. Informatie uit deze applicaties moet primair besturingsinformatie zijn waarop de werkprocessen kunnen worden gepland, uitgevoerd, gecontroleerd en bijgestuurd. Snelheid, transparantie en uniformering zijn kernbegrippen die de geautomatiseerde ondersteuning van het Zuiveringsbedrijf van de toekomst kenmerken. Enkele belangrijke ontwikkelingen in dit kader zijn: Terug naar kerntaken met als speerpunten o.a.: • Mensonafhankelijkheid • Organisatie aansturen op afstand • Bediening op afstand • Professionalisering van medewerkers • Verticale integratie van informatie Wanneer we de WBL doelstellingen voor dit project relateren aan de RWZI 2010 visie en doelstellingen dan zien we een duidelijke focus op de kerntaken en op Total Quality Management. Afbeelding 4 geeft dit weer. Deze ontwikkelingen vragen om een professionele kwaliteitsorganisatie waarin informatie snel en transparant beschikbaar is op alle niveaus. Om een dergelijke organisatie, waarin procesbeheersing en effectief en efficiënt werken gewaarborgd moeten worden, te ondersteunen moeten operators digitaal kunnen beschikken over besturings- en beoordelingsgegevens in de vorm van kengetallen en rapportages. Het procesinformatiesysteem is een van de belangrijkste hulpmiddelen dat hiervoor wordt ingezet en dat op juiste wijze moet passen in het totale bouwwerk van de automatisering die noodzakelijk is om bovenstaande speerpunten te realiseren.

6


AFBEELDING 4

WBL PILOT DOELSTELLINGEN VERSUS RAZ: RWZI 2010

1. Kern Taken/Competenties – Goed zuiveren – Mens onafhankelijk – Op afstand – Professionalisering medewerkers, Human Resource Management (HRM) – Verticale integratie – Andere zuiveringstechnologieën 2. Samenwerking in keten – All-in waterprijs – Eén waterloket – Sturing waterhoeveelheden – Meedenken grootverbruikers + gemeenten – Diensten voor derden – Voorkomen afkoppeling (verdunning)

3.

4.

5.

Schaalvergroting Zuiveringsbeheer – Niet per se fysiek samen gaan – Samenwerking op gebied van: Kennis, energie, IT, slib, inkoop, bedrijfsvergelijk – Koppelen van installaties Integraal Logistiek Management (ILM) – PPS projecten (Publiek Private Samenwerking) – Uitbesteden (onderhoud, logistiek) – Gecertificeerde partners – Drijfveer = kwaliteit + kosten Total Quality Management (TQM) – Van proces naar keten denken – Certificering noodzakelijk – Duurzaam ondernemen – Kwaliteit van medewerkers en organisatie

Afbeelding 4: WBL pilot doelstellingen versus RAZ: RWZI 2010 Uitgaande van bovenstaande argumentatie kunnen de volgende doelstellingen worden gefor-

Uitgaande van bovenstaande argumentatie kunnen de volgende doelstellingen worden muleerd voor het project: geformuleerd voor het project: SAMENVATTING PROJECTDOELSTELLINGEN:

Samenvatting Projectdoelstellingen: • Inventariseren wat bij Waterschappen en industrie wordt gebruikt • Inventariseren wat bij Waterschappen en industrie wordt gebruikt Selecteren van een applicatie die voldoet aan de eisen zoals vastgelegd in het Programma • Selecteren•van een applicatie die voldoet aan de eisen zoals vastgelegd in het van Eisen Programma van Eisen van de applicatie • Testen van• deTesten applicatie • Implementeren van dein applicatie in testomgeving • Implementeren van de applicatie testomgeving van de gebruikers in testomgeving • Opleiden • vanOpleiden de gebruikers in testomgeving • Opstellen en implementeren van een digitale gebruikershandleiding • Opstellen en implementeren van een digitale gebruikershandleiding Uitvoeren van een gebruikerstest testomgeving • Uitvoeren•van een gebruikerstest testomgeving • Implementeren bij overige installaties • Implementeren bij overige installaties 3.2 Afbakening positionering 3.2 AFBAKENING EN en POSITIONERING Vanuit de door WBL gedefinieerde projectdoelstellingen kan geconcludeerd worden dat de

Vanuit de door WBL gedefinieerde projectdoelstellingen kan geconcludeerd worden dat de project context en de business context reeds helder is geformuleerd. Het project kan dan project context en de business context reeds helder is geformuleerd. Het project kan dan gezien gezien vanuit het IAF gepositioneerd worden met het hart in de Informatie Systemen (IS) vanuit het IAF gepositioneerd worden met het hart in de Informatie Systemen (IS) kolom, kolom, waarbij doel en functie van het gewenste systeem al vrij scherp zijn geformuleerd en waarbij doel en functie van het gewenste systeem al vrij scherp zijn geformuleerd en het van de problematiek op het logisch en (deels) fysieke niveau ligt (de hoe en zwaartepunt het vanzwaartepunt de problematiek op het logisch en (deels) fysieke niveau ligt (de hoe en waarmee vragen). Naast de positionering op hetkan IAF het kan pilot het pilot project ookgepositioneerd gepositioneerd waarmee vragen). Naast de positionering op het IAF project ook worden op de RAZ bedrijfsfuncties. Vanuit de doelstellingen van het procesinformatiesysteem worden op de RAZ bedrijfsfuncties. Vanuit de doelstellingen van het procesinformatiesysteem is duidelijk het met de procesvoerder zijn dagelijkse operatieondersteunt, ondersteunt, met met is duidelijk dat het metdatname de name procesvoerder in zijnin dagelijkse operatie daarnaast een ondersteuning voor rapportage. Afbeelding 5 positioneert het WBL pilot prodaarnaast een ondersteuning voor rapportage. Afbeelding 5 positioneert het WBL pilot project op het IAF enject hetopBFM. het IAF en het BFM.


6 juli 2005, versie 2.1 - 17 -

7


WBL PILOT POSITIONERING BINNEN IAF EN HET BFM VAN RAZ

BFM positionering: WBL project

Information

Information Systems


BOUW, VERWERVING EN PLANNING

LEVERANCIERS

Business (Process & Organisation) Contextueel


Conceptueel


Logisch

Diensteniveau beheer Onderhoud Beheer 14

8

Uitvoeren Onderhoud 15


TACTISCH

Externe contacten Beheer 11

2

7

Fysiek

10

Capaciteits Beheer

3

Inkoop / Voorraadbeh.

Mogelijkheden

1

Tactisch Operationeel

Kwaliteits Beheer

Strategisch Plannen

PenC cyclus

Strategisch

STRATEGISCH

MANAGEMENT CONTRACT

Bedienings Beheer

5

Proces voering

Personeel

Administratief Beheer 8

9

GEBRUIKERS

IAF positionering: WBL project

Configuratie Beheer 13

Servicedesk

4

12

DERDEN : GEMEENTE, PRIVATE ZUIVERING, INDUSTRIE, KETENPARTNERS

AFBEELDING 5

OPERATIONEEL

Transformatie

PRIMAIR PROCESS


Transportstelsel

Zuiveringsinstall.

Slibverwerkingsinstall..

Afbeelding 5: WBL pilot positionering binnen IAF en het BFM van RAZ 3.3 DOELSTELLING VOOR HET TOEPASSEN VAN ARCHITECTUUR Voor WBL golden de volgende doelstellingen:

3.3

• Verkrijgen van consistentie in ICT projecten . Een heldere vertaling van visie naar beleid,


van beleid naar informatie en van informatie naar systemen.

• Hetde creëren van focus op de belangrijkste aandachtsgebieden golden volgende doelstellingen:

Voor WBL • Architectuur als hulpmiddel bij het streven naar volledigheid in hetvan ontwerp • Verkrijgen van consistentie in ICT projecten . Een heldere vertaling visie en naar beleid, specificatietraject. van beleid naar informatie en van informatie naar systemen. • Het creëren van focus op de belangrijkste aandachtsgebieden 3.4 • PROCES Architectuur als hulpmiddel bij het streven naar volledigheid in het ontwerp en Als voorbereiding op dit project zijn in 2003 door een aparte taakgroep de eisen en randvoorspecificatietraject. waarden te stellen aan procesinformatie op hoofdlijnen vastgelegd. Dit document is door het

3.4

ProcesMT van het Zuiveringsbedrijf vastgesteld. Vervolgens is gestart met een algemene oriëntatie naar de wijze waarop zowel in de industrie

als bij andere Waterschappen wordtaparte omgegaan. Hiervoorde zijneisen enkeleen Als voorbereiding op dit project zijnmetinprocesinformatie 2003 door een taakgroep randvoorwaarden te stellen aan procesinformatie op hoofdlijnen vastgelegd. Dit georiënteerd document is bedrijven in de procesindustrie bezocht. Verder heeft het projectteam zich ook door het MT van het Zuiveringsbedrijf op recente ontwikkelingen opvastgesteld. dit vlak. Vervolgens is gestart met een algemene oriëntatie naar de wijze waarop zowel in de industrie als bij andereAan Waterschappen methetprocesinformatie omgegaan. zijn enkele de hand van zowel eindrapport van dewordt taakgroep die de eisenHiervoor en randvoorwaarden bedrijven in de procesindustrie heeft het projectteam zich ook georiënteerd heeft opgesteld als debezocht. verkregenVerder kennis uit de oriëntatie is een werkomschrijving opgesteld.op recente ontwikkelingen op dit vlak. zijn de eisen te stellen aan het functioneren van PRINS (ProcesIn deze werkomschrijving INformatieSysteem) beschreven. Het betreft hier nadrukkelijk functionele en operationele

Aan de hand van hetruimte eindrapport van deinvulling taakgroep dieaanbieders de eisen en randvoorwaarden eisenzowel waarbij voor creatieve voor is opengelaten, omdat heeft het opgesteld als projectteam de verkregen uit de in oriëntatie eeneenwerkomschrijving In deze zichkennis onvoldoende staat achtisom exacte beschrijvingopgesteld. van het te leveren werkomschrijving zijnte stellen. de eisen te stellen aan het functioneren van PRINS systeem op (ProcesINformatieSysteem) beschreven. Het betreft hier nadrukkelijk functionele en operationele eisen waarbij ruimte voor creatieve invullingaanbieders voor aanbieders is opengelaten, Deze werkomschrijving is aan een aantal mogelijke die bij het projectteam beomdat het projectteam onvoldoende staateen acht om in een exactevergezeld beschrijving het te kend warenzich aangeboden met het in verzoek offerte te dienen, van eenvan gedetailleveren systeem op beschrijving te stellen. van het systeem. leerde Deze werkomschrijving is aan aantaluitgenodigd mogelijke om aanbieders die bij mondeling het projectteam bekend Vervolgens zijn alle een aanbieders hun aanbieding toe te lichten waren aangeboden met het verzoek een offerte in te dienen, vergezeld van een gedetailleerde en zijn er door het projectteam aanvullende vragen gesteld. De pilot project team meetings beschrijving van het systeem. architectuur sessies met STOWA hebben plaatsgevonden tussen het moment van aanbieden en het opstellen van vragen. Met name bij dit proces hebben deze sessies bijgedragen tot een verdieping van de vraagstelling, waardoor een aantal zaken die in de werkomschrijving onvoldoende waren uitgewerkt, alsnog via de aanvullende vragen konden worden ingevuld. STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 - 18 -

8


Vervolgens heeft het projectteam de aanbiedingen getoetst aan de eisen en financieel met elkaar vergeleken. Op basis van deze vergelijking is uiteindelijk gekozen voor dat systeem dat op de bedrijfseconomisch voordeligste wijze met het meeste vertrouwen in de oplossing het beste invulling geeft aan de gestelde eisen. Onderstaand is dit aan de hand van het raamwerk voor referentie architectuur nog eens gevisualiseerd. AFBEELDING 6

PROJECTVERLOOP GEPOSITIONEERD OP HET IAF

3.5 ARCHITECTUURPRODUCTEN De volgende architectuurproducten (architectuurproducten) zijn door het WBL projectteam gerealiseerd gedurende de begeleiding van het pilot project: •

Bestek PRINS-systeem

•

Globaal Logisch Informatie Model

•

Fysieke IS Architectuur

BESTEK PRINS-SYSTEEM Het projectteam kende een drietal uitgangspunten, te weten: het organisatieplan zuiveringsbedrijf, eindrapport taakgroep automatisering en eindrapport randvoorwaarden PI-systeem. (gepositioneerd op IAF in Afbeelding 6). Op basis hiervan is een werkomschrijving, c.q. bestek geschreven. Als randvoorwaarde in dit bestek waren o.a. opgenomen enkele eisen aan de Technische Infrastructuur (invoering DSL en AutoCAD op RWZI’s, zie ook Afbeelding 6). In dit bestek is veel aandacht besteed aan de scope beschrijving op het niveau van logische en fysieke informatie systemen (IS en deels TI kolom IAF). De scope beschrijving van de betreffende informatie en deels applicatie (I-kolom IAF en deels IS kolom) op logisch en fysiek niveau was nog niet vastgelegd in het bestek. Dit is alsnog toegevoegd middels een Globaal Logisch Informatie Model.

9

in Afbeelding 6). Op basis hiervan is een werkomschrijving, c.q. bestek geschreven. Als randvoorwaarde in dit bestek waren o.a. opgenomen enkele eisen aan de Technische Infrastructuur (invoering DSL en AutoCAD op RWZI’s, zie ook

STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR Afbeelding 6). In dit bestek is veel aandacht besteed aan de scope beschrijving op het niveau van logische en fysieke informatie systemen (IS en deels TI kolom IAF). De scope beschrijving van de betreffende informatie en deels applicatie (I-kolom IAF en deels IS kolom) op logisch en fysiek niveauGLOBAAL was nog niet INFORMATIE vastgelegd MODEL in het bestek. Dit is alsnog toegevoegd middels een LOGISCH Globaal Logisch Informatie Model. Om de informatiecomponenten vast te leggen voor het toekomstige PRINS systeem is aan

de hand van de bedrijfsfuncties van RAZ een informatieanalyse opgesteld. Voor de relevante

Globaal Logisch Informatie Model bedrijfsfuncties is het volgende geïnventariseerd: Om de informatiecomponenten vast te leggen voor het toekomstige PRINS systeem is aan de • Welke rapportage moet regelmatig worden geleverd (rapporten, verslagen) hand van de bedrijfsfuncties van RAZ een informatieanalyse opgesteld. Voor de relevante • Welke informatie is hier voor benodigd (hoeveelheden, concentraties, …) bedrijfsfuncties is het volgende geïnventariseerd: • Waar komt deze informatie momenteel vandaan? • Welke rapportage moet regelmatig worden geleverd (rapporten, verslagen) • Wat kan hieraan verbeterd worden? • Welke informatie is hier voor benodigd (hoeveelheden, concentraties, …) • Wat deze betekent dit voor momenteel PRINS? • Waar komt informatie vandaan? is vastgelegd een informatiematrix zoals weergegeven in Afbeelding 7. • Wat Het kangeheel hieraan verbeterd in worden? volledige is beschikbaar en opvraagbaar bij Waterschapsbedrijf Limburg. • Wat De betekent ditmatrix voor PRINS? Het geheel is vastgelegd in een informatiematrix zoals weergegeven in Afbeelding 7. De AFBEELDING 7 GLOBAAL LOGISCH INFORMATIE MODEL IN MATRIX VORM volledige matrix is beschikbaar en opvraagbaar bij Waterschapsbedrijf Limburg. Welke informatie moet regelmatig worden geleverd?

Welke informatie is hiervoor nodig?

Waar komt deze informatie Welke extra bewerkingen nu vandaan? moeten worden uitgevoerd?

Rapporten/verslagen/adviezen/ bevindingen/evaluaties/plannen/etc.

ZUIS/spreadsheets/overige Hoeveelheden/concentraties/ rendementen/percentages/meterst anden/ overige

Wat zou verbeterd kunnen worden?

Wat betekent dit voor PRINS en andere systemen? Uit welk systeem moet informatie in de toekomst komen?

1. Capaciteitsbeheer, riolering en externe contacten

2 Technologie en Bedieningsbeheer

3 Procesvoering

4 Onderhoudsbeheer en uitvoering 5 Dienstenbeheer, Inkoop en Voorraadbeheer + 6 Financieel Beheer

Afbeelding 7: Globaal Logisch Informatie Model in matrix vorm FYSIEKE IS ARCHITECTUUR Fysieke IS Architectuur Middels de aan aanvragen aan de diverse aannemers is uiteindelijk een oplossing geselecteerd Middels de aanvragen de diverse aannemers is uiteindelijk een oplossing geselecteerd met met daarbij de fysieke IS architectuur als weergegeven in Afbeelding 8. In de gekozen oplosdaarbij de fysieke IS architectuur als weergegeven in Afbeelding 8. In de gekozen oplossing is is duidelijk de scheiding lokaalteenmaken, centraalzoals te maken, ookRAZ in de ICT RAZ duidelijk de sing scheiding tussen lokaal entussen centraal dezezoals ook deze in de ICTgedefinieerd architectuur (zie is gedefinieerd (zie9). Afbeelding 9). Hierbij kanlijnen in grote lijnenworden gesteld worden architectuur is Afbeelding Hierbij kan in grote gesteld dat de dat deoplossing lokale historisatie oplossing bedoeld voor ondersteuning van de bedrijfsfunctie prolokale historisatie is bedoeld voor is ondersteuning van de bedrijfsfunctie procesvoering cesvoering (Bedrijfs Functie 1 uit RAZ) en dat de centrale historisatie oplossing voornamelijk bedoeld is voor ondersteuning van de RAZ bedrijfsfunctie bedieningsbeheer (5). 6 juli 2005, versie 2.1 De IS architectuur resulteert dus in een ondersteuning op zowel tactisch als operationeel - 20 -


niveau. Tactisch met name voor technologen en werkgebiedmanagers die aan de hand van de informatie uit PRINS moeten beoordelen of de gestelde strategische en operationele doelen worden gerealiseerd en op basis van deze informatie pro-actief kunnen bijsturen. Dit bijsturen kan zowel op korte termijn, denk aan gebiedsverwijderings rendementen etc., maar ook op middellange en lange termijn door modificatie en aanpassing van processen. Operationeel met name voor operators die aan de hand van gedetailleerde informatie uit PRINS de dagelijkse processen kunnen bijsturen en ook korte termijn verbeteringen kunnen uitwerken om geconstateerde afwijkingen te repareren en naar de toekomst te kunnen voorkomen (zie ook Afbeelding 8).

10


Belangrijke ICT aandachtsvelden daarbij zijn “real-time en always-on”, van bemand naar onbemand en van lokaal naar regionaal/centraal. (zie hiervoor Afbeelding 9) AFBEELDING 8

DE IS/TI ARCHITECTUUR VAN DE GEKOZEN WBL OPLOSSING VOOR PRINS

AFBEELDING 9

LOCALE EN CENTRALE ICT SERVICES CONFORM RAZ

Algemene services

Management Informatie Rapportage service

Vergunningen registratie service

Factuur Service

FrontOffice/Kanalen

Financieel Mngt registratie service

Connectivity

Logistiek

Kennis

Magazijn Service HRM Service Risico Service

Onderhouds Service

Analyse Service

Voorraad service

Contracten Beheer Service

Incident mngt Service

Capaciteits Plannings service ((oa prognose

BO service

maken)

Onderhoud uitvoer service

Afstemming RTC gemeenten service

Slib afstemmings service

KA Service

Performance

Data Integriteit Beschikbaarheid

Internet D DOC beheer service

Netwerk Service

Regionaal/Centraal

4…25

PA-KA/AA Integratie Service

Procesvoering Uitvoering onderhoud en planning service

Notificatie service

Configuratie service

Registratie service

Bijstelling service

Bedienings Service

Mobiel

Monitoring service

Centraal/Regionaal Lokaal

Lokaal

≈ 400

Real-time ‘Always-on’

Toezicht service

Toegangsregistratie service

Meten en sturen

Onbemande RWZI’s met gecentraliseerde ICT omgeving

Afbeelding 9: Locale en centrale ICT services conform RAZ

3.6

Validatie RAZ

De visie 2010 RAZ is goed bruikbaar bij het inkaderen van het pilotproject binnen de langetermijn IT strategie van WBL. Het project blijkt eenduidig te positioneren binnen IAF en binnen het bedrijfsfunctiemodel (BFM) van RAZ, waarbij de bedrijfsprocessen die (her)ingericht en met IT ondersteund moeten worden een plaats hebben in het BFM. Hierbij komt duidelijk naar voren dat het project betrekking heeft op twee verwante functies op twee operationele niveau’s: het project beoogt om een operationele functie (procesvoering) te 11 stroomlijnen, waarbij de koppeling aan de daarbijbehorende tactische functie (bedieningsbeheer) gewaarborgd en ondersteund moet worden. De ICT referentie architectuur RAZ is gebruikt om de impact van de beoogde doelen en de


3.6 VALIDATIE RAZ De visie 2010 RAZ is goed bruikbaar bij het inkaderen van het pilotproject binnen de langetermijn IT strategie van WBL. Het project blijkt eenduidig te positioneren binnen IAF en binnen het bedrijfsfunctiemodel (BFM) van RAZ, waarbij de bedrijfsprocessen die (her)ingericht en met IT ondersteund moeten worden een plaats hebben in het BFM. Hierbij komt duidelijk naar voren dat het project betrekking heeft op twee verwante functies op twee operationele niveau’s: het project beoogt om een operationele functie (procesvoering) te stroomlijnen, waarbij de koppeling aan de daarbijbehorende tactische functie (bedieningsbeheer) gewaarborgd en ondersteund moet worden. De ICT referentie architectuur RAZ is gebruikt om de impact van de beoogde doelen en de lange termijn IT strategie op de benodigde ICT services in kaart te brengen (zie Afbeelding 9). Het bedrijfsinformatiemodel (BIM) RAZ is als zodanig niet gebruikt. Wel heeft binnen WBL een exercitie plaatsgevonden om een eigen globaal informatie model op te stellen. Het BIM van RAZ blijkt te generiek voor WBL daarom is gekozen voor een eigen opzet.

3.7 EIGEN BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Een belangrijk leermoment was het moment waarop het projectteam zich realiseerde dat er te snel van bedrijfsvisie naar concrete oplossingen wordt doorgesprongen. In Afbeelding 6 is te zien dat de bedrijfsvisie in eerste instantie op contextueel en conceptueel niveau in hoofdlijnen is uitgewerkt in een automatiseringsvisie voor de toekomst. Van daaruit is direct doorgesprongen naar een aantal concrete infrastructurele maatregelen, zonder dat de informatiebehoefte eerst is uitgewerkt. Dit is vooral ingegeven door een aantal direct op te lossen problemen. Vervolgens is wel op hoofdlijnen de informatiebehoefte uitgewerkt, maar dit zou wellicht op een gedetailleerder niveau eerst uitgewerkt moeten zijn voordat de werkomschrijving op de markt werd gebracht, waardoor de werkomschrijving al teveel een oplossingsrichting aangaf en dus in het vak informatie systemen/ logische mogelijkheden past. Nu zal deze stap op niveau van informatie/conceptueel na opdrachtverstrekking opnieuw moeten worden uitgewerkt. In hoeverre dit uiteindelijk nadelig uitpakt is niet in te schatten.

12


4 TACTISCH ONDERHOUDSMANAGEMENT BIJ WSHD (VOORHEEN ZHEW) BIJ WSHD (VOORHEEN ZHEW) TACTISCH ONDERHOUDSMANAGEMENT

4

4.1


4.1 PROJECT CONTEXT EN DOELSTELLING

Binnen het cluster effluent uitgevoerd aanaan objecten. objecten kunnen Binnen het clusterwordt effluentonderhoud wordt onderhoud uitgevoerd objecten. Deze Deze objecten kunnen bezien vanuitbezien een calamiteiten optiek een bepaalde kritische toestand bezitten. Deze vanuit een calamiteiten optiek een bepaalde kritische toestand bezitten. Dezekritische krititoestand heeftsche een directe invloed op de wijze vanwijze onderhoud en deenfrequentie toestand heeft een directe invloed op de van onderhoud de frequentiewaarmee waarmee dit wordt uitgevoerd. Vanuitgevoerd. belang voor de organisatie is om onderhoud op een dusdanige dit wordt Van belang voor de organisatie is om onderhoud op een dusdanigewijze wij- te organiseren, zedat er een beheerst onderhoudsproces ontstaat waarmee eenafgesproken afgesproken te organiseren, dat er een beheerst onderhoudsproces ontstaat waarmee een prijs/kwaliteitsniveau nagekomen kan worden. Kwaliteit kankaninindit gekwantificeerd prijs/kwaliteitsniveau nagekomen kan worden. Kwaliteit dit geval geval gekwantificeerd worden door worden het aantal calamiteiten dat optreedt. Met Met hethet onderhoudsproces wordtdandan door het aantal calamiteiten dat optreedt. onderhoudsproces wordt ookook bedoeld de combinatie van operationele-, tactische en strategische onderhoudsprocessen bedoeld de combinatie van operationele-, tactische en strategische onderhoudsprocessenen en hoe deze met elkaar hoeinteracteren. deze met elkaar interacteren. PROJECTDEFINITIE Projectdefinitie van een onderhoudsbeheer proces op operationeel en tactisch niveau ImplementatieImplementatie van een onderhoudsbeheer proces op operationeel en tactisch niveau

4.2 AFBAKENING EN POSITIONERING

Afbakening en positionering IAF EN BFM POSITIONERING VAN DE WSHD PILOT Information

Information Systems


Technology Infrastructure LEVERANCIERS

Business (Process & Organisation)

Contextueel


Conceptueel

Diensteniveau beheer

Onderhoud Beheer 14


Mogelijkheden

8


Fysiek

10

Capaciteits Beheer

TACTISCH


2

7


Logisch

1

3


Kwaliteits Beheer

Strategisch Plannen PenC cyclus

Strategisch

STRATEGISCH

MANAGEMENT CONTRACT

Bedienings Beheer

5

Personeel


9

GEBRUIKERS

AFBEELDING 10

Configuratie Beheer

Proces voering

13

Servicedesk

4

12



4.2

OPERATIONEEL

Transformatie


PRIMAIR PROCESS Transportstelsel

Zuiveringsinstall.


Afbeelding 10: IAF en BFM positionering van de WSHD pilot 4.3 DOELSTELLING VOOR HET TOEPASSEN VAN ARCHITECTUUR

4.3

Doelstelling voor hetvan toepassen van architectuur Het beschrijven de tactische laag op onderhoudsgebied door het pilotproject was met name gericht op het in kaart brengen van de processen op deze laag, en het opstellen van de

Het beschrijven van de tactische laag op onderhoudsgebied door het pilotproject was met name functieprofielen van de Maintenance Engineer en de Onderhoudscoordinator. Door dit op gericht op het in kaart brengen van de processen op deze laag, en het opstellen van de een gestructureerde wijze onder architectuur aan te pakken werd bereikt dat het tactische functieprofielen van de Maintenance Engineer en de Onderhoudscoordinator. Door dit op een onderhoudsproces en zijn context volledig en inzichtelijk kon worden ontworpen. Tegelijk gestructureerde wijze onder architectuur aan te pakken werd bereikt dat het tactische kon de referentiearchituur worden getoetst en waar nodig verbeterd. onderhoudsproces en zijn context volledig en inzichtelijk kon worden ontworpen. Tegelijk kon de referentiearchituur worden getoetst en waar nodig verbeterd. Daarbij kon het pilotproject gebruik maken van RAZ: Visie 2010, Bedrijfsfuncties onderhoud 13 beheer (BFM) en het informatie model RAZ, en de methodiek die daaraan ten grondslag ligt.


Daarbij kon het pilotproject gebruik maken van RAZ: Visie 2010, Bedrijfsfuncties onderhoud beheer (BFM) en het informatie model RAZ, en de methodiek die daaraan ten grondslag ligt.

4.4 PROCES Bij aanvang van de pilot waren binnen WSHD al een aantal zaken op het gebied van onderhoudsmanagement op de rails gezet. De werkstromen waren gedefinieerd, een Onderhoud

4.4 Beheers Procesen Informatie Systeem (Maximo) draaide in pilot en de uitrol daarvan over de verschillende regio’s stond op stapel.

Bij aanvang van de pilot waren binnen WSHD al een aantal zaken op het gebied van onderhoudsmanagement op de rails gezet. De werkstromen waren gedefinieerd, een Onderhoud Er was onderhoudsbeheerplan dat het strategische niveau dekte. Bij hetover de Beheers eneen Informatie Systeem (Maximo) draaide eninoperationele pilot en de uitrol daarvan op stoom komen van het operationele onderhoud werd de behoefte aan het invullen van de verschillende regio’s stond op stapel. tactische laag rondom het onderhoudsproces steeds groter. Zo’n invulling moest het moge-

lijk een maken om strategische besluiten door en te vertalen naar operationele zaken, Er was onderhoudsbeheerplan datgecontroleerd het strategische operationele niveau dekte. Bij het op en komen om zuiveringsbeheer en nieuwbouw aan onderhoud te koppelen. moest de van de stoom van het operationele onderhoud werd de behoefte Daarnaast aan het invullen tactische zorgenhet voor uniformiteit, over de zuiveringen met name het uitvoetactische laaglaag rondom onderhoudsproces steeds groter. heen, Zo’nop invulling moest het mogelijk maken besluiten gecontroleerd te vertalen operationele zaken, en om renom vanstrategische onderhoud. Om deze laag vorm te gevendoor is besloten om denaar werkgroep TOP (Tactisch zuiveringsbeheer en nieuwbouw aan onderhoud te koppelen. Daarnaast moest de tactische laag Onderhouds Proces) op te richten zorgen voor uniformiteit, over de zuiveringen heen, op met name het uitvoeren van onderhoud. Om deze laagonderhoud vorm te geven is volgende beslotenuitgangspunten om de werkgroep TOP (Tactisch Onderhouds Proces) Voor het waren de vastgesteld: op te•richten Onderhoud moet transparant worden (meetbaar zijn) • Onderhoud op basis van risico

Voor•hetOnderhoud onderhoudmoet waren de volgende uitgangspunten vastgesteld: stuurbaar zijn • Onderhoud moet transparant worden (meetbaar zijn) • Onderhoud moet aanpasbaar zijn aan veranderende doelstellingen • Onderhoud op basis van risico • Onderhoud moet geborgd zijn in de organisatie • Onderhoud moet stuurbaar zijn • Onderhoud moet aanpasbaar zijn aan veranderende doelstellingen de hand van een ruwe schets van het onderhoudsmanagement proces zijn de verschil•AanOnderhoud moet geborgd zijn in de organisatie lende hoofdprocessen op met name tactisch en operationeel gebied gedefinieerd. Door steeds

in van te zoomen op een betreffend (onderhoudsengineering, onderhoudsAan verder de hand een ruwe schets van hethoofdproces onderhoudsmanagement proces zijn de verschillende beheer, etc.) zijn de verschillende taken (deelprocessen) uitgekristalliseerd. hoofdprocessen op met name tactisch en operationeel gebied gedefinieerd. Door steeds verder in te zoomen op een betreffend hoofdproces (onderhoudsengineering, onderhoudsbeheer, etc.) zijn AFBEELDING 11 PROCES TOP de verschillende taken (deelprocessen) uitgekristalliseerd. Referentie architectuur 2010: de Blauwdruk Collega zuiverings beheerders

t iek

Ke ten sa menwe rking

Kwa lit ei ts Beh ee r

TAC TI SCH

Ext ern e co nt act en Behe er 11

10

3 Ca pa cit eit s Beh e er 2 On de rh o ud Beh ee r 14

Per so n eel

Bed ien in g s 5 Beh e er

Co nfi gu r at ie Be he er 13

Ink o op / Vo or r aad b eh . 6

Ketenpartn ers

Tacti sch O per ati oneel

Ei sen

Pen C cy cl us

Dien st eni ve au b eh eer 7

grootve rbruik ers + gemeenten Visie�Meedenken �Diensten v oo r de rden

Str ategisch

STRATEGIS CH

M ANAGEM ENT C ONTRACT Str at eg isc h Pla nn e n 1

�All- in waterpr ijs �Eén waterloket �Sturing water hoevee lhede n

Zuiveringsb eheer

Keten partners

BOUW, VE RW ERVI NG EN PL ANNING

�Niet per se fysiek sa men gaan �Samenwerk ing op g ebied v an: Kennis, e ner gie, IT (Z uis), slib, inkoop, bedrijfsve rge lijk �Kop pe len van instal lat ies

Ser vi ced esk 12 Pr oc e s vo er in g 4

Uitvo ere n On de r ho ud 15

�Voork ome n afkoppeling (ve rd unning)

9

Admi ni st ra ti ef Beh eer 8

GEBRUI KER S

logis

DERDEN : GE ME ENTE , P RIV AT E ZUIVE RING, I NDUSTRI E, KET ENPARTNERS

Int eg ra le

S chaalvergroting

�Ge cer tificeerde partners �Dr iver = kwaliteit + koste n

LE V ERAN CIE RS

Ma rkt partners �PPS projecten �Uitbes teden (onderhou d, logistie k)

Onderhoudsbeheerplan

OPE RATION EEL P RI MA IR P ROCESS T ran spo rtstelsel

Markt partners

Collega zuiverings beheerders

2

Ca l l cen ter

OM

MANAG E ME NT CONT RACT

Fin a nce

S tr ateg i s c h Pla nnen

1

Ca pacit ei st on w t ikke li ng C apaci e t i st bi sj tel li ng Pl an Wet en Regel gevi n g B est emm i ngspl ann en

Ca l lCe nter Ap pSrvr

Bil l in g

Wet en Reg elgevi n g In Eva tg Srvr luat i eco ntr a ct e n Rap por ta ge ont wi kkel en ext er n Tevr eden heid senquê te ( m aat sch)

FrontOffice/Kanalen

F in a n ci e e l M n g t reg i st ra tie s er vi ce

M eer jar en Pl an St r ateg is ch en ota Pr o gnose gem een ten b , ed r ij ven V oor j aar snot a Be e l d i

OM Fin a nce

Ra p p or tag e s erv i ce

Per soneel bel eid I nkoo pbel eid Zu iver i ngsbel ei d Ond er houdsb elei d A ( lg em een) KAM bel eid B elei d adm i n. or gan is at ie ( AO ) T evr edenhe idsr app . ( m aat cs h ).

Connectivity :

Ma g a zi jn S e rv ic e

HRM S er vi ce Co ntr ac te n Beh e e r S e rv ic e

O n de rh o u d s S e r v ic e

An al y se S e rvi c e

Vo o rra ad s er vi c e

Ca p a ci te i ts P la n n i ng s se rv i ce (( oa p ro g n os e m ak e n )

BO se rv i ce

7

Afste m m in g RTC g e me e n te n s e rv ic e

S l i b afs te mm i n g s se rv i ce

Die ns ten nive au Be heer

N ot ifi c ati e se rv i ce

Re g is tra ti e s e rv ic e

Bi jste l li n g se rv i ce

M ate va nna levi ng van SL A Tr evr eden heid o ver / v an cont r actp ar n t er s

P er soneel sinf o Pr od ucti eve/ i mp o r duct ieve ur en inf o voo r M ar ap

Vul per cent age + snel hei d opvul li ng Plan nin gv er su s r eal is at i e (b ezett i ngsgr aad )

M ar aps, afd eli ng r appo r t ages, best uur s- r appor t age Ko sten over zic ht pe r pr oduc tgr oe pp er l eve r anci er B edr ij f sver gel ij kin g KP I Jaar ver sl agen M il ieu j aar ver sl age n H andha ving srap por t a ge KAM a r ppor t Landel ij k m eld punt afv als t of fen r app ort Jaar r ekenin gen Bet ali nge n

E xte rn e Co nta ct e n B ehee r

Be dieni n gs Be heer

4

Same nwerk n i g kete npa tr n er Gege vens k et en par n t er Af nam e ver pl ic ht i ng gem eent en Bel eid/ vi sie S am enw erk ing p s lan Rappo rt age ext er ne O pt im al is at ie af val sy st eem ( oas) ont w ikkel in gen st udi e Jur idi sche aspect en

P l ann en Zui ver i ngsbel eid We t en r egel gevi ng ( gel uid , ver gunn ing , st ank)

C ontra cten

Fun tc i oneel bedi enin gspl an ( incl . no m r en en st r eef waar de n) Par agr aaf in j aar plan

Act uel er w zi pr est ati e Cap acit ei st beh eer plan Jaar pl an

Her zi ene cont r act e n

[ Pr esta ti e I ndic ato r]

O PER ATIO NE EL

U it voer i ng volg ens plan Ma te van vol doe naa n nor me n (A f hankel ij k va np ro cess) * *

Ti d j igh eid ( Tij di g beschi k baar )

Pr oc es vo erin g

Pr i js/ kwal it ei t

BC R a ppo rta ge OU TPU T O nder hou dskost en Voo r aad st and

Kost en ond er houd per … ( benchm ar k) ( bij na) o ngeval le nr eg ist ra ti e # Kl acht en

Hu lpst of fen gebr ui k Ener gi ever br ui kp er … i. e

R eg istra tie Act ue l e conf ig ur ati e ( b a is sr egi str at ie)

Con fr ont at ie r eali sat ie /ge plan d aanpassi ngen/ j aar

Pr o ce sb ij st ur ing Eval uat iep unt en t b . . v. inko op

aant al st or ing en/ af wi j king en gebr ui ksfr eq uent ie en gem ak

In stel li nge no p pr im ai r pr oces Re gi stre ren

Zu iver i ngsm od ell en B ( OS)

Ou p t u t r appo rt age @ ui vt o er en o nder hou d O ut put onder h oudscon ec pt @ O nder ho udsbeh eer pla

Eval uat iep unt en

C onf igur at ie B ehe er

B asis r egi str a ti e Co nf igu a r ti ew i zj i gin gen

C on tro le ren

O utp ut con rt ol e @ p o r cesvoer in g O ut put voor r aadb eheer

Eva u l eren O nder hou dspl anni ng Rap por t en: K PI , C E, Bl ikse m, AR BO , et c.

A naly e s van d er esul t at en St or in gen Ver b u r iken Lab . anal yse r esult at en

Z ie out put r egis t r at ie @ pr ocesvoe ri ng

Funct ion eel Be dien ing splan Bi j stel l en

S to ri ngsi nf o P ( ro blem H andli ng)

U itvoe ren On der h ou d Werk opd racht ui tvoe ren Af gem el de wer ko pdr acht en

O ut put van ser vic ed esk ( sto r ingsm el di ngen)

Me te n en s tu re n

# Af w ij kin gen Ov ert r edi ngen van ge defi ni eer de m ar ge( s)/ set po int s

M ete n Fun cti oneel bedi eni ngspl an Z uive ri ngsi nf o Mo nste rs G ew ij zigd ev oor ra ad

Voo rraad beh eer Aan wezi ghei d voor r aad I nkoo p ord er Ge br uikt e m at eri al en Gew ij zig de voor r aad stan d G ebr ui kt em at er i alen ui t pr oce sv oer ing On vt a ngen goe der en

B BS inf o L ab inf o St or in gen Lo gboeken / inst el li ngen

Zui ver in gsin o f D agr appor t ages Week - en m aand r app or ta ges Mar ap Pr oces R est & af val st off en i nf o Act uel eR WZI p e r s tat i e

Ser vic eD es k

R egi strati e K lacht en ( t oel ever anci er ,s ond erh oud, bur ger s, i ndu str ie ) St or i ngsr egi str at ie Ric h lt ij nen ver st or in gen Af doe nin gster m i n j

Kla ch ten over zic h t St or ing sover zic h t I ncid ent en Ter ug ko ppel ing m el den T eru gm el ding af han deli ng kl achte n

R appo rt en m bt door lo opt ij d, … Ni euw e wer kop dr acht en V oor r aad aanpassi ng [ Pr est ati e I ndi cato r]

P RIMAIR PRO CE S S

ICT-architectuur

RAZ

Behoefte: Koppeling Functie Relaties Uniformiteit

Ve rwerken e n Rap po rta ges Fi nanci ële i nf o Pr oce s in o f Zui ver in gs in o f , inc lusi ef sl ib& af vals t of f en e r g is t r ati e P er so n eel i nf o O nder h oudsi nf o Sto ri ngen c al am it ei e t n KAM inf o

K wa li tei t #co r ect ie s B etr ow baar he id ( kl ant e t vr edenhe id) F lexi bi li tei t *

per soneel sbehoe ft e: doel ste l ing , r eal is at i e I ngep land ew er kopd ra ch e t n Ove zr i cht u it e t best ede n w er k

o ut put van w er vi n g en select i e

@ Per sone el O pstel l en en a anp assen O nde r hou dsco ncep t Eval uat iep unt en H erz i en ond erh oudco ncept ( i ncl. voo rs chr i tf en) Ri sic o anal yse Le ver ing svoo rs ch ir f e tn G egevens i nst all at ie Co ntr act afs p a r k en NE N voor schr i tf en Lever anci er s b elei d Vei li ghei d Zi eco nt ar c t en @ A RBO vo or schr if t en onder ho ud sbel eid

v ensv erva ngi ngskos t en com pon ent en uit in sta l lat i e On der houd skost en Af nam e ver pli cht in gg em eent en # cont i nuï tei tsve rs tor i ng Aw f ij ki ng van # cor r ecti ef # / pr even it ef co nfo r m bel ei d/ pla n

Pro duc t Ev al uati e / K wal i e t ti sco ntrol e Met i ngen i ngekoch e t go eder en Kwa li e t i t srap por t ages Tevr edenh eidm et i ngen Bi sj t ur in g naar l ever anci er s gebr ui ker s Kw ali te it sgegev ens leve ran cier

On der houd sconcept en m et w er kopdr ach tEI GE NAA R ( ACT OR )

To eg a n g sre g i stra t i e s er vi c e

Reg i stra tie en ad mi ni strati e Z iekt e ver zuim Ver lo f U r enr egi str at i e O ver ur enr egi str at i e Di enst e r iz en O ngeval l en Op lei di ng

A dmin is tr ati e f B eheer

B eschi kbaa rhe id ( Lev er t ij d)

B el asti ngsg ra ad B el asti ng/ Be schikb ar eca paci tei t ) # Aanp assing en ( Wer kel ij k/ Ge pr ognost i ceer d) F lexi bi li tei t *

O nde h r oudsc on cept Jaar pl a n Per sonel e inf o r m at ie: beschi kbaar he id , cap. , ni veau

# wi j iz gi ngen op on der houd sbeheer spl an

In koop /voor ra ad B eheer

Mo b i el


To e zi c ht se rv ic e

Per s on eel

F unct ie w aar der i ng syste ma it ek M obi l it eit spl an

A dmi ni strati eve O rga ni sat e i AO b elei d M andaat r egel ing Co m pt abi li t eit f( i n. voo sr ch ir f e tn ) B evoegd heden Spel e r gels EG - aanbest edi ngsr egel s Aanb este ding sreg lem en t Jur i dis h c easp ecte n A O p r ocedur e boe k

Gem et en capaci t eit

Pl an nen e g i e n i nzet Pe rsone el

R is i co- anal yse

In kop en/ af roep en Con rt act In koop / afr oep o rd er Voor r aad st an d O nd erh andse in kopen Wer kop dr acht ( out pu t On der houd scon cept )

Be di e n in g s Se rv i ce

M on i to ri n g s e rv ic e

Centraal/R egionaal Lokaal 400

A ct uele cap . & kw ali t eit sin o f Rapp or a t ges m b t capaci t eit en

O nd e r houd Beh eer Op st el e l n Ri si co An al yse Beschi kbaar hei ds eis e n G egevens ef f ect enst or i n gen Gege vens fun cti e com pon ent en i nst all at ie He rz i ene r is i co- eis en G ew ij zigd on der houd sbe le id

Procesvoer ing Ui tvo e ri n g o nd e rh o u d en p l a nn i n g se rv i ce

Con fi g u ra ti e s e rvi c e

O ntwi kk el en en o pste l l en Pl an O pl eidi ngspl an For m at iep lan, incl . va cat ur e i nfo

F unct ion ere n en be oord el en Per sonel ei nf or m at ie P er soonl ij k ont wi kkel ing splan ( opl ei din g en loop baan) O pl ei ding p s lan Fo rm at i epla n Ver bet er ing sadvi es Fu ncti e wa ard er ing syst e m at iek Be oor del ing srap por t age Mob il it ei st pl an

8

Pl ann en (j aar pl . ), m eer rj pl . i nvest er ing en Bouw pl an capaci tei t suit br ei di ng M odel l ena cti ef sl ib syst em en Capa ic t eit spl an Act uel eco nf igu a rti e Af nam e gegeve ns h oeveel hede n T oet se n A ctu ele RWZI pr est at ie WVO ver gunn ing e s is en C apaci e t i t sgegeve ns, r appo rt ag e C apacit ei st bi sj t el li ngspl an Cap acit eit spl an Bel asti ngg a ra d P r ognoses gem een e t n , bed ir j ven Af nam e ver pl ic h it ng gem eent en Ve rb eter i ngen cap acit ei st p lan Mete n

Fl exi bil i e t i t ** O nder h oudbeg r oti ng/ w er keli j ke o nder hou dui g t a ven

H er ziene en ni euw e cont r act en Tevr edenh eid van d el ever anci er over Z B

In te rn e t

N e twe rk S er vi ce

N or m en en st uur wa ard en Bi sj t el li ng a j a rp lan

B et rouw ba ar heid ( # cor re cti es ) ; r eal isa ti e/ gepl and B etr ow baar hei d ( kl ant e t vr edenhei d)

O pstel l en, eva qlu eren , le vera nci erbe e l d i I nkoo pb ele id Funct io neel B edien ing spla n O nde h r oudsb eheer pl an Kw ali t eit sr appo rt ag e

Performance DOC b e h ee r s er vi c e

P A-KA/ AA I nt eg ra ti e S er vi ce

8

Mi ssie , vi sie, o r gani sati e Act uel ep ers o neel si nf o

Gew enst e per sone le capaci t eit

Cap ac iteit s Be heer

2

Eva u l ati e

O ut put ar p por t age s@( 3) Ger eal i seer de plan nin g Pr ogn oses Tevr ed enhei d m ( ed ewer ke rs , m aat schappi j , le ve ra ncier s) Jaar pl an

KA S e rv ic e


Beschi kbaar he ids ei e s n

# escal at ie s

Ext er ne on w t ik keli nge n Wet gevi ng Be stuu r b s elei d

On d e rh ou d u i tvo e r se rv ic e

B etr ouw ba arh eid ( val ida it e va n g egevens)

Ri s ic o S er vi ce In ci d e n t mn g t S er vi ce

4…17

Co nti nui tei tsbe heers n i g

Ch eck, Au di t M et in g Cer t if ic aa t KAM handb oek A udi t ver sla g I nzic ht in act uel e sit uat i e Kw ali e t i t sacti epl an

P er ce nt age b eschikb ar he id

Ra ppo rtage s

O pstel l en Pl an nen Jaar pla nnen: pr est ati es, per soneel , f in anci ën

O ut put pr ogno es m aken @(1 )

Ou p t u t eval uat ie Pen: C

: An al y se La b o ra tor iu m S e rv ic e

O nde rhou dsbe e l id St r ateg is ch pl an/ M eer a j r enp lan On der houd s Be lei d A ( anvu li ng) Pl ann en ce rt i f i ceri ng Ri sic o’ s / eis en S tr at egi e/ KA M bel ei d KAM handb oek Bedr i fj sdoel st ell ing Nor m en i n het pr oc e s: NE N Aa ngepast e sta ndaar den H er zien o nder hou dsconcept / Ei gen no m r en / ARB O Tr anspar ant e gegev ens m . b. t . kenn is T evr edenh eid m s et i ngen o ver ZB Kw al it eit sbel ei d / vis i e

P en C c yc lus

3

Logistiek

Kennis

TACT IS CH

Kw alite its B e heer

P rogn ose mak en

F a ct uu r S er vi ce

4

Management Informatie

Ve r g un n i n g en re g i stra ti e se rv i ce

S lib verwerkingsinsta ll ..

Bedrijfsinformatiemodel

Pr o vi si o n Bil l in g

ICT architectuur Algemene services

Zui veri ngs install .

Bedrijfsfunctiemodel

2

Uitgangspunten

7

Management ZB

Tactische onderhoudsprocessen Beschrijving en positionering functie onderhoudsengineer Afbeelding 11: proces TOP

14 STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 - 25 -


Aan de hand van de verschillende taken zijn daarna de informatiestromen beschreven en de eventueel daarbij te gebruiken applicatie. Daarnaast is er gekeken of er al procedures bestonden waarop door de pilot TOP gedefinieerde taken konden inhaken.

4.5 ARCHITECTUURPRODUCTEN Het project heeft de volgende architectuurproducten geproduceerd: 1. Werkdocument Tactisch Onderhoudsmanagement [ZHEW 2004]. 2. Een bedrijfscomponenten model voor zuiveringsbeheer met betrekking tot onderhoud en bediening, conform de behoeftes, eisen en visie WSHD. WERKDOCUMENT TACTISCH ONDERHOUD Het werkdocument tactisch onderhoud is het hoofdproduct van TOP. Het beschrijft voor onder-houd: 1. organisatie, tactische en operationele taken 2. P-D-C-A implementatie 3. bedrijfsfuncties/taken 4. informatiemodel, koppeling met taken (I) 5. informatiemodel, koppeling met applicaties (IS:informatiesystemen) 6. functieomschrijvingen ORGANISATIE De organisatie van WSHD bevat drie niveaus op het gebied van onderhoud die als volgt kunnen worden omschreven: STRATEGISCH: op dit niveau wordt de visie van het zuiveringschap vertaald naar concrete doelstellingen (volgens het topdown principe). TACTISCH: op basis van de doelstellingen wordt het onderhoudsbeleid opgesteld. Het onderhoudsproces moet zodanig worden ingevuld dat de onderhoudsdoelstellingen kunnen worden gerealiseerd. Tijdens het operationele onderhoudsproces wordt continu gestuurd en bijgestuurd. OPERATIONEEL: vastleggen, structureren, beheersen en borgen van de onderhoudsprocessen en de wijze waarop hulpmiddelen (Maximo / Onderhoudsconcepten) worden benut en ingezet.

15


ONDERHOUDSORGANISATIE

Strategisch

AFBEELDING 12

Eisen vanuit bestuur (financiers) Eisen vanuit klanten (Wvo, Wm) Management Informatie Systeem

Doelstellingen zijn: Voorkomen van calamiteiten Efficiënte inzet van middelen Voldoen aan wet en regelgeving

Tactisch

Onderhoudsmanagement

Onderhoud Informatie Systeem

Onderhoudsengineering

Onderhoudstechnologie

Verbeteren

Onderhoudsbeheer

Operationeel

Werkstroombeheersing Werkplanning (werkorders) Resources Middelen beheersing

Uitvoering onderhoud ZT en CN

Analyse onderhoud (Schema's, Routes, Taken)

Registratie van: Ervaringen Prestaties Storingen

Op tactisch niveau zijn er drie taken. 12: Onderhoudstechnologie Afbeelding onderhoudsorganisatieen onderhoudsengineering sluiten aan op de activiteiten van nieuwbouw en zuiveringsbeheer. Om te zorgen dat er een doorvertaling en terugkoppeling plaatsvindt tussen het strategische en het tactische niveau is er de overkoepelende taak onderhoudsmanagement.

Op tactisch niveau zijn er drie taken. Onderhoudstechnologie en onderhoudsengineering sluiten aan op de activiteiten van implementeert nieuwbouw en zuiveringsbeheer. Om te zorgen dat er een • onderhoudsmanagement de strategische doelstellingen binnen de onderdoorvertaling en terugkoppeling plaatsvindt tussenvan hetdestrategische en het tactische niveau houdsorganisatie door borging en verbetering onderhoudsprocessen. Doel is de be- is er de overkoepelende taak onderhoudsmanagement. heersing van de risico’s voor ongewenste uitval en vermindering van onderhoudskosten. STOWA/Pilot projecten onder architectuur

16

6 juli 2005, versie 2.1 - 27 -


• onderhoudstechnologie is de vertaling van de onderhoudsstrategie naar systematisch onderhoudsbeheer. Dit taakgebied verbetert gestructureerd de effectiviteit van het onderhoud door het beheren en optimaliseren van onderhoudsconcepten op basis van de risicoanalyse. • Onderhoudsengineering bepaalt de consequenties van keuzes in het ontwerp van de toekomstige installaties ten aanzien van het onderhoudsgedrag en modificeert of vervangt zo nodig technische installaties op basis van ervaringen met bestaande AWZI’s. Op operationeel niveau zijn er de taken: • onderhoudsbeheer is het instandhouden van de installatie door het gestructureerd uitvoeren van onderhoudsconcepten en het opheffen van storingen. • Werkstroombeheersing omvat de dieperliggende onderhoudsactiviteiten en daadwerkelijke uitvoering van onderhoud. BEDRIJFSFUNCTIES EN TAKEN Elk van de taken zijn verder gedetailleerd in deeltaken. Van deze deeltaken is vastgesteld welke informatieproducten ze produceren, welke ze nodig hebben. Deze methodiek is analoog aan de wijze waarop in RAZ de bedrijfscomponenten en informatieproducten van het bedrijfsinformatiemodel worden afgeleid uit het bedrijfsfunctiemodel. Het gehele model is te vinden in het werkdocument. Als voorbeeld de taak onderhoudstechnologie (zie afbeelding 13). De taak onderhoudstechnologie stelt op basis van risicocriteria vanuit het onderhoudsmanagement obv. FMECA de kritische objecten vast . Op basis van storingsanalyses (AWZI-, regio- of clusterbreed) past onderhoudstechnologie eventueel OHC’s aan. Op basis van wijzigingen aan installaties stelt onderhoudstechnologie de betreffende risicoanalyse bij. Bij nieuwbouw zal er een volledige FMECA met daaraan gerelateerde OHC’s uitgevoerd worden. Onderhoudstechnologie omvat het applicatiebeheer van Maximo. Onderhoudstechnologie verzorgt opleiding en ondersteuning van Maximo gebruikers.

17


ONDERHOUDSTECHNOLOGIE

Onderhoudsmanagement

Onderhoudsengineering

Onderhoudstechnologie

Tactisch

Risico criteria

Wijziging installatie Nieuwbouw

Storingsanalyse

Proces

Applicatie beheer

FMECA + OHC

Opleiding / ondersteuning

Verbeteren Onderhoudsmethodiek Storingsanalyse Werkproces Opleiding Onderhoudsbeheer

Werkstroombeheersing Operationeel

AFBEELDING 13

Werkplanning (werkorders) Resources Middelen beheersing

Uitvoering onderhoud ZT en CN

Registratie van: Ervaringen Prestaties Storingen

PDCA

Afbeelding 13: onderhoudstechnolgie

De organisatie van WSHD is er op gericht op continue verbetering. Hiervoor zijn bij relevante taken terugkoppelingen voorzien van operationeel naar tactisch niveau en van tactisch naar strategisch niveau. Hiermee worden PDCA cirkels conform INK (zie hoofstuk 9) gerealiseerd. INFORMATIEMODEL, KOPPELING MET TAKEN EN APPLICATIES In het werkdocument tactisch onderhoudsmanagement is de koppeling tussen taken, informatie en informatiesystemen eenduidig vastgelegd. Door dit voor alle taken vast te stellen is een volledig gemaakt STOWA/Pilot projecten overzicht onder architectuur

van de informatiebehoefte van elke taak en de herkomst6 juli van2005, versie 2.1

die informatie. Ook de informatiesystemen die betrokken zijn bij het produceren of door-

18

- 29 -


geven van informatie zijn hiermee in kaart gebracht. Op deze manier is de basis gelegd om de eisen vast te stellen die gelden voor de informatiestromen en de informatiesystemen die daarbij betrokken zijn.

4.6 VALIDATIE RAZ De visie 2010 en het bedrijfsfunctie- en informatiemodel van RAZ is mede gebruikt om het project eenduidig af te bakenen (zie ook 4.4). Het informatiemodellering/ bedrijfscomponentenmodel RAZ is gebruikt om het informatiemodel te completeren, vooral voor wat betreft het onderkennen van de samenhang met de diverse informatiesystemen. De visie, het bedrijfsfunctiemodel en het informatiemodel bleken goed bruikbaar voor wat het project ermee wilde bereiken, met uitzondering van nieuwbouw. Het tactische proces onderhoudsmanagement heeft een sterke relatie met nieuw- en verbouw. Dit concentreert zich met name in de taak onderhoudsengineering, dat nieuwbouw projecten ondersteunt met specialistisch advies op het gebied van onderhoud(baarheid), en dat het in onderhoud nemen van objecten voorbereidt. RAZ daarentegen rekent nieuwbouw niet tot de kerntaken van zuivering en heeft daarom geen voorzieningen om dit soort bedrijfscomponenten goed af te bakenen en te modelleren. Dit werd door het pilotproject als omissie ervaren, en het pilotproject heeft daarom een eigen architectuurproduct opgeleverd dat de relatie tussen nieuwbouw en onderhoudsbeheer eenduidig vastlegt: zie 4.5, bullets 2 b en c. Voor de betekenis hiervan voor RAZ als geheel zie 8.4.

4.7 EIGEN BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN WSHD komt tot de volgende items: • Het toepassen van RAZ heeft veel nut gehad. Door de toepassing ervan werd tijdens het pilotproject duidelijk dat er behoefte was aan een expliciet onderhoudsbeleid. De pilot was in eerste instantie gefundeerd op impliciete uitgangspunten die nog nergens waren vastgelegd, en deze konden nu expliciet gemaakt worden en vastgelegd worden in een onderhoudsbeleid voor WSHD, waarmee meteen het waarom van het pilotproject en de keuzes daarin transparant werden. • Het moment om te gaan werken met de referentiearchitectuur had daarom beter eerder gekund, zodat de uitgangspunten voor de pilot eerder helder vastgesteld hadden kunnen worden. Uit pragmatische overwegingen was daar in eerste instantie niet voor gekozen. Dit had wel tot gevolg dat het project nu al een eind op streek was voordat duidelijk werd dat er een onderhoudsbeleid geformuleerd moest worden. WSHD raadt dan ook aan om zo vroeg mogelijk de fundamenten van RAZ eigen te maken bij het toepassen ervan. • Ook de strategische uitgangspunten van het eigen waterschap dienen expliciet gemaakt te worden en vastgelegd als uitgangspunten voor het project (zie ook eerste aandachtspunt).

19


5 TELEMETRIE 2005 EN RAPPORTAGE 2005 VOOR HUNZE EN AA’S 5.1 PROJECT CONTEXT EN DOELSTELLING Het huidige telemetrie hoofdpostsysteem ten behoeve van het peilbeheer is gebaseerd op verouderde technologie. Er zijn diverse, décentraal functionerende, systemen in gebruik bij het operationeel beheer van zuiveringtechnische objecten. In het kader van een integrale informatievoorziening is een brede toegankelijkheid van informatie uit meet- en procesbesturingssystemen voor diverse taakvelden noodzakelijk, echter thans niet mogelijk. Voor onderhoud en/of wijzigingen aan delen van de in gebruik zijnde telemetriesystemen is een vrij grote leveranciersafhankelijkheid aanwezig. In verband met kwetsbaarheid en uit economisch oogpunt is dat ongewenst. PROJECTDEFINITIE Doelstelling van de voorbereidingsfase van dit project is om te komen tot een gunningsadvies en een kredietaanvraag voor uitvoering ten behoeve van de realisatie van de vervanging van de huidige telemetrie-en procesbedienigssytemen tot één nieuw en integraal hoofdpostsysteem. PROJECTDOELSTELLINGEN Oplossingsrichting is om de huidige telemetrie- en procesbedieningssytemen te vervangen door één nieuw telemetrie-hoofdpostsysteem, met de volgende uitgangspunten: • In het jaar 2005 zijn de huidige telemetrie hoofdpostsystemen vervangen. • In het jaar 2005 werken we ten behoeve van het operationeel procesbeheer (Grondwater, Oppervlaktewater en Afvalwater) met één nieuw, integraal hoofdpostsysteem. • Door middel van dit systeem is het mogelijk om op afstand vanuit elke gewenste locatie de actuele procestoestand te bekijken en in te grijpen in de procesbesturingen van alle in gebruik zijnde procesautomatiseringssystemen (procesbeheersing op afstand voor alle belangrijke geautomatiseerde installaties). Als randvoorwaarde hierbij wordt gesteld, dat in de beheerfase onafhankelijkheid van de systeemleverancier gewaarborgd dient te zijn. Daarnaast dienen de ontwikkelingen bij het waterschap op het gebied van intra/internet en het nieuwe telemetriesysteem elkaar te versterken. ARGUMENTATIE Belangrijkste reden om te kiezen voor een nieuw hoofdpostsysteem is het verkleinen van de kans op uitval ten gevolge van verouderde technologie.

20


Belangrijkste argumenten om te kiezen voor één hoofdpostsysteem zijn : • Integraal werken wordt eenvoudiger. • Verminderde kwetsbaarheid (minder systemen, minder onderhouds- en beheerinspanning nodig). Belangrijkste argumenten om te kiezen voor “procesbeheersing op afstand“ zijn : • Betere ondersteuning voor de procesbediener buiten kantoortijd.

• • • •

• Betere en snellere beoordeling van storingen.

Betere voor de procesbediener • ondersteuning Sneller kunnen ingrijpen bij calamiteiten. buiten kantoortijd. Betere en snellere beoordeling van storingen. • Grotere flexibiliteit bij veranderingen in wijze van beheer. Sneller kunnen ingrijpen bij calamiteiten. Grotere flexibiliteit bij veranderingen in wijze van beheer. Samenvatting projectdoelstellingen:

• Integraal werken wordt eenvoudiger.

Samenvatting projectdoelstellingen: • Verminderde kwetsbaarheid. • Integraal werken wordt eenvoudiger. • Betere ondersteuning voor de procesbediener buiten kantoortijd. • Verminderde kwetsbaarheid • Betere en snellere beoordeling van storingen. • Betere ondersteuning voor de procesbediener buiten kantoortijd. • Sneller kunnen ingrijpen bijvan calamiteiten. • Betere en snellere beoordeling storingen. • Grotere flexibiliteit. • Sneller kunnen ingrijpen bij calamiteiten. • Grotere flexibiliteit 5.1.1

5.1.1 VAN TELEMETRIE NAAR RAPPORTAGE

VanGedurende telemetriedenaar rapportage begeleiding van het pilot project verschoof de aandacht van het pilot projectteam, met betrekking tot de begeleiding van STOWA, met name naar de gegevensverwerking

Gedurende de van het pilotvan project verschoof de aandacht van het projectteam, en begeleiding rapportage functionaliteit het toekomstige telemetrie systeem enpilot ook naar de nog te met betrekking tot de begeleiding van STOWA, met name naar de gegevensverwerking en tot realiseren Lange Termijn (LT) database. Dit project werd binnen Hunze en Aa’s benoemd rapportage functionaliteit van het toekomstige telemetrie systeem en ook naar de nog te Rapportage 2005. Het feitelijke gebruik van de architectuur zoals vastgelegd in RAZ en de realiseren Lange Termijn (LT) database. Dit project werd binnen Hunze en Aa’s benoemd tot begeleiding door STOWA heeft uiteindelijk in dit project plaatsgevonden. Doelstelling van Rapportage 2005. Het feitelijke gebruik van de architectuur zoals vastgelegd in RAZ en de dit project is in lijn met Telemetrie 2005, namelijk integrale informatievoorziening voor begeleiding door STOWA heeft uiteindelijk in dit project plaatsgevonden. Doelstelling van dit Hunze en Aa’s. In Afbeelding 14 zijn de doelstellingen voor het Rapportage 2005 project is in Waterschap lijn met Telemetrie 2005, namelijk integrale informatievoorziening voor project gepositioneerd op de RAZ visie 2010. Waterschap Hunze en Aa’s. In Afbeelding 14 zijn de doelstellingen voor het Rapportage 2005 project gepositioneerd op de RAZ pvisie 2010.

AFBEELDING 14

PILOT DOELSTELLINGEN RAPPORTAGE 2005 VERSUS RAZ

1. Kern Taken/Competenties – Goed zuiveren – Mens onafhankelijk – Op afstand – Professionalisering medewerkers, Human Resource Management (HRM) – Verticale integratie – Andere zuiveringstechnologieën 2. Samenwerking in keten – All-in waterprijs – Eén waterloket – Sturing waterhoeveelheden – Meedenken grootverbruikers + gemeenten – Diensten voor “derden” (interne klanten) – Voorkomen afkoppeling (verdunning)

3.

4.

5.


Afbeelding 14: Pilot doelstellingen rapportage 2005 versus RAZ

21


6 juli 2005, versie 2.1 - 33 -


5.2

Afbakening en positionering van het project rapportage 2005

5.2 AFBAKENING EN POSITIONERING VAN HET PROJECT RAPPORTAGE 2005

Het project rapportage zich vooral de benodigde informatievoor voor de de Het project rapportage 2005 heeft2005 zichheeft vooral gerichtgericht op deopbenodigde informatie diverse rapportages voor zuiveringsbeheer. De kwantiteits-, waterbeheerkant is qua rappordiverse rapportages voor zuiveringsbeheer. De kwantiteits-, waterbeheerkant is qua rapportage tage meegenomen voorlopig niet meegenomen in het traject. Bij de inventarisatie van en inforvoorlopig niet in het traject. Bij de inventarisatie vanrapportages rapportages en informatiecomponenten is vooral gekeken relatiesen en afhankelijkheden de matiecomponenten is vooral gekekennaar naar de de relaties afhankelijkheden tussentussen de bedrijfsbedrijfsfuncties en deen informatiecomponenten op conceptueel (deels logisch) functies de informatiecomponenten op conceptueel (deels logisch)niveau. niveau.Vanuit Vanuit een een parallel lopend project was project reeds een gedetailleerd logisch gegevensmodel opgesteld, in lijn parallel lopend wasvrij reeds een vrij gedetailleerd logisch gegevensmodel opgesteld, in met WIA terminologie (Rapportage fase 2 bedrijfsgegevensmodel; 17-11-2004). De aandacht in lijn met WIA terminologie (Rapportage fase 2 bedrijfsgegevensmodel; 17-11-2004). De aande begeleiding vanindeze pilot gingvan met name naar vaststelling de relatie de dacht de begeleiding deze pilotuit ging metde name uit naar devan vaststelling vantussen de relatie RAZ bedrijfsfuncties en dit bedrijfsgegevensmodel. Dit resulteert in de positionering op het IAF tussen de RAZ bedrijfsfuncties en dit bedrijfsgegevensmodel. Dit resulteert in de positioals weergegeven in nering op het IAF als weergegeven in Afbeelding 15.

Afbeelding 15. AFBEELDING 15 IAF EN BFM PILOT POSITIONERING VAN TELEMETRIE 2005 EN RAPPORTAGE 2005 VAN HUNZE EN AA’S

Contextueel


Conceptueel


Ra

Logisch

o pp

g rta

e2

005

Telemetrie 2005

Mogelijkheden



1

Diensteniveau beheer 7

Onderhoud Beheer 14

Inkoop / Voorraadbeh. 8

Fysiek



10

Capaciteits Beheer

3

20 Bedienings ge 5 Beheer orta

R ap

05

2

Proces voering

Te

200 etrie lem

TACTISCH


Personeel


p

4


Kwalitei ts Beheer

Strategi sch Plannen PenC cyclus

Strategisch

STRATEGISCH

MANAGEMENT CONTRA CT

9

Configuratie Beheer

5

13

Servicedesk 12

DERDEN : GEMEENTE, PRIVATE ZUIVERING, INDUSTRIE, KETENPARTNE RS

Information Systems

GEBRUIKE RS

Information

LEVERANCIERS


OPERATIONEEL

Transformatie

PRIMAIR PROCESS


Transportstelsel

Zuiveringsinstall.


Afbeelding 15: IAF en BFM pilot positionering van Telemetrie 2005 en Rapportage 2005 van Hunze en Aa’s Het project Telemetrie 2005 resulteert in een centraalpost systeem dat met name de bedrijfs-

Het project functie Telemetrie 2005 resulteert centraalpost systeem dat met de procesvoering ondersteunt.inHeteen project rapportage 2005 daarentegen kijktname met name bedrijfsfunctie procesvoering ondersteunt. Het project rapportage 2005 daarentegen kijkt met naar die aspecten die het bedieningsbeheer ondersteunen, maar levert daarnaast ook een name naar die aspectenondersteuning die het bedieningsbeheer ondersteunen, maarZielevert daarnaast ook over een belangrijke aan diverse andere bedrijfsfuncties. hiervoor de paragraaf belangrijke ondersteuning aan diverse andere bedrijfsfuncties. Zie hiervoor de paragraaf over architectuur producten. In Afbeelding 15 is een positionering van de beide projecten op het architectuur producten. In BFM van RAZ weergegeven. Afbeelding 15 is een positionering van de beide projecten op het BFM van RAZ weergegeven. 5.3


5.3 DOELSTELLING VOOR HET TOEPASSEN VAN ARCHITECTUUR

Door Hunze zijn de volgende doelstellingen geformuleerd: Door Hunze en Aa’s zijnendeAa’s volgende doelstellingen geformuleerd: • Ervaring doen met werken architectuur. • Ervaring op doenopmet werken onderonder architectuur. • Kennis opdoen hoe andere waterschapen omgaan materie kennisdeling. deling. • Kennis opdoen hoe andere waterschapen omgaan metmet dezedeze materie enen kennis • Zijn wegoede op de goede weg gezien de visie 2010. • Zijn we op de weg gezien de visie 2010. • Onderkennen van eventueel aanwezig eiland denken. • Onderkennen van eventueel aanwezig eiland denken. • Raakvlakken met ander in kaart kunnen brengen. • Raakvlakken met projecten ander projecten in kaart kunnen brengen.

5.4

Proces

5.4 PROCES

Doordat het project Telemetrie 2005 reeds in een specificatie fase verkeerde is toepassing van Doordat het project Telemetrie 2005 reeds in een specificatie fase verkeerde is toepassing de RAZ hierop van vrij beperkte invloed geweest. Echter de rapportage component van van de RAZ hierop van vrij beperkte invloed geweest. Echter de rapportage component

van Telemetrie 2005 en de lange termijn data opslag problematiek heeft geresulteerd in 6 juli 2005, termijn versie 2.1 Rapportage 2005. Hunze en Aa’s wil toe naar een nieuwe lange

STOWA/Pilot projectende onder architectuur projectdefinitie

- 34 database die toepasbaar is voor zowel zuiveringsbeheer (kwaliteit) als ook waterbeheer

(kwantiteit). De huidige situatie is weergegeven in Afbeelding 16 (Uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage fase 2; 17-1-2004).

22

projectdefinitie Rapportage 2005. Hunze en Aa’s wil toe naar een nieuwe lange termijn database die toepasbaar is voor zowel zuiveringsbeheer (kwaliteit) als ook waterbeheer (kwantiteit). De Telemetrie 2005 en de lange termijn16data problematiek heeft rapportage geresulteerdfase in 2; de huidige situatie is weergegeven in Afbeelding (Uitopslag Bedrijfsgegevensmodel projectdefinitie Rapportage 2005. Hunze en Aa’s wil toe naar een nieuwe lange termijn database STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR 17-1-2004).

die toepasbaar is voor zowel zuiveringsbeheer (kwaliteit) als ook waterbeheer (kwantiteit). De huidige situatie is weergegeven in Afbeelding 16 (Uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage fase 2; 17-1-2004).

AFBEELDING 16

HUIDIGE DATABASES BINNEN HUNZE EN AA’S

Afbeelding 16: Huidige databases binnen Hunze en Aa’s

Afbeelding 16: Huidige databases binnen Hunze en Aa’s De gewenste nieuwe situatie is weergegeven in Afbeelding 17 (Uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage fase 2; 17-1-2004). De gewenste weergegeven in Afbeelding 17 (Uit Bedrijfsgegevensmodel De nieuwe gewenstesituatie nieuwe is situatie is weergegeven in Afbeelding 17 (Uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage fase 2; 17-1-2004). rapportage fase 2; 17-1-2004). AFBEELDING 17

GEWENSTE NIEUWE SITUATIE VOOR LANGE TERMIJN GEGEVENS OPSLAG

Afbeelding 17: gewenste nieuwe situatie voor lange termijn gegevens opslag

Om te komen totkomen een integrale lange lange termijn procesgegevens database heeft het waterschap Om te tot een integrale termijn procesgegevens database heeft het waterschap Afbeelding 17: gewenste nieuwe situatie voor lange termijn gegevens opslag H&A een project opgestart ter vaststelling van een integraal bedrijfsgegevensmodel. Dit project H&A een project opgestart ter vaststelling van een integraal bedrijfsgegevensmodel. Dit proliep gedeeltelijk parallel aan de projecten Telemetrie 2005 en Rapportage 2005. De opzet van

liep gedeeltelijk aan de projecten Telemetrie 2005 en Rapportage De opzet Om te komen tot eenjectintegrale langeparallel termijn procesgegevens database heeft het2005. waterschap van dit bedrijfsgegevensmodel Hunze en Aa’s is gebaseerd op de WIA aanpak.Dit Het gaat om H&A een project opgestart ter vaststelling vanvan een integraal bedrijfsgegevensmodel. project STOWA/Pilot projecten onder architectuur 6 juli 2005, versie 2.1 een verfijning van de WIA business architectuur naar een Hunze en Aa’s specifiek bedrijfsgeliep gedeeltelijk parallel aan de projecten Telemetrie 2005 en Rapportage 2005. De opzet van - 35 gevensmodel. Voor een korte toelichting op de WIA aanpak wordt verwezen naar hoofdstuk

10 van deze rapportage. Wat hier van belang is, is dat er door Waterschap H&A een bedrijfs6 juli 2005, versie 2.1 gegevensmodel voor de bedrijfsfunctie Zuiverings Technische Werken (ZTW) is ontwikkeld.


- 35 -

5.4.1 BEDRIJFSGEGEVENSMODEL In Afbeelding 18 is het bedrijfsgegevensmodel voor zuiveringstechnische werken gevisualiseerd (uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage fase 2; 17-1-2004).

23

bedrijfsgegevensmodel. Voor een korte toelichting op de WIA aanpak wordt verwezen naar

hoofdstuk 10 van10deze Wat Wat hier hier van van belang is, isis,dat er door Waterschap hoofdstuk vanrapportage. deze rapportage. belang is dat er door WaterschapH&A H&Aeen een bedrijfsgegevensmodel voor de bedrijfsfunctie Zuiverings Technische Werken (ZTW) bedrijfsgegevensmodel voor de bedrijfsfunctie Zuiverings Technische Werken (ZTW) isis ontwikkeld. ontwikkeld. STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR 5.4.1 5.4.1 Bedrijfsgegevensmodel Bedrijfsgegevensmodel BEDRIJFSGEGEVENSMODEL VOOR ZUIVERINGSTECHNISCHE WERKEN (ZTW) VAN H&A In Afbeelding 18 bedrijfsgegevensmodel is het bedrijfsgegevensmodel zuiveringstechnische werken gevisualiseerd In Afbeelding 18 is het voorvoor zuiveringstechnische werken gevisualiseerd DE KLEUREN REPRESENTEREN DE INFORMATIE GEBIEDEN MIS EN TELEMETRIE (uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage 2; 17-1-2004). (uit Bedrijfsgegevensmodel rapportage fase fase 2; 17-1-2004).

AFBEELDING 18

ZTW ZTW (Transportstelsel, (Transportstelsel, RWZI,RWZI, SVI) SVI)

BBP beleidsproduct BBP beleidsproduct

Gebied Gebied

Storing

BBP beheerproduct

Storing (MIS) (MIS)

BBP beheerproduct

Werkplanproduct

Werkplanproduct (MIS) (MIS)

Proces

Proces

Onderdeel

Kenmerk

Onderdeel

Meetwaarde

Locatie

Kenmerk Onderhoudschema

(MIS) Locatie(Telemetrie) Onderhoudschema (MIS) (Telemetrie)

(Telemetrie/MIS) Meetwaarde (Telemetrie/MIS)

Afbeelding 18: Bedrijfsgegevensmodel voor zuiveringstechnische werken (ZTW) van H&A. De kleuren

representeren de informatie gebieden MISzuiveringstechnische en telemetrie. Afbeelding 18: Bedrijfsgegevensmodel voor werken (ZTW) van H&A. De kleuren Het bedrijfsgegevensmodel sterk de syntax en onderlinge afhankelijkheid van de representeren de informatie gebiedenlegt MISheel en telemetrie. gegevens vast. Het speelt zich dan af op het de fysieke niveau de I-kolom van het IAF. Hetvan de Het bedrijfsgegevensmodel legtook heel sterk syntax en van onderlinge afhankelijkheid

gegevens vast.over Het aantallen speelt zich dan sterk ooken afde op het fysieke vannaar deafhankelijkheid I-kolom vankolom het IAF. zegt nog niets gegevens, relatie van deze gegevens de Business Het bedrijfsgegevensmodel legt heel syntax en niveau onderlinge van Het de zegt nog niets overSystemen aantallen gegevens, enbegeleiding relatie van deze gegevens naar Business en/of de Informatie van devan pilot juist hierde aanvullend gegevens vast. Het speelt zich dan kolom. ook af In opde het fysieke niveau deisI-kolom van het IAF.kolom Het en/of de over Informatie Systemen kolom. de begeleiding van de pilot juist hier aanvullend zegt nog niets aantallen gegevens, en In relatie van deze gegevens naaris de Business kolom aandacht aan besteed. aandacht aan besteed. en/of deHetInformatie Systemen kolom. begeleiding van de pilot zoals is juist hier aanvullend gegevensmodel is opgesteld aanIndedehand van de IRIS richtlijnen die gehanteerd Hetaan gegevensmodel is opgesteld aan de hand van de IRIS richtlijnen zoals die gehanteerd aandacht wordenbesteed. in het WIA project (zie hoofdstuk 10 voor het verband tussen RAZ en WIA) en doorworden in het WIA project (zie hoofdstuk 10 voor het verband tussen RAZ en WIA) en Het gegevensmodel is Entiteits opgesteld aanDiagram de hand vanalsdeweergegeven IRIS richtlijnen zoals19. die gehanteerd vertaald naar naar een Relatie (ERD) in Afbeelding doorvertaald een Entiteits Relatie Diagram (ERD) als weergegeven in Afbeelding 19. worden in het WIA project (zie hoofdstuk 10 voor het verband tussen RAZ en WIA) en Installatie Proces Onderdeel (ERD) Oppervlakte Relatie een Entiteits doorvertaald naar Relatie Diagram als weergegeven in Afbeelding 19. AFBEELDING 19 BEDRIJFSGEGEVENSMODEL VAN ZTW DOORVERTAALD NAAR ERD water (transporteur) Relatie (transporteur)

Installatie

Proces

Onderdeel

Oppervlakte water

Locatie

Partij

Partij

Locatie Kenmerk

Waardereeks Monster

Kenmerk

Waardereeks Monster

Tijdreeks

Meetwaarde

Meetwaarde

* begindatum o einddatum

Tijdreeks

Waarnemings soort

Waarnemings soort

* begindatum

o einddatum

1:n relatie in de rapportage database (stermodel) 1:n relatie in een transactie database ( relationeelmodel )

1:n relatie in de rapportage (stermodel) Afbeelding 19:database Bedrijfsgegevensmodel

van ZTW doorvertaald naar ERD.

1:n relatie in een transactie database ( relationeelmodel )

Afbeelding 19: Bedrijfsgegevensmodel van ZTW doorvertaald naar ERD. STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1

5.5 ARCHITECTUURPRODUCTEN

- 36 -

Door Hunze & Aa’s is een overzicht opgesteld van alle rapportages voor zuiveringsbeheer.



Vanuit dit rapportage overzicht is een brug geslagen naar bedrijfsfuncties. De geïnventariseerde rapportages zijn ingedeeld op de bedrijfsfuncties van RAZ. Hierbij kwam aan het licht

dat verschillende mensen dezelfde rapporten op verschillende wijze en voor verschillende doeleinden gebruiken. Van sommige rapportages bleek dat deze verschillende bedrijfsprocessen ondersteunden, zodat een rapport meerdere doelen bleek te hebben. Een voorbeeld hiervan is de slibrapportage. Deze komt voor bij bedieningsbeheer (wekelijks), maar ook bij administratief beheer en planning & control. Op deze manier wordt 1 rapport gekoppeld aan 3 bedrijfsfuncties en kent dat rapport ook meerdere eigenaren. Vanuit RAZ bezien een niet optimale indeling. Afbeelding 20 geeft een totaal overzicht van Hunze en Aa’s rapportages gekoppeld aan RAZ bedrijfsfuncties. In de afbeelding zijn rapporten welke meerdere keren voorkomen met een cijfer aangegeven.

24

- 36 -

ondersteunden, zodat een rapport meerdere doelen bleek te hebben. Een voorbeeld hiervan is de slibrapportage. Deze komt voor bij bedieningsbeheer (wekelijks), maar ook bij administratief beheer en planning & control. Op deze manier wordt 1 rapport gekoppeld aan 3 bedrijfsfuncties STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR en kent dat rapport ook meerdere eigenaren. Vanuit RAZ bezien een niet optimale indeling. Afbeelding 20 geeft een totaal overzicht van Hunze en Aa’s rapportages gekoppeld aan RAZ bedrijfsfuncties. In de afbeelding zijn rapporten welke meerdere keren voorkomen met een cijfer aangegeven. AFBEELDING 20 H&A RAPPORTAGES INGEDEELD NAAR RAZ BEDRIJFSPROCESSEN

Afbeelding 20: H&A rapportages ingedeeld naar RAZ bedrijfsprocessen

Het hier getoonde architectuurproduct is nogis rudimentair. HetHetlegt echterdedeessentiële essentiële Het hier getoonde architectuurproduct nog rudimentair. legt echter ververbinding tussen het bedrijfsfunctiemodel en het informatiemodel van RAZ en daarmee wordt binding tussen het bedrijfsfunctiemodel en het informatiemodel van RAZ en daarmee wordt het dus mogelijk demogelijk rapportages te koppelen aan de aan bedrijfsprocessen. Door koppeling het dus de rapportages te koppelen de bedrijfsprocessen. Door koppelingaan aan de de bedrijfsprocessen wordt ook duidelijk wie de eigenaar (en daarmee ook de inhoudelijke c.q. bedrijfsprocessen wordt ook duidelijk wie de eigenaar (en daarmee ook de inhoudelijke c.q. functionele beheerder) van het rapport. functioneleisbeheerder) is van het rapport. Om een verbinding te leggen vanuit de informatie kolom naar de Informatie Systemen (IS) kolom, dient te worden vastgelegd welk rapport vanuit welke applicatie (informatiesysteem) wordt gegenereerd. 6 juli 2005, versie 2.1 In afbeelding 21 is een schets van de huidige situatie weergegeven. De blinde (groene) vlek - 37 -


dient middels het project Rapportage 2005 te worden ingevuld met een informatie systeem oplossing ter vervanging van de twee huidige systemen Ginfo en Zinfo.

25

Om een verbinding te leggen vanuit de informatie kolom naar de Informatie Systemen (IS) kolom, dient te worden vastgelegd welk rapport vanuit welke applicatie (informatiesysteem) wordt gegenereerd. STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

In afbeelding 21 is een schets van de huidige situatie weergegeven. De blinde (groene) vlek dient middels het project Rapportage 2005 te worden ingevuld met een informatie systeem oplossing ter vervanging van de twee huidige systemen Ginfo en Zinfo. AFBEELDING 21 TE REALISEREN INFORMATIE SYSTEEM VOOR HET PROJECT: RAPPORTAGE 2005 MIS

ILIS

ZIS

McMain

...

rapportage

rapportage

rapportage

validatie

Handinvoer

Telemetrie 2005

rapportage

Afbeelding 21: Te realiseren informatie systeem voor het project: Rapportage 2005. 5.6 VALIDATIE RAZ

5.6

Het pilotproject Validatie RAZ heeft het gegevensmodel opgesteld conform het WIA procesmodel en daarbij de IRIS methodiek (zie hoofdstuk 10) gehanteerd om het object-/gegevensmodel in te vullen.

Het pilotproject het gegevensmodel conform het WIA procesmodel en daarbij Hierbijheeft was het uitgangspunt dat opgesteld RAZ na methodische integratie binnen de waterschapsde IRIS methodiek hoofdstukde10) gehanteerd omvoor het wat object-/gegevensmodel te vullen. brede WIA(zie architectuur invulling zal zijn betreft. de Zuiverings in Technische Hierbij wasWerken het uitgangspunt dat RAZ na methodische integratie binnen de waterschapsbrede (ZTW). Het bedrijfsinformatiemodel RAZ is niet gebruikt. WIA architectuur de invulling zal zijn voor wat betreft. de Zuiverings Technische Werken (ZTW). HetRAZ bedrijfsinformatiemodel is niet gebruikt. en IAF zijn gebruikt omRAZ de inbedding van het gegevensmodel in de context van de bedrijfsvoering te toetsen:

RAZ en IAF zijn gebruikt om de inbedding van het gegevensmodel in de context van de - aan welke bedrijfsdoelstellingen draagt de informatie (met name de rapportages) bij? bedrijfsvoering te toetsen: - welke bedrijfsfuncties worden ondersteund door de huidige rapportages? aan welke bedrijfsdoelstellingen draagt de informatie (met name de rapportages) bij? welke worden huidige rapportages ? Ditbedrijfsfuncties heeft geresulteerd in eenondersteund beter inzicht door in dede huidige beschikbare rapportages. Overlap, maar ook lacunes zijn hiermee in kaart gebracht.

Dit heeft geresulteerd in een beter inzicht in de huidige beschikbare rapportages. Overlap, maar ook lacunesRAZ zijnenhiermee in kaart gebracht.die plaatsvinden binnen waterschap Hunze & Aa’s in een IAF hebben de activiteiten kader geplaatst. De activiteiten ter bepaling van het bedrijfsgegevensmodel kunnen daarmee gekoppeld worden aan de bedrijfsfuncties en aan de bij H&A gebruikte of aan te schaffen informatie systemen. In Afbeelding 22 is een en ander nog eens gevisualiseerd in het IAF.


6 juli 2005, versie 2.1 - 38 -

26

RAZ en IAF hebben de activiteiten die plaatsvinden binnen waterschap Hunze & Aa’s in een kader geplaatst. DePROJECTEN activiteiten ter bepaling van het bedrijfsgegevensmodel kunnen daarmee STOWA 2005-24 PILOT ONDER ARCHITECTUUR gekoppeld worden aan de bedrijfsfuncties en aan de bij H&A gebruikte of aan te schaffen informatie systemen. In Afbeelding 22 is een en ander nog eens gevisualiseerd in het IAF. AFBEELDING 22

POSITIONERING VAN DE ARCHITECTUURPRODUCTEN OP HET IAF

Afbeelding 22: Positionering van de architectuurproducten op het IAF 5.7 EIGEN BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

5.7

Eigen bevindingen, UITKOMSTEN

conclusies en aanbevelingen

Waterschap Hunze & Aa’s zit nog midden in het proces, de doelen zijn ten dele gehaald. Het

Uitkomsten deelproject Telemetrie 2005 was al grotendeels gelopen, waardoor het toepassen van RAZ Waterschap Hunze & Aa’s zit nog midden in het proces, de doelen zijn ten dele gehaald. Het ervoor niet goed meer kon. Door de complexiteit van de materie is men er wel bewust mee deelproject Telemetrie 2005 was al grotendeels gelopen, waardoor het toepassen van RAZ bezig geweest. Ook is men met een andere bril op gaan kijken naar het project. Voor het deelervoor niet goed meer kon. Door de complexiteit van de materie is men er wel bewust mee project Rapportage 2005 is de structuur wel in beeld gebracht met behulp van het bedrijfsbezig geweest. Ook is men met een andere bril op gaan kijken naar het project. Voor het functiemodel van RAZ en is een verbreding naar Business en Informatie Systemen kolom (zie deelproject Rapportage 2005 is de structuur wel in beeld gebracht met behulp van het afbeelding 22) ingezet. bedrijfsfunctiemodel van RAZ en is een verbreding naar Business en Informatie Systemen kolom (zie afbeelding 22) ingezet. ERVARINGEN

Door de complexe materie en de daarvoor benodigde inwerktijd, kwam RAZ qua timing te Ervaringen laatcomplexe voor telemetrie 2005. daardoor niet tot weinig gebruikt voor het project telemetrie Door de materie enHet deisdaarvoor benodigde inwerktijd, kwam RAZ qua timing te laat 2005. Inhoudelijk was het echter wel toepasbaar, de verschillende bedrijfsfuncties goed 2005. voor telemetrie 2005. Het is daardoor niet tot weinig gebruikt voor het project zijn telemetrie herkenbaar. Inhoudelijk was het echter wel toepasbaar, de verschillende bedrijfsfuncties zijn goed Voor het project rapportage 2005 heeft RAZ wel sturend gewerkt op het in kaart brengen van herkenbaar. de huidige bij Hunze Aa’s. gewerkt op het in kaart brengen van de Voor het projectrapportage rapportagefunctionaliteit 2005 heeft RAZ wel en sturend RAZ is bekend gemaakt in de organisatie en dan met huidige rapportage functionaliteit bij Hunze en Aa’s. name het bedrijfsfunctiemodel. Het is duidelijk met behulp van het model. RAZ isproject bekend gemaaktafgebakend in de organisatie en dan metIAF name het bedrijfsfunctiemodel. Het project is duidelijk afgebakend met behulp van het IAF model. HOE PAST ARCHITECTUUR IN DE DAGELIJKSE GANG Hunze en aa’s zit nog duidelijk in de bewustwordingsfase. De resultaten van RAZ zijn nog niet breed genoeg aangezien alleen de zuiveringstak wordt belicht. Wel heeft RAZ duidelijk geholpen bij structurering van het project. Middels RAZ maak je het geheel inzichtelijk en zie je sneller de zaken die ontbreken.



Het is van belang dat de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer nog meer wordt verspreid. Meer kennis en ervaring van het geheel van RAZ en zorgen dat meer mensen kennis hebben/ nemen van de ontwikkelde architectuur is van belang.

27

- 39 -


PROCES Telemetrie 2005 De timing van de ondersteuning van het pilot project was niet optimaal: het pilot project was al in uitvoering toen de ondersteuning begon. Rapportage 2005 De timing voor Rapportage 2005 was goed. De referentiearchitectuur kon hier in relatie tot ontwikkelde producten voor WIA (middels de IRIS aanpak en methodiek) worden toegepast. De ondersteuning had duidelijk meerwaarde bij de detaillering van de informatieproducten en hun verantwoording vanuit de bedrijfsvoering (link tussen B – en I-kolom van IAF). Ook is hiermee het inzicht toegenomen voor de vertaalslag naar de IS-kolom. ALGEMENE CONCLUSIE Het toepassen van de RAZ bij een project is niet eenvoudig. Je moet de RAZ zien als een leidraad en het moet geen doel in zichzelf gaan worden. Architectuur is goed bruikbaar voor structureren en verschaft inzicht in project en omgeving (wat ontbreekt er). De bedrijfsfuncties van RAZ zijn wel herkenbaar. Expertiseontwikkeling en bewustwording is en blijft nodig. Naar de mening van het Hunze & Aa’s pilot team kan de RAZ niet zonder het IAF. RAZ moet (met het IAF) meer worden bekend gemaakt in de eigen organisatie. Het is wel zaak dat er één integrale referentie architectuur komt. Voor H&A zijn de begeleidingsdoelen deels gehaald. Het is ervaren als complexe materie en de bewustwording vraagt tijd.

28


6 ONDERHOUDS EN BEHEER SYSTEEM VOOR BRABANTSE DELTA 6.1 PROJECT CONTEXT EN DOELSTELLING PROJECTDEFINITIE Het doel van het project is te komen tot een efficiënt onderhoud met behulp van een geautomatiseerd onderhoudbeheersysteem, geldend voor de sectoren Zuiveringsbeheer en Watersystemen en Waterkeringen. Efficiënt onderhoud betekent in dit geval dat de onderhoudsinspanningen middels risicoanalyses afgestemd zijn op het gebruik van de te onderhouden objecten. Het pilotproject omvatte meer dan zuivering; in dit hoofdstuk wordt RAZ alleen besproken en getoetst voor zuiveringbeheer. Het is de visie van Waterschap de Brabantse Delta dat, indien men het onderhoudsbeleid op juiste manier vorm geeft, dit een bijdrage levert aan de effectiviteit en efficiëntie van de totale organisatie. In dit verband is begin 2003 een een inventarisatie uitgevoerd naar de huidige status van de onderhoudsorganisatie binnen de betrokken organisaties. De voornaamste conclusies uit dit onderzoek waren: • Het onderhoud wordt bij de 5 waterschappen overal op hetzelfde niveau uitgevoerd. Het kwaliteitsniveau is gelijk; • Er is behoefte aan het opstellen van onderhoudsconcepten op basis van risico-analyse; • Er is behoefte aan het opnieuw formuleren van de beleidsuitgangspunten voor het onderhoud; • De borging van de werkstroom bij alle waterschappen is zodanig dat deze niet acceptabel is voor een grote organisatie. Een goed en modern onderhoudsbeheersysteem (OBS) is hierbij onontbeerlijk. 6.1.1 TOETSING OP GEFORMULEERDE VISIE KERN TAKEN/COMPETENTIES Het OBS levert een aanzienlijke bijdrage aan het aspect “goed zuiveren”. Het verbeteren van het onderhoud voorkomt storingen en geeft dus een beter zuiveringsresultaat. Middels het OBS wordt gerichter onderhoud gepleegd. Daarbij levert het project een verlaging van de onderhoudskosten op. Het onderhoud wordt minder mensafhankelijk omdat procedures beschreven worden en meer volgens een systeem gewerkt wordt.

29


SAMENWERKING IN KETEN Het project levert geen grote bijdrage aan de samenwerking in de waterketen. Alleen het aspect “diensten voor derden” wordt hierdoor verbeterd in de vorm van het uitvoeren van onderhoud voor de sector Watersystemen en Waterkeringen. Het onderhoud voor deze sector wordt door Zuiveringsbeheer uitgevoerd en door het OBS gestuurd (interne klant). SCHAALVERGROTING ZUIVERINGSBEHEER Het OBS heeft een geringe indirecte invloed op de schaalvergroting van het Zuiveringsbeheer.

Schaalvergroting Zuiveringsbeheer Mangementrapportages zijn beter samen te stellen. Deze worden o.a. gebruikt voor bedrijfsHet OBS heeft een geringe indirecte invloed op de schaalvergroting van het Zuiveringsbeheer. vergelijking. Mangementrapportages zijn beter samen te stellen. Deze worden o.a. gebruikt voor bedrijfsvergelijking. INTEGRAAL LOGISTIEK MANAGEMENT

OBS is vooral intern gericht. Het uitbesteden van allerlei onderhoudstaken wordt wel IntegraalHet Logistiek management verbeterd doorintern het OBS. Het OBS is vooral gericht. Het uitbesteden van allerlei onderhoudstaken wordt wel verbeterd door het OBS. TOTAL QUALITY MANAGEMENT

Total Quality Management Kwaliteit van medewerkers en organisatie is het grootste winstpunt van het OBS. GestructuKwaliteitreerd vanwerken medewerkers en volgens organisatie het grootste winstpunt hetmetOBS. en activiteiten vooraf isopgestelde planningen uitvoerenvan wordt Gestructureerd werken enveel activiteiten volgens vooraf opgestelde planningen uitvoeren wordt behulp van het OBS eenvoudiger. met behulp van het OBS veel eenvoudiger. AFBEELDING 23

DOELSTELLINGEN WBD PILOT VERSUS RAZ VISIE 2010

1. Kern Taken/Competenties – Goed zuiveren – Mens onafhankelijk – Op afstand – Professionalisering medewerkers, Human Resource Management (HRM) – Verticale integratie – Andere zuiveringstechnologieën 2. Samenwerking in keten – All-in waterprijs – Eén waterloket – Sturing waterhoeveelheden – Meedenken grootverbruikers + gemeenten – Diensten voor “derden” (interne klanten) – Voorkomen afkoppeling (verdunning)

3.

4.

5.


Afbeelding 23: Doelstellingen WBD pilot versus RAZ visie 2010


30

6 juli 2005, versie 2.1 - 42 -


6.2 AFBAKENING EN POSITIONERING

Afbakening en positionering IAF EN BFM PILOT POSITIONERING VAN ONDERHOUDS EN BEHEER SSYSTEEM VAN BRABANTSE DELTA

Information

Information Systems



LEVERANCIERS

Business (Process & Organisation) Contextueel


Conceptueel


1

PenC cyclus Diensteniveau beheer

10

Capaciteits Beheer

3

TACTISCH


2

7

Onderhoud Beheer 14

Bedienings Beheer

5

Personeel


9

Logisch

Mogelijkheden

Inkoop / Voorraadbeh. 8

Fysiek




Kwaliteits Beheer

Strategisch Plannen

Strategisch

STRATEGISCH

MANAGEMENT CONTRACT

GEBRUIKERS

AFBEELDING 24

Proces voering


Servicedesk

4

12


6.2

OPERATIONEEL

Transformatie


PRIMAIR PROCESS Transportstelsel

Zuiveringsinstall.


Afbeelding 24: IAF en BFM pilot van Onderhouds en Beheer Brabantse Het zwaartepunt van positionering het pilotproject ligt bij het bepalen van hetSsysteem pakket vanvan eisen voor hetDelta OBS die daaraan vanuit de bedrijfsvoering en informatievoorziening worden gesteld.

Het zwaartepunt van het pilotproject ligt bij het bepalen van het pakket van eisen voor het OBS die daaraan Het vanuit de bedrijfsvoering wordenBeheer gesteld. OBS heeft vooral betrekkingen opinformatievoorziening de RAZ bedrijfsfuncties Onderhoud en Uitvoeren onderhoud. Het uitvoeren van het onderhoud wordt volledig gestuurd door het OBS.

Het OBS heeft vooral betrekking op de RAZ bedrijfsfuncties Onderhoud Beheer en Uitvoeren onderhoud. Het uitvoeren van het onderhoud wordt volledig gestuurd door het OBS. 6.3 DOELSTELLING VOOR HET TOEPASSEN VAN ARCHITECTUUR Onderdeel van het pilotproject was dat er bestudeerd werd hoe het onderhoudbeheersysteem

6.3

past in het totaal voor van dehet automatiseringsprojecten van het waterschap. Toetsing van het proDoelstelling toepassen van architectuur ject aan een referentie architectuur werd daarbij gezien als een belangrijk hulpmiddel.

Onderdeel van het pilotproject was dat er bestudeerd werd hoe het onderhoudbeheersysteem Het pilotproject werd tevens onder architectuur om een goede structuur past in het totaal van de automatiseringsprojecten vanaangepakt het waterschap. Toetsing van inhetdeproject ontwikkeling te kunnenwerd krijgen, om zogezien het pilotproject koers te kunnen houden, en een aan een referentie architectuur daarbij als een op belangrijk hulpmiddel. toetsbaar projectverloop te krijgen.

Het pilotproject werd tevens onder architectuur aangepakt om een goede structuur in de ontwikkeling te kunnen krijgen, om zo het pilotproject op koers te kunnen houden, en een 6.4 ARCHITECTUURPRODUCTEN toetsbaar projectverloop te krijgen. Het pilotproject heeft oa. de volgende architectuurproducten geproduceerd:

6.4

1. “Onderhoudsbeleid binnen waterschap de Brabantse Delta” [WBD 2004-1], daarin -

Architectuurproducten visie en missie

-

en onderhoudsdoelen Het pilotprojectrelatie heeftorganisatiedoelen oa. de volgende architectuurproducten geproduceerd: -

organisatie van onderhoud

-

hulpmiddelen

-

Inventarisatie vereiste functionaliteit OBS

-

Inventarisatie informatiestromen OBS

1. “Onderhoudsbeleid binnen waterschap de Brabantse Delta” [WBD 2004-1], daarin - visie2.en“Samenvatting missie Onderhoudsbeleid Beheersysteem voor Rationeel onderhoud” [WBD 2004-2], - relatie organisatiedoelen en onderhoudsdoelen 3. Resultaten RAZ Workshops - organisatie van onderhoud - Actor/locatie/functiediagram OBS - hulpmiddelen 2. “Samenvatting Onderhoudsbeleid Beheersysteem voor Rationeel onderhoud” [WBD 2004-2],



31

- 43 -


6.4.1 ONDERHOUDSBELEID BINNEN WATERSCHAP DE BRABANTSE DELTA Dit is de beschrijving van het onderhoudsbeleid waarbinnen het OBS vorm is gegeven. Het is de vertaalslag naar doelen die specifiek voor de onderhoudsorganisatie gelden. Er wordt een onderscheid gemaakt in een tweetal typen doelen: Onderhoudsdoelen die gebruikt kunnen worden om het type onderhoud te bepalen afhankelijk van te onderhouden objecten, en afgeleide doelen die richting geven aan beleid. Alle objecten moeten getoetst kunnen worden aan de hand van een 6 tal doelstellingen: TABEL 1

ONDERHOUDSDOELEN WBD

Nr.

Naam

Doel

1

Afname verplichtingen

Voldoen aan gemaakte afspraken

2

Kwaliteit effluent

Voldoen aan gemaakte afspraken

3

Peilbesluit

Voldoen aan het peilbesluit

4

Veiligheid

Creëren van een veilige werkomgeving voor werknemers en omwonende

5

Imago

Voldoen aan het beeld waarmee het Waterschap zich binnen de maatschappij profileert

6

Kosten

“Tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten”:

Het OnderhoudsBeheerSysteem speelt een centrale rol in het realiseren van dit beleid. Het beleidsdocument brengt het OBS in relatie met deze doelen via afgeleide doelstellingen cq. taken. Daarbij worden de eisen aan het OBS vanuit de B(edrijfsvoering) en I(nformatie) expliciet gemaak, en ook de samenhang met andere I(nformatie) S(ystemen): TABEL 2

AFLEIDING EISEN EN INRICHTING OBS UIT DOELEN

Doelstelling:

algemeen:

0.1

Alle sectoren maken gebruik van onderhoudsconcepten op basis van een risicoanalyse.

0.2

Er is één OBS database waarin alle sectoren via een centraal netwerk toegang toe hebben.

0.3

Het ELO en MEO onderhoud is geïnventariseerd en ondergebracht in een OBS Het TTO, BOO en CIO onderhoud is geïnventariseerd en ondergebracht in een OBS

0.4

Het gebruik van het OBS en de omgang met onderhoud zowel organisatorisch als inhoudelijk is uniform

0.5

Het onderhoudsbeleid wordt geïntegreerd met KAM

0.6

Onderhoudspersoneel professionaliseren/bijscholen

0.7

Onderhoudsbeleid borgen en opvolgen.

0.8

Tijdregistratie

0.9

Bestellingen via OBS in FIS

0.10

Vaststellen Magazijnbeheer in OBS ?

0.11

Koppeling met tekeningenbeheer

0.12

Voldoen aan weten regelgeving

Een volledige opsomming van de afgeleide doelen is te vinden in [WBD 2004-1]. Ter illustratie wordt hier 1 voorbeeld gegeven van de afleiding van een eis voor (de implementatie van) het OBS uit een doelstelling. 6 doelstelling: Kosten (uren) Begroting voor het preventieve onderhoudsjaarplan

Jaarplanning methodiek vaststellen

wordt vanuit OBS gegenereerd

op basis van norm uren en kosten

Monitoring van de budgetten en sturen op input

Registratie van de budgetten versus uitgevoerd werk. Opzetten analyse methodiek.

Minimale kosten voor het onderhoud (volgens BBP)

Inzicht verschaffen in de directe onderhoudskosten: Registratie van uren en materiaalkosten, opsporen van “costspillers”.

32


Aan de hand van de organisatie van onderhoud en de communicatielijnen binnen onderhoud zijn de taken en verantwoordelijkheden benoemd. Deze zijn van belang voor de inrichting (met name authorisaties en functionele inrichting) en implementatie-eisen van het OBS. Hier wordt ook de het applicatiebeheer van het OBS meegenomen. De relatie van het onderhoud met de toegepaste techniek bestaat uit: • het juist toepassen van “beheer of afstand” en de informatieverstrekking hieruit; • de omgang met toenemende complexiteit van de installaties: • het stellen van eisen t.a.v. de levensduur en omgang met Life Cycle Cost-berekeningen en het het verwerken van onderhoudservaringen daarin • het verwerken van opgedane kennis van deze technieken in nieuwbouw-specificaties KOSTEN BINNEN OBS In het beleidsdocument wordt het OBS verder op hoofdlijnen vormgegeven, met name de wijze waarop deze kostentoerekening dient te ondersteunen.. De registratie binnen het OBS maakt gebruik van minimaal een 3-tal parameters die aan het betreffende object worden gekoppeld: 1. Onderhoudssoort: a. Preventief; b. Overige; c. Storingen. 2. Kosten: a. Uren intern; b. Uren extern; c. Kosten intern (bv materialen); d. Kosten extern. 3. Discipline: a. Elektrisch; b. Mechanisch; c. Bouwkundig; d. Civieltechnisch; e. Tuin en terein. AFBEELDING 25

VERBAND TUSSEN KOSTEN, ONDERHOUDSSOORT EN DISCIPLINE

Afbeelding 25: Verband tussen kosten, onderhoudssoort en discipline

33 Op die manier ontstaat er afdoende inzicht per object, in de kosten volgens bovenstaand model. Aanvullend is het mogelijk per object het werkplanproduct, reserveringsnummer enz. in te voeren zoals dit gehanteerd wordt in het huidige financiële systeem.


Afbeelding 25: Verband tussen kosten, onderhoudssoort en discipline

Op die manier ontstaat er afdoende inzicht object, in de bovenstaand kosten volgens bovenstaand Op die manier ontstaat er afdoende inzicht per object, in deper kosten volgens model. model.

Aanvullend is het mogelijk per object het werkplanproduct, reserveringsnummer enz. in te voeren zoals ditAanvullend gehanteerdiswordt in het huidige financiële systeem. het mogelijk per object het werkplanproduct, reserveringsnummer enz. in te voeren zoals dit gehanteerd wordt in het huidige financiële systeem.

De kostenstructuur en begrotingsopzet zijn conform BBS: De kostenstructuur en begrotingsopzet zijn conform BBS: AFBEELDING 26

KOSTENSTRUCTUUR EN BEGROTINGSOPZET

Taak (50000)

Beheersproduct

Beleidsproduct (54000)

Beheersproduct (54300)

Kostensoort

Kostenplaats

Reserveringsnummer

Object/Groep

Het OBS levert managementinformatie. zijn benoemd in het beleidsAfbeelding 26: KostenstructuurDe eninformatieproducten begrotingsopzet document en in verband gebracht met de doelstellingen. Doordat via het OBS verbijzonderde gekwantificeerde onderhoudsinformatie beschikbaar komt wordt het mogelijk om op basis hiervan kwantitatieve normen en doelen te zetten. Het OBS is hiermee een middel om onderhoud van CMM niveau 3 (defined) naar niveau 4 (managed/measured) te brengen. Ook wordt

Het OBS levert managementinformatie. De informatieproducten zijn benoemd in het het sluiten van de Plan-Do-Check-Act cirkel conform INK op deze wijze gerealiseerd. beleidsdocument en in verband gebracht met de doelstellingen. Doordat via het OBS AFBEELDING 27

INFORMATIESTROMEN OBS ALS BASIS VOOR PDCA


6 juli 2005, versie 2.1 - 46 -

34


NB. Dit model is in het begin van project gebruikt. Later is in het project meer de lijn van de STOWA leidraad (Onderhoudsmanagement in het zuiveringsbeheer STOWA 2000-31) gevolgd en is het overeenkomende model daaruit overgenomen. ONDERHOUDSCONCEPT Het onderhoudsconcept vormt de basis van het onderhoudsmanagement. Het is de intentie van het Waterschap om continu, op basis van ervaringen, de concepten bij te sturen. Het OBS is hierbij een centraal middel. In het onderhoudsconcept van een object is de onderhoudsmethode vervat. BEHEER EN REALISATIE OBS Vanuit het hoofdkantoor (Locatie Breda) wordt centraal ondersteuning geleverd voor de verschillende applicaties vanuit de afdeling I&A. Met betrekking tot het OBS wordt gebruik gemaakt van een Citrix omgeving waarbij gebruikers via een “telefoonlijn” inloggen op de Citrixserver. Daarnaast heeft de afdeling I&A een help-desk die zich tot doel stelt problemen van gebruikers aan te pakken. Vanuit dit perspectief worden aanvullende afspraken vast gelegd omtrent het OBS. Werkelijk inhoudelijke technische problemen worden opgelost door het inschakelen van de leverancier en/of externe ondersteuning in overleg met de afdeling I&A. Het OBS is de kapstok waar bij WBD het onderhoudsbeleid aan is opgehangen. Hierin zijn de praktische uitgangspunten van het onderhoud vastgelegd en is de vertaalslag beleid naar uitvoering vormgegeven. Vanuit de doelstellingen zijn meerdere onderwerpen uitgewerkt die vervolgens op een werkbare manier in het OBS worden opgenomen. 6.4.2 RESULTATEN RAZ WORKSHOPS De ondersteuning vanuit RAZ had oa. plaats in de vorm van een workshop voor het detailleren van de functionele eisen voor het OBS. Hierbij lag de nadruk op de organisatorische inbedding van het OBS en het gebruik ervan, en de functies die OBS het moet bieden. Tijdens de workshop zijn opgesteld: -

een locatie/functie diagram, waarin is vastgelegd welke functie waar ter beschikking moet komen cq. wordt uitgevoerd,

-

een actoren/functiediagram, waarin is vastgelegd welke aan functionaris welke functie ter beschikking wordt gesteld

35

Tijdens de workshop zijn opgesteld: STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDERwaarin ARCHITECTUURis vastgelegd welke functie waar ter beschikking moet - een locatie/functie diagram, komen cq. wordt uitgevoerd, - een actoren/functiediagram, waarin is vastgelegd welke aan functionaris welke functie ter wordt gesteld TABEL 3beschikking LOCATIE/FUNCTIEDIAGRAM OBS

TABEL 4

ACTOREN/FUNCTIEDIAGRAM OBS

tabel 3 locatie/functiediagram OBS


6 juli 2005, versie 2.1 - 48 -

tabel 4 actoren/functiediagram OBS 6.5 VALIDATIE RAZ TOETSING AAN HET BEDRIJFSFUNCTIEMODEL

6.5

Bedrijfsfuncties 1, 2, 8, 9 10, 11 en 12 hebben geen of in geringe mate een relatie met het OBS.

Validatie RAZ hier niet nader omschreven. De relatie wordt

Toetsing aan De hetPenC bedrijfsfunctiemodel cyclus (3) heeft meer relatie met het OBS dan in het bedrijfsfunctiemodel veronderBedrijfsfuncties 1, 2, 8, 9 10, 11 en 12 hebben geen of in geringe mate een relatie met het OBS. steld. Ook over het onderhoud wordt in de PenC cyclus uitvoerig gerapporteerd met gegevens De relatie wordt hier niet nader omschreven. uit het OBS.

De PenC cyclus (3) heeft meer relatie met het OBS dan in het bedrijfsfunctiemodel relatie met Bediening Beheer (4) en Procesvoering(5) is duidelijk aanwezig en behoeft geen verondersteld.DeOok over het onderhoud wordt in de PenC cyclus uitvoerig gerapporteerd met verdere gegevens uit het OBS.toelichting. is een grote invloed OBS op het proces Inkoop/voorraadbeheer (6) voor onderDe relatie metErBediening Beheer (4)van en het Procesvoering(5) is duidelijk aanwezig en behoeft geen houdsartikelen en Dienstenniveaubeheer (7) voor onderhoudsdiensten. Bij WBD worden verdere toelichting. systemen ontwikkeld die een nauwe relatie hebben met het OBS, nl Inkoopsysteem en

Er is een grote invloed vanwaar heto.a.OBS op het procesinInkoop/voorraadbeheer Contractenregister alle inkoopcontracten zitten. Voorlopig is hier nog(6) een voor handonderhoudsartikelen en Dienstenniveaubeheer (7) voor onderhoudsdiensten. Bij WBD worden matige uitwisseling van gegevens voorzien. systemen ontwikkeld die een nauwe relatie hebben met het OBS, nl Inkoopsysteem en Contractenregister waar o.a. alle inkoopcontracten in zitten. Voorlopig is hier nog een handmatige uitwisseling van gegevens voorzien. 36

Het Configuratiebeheer (13) heeft een grote relatie met het OBS. In het OBS zit een boomstructuur waarin alle technische installatiecomponenten geregistreerd en gecodeerd zijn. Bedrijfsfunctie 13 wordt dus geheel door het OBS uitgevoerd.


Het Configuratiebeheer (13) heeft een grote relatie met het OBS. In het OBS zit een boomstructuur waarin alle technische installatiecomponenten geregistreerd en gecodeerd zijn. Bedrijfsfunctie 13 wordt dus geheel door het OBS uitgevoerd. Het OBS heeft vooral betrekking op de bedrijfsfuncties Onderhoud Beheer (14) en Uitvoeren onderhoud (15). Het uitvoeren van het onderhoud wordt volledig gestuurd door het OBS en is het kerntaak van het OBS. Klopt met het beschreven bedrijfsfunctiemodel. Het OBS levert informatie voor het Onderhoud Beheer. Met deze informatie wordt het onderhoudsbeleid geëvalueerd. Het proces van opstellen en afstemmen is een proces dat niet door het OBS uitgevoerd kan worden. Proces 14 valt dus gedeeltelijk buiten de gestippelde ovaal. TOETSING AAN HET BEDRIJFSINFOMODEL De grootste informatiestromen in het OBS verlopen binnen het proces Uitvoeren Onderhoud. Het betreft de in het model genoemde activiteiten van Werkopdracht uitvoeren, Rapportage en Evaluatie. Veel informatiestromen lopen er ook van en naar het proces procesvoering. Dit betreft o.a. storingsinformatie, informatie over geplande uitbedrijfnames van installatiedelen vanwege onderhoud en signalen en bevindingen vanuit de procesvoering. Een andere informatiestroom loopt van en naar Inkoop/voorraadbeheer betreffende onderhoudsartikelen en diensten. Dit zou in het schema duidelijker naar voren kunnen komen. De gehele configuratieregistratie vindt plaats binnen het OBS. Volgens de definitie op blz 16 van het rapport "Focus ICT" [STOWA 2003-03] is dit de registratie van alle installatiecomponenten ten behoeve van beheer en onderhoudsactiviteiten. Het nieuwbouwproces blijft hier buiten beschouwing, uitgezonderd het registreren van gewijzigde delen. Op zich mis ik dit ook in het bedrijfsfunctiemodel. Het model lijkt een statisch geheel voor wat betreft de configuratie. Wijzigen van de configuratie d.m.v. nieuwbouw is een van de grootste kostenposten in het waterschap en is een belangrijke activiteit om nieuwe doelstellingen te bereiken. Verder is er een belangrijke informatiestroom van en naar het proces Onderhoud Beheer, voornamelijk managementrapportages en stuurinformatie. Minder grote maar wel duidelijk herkenbare informatiestromen lopen er naar de processen: Strategische plannen: o.a. onderhoudsbeleid, weten regelgeving. Kwaliteitsbeheer: normen, KAM informatie. Personeel: gewenste personele capaciteit, urenregistratie. Administratief beheer: KPI’s, marap’s. Bedieningsbeheer: Vergunningen. TOETSING AAN HET TI ARCHITECTUURMODEL Domein 1 Front-office kanalen: Het OBS heeft geen vaste relaties met externen. Binnen het onderhoud wordt wel digitale informatie opgevraagd via internet maar hier wordt het OBS niet voor gebruikt. Het bestellen van nieuwe delen kan elektronisch plaatsvinden maar loopt via het kanaal van het Inkoop systeem. Het OBS is dus niet actief in het domein Front-office kanalen.

37


Domein 2 Management informatie: Managementinformatie op het gebied van onderhoud wordt gegenereerd met het OBS. Het betreft dan vooral hoeveelheid gepland werk en gerealiseerd werk per sector. Domein 3 Procesvoering: Het grootste deel van de activiteiten van het OBS vindt plaats in het domein Procesvoering ter ondersteuning van het primaire proces. Domein 4 Algemene services: Het OBS maakt gebruik van algemene services zoals vergunningen en KAM voorschriften. Directe koppelingen zijn nog niet voorzien maar zullen in de toekomst wel gerealiseerd worden. Het OBS produceert ook gegevens die beschikbaar moeten zijn voor algemene services zoals rapportages van uitgevoerd onderhoud voor handhavers van vergunningen en voor KAM audits. Domein 5 Kennis: Het OBS beweegt zich in het domein van de kennis op 2 gebieden: het schrijven van geschiedenis van te onderhouden componenten. Deze kennis wordt gebruikt om in de toekomst beter onderhoud uit te kunnen voeren. Verder wordt er gebruik gemaakt van een bibliotheek van werkopdrachten. Dit zijn standaard werkopdrachten om het werk in alle regio’s op dezelfde manier te kunnen uitvoeren.

6.6 EIGEN BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN DOELSTELLING MEEDOEN AAN PILOT Primaire doel was een bijdrage leveren aan het STOWA project zodat een referentiearchitectuur ontstaat waar de waterschappen hun voordeel mee kunnen doen bijvoorbeeld bij het opzetten van een informatieplan. Voor het project zelf was al een projectafloop beschikbaar. Deelname aan het STOWA project moest vooral toetsen of er geen grote fouten zaten in de projectafloop zoals die (ook al in STOWA verband) bedacht was. Verder was het de bedoeling om nog voordelen te halen uit het uitwisselen van ervaringen met collega’s. UITKOMSTEN T.a.v. het doel “bijdrage leveren aan het STOWA project” zijn in vooral de derde supportgroep meeting concrete ervaringen aangedragen. Mogelijk wordt hierdoor het model verbeterd. Een aantal sessies in en buiten de supportgroep om hebben als resultaat opgeleverd dat bevestigd is dat het project op het goede spoor zit. Voor de deelnemers zelf is de kennis van het aanpakken van een dergelijk project vergroot vooral door het gebruik van modellen. WAT ZIJN DE ERVARINGEN MET DE ONDERSTEUNING VANUIT DE ARCHITECTUUR? Ondersteuning vanuit de architectuur heeft het meeste rendement als het vanuit de organisatie (afdeling I&A) waterschapsbreed gedragen wordt. Het toepassen van architectuur op een individueel project heeft m.i. het voordeel dat het project meer systematisch opgezet wordt volgens een model. De samenhang tussen de projecten is mijns inziens het hoofddoel van de architectuur. Hier is pas voordeel uit to halen als het waterschapsbreed opgepakt wordt. De timing van het STOWA project paste goed in de timing van de pilot van WBD.

38


7 EXTERNE CONTACTENBEHEER VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER 7.1 PROJECT CONTEXT EN DOELSTELLING Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) had voor zichzelf de volgende taken geformuleerd: Inventariseer welke bedrijfsprocessen van het AfvalWater KetenBedrijf (AWKB) een relatie component hebben en modelleer en beschrijf deze relaties. Beschrijf de beheerprocessen rondom deze relaties. Onder relatie worden de externe en interne contacten van AWKB bedoeld. PROJECTDEFINITIE Inventariseer en modelleer relatiebeheer AWKB. ACHTERGROND Het AWKB heeft veel en diverse contacten met leveranciers en overheden. Concernbreed (HHNK) is het aantal nog groter. Door de schaalgrootte van de organisatie weten de medewerkers niet van elkaar welke externe contacten er zijn en waarover die gaan. Externe relaties worden persoonlijk onderhouden maar niet centraal ontsloten voor de rest van de organisatie. Het gevaar bestaat dat naar de externe contacten toe niet met “één mond” gesproken wordt. De eerste stap is om de externe contacten voor het AWKB te modelleren en daarna in een apart vervolgproject de zaak concernbreed uit te werken. BELANGHEBBENDEN Ook de andere dienstonderdelen hebben relaties waarvan de inhoud relevant is voor het AWKB en andersom. SAMENVATTING PROJECTDOELSTELLINGEN: Analyse en ontwerp van relatiebeheer. Goed relatiebeheer levert diverse bijdragen aan de doelstellingen van het AWKB. Het dient met name ter verbetering van de samenwerking met gemeenten en het verrichten van diensten (bijvoorbeeld op het gebied van ontwerp, engineering en beheer van riolering) en daarmee invulling gevend aan de waterketen doelstelling van het AWKB. Ook kan goed relatiebeheer een instrument zijn om publiek private samenwerking te identificeren en daarin te participeren. Samenvattend zijn de doelstellingen voor goed relatiebeheer samenvattend weergegeven in de visie van de RAZ in Afbeelding 28.

39


AFBEELDING 28

DOELSTELLINGEN RELATIEBEHEER PILOT VERSUS RAZ: RWZI 2010

Afbeelding 28: Doelstellingen relatiebeheer pilot versus RAZ: RWZI 2010 7.2 AFBAKENING EN POSITIONERING

7.2

Het project relatiebeheer bevindt zich, gegeven de projectdoelstelling, in een analyse en ontAfbakening en positionering werp fase. In de analyse fase moet de gewenste functionaliteit van de bedrijfsfunctie relatie-

Het project relatiebeheer bevindt zich, beheer gegeven de projectdoelstelling, in een analyse en ontwerp beheer (Externe contacten in RAZ terminologie) nog nader in kaart worden gebracht. fase. In de analyse fase speelt moet zich de gewenste functionaliteit van de bedrijfsfunctie relatiebeheer Het project derhalve met name in de bedrijfskolom van het IAF af. In Afbeelding (Externe contacten in RAZ nader in kaart gebracht. Het 29 is debeheer positionering van terminologie) het project dan nog ook weergegeven in IAFworden en het bedrijfsfunctiemoproject speelt del zichvan derhalve met name in de bedrijfskolom van het IAF af. In Afbeelding 29 is RAZ. de positionering van het project dan ook weergegeven in IAF en het bedrijfsfunctiemodel van RAZ. AFBEELDING 29 IAF EN BFM POSITIONERING VAN DE RELATIEBEHEER PILOT Business (Process & Organisation)

Information

Information Systems


Contextueel


Conceptueel


Logisch

Mogelijkheden

Fysiek


Transformatie


Afbeelding 29: IAF en BFM positionering van de relatiebeheer pilot 7.3 DOELSTELLING VOOR HET TOEPASSEN VAN ARCHITECTUUR De referentie architectuur moet toegevoegde waarde leveren aan het pilot project en het pilot project zal toegevoegde waarde moeten hebben voor de referentie architectuur. Met andere woorden, er moet worden ingeschat of het project een goede kans biedt op: •

toepassing van de referentie architectuur en sturing vanuit de referentie architectuur

•

aanscherping van (een deelgebied van) de referentie architectuur

Het project bevindt zich in de fase van analyse en ontwerp. Het product is een model in de vorm van een AO (Administratieve Organisatie) omschrijving.


6 juli 2005, versie 2.1 - 53 -

40


elling voor het toepassen van architectuur

architectuur moet 7.4 toegevoegde PROCES waarde leveren aan het pilot project en het pilot egevoegde waarde moeten hebben voor referentie architectuur. Middels een de drietal korte workshops is metMet een andere doorsnee van AWKB medewerkers gewerkt oet worden ingeschat of het project een goede kans biedt op: aan het pilot project. In de workshops zijn een drietal zaken besproken en benoemd: ssing van de referentie architectuur en sturing vanuit de referentie architectuur • de gewenste functionaliteit voor relatiebeheer herping van (een deelgebied van) de referentie architectuur • de betrokken actoren (medewerker/organisatieonderdeel/functie) van het AWKB evindt zich in de fase van analyse en ontwerp. Het product is een model in de • wat is nodig voor de totstandkoming van een specificatie AO (Administratieve Organisatie) omschrijving. 7.5 ARCHITECTUURPRODUCTEN

rietal korte workshops is met een doorsnee van AWKB medewerkers gewerkt aan 7.5.1 ACTOREN/FUNCTIE DIAGRAM ct. In de workshops zijn een drietal zaken besproken en benoemd: Middels het in kaart brengen van de gewenste functionaliteit en de actoren is voor het AWKB wenste functionaliteit voor relatiebeheer rokken actoren (medewerker/organisatieonderdeel/functie) van het AWKB de bedrijfsfunctie externe contacten beheer gedetailleerd in een 5-tal bedrijfscomponenten: nodig voor de totstandkoming van een specificatie

ectuurproducten

en/Functie diagram

1. Afsprakenbeheer: Plannen, uitvoeren, controleren en evalueren van afspraken. 2. Contactenbeheer: Registratie contacten tussen actoren. 3. Relatietevredenheidsbeheer:

n kaart brengen van de gewenste functionaliteit en de actoren is voor het AWKB Meten en bewaken tevredenheid relaties. ctie externe contacten beheer gedetailleerd in een 5-tal bedrijfscomponenten: 4. Relaties identificeren:

Benoemen rollen, belangen en behoefte relaties. rakenbeheer: 5. Research nen, uitvoeren, controleren en evalueren en vanDevelopment: afspraken. Verbanden identificeren en operationaliseren. actenbeheer: stratie contacten tussen actoren. Deze bovenstaande indeling van de bedrijfsfunctie is een duidelijke verfijning van de RAZ ietevredenheidsbeheer: n en bewaken tevredenheid relaties. invulling van Externe Contacten Beheer (zie afbeelding 30). Er is nog niet direct naar infories identificeren: matiecomponenten gekeken, maar de bedrijfsfunctie is eerst in de breedte uit-gedetailleerd emen rollen, belangen en behoefte relaties. in een vijftal bedrijfscomponenten. Wel is daarnaast een relatie gelegd met functionarissen arch en Development: binnen de AWKB organisatie (zie Afbeelding 31). Er is dus eerst een verdere invulling in de anden identificeren en operationaliseren. Bedrijfskolom (van het IAF) opgesteld, alvorens de informatie detaillering (I-kolom van IAF) in te vullen.

aande indeling van de bedrijfsfunctie is een duidelijke verfijning van de RAZ Externe Contacten Beheer EXTERNE (zie CONTACTEN afbeelding 30).Er is nog niet direct naar AFBEELDING 30 BEHEER VOLGENS RAZ mponenten gekeken, maar de e is eerst in de breedte uitExterne Contacten Beheer in een vijftal bedrijfsSamenwerking ketenpartner Wel is daarnaast een relatie Afname verplichting gemeenten Gegevens keten partner Samenwerkingsplan Beleid/visie functionarissen binnen de Rapportage externe Optimalisatie afval systeem (oas) ontwikkelingen nisatie (zie Afbeelding 31). studie Juridische aspecten t een verdere invulling in de (van het IAF) opgesteld,

onder architectuur

Afbeelding 30: Externe Contacten Beheer volgens RAZ

6 juli 2005, versie 2.1 - 54 -

41


HHNK Bestuur

Management

Gemeenten

Hoofd ingeland Dijkgraaf Hoogheemraad Portefeuillehouder AWKB Directeur Teamleider district Beleidsmedewerker district

x x x x x x x

x x x x x x x

Beleidsmedewerker watersystemen Vergunningen Contactpersoon watersystemen Voorlichter

x x x x

x x x x

Burgemeester Wethouder Raadslid Hoofd GGZ/stedelijkbeheer Hoofd ruimtelijke ordening Riool technoloog

x x x x x x

x x x x x x

x

x

x

x

Research en development

x x x x x x x x x x x x x x x x x x

Relaties identificeren

x x x x x x x x x x x x x x x x x x

Relatietevredenheids beheer

Contactenbeheer

Toekomstige functies

Directeur AWKB Regiomanager Technische bedrijfskundige Afdelingshoofd Rioleur/technoloog Beleidsmedewerker Vakspecialist Voorlichter Projectleider Procesmanager Relatiebeheerder Secretaresse Projectsecretaresse Calimiteit geconsigneerde Procestechnicus/monteur Accountmanager Productmanager Actiegebiedhouder

Functies

Actoren AWKB Functionarissen

Afsprakenbeheer

alvorens de informatie detaillering (I-kolom van IAF) in te vullen. AFBEELDING 31 ACTOREN VERSUS BEDRIJFSCOMPONENTEN RELATIEBEHEER VAN HET AWKB

x

Afbeelding 31: Actoren versus bedrijfscomponenten relatiebeheer van het AWKB Ten aanzien van Afbeelding 31 is een aantal opmerkingen te plaatsen, te weten:

Ten aanzien van • Afbeelding 31 iswordt een aantal opmerkingen te plaatsen, tefunctie. weten:Vele medewerkers hebRelatiebeheer een breed in de organisatie vertakte • Relatiebeheer breed de organisatie vertakte functie. Vele medewerkers benwordt hierin een hun taak in in afsprakenbeheer en contactenbeheer; hebben hierin inbehoefte afsprakenbeheer en van contactenbeheer; • Er hun is eentaak grote aan uitbouw de relatie met gemeenten; • Er is een•grote behoefte aan uitbouw van de relatie Relatiebeheer met andere waterschappen ismet geengemeenten; eerste prioriteit en zijn dan ook niet als • Relatiebeheer met andere waterschappen is geen eerste prioriteit en zijn dan ook niet als actoren opgenomen in deze tabel; actoren opgenomen in deze tabel; • Een tweetal functies (procesmanager en relatiebeheerder) hebben een nadrukkelijke func• Een tweetal functies (procesmanager en relatiebeheerder) hebben een nadrukkelijke tie in het ontwikkelen en vormgeven van relaties en relatiebeheer. functie in het ontwikkelen en vormgeven van relaties en relatiebeheer. 7.5.2 AFHANKELIJKHEDEN MET ANDERE BEDRIJFSFUNCTIES HHNK heeft voor Externe contactenbeheer relaties vastgesteld met een groot aantal andere bedrijfsfuncties. Enkele van deze zijn ook in RAZ gedefinieerd, andere zijn HHNK specifiek. In afbeelding 32 zijn de relaties geschetst. STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 - 55 -

42

7.5.2

Afhankelijkheden met andere bedrijfsfuncties STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

HHNK heeft voor Externe contactenbeheer relaties vastgesteld met een groot aantal andere bedrijfsfuncties. Enkele van deze zijn ook in RAZ gedefinieerd, andere zijn HHNK specifiek. In afbeelding 31 zijn de relaties geschetst. AFBEELDING 32

RELATIES TUSSEN EXTERNE CONTACTEN BEHEER EN ANDERE BEDRIJFSFUNCTIES

Servicedesk Strategisch Plannen

Administratief Beheer Meldingen klachten

Dienstenniveau beheer Contracten beheer

Externe Contacten Beheer

Communicatie gegevensbeheer

Adressenbeheer Projectenbeheer

Meerjarenplan

Documenten beheer Bedrijfsfunctie in RAZ HHNK specifieke Bedrijfsfunctie

Hier volgt een korte toelichting per bedrijfsfunctie: Afbeelding 32: Relaties tussen Externe contacten beheer en andere bedrijfsfuncties Strategisch Hier volgt een korte plannen: toelichting per bedrijfsfunctie:

Op basis van management contract worden prognoses opgesteld en beleid geformuleerd.

en Control cyclus StrategischPlanning plannen: Het opstellen vancontract plannenworden (meerjarenplan, jaarplan, begroting en marap) ter beoordeling Op basis van management prognoses opgesteld en beleid geformuleerd. van hoger management. Planning en Control cyclus Het opstellen van plannen (meerjarenplan, jaarplan, begroting en marap) ter beoordeling van hoger management. Meerjarenplan: Met wie willen we samenwerken en welke diensten willen we leveren.

Meerjarenplan: Met wie willen we samenwerken en welke diensten willen we leveren. Administratief beheer:

Het verwerken van bedrijfsgegevens, het registreren en documenteren van correspondentie,

Administratief beheer financieel beheer en de administratieve organisatie van deze bedrijfsfuncties. Het verwerken van bedrijfsgegevens, het registreren en documenteren van correspondentie, financieel beheer en de administratieve organisatie van deze bedrijfsfuncties. Adressenbeheer:

Centraal wordt bij de afdeling Post & Archief de communicatiegegevens van relaties beheerd,

Adressenbeheer: onderhouden en ter beschikking gesteld. Centraal wordt bij de afdeling Post & Archief de communicatiegegevens van relaties beheerd, onderhouden en ter beschikking gesteld. Documentenbeheer:

Overeenkomsten worden door de afdeling Post en Archief geregistreerd, bewaard en ontsloten. STOWA/Pilot projecten onder architectuur

Communicatiegegevensbeheer:

6 juli 2005, versie 2.1 - 56 -

Centraal wordt bij de afdeling ICT de communicatiegegevens van interne contactpersonen beheerd, onderhouden en ter beschikking gesteld. Projectenbeheer: Werkzaamheden voortkomend uit een overeenkomst worden geregistreerd en bewaakt door projectenbeheer.

43


Diensten niveaubeheer: Omvat het beheren van alle contracten die met derden zijn gesloten. In het STOWA rapport [STOWA 2003] wordt alleen gesproken over toeleveranciers. Dit moet breder getrokken worden voor de partijen die betrokken zijn bij het communicatiespoor “samenwerken in de waterketen”. Contractenbeheer: Contracten of overeenkomsten, op het gebied van samenwerken met ketenpartners, worden juridisch getoetst en na ondertekening beheerd onder Externe Contactenbeheer. Servicedesk: Registreert meldingen van diverse aard, zoals: klachten en vragen van de omgeving. Meldingen en klachten: Registratie en bewaking afhandeling van klachten of meldingen.

7.6 VALIDATIE RAZ HHNK heeft een duidelijke detaillering van de RAZ bedrijfsfunctie Externe Contactenbeheer gerealiseerd. De detaillering in bedrijfsfuncties cq. componenten kan waarde hebben voor meerdere waterschappen. Bij de inrichting hiervan in de organisatie is een duidelijke connectie gelegd met functies zoals die nu al door personen binnen HHNK worden ingevuld. Voorlopig lijkt het raadzaam deze inrichting van HHNK als specifiek voor dat waterschap te beschouwen. In hoeverre de invulling generiek kan worden ingezet moet nader worden onderzocht. Wellicht dat het functionele architectuur traject van WIA hier nog een nadere generieke detaillering oplevert.

7.7 EIGEN BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Architectuur is denkraam: vooral centraal en niet lokaal • RAZ verschaft aan de deelnemers een gemeenschappelijk denkraamwerk. Het is een goed communicatiemiddel voor bedrijfsvoering, strategie en IT-beleid. Het verdient aanbeveling om de ontwikkelingen bij de andere schappen goed te volgen. Architecturen kunnen dan ook het beste landelijk worden ontwikkeld, niet lokaal. • Het bleek moeilijk om architectuur toe te passen in het project. Projectleden denken nog veel in afgebakende systemen in plaats van architecturen. Het is daarom nodig om ofwel breder competentie te ontwikkelen, ofwel een kleine groep van adviseurs op te leiden die projecten begeleidt. • Een bredere invoering vereist een bredere promotie en expertiseontwikkeling voor denken in architectuur. Hierbij valt te denken aan cursussen, seminars en het verspreiden van promotiemateriaal zoals posters van architecturen. Eerst denken, dan doen • Werken onder architectuur (WoA) dwingt eerst te denken, dan te doen. Het geeft duidelijke structuur aan de ontwikkeling van de beoogde informatiestromen. Door dit pilotproject is ervoor gezorgd dat uiteindelijk niet de weg is gekozen van het simpelweg kiezen van een software pakket.

44


• Architectuur is een middel om geplande ontwikkelingen te toetsen op toepasbaarheid. Daarvoor moet architectuur wel zicht hebben en zich kunnen bemoeien met die ontwikkelingen. • WoA draagt wel het gevaar in zich onleesbare hoogacademische rapporten te produceren. Een vertaalslag naar Nijntjestaal blijkt daarom nodig. Er is een reëel gevaar dat men door een hoog academische gehalte de aansluiting met de organisatie verliest.

45


8 RESULTATEN PILOTS 8.1 PILOT PROJECTEN

8

RESULTATEN PILOTS

De pilot projecten zijn de eerste projecten bij de waterschappen die ondernomen worden onder architectuur en die RAZ toepassen in de praktijk. Werken onder architectuur was bij

8.1 Pilotvan projecten aanvang dit ondersteuningsproject voor de betrokken waterschappen een nieuw concept, waarbij de aanpak voor het eerst werd uitgeprobeerd. Ook RAZ was toen nog erg nieuw,

De pilot projecten zijn de eerste projecten bij de waterschappen die ondernomen worden onder en moest nog getoetst worden aan de praktijk. architectuur en die RAZ toepassen in de praktijk. Werken onder architectuur was bij aanvang van dit ondersteuningsproject voor de betrokken waterschappen een nieuw concept, waarbij de In dit traject is sprake geweest van echte pilot nieuwe referentiearchitectuur aanpak voor het eerst werd uitgeprobeerd. Ookprojecten: RAZ waseen toen nog erg nieuw, en moest nog getoetst worden aan de werd voor het eerst inpraktijk. de praktijk toegepast bij waterschappen waarvoor het werken onder architectuur nieuw was. Een aantal van de pilot projecten was daarbij al gestart in project-

In dit traject is sprake geweest van echte pilot projecten: een nieuwe referentiearchitectuur werd organisaties die niet onder architectuur werkten, en moesten dus halverwege worden aanvoor het eerst in de praktijk toegepast bij waterschappen waarvoor het werken onder gepast. architectuur nieuw was. Een aantal van de pilot projecten was daarbij al gestart in projectorganisaties die niet onder architectuur werkten, en moesten dus halverwege worden aangepast. Het was dus te verwachten dat de pilots af en toe hun neus zouden stoten, en dus was het de ideale situatie om RAZ uit te proberen. Zo kon zoveel mogelijk informatie vergaard worden,

Het was dus te verwachten dat de pilots af en toe hun neus zouden stoten, en dus was het de met name over hoe RAZ en WoA in te voeren, over de do’s, de don’t-s, de beren en hobbels, en ideale situatie om RAZ uit te proberen. Zo kon zoveel mogelijk informatie vergaard worden, over wat wel en wat niet werkt. met name over hoe RAZ en WoA in te voeren, over de do’s, de don’t-s, de beren en hobbels, en over wat wel en wat niet werkt. 8.2 REIKWIJDTE VAN BEVINDINGEN

8.2

AFBEELDING 33

Reikwijdte van bevindingen

POSITIONERING PILOTS BINNEN IAF


Information

Information Systems


Contextueel


Conceptueel


Logisch

Mogelijkheden

Fysiek


WSHD HHNK

H&A

WBL

WBD

Transformatie


WSHD Afbeelding 33: positionering pilots binnen IAF


46

6 juli 2005, versie 2.1 - 59 -


POSITIONERING BINNEN IAF De pilots bestrijken een redelijk gedeelte van het IAF raamwerk, met duidelijke nadruk op bedrijfsvoering en informatie. Daarbij concentreren de pilots van WSHD en HHNK zich op de organisatie en de inhoud van bedrijfsvoering. Deze projecten hebben als eerste doel om de organisatie vorm te geven voor een betere uitlijning ervan met geformuleerde lange termijn doelen. WSHD geeft tactisch onderhoudsbeheer vorm en optimaliseert de gehele besturingscyclus voor wat betreft onderhoud. HHNK wil diensten gericht gaan ontwikkelen voor, en aanbieden aan, externe afnemers. Hiervoor richten zij bedrijfsfuncties voor diensten- en relatiemanagement in. WBD beoogt de verhoging van de efficiency en effectiviteit van onderhoud door de invoering van een onderhoudsbeheersysteem. De formulering van eisen hiervoor heeft vooral betrekking op een optimale informatievoorziening ter ondersteuning van het uitvoeren van onderhoud en het aansturen van het onderhoudsproces. Het pilotproject van Hunze en Aa’s heeft het oogmerk van ontsluiting van procesinformatie, de scope beperkte zich in eerste instantie tot de informatie sec in het kader van realisatie en ontsluiting van telemetrische gegevensvergaring, maar is gedurende het traject breder getrokken naar rapportages gekoppeld aan RAZ bedrijfsfuncties. De WBL pilot is onderdeel van een concreet selectie- en realisatietraject voor een proces-informatiesysteem. Het heeft voornamelijk betrekking op het informatiesysteem zelf, de koppeling ervan in termen van andere informatiesystemen en informatiestromen, en de eisen die gesteld worden vanuit de bestaande technische infrastructuur. De gezamenlijke scope van de pilot projecten is behoorlijk breed, en omvat bedrijfsvoering, informatie en informatiesystemen op conceptueel niveau (wat wordt beoogd, wat zijn de eisen) en op logisch niveau (wat zijn de oplossingen en keuzes, wat zijn de eisen in meer detail). Het fysieke niveau wordt geraakt door WBL (TI eisen en fysieke gegevensverzamelingen), WSHD (functie omschrijvingen), en H&A’s (fysieke modellen). Geen van de pilots heeft zich expliciet bezig gehouden met de Technische infrastructuur. Er is geen project dat een TI visie, strategie of deelbeleid ontwikkelt of dat richting geeft aan inkoop, inrichting of ontwikkeling van technische voorzieningen. Te denken valt hierbij aan zaken als outsourcing, (gezamenlijk)inkoop- en licentiebeleid, service integratie, rekencentrum-, server- en storage consolidatie, etc. Ook is de strategie voor wat betreft informatiesystemen en IS-koppelingen niet in dit project aan de orde geweest. Dit zijn zaken als bijvoorbeeld “applicatie integratie” beleid, ketenintegratie, systeem/applicatieconsolidatie en reductie, etc.

47


POSITIONERING BINNEN RAZ, VISIE 2010

Positionering binnen RAZ, visie 2010. KADER VAN PILOTS CF. VISIE 2010

x x

x

x x

x

HHNK

WBD

x x x x x

H&A

Visie

1.Kern Taken/Competenties –Goed zuiveren –Mens onafhankelijk –Op afstand –Professionalisering medewerkers, HRM –Verticale integratie –Andere zuiveringstechnologieën 2.Samenwerking in keten –All-in waterprijs –Eén waterloket –Sturing waterhoeveelheden –Meedenken grootverbruikers + gemeenten –Diensten voor derden interne klanten –Voorkomen afkoppeling (verdunning) 3.Schaalvergroting Zuiveringsbeheer –Niet per se fysiek samen gaan –Samenwerking op gebied van: Kennis, energie, IT, slib, inkoop, bedrijfsvergelijk –Koppelen van installaties 4.Integraal Logistiek Management (ILM) –PPS projecten (Publiek Private Samenwerking) –Uitbesteden (onderhoud, logistiek) –Gecertificeerde partners –Drijfveer = kwaliteit + kosten 5.Total Quality Management (TQM) –Van proces naar keten denken –Certificering noodzakelijk –Duurzaam ondernemen –Kwaliteit van medewerkers en organisatie

WSHD

Pilots WBL

TABEL 5

x

x x

x

x x

x

x

x x

x

x

x

x

tabel WSHD, 5 kader H&A van pilots cf. visie 2010 De pilots van WBL, en WBD leggen de nadruk op operational excellence, en wel het optimale beheer en aanwending van bedrijfsmiddelen en (vooral WSHD en WBL:) men-

Desen. pilots van WBL, WSHD, H&A en WBD de nadruk op operational excellence, en wel De bedrijfsmiddelen hebben daarbij vooralleggen betrekking op de primaire bedrijfsvoering. het optimale beheer en aanwending van bedrijfsmiddelen en (vooral WSHD en WBL:) mensen. De bedrijfsmiddelen hebben daarbij vooral betrekking op de primaire bedrijfsvoering. De pilot van HHNK heeft een duidelijk andere doelstelling; deze is marktgericht: het inrichten van dienstverlening aan derden, en het ontsluiten en onderhouden van een markt daarvoor.

De pilot van HHNK heeft een duidelijk andere doelstelling; deze is marktgericht: het inrichten van dienstverlening aan derden, en het ontsluiten en onderhouden van een markt daarvoor. Ketenvorming, en in het kader daarvan partnering met (gecertificeerde) partijen, is voor geen

der pilots een belangrijk geweest. Ketenvorming, en in hetdoel kader daarvan partnering met (gecertificeerde) partijen, is voor geen der pilots een belangrijk doel geweest.


6 juli 2005, versie 2.1 - 61 -

48


POSITIONERING VWB. BEDRIJFSFUNCTIEMODEL RAZ

Positionering vwb. bedrijfsfunctiemodel RAZ POSITIONERING PILOTS BINNEN BFM RAZ

MANAGEMENT CONTRACT

1

PenC cyclus

TACTISCH


10

Capaciteits Beheer

3


HHNK

2

7

Onderhoud Beheer 14

Bedienings Beheer

H&A

WSHD Inkoop / Voorraadbeh. 8


WBD

5


Kwaliteits Beheer

Strategisch Plannen

Strategisch

STRATEGISCH


Proces voering

Personeel 9

Configuratie Beheer Servicedesk

4

WBL

12


LEVERANCIERS


GEBRUIKERS

AFBEELDING 34

OPERATIONEEL PRIMAIR PROCESS Transportstelsel

Zuiveringsinstall.


Afbeelding 34: positionering pilots BFMen RAZ De pilots hebben voornamelijk betrekking op binnen onderhoud procesvoering. Daarbij valt het

op dat ze allemaal (behalve de pilot van HHNK) de tactische aan de operationele processen

De pilots hebben voornamelijk betrekking op onderhoud en procesvoering. DaarbijDeze valtprojecten het op koppelen, dwz. ze faciliteren het sluiten van de betreffende besturingcyclus. dat ze allemaal (behalve de pilot van HHNK) de tactische aan de operationele processen geven invulling aan de Plan-Do-Check-Act cyclus zoals voorgeschreven in de INK aanpak. koppelen, dwz. ze faciliteren het sluiten van de betreffende besturingcyclus. Deze projecten geven invulling aan de Plan-Do-Check-Act cyclus zoals voorgeschreven in de INK aanpak.

Daarbij moet worden aangemerkt dat de pilots van WBD en WSHD ook de PenC cyclus on-

dus dat de scope wijder is dan hier aangegeven. De ondersteunende processen Daarbij moetdersteunen; worden aangemerkt dat de pilots van WBD en WSHD ook de PenC cyclus (anders dande onderhoud) geraakt. bijzijn hetniet toepassen architectuur 8.3 ondersteunen; dus Bevindingen dat scope wijder is dan hier van aangegeven. De ondersteunende processen (anders dan onderhoud) zijn niet geraakt. 8.3 BEVINDINGEN BIJ HET TOEPASSEN VANvan ARCHITECTUUR De supportgroep meeting 15-11-2004

was in de vorm van een workshop waarbij de participerende uitgebreid hun ervaringen aanbevelingen hebben De supportgroepwaterschappen meeting van 15-11-2004 was in de vorm van eenen workshop waarbij de parti- besproken. De resultaten van deze workshop zijn ervaringen integraal opgenomen in dehebben hiernavolgende ciperende waterschappen uitgebreid hun en aanbevelingen besproken. paragrafen. De

x

HHNK

x

WBD

x

H&A

WSHD

Doel 1 ervaring/kennis opdoen WoA 2 Kennis opdoen andere WS, kennis delen 3 Bijdragen STOWA project, RAZ aanscherpen

WBL

resultaten van deze workshop zijn integraal opgenomen in de hiernavolgende paragrafen.

x x

x

x x

x

hadden als doel om ervaring en kennis6 juli op 2005 te doen met 2.1 met werken Alle deelnemendewaterschappen waterschappen hadden als doel om ervaring en kennis op, versie te doen - Aa’s 62 werken onder architectuur en met een referentie architectuur. Daarbij had Hunze en onder architectuur en met een referentie architectuur. Daarbij had Hunze en Aa’s als expliciet als expliciet doel om kennis te delen met de andere waterschappen. WSHD en WBD wilden doel om kennis te delen met de andere waterschappen. WSHD en WBD wilden daarnaast door daarnaast RAZ in toedetepraktijk passen in de praktijk aanen het en de RAZ zelf RAZ toe tedoor passen bijdragen aanbijdragen het project deproject RAZ zelf aanscherpen.

Alle STOWA/Pilot projecten onderdeelnemende architectuur

aanscherpen.

Deze doelen zijn (grotendeels) gehaald. Het pilotproject van WSHD heeft een belangrijke potentiële aanvulling op het RAZ Bedrijfsfunctiemodel opgeleverd op het49 gebied van nieuwbouw en onderhoud [WSHD 2004]. De toegevoegde waarde van werken onder architectuur (workshop 15-11-2004): - Helpt scope vaststellen (“dekt de scope ?”)


Deze doelen zijn (grotendeels) gehaald. Het pilotproject van WSHD heeft een belangrijke potentiële aanvulling op het RAZ Bedrijfsfunctiemodel opgeleverd op het gebied van nieuwbouw en onderhoud [WSHD 2004]. De toegevoegde waarde van werken onder architectuur (workshop 15-11-2004): -

Helpt scope vaststellen (“dekt de scope ?”)

-

geen eilanden, raakvlakken in kaart

-

eerst denken dan doen

-

gestructureerd ontwikkelen informatiestroom

-

gemeenschappelijk denkraamwerk, communicatiemiddel

-

toetsing projectverloop

-

kwaliteit resultaat

-

heldere/herleidbare keuzes

-

brengt focus aan

-

scherpt de discussie

-

brengt meer structuur in het proces

-

project zit nu op het goede spoor

-

maakt het mogelijk om strategie te vertalen in beleid, beleid in informatie en informatie

x x x x x x

x x x

x x

HHNK

WBD

WSHD

toegevoegde waarde verscherpt afbakening en herleidbaarheid van keuzes geen eilanden, raakvlakken/koppelingen in kaart geeft structuur in de ontwikkeling, toetsbaar projectverloop kwaliteit resultaat vertaling strategie->beleid->informatie->systemen communicatiemiddel

H&A

1 2 3 4 5 6

WBL

in systemen.

x x

De toegevoegde vanvan werken onder architectuur en RAZ in de betere De toegevoegdewaarde waarde werken onder architectuur en werd RAZ gevonden werd gevonden in de betere afbakening enen doelgerichtheid van de pilots, betere structurering daarmee beheersafbakening doelgerichtheid van de depilots, de betere enstructurering en daarmee beheersbaarheid van hetdeproces, de inzichtelijkheid van de te maken/gemaakte keuzes en de baarheid van het proces, inzichtelijkheid van de te maken/gemaakte keuzes en de kwalikwaliteit van het uiteindelijke resultaat. teit van het uiteindelijke resultaat.

RAZ en WoA maakt het mogelijk om strategie te vertalen in beleid, beleid in informatie en RAZ en WoA maakt het mogelijk om strategie te vertalen in beleid, beleid in informatie en informatie in systemen. informatie in systemen.

Niet onbelangrijk is dat RAZ een gemeenschappelijk communicatiekader biedt voor afstemming Niet onbelangrijk dat RAZ een gemeenschappelijk communicatiekader biedt voor afstemen overleg tussen isprojecten en waterschappen onderling. ming en overleg tussen projecten en waterschappen onderling.

Zo kon de pilot van HHNK niet volstaan met de selectie van een simpele geautomatiseerde voorziening. Het duidelijk dat demet uitdaging meer de inrichting van de organisatie Zo kon de pilot vanwerd HHNK niet volstaan de selectie vanlag eenbijsimpele geautomatiseerde dan bij het selecteren van de tooling. En zo bereikte de pilot van Hunze en Aa’s een goede voorziening. Het werd duidelijk dat de uitdaging meer lag bij de inrichting van de organisaaansluiting het informatiemodel de bedrijfsprocessen en ensystemen die het moet tie dan bij hetvan selecteren van de tooling. Enaan zo bereikte de pilot van Hunze Aa’s een goede bedienen. aansluiting van het informatiemodel aan de bedrijfsprocessen en systemen die het moet bedienen.

Architectuur kan behoorlijk complex zijn. Daardoor is er inspanning en tijd nodig om de benodigde expertise op te bouwen, en is een aanzienlijke bewustwordingsfase noodzakelijk. Architectuur kan behoorlijk complex zijn. Daardoor is er inspanning en tijd nodig om de

benodigde expertise op moeizame te bouwen, procesgang en is een aanzienlijke noodzakelijk. Dit resulteerde in een voor een bewustwordingsfase aantal pilots. Nu doet dit verschijnsel zich voor bij veel pilots die een nieuwe werkwijze introduceren. Daarbij komt dat werken onder architectuur nadrukkelijk eist dat projecten steeds getoetst worden op onderlinge samenhang, scope en bijdrage aan de bedrijfsvoering, zodat zeker in het begin veel overleg en overtuigkracht nodig is. Het is de verwachting dat het proces soepeler zal verlopen naarmate 50 werken onder architectuur meer een plek krijgt in de dagelijkse ICT-ontwikkelpraktijk en meer mensen, met name binnen de afdelingen I&A, ermee bekend zijn geraakt.

Architectuur is een middel, geen doel. Het is de kunst om de aansluiting te houden bij de dagelijkse praktijk en de mensen die daar werken.


Dit resulteerde in een moeizame procesgang voor een aantal pilots. Nu doet dit verschijnsel zich voor bij veel pilots die een nieuwe werkwijze introduceren. Daarbij komt dat werken onder architectuur nadrukkelijk eist dat projecten steeds getoetst worden op onderlinge samenhang, scope en bijdrage aan de bedrijfsvoering, zodat zeker in het begin veel overleg en overtuigkracht nodig is. Het is de verwachting dat het proces soepeler zal verlopen naarmate werken onder architectuur meer een plek krijgt in de dagelijkse ICT-ontwikkelpraktijk en meer mensen, met name binnen de afdelingen I&A, ermee bekend zijn geraakt. Architectuur is een middel, geen doel. Het is de kunst om de aansluiting te houden bij de

x

x x

x x x

x

x

HHNK

WSHD x x x

WBD

x

H&A

1 2 3 4 5 6 7

Bevinding moet waterschapsbreed (gedragen) worden complex, vertaalslag voor organisatie nodig veel competentieontwikkeling en bewustmaken nodig moeilijk en traag proces gedragen in de organisatie leerzaam RAZ is voor gebruik middel, geen doel op zich

WBL

dagelijkse praktijk en de mensen die daar werken.

x x x

x

De deelname aan de pilots is als zeer leerzaam ervaren.

De deelname aan de pilots is als zeer leerzaam ervaren.

Architectuur is projectoverschrijdend. De referentiearchitectuur heeft meer waarde naar-

Architectuur is projectoverschrijdend. De referentiearchitectuur heeft meer waarde naarmate het meer waterschapsbreed gedragen wordt. Het pilotproject van Hunze en Aa’s meldt voorkeur voorkeur voor een waterschapsbrede referentiearchitectuur (meer dan zuivering alleen). Zie voor een waterschapsbrede referentiearchitectuur (meer dan zuivering alleen). Zie voor de voor de relatie met zo’n waterschapsbrede architectuur hoofdstuk 10. relatie met zo’n waterschapsbrede architectuur hoofdstuk 10. mate het meer waterschapsbreed gedragen wordt. Het pilotproject van Hunze en Aa’s meldt

8.4 VALIDATIE8.4 RAZ

Validatie RAZ

De pilot projecten blijken goed te positioneren in de visie 2010 RAZ. Dit is een krachtig hulp-

De pilot blijken goed te positioneren in deenvisie 2010 RAZ. is een middel om projecten projecten mee te verantwoorden en projectdoelen bedrijfseisen uit af teDit leiden.

krachtig uit af te leiden.detaillering De visie staat hierbijin niet op zich. name de pakketselectie trajecten (WBL, WBD) nadere gevonden [STOWA 2000]Met en het INK model. hebben nadere detaillering gevonden in [STOWA 2000] en het INK model.

hulpmiddel om projecten meeMet te name verantwoorden en projectdoelen bedrijfseisen De visie staat hierbij niet op zich. de pakketselectie trajecten (WBL,en WBD) hebben

Het bedrijfsfunctiemodel vindt algemene acceptatie binnen de pilots en is herkenbaar en

Het bedrijfsfunctiemodel vindt algemenealleen acceptatie binnen de pilots en bij is het herkenbaar toepasbaar, waarbij de beperking op zuivering te beperkt werd ervaren, zowel

en toepasbaar, waarbij de beperking op zuivering alleen te beperkt werd ervaren, zowel bij het project van Hunze en Aa’s als bij dat van Zuid Hollandse Eilanden en Waarden. Het model is project van Hunze en Aa’s als bij dat van Zuid Hollandse Eilanden en Waarden. Het model is correct, maar behelst te weinig bedrijfsfuncties. correct, maar behelst te weinig bedrijfsfuncties. Het pilotproject van WSHD onderkent een sterke samenhang tussen onderhoudsmanage-

Het pilotproject van WSHD onderkent een sterke samenhang tussen onderhoudsmanagement (met name onderhoudsengineering) en nieuwbouw. Ook het pilotproject van WBD onderkent onderkent deze relatie tussen onderhoud en nieuwbouw. Voor is RAZ is nieuwbouw zuideze relatie tussen onderhoud en nieuwbouw. Voor RAZ nieuwbouw nietniet zuiveringspecifiek, veringspecifiek, en dus kan daarin deze relatie niet goed ondergebracht Het pilotvan WSHD en dus kan deze relatie niet daarin goed ondergebracht worden. worden. Het pilotproject project van WSHD heeft een eigen architectuurproduct opgeleverd dat de de relatie tussen heeft een eigen architectuurproduct opgeleverd dat de de relatie tussen nieuwbouw en nieuwbouw en onderhoudsbeheer onderhoudsbeheer beschrijft. beschrijft. ment (met name onderhoudsengineering) en nieuwbouw. Ook het pilotproject van WBD

RAZ worden van WIA ophouden als zelfstandige entiteit te bestaan. RAZzalzalonderdeel onderdeel worden van en WIA en ophouden als zelfstandige entiteit Het te bestaan.

onderhoudvan vandede referentiearchitectuur zalook dan ook gebeuren moeten gebeuren alsvan onderdeel onderhoud referentiearchitectuur zal dan moeten als onderdeel het onderhoudvan vanWIA. WIA. onderhoud

Het van het

Het WIA kan dus uitgebreid/aangepast worden met dit product. Een belangrijk criterium 51 hiervoor de vraag in hoeverre de relatie met de nieuwbouwprocessen algemeen geldend is voor alle waterschappen? Als dat in belangrijke mate het geval is, dan is dit een duidelijke reden om het RAZ, en daarmee WIA, aan te passen.


Het WIA kan dus uitgebreid/aangepast worden met dit product. Een belangrijk criterium hiervoor de vraag in hoeverre de relatie met de nieuwbouwprocessen algemeen geldend is voor alle waterschappen? Als dat in belangrijke mate het geval is, dan is dit een duidelijke reden om het RAZ, en daarmee WIA, aan te passen.

8.5

Procesgang bij ICT projecten onder architectuur

1 2 3 4

x

x x x x x

HHNK

WBD

H&A

ZHEW

bevinding timing niet altijd gelukkig ondersteuning noodzakelijk Project heeft eigen dynamiek juiste moment ondersteunen/reflecteren

WBL

8.5 PROCESGANG BIJ ICT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

x x

Projecten brengt met zich mee dat dat Projecten hebben hebben hun hun eigen eigendynamiek dynamiekenentiming. timing.Deze Dezedynamiek dynamiek brengt met zich mee

begeleiding eigenlijk eigenlijk vaak vaakmin minofofmeer meerop opad-hoc ad-hocbasis basis nodig Voor pilot projecten geldt begeleiding nodig is. is. Voor pilot projecten geldt dat dat

des te te meer, meer, omdat omdat deze deze per per definitie definitie voor de eerste eerste keer keer op op deze deze wijze wijze worden worden ondernomen. ondernomen. De des voor de

hordes in dit soort projecten laten zich niet plannen. Het is daarom belangrijk om de support zo goed mogelijk te synchroniseren met de behoeftes van de pilot projecten. De gekozen aanpak port zo goed mogelijk te synchroniseren met de behoeftes van de pilot projecten. De gekozen voor support met een min of meer vastgestelde agenda met interventiemomenten was werkbaar, aanpak voor onvermijdelijk support met een meer agenda met mate interventiemomenten maar bracht metmin zichofmee dat vastgestelde de begeleiding in zekere op afstand bleef. De hordes in dit soort projecten laten zich niet plannen. Het is daarom belangrijk om de sup-

was werkbaar, maar bracht onvermijdelijk met zich mee dat de begeleiding in zekere mate

Hetafstand is belangrijk op bleef. om op de juiste momenten te ondersteunen en te reflecteren. Het pilot project van Hunze en Aa’s was al gestart en had al een eigen aanpak en methodiek gekozen; ze waren al op gang waardoor de begeleiding initieel wat achter de feiten aan moest lopen, en in ieder geval geen meerwaarde meer kon leveren bij het kiezen van de methodiek. In Het pilotinstantie project kon van Hunze en Aa’s was al gestart en had al een eigen aanpak en methodiek tweede goed assistentie worden geboden bij het in de context plaatsen van de pilot resultatenzeen het inbedden de bedrijfsvoering ervan. Ookwat voor de PRINS pilot WBL gekozen; waren al op ganginwaardoor de begeleiding initieel achter de feiten aanvan moest kwam het begeleidingsproject laat op gang. Deze pilot liep al lang. lopen, en in ieder geval geen meerwaarde meer kon leveren bij het kiezen van de methodiek. Het is belangrijk om op de juiste momenten te ondersteunen en te reflecteren.

In tweede instantie kon goed assistentie worden geboden bij het in de context plaatsen van

De pilot projecten hebben door de ondersteuning bij het werken onder architectuur duidelijke

de pilot resultaten en het inbedden in te debehalen. bedrijfsvoering ervan. Ook voor de PRINS pilot van meerwaarde voor hun projecten weten WBL kwam het begeleidingsproject laat op gang. Deze pilot liep al lang.

De bijeenkomsten van de supportgroep werden in het algemeen positief ervaren. Het was vooral

goed omprojecten onderling, over waterschapsgrenzen heen, met werken elkaar ervaringen uit te wisselen De pilot hebben door de ondersteuning bij het onder architectuur duide- en expertise op te bouwen.

lijke meerwaarde voor hun projecten weten te behalen. De bijeenkomsten van de supportgroep werden in het algemeen positief ervaren. Het was vooral goed om onderling, over waterschapsgrenzen heen, met elkaar ervaringen uit te wisselen en expertise op te bouwen.


6 juli 2005, versie 2.1 - 66 -

52


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

x x x x x x x

x x x

x x

HHNK

WBD

H&A

WSHD

aanbeveling ontwikkelingen bij andere schappen volgen architecturen landelijk ontwikkelen, niet locaal Toetsen op integrale toepasbaarheid, spinneweb creeer eenheid in kennis waterschapsbreed implementeren, bij iedereen RAZ in organisatie bekend maken + afbakenen, idem IAF RAZ kan niet zonder IAF oid nu echt gaan gebruiken Toegevoegde waarde is er pas als WOA bij medewerkers in de botten zit Afbreukrisico is alle benodigde competenties en kennis project: kleinere groep selecteren op denknivo: adviseurs

WBL

Bevindingen,ENconclusies en aanbevelingen de projecten 8.6 CONCLUSIES 8.6 BEVINDINGEN, AANBEVELINGEN VANUIT DEvanuit PROJECTEN

x x x x

x x

Belangrijkbij bijhet het invoeren invoeren van is is hethet hoge expertiseniveau dat dat ervoor Belangrijk van werken werken onder onderarchitectuur architectuur hoge expertiseniveau vereistvereist is. Ook houdt architectuur zichzich per per definitie bezig met meerdere ervoor is. Ook houdt architectuur definitie bezig met meerderedisciplines disciplinesenenmet meerdere projecten cq. bedrijfsonderdelen. Het is daarom de kunst om voldoende commitment, medewerking en begrip te verwerven om succesvol te opereren.

met meerdere projecten cq. bedrijfsonderdelen. Het is daarom de kunst om voldoende commitment, medewerking en begrip te verwerven om succesvol te opereren.

Support wordt gekregen door architectuur “op de agenda” te zetten. Dit kan bijvoorbeeld door

promotiewordt over de organisaties maar ook“op door binnen de organisatie te maken, Support gekregen door heen, architectuur de RAZ agenda” te zetten. Dit kanbekend bijvoorbeeld en door het eenover goede te geven in ontwikkeling. door promotie de plaats organisaties heen, maar ook door RAZ binnen de organisatie bekend te maken, en door het een goede plaats te geven in ontwikkeling.

Promotie kan ook gebeuren door bijvoorbeeld posters te verspreiden van reële architecturen en door seminars en cursussen te geven.

Promotie kan ook gebeuren door bijvoorbeeld posters te verspreiden van reële architecturen

en door seminars en cursussen te geven. Werken onder architectuur vraagt discipline; het moet bij de medewerkers in de botten zitten.

Dit is te bereiken door een juiste competentieontwikkeling bij betrokkenen. Het pilotproject van HHNK onder raadt aan als mogelijke oplossing omhet eenmoet selecte adviseurs aan te botten stellen zitdie de Werken architectuur vraagt discipline; bij groep de medewerkers in de projecten helpt bij het ingewikkelde architectonische werk. Zo heeft WBL gekozen om de ten. Dit is te bereiken door een juiste competentieontwikkeling bij betrokkenen. Het pilotproarchitect de spin in het web te laten zijn bij alle ontwikkelprojecten.

ject van HHNK raadt aan als mogelijke oplossing om een selecte groep adviseurs aan te stellen

die de projecten helpt het ingewikkelde architectonische werk. Zo heeft als WBL om RAZ verschaft aan debij deelnemers een gemeenschappelijk denkraamwerk, er gekozen tenminste een . een zekere eenheid in het kennis is te bereiken door bijvoorbeeld cursussen de architect de spin in webgerealiseerd te laten zijnwordt. bij alleDit ontwikkelprojecten.

en handboeken te ontwikkelen. De referentiearchitectuur is een goed communicatiemiddel voor bedrijfsvoering, strategie en IT-beleid. Het verdient aanbeveling om de ontwikkelingen bij de RAZ verschaft aan de deelnemers een gemeenschappelijk denkraamwerk, als er tenminste andere schappen goed te volgen. Architecturen kunnen dan ook het beste landelijk worden een zekere eenheid in kennis gerealiseerd wordt. Dit is te bereiken door bijvoorbeeld cursusontwikkeld, niet lokaal.

sen en handboeken te ontwikkelen. De referentiearchitectuur is een goed communicatiemidUitvoor de pilots en de workshop komt voren dataanbeveling voor de pilots hetontwikkelinwerken met de del bedrijfsvoering, strategie en duidelijk IT-beleid. naar Het verdient om de

referentiearchitectuur zijn goed meerwaarde aangetoond: hetdan voorkomt dubbel werk en gen bij de andere schappen te volgen. heeft Architecturen kunnen ook het beste landelijk overlappende projecten, het voorkomt eilandoplossingen en het helpt om duidelijke synergie- en schaalvoordelen mee te halen.

worden ontwikkeld, niet lokaal.

Uit de pilots en de workshop komt duidelijk naar voren dat voor de pilots het werken met de referentiearchitectuur zijn meerwaarde heeft aangetoond: het voorkomt dubbel werk en STOWA/Pilot projecten onder architectuur


overlappende projecten, het voorkomt eilandoplossingen en het helpt om duidelijke syner- - 67 gieen schaalvoordelen mee te halen. Daarbij zorgt het ervoor dat je projecten heel snel gefocused krijgt, en het ondersteunt en faciliteert in het maken van de juiste keuzes. Het is een goed hulpmiddel gebleken om strategie te vertalen naar beleid, beleid naar informatie en informatie naar systemen.

53


9 RELATIE INK EN RAZ Veel waterschappen hanteren het INK managementmodel voor de inrichting en besturing van hun organisaties. Binnen het INK wordt ook veel aandacht besteed aan de inrichting van

9

en de relaties tussen de diverse bedrijfsprocessen.

RELATIE INK EN RAZ

Vanaf de introductie van de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer (RAZ) is reeds de vraag gesteld hoe de principes voor architectuur denken in ICT zich verhouden tot de principes in

Veel waterschappen het INK managementmodel voor de inrichtingvan en besturing van is dan ook het INK hanteren management model. In het kader van de begeleiding pilot projecten hun organisaties. Binnen het INK wordt ook veel aandacht besteed aan de inrichting van en de aandacht besteed aan deze relatie tussen RAZ en INK. relaties tussen de diverse bedrijfsprocessen. Vanaf de introductie van de Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer (RAZ) is reeds de vraag gesteld hoe de principes voor architectuur denken in ICT zich verhouden tot de principes in het 9.1 INLEIDING INKmodel. In het kader van de begeleiding van pilot projecten is dan ook INK management aandacht besteed aan deze tussen RAZ INK. Allereerst kortrelatie een toelichting open INK. Het INK managementmodel wil een basis vormen voor 9.1

excellente bedrijfsvoering. Het doet dit door stimulering van bewustmaking, door diagnose,

Inleiding INK

door verbetering en door besturing. Dit vraagt van de organisatie:

Leiderschap met lef Allereerst1.kort een toelichting op INK. Het INK managementmodel wil een basis vormen voor 2. Resultaat gerichtheid, excellente bedrijfsvoering. Het doet dit door stimulering van bewustmaking, door diagnose, door verbetering en tot door besturing. Dit vraagt van de organisatie: 3. De wil continue verbeteren 1. Leiderschap met lef 4. Transparantie 2. Resultaat gerichtheid, 5. Samenwerking 3. De wil tot continue verbeteren Het INK is een management model om je focus en prioriteiten te bepalen. Het INK is geen 4. Transparantie ontwikkeling van strategie. Strategie is wel een randvoorwaarde voor het gebruik van het INK 5. Samenwerking Het INK is een management modelVervolgens om je focus en prioriteiten bepalen. Het INK isen geen managementmodel. werkt het INK alste een diagnosemodel helpt het causale ontwikkelingverbanden van strategie. Strategie is wel een randvoorwaarde voor het gebruik van het INK te zoeken en te vinden. managementmodel. Vervolgens werkt het INK als een diagnosemodel en helpt het causale verbanden te zoeken en te vinden. Het INK managementmodel is weergegeven in Afbeelding 35. Er worden een 9-tal aandachts-

gebieden onderscheiden. Het bestrijkt de volle 35. breedte van een organisatie en wordt gestuurd Het INK managementmodel is weergegeven in Afbeelding Er worden een 9-tal door een kwaliteitsdenken gebaseerd Plan Do Check Act organisatie (PDCA cyclus Deming circle) aandachtsgebieden onderscheiden. Het bestrijkt de op volle breedte van een enofwordt gestuurd door een kwaliteitsdenken gebaseerd op Plan Do Check Act (PDCA cyclus of Deming circle) 35 AFBEELDING INK MANAGEMENTMODEL

Afbeelding 35: INK managementmodel

54 STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 - 69 -


Door een proces van continu verbeteren kan een organisatie groeien van activiteit georiënteerd naar proces georiënteerd en van proces naar systeem georiënteerd en van systeem naar

Door een proces van continu verbeteren kan een organisatie groeien van activiteit georiënteerd keten georiënteerd. Dit resulteert uiteindelijk in organisaties die op steeds effectievere wijze naar proces georiënteerd en van proces naar systeem georiënteerd en van systeem naar keten doen wat ze beloofd hebben te doen. georiënteerd. Dit resulteert uiteindelijk in organisaties die op steeds effectievere wijze doen wat Door een proces van continu verbeteren kan een organisatie groeien van activiteit georiënteerd AFBEELDING 36 GROEISTADIA ze beloofd te doen.VAN ORGANISATIES naarhebben proces georiënteerd en van proces naar systeem georiënteerd en van systeem naar keten georiënteerd. Dit resulteert uiteindelijk in organisaties die op steeds effectievere wijze doen wat ze beloofd hebben te doen. Transformatie Transformatie

Keten Systeem

Keten

Systeem

Proces Proces

Activiteit Activiteit

Afbeelding 36: groeistadia van organisaties

Afbeelding 36: groeistadia van organisaties

9.2

9.2 INLEIDING WERKEN ONDER ARCHITECTUUR

De Referentie Zuiverings-beheer (RAZ) ondersteunt verschillende (bedrijfs) doelInleiding werken onderArchitectuur architectuur 9.2 Inleiding werken onder architectuur stellingen;

• Planning, met alsZuiverings-beheer doel het ondersteunen van ondersteunt besluitvorming; De Referentie Architectuur Zuiverings-beheer (RAZ) (bedrijfs) De Referentie Architectuur (RAZ) ondersteunt verschillende verschillende (bedrijfs) • Effectieve communicatie door gemeenschappelijk denkkader en taalgebruik doelstellingen; doelstellingen; • Het indoel kaart brengen samenhang, met als doel het vormgeven van ‘the big-picture’ dat • Planning, alshet doel het van ondersteunen besluitvorming; • Planning, met alsmet ondersteunen vanvan besluitvorming; dientcommunicatie als leidraad voor ICT-gemeenschappelijk en veranderingsprojecten; • Effectieve door denkkaderen entaalgebruik taalgebruik • Effectieve communicatie door gemeenschappelijk denkkader • Het ontwerpen van bedrijfs-, informatieen ICT-architecturen die goed aansluiten bij be• Het in kaart brengen van samenhang, met als doel het vormgeven van ‘the ‘the big-picture’ • Het in kaart brengen van samenhang, met als doel het vormgeven van big-picture’ datals dient als leidraad en veranderingsprojecten; drijfsdoelstellingen. dat dient leidraad voor voor ICT-ICTen veranderingsprojecten; • Het ontwerpen van bedrijfs-, informatieen ICT-architecturen die goed aansluiten bij • Het ontwerpen van bedrijfs-, informatieen ICT-architecturen die goed aansluiten bij bedrijfsdoelstellingen. Architectuur helpt om te richten, om in te richten en om te verrichten. Het is daarmee een bedrijfsdoelstellingen. instrument om de vertaalslag te maken van beleid en bedrijfsvoering naar ICT inrichting en

Architectuurmiddelen. helpt om te richten, om in te richten en om te verrichten. Het is daarmee een Architectuur helpt om tevertaalslag richten, om in te richten en om te verrichten. naar Het is daarmee een instrument om de te maken van beleid en bedrijfsvoering ICT inrichting en instrument om de vertaalslag te maken van beleid en bedrijfsvoering naar ICT inrichting en middelen. AFBEELDING 37 ARCHITECTUUR IS HULPMIDDEL VOOR VERTALING VAN BEDRIJFSVOERING NAAR ICT MIDDELEN

middelen.

Afbeelding 37: Architectuur is hulpmiddel voor vertaling van bedrijfsvoering naar ICT middelen Het INK kent een veel bredere context en is bedoeld om bedrijfsbreed een continue verbeteringsproces te ondersteunen.

Afbeelding 37: Architectuur is hulpmiddel voor vertaling van bedrijfsvoering naar ICT middelen STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 -55 70 -


6 juli 2005, versie 2.1 - 70 -


Het INK kent een veel bredere context en is bedoeld om bedrijfsbreed een continue verbeteringsproces te ondersteunen. 9.3 RELATIE INK EN RAZ

9.3

Resumerend kunnen we stellen dat het INK managementmodel veel meer een tool is ter on-

Relatie dersteuning INK en RAZ van management van organisaties voor strategisch beleidsbepaling en kwaliteitsmanagement, terwijl het IAF architectuur model veel meer een tool is ter ondersteuning

Resumerend kunnen we stellen dat het INK managementmodel veel meer een tool is ter van de inrichting van ICT middelen vanuit de ontwikkelde bedrijfsstrategie. ondersteuning van management van organisaties voor strategisch beleidsbepaling en In Afbeelding 38 zijn het IAF en INK ten opzichte van elkaar gepositioneerd. Het IAF onkwaliteitsmanagement, terwijl het IAF architectuur model veel meer een tool is ter dersteunt de strategie beleid aspecten (context van IAF). Daarnaast worden in de ondersteuning van de inrichting vanenICT middelen vanuit de niveau ontwikkelde bedrijfsstrategie. Informatie natuurlijk de elkaar bedrijfsprocessen met hunHet informatie In AfbeeldingBusiness38 zijnenhet IAF enkolom INK van tenIAF opzichte van gepositioneerd. IAF componenten benoemd. De IS/TI kolom van het IAF beschrijven de middelen (in ondersteunt de strategie en beleid aspecten (context niveau van IAF). Daarnaast wordendit in geval de ICT-middelen) Business- en Informatie kolom van IAF natuurlijk de bedrijfsprocessen met hun informatie componenten benoemd. De IS/TI kolom van het IAF beschrijven de middelen (in dit geval ICTAFBEELDING 38 PLAATS VAN ARCHITECTUUR IN INK middelen)

Afbeelding 38: Plaats van architectuur in INK Het is dus van belang om daar waar in het kader van INK de bedrijfsprocessen zijn beschre-

Het is dus van belang om daar waar in het kader van INK de bedrijfsprocessen zijn beschreven, ven, deze ook zoveel als mogelijk worden overgenomen in het architectuur plaatje voor ICT. deze ook zoveel als mogelijk worden overgenomen in het architectuur plaatje voor ICT. zal dit niet altijd mogelijk zijn, maar waargoed dat niet goed mogelijk is, wel is het Natuurlijk zal Natuurlijk dit niet altijd mogelijk zijn, maar daar waar daar dat niet mogelijk is, is het wel van belang de juiste relatie te leggen tussen bedrijfsprocessen als beschreven voor INK van belang de juiste relatie te leggen tussen bedrijfsprocessen als beschreven voor INK enen bedrijfsprocessen alsvoor beschreven voor ICT architectuur. bedrijfsprocessen als beschreven ICT architectuur. 9.3.1

9.3.1 VAN INFORMATIEMANAGEMENT BelangBELANG van informatiemanagement Een belangrijke reden om bedrijfsprocessen van INK goed te laten aansluiten op de bedrijfs-

Een belangrijke reden dieomin architectuur bedrijfsprocessen INKis het goed te laten aansluiten op de processen worden van gebruikt belang van goed informatiemanagebedrijfsprocessen die in architectuur worden gebruikt is het belang van goed ment voor INK. Wanneer bedrijfsprocessen van de architectuur en INK goed aansluiten, dan informatiemanagement voor INK. Wanneer bedrijfsprocessen van de architectuur en INK goed sluit ook het informatiemanagement goed aan. En informatie over bedrijfsprocessen is van aansluiten, dan sluit ook het informatiemanagement goed aan. En informatie over cruciaal belang om de PDCA cyclus goed te kunnen sluiten. Het INK managementmodel zoals dat gebruikt wordt door WSHD geeft duidelijk het belang van goed informatiemanagement weer. Goed omgaan met gegevens en informatiearchitectuur worden als items genoemd bij 6 juli 2005, versie 2.1


middelen. Deze blijken een relatie te hebben naar vrijwel alle aandachtsgebieden van het - 71 INK-model. Goede, betrouwbare informatie is dan ook van cruciaal belang bij implementatie van INK. Afbeelding 39 geeft de relatie met informatiearchitectuur en INK goed weer. In deze figuur is de PDCA cyclus ook goed herkenbaar: Geel zijn de Plan activiteiten. Rood zijn de Do

activiteiten. Blauw zijn de Check items en groen zijn de Act activiteiten.

56

items genoemd bij middelen. Deze blijken een relatie te hebben naar vrijwel alle aandachtsgebieden van het INK-model. Goede, betrouwbare informatie is dan ook van cruciaal belang bij implementatie van INK. Afbeelding 39 geeft de relatie met informatiearchitectuur en STOWA 2005-24 PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR INK goed weer. In deze figuur is de PDCA cyclus ook goed herkenbaar: Geel zijn de Plan activiteiten. Rood zijn de Do activiteiten. Blauw zijn de Check items en groen zijn de Act activiteiten. AFBEELDING 39

WSHD: INFORMATIEVOORZIENING ESSENTIEEL VOOR INK Leiderschap Waarderi ng oo gsten van het bestuur do or een excell ente taaku itvoeri ng -Begrotin gsafsprak en nagek omen -Veili g werke n -Goed in de ma atschap pij staan -Goed omga an met de ketenpartn ers -Tegen de l aagst mog eli jke (maatschap pel ijke) koste n Compete nte, betrokken e n gemotive erde medew erkers di e zich richten op d e process en en integra al vera ntwoor del ijk zijn voor d e uitkomsten ervan (het resu ltaat) Iedere med ewerk er een rve en een p ersoo nli jk jaarp lan vo or die rve Plat mogel ijke or gan isatie, verantwo orde lijk hed en en bevoe gdh ede n zo laa g mogel ijk Situation eel l eid ing geve n Prestatieman agem ent Risico ’s gema nag ed Cultuur: Betrou wba ar, klant (keten)- en resu ltaatger icht Contin u verbeter en do or het conseq uent slu iten van de PDCA cyclus

Management v an medewerkers

Management v an processen

- Zorgvuldi ge selecti e -Goede intro ductie -Duid eli jke verantwo orde lijk hed en en bevoe gdh ede n - Focus in ople idi ng -Held ere aa nsturin g -Mensger ichte factor

KAM systeem

Competente, betrokken en gemotiveerde medewerkers

Veili ghe idsro ndg ang en

Geen ong eval len Geen nie uwe g eval len van bero epszi ekte

TRA’s, RI&E’s

“Fluitend n aar het werk e n weer na ar huis”

Processen g ericht op ketens

Verzuim Verloo p

Eigen aren va n (dee l-) processe n ben oemd

Strategie en beleid

Resulta atmeting en

- Grondig vol gen va n in- en externe ontw ikkel ing en - Duide lijk e bel eidscyc lus met managem ent revie w - Scenario ’s N verwi jder ing - Helder i nvesteri ngsp lan - Voldoe nde e ige n expertise b eschik baar -Alle be lan ghe bbe nde n betrokken

Slim pla nne n, ontwerp en en bou wen va n nie uwe werken

Management v an middelen

DPM methodi ek voor projecte n

APvE’s Tijdig o pge lever de vei lig e nieu we werk en Afspraken over koste n verdel ing met gem eente n Ondersteun en van h et bestuur

Contin ue verb eterin g door in- en extern e aud its en evalu aties

Inkoop-e n aan bested ingsbele id

Bestuur

Volda an aa n afnameverplic hting Verwerkt slib vo lge ns begroti ng Volda an aa n Wm en Wvo vergun nin gen

Begrotin gsafsprak en nagek omen

Waarderi ng do or gemee nten, vergun nin gverlen ers, DRSH NV, kennis partners e n levera nciers Geen klachte n en processe n verba al

Goed prog nosticer en en begrote n (en erov er communic eren)

Projecten ter verb eterin g prestatie - kosten ratio

Ketenpartners

Laagst mog eli jke (maatschap pel ijke) koste n Adequ aat ond ersteun d Waarderi ng do or het bestuur Besluitvorm ing i nzake bestuursn otities

Goed in de maatschappij staan Duurza amhe id (mil ieubewust werk en)

Manag ement trekt de verbeteri nge n

Goed omga an met kenn is en geg evens

Commun icatie va n bel eid en resultate n

Informatiearch itectuur

Integer han del en

Onderho ud o.b.v. risico

Geen neg atieve p ubl iciteit

Tevreden om won end en

Energi eman agem ent

Mgmt . review

Audits

Evaluat ies

Maraps

Resultaat metin gen

Exit interviews

Overlegge n Klachten

Afbeelding 39: WSHD: informatievoorziening essentieel voor INK

9.4 CONCLUSIE

Afstemming tussen INK en RAZ/WIA moet plaatsvinden op het niveau van bedrijfsprocessen

9.4

Conclusie

en informatie. Als dit gebeurt levert architectuur een significante bijdrage aan succesvolle

implementatie vanINK INKen binnen de waterschapsorganisaties. is de van wezenlijke link in Afstemming tussen RAZ/WIA moet plaatsvinden opHierbij het niveau bedrijfsprocessen geheel de waarmee de beschikbaar wordt om en het informatie. Alsinformatievoorziening dit gebeurt levert architectuur eenkennis significante bijdrage aan gemaakt succesvolle implementatie van INK binnen degeven. waterschapsorganisaties. Hierbij isisdeessentieel wezenlijke link in het de PDCA cycli effectief vorm te Goede informatievoorziening voor een geheel de informatievoorziening waarmee de kennis beschikbaar wordt gemaakt om de PDCA succesvolle implementatie van INK. Goede informatievoorziening vormt tevens het hart cycli vormen te in geven. Goede informatievoorziening is essentieel voor eenmaar succesvolle vaneffectief architectuur het bijzonder RAZ. RAZ en INK zijn dus niet overlappend juist implementatie van INK. Goede informatievoorziening vormt tevens het hart van architectuur en ondersteunend aan elkaar, waarbij de wezenlijke link wordt gevormd door de juiste informain het bijzonder RAZ. RAZ en INK zijn dus niet overlappend maar juist ondersteunend aan tievoorziening. elkaar, waarbij de wezenlijke link wordt gevormd door de juiste informatievoorziening.


6 juli 2005, versie 2.1 - 72 -

57


10 AFSTEMMING VAN RAZ MET WIA

AFSTEMMING VAN RAZ MET WIA

voorjaar van 2004 is het project Waterschaps Informatie Architectuur (WIA) gestart. De chaps Informatie Architectuur wordt In door 18 samenwerkende waterschappen opgesteld. het voorjaar van 2004 is het project Waterschaps Informatie Architectuur (WIA) gestart. ze architectuur worden de volgende doelen nagestreefd: De Waterschaps Informatie Architectuur wordt door 18 samenwerkende waterschappen nden van de gemene deler van de werkprocessen zoals die in de verschillende opgesteld. Met deze architectuur worden de volgende doelen nagestreefd: terschappen worden gedefinieerd op basis van hun taakstelling; • Vinden van de gemene deler van de werkprocessen zoals die in de verschillende watermuleren van samenwerking op het gebied van het ontwikkelen van applicaties voor schappen worden gedefinieerd op basis van hun taakstelling; gevensverwerking en – toetsing; • tussen Stimuleren van samenwerking op het gebied van het ontwikkelen van applicaties voor oomlijnen van de gegevensuitwisseling applicaties en bedrijfsprocessen. gegevensverwerking en – toetsing;

Stroomlijnen van de gegevensuitwisseling tussen applicaties en bedrijfsprocessen. ontwikkeling van WIA wordt zo goed• als mogelijk gebruik gemaakt van de beschikbare arden welke beschikbaar zijn voor waterschappen (denk aan Aquo standaarden). Ook de Bij de(RAZ) ontwikkeling wordt zo goed mogelijk ntie-Architectuur voor Zuiveringsbeheer wordt van als WIA uitgangspunt dooralshet WIA gebruik gemaakt van de beschikbare standaarden welke beschikbaar zijn voor waterschappen (denk aan Aquo standaarden). eerd. Ook de Referentie-Architectuur voor Zuiveringsbeheer (RAZ) wordt als uitgangspunt door het WIA

ste fase van het WIA-project is afgerond met de oplevering van de Business Architectuur. gehanteerd. 2005]. De volgende fase betreft het opstellen van de bijbehorende Functionele ectuur. De eerste fase van het WIA-project is afgerond met de oplevering van de Business Architectuur.

[UvW 2005]. De volgende fase betreft het opstellen van de bijbehorende Functionele

ofdstuk gaat nader in op de noodzakelijke afstemming tussen RAZ en WIA. De scoping, Architectuur. dieken en terminologie (naamgeving) worden globaal met elkaar vergeleken en voor één eel uit WIA wordt beschreven op welke wijze de resultaten van RAZ kunnen worden Dit hoofdstuk gaat nader in op de noodzakelijke afstemming tussen RAZ en WIA. De scoping, kt om dit onderdeel in WIA in te passen. methodieken en terminologie (naamgeving) worden globaal met elkaar vergeleken en voor

één onderdeel uit WIA wordt beschreven op welke wijze de resultaten van RAZ kunnen worden gebruikt om dit onderdeel in WIA in te passen.

Scoping AFBEELDING 40

RAZ SCOPING BINNAN ZUIVERINGSBEHEER

referentiearchitectuur voor STRATEGISCH ngsbeheer heeft als scoping de he en operationele bedrijfsTACTISCH s die nodig zijn voor het ater transport, de afvalwater ng en de slibverwerking. OPERATIONEEL kkelijk zijn de strategische sfuncties niet benoemd. Ook zijn e functies bouw en verwerving Transport Zuivering Slibverwerking zuiveringstechnische werken md. Wel zijn ondersteunende sfuncties, welke zuiveringsek zijn, expliciet benoemd en niet Afbeelding 40: RAZ scoping binnen zuiveringsbeheer uwd als generieke waterschaps s. In afbeelding 40 is de scoping nog eens gevisualiseerd.

lot projecten onder architectuur

Strategisch Tactisch

MANAGEMENT CONTRACT

GEBRUIKERS


Operationeel

LEVERANCIERS


PRIMAIR PROCESS

58

6 juli 2005, versie 2.1 - 73 -


10.1 SCOPING RAZ De referentiearchitectuur voor zuiveringsbeheer heeft als scoping de tactische en operationele bedrijfs-functies die nodig zijn voor het afvalwater transport, de afvalwater zuivering en de slibverwerking. Nadrukkelijk zijn de strategische bedrijfsfuncties niet benoemd. Ook zijn niet de functies bouw en verwerving van zuiveringstechnische werken benoemd. Wel zijn ondersteunende bedrijfsfuncties, welke zuiverings-specifiek zijn, expliciet benoemd en niet beschouwd als generieke waterschaps functies. In afbeelding 40 is de scoping nog eens gevisualiseerd. WIA In de WIA-Business Architectuur zijn 12 bedrijfsfuncties beschreven waarmee het gehele waterschap wordt afgedekt. Eén van deze bedrijfsfuncties is Bedrijfsmiddelenbeheer, onderverdeeld in:

WIA • Waterkeringenbeheer, In de •WIA-Business Architectuur zijn 12 bedrijfsfuncties beschreven waarmee het gehele Watersysteembeheer, waterschap wordt afgedekt. Eén van deze bedrijfsfuncties is Bedrijfsmiddelenbeheer, • Afvalwaterzuivering. onderverdeeld in: • Waterkeringenbeheer, De bedrijfsfunctie Bedrijfsmiddelenbeheer wordt onderverdeeld in een drietal • Watersysteembeheer, hoofdprocessen: • Afvalwaterzuivering. • Waterkeringenbeheer;

• Watersysteembeheer; De bedrijfsfunctie Bedrijfsmiddelenbeheer wordt onderverdeeld in een drietal hoofdprocessen: • Afvalwaterzuivering. • Waterkeringenbeheer; deze hoofdprocessen wordt aangegeven welk deel van RAZ kan worden gebruikt • Voor Watersysteembeheer; binnen WIA. • Afvalwaterzuivering. Voor deze hoofdprocessen wordt aangegeven welk deel van RAZ kan worden gebruikt binnen AFBEELDING 41 WIA. WIA BUSINESS ARCHITECTUUR: BEDRIJFSFUNCTIES VOLGENS PORTER MODEL

Afbeelding 41: WIA business architectuur: bedrijfsfuncties volgens Porter model

10.2

Methodiek

59

In het WIA-project wordt gebruik gemaakt van de kwaliteitsmethodiek IRISTM. Bij het opstellen van RAZ is gebruik gemaakt van de architectuuraanpak IAF (Integrated Architectual Framework). Hoewel beide methodieken kunnen worden gebruikt voor het opstellen van een


10.2 METHODIEK In het WIA-project wordt gebruik gemaakt van de kwaliteitsmethodiek IRISTM. Bij het opstellen van RAZ is gebruik gemaakt van de architectuuraanpak IAF (Integrated Architectual Framework). Hoewel beide methodieken kunnen worden gebruikt voor het opstellen van een informatiearchitectuur zijn aanpak en naamgeving binnen beide methodieken niet dezelfde. Voor een beschrijving van de kwaliteitsmethodiek IRISTM wordt verwezen naar de Business Architectuur. Voor de beschrijving van de architectuuraanpak IAF wordt verwezen naar het STOWA-rapport ‘De rol van ICT bij toekomstig beheer van de RWZI’.

10.3 TERMINOLOGIE RAZ Bedrijfsfunctie

: (Hoofd)functionaliteit van de organisatie binnen een bedrijfsdomein (implementatie onafhankelijk)

Bedrijfsdomein

: Verzameling bedrijfsfuncties

Bedrijfscomponent

: Activiteit binnen een bedrijfsfunctie (deelfunctionaliteit)

Input

: Ingangsinformatie voor een bedrijfscomponent

Output

: Resultaat van een bedrijfscomponent

Werkproces

: Aaneenschakeling van bedrijfscomponenten (implementatie- en waterschapsafhankelijk)

ICT-service

: Samengesteld geautomatiseerde component, bestaande uit de gewenste functionaliteit van de informatiesystemen en de eisen voor de infrastructuur

ICT-domein

: Indeling van ICT-services op basis van gelijkgestemde eisen

WIA Bedrijfsfunctie

: Bedrijfsfuncties zijn die functies die een organisatie moet uitvoeren om de geformuleerde doelstellingen te realiseren.

(Hoofd)proces

: Een proces is een verzameling activiteiten die een bepaalde dienst of product verwezenlijken.

Procesafhankelijk-heidsmodel : Model waarin de onderlinge samenhang tussen processen is weergegeven Procedure

: Elk elementair proces wordt vertaald in procedures, waarmee het wat wordt omgezet in hoe. Het gaat dan om de invulling met mensen en middelen waarbij duidelijk wordt op welke manier de processen worden uitgevoerd.

Taak

: In de Technische Architectuur worden de procedures technisch uitgewerkt: hoe precies. Voor elk van de gedefinieeerde procedures wordt bepaald met welke technologische voorzieningen de procedures worden uitgevoerd.

Aandachtsgebied

: Een aandachtsgebied is een “ding” dat bij de proces¬voering van een waterschap nodig is en waarvan informatie bekend moet zijn of bijgehouden moet worden. Het zijn concrete of abstracte “dingen” die in de werkelijkheid worden onderkend en als zodanig in beschouwing worden genomen.

60


Object

: Elk aandachtsgebied wordt uitgewerkt in objecten. En object is tastbaar

Subobject

: Een subobject is een detaillering van een object

Entiteit

: Elk sub-object wordt vertaald in logische gegevensbrokken: de entiteiten. Hiermee wordt de logische structuur van de gegevens en de relaties ertussen op het laagste niveau bepaald. Dit is nog onafhankelijk van technologische invulling.

Tabel

: De tabel is de technologische invulling van elke entiteit.

Bedrijfsgebied

: Wanneer een koppeling wordt gelegd tussen bedrijfsfuncties en aandachtsgebieden ontstaan de bedrijfsgebieden. Dit zijn groepen die logischerwijs bij elkaar horen en een onderlinge cohesie hebben. Als de bedrijfsgebieden goed zijn gekozen, zijn ze redelijk onafhankelijk van elkaar.

Informatiegebied

: Binnen elk bedrijfsgebied zijn informatiegebieden te herkennen. Hetzelfde groeperingprincipe als bij bedrijfsgebieden wordt op een lager niveau herhaald.

Applicatiecluster

: De informatiegebieden kunnen nog verder onderverdeeld worden waardoor clusters van applicaties ontstaan. Dergelijke clusters geven op dit niveau de gebieden aan waarbinnen het voor de hand ligt om eenzelfde automatiseringsgraad te kiezen vanwege de hoge mate van informatieoverdracht. Bij elk applicatiecluster is bepaald welke procedures worden uitgevoerd en welke entiteiten daarbij een rol spelen.

Applicatie

: Uiteindelijk wordt in de Technische Architectuur voor elk van de applicatieclusters gedefinieerd welke systemen benodigd zijn. Dit kunnen zowel papieren systemen als geautomatiseerde informatiesystemen zijn. Aangezien zowel de taken als de tabellen zijn benoemd, ligt op dit niveau de technische architectuur voor elke applicatie vast.

CU-matrix

: Tabel waarin de samenhang tussen bedrijfsfuncties (en hoofdprocessen) en aandachtsgebieden (en objecten) is weergegeven

TERMINOLOGIE VERGELIJK Uit de definities blijkt dat een aantal van de gebruikte termen overeenkomt en dat voor een aantal ook de naamgeving dezelfde is. Tevens valt op dat de IRIS methodologie een groter aantal termen vastlegt. Het IAF laat meer vrijheid aan de gebruiker voor eigen invulling. IRIS dwingt de architectuur syntax meer af. De combinatie van subobjecten en subprocessen in de CU-matrix levert de input en output zoals die binnen RAZ gedefinieerd is per bedrijfscomponent. Omdat RAZ twee bedrijfsdomeinen (tactisch en operationeel) voor Zuiveringsbeheer beschrijft en WIA de processen binnen het gehele waterschap afdekt vindt een ‘verschuiving’ van termen plaats als RAZ-onderdelen worden gekoppeld aan WIA-onderdelen. Wat binnen RAZ een bedrijfsfunctie wordt genoemd is daardoor binnen WIA een hoofdproces. Gevisualiseerd ziet dat er als volgt uit (rood = RAZ en zwart = WIA):

61


AFBEELDING 42

CU-MATRIX VAN WIA MET RAZ TERMINOLOGIE

RAZ

RAZ

WIA informatiearchitectuur activiteiten

RAZ Bedrijfsdomeinen

bedrijfsfuncties

Bedrijfsfuncties

hoofdprocessen

gegevens

bedrijfsfuncties

Bedrijfsdomeinen

Bedrijfscomponenten Bedrijfsfuncties

subprocessen hoofdprocessen

Procesafhankelijkheids

model Bedrijfscomponenten

Werkproces/ interactiemodel

Bedrijfs gebieden

subprocessen

procedures Procesafhankelijkheids model

procedures

taken

RAZ

aandachtsgebieden

informatiearchitectuur

activiteiten

Werkproces/ interactiemodel

gegevens

WIA

objecten aandachtsgebieden

Informatie Bedrijfs gebieden gebieden

Informatie gebieden Applicatie

clusters

Applicatie clusters

applicaties

subobjecten objecten

Input/output

Input/output

subobjecten

entiteiten

entiteiten

tabellen

tabellen applicaties Afbeelding 42:taken CU-matrix van WIA met RAZ terminologie In Tabel 6 wordt de RAZ terminologie voor een zestal RAZ bedrijfsfuncties vertaald naar WIA

TABEL 6

Afbeelding 42: CU-matrix van WIA met RAZ terminologie In Tabel 6 wordt bedrijfsfunctie de RAZ terminologie hoofdproces, en object.voor een zestal RAZ bedrijfsfuncties vertaald naar WIA hoofdproces, bedrijfsfunctie en object. In Tabel 6 wordt de RAZ terminologie voor een zestal RAZ bedrijfsfuncties vertaald naar WIA RAZ VERSUS WIA TERMINOLOGIE bedrijfsfunctie en object. RAZ hoofdproces, Bedrijfsdomein RAZ bedrijfsfunctie Tactisch Strategisch plannen RAZ Bedrijfsdomein RAZ bedrijfsfunctie Kwaliteitsbeheer Tactisch Strategisch plannen Externe contacten beheer Kwaliteitsbeheer Capaciteitsbeheer Externe contacten beheer Capaciteitsbeheer Onderhoudsbeheer Onderhoudsbeheer Bedieningsbeheer Bedieningsbeheer Administratief beheer Administratief beheer Diensten Niveau beheer Diensten Niveau beheer Personeel Personeel Operationeel Inkoop/Voorraadbeheer Operationeel Inkoop/Voorraadbeheer Uitvoeren UitvoerenOnderhoud Onderhoud Procesvoering Procesvoering Configuratiebeheer Configuratiebeheer Service Desk Service Desk

WIA hoofdproces WIA hoofdproces

WIA bedrijfsfunctie WIA bedrijfsfunctie

Object

Object

Relatiebeheer Relatiebeheer

Onderhouden bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW

Onderhouden bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW Bedienen bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW Bedienen bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW

PIOFAH PIOFAH Onderhouden bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW Onderhouden bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW Bedienen bedrijfsmiddelen ZTW Bedienen bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelenbeheer Bedrijfsmiddelenbeheer ZTW

Tabel 6: RAZ versus WIA terminologie

Tabel RAZ 6: RAZ versus IN WIA INGEPAST WIAterminologie

Zoalsingepast gesteld in kunnen RAZ WIA de WIA-hoofdprocessen Onderhouden bedrijfsmiddel en Bedienen be-

RAZZoals ingepast in nader WIA gesteld kunnen de WIA-hoofdprocessen Onderhouden bedrijfsmiddel drijfsmiddel worden uitgewerkt door gebruik te maken van de resultatenenvanBedienen RAZ. nader worden uitgewerkt door gebruik Onderhouden te maken van de resultaten van RAZ.en Bedienen Zoalsbedrijfsmiddel gesteld kunnen de WIA-hoofdprocessen bedrijfsmiddel bedrijfsmiddel nader worden uitgewerkt door gebruik te maken van de resultaten van RAZ.


6 juli 2005, versie 2.1 - 77 -


6 juli 2005, versie 2.1 - 77 -

62


10.4 ONDERHOUDEN BEDRIJFSMIDDEL Vanuit RAZ komen de volgende bedrijfsfuncties (en relevante bedrijfscomponenten) in aanmerking om over te nemen in de WIA-Functionele Architectuur: 1. Strategisch Plannen a. Onderhoudbeleid (vanuit de bedrijfscomponent Beleid) 2. Onderhoud Beheer a. Opstellen risicoanalyse b. Opstellen/aanpassen onderhoudsconcept c. Plannen inzet eigen personeel d. Contracten 3. Uitvoeren onderhoud a. Werkopdracht uitvoeren b. Rapportage c. Evalueren 4. Dienstenniveau Beheer a. Opstellen, evalueren, leveranciersbeleid 5. Configuratie Beheer a. Registratie 6. Administratief Beheer a. Verwerken en Rapportages

10.5 BEDIENEN BEDRIJFSMIDDEL Vanuit RAZ komen de volgende bedrijfsfuncties (en relevante bedrijfscomponenten) in aanmerking om over te nemen in de WIA-Functionele Architectuur: 1. Strategisch Plannen a. Beleid (deel van de output) 2. Bedieningsbeheer a. Plannen 3. Procesvoering a. Meten b. Controleren c. Bijstellen d. Registreren 4. Dienstenniveau Beheer a. Opstellen, evalueren, leveranciersbeleid 5. Configuratie Beheer a. Registratie 6. Administratief Beheer a. Verwerken en Rapportages De voor WIA gehanteerde kwaliteitsmethodiek IRISTM gaat uit van een standaardwijze van beschrijvingen. Zo wordt een (hoofd)proces geformuleerd door een werkwoord en een zelfstandig naamwoord. Mogelijk worden de binnen RAZ gebruikte formuleringen aangepast op de IRIS standaard beschrijvingen.

63


Daarnaast kan veralgemenisering van namen van bedrijfsfuncties en bedrijfscomponenten noodzakelijk zijn. Een voorbeeld hiervan is de bedrijfsfunctie Procesvoering. Om deze bedrijfsfunctie breder te kunnen gebruiken binnen WIA (voor alle typen bedrijfsmiddelen) kan als naam Bediening meer voor de hand liggen.

10.6 CONCLUSIES Een kort onderzoek naar de bruikbaarheid van de resultaten van RAZ leidt tot de conclusie dat deze resultaten herbruikbaar zijn voor het opstellen van de Waterschap Informatie Architectuur. Door verschillen in detailleringniveau en scope moet naast een ‘mapping’ op basis van definities ook een vertaling naar het juiste detailleringniveau worden opgesteld (zo kan een bedrijfsfunctie beschreven in RAZ een (hoofd)proces in WIA worden). Voor de WIA hoofdprocessen Onderhouden Bedrijfsmiddel en Bedienen Bedrijfsmiddel wordt een goede basis gevormd door de resultaten van RAZ. Aanpassing van naamgeving zal hier en daar moeten plaatsvinden. Een aantal RAZ bedrijfsfuncties wordt in WIA gezien als onderdeel van PIOFAH en deze zullen daar dan ook hun plek moeten krijgen om zo RAZ goed over te nemen in een waterschaps brede architectuur. Hetzelfde geldt voor de Prestatie-Indicatoren die binnen RAZ zijn benoemd. PrestatieIndicatoren zijn vooralsnog geen onderdeel van WIA, maar kunnen daar waar beschikbaar zo worden overgenomen in WIA.

64


11 AANBEVELINGEN 11

AANBEVELINGEN

11.1 ONDERHOUD EN BEHEER VAN DE REFERENTIE ARCHITECTUUR Alle (pilot)projecten leveren resultaten. Dit zijn natuurlijk in eerste instantie de beoogde

Onderhoud enproject. beheerDaarnaast van de referentie 11.1resultaten van het leveren ICTarchitectuur ontwikkelprojecten allerlei architectuurproducten zoals bv. procesmodellen, organisatieschema’s, informatiemodellen, die stuk voor

Allestuk (pilot)projecten resultaten. Dit natuurlijk in eerste instantie de beoogde voor dat projectleveren geldige detailleringen van zijn RAZ zijn. resultaten van het project. Daarnaast leveren ICT ontwikkelprojecten allerlei architectuurproducten zoals reële bv. procesmodellen, informatiemodellen, die Alle pilot projecten waren projecten met een organisatieschema’s, resultaatverplichting naar de eigen orgastuk nisatie. voor stuk voor dat project geldige detailleringen van RAZ zijn. De architectuurproducten die eruit voortkomen zijn primair bedoeld om de eigen resultaten van het project veilig te stellen. Ze kunnen echter ook van belang zijn voor andere

Alle pilot projecten waren reële projecten met een resultaatverplichting naar de eigen projecten, en voor ander waterschappen. organisatie. De architectuurproducten die eruit voortkomen zijn primair bedoeld om de eigen resultaten van het project veilig te stellen. Ze kunnen echter ook van belang zijn voor andere In hoeverre hebben de architectuurproducten van individuele projecten algemene geldigprojecten, en voor ander waterschappen. heid? Moeten ze opgenomen worden in de referentie architectuur en moet deze navenant

aangepasthebben worden?de architectuurproducten van individuele projecten algemene geldigheid? In hoeverre Moeten ze opgenomen worden in de referentie architectuur en moet deze navenant aangepast AFBEELDING 43 RAZ EN PROJECTEN (WOA) worden?

Afbeelding 43: RAZ en projecten (WoA)

Er is op dit moment nog geen orgaan dat verantwoordelijk is voor het onderhoud van referentiearchitecturen, en die dus dit soort beslissingen neemt. Een referentiearchitectuur is geen statisch 65 STOWA/Pilot projecten onder architectuur

6 juli 2005, versie 2.1 - 80 -


Er is op dit moment nog geen orgaan dat verantwoordelijk is voor het onderhoud van referentie-architecturen, en die dus dit soort beslissingen neemt. Een referentiearchitectuur is geen statisch product. Het krijgt meerwaarde doordat het aangepast wordt en ingevuld aan de hand van resultaten uit de praktijk. Het is daarom aan te raden referentiearchitecturen onder beheer te brengen, zodanig dat de volgende zaken onderhouden worden en ter beschikking komen van alle waterschappen: -

de referentiearchitectuur zelf, de projectreferenties van de projecten die onder architectuur zijn uitgevoerd en waarvan aanpak, expertise en/of producten herbruikbaar zijn

-

eventuele herbruikbare detailinvullingen en architectuurproducten (archefacten) uit deze projecten

PROCES VAN AANPASSING RAZ Er is een mechanisme nodig om te kunnen vaststellen of een aanpassing/invulling uit een project inderdaad algemene geldigheid heeft, zodat vervolgens de architectuur aangepast kan worden. Een veelgebruikt mechanisme is “ja, mits...”, waarin alle voorgestelde aanpassingen in principe opgenomen worden, mits niemand bezwaar maakt binnen redelijke termijn. Dit mechanisme voorkomt een hoop discussie en is snel; het heeft wel frequente aanpassing van de referentiearchitectuur tot gevolg. Het andere uiterste is: “nee, tenzij...”, waarbij in principe niets wordt veranderd tenzij onder alle deelnemers expliciet consensus wordt bereikt over aanpassing. Het nadeel hiervan is dat het traag kan zijn en de referentiearchitectuur snel zijn toepasbaarheid kan verliezen. Er is dus ook een organisatie nodig die dit soort beheersmechanismen implementeert; die verantwoordelijk is voor het beheer, onderhoud, verspreiding en gedragen en het toegepast krijgen van de referentiearchitectuur. Deze taak zou goed onder te brengen zijn bij het Waterschapshuis.

11.2 RAZ EN WIA RAZ heeft betrekking op zuivering, en kan daardoor maar een onderdeel zijn van een waterschapsbrede architectuur zoals momenteel door en voor de waterschappen gezamenlijk wordt ontwikkeld door het WIA project (zie hoofdstuk 10). Het WIA project heeft het op zich genomen om RAZ te integreren in de waterschapsbrede architectuur. RAZ heeft zijn eerste toepassingen al gehad in de pilot projecten die in dit document beschreven zijn. De pilots onderkennen dat met name in de ondersteunende functies (zoals onderhouds engineering) en de ondersteunende middelen (zoals telemetrie) de beperking tot zuivering niet optimaal is. Daarom moet RAZ integraal en in samenhang in WIA opgenomen worden. Het is methodisch goed mogelijk en de aansluiting is helder, mede door de invulling van RAZ en het werk in de pilots. De schat aan ervaringen uit de pilot projecten kan direct gebruikt worden. Deze hebben vooral betrekking op (zie hoofdstuk 8), -

het nut van werken onder architectuur,

-

voorwaarden en valkuilen bij het invoeren ervan, en

-

tips en geleerde lessen

66


Het architectuurwerk is gedaan, RAZ is er, hij is getest en de resultaten blijken valide en bruikbaar, en eenvoudig integreerbaar in WIA. Een betere kans om zuivering in een waterschapsbrede architectuur vorm te geven zal zich niet snel voordoen.

11.3 COMPETENTIEVERWERVING Een aandachtspunt bij de invoering van werken onder architectuur is de benodigde expertise, en het feit dat veel medewerkers zich die expertise moeten eigen maken.. Architectuur ontleent zijn waarde aan beleid, synergie en hergebruik, dus hoe meer mensen gaan ontwikkelen onder architectuur, hoe meer nut de hele invoering krijgt. Uit de pilots is gebleken dat het benodigde expertiseniveau een afbreukrisico kan vormen (hoewel geen pilotproject om die reden is afgeblazen). De verleiding bestaat om in hoogacademische excercities te vervallen waardoor de aansluiting met het management en de operatie verloren gaat. Wat te doen? De volgende maatregelen liggen voor de hand: 1

Vereenvoudigen/concreet maken van de methode Een methode die het gehele gebied van bedrijfsstrategie tot fysieke inrichting omvat kan niet veel versimpeld worden. Concrete architecturen op deelgebieden kunnen wel veel helpen doordat ze herkenbaar zijn, klein en begrijpelijk

2

Versnellen van de methode Er worden veel “light” en “adaptive” versies van architectuurmethodes ontwikkeld om sneller tot resultaat te komen

3

Beschikbaar maken van goede curricula, cursussen, lesmaterialen en certificaten

4

En natuurlijk promotie in de breedste zin des woords.

11.4 INFORMATIE TECHNOLOGIE Een belangrijk onderdeel van de ICT architectuur is nauwelijks aan bod gekomen: het technologie en ICT beleid zelf. RAZ heeft een TI service georiënteerd architectuurmodel opgeleverd, maar daar is verder in de pilots maar beperkt invulling aan gegeven, en dan alleen nog voor zover dat nodig was voor het inrichten van ondersteuning van specifieke bedrijfsfuncties. ICT is natuurlijk een bedrijfsfunctie op zich, en wel een waar aanzienlijke bedragen in omgaan. Vanwege de nauwe verwevenheid van technologie met het primaire proces is het ook daarin een belangrijke factor. Het is mede bepalend voor de kwaliteit en de kosten van de zuivering, en van de ondersteunende processen.

67


AFBEELDING 44

IS/TI CONTEXT, EN CONCEPTS: EIGEN ICT STATEGIE EN BELEID

IS IS // TI TI STRATEGIE STRATEGIE BELEID BELEID UITVOERING UITVOERING

Afbeelding 44 strategie, IS/TI context, en concepts: ICT stategie en beleid ICT kent zijn eigen beleid, tactiek eneigen operatie. Net zoals bedrijfsvoering en informatie (B- en I) beleid, en aansturing en uitvoering kennen, zo is dat ook het geval met de aandachtsgebieden Informatiesystemen en Technische Infrastructuur van IAF.

ICT kent zijn eigen strategie, beleid, tactiek en operatie. Net zoals bedrijfsvoering en informatie (B- en I) beleid, en aansturing en uitvoering kennen, zo is dat ook het geval met de Hierbij moet men denken aan de zaken die een IT manager beroeren. Zaken als: aandachtsgebieden Informatiesystemen en Technische Infrastructuur van IAF. -

De taakstelling en continuïteit van de (eigen) ICT organisatie

ICTdenken waardering, toegevoegde bezuinigingsbeleid Hierbij moet- men aan de zaken diewaarde een ITenmanager beroeren. Zaken als: Ketenintegratie: koppelingen met aanbieders en afnemers - De taakstelling en continuïteit van de (eigen) ICT organisatie - licentiebeleid, inkoopbeleid gezamenlijke inkoop - ICT waardering, toegevoegde waarde enenbezuinigingsbeleid short listing en (preferred) supplier beheer, - Ketenintegratie: koppelingen met aanbieders en afnemers - consolidatie vanen technologie: - licentiebeleid, inkoopbeleid gezamenlijke inkoop - short listing en- (preferred) supplier beheer, procestechnologie, - consolidatie van technologie: - applicatie-, server-, en storage consolidatie - procestechnologie, - outsourcing van housing, hosting, managed services - applicatie-, server-,van en overige storagediensten consolidatie - outsourcing als call centers, verbindingen, facility services, etc. - outsourcing- van housing, hosting, managedenservices rightshoring van ontwikkeling beheer - outsourcing- van overige diensten als call centers, verbindingen, facility services, etc. beleid en invulling van bediening op afstand - rightshoring van ontwikkeling en beheer - innovatiebeleid, vervanging en uitfaseringbeleid - beleid en invulling van bediening op afstand - beveiliging - innovatiebeleid, vervanging en uitfaseringbeleid - beveiliging

Al deze zaken betreffen het succesvol inzetten en uitbaten van technologie, en kunnen niet

koud worden afgeleid uit eisen vanuit de business voor individuele systemen. Ze vereisen Al deze zaken betreffen het succesvol inzetten en uitbaten van technologie, en kunnen niet koud visie en bepalen de beste voor keuzesindividuele zijn die gemaakt kunnenZe worden voor visie de inzet worden afgeleid uitbeleid. eisenZevanuit dewat business systemen. vereisen en van technologie en voor de inzet van de mensen om die technologie te maken en beheren. beleid. Ze bepalen wat de beste keuzes zijn die gemaakt kunnen worden voor de inzet van technologie en voor de inzet van de mensen om die technologie te maken en beheren. De aangewezen gremia om deze zaken waterschapsbreed en over de waterschappen heen aan te pakken hetzaken KRIHCIA (Kring Hoofden en I&A), en natuurlijk De aangewezen gremia omzijn deze waterschapsbreed enCoördinatoren over de waterschappen heen aanhette is essentieel dat deze leidend worden invoering van pakken zijnWaterschapshuis. het KRIHCIAHet(Kring Hoofden en partijen Coördinatoren I&A), bij endenatuurlijk het architectuur bij de waterschappen. Het is even essentieel dat het IT beleid een integraal, sturend STOWA/Pilot projecten onderonderdeel architectuur

wordt van de waterschapsbrede architectuur.

6 juli 2005, versie 2.1 - 83 -

68


11.5 REFLECTIE OP DOELSTELLINGEN Wanneer we reflecteren op de doelstellingen die bij aanvang van dit project gesteld zijn (zie Hoofdstuk 1), dan kunnen we het volgende concluderen: • Middels een vijftal pilot projecten is het architectuur gedachtegoed breed uitgedragen. De waterschapsmedewerkers die hebben meegedraaid in de pilots zijn binnen de eigen organisatie “ambassadeurs” van RAZ geworden. Ook zien we dat deze ambassadeurs bij collega waterschappen aan informatieen kennisoverdracht bijdragen. • De ervaringen die zijn opgedaan zijn uitgebreid teruggekoppeld in hoofdstuk 8 van dit document. We kunnen stellen dat het werken onder architectuur overwegend als positief is ervaren en een verbeterslag in de projecten heeft teweeg gebracht. • Ook tussen de projectteams was er uitwisseling van kennis en ervaring. Met name die projecten die op dezelfde bedrijfsfunctie betrekking hadden hebben veel interactie gekend. • Uit enkele pilot projecten zijn architectuur producten gekomen die een duidelijke update van de referentie architectuur vormen. Bij integratie in WIA dienen deze dan ook te worden meegenomen. Deze staan beschreven in de rapportages per pilot (hoofdstukken 3 t/m 7).

11.6 ...NUTTIG? Bij een aantal deelnemende waterschappen is de aanpak van ontwikkeling definitief veranderd. Zo heeft WBL nu de architect gepositioneerd als spin in het web bij alle ontwikkelprojecten. WSHD heeft onderhoud en onderhoudsbeheer onder expliciet beleid gebracht, en toetst nu de ontwikkelingen hieraan. HHNK realiseert nu de organisatie en bedrijfsvoering van externe contactenbeheer in samenhang met de daarvoor benodigde hulpmiddelen. Deze opsomming is niet uitputtend, maar maakt wel duidelijk dat werken onder architectuur loont, en dat het goed mogelijk is om het in te voeren, zeker als het ondersteund wordt door een concrete referentie architectuur toegespits op de eigen bedrijfssoort. Het blijkt te lonen om ontwikkelingen in te kunnen kaderen in heldere beleidskeuzes. Om strategie te kunnen vertalen in beleid, beleid in informatie en informatie in systemen. Zo is het de deelnemende waterschappen gelukt hun ontwikkelingen vorm te geven in strakke projectafbakeningen met duidelijke doelstellingen. Daarbij heeft de supportgroep aangetoond dat uitwisseling van kennis, ervaring en resultaten makkelijker wordt door het gemeenschappelijk kader dat de referentiearchitectuur vormt. En dat niet alleen tussen projecten, maar ook tussen waterschappen. Uit de pilots en de workshop komt duidelijk naar voren dat voor de pilots het werken met de referentiearchitectuur zijn meerwaarde heeft aangetoond. Invoering ervan blijkt ook heel goed haalbaar. Toen we begonnen sprongen de pilots, sommige onvoorbereid en al halverwege hun project, op een rijdende trein. Ze zijn er allemaal in geslaagd om goede resultaten te behalen, onder architectuur te gaan werken en daar ook duidelijk voordeel mee te halen. En dat is gelukt zonder echt omvangrijke investeringen, behalve natuurlijk de grote inzet van de pilotproject deelnemers zelf.

69


12 REFERENTIES [WBL 2004 ]

“Unit Zuiveringsbedrijf: Werkomschrijving Proces Informatie Systeem”, versie 1.1, dd. 20-1-2004, WBL

[ZHEW 2004]

J. Weergang, “Werkdocument Tactisch Onderhoudsmanagement Hollandse Eilanden en Waarden”, rapportnummer “Eindrapport WoA (hoofd) V1.7 DEFINITIEF”, juli 2004, Zuiveringschap Hollandse Eilanden en Waarden.

[H&A 2004]

I. vd. Giessen, R. Müller: “WATERSCHAP HUNZE EN AA’S Bedrijfs gegevensmodel”, Identificatie RD010_H&A_v03, versie 4, 26 juni 2004.

[WBD 2004-2]

ovv. A.v.Rijn, J.v.Hal, “Onderhoudsbeleid binnen waterschap de Brabantse Delta”, rapportnr. “Eindrapport WoA (hoofd) V1.7 DEFINITIEF”, Breda, januari 2004.

[WBD 2004-2]

Breda, projectgroep BRO, Waterschap Brabantse Delta: “Samenvatting Onderhoudsbeleid Beheersysteem voor Rationeel onderhoud”, bijlage bij adviesnota “Beheersysteem voor Rationeel Onderhoud”,

Breda,

april 2004 [STOWA 2003-03]

“Focus ICT; De rol van ICT in het toekomstig beheer van een RWZI”, 2003, publicatie STOWA

[STOWA 2000-31]

“Onderhoudsmanagement in het zuiveringsbeheer”, 2000-31, publicatie STOWA

[UvW 2001]

“Afspraken voor de bedrijfsvergelijking van waterschappen op basis van BBP (BBP2001)

[UvW 2005]

A. Beetsma, I. Hemmers, e.a. “Waterschaps Informatie Architectuur, Business Architectuur.”; Unie van Waterschappen, 2005.

70


13 LVA (LIJST VAN AFKORTINGEN) afkorting

Betekenis

AO

Administratieve Organisatie

AWKB

AfvalWater KetenBedrijf

AWZI

Afvalwater Zuiverings Installatie

B

Business/Bedrijf

BFM

Bedrijfs Functie Model

BF

Bedrijfs Functie

BIM

Bedrijfs Informatie Model

BPM

Bedrijfs Proces Model

CMM

Corporate/Capability Maturity Model

EAI

Enterprise Application Integration

ERD

Entiteits Relatie Diagram

FMECA

Failure Modes and Effects [Criticality] Analysis

H&A

Hunze en Aa’s

HHNK

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

I

Informatie

IAF

Integrated Architectural Framework

ICT

Informatie- en Communicatie Technologie

IRIS

architectuurmethode achter WIA

IS

Informatie Systemen

KAM

Kwaliteit, Arbo, Milieu

KPI

Key Performance Indicator

KRIHCIA

Kring Hoofden en Coordinatoren I&A

KT

Korte Termijn

LT

Lange Termijn

MARAP

MAnagement RAPportage

OBS

OnderhoudsBeheer Systeem

OHC

OnderHouds Concept

PDCA

Plan Do Check Act

PenC

Planning en Control

PIOFAH

Personeel, Informatisering/automatisering, Organisatie, Financiën, Administratie en Huisvesting

PRINS

ProcesINformatieSysteem

RAZ

Referentie Architectuur Zuiveringsbeheer

RWZI

RioolWater Zuiverings Installatie

STOWA

Stichting Toegepast Onderzoek WAaterbeheer

TI

Technische Infrastructuur

TOP

Tactisch Onderhouds Proces

TQM

Total Quality Management

71


WBD

Waterschap de Brabantse Delta

WBL

Waterschaps Bedrijf Limburg

WIA

Waterschaps Informatie Architectuur

WoA

Werken onder Architectuur

WSHD

WaterSchap Hollandse Delta

ZB

ZuiveringsBedrijf

ZHEW

Zuid-Hollandse Eilanden en Waarden

ZTW

Zuiverings Technische Werken

72


BIJLAGE 1

REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERING (RAZ) RAZ: RESULTAAT VAN FOCUS ICT 2010 Het STOWA project FOCUS ICT 2010 [STOWA 2003-03] heeft geresulteerd in de Referentie Architectuur Zuivering (RAZ), een besturingsmiddel om synergie te brengen in de diverse ICT projecten die (zullen) worden uitgevoerd in het kader van zuivering door de waterschappen. RAZ zal integraal onderdeel worden van de waterschapsbrede WIA architectuur. De hoofdcomponenten van RAZ zijn: -

De visie 2010. Deze visie bepaalt de richting waarin de waterschappen hun kwaliteitsbedrijf willen ontwikkelen tot 2010. Het geeft de aandachtsgebieden en hoofddoelstellingen weer waaraan individuele projecten dienen bij te dragen. Daarnaast biedt het het kader om gericht afwegingen te kunnen maken.

-

Het bedrijfsfunctiemodel zuivering. Dit model legt de uiteindelijke bedrijfsfuncties van zuivering in 2010 vast. Het biedt een kader voor de afbakening van individuele projecten, en voor het vaststellen van hun onderlinge samenhang.

-

Het bedrijfsinformatiemodel zuivering. Dit model benoemt de belangrijkste uiteindelijke informatiestromen en hun relatie met de uiteindelijke bedrijfsfuncties. Dit vormt een belangrijk hulpmiddel om de IS/IT projectportfolio op te stellen.

-

De ICT architectuur. Dit benoemt de belangrijkste uiteindelijke domeinen en services van de ICT ondersteuning aan de bedrijfsvoering. Dit model dient als leidraad voor het structureren van de ICT dienstverlening aan de bedrijfsvoering.

VISIE 2010 De visie 2010 richt zich op 5 aandachtsgebieden. Een project zal bijdragen aan een of meer van deze aandachtsgebieden. TABEL 1

VISIE 2010 RAZ

1.

2.

Kern Taken/Competenties • Goed zuiveren • Mens onafhankelijk • Op afstand • Professionalisering medewerkers, (HRM) • Verticale integratie • Andere zuiveringstechnologieën Samenwerking in keten • All-in waterprijs, één waterloket • Sturing waterhoeveelheden • Afhakers voorkomen • Meedenken grootverbruikers + gemeenten • Diensten voor derden • Stimuleren afkoppeling (voorkomen verdunning)

3.

4.

5.

Schaalvergroting Zuiveringsbeheer • Niet per se fysiek samen gaan • Samenwerking op gebied van: Kennis, energie, IT, slib, inkoop, bedrijfsvergelijk Integraal Logistiek Management (ILM) • PPS projecten (Publiek Private Samenwerking) • Uitbesteden (onderhoud, logistiek) • Gecertificeerde partners • Drijfveer = kwaliteit + kosten Total Quality Management (TQM) • Van proces naar keten denken • Certificering noodzakelijk • Duurzaam ondernemen • Kwaliteit van medewerkers en organisatie

73


RAZ legt een nadere nadruk op aandachtsgebieden 2, 3 en2,4.:3 en 4.: RAZ legt in inde devisie visienog nog een nadere nadruk op aandachtsgebieden AFBEELDING 45

RAZ VISIE 2010 SCHEMATISCH

Collega zuiveringsbeheerders

Markt partners

Int eg

ral e

log

is t ie k

Schaalvergroting

�PPS projecten �Uitbesteden (onderhoud, logistiek) �Gecertificeerde partners �Driver = kwaliteit + kosten

�Niet per se fysi ek samen gaan �Samenwerking op gebied van: Kenni s, energie, IT (Zuis), slib, inkoop, bedrijfsvergelijk

�All-in waterprij s, één waterloket �Sturing waterhoeveelheden �Afhakers voorkomen �Meedenken grootverbruikers + gemeenten

Zuiveringsbeheer

Keten partners

Keten samenwerking

Slibverwerkers �Diensten voor derden �Stimuleren afkoppeling (voorkomen verdunning)

Collega zuiveringsbeheerders

Markt partners

Afbeelding 45: RAZ visie 2010 schematisch RAZ is in zijn geheel beschreven in [STOWA 2003].

RAZ is in zijn geheel beschreven in [STOWA 2003]. IAF RAAMWERK

IAF Raamwerk De achtergrond van alle modellen en architecturen van RAZ is het IAF raamwerk [STOWA De achtergrond van alle modellen en architecturen van RAZ is het IAF raamwerk [STOWA 2003]. Dit raamwerk biedt een overzicht van de operationele beschouwingsniveau’s en de 2003]. Dit raamwerk biedt een overzicht van de operationele beschouwingsniveau’s en de aandachtsgebieden die van belang zijn bij alle ontwikkelingen op het gebied van ICT onderaandachtsgebieden die van belang zijn bij alle ontwikkelingen op het gebied van ICT steuning van bedrijfsvoering. Het dientHet om structuur overzicht te aan visies, strate- aan visies, ondersteuning van bedrijfsvoering. dient omenstructuur engeven overzicht te geven gieen, ontwerpen en ontwikkelingen. strategieen, ontwerpen en ontwikkelingen. Debeschouwingsniveau’s beschouwingsniveau’s zijn: De zijn: - -contextueel: positionering binnenbinnen de context en doelstellingen van het bedrijf: contextueel: positionering de context en doelstellingen van het bedrijf: het waarom. het waarom. conceptueel: positionering de hoofdconcepten van hethet bedrijf: wat het wat - -conceptueel: positionering binnenbinnen de hoofdconcepten van het bedrijf: logisch: positionering de structuur en werking van hethet bedrijf: hoe het hoe - -logisch: positionering binnenbinnen de structuur en werking van het bedrijf: fysiek: postionering binnen de inrichting en hulpbronnen van het bedrijf: het waarmee waarmee - fysiek: postionering binnen de inrichting en hulpbronnen van het bedrijf: het transformatie: de wijze waarop resultaten worden gerealiseerd - transformatie: de wijze waarop resultaten worden gerealiseerd

De aandachtsgebieden zijn: De aandachtsgebieden zijn: - bedrijfsvoering (business) - bedrijfsvoering (business) - informatie - informatie - informatiesystemen - informatiesystemen - technische infrastructuur -

technische infrastructuur


bijlage 1 - 2-

74


POSITIONERING VAN DE REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERING (RAZ) De 4 modellen van het RAZ beschrijven de uiteindelijke situatie per 2010 op het contextuele

Positionering de referentie architectuur zuivering (RAZ) Positionering vanvan de referentie architectuur zuivering (RAZ) en logische niveau voor alle aandachtsgebieden. 4 modellen RAZ beschrijven de uiteindelijke situatie 2010 op het contextuele De 4Demodellen vanvan het het RAZ beschrijven de uiteindelijke situatie per per 2010 op het contextuele en en logische niveau voor alle aandachtsgebieden. logische niveau voor alle aandachtsgebieden. AFBEELDING 46 IAF EN DE RAZ ONDERDELEN DAAROP GEPOSITIONEERD Business Information InformationInformation Information Technology Business Technology (Process & Systems Infrastructure (Process & Systems Infrastructure Organisation) Organisation) Contextueel Contextueel

VisieVisie

Visie / Strategie / Scope Visie / Strategie / Scope

Conceptueel Conceptueel

Bedrijfs Bedrijfs Bedrijfs Bedrijfs functies informatie informatie functies

Doel / Functionaliteit Doel / Functionaliteit

ICT ICT architectuur architectuur

Logisch Logisch

Mogelijkheden Mogelijkheden

Fysiek Fysiek

Mensen / Producten / Technologie Mensen / Producten / Technologie

Transformatie Transformatie

Ontwikkeling en implementatie Ontwikkeling en implementatie

Afbeelding 46: IAF de RAZ onderdelen daarop gepositioneerd Afbeelding 46: IAF en deenRAZ onderdelen daarop gepositioneerd De invullingen op de meer gedetailleerdere niveaus (waarin het hoe, het waarmee en de wijze van realiseren van ontwikkelingen worden vastgesteld) wordt in de projecten en program-

invullingen op meer de meer gedetailleerdere niveaus (waarin waarmee en wijze de wijze De De invullingen op de gedetailleerdere niveaus (waarin het het hoe,hoe, het het waarmee en de ma’s gerealiseerd, en wel voor de aandachtsgebieden waar zo’n project zich op richt. van realiseren van ontwikkelingen worden vastgesteld) wordt in de projecten en programma’s van realiseren van ontwikkelingen worden vastgesteld) wordt in de projecten en programma’s gerealiseerd, en wel de aandachtsgebieden waar project op richt. gerealiseerd, en wel voorvoor de aandachtsgebieden waar zo’nzo’n project zichzich op richt.

AFBEELDING 47

INVULLING DOOR PROJECTEN

Technology Information Business Information InformationInformation Technology Business Infrastructure SystemsInfrastructure (Process Systems (Process & & Organisation) Organisation) Contextueel Contextueel

/ Strategie / Scope Visie /Visie Strategie / Scope

Conceptueel Conceptueel

/ Functionaliteit Doel / Doel Functionaliteit

Visie Visie

Bedrijfs Bedrijfs Bedrijfs Bedrijfs functies informatie informatie functies

Logisch Logisch

Mogelijkheden Mogelijkheden

ICT ICT architectuur architectuur

Project Project 2 2

Fysiek Fysiek

Mensen / Producten / Technologie Mensen / Producten / Technologie

Project Project 1 1

Transformatie Transformatie

Ontwikkeling en implementatie Ontwikkeling en implementatie

Afbeelding 47: invulling projecten Afbeelding 47: invulling doordoor projecten BEDRIJFSFUNCTIEMODEL RAZ In het bedrijfsfunctiemodel (BFM) van de referentiearchitectuur zuivering worden de volgenBedrijfsfunctiemodel RAZ Bedrijfsfunctiemodel RAZ de bedrijfsfuncties onderkend (zie fig.5):

In het bedrijfsfunctiemodel (BFM) de referentiearchitectuur zuivering worden de volgende In het bedrijfsfunctiemodel (BFM) vanvan de referentiearchitectuur zuivering worden de volgende 1. Strategisch Plannen: Op basis van het management contract worden prognoses opgesteld en bedrijfsfuncties onderkend (zie fig.5): bedrijfsfuncties onderkend (zie fig.5): beleid geformuleerd voor onderhoud, beheer, personeel, inkoop en KAM.

2. Capaciteitsbeheer: Capaciteitsprognoses opstellen, plannen, meten en toetsen van de transportcapaciteit, zuiveringscapaciteit en slibverwerkingscapaciteit.

bijlage 1

STOWA/Pilot projecten architectuur STOWA/Pilot projecten onder onder architectuur

bijlage 1 3. P en C Cyclus: (Planning en Control) Het opstellen van plannen (meerjarenplan, jaarplan,

begroting en marap) ter beoordeling en evaluatie van hoger management.

- 3 -- 3 -

75


4. Procesvoering: Het eigenlijke “besturen” van het zuiveringsproces (= transport, zuivering en slibverwerking). Dit bestaat uit meten, controleren, bijstellen, besturen en registreren van het zuiveringsproces. 5. Bedieningsbeheer: Dit omvat het vaststellen van het bedieningsplan op basis van geformuleerd beleid. Dit is de tactische functie, benodigd voor procesvoering. 6. Inkoop/voorraadbeheer: Het daadwerkelijke inkopen, kwaliteitscontrole op geleverde materialen en producten, voorraadbeheer en alle daarbij behorende administratieve handelingen. 7. Diensten niveaubeheer: Omvat het beheren van alle contracten die met derden zijn gesloten voor het beheer en onderhoud van de RWZI’s. Hierbij moet gedacht worden aan de zogenaamde SLA’s (Service Level Agreements) die met toeleveranciers worden gesloten. 8. Administratief beheer: Het verwerken van bedrijfsgegevens, het registreren en documenteren van correspondentie, financieel beheer en de administratieve organisatie van deze bedrijfs functie 9. Personeel: Functionering - en beoordelingsgesprekken en de daarbij behorende ondersteunende formulieren en rapportage. Werving en selectie activiteiten. Alle bij deze functies behorende administratieve en registratie activiteiten. 10. Kwaliteitsbeheer : Het inrichten en onderhouden van de kwaliteit van de beheer en onderhoud processen. Hier vallen risico-analyses onder, kennismanagement en continuïteitsbeheersing. Dit kan gezien worden als een tijdelijke (initiërende) functie, rechtstreeks uitvloeisel van de geformuleerde visie ter bevordering van het kwaliteitsdenken. In de toekomst onderdeel van de individuele bedrijfsfuncties. 11. Externe contactenbeheer: Het inrichten, onderhouden van contacten met derden, anders dan leveranciers. Het betreft hier gemeente, klanten(waterleiding maatschappijen), private zuiveraars, industrie e.d. Een rechtstreeks uitvloeisel van de visie. 12. Servicedesk: Een logische entiteit, niet noodzakelijkerwijs een fysieke locatie of persoon. Deze functie registreert meldingen van diverse aard, zoals: klachten en vragen van de omgeving, en van “gebruikers” van de RWZI voor melding van niet-reguliere situaties (uiteenlopend van slecht lopende motoren en lekkages tot defecte verlichting op het RWZI terrein). 13. Configuratiebeheer: Registratie van alle installatiecomponenten ten behoeve van beheer en onderhoudsactiviteiten. 14. Onderhoudbeheer: Opstelling en afstemming van het onderhoudsbeleid met WS management/ bestuur. Evaluatie van het gevoerde beleid. 15. Uitvoering onderhoud: feitelijke uitvoering van het onderhoud (door eigen personeel of door derden)

76

Capaciteits Beheer

3

Bedienings Beheer

PLANNING

LEVERANCIERS

Onderhoud Beheer 14

5

3

Diensteniveau 8

2

Configuratie Beheer Personeel


voering

4

14

15

Personeel

Administratief

Bedienings 5 Proces Beheer

Uitvoeren Onderhoud Onderhoud Beheer


9 KwaliteitsBeheer 8 Beheer TACTISCH 1 10 Externe contacten Capaciteits Beheer 11 Beheer

Strategisch Plannen

PenC cyclus

Inkoopbeheer / Voorraadbeh. 7

Strategisch

STRATEGISCH

MANAGEMENT CONTRACT 2

13

9

Servicedesk 12


PRIMAIR PROCESS

Configuratie Beheer

Proces voering

Uitvoeren Onderhoud

8

OPERATIONEEL 13 Servicedesk

4

15

DERDEN : GEMEENTE, PRIVATE ZUIVERING, GEBRUIKERS INDUSTRIE, KETENPARTNERS

Diensteniveau BOUW, beheer VERWERVING EN 7

TACTISCH


10

12

Transportstelsel

Zuiveringsinstall.


1


Kwaliteits Beheer

Strategisch Plannen

BEDRIJFSFUNCTIEMODEL RAZ PenC cyclus

LEVERANCIERS

AFBEELDING 48

MANAGEMENT CONTRACT

GEBRUIKERS


Strategisch

STRATEGISCH


Slibverwerkingsinstall.. OPERATIONEEL

PRIMAIR PROCESS

Afbeelding 48: bedrijfsfunctiemodel RAZ Zuiveringsinstall. Slibverwerkingsinstall..

Transportstelsel

Bedrijfsinformatiemodel RAZ Afbeelding 48: bedrijfsfunctiemodel RAZ BEDRIJFSINFORMATIEMODEL RAZ In het bedrijfsinformatiemodel (BIM) is de relatie beschreven tussen de bedrijfsfuncties Bedrijfsinformatiemodel RAZ

In het bedrijfsinformatiemodel (BIM)dieisuitwisselen, de relatie tussen de bedrijfsfuncties in in termen van de informatie zowelbeschreven onderling als met de buitenwereld. Het termen In van informatie diedeuitwisselen, onderling als tussen met deVoor model detailleert bedrijfsfuncties verder in bedrijfscomponenten. de belangrijksteHet hetdebedrijfsinformatiemodel (BIM) is zowel de relatie beschreven debuitenwereld. bedrijfsfuncties in model bedrijfscomponenten is in het model beschreven welke informatie het produceert en welke detailleert verder in Voor de belangrijkste termendevan bedrijfsfuncties de informatie die uitwisselen, zowelbedrijfscomponenten. onderling als met de buitenwereld. Het model het gebruikt. detailleert de bedrijfsfuncties verder in bedrijfscomponenten. Voor de belangrijkste bedrijfscomponenten is in het model beschreven welke informatie het produceert en welke het bedrijfscomponenten is in het model beschreven welke informatie het produceert en welke het gebruikt. gebruikt.

AFBEELDING 49

BEDRIJFS INFORMATIE MODEL RAZ

Bedrijfs Functies, Bedrijfs Componenten, Informatie en

MANAGEMENT CONTRACT Strategisch Plannen

1

Prognos e mak en Meerja ren Pla n

Capaciteits ontwikkeling Strategische nota

Wet en Regel gev ing Bestemmingspla nne n

Pr ognose gemee nten,bedri jve n

Herzie n onde rhoudsconcept

Be leid

8

8

Ontw ikk ele n e n o pstellen Pla n

Ontw ikk ele n e n o pstellen Pla n

Gewe nste personele ca paciteit

Chec k, Audit

Beleid admi n. or ganisatie (AO)

Ziekte verzuim Personeelsi nfo

Personeelsi nfo

Verlof

Verlof Pr oductieve/improductieve ure n info voor Mara p

Pr oductieve/improductieve ure n info voor Mara p

Overure nregistratie

Mobiliteitsplan

Die nstreizen

Urenre gistratie

Overure nregistratie Die nstreizen

Ongev alle n Funct ione ren en beo ordel en

Kwaliteitsactieplan

(oplei ding en l oopbaa n)

Opleidingspla n

Personele i nformatie

Formatieplan Functie waarderi ng systematiek

# escalaties

Ongev alle n

Opleiding

Funct ione ren en beo ordel en Persoonlijk ontwikkeli ngspla n

Personele i nformatie

# escalaties

Tevrede nheidsra pp. (maatsch.)

Ziekte verzuim Urenre gistratie

Functiewaarderi ng systematiek

Certificaat

Audit verslag

Audit verslag Kwaliteitsactieplan

Inzicht in actuele situatie

Percenta ge beschik bar hei d

Tevrede nheidsra pp. (maatsch.) Beleid admi n. or ganisatie (AO)

Mobiliteitsplan

Certificaat

Meting

Regist ra tie en adm in ist ra t ie

Regist ra tie en adm in ist ra t ie

Formatieplan, incl . vacature inf o Actuele persone elsinfoActuele persone elsinfo Formatieplan, incl . vacature inf o Functiewaarderi ng systematiek

Gewe nste personele ca paciteit

Chec k, Audit Meting

KAM handboek

handboek Inzicht inKAM actuele situatie

Percenta ge beschik bar hei d

Personeel

Personeel

Opleidingsplan

Missie, visie, or ga nisatie Opleidingsplan Missie, visie, or ga nisatie

Kwaliteitsbeleid/visie Kwaliteitsbeleid/visie

Ink oopbelei d Zui veri ngs belei d Onder houdsbelei d (Algemeen)

KAM belei d

Beschikbaar hei ds eisen


Transpara nte gegevens m.b.t.

Transpara nte gegevens m.b.t. kennis kennis

Tevrede nheidsmetinge er ZB ZB Tevrede nheidsmetingenn ov ov er Personeel bel eid

Ink oopbelei d

Zui veri ngs belei d

Onder houdsbelei d (Algemeen) KAM belei d

Opleidingspla n

Opleiding

Persoonlijk ontwikkeli ngspla n (oplei ding en l oopbaa n)

Verbeteri ngsadvi es

Beoor deli ngsrapportage

Vulpercentage + s nelhei d opvulli ng Pla nni ng versus realisatie (bezettings graa d)

Formatieplan

Verbeteri ngsadvi es

Functie waarderi ng systematiek

Beoor deli ngsrapportage

Mobiliteitspla n

Vulpercentage + s nelhei d opvulli ng Pla nni ng versus realisatie (bezettings graa d)

Mobiliteitspla n

P en C cyclus

3

Rappo rtages

P en C cyclus

Opste llen Plannen

3

Output pr ognose maken@(1)

(jaar pl .), meer jr pl. i nvesteringe n

Bijstelling jaar pla n

Pr ognoses Evalua tie

Output rapportages@( 3)

Jaar pla n

Gereal iseerde pla nni ng

Betrowba arheid (kla nttevre de nhei d)

Dienstenniveau Beheer

7

Rapportages mbt capaciteiten

Actuele cap. & kwaliteitsinf o

vens verva ngingskoste n compone nte n uit installatie

Eval uatie punten


Risico analyse

Leveri ngs voorschriften Ge geve ns installatie

Trevrede nhei d over /va n contractpartners

Jaar plan Personele i nformatie: beschikbaar hei d, cap. , nive au

Overzicht uit te besteden werk

Eval uatie punten

Uitvoeri ng vol ge ns plan

Contract

Ge geve ns installatie

PenC cyclus


2

7

Bedienings Beheer

Onderhoud Beheer

5

Personeel


9

MA NAG EMENT CONTRACT Inkoop / Voorraadbeh.

Eisen

Uitvoeren

Servicedesk 12

TACTISCH

10


Capaciteits Beheer PROCESS PRIMAIR

3


13

4

Kwaliteits Onderhoud Beheer 15

1

PenC cyclus

Tactisch

Configuratie BeheerOperatio neel

Proces voering

8

Strategisch Plannen

Strategisch

STRATEGISCH

Onderhoud Beheer

Bedienings Beheer

5

Transpo rtstelsel

Zuiverin gsinstall. 9

Proces voering

8

Uitvoeren Onderhoud

4

GEBRUIKERS



Servicedesk 12

15

Verbr uike n

Basisregistratie

OPERATIONEEL

Actuele confi gur atie (basisregistratie)

Configuratie wijzi gi nge n

Energi ever br uik per … i.e

Lab. anal yse resultaten

Inkopen/afro epen Ink oop / afroe p or der Onder ha ndse ink open

(bijna) ongevall en registratie # Klac hten

Produc t Evaluat ie /opd racht uitvoe ren Werk Kwalite i tscont role

Aanwezi ghei d voorraa d

Kwaliteitsrapportages

EIGENAA R(ACTOR)

Gewi jzigde v oor raad stand

Onder houdsplanni ng uit pr ocesvoeri ng Ge brui kte materialen

ge brui ksf requentie e n gemak

Regis t ra tie

BBS info

Zui veri ngsi nf o

Lab inf o

Da gra pporta ges

Stori ngen

Week- en maa nd ra pportages

Logboeke n/i nstellinge nControle re n

Zie output registratie @ pr ocesvoering

Basisregistratie

ServiceDesk Confrontatie r eal isatie/g epl and

Marap

Regis tra tie

Pr oces ng Pr ocesbijsturi

Klachten (toelev erancie rs, onderhoud, burgers , industrie)

Rest & afvalstoffen info

Eval uatie punten t. b.v. i nkoop Actuele RWZI prestatie

Functione el Bedie ni ngs plan

Stori ngsinfo (Pr oblem Handli ng)

Kosten onder houd per … (benc hmark) (bijna) ongevall en registratie # Klac hten

Stori ngsregistratie Richtlijne n verstoringe n

Regis tre ren BBS info

ServiceDesk

Marap Pr oces Rest & afvalstoffen info

Evalue ren Onder houdsplanni ng

Eval uatie punten

Actuele RWZI prestatie

OUTPUT

Rapporten mbt door looptijd, … Nie uwe werk opdrachte n

ge brui ksf requentie e n gemak

[Prestatie Indicator]

Da gra pporta ges Week- en maa nd ra pportages

Rapporten: KPI , CE, Bliksem, ARBO, etc.

Voorraad stand

aantal storinge n/af wi jki nge n

Incide nte n

Zui veri ngsi nf o

Lab inf o Stori ngen Logboeke n/i nstellinge n

Af gemelde werk opdrac hten

Onder houdsk osten

Stori ngsoverzicht

Instellinge n op primair proces

Afbeelding 49: Bedrijfs Informatie Model RAZ


aanpassingen/ja ar Klachtenoverzicht

Terugkoppeli ng mel den Terugmel di ng afhandeli ng klachte n

Zui veri ngsmodel len (BOS)

Output rapportage @ uitvoeren onder houd Output onder houdsconcept @ Onder houdsbeheerpla

Werk opd racht uitvoe ren

Rappo rtage BC

Actuele confi gur atie (basisregistratie)

Configuratie wijzi gi nge n

Energi ever br uik per … i.e

Output controle @ pr ocesvoer ing Output voorr aadbeheer

Nie uwe werk opdrachte n

Onder houdsconcepte n met werkopdracht EIGENAA R(ACTOR)

Regis tre ren

Afdoe ni ngstermijn

Voorraa d aanpassing

Output van servicedesk (storingsmeldi ngen)

Configuratie Beheer

Bij ste llen

OUTPUT

Uitvoeren Onderhoud

aantal storinge n/af wi jki nge n

Hulpstoff enge br uik

Stori ngen Verbr uike n Lab. anal yse resultaten

Eval uatie punten

Rapporten: KPI , CE, Bliksem, ARBO, etc. Ontvange n goedere n

Rapporten mbt door looptijd, …

Voorraad stand

Analyse van de resultaten

Output rapportage @ uitvoeren onder houd

Confrontatie r eal isatie/g epl and

# Afwijki nge n Overtredi nge n va n ge def ini eer de marge(s)/setpoi nts

Mete n

Inkoop or der

Gebrui kte materialen Evalue ren

Onder houdsconcepte n metBijsturing na ar levera nciers

Tevrede nheidmeti ngen gebrui kerswerkopdracht

Eval uatie punten t. b.v. i nkoop

Instellinge n op primair proces

Zui veri ngsmodel lenjzigde (BOS) v oor raa d Gewi

Output onder houdsconcept @ Onder houdsbeheerpla

Voo rraadbe hee r

Af gemelde werk opdrac hten

Output van servicedesk

Functione el Bedie ni ngs plan

Bij ste llen

Functione el be die ni ngs plan

Stori ngsinfo (Pr oblem Handli ng)

Kosten onder houd per … (benc hmark)

Mate van vol doen aan nor men (Afhankel ij k van proces s) ***

aanpassingen/ja ar

Pr ocesbijsturi ng

Procesvoering

Zie output registratie @ pr ocesvoering

veri ngsi Output controle @ prZui ocesvoer ing nfo Monsters Output voorr aadbeheer

Uitvoeren Onderhoud

Kwaliteitsgegeve ns levera ncier

Inkoop or der

Gewi jzigde v oor raad stand

Ontvange n goedere n

Contract

Metingen i ngekoc hte goederen (storingsmeldi ngen)

Controle re n

Ge brui kte materialen uit pr ocesvoeri ng

Kwaliteitsgegeve ns levera ncier

Onder houdsk osten

PRIMAIR PROCESS Zuiverin gsinstall.

Gebrui kte materialen Prijs/kwaliteit

Bijsturing na ar levera nciers

Rappo rtage BC

OPERATIONEEL

Transpo rtstelsel

Aanwezi ghei d voorraa d

Inkoop/voorraad Beheer

Voorraa d stand


Personeel


14

Regis t ra tie

Hulpstoff enge br uik

Stori ngen

Monsters

Werkopdracht (output Onder houdsconcept)

OPERATIONEEL

2

7

DERDEN : GEMEENTE, PRIVAT E Z UIVERING, INDUSTRIE, KETENPARTNERS

LEVERANCIERS


GEBRUIKERS

14


Configuratie Beheer

# Afwijki nge n

Analyse van de resultaten

Zui veri ngsi nfo Gewi jzigde v oor raa d

Voo rraadbe hee r

Tijdi gheid (Ti jdi g beschikbaar)

Kwaliteitsrapportages

Tevrede nheidmeti ngen gebrui kers

TACTISCH

10

Capaciteits Beheer

3


OPERATIONEEL

Jaar pla n

Overtredi nge n va n ge def ini eer de marge(s)/setpoi nts

Functione el be die ni ngs plan

Uitvoeri ng vol ge ns Onder plan ha ndse ink open

Para graaf in jaar pla n

Capaciteits behe erpl an

Mate van vol doen aan nor men (Afhankel ij k van proces s) ***

Procesvoering

Prijs/kwaliteit

Functione el be die ni ngs plan (i ncl. normen e n streefwaarde n)

Actuele rwzi prestatie

Herziene contracten

Mete n

Produc t Evaluat ie / Kwalite i tscont role Metingen i ngekoc hte goederen

Kwaliteits Beheer

1

LEVERANCIERS

Bedrijfs Functies

Tactisch Operatio neel

Eisen

Strategisch Plannen

Zui veri ngs belei d Wet en regel gevi ng (ge lui d, vergunni ng, stank)

Contract en

Levera nciers belei d

Zie contracten @ onder houdsbeleid

Werkopdracht (output Onder houdsconcept)

Onderhoud en Bedienings Processen Onderhoud en Bedienings Processen

Jur idische as pecten

Plannen

Contract afspraken

NEN v oorschriften Tijdi voorschriften gheid (Ti jdi g beschikbaar) ARBO

Ink oop / afroe p or der

Voorraa d stand


Strategisch

STRATEGISCH

MA NAG EMENT CONTRACT

DERDEN : GEMEENTE, PRIVAT E Z UIVERING, INDUSTRIE, KETENPARTNERS


Samenwerki ngspla n Rapportage exter ne ontwikkeli nge n

Optimalisatie afval systeem (oas) studie

Bedienings Beheer

Jaar pla n

Afname verpl ichting gemee nte n

Beleid/visie

Para graaf in jaar pla n

4 an Capaciteits behe erpl

Overzicht uit te besteden werk

Ge geve ns keten part ner

Functione el be die ni ngs plan (i ncl. normen e n streefwaarde n)

Actuele rwzi prestatie

Herziene contracten Ingepl ande werk opdrachten

Personeel

Inkopen/afro #wijzi ginge n opepen onder houdsbe heers pla n

Bedrijfs Functies

Samenwe rk ing ke tenp artne r

Plannen Zui veri ngs belei d Wet en regel gevi ng (ge lui d,

personeels be hoef te: doelstelli ng, vergunni ng, stank) realisatie

Contract en

Leveri ngs voorschriften

Inkoop/voorraad Beheer



Zie contracten onder houdsbeleid out put @ van wervi ng en selectie @

Veilighei d

Onderhoud en Bedienings Processen Onderhoud en Bedienings Processen

Samenwerki ngspla n

Rapportage exter ne ontwikkeli nge n

Optimalisatie afval systeem (oas) studie

Bedienings Beheer

4

Plannen e igen inze t Pe rso nee l

Herzien onde rhoudc once pt (incl. voorschriften)

Risico analyse

Onder houdsk osten

Afname verpl ichting gemee nte n # c onti nuït eits verstori ng Afwijki ng va n #corr ectief/#preve ntief conform belei d/plan

Betalinge n


Ge geve ns keten part ner Beleid/visie

Ingepl ande werk opdrachten

Onder houdsconcept Jaar plan

Opste llen en aanpasse n Onde rhoud sconce pt

vens verva ngingskoste n compone nte n uit installatie #wijzi ginge n op onder houdsbe heers pla n

Jaar reke ni ngen

Betrowba arheid (kla nttevre de nhei d) Flexi biliteit *

Personeel

ARBO voorschriften

Afwijki ng va n #corr ectief/#preve ntief conform d/plan Gewi jzigd onderbelei houdsbelei d


Kwaliteit # c orrecties

Belastingsgraad Bel asti ng/B esc hi kbare capaci teit)

Contract afspraken

Veilighei d

Herzie ne risico-eise n

Mate van nal evi ng van SLA

KAM rapport Landeli jk meldpunt afvalstoffen rapport

personeels be*hoef te: doelstelli ng, Flexi biliteit

Personele i nformatie: beschikbaar hei d, Levera nciers belei d cap. , nive au

NEN v oorschriften

Milieu jaarversla ge n Ha ndhavi ngsrapportage

Betalinge n

Samenwe rk ing ke tenp artne r

Herzien onde rhoudc once pt (incl. voorschriften)

Risico-analyse

Onder houdsk osten

Gegeve ns effecten storinge n

Ge geve ns functie compone nte n # cinstallatie onti nuït eits verstori ng


Kwaliteitsrapportage

KPI Jaarve rslage n

Landeli jk meldpunt afvalstoffen rapport

Beschi kbaarhei d (Levertij d)

Flexi biliteit *

realisatie

Opste llen en aanpasse n Onde rhoud sconce pt

Opste llen R isico Ana lyse

Herzie ne en nieuwe contracten Trevrede nhei d over /va n contractpartners Tevrede nheid va n de levera ncier ove r ZB

Onder houdsbeheerplan

KAM rapport

Jaarinfo reke ni ngen KAM

# Aanpassingen (Werkeli jk/ Ge pr ognosticeerd)

Onder houdsconcept

Onderhoud Beheerout put van wervi ng en selectie @

Herzie ne risico-eise n

Mate van nal evi ng van SLA

Gewi jzigd onder houdsbelei d

Ink oop belei d Functione el Bedie ni ngs plan

Bedrijfsver geli jki ng

Personeel i nfo

Onder houdsi nfo

Stori ngen calamiteiten

Plannen e igen inze t Pe rso nee l Risico-analyse

Ge geve ns functie compone nte n installatie

Kostenov erzicht per pr oductgr oe p pe r levera ncier

Ha ndhavi ngsrapportage

Betrowba arheid (kla nttevre de nhei d)

Flexi biliteit * Gemeten capaciteit

Rapportages mbt capaciteiten

Maraps , afdeli ng rapportages, bestuurs-rapportage

Pr oces info KPI

Stori ngen calamiteiten

Aanbestedi ngsre gleme nt KAM info

Kwaliteit # c orrecties

# Aanpassingen (Werkeli jk/ Ge pr ognosticeerd)

Onderhoud Beheer Opste llen R isico Ana lyse


Onder houdbe gr oting/werk elijke Gegeve ns effecten storinge n onder houduitga ven

Kwaliteitsrapportage

Opste llen, evaqlu eren, leveranc ierbeleid

Belastinggraad

Belastingsgraad Bel asti ng/B esc hi kbare capaci teit)

Mete n

Onder houdbe gr oting/werk elijke

Flexibi liteit **

Tevrede nheid va n de levera ncier ove r ZB

FinaBedrijfsver nciële infgeli o jki ng

rslage n Zui veri ngsiJaarve nfo, inclusief slib&af valstoffen re gistratie Milieu jaarversla ge n

Beschi kbaarhei d (Levertij d)

Gemeten capaciteit

Verbeteri nge n capaciteitsplan

Betrouw baar hei d (vali datie van ge geve ns)

Herzie ne en nieuwe contracten

Onder houdsbeheerplan

Capaciteits bijstellingsplan

Capaciteitspla n

Actuele cap. & kwaliteitsinf o


Betrowba arheidonder (kla houduitga nttevre deven nhei d)

Opste llen, evaqlu eren, leveranc ierbeleid Ink oop belei d Functione el Bedie ni ngs plan

Ve rwe rken en Ra ppo rt ages

Kostenov erzicht per pr oductgr oe p pe r levera ncier

Personeel i nfo

Onder houdsi nfo

AO proce dur e boek

Betrouwbaarhei d (# c orrecti es); realis ati e/gepl and Flexibi liteit **

Dienstenniveau Beheer

Spelre gels


Capaciteitsge geve ns, ra pportaMete ge n

Pr ognoses gemeente n, bedrijv en

Betrouw baar hei d (vali datie van ge geve ns)

Jaar pla n

Bevoe gdhe den

Belastinggraad

Maraps , afdeli ng rapportages, bestuurs-rapportage

Pr oces info Zui veri ngsi nfo, inclusief slib&af valstoffen re gistratie

Mandaat rege ling

AO proce dur e boek

EG-aa nbeste dingsre gels

Toets en

WVO vergunni ngseisen

Bijstelling jaar pla n

Pr ognoses

7

Capaciteitspla n

Fina nciële inf o

Bevoe gdhe den Aanbestedi ngsre gleme nt

AO beleid

Compta biliteit (fin. v oorschriften)

Verbeteri nge prestatie n capaciteitsplan Actuele RWZI

Normen eBetrouwbaarhei n stuurwa arden d (# c orrecti es); realis ati e/gepl and

Tevrede nheid (me dewe rkers, maatschappi j , levera nciers)

Capaciteits bijstellingsplan

AfnameAfname ge geve ns ichting hoeveel he dente nn verpl gemee

Tevrede nheid (me dewe rkers, maatschappi j , levera nciers)

Output eval uatie PenC


Toets en

Capaciteitspla n

Capaciteitsge geve ns, ra pporta ge

WVO vergunni ngseisen

Actuele confi gur atie Pr ognoses gemeente n, bedrijv en

Administratief Beheer

Mandaat rege ling

AdminisSpelre trat ieve gels Organ isa t ie

EG-aa nbeste dingsre gels

Modelle n actief slib systemen

Ve rwe rken en Ra ppo rt ages

Adminis trat8ieve Organ isa t ie Compta biliteit (fin. v oorschriften)

Bouw pla n capaciteitsuitbrei di ng

Actuele RWZI prestatie

Normen e n stuurwa arden

Gereal iseerde pla nni ng

AO beleid

Capaciteitspla n

Afname ge geve ns hoeveel he de n (jaar pl .), meer jr pl. i nvesteringe n

Output rapportages@( 3)

Bestuursbelei d

Capaciteits Beheer

Plannen

Actuele confi gur atie Evalua tie

Jaar pla nnen: prestaties, personee l, financië n

Wetgevi ng

Administratief Beheer

8

Bouw pla n capaciteitsuitbrei di ng

Modelle n actief slib systemen

Bestuursbelei d

Output eval uatie PenC

Externe ontwikkeli ngen

Plannen

2

Rappo rtages

Jaar pla nnen: prestaties, personee l, financië n

Externe ontwikkeli ngen

Opste llenWetgevi Plannen ng

Output pr ognose maken@(1)

Capaciteits Beheer

2

TACTISCH

Continuite itsbeh eersin g Continuite itsbeh eersin g

KAM handboek

KAM handboek

Aangepaste standaar de n

Aangepaste standaar de n

Eigen norme n / ARBO

Be leid

Personeel bel eid

Eval uatie contracten

Rapportage ontwikkele n extern

Tevrede nheidse nquête (maatsch)

Rapportage ontwikkele n extern

Pl annen ce rtifice ring

Strategie / KAM bele id

Herzie n onde rhoudsconcept

TACTISCH

Pl annen ce rtifice ring Strategie / KAM bele id

Normen i n het pr oces: NEN / Normen i n het pr oces: NEN / Eigen norme n / ARBO

Bedrijfsdoelstelli ng

Voorja arsnota

Voorja arsnota

Onder houds Beleid (Aa nv ulli ng)

Risico’s / eisen

Bedrijfsdoelstelli ng

Pr ognose gemee nten,bedri jve n

Wet en Regel gev ing

Wet en Regel gev ing Eval uatie contracten

Kwaliteits Beheer

Onder houds Beleid (Aa nv ulli ng)

Risico’s Strategisch / eisen pl an/ Meer jare npla n

Strategische nota

Wet en Regel gev ing

Bestemmingspla nne n

Onde rhoud sbe leid

Strategisch pl an/ Meer jare npla n Meerja ren Pla n

Capaciteits bijstelling Pl an

Tevrede nheidse nquête (maatsch)

Kwaliteits Beheer

Onde rhoud sbe leid Prognos e mak en

Capaciteits ontwikkeling Capaciteits bijstelling Pl an

Bedrijfs Bedrijfs Componenten, Informatie en Performance Indicatoren Bedrijfs Functies, BedrijfsFuncties, Componenten, Informatie en Performance Indicatoren Performance Indicatoren Bedrijfs Functies, Bedrijfs Componenten, Informatie en Performance Indicatoren

MANAGEMENT CONTRACT

Strategisch Plannen

1

PRIMAIR PROCESS Regis tra tie

Klachten (toelev erancie rs, onderhoud, burgers , industrie) Stori ngsregistratie Richtlijne n verstoringe n Afdoe ni ngstermijn

Klachtenoverzicht Stori ngsoverzicht Incide nte n Terugkoppeli ng mel den Terugmel di ng afhandeli ng klachte n

Voorraa d aanpassing [Prestatie Indicator]

PRIMAIR PROCESS


Afbeelding 49: Bedrijfs Informatie Model RAZ


bijlage 1 - 5-

77

bijlage 1 - 5-


ICT ARCHITECTUUR ICT architectuur RAZRAZ De ICT architectuur RAZ specificeert de ICT in termen van de toegevoegde waarde die met aan de bedrijfsvoering wordt geleverd. ICT diensten De ICTICTarchitectuur RAZ specificeert de ICTDitingebeurt termendoor vandedeindividuele toegevoegde waarde te die met onderkennen, en te groeperen ICT domeinen aard door en type de te leveren diensten. ICT aan de bedrijfsvoering wordtingeleverd. Dit naar gebeurt devan individuele ICT diensten te onderkennen, en te groeperen in ICT domeinen naar aard en type van de te leveren diensten. Deze domeinen zijn: Deze zijn: 1 domeinen Front Office/Kanalen: De ICT-poort naar buiten, bevat alle noodzakelijke ICT services voor 1. deFront Office/Kanalen: Departijen ICT-poort buiten, bevat alleennoodzakelijke services ICT-koppeling met externe van naar interne functionaliteit ondersteunt hetICT Keten voor de ICT-koppeling met externe partijen van interne functionaliteit en ondersteunt denken. Clustering van de benodigde ICT-services. het Keten denken. Clustering van de die benodigde ICT-services. 2 Management Informatie: Alle ICT-services van belang zijn voor het genereren en ontslui2. ten Management Informatie: Alle ICT-services die van belang zijn voor het genereren en van management informatie. Belangrijkste clustercriteria is vertrouwelijkheid en integriontsluiten van management informatie. Belangrijkste clustercriteria is vertrouwelijkheid teit van deze informatie. en integriteit van deze informatie. 3 Procesvoering: Apart domein op basis van het ‘always-on/real-time’ (hoge beschikbaarheids 3. Procesvoering: Apart domein op basis van het ‘always-on/real-time’ (hoge eisen) karakter van de ICT services, ter ondersteuning van het primaire proces. beschikbaarheids eisen) karakter van de ICT services, ter ondersteuning van het 4 Logistiek: Domein met ICT services gericht op afhandeling. Specifieke karakteristieken hierprimaire proces. van zijn; volgordelijkheid, ‘geheugen’ en specifieke functionele oplossingen. 4. Logistiek: Domein met ICT services gericht op afhandeling. Specifieke karakteristieken 5 Algemene services: ICT services die ter beschikking staan voor elke gebruiker en basishiervan zijn; volgordelijkheid, ‘geheugen’ en specifieke functionele oplossingen. functionaliteit verzorgen als communicatie en het beschikbaar maken van informatie. 5. Algemene services: ICT services die ter beschikking staan voor elke gebruiker en Ontwerpcriteria zijn gericht op de data en beschikbaarheid. basisfunctionaliteit verzorgen alsintegriteit communicatie en het beschikbaar maken van 6 Kennis: ICT services gericht op het beheren (produceren en vastleggen) van kennis. Het informatie. Ontwerpcriteria zijn gericht op de data integriteit en beschikbaarheid. is gebaseerd op ‘performance’ (reken- enenverwerkingscapaciteit) 6. primaire Kennis:ontwerpcriteria ICT services gericht op het beheren (produceren vastleggen) van kennis. Het primaire ontwerpcriteria is gebaseerd op ‘performance’ (rekenen verwerkingscapaciteit) Meer informatie over Visie 2010 Zuivering, de BFM, BIM en ICT architectuurmodellen RAZ is te vinden in [STOWA 2003].

Meer informatie over Visie 2010 Zuivering, de BFM, BIM en ICT architectuurmodellen RAZ is te50vinden in [STOWA 2003]. AFBEELDING RAZ pICT ARCHITECTUUR g Algemene services

55

Rapportage service

Factuur Service

Kennis Analyse Laboratorium Service

HRM Service

Financieel Mngt registratie service

Logistiek

66

Risico Service

Onderhouds Service

Analyse Service

Voorraad service

11

22

Management Informatie

Vergunningen registratie service

Magazijn Service

FrontOffice/Kanalen

Connectivity

44

Contracten Beheer Service

Incident mngt Service

Capaciteits Plannings service ((oa prognose maken)

BO service

Onderhoud uitvoer service

Afstemming RTC gemeenten service

Slib afstemmings service

KA Service

Performance


Internet DOC beheer service

4…25 centrale meldkamers 4…17

Netwerk Service

PA-KA/AA Integratie Service

Procesvoering Uitvoering onderhoud en planning service

Notificatie service

Configuratie service

Registratie service

ca. 400 locale RWZI’s

Bedienings Service

Mobiel

Monitoring service

33

Centraal/Regionaal Lokaal 400

Bijstelling service

Toezicht service

Toegangsregistratie service


Meten en sturen

Afbeelding 50: ICT architectuur RAZ


bijlage 1 - 6-

78


BIJLAGE 2

AANPAK EN ORGANISATIE “PILOT BIJLAGE 2 AANPAK EN ORGANISATIE “PILOT PROJECTEN ONDER PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR” ARCHITECTUUR” Het vervolgtraject voor het STOWA ICT-architectuur project kende een drietal fasen.

Het vervolgtraject voor het STOWA ICT-architectuur project kende een drietal fasen.

AFBEELDING 51

PROJECTFASERING

Fase 1: Samenstelling projecten portfolio

Fase 2: Begeleiding pilot projecten: Pilot specifieke adviesdiensten:

1

Fase 3: Eindrapportage, update referentie architectuur

Spiegelend Aanvullend

1 2

2

3

3

n

n

Afbeelding 51: Projectfasering Fase 1 omvatte de opstelling van het definitieve programma van eisen door STOWA/BC

Fase en 1 omvatte de opstelling definitievewaterschappen programma van doorhen STOWA/BC de “intake” gesprekkenvan methet de betrokken overeisen de door ingediende en de “intake” gesprekken met de betrokken waterschappen over de door hen ingediende pilot project pilot project voorstellen. Deze fase is afgerond met het vaststellen van de uiteindelijke set voorstellen. Deze fase is afgerond met het vaststellen van de uiteindelijke set van pilot van pilot projecten. projecten. Fase 2 was de feitelijke begeleiding van de diverse pilots. Het primaat voor uitvoering en

Fase 2 was de feitelijke begeleiding van de diverse pilots. Het primaat voor uitvoering en regie over de projecten lag bij de waterschappen. De begeleiding door STOWA (DHV/CGEY) over regie de projecten lag bij de waterschappen. De begeleiding door STOWA (DHV/CGEY) had had hier een spiegelend karakter en begeleiding van de waterschappen vond plaats middels hier een spiegelend karakter en begeleiding van de waterschappen vond plaats middels een een vooraf gedefinieerd dienstenpakket. Daarnaast konhet aaneind het van eind fase van fase vooraf gedefinieerd dienstenpakket. Daarnaast kon aan 1 per1 per pilotpilot project project een individueel aanvullend dienstenpakket worden aangeboden dat per waterschap een individueel aanvullend dienstenpakket worden aangeboden dat per waterschap wordt wordten opgesteld en gefinancierd. De belangrijkste activiteiten 2 waren: opgesteld gefinancierd. De belangrijkste activiteiten in fasein2fase waren: Kick-off fase 2fase Kick-off

2

Met support groep is kick-off/trainingsdag een kick-off/trainingsdag gehouden om de deelnemers Met dede support groep is een gehouden om de deelnemers vertrouwdvertrouwd te te maken het referentie architectuur en debegrippen bijbehorende begrippen maken met hetmet referentie architectuur model en de model bijbehorende en afhankelijk-

en

afhankelijkheden. heden.

Meetings met de Support Meetings met de Support Groep

Groep

zijneen een viertal meetings (1 daagse sessies) gehouden de supportgroep inOp fase 2. ErErzijn viertal meetings (1 daagse sessies) gehouden met demet supportgroep in fase 2.

Op deze meetings presenteerden vertegenwoordigers van de verschillende projectteams hun pilotproject (tussen) resultaten aan elkaar, en werden deze plenair getoetst aan de referentie architectuur.

deze meetings presenteerden vertegenwoordigers van de verschillende projectteams hun


79

bijlage 2 - 7-


pilotproject (tussen) resultaten aan elkaar, en werden deze plenair getoetst aan de referentie architectuur. Doel van deze vier meetings was bewustwording en training van architectuur denken en aanbevelingen/bijsturing door de adviseurs, en het kweken van synergie tussen de diverse pilot projecten. Advies en informatie meetings met pilot projecten. Naast de meetings met de Support Groep zijn per pilot project team 1 daagse advies- en informatie sessie worden georganiseerd, waarin het pilotproject individueel begeleid werd door adviseurs bij het toepassen van architectuur, en waarbij de (tussen-)resultaten en bevindingen van het pilotproject werden uitgewisseld en besproken. Terugkoppeling aan BC en KHZ Tijdens fase 2 heeft het projecteam in twee BC vergaderingen verantwoording gedaan en is een toelichting/presentatie op een vergadering van kring hoofden zuiveringsbeheer (KHZ). Fase 3 was het beschikbaar maken van de opgedane kennis voor zuiverend Nederland, dat wil zeggen het verzamelen en ontsluiten van de opgedane ervaringen, het waar nodig aanpssen van de referentiearchitectuur en het maken van dit rapport. In deze fase waren de belangrijkste activiteiten: workshop met STOWA en de SupportGroep. Op deze workshop zijn alle eindresultaten van de individuele pilot projecten ingebracht en getoetst aan de referentie architectuur. Ook is hier een eerste aanzet gegeven voor het onderhoud en aanpassing van de referentiearchitectuur op basis van waterschaps-specifieke invullingen ervan. INK workshop met KHZ en STOWA Deze diende om vast te stellen hoe werken onder architectuur en bedrijfsbesturing volgens INK elkaar kunnen versterken. Opstellen en toetsen eindrapport Terugkoppeling aan BC Het projecteam heeft aan de BC vergaderingen gerapporteerd. ORGANISATIE De volgende partijen participeerden in het project: • STOWA/ Begeleidingscommissie (BC) • Kring Hoofden Zuiveringsbeheerders (KHZ) • Support Groep (SG) = PL’s en/of senioren van pilot projecten + BC vertegenwoordiger • Pilot Project Teams (PPT’s) • Bedrijfstak • Adviseurs

80


SUPPORT GROEP De support groep bestond uit een vertegenwoordiger (de projectleider of een senior teamlid) van ieder pilot project team en één (mogelijk twee) vertegen-woordiger(s) van de BC als “linking pin”. Via de leden van de supportgroep vond de uiteindelijke advisering plaats naar ieder individueel pilot project team. Het support team was tevens de werkgroep waarmee synergie tussen de diverse pilots wordt bewerkstelligd. AFBEELDING 52

STUURGROEP SAMENSTELLING

T PP

een vertegenwoordiger (de mlid) van ieder pilot project T ertegen-woordiger(s) van de PP PPT leden van de supportgroep Support groep isering plaats naar ieder De support groep bestond uit een vertegenwoordiger (de SG P PT Het support team wassenior tevens projectleider of een teamlid) van ieder pilot project BC gie tussen diverse pilots team en éénde(mogelijk twee) vertegen-woordiger(s) van de

T PP

T PP de van

T PP

PPT

PPT BC als “linking pin”. Via de leden supportgroep vond de uiteindelijke advisering plaats naar ieder SG PPT individueel pilot project team. Het support team was tevens B C Afbeelding 52: Stuurgroep de werkgroep waarmee synergie tussen de diversesamenstelling pilots Deze figuur geeft aan wat de rol was van de diverse actoren. Gedurende fase 2 lag de verantT wordt bewerkstelligd. PP woordelijkheid voor pilotprojectvoortgang en pilotprojectcontrole geheel lag bij de indivie rol was van de diverse actoren. Gedurende fase 2 lag de

PPT

duele pilotproject teams (en daarmee bij de support groep). De STOWA/BC kon alleen controle Regie

Stowa/BC

SGuitoefenen

via de SG, enStowa/BC via de overleggen het projectteam zelf. Afbeelding met 52: Stuurgroep samenstelling

53 VAN DE ACTOREN PER FASE Deze figuur geeftAFBEELDING aan1 wat deROLrol was van de diverse actoren. Gedurende fase 2 lag de 2 3 verantwoordelijkheid voor Project Fase 1 Fase 2 Fase 3 pilotprojectvoortgang en n Regie Stowa/BC SG Stowa/BC pilotprojectcontrole geheel lagInformeren bij de individuele 1 Stowa/BC/KHZ KHZ/Bedrijfstak 2 pilotproject teams (en 3 Project Fase 1 Fase 2 Fase 3 daarmee bij de support Planning n 3 mnd. 9 – 12 mnd. 3 mnd. groep). De STOWA/BC kon alleen controle uitoefenen Informeren Stowa/BC/KHZ KHZ/Bedrijfstak Afbeelding 53: Rol van de actoren per fase via de SG, en via de overleggen met het Planning 3 mnd. 9 – 12 mnd. 3 mnd. projectteam zelf.

Afbeelding 53: Rol van de actoren per fase

81 bijlage 2 - 9-


82

BEGELEIDING VAN PILOT PROJECTEN VOOR BOUWEN ONDER DE REFERENTIE ARCHITECTUUR ZUIVERINGSBEHEER PILOT PROJECTEN ONDER ARCHITECTUUR

Recommend Documents