8-12-2014
Begaafdheid begeleiden! Hellevoetsluis 24 november 2014
Liesbet Gommans M.Sc. orthopedagoog / schoolpsycholoog Centrum voor Begaafdheidsonderzoek (CBO) www.ru.nl/its/cbo CBO 1
Programma • Introductie • Leren..? • Signaleren: kracht v. verschillen • Ondersteuning bij het leren • Opbrengst • W.v.t.t.k.
2
Waar staat het CBO voor? Het CBO is één van de internationale expertisecentra op het gebied van hoogbegaafdheid. Wij zien dat kennisvergroting (onderzoek) en kennisoverdracht (onderwijs) nodig zijn voor een mentaliteitsverandering t.o.v. hoogbegaafdheid.
Het CBO wil vanuit een wetenschappelijke benadering een substantiële bijdrage leveren aan professionalisering van onderwijsveld en hulpverlening ten behoeve van hoogbegaafdheid
CBO 3
1
8-12-2014
“a rising tide lifts all ships” Renzulli (1998)
4
Leren…? De zoektocht naar de ‘leergrenzen’: deze grenzen te verleggen is het eigenlijke leren (Sternberg & Grigorenko, 2002)
CBO 5
CBO 6
2
8-12-2014
Hoogbegaafdheid • Een dynamisch ontwikkelingsmodel maakt o.a. het volgende inzichtelijk: ▪ Verschillen tussen hoogbegaafde kinderen ▪ Het verschil tussen aangeboren talenten (‘input’) en competenties (output) ▪ De rol van school en ouders (en van ‘zelf’) CBO 7
Signaleren: kracht van verschillen
Plaatjes uit: Boer, de, E. en Booij, N. (2011). Excellentie in ontwikkeling. Handreiking (hoog)begaafdheid. LPC.
• Zes profielen van (hoog)begaafde leerlingen (Betts & Neihart, 2010)
CBO 8
Zelfsturende autonome leerling • • • • • • • • • • • •
heeft schoolresultaten die passen bij haar/zijn capaciteiten Werkt enthousiast voor passies Komt op voor eigen opvattingen Werkt zonder behoefte aan bevestiging Toont goede sociale vaardigheden Werkt zelfstandig Heeft zelfvertrouwen Is optimistisch Ontwikkelt eigen doelen Is creatief Neemt risico’s Leert van fouten CBO 9
3
8-12-2014
Aangepaste succesvolle leerling • Heeft goede schoolprestaties • Zelfbeeld m.b.t. school is positief • Is perfectionistisch • Zoekt bevestiging van de docent • Vermijdt risico • Bang om fouten te maken • Accepteert / conformeert • Is afhankelijk • Doet wat van hem/haar gevraagd wordt CBO 10
Uitdagende creatieve leerling
• • • • •
Corrigeert de docent Stelt regels ter discussie Is eerlijk en direct heeft stemmingswisselingen Vertoont inconsistente werkwijzen • Is creatief
• • • • • •
Heeft een slechte zelfcontrole Is snel verveeld Is actief Houdt van discussie Komt op voor eigen opvattingen Is competitief CBO 11
Onderduikende leerling • Ontkent begaafdheid • Doet niet mee in speciale programma’s voor hb leerlingen • Vermijdt uitdaging • Zoekt sociale acceptatie • Wisselt in vriendschappen • Onzeker, gevoelens van ‘schuld’ • Vindt zichzelf niet ‘de moeite’
CBO 12
4
8-12-2014
Dubbel bijzondere leerling (leer-, gedragsprobleem)
• Learned helplessness’ • Intense frustratie en boosheid • Werkt inconsistent • Stemmingsproblemen • Presteert gemiddeld of minder • Sneller ontmoedigd • Verstoort / reageert af • Laag academisch zelfbeeld
CBO 13
Risicoleerling (drop-out) • • • • • • • • • • • • •
Neemt onregelmatig deel aan onderwijs Reageert niet op beloningen van docenten Maakt taken niet af Zoekt buitenschoolse uitdaging Verwaarloost zichzelf Isoleert zichzelf Is creatief Bekritiseert zichzelf en anderen Werkt inconsistent Verstoort, reageert af Presteert gemiddeld of minder Is defensief Laag zelfbeeld
CBO 14
Voorbeeld: valkuilen Aangepaste succesvolle leerling • Vermijdt risico • Bang om fouten te maken
• Afhankelijk van anderen • Conformeert
CBO 15
5
8-12-2014
Wat we graag zouden willen voorkomen … Aangepast succesvol
Onderduikend
Risico
Zelfsturend autonoom
Uitdagend creatief
Dubbel bijzonder CBO 16
Wat we graag zouden willen … Aangepast succesvol
Onderduikend
Risico
Zelfsturend autonoom
Uitdagend creatief
Dubbel bijzonder
CBO 17
Naar: Zelfsturende autonome leerling • • • • • • • • • • • •
heeft schoolresultaten die passen bij haar/zijn capaciteiten Werkt enthousiast voor passies Komt op voor eigen opvattingen Werkt zonder behoefte aan bevestiging Toont goede sociale vaardigheden Werkt zelfstandig Heeft zelfvertrouwen Is optimistisch Ontwikkelt eigen doelen Is creatief Neemt risico’s Leert van fouten CBO 18
6
8-12-2014
Welke leeftijd van kn / lln?? • Alle leeftijden!
CBO 19
Ondersteuning bij het leren
CBO 20
Hoe ontstaat onderpresteren?
aanpassing
Geen interventie
Mismatch met schoolprogramma en/of andere leerlingen
Onderpresteren
rebellie
Inadequate interventie
CBO 21
7
8-12-2014
En daarom: onderwijsaanpassingen • Compacten & verrijken (verdiepen) • Versnellen • Plusklas • Speciale klas (of school)
CBO 22
Doel van de onderwijsaanpassing
• Leren leren • Leren denken • Leren leven
CBO 23
Onderwijsaanpassingen PRIMOvpr Eerste / tweede leerlijn: • Compacten & verrijken (verdiepen) • Versnellen Daarboven: • Plusklas (schooleigen / bovenschools) • CBO Vooruitwerklab (VWL)
Uit: Projectplan VWL Voorne Putten def.
CBO 24
8
8-12-2014
Onderwijsaanpassing +
Begeleiding gericht op:
• Leerling: mee laten denken over ‘extra’s’ • Meedenken met de leerling ▪ Aanzetten tot veranderen van strategie ▪ Dit vraagt creativiteit van de begeleider! • Procesgerichte vragen stellen / feedback geven (fixed tegenover growth mindset) • Wringmomenten zijn de basis van de begeleiding! ▪ Veel gaat vanzelf bij deze leerlingen VALKUIL ▪ En als het dan wringt … CBO 25
Begeleiding richting ‘growth’ mindset
• Wringmoment = faalmoment
(fixed)
• Wringmoment = leermoment
(growth)
Naar: Dweck, C. (2007). Mindset, the new psychology of success. (Dweck, C. (2011.) Mindset, de weg naar een succesvol leven.)
CBO 26
CBO Vooruitwerklab op locatie
CBO 27
9
8-12-2014
Theory of Succesful Intelligence Sternberg (2005)
Drie manieren van denken, drie intelligenties • Analytische intelligentie • Creatieve intelligentie • Praktische intelligentie
Een combinatie van deze drie maakt het mogelijk om succesvol te kunnen zijn in het leren en leven! CBO 28
Combineren
CBO 29
Vragen?
“a rising tide lifts all ships” Renzulli (1998)
30
10
8-12-2014
Dank voor jullie aandacht! Liesbet Gommans
Mercator 2 Toernooiveld 300 6525 EC Nijmegen
. 024 361 61 46
[email protected]
.
CBO 31
11
