Bedrijfsoverdracht: hoe werkt dat? Een bedrijf wordt om verschillende redenen overgedragen. Dit kan zijn om organisatorische redenen, verschuivingen binnen een concern of met het oog op het pensioen van de eigenaar. Bij een bedrijfsoverdracht zal door een externe partij doorgaans een due diligenceonderzoek gedaan worden en zullen partijen onderhandelen over de voorwaarden waaronder het bedrijf zal worden overgenomen. Daarbij speelt ook de vraag op welke manier het bedrijf zal worden overgedragen. Dit hangt met name af van de rechtsvorm van het bedrijf, de financiële situatie en de wijze van betaling van de koopprijs.
Due diligence Het is gebruikelijk dat de koper eerst een due diligence-onderzoek (gepaste zorgvuldigheid) uitvoert naar het over te nemen bedrijf, voordat er een overnamecontract wordt getekend (waarover hierna meer). Veelal zal tijdens of voorafgaand aan het due diligence-onderzoek de koper al met de verkoper in onderhandeling zijn over het overnamecontract. Een due diligence-onderzoek is een specifiek en diepgaand onderzoek naar het over te nemen bedrijf. De koper verkrijgt hierdoor inzicht in de relevante risico's van het over te nemen bedrijf. De beslissingen in het overnameproces worden door een due diligenceonderzoek beter onderbouwd. Due diligence is voor de koper belangrijk voor een goede afweging of de overname wel doorgang dient te vinden en om te kunnen bepalen of de prijs wel juist is. Daarnaast kunnen risico´s en onzekerheden worden gesignaleerd. De geconstateerde risico’s kunnen worden meegenomen in de onderhandelingen over het overnamecontract. De koper zal de risico’s zoveel mogelijk bij de verkoper willen leggen en de verkoper uiteraard bij de koper.
Overnamecontract Een overnamecontract is een koopovereenkomst. In een overnamecontract worden de afspraken omtrent de overname van het bedrijf vastgelegd, waaronder de wijze van overdracht, de koopprijs en de betaling daarvan, de werknemers, het concurrentiebeding, etc. Veelal wordt het overnamecontract tijdens de onderhandeling meerdere malen aangepast, bijvoorbeeld naar aanleiding van de uitkomst van het due diligence-onderzoek.
Een van de meest belangrijke onderdelen van een overnamecontract zijn de garanties die de verkoper afgeeft betreffende het over te nemen bedrijf. In deze garanties komt (mede) de risicoverdeling tussen partijen tot uitdrukking. Het is gebruikelijk om bepalingen over het due diligence-onderzoek op te nemen in het overnamecontract. Een belangrijke bepaling is de “disclosure-bepaling”. In deze bepaling wordt de invloed van het due diligence-onderzoek op de verstrekte garanties geregeld. Daarnaast verstrekt de verkoper meestal informatiegaranties. Informatiegaranties zijn bijvoorbeeld dat alle informatie een eerlijk en getrouw beeld geeft en dat alle informatie is verstrekt. De koper dient zich bewust te zijn van het feit dat garanties geen alternatief zijn voor een due diligence-onderzoek. De koper heeft zelf ook een verplichting om bepaalde zaken te onderzoeken en risico’s te signaleren, welke risico’s kunnen worden beperkt door het bedingen van garanties.
Vorm van de overdracht Een ander belangrijk punt in het kader van een overname is de wijze waarop het bedrijf zal worden overgenomen. Vaak gebeurt dit door middel van een aandelenoverdracht of activapassiva transactie. Aandelenoverdracht De meest eenvoudige manier om een bedrijf over te nemen, is door de aandelen over te dragen. Dit kan alleen indien het bedrijf wordt uitgeoefend in een rechtsvorm met een in aandelen verdeeld kapitaal, bijvoorbeeld een B.V. Bij een aandelenoverdracht blijft het bedrijf in dezelfde vennootschap en komen alleen de aandelen in andere handen. Wanneer de verkopende aandeelhouder ook bestuurder is, wordt vaak overeengekomen dat deze als bestuurder zal aftreden, zodra de aandelenoverdracht voltooid is. Aandelen dienen te worden overgedragen middels een notariële akte. Activa-passiva transactie Bij een activa-passivatransactie blijven de aandelen in dezelfde handen en worden
bedrijfsonderdelen overgedragen. Hiervoor kan bijvoorbeeld worden gekozen als de koper bepaalde schulden niet wil overnemen of verkoper bepaalde bezittingen wil houden. Ook is een activa-passiva transactie de aangewezen weg indien het bedrijf niet wordt uitgeoefend in een rechtsvorm met een in aandelen verdeeld kapitaal, zoals de vennootschap onder firma of een eenmanszaak. Met een activa-passiva transactie kunnen dus specifieke onderdelen worden overgenomen. Bij een activa-passiva transactie moet elk onderdeel op de daarvoor voorgeschreven wijze worden geleverd. De juiste wijze van overdragen is bij: -
onroerende goederen (bedrijfspanden): door middel van een notariële akte, gevolgd door inschrijving daarvan in de openbare registers.
-
roerende goederen (inventaris en voorraden): door middel van feitelijke bezitsverschaffing.
-
contracten: door contractsovername. Bij contractsovername dient men er op bedacht te zijn dat de wederpartij (de partij waarmee de overeenkomst is gesloten) dient in te stemmen met de contractsovername. Indien de wederpartij niet instemt met de contractsovername, is deze niet gebonden aan de overeenkomst welke de koper mee over wenst te nemen.
Betaling van de koopprijs Er zijn veel mogelijkheden om de betaling van de koopprijs vorm te geven. Er kan uiteraard ten tijde van de levering worden betaald, maar ook een betalingsregeling behoort tot de mogelijkheden. Vaak wordt een deel van de koopprijs achtergehouden. Dit bedrag kan op een escrow-rekening worden geplaatst. Dit is een geblokkeerde rekening en het bedrag zal alleen uitbetaald worden indien de afspraken die partijen daaromtrent hebben gemaakt zijn vervuld. Ook kan een deel van de koopprijs in de vorm van een bankgarantie worden betaald. Tevens kan een lening van de verkoper aan de koper, eventueel met aanvullende zekerheden (pandrechten, hypotheekrechten), worden verstrekt.
Melden van de overname Het kan zijn dat de overname van een bedrijf valt onder de werking van het SER-besluit fusiegedragsregels 2000 (Fusiecode). Onder fusie in de zin van de fusiecode dient ook de overname van een bedrijf te worden verstaan. Indien aan de voorwaarden genoemd in het SER-besluit fusiegedragsregels 2000 is voldaan, dan dient men aan een aantal verplichtingen te voldoen. Ten eerste is er de verplichting voor het bestuur om de vereniging van werknemers van de voorbereiding van een fusie in kennis te stellen. In de praktijk zijn dit de vakbonden. Dezelfde mededeling dient ook aan het secretariaat van de SER te worden gedaan. Wanneer er een ondernemingsraad is, dient deze een advies te kunnen geven met betrekking tot de voorgenomen overname.
Bedrijfsopvolging Ongeveer de helft van de overdrachten van een onderneming geschiedt binnen familiaire kringen, veelal een bedrijfsopvolging door één of meer kinderen. Een overdracht binnen de familie kan op vele manieren worden vormgegeven. Zo kan gekozen worden voor een aandelenoverdracht, maar ook voor een constructie met een commanditaire vennootschap, fusie of splitsing, schenking van aandelen en overdracht tegen cumulatief preferente aandelen. Cumulatief preferente aandelen zijn aandelen waarop, bij voorrang op de gewone aandelen, een vast percentage van de winst wordt uitgekeerd. Eigenlijk betreft het een verkapte geldlening. In familieverband komt men ook vaak het certificeren van aandelen tegen. De zeggenschapsrechten en de winstrechten, welke verbonden zijn aan een aandeel worden dan gescheiden. De aandelen in de onderneming worden overgedragen aan een daartoe opgerichte Stichting Administratiekantoor. De Stichting Administratiekantoor geeft op haar beurt certificaten van aandelen uit aan bepaalde personen. De Stichting Administratiekantoor houdt alle aandelen en degene die bestuurder is van de Stichting Administratiekantoor oefent dus de zeggenschap uit in de onderneming. Degenen met certificaten ontvangen wel de winst, maar hebben geen zeggenschap. Als een ondernemer meerdere kinderen heeft en één daarvan wil het bedrijf overnemen, kan dit een oplossing zijn. De kinderen houden de certificaten en de beoogde opvolger kan op termijn plaats nemen in het bestuur van de
Stichting Administratiekantoor. De overige kinderen blijven recht houden op een deel van de winst, waardoor ongelijke behandeling van de kinderen kan worden voorkomen. Bij bedrijfsopvolging spelen vele fiscale aspecten een rol. Het is dan ook raadzaam om begeleiding te vragen van een accountant of fiscalist.
Wat kan Absolute Advocaten voor u betekenen? Het overnemen van een bedrijf en de daarbij behorende zaken zoals het overnamecontract, is altijd maatwerk. Het is van belang om u goed te laten adviseren over de mogelijkheden en de risico’s. Absolute Advocaten kan voor u die risico’s in kaart brengen en deze risico’s minimaliseren, onder andere in het overnamecontract. Tevens kan Absolute Advocaten beoordelen welke wijze van overdracht geschikt is. Ook is een juiste vastlegging van het verschuldigd blijven van (een deel van) de koopprijs en het vestigen van eventuele zekerheidsrechten hierop, alsmede een juiste beschrijving van de wijze waarop die koopsom zal worden voldaan, van groot belang. Voor verdere informatie en mogelijkheden kunt u contact opnemen via het telefoonnummer 026-3259023.
