Barrièrevorming bij autosnelweg A73 (Venlo-Echt)

Barrièrevorming bij autosnelweg A73 (Venlo-Echt)

Laurent Theunissen Fietsersbond, Utrecht, maart 2003

2003/2004

Barrièrevorming A73

Inleiding De ruimtelijke inrichting van Nederland verandert in een hoog tempo. Belangenverenigingen van fietsers, wandelaars en ruiters maken zich grote zorgen over de ontwikkelingen die zich daarbij met name aan de rand van steden en in het buitengebied voordoen. Zowel grootschalige uitbreidingen en infrastructuurprojecten als minder opvallende ontwikkelingen die in heel Nederland plaatsvinden, bedreigen de beschikbaarheid, de toegankelijkheid en de gebruikswaarde van het buitengebied voor de Nederlandse bevolking. Voor de Fietsersbond en de Stichting Landelijk Fietsplatform vormde dit de aanleiding voor de start van het project ‘Fietsen zonder barrières’. Het belangrijkste doel van dit project is om de problematiek van barrièrevorming voor fietsers in beeld te brengen en op de maatschappelijke agenda te plaatsen. De barrièrevorming voor fietsers is aan de hand van drie casussen onderzocht: de ontwikkelingen bij de spoorlijn Utrecht-Arnhem, de barrières bij Barendrecht en de plannen voor de aanleg van autosnelweg A73. De ontwikkeling van een HSL-verbinding vormde de aanleiding voor de casus spoorlijn Utrecht-Arnhem. Spoorontwikkeling leidt immers de laatste jaren tot het sluiten van talloze overwegen. Hoewel inmiddels is afgezien van spoorverdubbeling voor dit baanvak, geven diverse andere plannen voldoende aanleiding voor een inventarisatie van de fietsbelangen en de bedreigingen nabij deze spoorlijn. In de casus Barendrecht is het perspectief meer de gemeente, en minder een infrastructuurproject. Barendrecht is aan alle kanten omgeven door potentiële barrières: zowel autosnelwegen en spoorlijnen als waterlopen. Barendrecht is exemplarisch voor de barrièreproblematiek in een dicht verstedelijkt gebied in het algemeen en voor de barrièrerijke regio Rotterdam in het bijzonder. Uit de historie van Barendrecht blijkt hoe stedelijke ontwikkelingen de ernst van barrières kunnen doen toenemen, maar ook leiden tot nieuwe oplossingen voor het verzachten van barrières. Autosnelwegen worden nog maar sporadisch aangelegd in Nederland. De A73-Zuid is een groot project dat ook landelijk vaak in het nieuws was. Onlangs werd de keuze voor het oostelijke tracé definitief. Daar zal deze weg veel lokale verbindingen, waaronder fietsroutes, doorsnijden, zowel dicht bij de bebouwde kom als in buitengebieden. De gegevens voor de casus A73 werden met name verzameld door middel van kaartanalyse, met name van het wegontwerp op schaal 1:5000, en een aantal interviews. Bij de analyses zijn de fietsbelangen het belangrijkste aandachtspunt geweest. Voor de A73 werd een aanvulling voor de wandelbelangen verzorgd door ir. J.L.M. van der Voet van Wandelplatform LAW. De hippische belangen zijn niet concreet in kaart gebracht. Wel is geconstateerd dat nabij het tracé maneges gevestigd zijn en dat een aantal onverharde paden wordt doorsneden. In 2004 is een illustratie toegevoegd aan het oorspronkelijke rapport uit 2003.

1

2003/2004


1. Situering De A73 is de meest oostelijke autosnelweg in Zuid-Nederland. De autosnelweg ligt ten westen van de Maas, tussen Nijmegen en Venlo. Bij Venlo sluit de weg aan op de belangrijke oost-westverbinding A67, maar een verbinding naar het zuiden ontbreekt nog. Eind 2002 is zeker geworden dat deze ontbrekende schakel ten oosten van de Maas wordt aangelegd. Het volledige tracé is 42 kilometer lang en loopt vanaf de A67 bij Venlo tot aan de aansluiting met de A2 bij Echt/Maasbracht. Deze analyse van de barrièrevorming beperkt zich echter tot het 35 kilometer lange deel op de oostoever, dus vanaf de Zuiderbrug bij Venlo. Van Venlo tot Roermond ligt de weg in een enkele kilometers brede vallei tussen Maas en de rijksgrens met Duitsland. Landbouw is sterk aanwezig. De rijksgrens valt samen met een steilrand die een belangrijke landschappelijke, natuur- en recreatiefunctie vervult. Het gebied ten zuiden van Roermond heeft ook grotendeels een open en groen karakter. Behalve de Maas, de steilrand met de rijksgrens en de toekomstige A73 zijn ook de spoorlijn VenloRoermond-Sittard en de oude Rijksweg noord-zuidgerichte structuren in het gebied. De A73 gaat door het stedelijk gebied Venlo-Tegelen, gaat langs de kernen Belfeld en Reuver, door Swalmen, langs en door Roermond, en langs Linne en Maasbracht. De meeste van deze kernen, uitgezonderd Swalmen, liggen ten westen van de toekomstige A73. Venlo heeft sinds de recente fusie met Tegelen en Belfeld 90.000 inwoners. Roermond is met 45.000 inwoners ook een middelgrote stad.

2

2003/2004


2. Belangen van fietsers en ander langzaam verkeer Uit bovengenoemde situatiebeschrijving blijkt dat de meeste kernen in de toekomst aan de westzijde de Maas en aan de oostzijde de A73 als potentiële barrière zullen hebben. De spoorlijn deelt het gebied nog verder in smalle stroken op. Voor noord-zuid gericht interlokaal fietsverkeer kunnen de lokale wegen binnen de smalle corridors tussen de rivier, de spoorlijn en de A73 rustiger worden gemaakt. Of dat ook zal gebeuren is onbekend. Voor met name interne verplaatsingen in de gemeente Venlo, voor oost-west gericht interlokaal fietsverkeer in de wijde omgeving van Roermond en voor het recreatieve fietsverkeer in het hele gebied vormt de A73 een directe bedreiging en zijn goede kruisingen essentieel. Voor de wandelgebieden in de directe omgeving van de kernen geldt dit in nog sterkere mate. De kruissnelheid van de wandelaar en daarmee zijn actieradius zijn beperkter dan die van de fietser: een verdubbeling van de maaswijdte van de verbindingen van 1 naar 2 km leidt tot 15 à 30 minuten langer lopen. De buitengebieden tussen Tegelen en Roermond en ten zuiden van Roermond zijn vlak, landschappelijk redelijk tot goed gevarieerd en hebben veel rustige lokale wegen. Daarvan wordt veel gebruik gemaakt voor recreatief en toeristisch fietsen. Het hele tracé van de A73 valt binnen de zone van 15 km rondom de steden Venlo en Roermond, de zone die van belang is voor dagfietstochten vanuit die steden. Daarnaast zijn recreatieve fietsers afkomstig uit de vele, vrij grote dorpen in de regio. Daaronder vallen, dankzij een relatief goede oversteekbaarheid van de Maas, ook de dorpen op de westoever. De omgeving van de A73 is niet alleen een populair fietsgebied voor recreanten uit de regio, maar ook voor toeristen. De regio Noord- en Midden-Limburg is volgens de regionale VVVdirecteur na de Noordzeekust en de Veluwe de toeristische regio met de meeste overnachtingen (7 tot 8 miljoen overnachtingen per jaar). De regio wordt door de VVV vooral gepresenteerd als een gebied waar je goed kunt fietsen, wandelen en eten. Enige jaren geleden is in de hele provincie Limburg een fietsrouteknooppuntennetwerk bewegwijzerd. Dit knooppuntennet is fijnmazig met een maaswijdte van ongeveer 3 à 4 kilometer. De routes leggen verbindingen tussen de Maasoever en de natuur bij de Duitse grens, die beide aantrekkelijk zijn en dicht bij elkaar liggen. Dit fietsnet is met een aantal bruggen en pontjes verbonden met de knooppuntennetwerken ten westen van de Maas (Peel en Vlaanderen). Ook is het knooppuntennet maximaal aangesloten op het Duitse Niederrhein-net. Tenslotte gaan ook de lange-afstandsfietsroutes LF33 (Kessel-Duitsland), de bewegwijzerde LF5 (Brugge-Duitsland), en LF36 (Roermond-Sibbe) door de zone van de A73, evenals de langeafstandswandelpaden Pieterpad en Maas-Schwalm-Nettepad. Voor wandelaars zijn er ook plaatselijke wandelroutes.

3

2003/2004


3. Aanleiding voor en globale historie van het project A73 Noord- en Midden-Limburg zijn op beide Maasoevers met elkaar verbonden door oude enkelbaanswegen. De Napoleonsbaan op de westelijke oever is een van de gevaarlijkste wegen van Limburg. De weg op de oostelijke oever gaat door de bebouwde kom van Roermond en van Swalmen. Er zijn daardoor problemen met de verkeersveiligheid, hinder door verkeer en slechte bereikbaarheid. Limburg heeft een economisch belang bij een goede ontsluiting. Al tientallen jaren wordt er gebakkeleid over oplossingen voor deze situatie. Een nieuwe weg op de westoever is het minst schadelijk voor de natuur. Een nieuwe weg op de oostoever geeft een betere ontsluiting van de woongebieden en bedrijven, die immers vooral op de oostoever liggen. Natuur- en milieuorganisaties ontwikkelen een samenwerkingsplatform en bijten zich sterk vast in een keuze voor de westelijke oever. In 1995 neemt het kabinet op basis van onder meer het MER een tracébesluit voor aanleg van de A73-Zuid op de westoever van de Maas. Een dag later neemt de Tweede Kamer, onder grote druk van met name de provincie Limburg, met nipte meerderheid (CDA en VVD) een motie aan waarin gekozen wordt voor de oostoever van de Maas. Het kabinet voert deze motie uit en de milieuorganisaties vechten het besluit juridisch aan. Rijkswaterstaat gaat er van uit dat de weg op de oostoever doorgaat en werkt verder aan de plannen: aanpassing bestemmingsplannen, grondverwerving inclusief onteigeningen, wegontwerpen, archeologisch onderzoek, plannen voor natuurcompensatie, inspraak enz. De milieu- en natuurorganisaties overleggen daarbij met Rijkswaterstaat over de omvangrijke natuurcompensatiemaatregelen en bescherming van dieren, waarmee ruim 120 miljoen gulden is gemoeid. Eind 2002 gaat de Raad van State akkoord met het besluit om de A73Zuid op de oostoever van de Maas aan te leggen. Hiermee komt een einde aan een twintig jaar lange strijd over het tracé voor deze weg. Op 6 januari 2003 gaat dan bij Swalmen formeel de eerste schop in de grond. Voor de andere 7 deeltrajecten zijn de plannen minder ver gevorderd.

4

2003/2004


4. Barrièrevorming bij de A73 Het tracé van de A73 kruist de Maas bij Blerick, doorsnijdt de verstedelijkte zone bij Venlo/Tegelen, volgt daarna het tracé van de bestaande autoweg (Streekweg), is vanaf Beesel gebundeld met de spoorlijn Venlo-Roermond, gaat met een boog langs de bebouwde kom van Roermond en wordt vervolgens gebundeld met de spoorlijn Roermond-Sittard tot de aansluiting met de A2 voorbij Maasbracht. Onderzocht zijn met name de doorsnijdingen, in het traject tussen de Maas bij Venlo en de aansluiting op de A2 bij Echt/Maasbracht. Auto(snel)wegen hebben altijd een bepaalde mate van barrièrewerking ten opzichte van hun omgeving, tenzij de weg in een tunnelbak onder maaiveld ligt. De beleving van de weg maakt het tot een grote of minder grote psychologische barrière. De weg komt in ons bewustzijn door de visueel zichtbare lijn die wordt gevormd door rijen auto’s of door geluidswallen. Minder direct, maar wel van grote impact is de zone waarin de autoweg invloed heeft door de geluidsproductie die er plaatsvindt. Buiten de bebouwde kom kan het geluid, afhankelijk van de hoeveelheid verkeer en de situatie, enkele kilometers ver dragen. Een autosnelweg beïnvloedt ook de functie van de omgeving doordat teveel lawaai, stankoverlast, of overschrijding van milieunormen bepaalde bestemmingen onmogelijk maakt of doordat om economische of andere redenen bepaalde bestemmingen (bedrijventerreinen) juist worden aangetrokken. De wettelijke geluidszone van 350 meter aan weerszijden van een drukke verkeersader heeft grote invloed op het ruimtegebruik. De inrichting en het gebruik van deze in totaal ruim 700 meter brede zone kan door onaantrekkelijkheid en/of sociale onveiligheid de barrièrewerking van de weg zelf versterken en/of de afstanden tussen de herkomsten aan de ene zijde en de bestemmingen aan de andere zijde vergroten. Voor langzaam verkeer is een fijnmazig netwerk vanwege de beperkte actieradius van bijzonder belang. Doorsnijdingen van lokale wegen of paden zijn daarom een belangrijk onderdeel bij een onderzoek naar barrièrevorming.

Het aantal doorsnijdingen van lokale wegen ten gevolge van de aanleg van de autosnelweg A73 is zeer groot. Het tracé kruist 71 fietsbare wegen. Bij de aanleg van de A73 worden 34 kruisingen aangelegd. Dus ongeveer de helft van de lokale wegen wordt omgeleid of loopt dood. Daarbij zijn ook enkele wegen die een onderdeel zijn van het fietsrouteknooppuntennetwerk. In bijlage 1 is een complete inventarisatie van de huidige en toekomstige situatie opgenomen. De 34 toekomstige kruisingen zijn natuurlijk alle ongelijkvloers. In 13 gevallen moeten fietsers met een viaduct over de weg, in 2 gevallen is er een tunnel. Dankzij de verdiepte ligging van de A73 bij Roermond en Tegelen zijn er 19 kruisingen waar fietsers op maaiveld kunnen blijven. Roermond zuid-oost is het enige deeltraject waar geen enkele barrièrevorming plaatsvindt, daar komt de A73 in een gesloten tunnel onder maaiveld te liggen. Niet alleen de aanleg van de A73 leidt tot doorsnijdingen in het gebied. Ook de ontwikkeling van de spoorlijn baart zorgen. Uit gegevens van Prorail blijkt dat van de 47 spoorwegovergangen tussen Venlo en Echt er 18 worden opgeheven. Hiervan zijn 9 opheffingen gekoppeld aan de bundeling met de A73, de overige 9 elders. Deze opheffingen zijn voor deze analyse niet verder in kaart gebracht. Hierna volgt per deelgebied een beschrijving van de oude en nieuwe situatie. Tussen Venlo en Tegelen Tussen Tegelen en Venlo ligt tussen de Maas en de spoorlijn een ongeveer 1 kilometer lange zone met bedrijven, het ziekenhuis, een hogeschool, kassen, een grote begraafplaats en ‘restgroen’. Vooruitlopend op het tracébesluit is bij deze zone al de Zuiderbrug aangelegd. Vóór de aanleg van deze brug waren er hier vier verbindingen tussen Venlo en Tegelen. De verkeersonveilige wegen en de sociaal onveilige omgeving maakte van deze zone een barrière voor fietsverkeer tussen Tegelen en Venlo. Inmiddels zijn al twee van de oorspronkelijke 4 verbindingen doorgesneden. Een andere is omgebouwd tot een fietsverbinding die het tracé met een tunnel kruist. Fietsers hebben een fijnmaziger net dan autoverkeer. De afstand tussen de fietstunnel en de hoofdverkeersverbinding is echter 750

5

2003/2004


meter, wat teveel is bij een stad. Bovendien maakt de aanwezigheid van de autosnelweg een sociaal veilige invulling van de zone moeilijk, met name vanwege de effecten op mogelijkheden voor woningbouw. De zone is daardoor voor Venlo een belangrijke en interessante stedenbouwkundige opgave. Wellicht kunnen daarbij kansen worden gecreëerd voor nog een verbinding voor langzaam verkeer onder of over de A73. Daarnaast zijn aan de weerszijden van het spoor nog eenvoudige mogelijkheden voor het creëren van snelle en relatief aantrekkelijke verbindingen voor langzaam verkeer tussen Tegelen en Venlo. Ook is langs de oever van de Maas, onder de Zuiderbrug door, een nieuwe fietsverbinding mogelijk als onderdeel van een aantrekkelijke route tussen het centrum van Venlo, Tegelen en Steyl. De verbinding bestaat al, maar is vooralsnog uitsluitend wandelpad. Tegelen Tegelen wordt doorsneden door de spoorlijn en sinds de 70er jaren door de Streekweg (of Provinciale Kernenverbindingsweg), welke hier oorspronkelijk een vierbaans autoweg was. De A73 wordt verdiept naast de Streekweg aangelegd, waardoor een zware infrastructuurbundel de al bestaande scheiding tussen de wijk Op de Heide en Tegelen verder vergroot. Er komen twee kruisingen die beide een utilitair karakter hebben en bestemd zijn voor alle verkeer. De eerstvolgende kruising ligt pas 2,1 km verder naar het zuiden. Aan de zuidkant van de bebouwde kom gaat bij de Verlengde Kasteellaan (Windhond) een aantrekkelijke verbinding tussen Steyl/Tegelen en Op de Heide of het buitengebied verloren. Ten zuiden van Tegelen vervalt vanwege de doorsnijding bij de Bakenbosweg nog een aantrekkelijke verbinding tussen de stad en de nabijgelegen bosrijke omgeving in het oosten. Het gaat hier om autovrije of autoluwe weggetjes in een groene omgeving. Door deze doorsnijdingen zal Tegelen na de aanleg van de A73 geen goede stadlandverbinding meer hebben voor langzaam verkeer, tenzij er aanvullende maatregelen worden getroffen. Wandelen naar de bossen vanuit Steyl en Tegelen centrum verliest alle aantrekkelijkheid. Naast het verlies aan leefkwaliteit voor de inwoners van Tegelen, verliezen ook de fietsers en wandelaars vanuit de grensplaats Kaldenkirchen en de gasten van de grote camping in Belfeld. Zij hebben minder directe en minder aantrekkelijke verbindingen naar de bestemming Steyl-Tegelen en naar het veerpont Tegelen-Baarlo. De aanleg van de A74 en het knooppunt tussen beide autosnelwegen vormt een tweede ernstige bedreiging voor Tegelen en Venlo. Van Tegelen tot Roermond De Streekweg strekt zich uit van Tegelen tot Beesel. De autoweg heeft, op 2 uitzonderingen na, gelijkvloerse kruisingen. De meeste lokale wegen takken er rechtstreeks op aan. De maaswijdte is daardoor op dit moment goed, al gaat er mogelijk een zekere barrièrewerking uit van de verkeersonveiligheid bij de kruisingen. Westelijk van deze autoweg loopt de spoorlijn Venlo-Roermond door de kernen. Buiten de bebouwde kom liggen de kruisingen van de lokale wegen met de spoorlijn of autoweg zelden meer dan 1 kilometer uit elkaar, binnen de bebouwde kom is de maaswijdte van de spoorlijn kleiner. De aanleg van de A73 leidt tot een zeer groot aantal doorsnijdingen in dit gebied. De maaswijdte wordt bijna verdubbeld. De lokale wegen kruisen de A73 doorgaans eenmaal bij de kern en eenmaal in het landbouwgebied tussen de kernen in. Tussen Tegelen en Belfeld en bij Beesel zijn aansluitingen van de autoweg op de lokale wegen, waarbij de fietsroutes samenvallen met de open afritten. Deze aansluitingen hebben een hoge omrijdfactor en zijn door hun verkeersfunctie niet aantrekkelijk om te fietsen. Bij Bussereind in Beesel is 900 meter nieuwe weg met fietspaden nodig ter vervanging van de oorspronkelijke rechtstreekse verbinding van 300 meter. Opvallend is de beperkte oversteekbaarheid van de A73 bij Beesel. Beesel is weliswaar een dorp met slechts 3000 inwoners, maar ligt in het hart van een druk bezochte recreatiezone. In de gemeente vinden 500.000 overnachtingen per jaar plaats (recreatiepark De Lommerbergen, diverse campings en ander accommodaties). Ook komen veel fietsers van de westkant van de Maas via de pontjes bij Neer en Kessel. Na bovengenoemde fietsonvriendelijke kruising bij de Bussereindseweg komt de volgende kruising pas bij de 6

2003/2004


rand van de bebouwde kom van Swalmen. Over 2,7 km vervallen alle (4) verbindingen, daardoor is het landgoed Waterloo niet meer doorkruisbaar en alleen nog bereikbaar na omrijden over de oude Rijksweg. De laatstgenoemde kruising bij Swalmen is een fietsbrug. Deze wordt niet precies op dezelfde plaats aangelegd als de oude verbinding, maar fietsers worden wel ernaar teruggeleid. Het gevolg is een onlogische route en omrijden. Nabij het station van Swalmen blijft alleen aan de noordkant van het station een oost-westverbinding over. Wel blijft er een pad onder het viaduct bij de Swalm. Dat is vooral voor wandelaars bestemd. Ten zuiden van de bebouwde kom blijft alleen de belangrijkste verbinding naar Asselt in stand. Het geheel betekent voor Swalmen dat een aantal verkeersluwe wegen niet meer of pas na een omweg via een drukkere weg bereikbaar zullen worden. De logica van verkeersluwe verbindingen wordt verstoord en het geheel wordt minder aantrekkelijk. In zuidelijke richting is de Rijksweg (N271) een belangrijke verbinding met Roermond. In Roermond ligt bij de stadsrand een scholengemeenschap, maar ook het centrum ligt ruimschoots binnen de 7,5 km van Swalmen. De N271 zal met een viaduct over de A73 gaan. Het kwaliteitsverlies voor utilitair verkeer is klein. Wel is het jammer dat een verkeersluw parallelweggetje wordt doorgesneden. Roermond Aan de oostzijde van Roermond loopt een randweg waarbij de oversteekmogelijkheid twee maal 1 km uit elkaar ligt. De huidige randweg vormt daar dus een stad-land barrière die pijnlijk is vanwege de hoge recreatieve potentie van het aangrenzende buitengebied: er is een fraai landschap met aantrekkelijke buitenweggetjes, beken en gehuchtjes en een bosrijk achterland (Elmpter Wald, Swalmdal, Brüggen). In het noordoosten wordt een groot verkeersknooppunt aangelegd voor de aansluiting van de A73 en de (nieuwe) tweebaans-autoweg N280. Details daarover zijn helaas nog onbekend. Ten zuiden van dit knooppunt worden twee lokale wegen naar Maalbroek en Spik doorgesneden en gebundeld tot een nieuwe verbinding. Voor zover bekend zullen deze ingrepen drastische gevolgen hebben: het lijkt erop dat voor langzaam verkeer geen enkele kruisende verbinding is voorzien tussen de Rijksweg N271 en de nieuwe verbinding naar Maalbroek en Spik, een afstand van 2 kilometer. Roermond noord-oost heeft daardoor een zeer slechte verbinding met het oostelijke buitengebied en met de kern Boukoul. Zeer opmerkelijk is bovendien de betere ontsluiting voor autoverkeer, dat met de N280-Oost een exclusieve kruising over de A73 zal krijgen. De nieuwe verbinding naar Maalbroek en Spik is op zichzelf ook een achteruitgang ten opzichte van de huidige toestand, door een toename van de afstand met 700 à 800 meter en door grotere sociale onveiligheid vanwege het ontbreken van woningen langs de route. Verder zuidelijk wordt de weg naar Straat en Asenray doorgesneden voor auto’s, maar voor fietsers en voetgangers wordt een wat slingerende brug aangelegd. Nog verder naar het zuiden komt de aansluiting van de oost-tangent (N293), die zelf niet toegankelijk is voor fietsverkeer. Details zijn nog niet bekend, maar het lijkt er niet op dat bij die aansluiting doorsteken voor langzaam verkeer worden aangelegd. Aldus leidt de aanleg van de A73 er toe dat aan de oostelijke rand van Roermond de reeds aanwezige barrièrewerking wordt versterkt door verdere toename van de maaswijdte en sociaal onveiligere verbindingen. Daarnaast wordt de kwaliteit van het gebied en achterland bedreigd door de gevolgen van de aan de A73 gekoppelde N280 en N293. Aan de zuidrand van Roermond kruist het tracé van de A73 een aantal woonstraten en verbindingen naar het industriegebied en de forensenplaatsen als Melick, Herkenbosch en St. Odiliënberg. Omdat de A73 hier in een tunnelbak ligt, blijven al deze belangrijke verbindingen gehandhaafd. Pas ten zuiden van de bebouwde kom, treedt de weg weer aan de oppervlakte. Van Roermond tot Echt Ten zuiden van Roermond liggen de Rijksweg en spoorlijn Roermond-Maastricht dicht bij elkaar, maar de oude lokale wegenstructuur met een fijne maaswijdte is desondanks nu nog 7

2003/2004


grotendeels intact. De grootste afstand tussen de 10 bestaande kruisingen is een ruime kilometer, maar meestal is het minder. Er liggen 9 overwegen en een klein tunneltje in dit gebied (tot aan St. Joost bij Echt). De A73 komt ten zuiden van de Roer vanuit de tunnel op maaiveld. De aantrekkelijke Leropperweg krijgt een 350 meter lange slinger om de tunnelmond. Dit is geen aangename oplossing voor het langzaam verkeer, zoals bijvoorbeeld de wandelaars van het Pieterpad. Ten zuiden van de Leropperweg verdwijnen in totaal 5 oost-westverbindingen. Aanvankelijk zou daardoor tussen de Leropperweg en de Bergerweg bij Linne een groot hiaat ontstaan van ongeveer 3,5 kilometer. Het vervallen van de verbinding tussen het oostelijke gebied (Linnerveld) en de Maasoevers, in het bijzonder de ‘groene’ route naar de populaire stuwbrug bij Linne, zou een betreurenswaardig verlies voor recreatief-toeristisch fietsverkeer zijn. Pijnlijk was het plan om het fietstunneltje bij de chemische fabriek om te bouwen tot een voor mensen verboden faunapassage. De Fietsersbond afdeling Midden-Limburg is echter met het idee gekomen om bij de aansluiting ter hoogte van de Scheepersweg (Merum) een doorsteek voor fietsers te maken. Dat is een goede oplossing want de Scheepersweg is een fietsroute en de doorsteek ligt halverwege het grote hiaat. Het teruggaan naar 1 kruising per kern en de verminderde aantrekkelijkheid in de directe omgeving door de A73 betekent wel dat het maken van korte rondwandelingen (ommetjes) door de bewoners van de kernen in het gebied (Merum, Linne) voorbij zal zijn. Voor het Linnerveld valt overigens op dat een aantal, met name onverharde, weggetjes in de toekomst dood loopt op de A73. Gedeeltelijk komen er ook parallelweggetjes, kennelijk met het doel een alternatieve kruising of een perceel bereikbaar te maken. Deze chaotische structuur wordt niet fundamenteel aangepast aan de wensen van fietsers en wandelaars. Zij zouden er baat bij hebben als de wegen een radiale structuur, ditmaal gericht op de kruisingen van de A73, zouden behouden. De wegen die St. Odiliënberg en Montfort ontsluiten blijven in stand. Te verwachten valt dat ze onveiliger worden door toenemend autoverkeer tengevolge van de beperking van het aantal verbindingen en de aanzuigende werking van de autosnelweg. Duidelijk kwaliteitsverlies voor langzaam verkeer doet zich nog voor bij de verbinding van Maasbracht en de recreatieve routes langs de Maas bij Brachterbeek met de meer oostelijke gelegen bossen en routes: een pad naar kasteel Rozendaal wordt doorgesneden en de enig overgebleven verbinding maakt een grote lus langs de autosnelweg. Van de aansluiting van A73 op de Rijksweg (N271), kan een optelsom van negatieve gevolgen voor het langzaam verkeer gemaakt worden. De bestaande situatie met de A2 en de wegen er naar toe, vormt echter ook al een barrière voor de meest logische fietsverplaatsingen door dit gebied (interlokaal verkeer tussen Maasbracht en Echt/Sint Joost). Nabij de aansluiting van de A73 met de A2 valt op dat er veel restgebieden zijn evenals enkele wegvakken die hun functie hebben verloren. Ook hier is een ruimtelijke herinrichting gewenst. De gemeente Echt en de Provincie zoeken al naar een geschikt bedrijventerrein. Het valt te hopen dat het daar niet bij blijft en dat ook de kans wordt gegrepen om de fietsroutestructuur te completeren. Uit deze beschrijvingen blijkt dat het tracé en de kruisingen van de A73 een grote invloed op langzaam verkeer hebben. De A73 is bij de meeste kernen, zowel dorpen als steden, een barrière voor het bereiken van het buitengebied door de bewoners (zie ook bijlage 2). Met name autoluwe verbindingen vervallen helaas. De recreatieve aantrekkelijkheid van de woonomgeving gaat er daardoor op achteruit, de wandelmogelijkheden nog meer dan de fietsmogelijkheden. In de gemeente Venlo veroorzaakt de A73 bovendien een ruimtelijke barrière tussen de deelgemeenten die onlangs bestuurlijk juist zijn samengevoegd tot de gemeente Venlo. In Roermond zijn de verbindingen naar het oosten opvallend slecht, wat zowel van betekenis is voor de toegang tot het buitengebied als voor de verbindingen met Boukoul en de kleine buurtschappen aan de stadsrand. Ook wordt de bestaande barrière voor fietsverkeer tussen St. Joost en Maasbracht vergroot. De meeste interlokale verbindingen blijven echter redelijk in stand. Enkele (formele) landelijke en regionale fietsen 8

2003/2004


wandelroutes moeten worden aangepast, maar het is met de huidige plannen voor de A73 niet mogelijk dezelfde kwaliteit terug te krijgen.

9

2003/2004


5. Mitigerende maatregelen voor de natuur en recreatie De doelstellingen om natuur te ontsnipperen en barrières voor recreanten in het buitengebied op te lossen, lijken veel op elkaar. Volgens het Structuurschema Groene Ruimte (1993) moeten voor schade aan de zowel de natuur- als de recreatiefunctie mitigerende en zo nodig compenserende maatregelen moet worden getroffen. Bij de A73 was natuurcompensatie een heel belangrijk thema, maar de recreatiefunctie niet. Dat heeft veel te maken met de sterke wettelijke bescherming van natuur, die uiteindelijk is gebaseerd op Europese wetgeving. Voor de aanleg van een weg moeten ontheffingen in het kader van de Flora- en Faunawet (voorheen Natuurbeschermingswet) worden aangevraagd. Dit is bij de A73 voor verschillende wegvakken apart gebeurd. Voor het verlenen van die ontheffingen eist het Ministerie van LNV flinke compenserende maatregelen waaronder ecologische verbindingen. De plaatsen van de ecoverbindingszones zijn vastgelegd in het Natuurbeleidsplan van het rijk. Bij de A73 gaat het vooral om waterlopen tussen de steilrand en de Maas. Waar de weg een ecoverbindingszone kruist, moeten ecopassages worden aangelegd. Bij de A73 gaat het om de volgende ecopassages: • Aalsbeek, Schellekensbeek: (voorziening onbekend) • Beeselsbroek/kasteel Waterloo: 50 meter breed ecoduct • Swalmen/Beesel: wildviaduct (moet nog worden ingepland) • Swalmen: 2x40 meter brede doorgang onder brug, aan weerszijden van de Swalm • Leigraaf: 10 meter brede reepassage • Leigraaf: 4/5 meter brede natuurtunnel voor kleine dieren • Maasnielderbeek: 4/5 meter brede natuurtunnel voor kleine dieren • Roer: de A73 gaat in een tunnel • Trafostation Linne: 10 meter brede reepassage (waarvoor een fietstunnel onder de spoorlijn wordt opgeheven) • Vlootbeek: 10 meter brede reepassage

Deze investeringen worden geheel betaald uit het projectbudget. De totale investeringen voor mitigerende maatregelen, natuurcompensatie en landschappelijke inpassing zijn ongeveer 60 miljoen euro, dat is 10% van het totale budget voor de A73. Het Ministerie van LNV draagt niet bij omdat het compensatie is voor schade die de initiatiefnemers veroorzaken. Het zou mooi zijn als de investeringen meerdere doelen kunnen dienen, met name door recreatief medegebruik van de grote ecopassages. Op één uitzondering na zijn de ecopassages bij de A73 niet voor recreanten toegankelijk, ondanks diverse gemeentelijke verzoeken daartoe. De Dienst LNV directie Zuid gaat niet akkoord met medegebruik, om de natuurbelangen niet te schaden. De uitzondering is onder de brug bij Swalmen: hier moet echter een fysieke scheiding worden aangebracht tussen het pad voor fietsers/wandelaars en de 40 meter brede faunapassage. Ontsnippering geldt kennelijk tot op heden voor de fauna exclusief de mens als wandelaar en fietser. Dat leidt tot doorbreking van recreatieve uitvalsroutes en, soms cultuurhistorisch belangrijke, wegenstructuren. Veel kernen worden afgesloten van hun natuurlijke omgeving en verliezen daardoor aan leefbaarheid. De initiatiefnemers voor de A73 zouden daarom alsnog, samen met andere partijen, moeten kijken naar verzachtende en compenserende maatregelen voor de recreatiemogelijkheden van de bewoners in het algemeen en van fietsers, wandelaars en ruiters in het bijzonder. Bijlage 3 bevat een lijst met concrete voorstellen.

10

2003/2004


6. Financiële aspecten Tracébesluiten worden gedetailleerd uitgevoerd, zodat de bestemmingsplanprocedures daarop gebaseerd kunnen worden en er een redelijk precieze kostenraming kan worden gemaakt. De kostenraming voor de A73, A74 en enkele andere, minder grote wegenprojecten samen is 750 miljoen euro. Het budget voor de wegen is taakstellend, dat betekent dat het Ministerie van V&W tijdens de uitvoering geen extra investeringen wil doen. Als regionale actoren toch nog aanvullende wensen hebben ten opzichte van in het bestek, wordt gesteld dat zij het zelf moeten betalen. Wel wordt binnen het taakstellend budget een marge van 10% aangehouden, waardoor bij de latere uitwerking nog andere voorzieningen kunnen worden meegenomen. Toch draagt het Ministerie doorgaans meer geld bij in geval van tekorten die ontstaan door ‘scopewijzigingen’ (t.g.v. nieuwe ontwikkelingen). Andere tekorten worden in eerste instantie op technische onderdelen opgelost.

11

2003/2004


7. De actoren en belangengroeperingen tijdens het planproces Het Ministerie van V&W/Rijkswaterstaat Er is een projectbureau opgericht, waarin de provincie Limburg participeert. Het projectbureau pakt een aantal samenhangende grote wegenbouwprojecten aan, waarvan de aanleg van de A73 de grootste is. Er is een voorlichtingsbureau en een uitgebreide website, waarop onder meer de gehele nieuwe structuur te zien is aan de hand van ingetekende luchtfoto’s en informatieteksten over de stand van zaken. Ook wordt er informatieperiodiek verspreid (ViaLimburg). Rijkswaterstaat werkt primair voor belangen op nationaal niveau. Dat kan verklaren dat Rijkswaterstaat niet zo’n intensieve communicatie heeft met ‘burgers’, maar vooral aan voorlichting doet. De burgers hebben primair de bij het proces betrokken gemeenten als communicatiepartner. Het Ministerie van LNV In de nota ‘Mensen voor natuur, natuur voor mensen’ formuleert het Ministerie het streven naar recreatieve toegankelijkheid van bos en natuur en naar verbrede plattelandsontwikkeling. Bij de A73 is LNV sterk betrokken vanwege de noodzakelijke natuurcompensatie. De Dienst Landelijk Gebied is belast met aankoop, inrichtings- en beheersplannen voor natuurcompensatiegebieden. Afgaande op de resultaten is de inspanning voor de recreatie, een van de andere beleidsverantwoordelijkheden van het ministerie, veel kleiner. De provincie De provincie Limburg heeft een groot aandeel genomen bij de ontwikkeling van het project. De inzet op bestuurlijk niveau (Vestjens, Van Voorst tot Voorst) was groot. De provincie heeft sterk gelobbyd in Den Haag zowel om de verbinding snel te krijgen als voor het tracé op de oostoever. De provincie heeft ervoor gezorgd dat werkgevers en gemeenten 49 miljoen gulden bijdragen aan de A73 en twee kortere nieuwe wegen. De financiële bijdrage van de provincie is met 77,8 miljoen gulden aanzienlijk. Gedeputeerde Vestjens geeft samen met de top van Rijkswaterstaat leiding aan het project. Ook heeft de provincie een aandeel genomen in het projectbureau. Een belangrijk middel om alle partijen te laten meewerken aan het doel (de aanleg van nieuwe infrastructuur) is het in een vroeg stadium sluiten van bestuursovereenkomsten met Rijk en gemeenten. Vanaf dat moment zijn de andere overheden ook probleemeigenaar. Deputé Vestjens stelt “Als Provincie streven wij altijd naar win-winsituaties voor alle betrokkenen” (Provincie Nieuws, februari 2003). In de omgeving van de A73 verliezen fietsers en wandelaars echter eerder dan dat ze iets winnen. Toch heeft de provincie voor deze regio ook de doelstelling om het toerisme en de recreatie te bevorderen (Provinciaal Omgevingsplan Limburg). Middelen daarvoor zijn tot op heden bij de wegenprojecten niet gebruikt. Voor het aanpassen van de bewegwijzering uit het projectbudget is een schaderegeling van toepassing. In de toekomst worden de formele recreatieve routes opgenomen in het Geografisch Informatiesysteem, om planologische bescherming mogelijk te maken. Informele routes zullen deze bescherming blijven ontberen. De gemeenten De A73 doorkruist de gemeentes Venlo, Beesel, Swalmen, Roermond, Ambt Montfort, Maasbracht en Echt. Gemeenten hebben vaak belangen bij de aanleg van de A73, maar ondervinden naast de kansen ook grote bedreigingen. De debatten met Rijkswaterstaat en de Provincie zijn naar het schijnt dan ook soms heftig. De macht van de gemeenten berust op de noodzaak om bestemmingsplannen te wijzigen voor de uitvoering van het project. Zij hebben weliswaar de plicht om mee te werken, maar kunnen vertragend werken. Bij de A73 duurden de bestemmingsplanprocedures 7/8 jaar en desondanks was door onverwachte ontwikkelingen soms een Artikel 19 procedure nodig.

12

2003/2004


De gemeenten kunnen daardoor voorafgaand aan de vaststelling van het tracé sturend werken op de keuze van varianten en bijkomende voorzieningen (bijvoorbeeld voor fietsers). Deze onderhandelingen kunnen er bijvoorbeeld toe leiden dat fietsbruggen in het tracébesluit worden opgenomen, wat betekent dat ze onder de projectbegroting vallen. De gemeenten in het plangebied hebben zich moeten committeren om mee te betalen aan het project, als onderdeel van de lobby om het rijk tot aanleg over te halen. Zij kunnen daar moeilijk onderuit, want zij hebben de initiatiefnemers (provincie en rijk) nodig bij allerlei andere belangen. Kamer van Koophandel/Bedrijfsleven De Kamers van Koophandel staan er om bekend dat ze (auto)bereikbaarheid en wegen regelmatig op de bestuurlijke agenda plaatsen. De voorzitter van de Kamer in Noord-Limburg is zo enthousiast over door de Limburg-lobby voor de A73 toegepaste guerrillatactiek, dat hij dat ook voor andere economische projecten wil kunnen toepassen. Het bedrijfsleven ondersteunt het project door een eigen bijdrage aan de voorfinanciering. VVV De directeur van de VVV Noord- en Midden Limburg heeft de betrokken overheden in algemene termen gewezen op aantasting van recreatieve routes door de diverse wegenbouwplannen en pleit ervoor om meer rekening te houden met toerisme en recreatie. De brief is echter pas verstuurd nadat de eerste schop de grond in ging. Regio Noord- en Midden Limburg Dit samenwerkingsverband heeft de knooppuntenroutes in het gebied aangelegd en is verantwoordelijk voor het onderhoud ervan. De Regio heeft zelf niet deelgenomen aan het planvormingsproces. Medio januari, twee weken na de eerste spade, moet nog begonnen worden met nadenken over de gevolgen voor de routes tijdens de aanleg van de weg en voor de tracés van de routes en de aanpassingen van bebording als de weg klaar is. Natuur- en milieuorganisaties Deze hebben een sterk stempel gedrukt op de discussie over de weg. Zij hebben natuurbelangen en de tracékeuze jarenlang tot de belangrijkste thema’s gemaakt. Onbekend is of ze de belangen van langzaam verkeer behartigen nadat de tracékeuze definitief voor de oostoever werd. De Milieufederatie Limburg, die de organisaties in deze fase coördineert, heeft niet op onze oproep voor informatie gereageerd. Fietsersbondafdelingen Afdeling Midden-Limburg heeft vooral informeel overleg met de gemeente. Zij hebben zelf niet aan procedures voor de grote projecten meegedaan, behalve bij een inhoudelijke inbreng bij twee inspraakavonden. Een moeilijkheid is de onduidelijkheid en onzekerheid van plannen in de vroege fase. Zij hebben een mooi succes gehaald: Bij de Scheepersweg hebben ze geattendeerd op de mogelijkheid voor een fietsdoorsteek naar Linnerveld. Deze nieuwe verbinding zal ook worden aangelegd. Ook besteden ze aandacht aan de herinrichting van de (oude) Rijksweg en aan andere lokale wensen nabij de autosnelweg. Ook afdeling Venlo heeft aandachtpunten via de gemeente ingebracht. Er is wel geprobeerd toegang bij Rijkswaterstaat te krijgen, maar dat vlotte niet. Een discussie over nut en noodzaak is door de gemeente meteen afgedaan met de stelling dat de A73 nodig is om bij lokale wegen meer ruimte te scheppen voor fietsers.

13

2003/2004


Conclusies • •

• •

•

•

• • •

De A73 heeft binnen en buiten de bebouwde kom barrièrewerking ten aanzien van langzaam verkeer. De aanleg van de A73 heeft als concrete gevolgen voor het langzaam verkeer: o vergroting van de verplaatsingsafstand doordat met de beperking van het aantal kruisingen rechtstreekse verbindingen vervallen, o minder comfort door omrijden en hellingen bij de resterende kruisingen, o minder aantrekkelijke routes door het vervallen van autoluwe verbindingen, de bundeling van verkeer op een beperkter aantal en daardoor drukkere wegen, of door simpelweg de nabijheid van de autosnelweg, o sociaal onveiliger routes omdat oude verbindingen met lintbebouwing vervallen en de nieuwe routes uitsluitend een verkeersfunctie zonder bebouwing hebben en in enkele gevallen omdat tunnels zijn toegepast, o aantasting van de logica en samenhang van de lokale verbindingenstructuur omdat kruisingen niet meer in de lijn van de route liggen, omdat er allerlei slingerende bewegingen of omwegen moeten worden gemaakt, of omdat radiale verbindingen onverwacht doodlopen of in de verkeerde richting ombuigen. Wandelaars hebben nog in veel sterkere mate dan fietsers last van de barrièrevorming. Vaak verdwijnt de mogelijkheid om korte rondwandelingen vanuit de woning te maken, omdat er daarvoor te weinig verbindingen naar het buitengebied overblijven. Het handhaven van met name de drukste verbindingen betekent dat vooral de recreatieve kwaliteit van het netwerk wordt aangetast: dit kan tot gevolg hebben dat de inwoners minder gaan fietsen of wandelen, of dat zij zich vaker met de auto naar een aantrekkelijker recreatiegebied zullen verplaatsen. Het beperkte aantal kruisingen verkleint de kansen voor de realisatie van een eigen netwerk voor langzaam verkeer. Alleen in Roermond, Venlo en in Swalmen wordt in zeer beperkte mate rekening gehouden met de behoefte van fietsers aan een eigen, fijnmazig netwerk. De lokale wegenstructuur wordt meestal niet fundamenteel aangepast. Door een nauwe projectbegrenzing beperken de maatregelen zich tot de zone dicht bij de autosnelweg. Een integrale aanpassingsverkaveling op basis van de landinrichtingswet kan tot betere resultaten leiden. Het vrijwel ontbreken van mitigerende en compenserende maatregelen voor de schade aan de recreatiefunctie staat in schril contrast met de maatregelen ter beperking van de schade die de natuur wordt toegebracht. Gecombineerde maatregelen voor natuurontsnippering en de ontwikkeling van recreatieve netwerken zijn nauwelijks tot stand gekomen. Fietsersbondafdelingen hebben tijdens de ontwerpfase waardevolle voorstellen gedaan ten gunste van fietsers. Recreatieve taakorganisaties hebben zich daarentegen beperkt tot symbolische actie. Of natuur- en milieuorganisaties zich hebben ingezet voor belangen van fietsers en wandelaars is onduidelijk.

14

2003/2004


Bijlage 1: Compleet overzicht van alle kruisingen met fietsbare wegen in de oude en de nieuwe situatie Plaats Tegelen, oostoever Zuiderbrug

Oude situatie Pad langs hoogwaterkering

M

Nieuwe situatie Geen wijziging

M

Tegelen, Venloseweg

Tegelen, Hulsterweg

Interlokale verbindingsweg

M

Onder viaduct in A73

M

Lokale weg tussen Tegelen en Venlo Tot enkele jaren geleden lokale weg tussen Tegelen en Venlo, nu fietspad met tunnel Weg met kassen Weg met kassen Weg met kassen Weg met kassen Interlokale ontsluitingsweg Restant oude weg in groene zone

M

Doorgesneden

-

M

Fietstunnel

T

M M M M M

Doorgesneden Doorgesneden Doorgesneden Doorgesneden Over verdiepte A73

M

M

Doorgesneden

Interwijkverbinding Autovrij, onverhard weggetje door groene zone Tegelen, Windhond Rustige lokale weg naar sportvelden Tegelen, BakenboswegLokaal weggetje, Leemhorsterweg deels laan, met gelijkvloerse kruising op Streekweg Tegelen, Leemhorsterweg Lokaal weggetje

M M

Over verdiepte A73 Verdwijnt ‘onder’ het tracé

M -

M

Verliest doorgaande functie Verliest doorgaande functie

M M

Wordt recreatief gebruikt

M

Doorgesneden

-

Aantrekkelijke verbinding tussen Tegelen en oostelijk buitengebied

Belfeld, Rietweg

Radiaal gericht weggetje vanuit Belfeld

M

-

Belfeld, Venweg

Lokaal weggetje met M gelijkvloers kruispunt

Doorsneden, aanleg parallelweg aan oostzijde A73, geen functie meer voor LV Doorgesneden, vervangend viaduct en nieuwe ontsluitingsweg

Belfeld, Leigraafweg

Autoluw M parallelweggetje Reuver-Tegelen Lokaal weggetje met M

Doorgesneden door talud van bovengenoemde (nieuwe) aansluiting Doorgesneden, aanleg

-

Tegelen, Geldersebaan

Tegelen, Plataanstraat Tegelen, Broekveldweg Tegelen, Broekzijweg Tegelen, Julianastraat Tegelen, Kaldenkerkerweg Tegelen, naamloos weggetje in het verlengde van de Reigerstaat Tegelen, Glazenapstraat Tegelen, Glazenapveldweg

Belfeld, Maalbekerweg

M

V

-

Bijzonderheden IS10 Recreatieve verbinding tussen Venlo centrum en (na afwerking) Steyl, maar fietsen (vooralsnog) verboden Knp 10-5 (!) Drukke verkeersweg met veel oponthoud door verkeerslichten

Knooppunt A73/A74 Knooppunt A73/A74 Knp 69-14

Veel gebruikt als groene verbinding Steyl-Op de Heide Aantrekkelijke route

Knp 69-72 Wordt route met fietspad, hoge omrijdfactor en lage aantrekkelijkheid (verkeersfunctie) Autoluwe NZ verbinding Directe verbinding

15

2003/2004


gelijkvloers kruispunt, Belfeld, Broekstraat Belfeld, Bolenbergweg Reuver, Hoverheideweg Reuver, De Beuckelen Reuver, Krommenhoek Reuver, Keulseweg

Reuver, Broeklaan Reuver, Bergerhofweg Reuver Beesel, Muiterdijk Beesel, (oude) Rijksweg Beesel, Bussereindseweg

Beesel, Waterloseweg

Beesel Beesel/Swalmen, Grensweg Swalmen, Turfheide

Swalmen,

Swalmen, Schoolbroek

Swalmen, bij Hawinkel Swalmen, Beeselseweg Kern Swalmen, Middelhoven Swalmen, onder spoorviaduct Swalmen, Schroefstraat

parallelweggetje aan oostzijde

Viaduct in snelweg met open afritten Lokale weg Lokaal weggetje in buitengebied

M

M

M M

Aansluitingen vervallen, lokale verbinding blijft Doorgesneden Krijgt viaduct

Lokaal weggetje Halfverhard weggetje Verbinding met groot bosgebied Duitsland, gaat onder verhoogde autoweg door Lokale weg

M M

Doorgesneden Doorgesneden

-

M

Situatie blijft vrijwel gelijk (langere onderdoorgang)

M

M

-

Lokale weg Onverharde landbouwweg Lokale weg naar landbouwgebied Doorgaande weg

M M

Grotendeels bebouwde verbinding van Beesel met (oude) Rijksweg Landelijk weggetje, met overweg

M

Doorgesneden, parallelweg naar Bergerhofweg Krijgt viaduct Was reeds of wordt doorgesneden Was reeds of wordt doorgesneden Gaat met viaduct over A73 Doorgesneden bij A73, aanleg viaduct elders, overweg blijft, 900 meter nieuwe verkeerswegen met fietspaden Doorgesneden en overweg opgeheven

Doorsteekje, onverhard, met overweg Onverharde weggetje met overweg Weggetje (deels laantje) met aansluiting op Rijksweg -

M

Doorgesneden en overweg opgeheven

-

M


-

M


-

V

Landelijke verbinding richting Beesel en Maas, met overweg Doorsteekje, huidige kruising onduidelijk Overweg Lokale weg met overweg aan zuidzijde station

M

Wandelpaadje

M

Landelijk weggetje,

M

Nieuwe kruising (viaduct over A73 en spoor) voor fietsers en voetgangers, richting van de westelijke hellingbaan ligt verkeerd Doorgesneden, alternatief ligt iets verder van de kern, 500 meter omfietsen Is reeds of wordt doorgesneden Blijft, A73 in tunnel Doorgesneden, overweg alleen toegankelijk bij calamiteiten, 700 meter omfietsen Wordt gehandhaafd onder nieuw viaduct Doorgesneden, alternatief via Asseltsestraat

M M

M

M M? M

V

tussen kern Belfeld, buitengebied en grote camping Knp 72-99 Rustiger oost-west alternatief voor de Keulseweg

Knp 99-98, LF33 Bos belangrijke recreatiebestemming op zondagen

V V V

-

Ingewikkelde situatie door bocht in A73 Wordt onaantrekkelijk gebied door verkeersfunctie Directe route tussen Beesel, kasteel Waterloo en het oostelijk buitengebied Particulier eigendom

Knp 91-97 Aantrekkelijke oostwestverbinding in buitengebied Compromis n.a.v. vervallen van zowel Turfheide als Schoolbroek?

-

M? -

Hoogte? Knp 88-91

M

IS10 Bij ecopassage Onderdeel doorgaande landelijke

-

16

2003/2004

Swalmen, Asseltsestraat


verbinding Boukoul, kasteel Hillenraedt, Wieler (Maasdal) Knp 87-88

Lokale verbindingsweg tussen Asselt en Swalmen, met overweg Landelijk weggetje met overweg

M

2 tunnels, onder A73 en spoorlijn

T

M

Doorgesneden

-

Boven Roermond, Oude Baan

Smal weggetje parallel aan (oude) Rijksweg

M

-

Boven Roermond, (oude) Rijksweg N271 Boven Roermond, bij Schaarbroek Roermond, Elmpterweg

Doorgaande weg

M

Doorgesneden, fietsers moeten nu langs het autoverkeer de (oude) Rijksweg Gaat met viaduct over A73 Doorgesneden

Onderdeel van landelijke verbinding Schaarbroek-Asselt Kaart ontbreekt

V

Kaart ontbreekt

Swalmen, Raayerluyckweg

Roermond, Laatweg Roermond, bij Oranjelaan

Roermond, bij Faunasingel

Onverhard weggetje M Belangrijke interlokale verbinding naar Duitsland Doorsteek vanuit Roermond richting Maalbroek Lokaal weggetje met bebouwing, naar Spik Maalbroek en Asenray Lokaal weggetje waarlangs boerderijen

M

M M

M

Aanpassing in kader N280 –oost, onderdoorgang A73 onbekend Doorgesneden, omweg via viaduct Oranjelaan (minimaal 700 meter) Viaduct, 800 meter omfietsen, geen bebouwing

Nog onbekend!

-

Omweg hangt samen met weg hierboven

V

Knp 83-86 PP

Viaduct voor langzaam verkeer, 150 meter om, geen bebouwing

V

Verbinding naar buurtschappen Straat, Asenray en buitengebied

Roermond, Onderste Schraagweg Roermond, Schraagweg Roermond, Kloosterweg

Onverhard weggetje M

Doorgesneden

-

Onverhard weggetje M Lokaal weggetje M

Doorgesneden Doorgesneden

-

Roermond, Koninginnelaan

-

Aansluiting op A73, met doorverbinding naar oosttangent

?

Roermond, Heidebaan

Verkeersluwe weg

M

M

Roermond, Keulsebaan

Belangrijke interlokale verbindingsweg Onbekend

M

Gehandhaafd, A73 in tunnel Gehandhaafd, A73 in tunnel

M

Verbinding, A73 in tunnel

M

Alternatieve verkeersluwe route naar Melick Schoolroute

M

Gehandhaafd, A73 in tunnel

M

M

Gehandhaafd, A73 in tunnel

M

Interlokale route

M

M

Weg van lokaal belang, interlokale fietsroute Doodlopende weg

M

Gehandhaafd, A73 in tunnel Gehandhaafd, A73 in tunnel Gehandhaafd, A73 in

M

Roermond, bij Piet Heinstraat Roermond, Dirksbergerweg Roermond, Jacob van Wassenaerstraat-St. Odgerusstraat Roermond, Karel Doormanstraat Roermond, Heinsbergerweg Roermond, Slousweg

M

LF 5 Besluit PS oosttangent in maart ’03 Fietsen verboden? Doorsteek mogelijk. Besluit PS oosttangent in maart ’03

M Mogelijk nieuw

M

17

2003/2004


Karakteristiek weggetje met overweg

Merum/Herten, Stekveldweg Merum/Herten, Veestraat

Onverhard weggetje M

Doorgesneden

-

Lokaal weggetje met M overweg -

Doorgesneden

-

Nieuwe doorsteek naar Linnerveld, gekoppeld aan aansluiting A73 Doorgesneden en alleen toegankelijk voor dieren

M

Dankzij FB afdeling Midden-Limburg!

-

Groene fietsroute die stuw en Linnerveld verbindt

M

Doorgesneden

-

M

Viaduct over A73 en mogelijk iets verschoven. Met overweg? Doorgesneden, aanleg parallelweg.

V

Merum, Scheepersweg Bij Solvay (gem. Roermond) Bovenste Boordweg? Linne, Verlengde Veestraat Linne, Grote Bergerweg

M

tunnel Krijgt een lus om de tunnelmond, 350 meter omfietsen

Ambt Montfort, Leropperweg

Gedeeltelijk verhard weggetje met tunnel onder spoor Smalle lokale weg met overweg Ontsluitingsweg voor St. Odiliënberg, met overweg Lokale weg, waarschijnlijk met overweg Ontsluitingsweg voor Montfort

T

Onverharde weg naar landgoed Rozendaal Landelijke weg vanuit Brachterbeek

M

Echt, Rijksweg

Doorgaande weg

M

Echt, Heiweg Cijfers kruisende verbindinge n

Viaduct 1 viaduct 1 tunnel 69 gelijkvloers 71 totaal

V

Linne, Montforterweg Ambt Montfort, Stationstraat Maasbracht, Rosendaalseweg Maasbracht, Heuvelstraat

M M

M

M

Knp 27-36

-

Onderdoorgang voor weg M en Vlootbeek, overweg blijft Doorgesneden, omrijden via ondergenoemd viaduct 550 meter omrijden op de V hellingbaan van een nieuw viaduct Doorgesneden, kleine omweg met viaduct waarbij aansluitingen A73, doorgaand karakter ontnomen Wordt verlengd 13 viaducten 2 tunnels 19 gelijkvloers 34 totaal

Knp 81-75, LF36 PP Utilitair en recreatief van belang

V

IS10 Wandel- en hippisch belang Knp 8-37 Enige aantrekkelijke verbinding tussen Maasbracht en de bossen bij Montfort Utilitair

V

V: T: M:

Viaduct voor fietsers, waarbij grote infra op maaiveld ligt Tunnel voor fietsers (relatief smalle doorgang, meestal verdiept) Fietsers blijven op maaiveld: gelijkvloerse kruising, of verdiepte grote infra, of verhoogde infra met meer dan wegbrede doorgang Knp *-*: Onderdeel van de fietsroute tussen genoemde knooppunten LF*: Lange-afstandsfietsroutes, waarvan de LF 5 is bewegwijzerd IS*: Internationale wandelroute Maas-Swalm-Nette PP: Lange-afstands(wandel)route Pieterpad

18

2003/2004


Bijlage 2*: Gevolgen van aanleg van de A73 in uitloopgebieden van woonkernen Woonkern Venlo, Tegelen Tegelen

Uitloopgebied Jammerdaalsche Heide Op de Heide, Ravensheide,

Belfeld

Ravensheide

Camping de Eekhoorn Kaldenkirchen

Belfelt, Maasdal

Reuver

Brachterwald

Maasdal

Beesel, Swalmen Het Broek, landgoed Waterloo Swalmen

Maasdal, Swalmdal

Roermond Herten, Merum en Linne

Oostelijk buitengebied, Swalmdal, Luzenkamp, Meinweg Linnerheide, Roerdal, bos bij St. Odiliënberg

Maasbracht

Bossen bij Montfort

Gevolgen van doorsnijding Beperking toegankelijkheid vanuit de kernen. Wandelmogelijkheden vanuit Tegelen naar en in het oostelijk gelegen buitengebied vervallen: rondwandelingen zijn niet meer mogelijk, dwang tot gebruik drukke wegen en tot doorkruisen buitenwijken. Dat maakt wandelen vanuit centrum Tegelen onwaarschijnlijk. Als vorige. Belfeld komt recreatief gezien geïsoleerd te liggen. Voor het maken van rondwandelingen en rondlopende fietstochten zijn minimaal 2 voor langzaam verkeer geschikte kruisingen nodig. Uitloop gebied ten westen noorden en zuiden van de kern is smal beperkt van omvang en wordt doorsneden door spoorlijn waarvan het voortbestaan van de overwegen ter discussie staat. Directe verbindingen vervallen en/of verlies van aantrekkelijkheid. Aantrekkelijke recreatieve routes voor langzaam verkeer vervallen. Kleinschalige verbindingen met oostelijk buitengebied vervallen. Buitengebied tussen Reuver-Swalmen wordt gecompartimenteerd voor langzaam verkeer, overblijvende oost-westverbindingen zijn weinig geschikt voor wandelaars en fietsers Vanuit Swalmen verlies mogelijkheden voor het maken van rondwandelingen naar en in het westelijk uitloopgebied De toch al slechte stad-land relaties worden verder verslechterd. Relatie met buitengebied ten oosten van A73 en spoorlijn wordt verder verslechterd. Uitloop mogelijkheden voor wandelaars vanuit kernen verdwijnen. Recreatief aantrekkelijke relaties gaan verloren waardoor er voor Maasbracht weinig wandelgebied over blijft.

*Met dank aan ir. J.L.M. van der Voet van Wandelplatform LAW

19

2003/2004


Bijlage 3: Voorstellen voor verzachtende en compenserende maatregelen voor langzaam verkeer, met name voor fietsers Locatie Zone tussen Venlo en Tegelen

Tegelen, landgoed Holtmühle

Beesel, landgoed Waterloo

Gemeente Swalmen Roermond-oost, tussen Rijksweg N271 en viaduct nabij Oranjelaan Buitengebied Roermond-Oost Roermond-zuid Merum, Scheepersweg Linnerveld Linne-Solvay

Echt noord Algemeen

Maatregel De recreatieve route langs Maasoever ook inrichten voor fietsers. Zo mogelijk nog 1 kruisende verbinding erbij, halverwege de Venloseweg en fietstunnel Geldersebaan. De zone aan weerszijden van de A73 sociaal veilig inrichten. Een goede fietsverbinding langs de spoorlijn realiseren. Tenminste 1 directe verbinding naar het buitengebied ten oosten van het tracé aanleggen, eventueel gekoppeld aan de onderdoorgangen voor de beken. Dit is overigens conform een beleidswens voor de Stadsregio Venlo uit het POL (bij de beken ontwikkeling, dus niet opheffing!, van groen-recreatieve verbindingen tussen de stad en het buitengebied). Het landgoed moet vanuit het westen bereikbaar blijven voor langzaam verkeer door het openhouden van de Waterlose weg en bijbehorende overweg. De mogelijkheid om het landgoed te doorkruisen betekent dat langzaam verkeer een alternatief heeft voor de aansluiting bij de Bussereindseweg. Herstructurering paden/wegennetwerk. Benodigde ingrepen nog onbekend. In dit 2km lange stuk zijn voor langzaam verkeer nog 2 à 3(!) kruisingen van de A73 nodig om een goede stad-landverbinding te realiseren. Herstructurering lokale wegen nodig met als doel onder meer directe fietsverbindingen Boukoul-Roermond en radiale en concentrisch gerichte recreatieve routes. Verbinden van Lerop, Schöndeln en Hattem via landgoed Jongenhof en een bruggetje over de Roer Fietsdoorsteek naar Linnerveld bij aansluiting A73, conform mondelinge toezegging aan Fietsersbond afdeling Midden-Limburg Herstel radiale oriëntatie in plaats van aanleg parallelweggetjes Veelgebruikte fietsroute langs Maasoever (tussen knooppunten 36 en 92) tussen Linne en Herten doortrekken over het fabrieksterrein, zodat fietsers zoveel mogelijk buiten de invloedssfeer van de A73 blijven en de Rijksweg niet 2x hoeven oversteken. Aanleg comfortabele fietsverbinding van St. Joost naar Maasbracht via het viaduct bij de Heiweg (nabij Bosserhof). Vormt tevens een bijdrage aan de ontsluiting van het nieuwe bedrijventerrein (POL). Aanpassen borden, kaarten en brochures van alle getroffen formele routes.

POL: Provinciaal Omgevingsplan Limburg

20

Barrièrevorming bij autosnelweg A73 (Venlo-Echt)

Recommend Documents