nummer 3 · oktober 2015
Bank Wereld
Banken presenteren Vertrouwensmonitor De ontmoeting met Don Ginsel (Holland FinTech) en Menno van Leeuwen (ABN AMRO) MKB-top: samen de schouders onder mkb financiering
Samen werken aan een dienstbare sector Het versterken van het vertrouwen in de bankensector is een zaak van alle banken afzonderlijk en van het collectief, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Het verbeteren van hun dienstverlening is uiteraard een zaak van de banken zelf. Beide elementen (vertrouwen en dienstverlening) kwamen terug in de eerste Vertrouwensmonitor banken die wij op 28 september jongstleden presenteerden aan minister Dijsselbloem. Het vertrouwen in de bankensector is nog steeds laag, zo blijkt uit de meting onder consumenten in de monitor. Mensen vertrouwen hun eigen bank net iets meer dan de sector als geheel. Maar voor de hele sector is er werk aan de winkel. Er is waardering en er zijn verbeterpunten, vooral waar het gaat om de communicatie met de klant en hulp als er problemen zijn. Deze aandachtspunten (communicatie en hulp bieden) kwamen eerder ook aan de orde bij mkb-bedrijven die door economische tegenspoed bij hun bank in ‘bijzonder beheer’ terechtkomen. Bedrijven willen weten wat ze in dat geval van hun bank kunnen verwachten. De NVB en haar leden publiceerden daarom een handreiking met tien punten waarin dat wordt beschreven. U vindt deze op onze website. Het is van belang dat banken hun afwegingen goed uitleggen en klanten meenemen in de werkwijze van bijzonder beheer. Iedere bank zal vervolgens zelf laten zien hoe zij invulling geeft aan de tien punten. Ook de top voor de financiering van het mkb die wij op 21 september met de overheid en het bedrijfsleven organiseerden, was een goed voorbeeld van optreden vanuit de bankensector als ‘eenheid in verscheidenheid’. Gezamenlijk lanceerden we de Nationale Financieringswijzer die ondernemers de weg wijst naar de juiste financiering van hun ambities. Als dat een lening van een bank is – maar dat kan ook bijvoorbeeld crowdfunding of een kredietunie zijn – komt de bezoeker via de website Forward in financiering van de gezamenlijke banken uiteindelijk terecht bij een bank naar keuze. Zo werken we samen hard aan een betrouwbare, dienstverlenende en concurrerende bankensector. Feedback van stakeholders en uit de samenleving is daarbij meer dan welkom!
Colofon
Column Chris Buijink Voorzitter Nederlandse Vereniging van Banken @chrisbuijink
Redactieadres: Gustav Mahlerplein 29-35 1082 MS Amsterdam Postbus 7400, 1007JK Amsterdam 020 550 2888
[email protected] Eindredactie: Bart van Leeuwen en Sofia van de Ven Redactie: Ivo Bolluijt, Dominique d’Haens, Floris Mreijen, Hubert Schokker, Willem de Vocht, Simon Zwagemakers Fotografie: David van Dam, Hermien Lam, Marcel Molle, Norbert Waalboer Vormgeving: Gijs Sierman, Amsterdam Productie: Yardmen, Amsterdam
2
Bank | Wereld
ING hoofdkantoor in Amsterdam
Inhoud 2 Chris Buijink Column
14 Rik Grashoff, kamerlid GroenLinks Interview
4 Leren van social start-ups Innovatie
16 Robert Smelt, Private banker Theodoor Gilissen Bank Bankmedewerker
6 Mkb-top: samen de schouders onder mkb-financiering Uitgelicht 8
Don Ginsel Holland FinTech en Menno van Leeuwen ABN AMRO De ontmoeting
12 Uitreiking Vertrouwensmonitor Banken 2015 Dialoog 13 Nieuws uit Brussel en Den Haag Politiek nieuws
17 Nationale financieringswijzer voor mkb Project 17 Merel van Vroonhoven, voorzitter AFM Gastcolumn 18 Kort Korte nieuwsberichten 19 Ron Walkier, voorzitter bestuur NWB Bank Culturele tip 20 Bank in contact
3
Bank | Wereld
4
Foto: www.degroenemeisjes.nl
4
Bank | Wereld
5 Innovatie InspirACTIEgroep
Thomas Olivier Conciso
De InspirACTIEgroep heeft als doel om twee ‘werelden’ te versterken door ze met elkaar te verbinden. Dat zijn enerzijds de financiële sector en anderzijds de ‘wereld’ van de social enterprises (bedrijven met primair een maatschappelijke missie). Aan de hand van zes avondsessies gaan de deelnemers nieuwe inzichten opdoen door elkaar te helpen. Leiders uit de financiële sector kunnen volgens PetrosJan Damen – initiatiefnemer van de InspirACTIEgroep – veel leren van social entrepreneurs en vice versa.
Leren van
social
start-ups Financiële instellingen en social entrepreneurs kunnen van elkaar leren. Dat kan innovatie in de financiële sector een impuls geven en levert verrassende samenwerkingverbanden op.
Snel schakelen Technologische ontwikkelingen gaan sneller dan ooit. Willen banken en verzekeraars niet achterop raken, dan moeten ze flexibel zijn en tempo kunnen maken. Want technologiebedrijven als Google, Facebook en Apple ontwikkelen zich tot serieuze rivalen van financiële instellingen. Ze introduceren innovatieve diensten die concurreren met banken en verzekeraars. Zo kunnen Amerikaanse gebruikers van Facebook al betalen via de chatfunctie van de sociale netwerksite. Financiële instellingen kijken met interesse naar het tempo waarmee de deelnemende ondernemers groeien en innoveren. “Ze schakelen heel snel”, zegt Michiel van Helvert van Delta Lloyd. “Ze werken veel samen met andere bedrijven en proberen meerdere nieuwe ideeën tegelijkertijd uit. Daarbij is het uitgangspunt dat nieuwe ideeën niet direct geld hoeven op te leveren en mogen mislukken. Dat is ook niet erg, zolang een klein deel van al die ideeën wél slaagt. Dat is heel verfrissend.” Delta Lloyd wil de complete dienstverlening aan klanten digitaliseren. Daarbij gaat het concern heel planmatig te werk, vertelt Van Helvert. Dat heeft voordelen voor een financiële instelling die gebonden is aan strenge regels. Maar Van Helvert ziet ook nadelen. “Doordat er minder vrijheid is, is er ook minder ruimte voor creativiteit en innovatie. Bovendien gaat die planmatige aanpak soms ten koste van de snelheid. Wat start-ups in een paar maanden doen, kost ons jaren.” Vertrouwen Ook Bas Jan Warmelink van ING prijst de snelheid en flexibiliteit van de social entrepreneurs. ING kijkt op welke manier het elementen van de werkwijze van social entrepreneurs kan toepassen in de eigen organisatie. Warmelink: “We doen met een open blik mee aan de InspirACTIEgroep. Als je wilt innoveren moet je jezelf niet te veel inkaderen.” In maart kondigde ING een nieuwe strategie aan. Een deel van de bank wordt ingericht als flexibele organisatie om sneller te kunnen innoveren. Intussen werkt ING – net als de rest van de financiële sector – aan het herstel van vertrouwen. En ook op dat vlak levert de aanpak van social entrepreneurs inspiratie op, zegt Warmelink. Hij noemt het pop-up
restaurant Geef Café als voorbeeld. Klanten bepalen daar zelf hoeveel ze willen betalen voor hun eten en drinken. Warmelink: “Het draait echt om de klant. Geef Café krijgt het vertrouwen van het publiek doordat zij hun klanten het vertrouwen geven.” Samenwerking Deelnemer Otto Reuchlin wil samenwerken met grote bedrijven. Hij begon zijn administratiekantoor Peer om hoogopgeleiden met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan te helpen. De helft van de medewerkers heeft een arbeidsbeperking. “Ik wil dat iedereen kan meedoen aan de samenleving. Wie in Nederland geen werk heeft, staat buiten de samenleving. Dat is niet nodig. Peer bewijst dat mensen met een burn-out, psychische klachten of een handicap goede werknemers kunnen zijn.” Reuchlin spreekt van een gat in de markt. “Ieder bedrijf heeft een administratie en de overheid eist social return van bedrijven.” Die moeten bijvoorbeeld werknemers met een beperking aanstellen. Peer kan de administratie overnemen door mensen te detacheren of door vanuit het eigen kantoor administratie en belastingaangiften voor bedrijven te doen. Zo voldoen bedrijven aan de eisen voor social return en helpt Peer mensen met een arbeidshandicap aan werk. Dat kost volgens Reuchlin niets extra. “Wij leveren hoge kwaliteit tegen een concurrerende prijs.” Delta Lloyd bekijkt of het Peer kan gaan inschakelen. “We hebben regelmatig extra administratieve krachten nodig voor projecten”, zegt Van Helvert van Delta Lloyd. “Daar zitten volgens mij hele mooie klussen bij voor de medewerkers van Peer. We proberen Peer nu te koppelen aan een van onze voorkeursleveranciers, zodat we binnenkort hopelijk van hun diensten gebruik kunnen maken.”
5
Bank | Wereld
6
Mkb-top:
samen de schouders onder
mkb-financiering
Het mkb moet ruim baan krijgen om te kunnen ondernemen. Goede plannen moeten daarbij op passende financiering kunnen rekenen. Alle bij de financiering van het mkb betrokken partijen sloegen de handen ineen tijdens de mkb-top in Den Haag.
Nu de economie aantrekt mag een gebrek aan passende financiering voor het mkb geen groeibreker zijn, betoogde NVB-voorzitter Chris Buijink begin dit jaar. Bij die gelegenheid stelde hij een top in het vooruitzicht over de financiering van het midden- en kleinbedrijf. Op 21 september was het zover. Vertegenwoordigers van banken, aanbieders van alternatieve en aanvullende financieringsvormen, overheid én ondernemers stroomden samen in de Caballero Fabriek in Den Haag. Onderwerp: de financiering het mkb, nu en in de toekomst. De mkb-top is een initiatief van de NVB, MKB-Nederland, VNO-NCW en het ministerie van Economische Zaken. Dagvoorzitter Diana Matroos (BNR en RTL Z) liet een groot aantal initiatieven de revue passeren die bijdragen aan meer passende financiering voor het mkb. Van crowdfunding tot mkb-obligaties en van kredietunies tot de initiatieven van banken om ondernemers op maat te bedienen. Veel sprekers signaleerden dezelfde uitdaging: hoe het financieringsaanbod te matchen met de specifieke financieringsbehoefte van de ondernemer? Prikkelende stellingen NVB-voorzitter Chris Buijink liet weten dat banken daaraan hun bijdrage willen leveren. “De bank is vaak het eerste aanspreekpunt voor de ondernemer. Wij willen ondernemers meer gaan adviseren over verschillende financieringsvormen.” Bankkrediet en alternatieve vormen kunnen elkaar aanvullen en versterken. De Natio6
Bank | Wereld
Uitgelicht Edmond Stassen Teamleider Zakelijke Dienstverlening Simon Zwagemakers Adviseur Zakelijke Dienstverlening Thomas Olivier Conciso
Goed teken Job Swank, directeur Monetaire zaken en Financiële stabiliteit van De Nederlandsche Bank (DNB), schetste de ‘harde cijfers’ achter de financiering van het mkb. De kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf blijft nog achter bij de verbeterde conjuncturele vooruitzichten, stelde hij. “Een breder aanbod van financieringsvormen is dan ook welkom.” Swank waarschuwde dat het kleinbedrijf het nog altijd lastig heeft. “Kleine ondernemers geven aan dat ze moeite hebben om aan krediet te komen, mede doordat banken scherper op de risico’s letten en de financiële positie van een deel van het mkb is verzwakt.” Wel noemde hij het een goed teken dat het aantal kleine leningen weer toeneemt. Banken hebben ook minder probleemleningen en er worden minder kredietaanvragen afgewezen. Kredietverlening aan het mkb is een kernfunctie van de Nederlandse grootbanken. Zij hebben voor 136 miljard euro aan financiering uitstaan in het mkb, waarvan ongeveer 15 miljard euro aan kleine kredieten (tot 250.000 euro).
nale Financieringswijzer, die tijdens de top officieel werd gelanceerd, sluit daar naadloos bij aan. Deelnemers aan de top gingen met elkaar in debat aan de hand van prikkelende stellingen als ‘De huidige regelgeving zit passende financiering in de weg’ en ‘Niet de cijfers moeten centraal staan maar de ondernemer’. Opmerkelijk: een van de uitkomsten was dat een grote meerderheid van de deelnemers verwacht dat financiering voor het mkb in de toekomst makkelijker verkrijgbaar wordt terwijl onderzoek van TNS NIPO uitwees dat slechts 31 procent van de ondernemers hier zo over denkt.
Regie In de break-outsessies gingen de deelnemers in op actuele ontwikkelingen op het gebied van mkb-financiering, waaronder de rol van Europa, vernieuwende samenwerkingsvormen, gestapeld financieren en FinTech. Veel deelnemers benadrukten dat de aanbieders van financiering, zowel banken als aanbieders van alternatieve vormen van financiering, actief naar elkaar moeten verwijzen. “Weten we van elkaar wat we te bieden hebben? Want alleen dan kunnen we ondernemers verder helpen wanneer één partij niet in de volledige financieringsbehoefte kan voorzien”, aldus een van hen. Maar wie voert dan de regie bij dit zogenoemde gestapelde financieren? Ondernemers kunnen zich laten bijstaan door hun accountant of adviseur. Maar ook de bank, die vaak in verbinding staat met andere relevante partijen, kan bij uitstek geschikt zijn om die rol op zich te nemen. Uit onderzoek dat de NVB heeft laten uitvoeren door TNS NIPO blijkt dat mkb-ondernemers dat ook van hun bank verwachten.
Uitgelezen moment Minister Henk Kamp (Economische Zaken) stelde dat de top op een uitgelezen moment komt. “Samenwerking tussen partijen op de financieringsmarkt is van groot belang nu ondernemers weer denken aan uitbreiden en groeien. Mkb-bedrijven zorgen voor innovatie, productiviteit en 70 procent van onze banen. Zij moeten de ruimte krijgen om te ondernemen. En daarvoor is financiering nodig.” Volgens de minister is de markt voor mkb-financiering door de crisis structureel veranderd. “De tijd dat een ondernemer een bank inliep met een idee en eruit kwam met een lening, is echt voorbij.” Het kabinet zet daarom in op het ontwikkelen van de markt voor eigen vermogen en het verbreden van het financieringsaanbod voor het mkb. 7
Bank | Wereld
De ontmoeting met
Don Ginsel en
Menno
van Leeuwen
8
Bank | Wereld
De ontmoeting Floris Mreijen Bestuurssecretaris Thomas Olivier Conciso
Don Ginsel (Holland FinTech) en Menno van Leeuwen (ABN AMRO) over de kansen voor de financiële sector. “Fintech is een gereedschapskist voor het creëren van betere financiële oplossingen.”
Een nieuwe generatie ondernemers zet technologie in om de financiële wereld te verbeteren. Ze zijn flexibel, maken maximaal gebruik van de mogelijkheden om digitale gegevens uit te wisselen en ontwikkelen vernieuwende toepassingen. Deze jonge bedrijven verwierven de afgelopen jaren bekendheid onder de noemer fintech-start-ups. Fintech nam een vlucht na het uitbreken van de kredietcrisis, vertelt Don Ginsel, oprichter en CEO van Holland FinTech; een platform dat fintech in Nederland op de kaart wil zetten (zie kader). “Tijdens de crisis verloren veel werknemers uit de financiële sector hun baan. Een deel van hen ging aan de slag met technologie. Vaak bundelden ze hun krachten met IT’ers en andere whizzkids.” De eerste golf fintech-start-ups – kort voor financial technology – werd gekenmerkt door een enorme drive om de financiële sector met nieuwe technologie te ontwrichten. Denk bijvoorbeeld aan peer-to-peer lending: via internet kunnen consumenten en bedrijven rechtstreeks geld van elkaar lenen. Tussenkomst van een traditionele bank of een andere kredietverstrekker is niet meer nodig.
voor in
Marktplaats
FinTech
Nederland
Explosief De investeringen in fintech-bedrijven groeien de laatste jaren explosief. Volgens citymarketingbureau London & Partners is de totale investering in de in Londen gevestigde fintechs op dit moment circa 496 miljoen euro. Dat is ruim boven het totaal van 2014 (436 miljoen euro). Maar in continentaal Europa bleven de investeringen in fintech achter, constateerde Ginsel. “Toen er in steden als Londen, San Francisco en New York al volop werd geïnvesteerd in fintech, had in Nederland nog vrijwel niemand van het begrip gehoord.” Dat moest veranderen, vond hij, want fintech-start-ups kunnen bijdragen aan een efficiënte en innovatieve financiële sector met betere producten. Marktplaats Daarom richtte Ginsel in mei vorig jaar Holland FinTech op. “Zie ons als een grote marktplaats voor fintech. We delen kennis en brengen traditionele financiële dienstverleners, veelbelovende fintech-start-ups en andere partijen bij elkaar.” Holland FinTech telt nu bijna 90 deelnemers; start-ups, maar ook consultants, de grootbanken ABN AMRO, ING en Rabobank, en technologiebedrijven als IBM. ABN AMRO raakte tijdens de oprichtingsfase betrokken bij Holland FinTech. Menno van Leeuwen, manager in het Innovation Centre van ABN AMRO, zag de potentie van fintech ruim anderhalf jaar geleden in Londen. Hij kwam in contact met Ginsel, die toen bezig was met Holland FinTech. Holland FinTech is nu samen met enkele fintech-start-ups 9
gehuisvest in het voormalig kantoor van ABN AMRO aan het Muntplein in Amsterdam, dat in samenwerking met The Startup Orgy (TSO) is omgetoverd tot co-working space. Van Leeuwen en Ginsel hebben de ambitie om Nederland uit te laten groeien tot een nieuw fintech-centrum. Volgens Van Leeuwen is Nederland bij uitstek geschikt als testmarkt voor innovaties. “We zijn een overzichtelijk land met een grote financiële sector waar bedrijven en consumenten openstaan voor het gebruik van nieuwe technologie; de adoptiegraad is hoog.” Hoger niveau Van Leeuwen gelooft niet dat fintech-start-ups primair een bedreiging zijn voor de financiële sector. Samenwerken is volgens hem de sleutel tot succes. “We kunnen het beste van twee werelden combineren. Banken hebben veel klanten en een groot distributienetwerk. Start-ups zijn flexibel, ze weten wat er technisch mogelijk is en zijn in staat nieuwe producten snel te testen en op de markt te brengen.” Dat ook grote spelers als Apple, Google en Microsoft innovatieve financiële diensten op de markt brengen, benadrukt volgens Van Leeuwen dat fintech de toekomst heeft. “Het tilt fintech naar een hoger niveau en kan nieuwe samenwerkingsverbanden opleveren. Introduceert zo’n partij een nieuwe betaalmethode, dan willen ze vooralsnog graag dat banken en creditcardmaatschappijen meedoen.”
Bank | Wereld
Don Ginsel
Het bedrijf Holland FinTech
Don Ginsel is oprichter en CEO van Holland FinTech. Hij kent de technische en de financiële wereld. Ginsel studeerde civiele techniek aan de TU Delft en werkte jarenlang in de financiële sector (onder andere bij ABN AMRO en Deutsche Bank). Sinds 2012 is hij betrokken bij verschillende initiatieven die start-ups helpen. In 2010 richtte hij Principe Management op, een bedrijf dat start-ups adviseert bij het vinden van financiering.
Holland FinTech is een bedrijf, maar heeft veel kenmerken van een branchevereniging. Alle partijen die technologie inzetten om betere financiële oplossingen te ontwikkelen kunnen zich aansluiten. Dat zijn onder andere banken, verzekeraars en pensioenfondsen, consultants, advocatenkantoren, technologiebedrijven en natuurlijk fintech-start-ups. Deelnemers betalen aan Holland FinTech een bijdrage afhankelijk van de jaaromzet. Dat geld wordt gebruikt voor eigen onderzoek, het delen van kennis, evenementen en het verbinden van start-ups met traditionele financieel dienstverleners.
In de financiële wereld ontbrak het de afgelopen jaren aan concurrentie, vult Ginsel aan. “Na de crisis is het financiële landschap bevroren. De sector werd overladen met wet- en regelgeving, en er was geen ruimte voor nieuwe toetreders. Innovatie kwam daardoor tot stilstand. De concurrentie die nu van fintech uitgaat, brengt de industrie weer in beweging.” Een van de bedrijven die in Nederland de concurrentie aangaan met gevestigde banken is het eerder dit jaar gelanceerde Bunq. Het is de eerste partij in tien jaar die een bankvergunning kreeg van De Nederlandsche Bank (DNB). Bunq is geen traditionele bank, maar een ITplatform voor het doen van betalingen. Gereedschapskist De financiële sector moet volgens Ginsel beter kijken naar de echte behoeften van klanten. “Fintech is een gereedschapskist voor het maken van betere financiële producten. Klanten willen namelijk helemaal niet afrekenen in een winkel... ze willen iets kopen. Ze willen geen lening... ze willen een periode met een tekort overbruggen. En ze willen niet sparen... ze willen een reserve hebben.” De financiële sector kan leren van fintechstart-ups, zegt Van Leeuwen. “Ze spelen goed in op de behoefte van klanten. Ze hebben het in hun genen. Als nieuwe speler moeten ze ook wel, want alleen met producten die exact aansluiten bij de wensen van klanten kunnen ze als nieuwkomer een plek op de markt verwerven.” Ginsel en Van Leeuwen zien een netwerksamenleving ontstaan. Waar banken in het verleden alles zelf in huis wilden hebben, gaan zij veel meer samenwerken met externe partijen. Die kunnen zowel administratieve werkzaamheden automatiseren als nieuwe toepassingen voor klanten ontwikkelen. Dat is mogelijk omdat het delen en uitwisselen van gegevens steeds eenvoudiger wordt.
10
Bank | Wereld
Menno van Leeuwen
ABN AMRO Innovation Centre
Menno van Leeuwen is manager in het Innovation Centre van ABN AMRO, dat in 2013 werd geopend. In deze ‘corporate garage’ van ABN AMRO wordt geëxperimenteerd met vernieuwende, maatschappelijk relevante bedrijfsmodellen die van ABN AMRO de meest innovatieve bank van Nederland moeten maken. Van Leeuwen houdt zich onder meer bezig met fintechstart-ups, API banking, biometrics, de blockchain en peer-to-peer financiering. Hij heeft meer dan vijftien jaar ervaring in het bankwezen en is betrokken bij verschillende initiatieven die start-ups helpen.
De wereld verandert sneller dan ooit. In september 2013 heeft ABN AMRO daarom het Innovation Centre geopend. Van hieruit worden vernieuwende oplossingen ontdekt door het onderzoeken van problemen, verzamelen van inzichten en valideren van hypotheses. Daarbij worden de veranderingen buiten de bank scherp in de gaten gehouden. De trends die ABN AMRO signaleert, worden omgezet in ideeën. De ideeën worden weer omgezet in concrete plannen, in samenwerking met klanten, partners en medewerkers. Altijd met het belang van de klant voorop.
Door die transitie komt de klant meer ‘achter het stuur’ te zitten. Van Leeuwen noemt de app voor mobiel internetbankieren als voorbeeld. “We hebben nu zelf voor onze klanten een mobiel bankieren-app ontwikkeld. Door nieuwe regelgeving op Europees niveau over het uitwisselen van betaaldata kunnen toetreders vanaf 2018 applicaties ontwikkelen om online te bankieren en financieel inzicht te bieden. De klant kan dan kiezen welke toepassingen hij het beste vindt. Banken kunnen in dit open systeem verschillende rollen aannemen: van een beveiligd platform, de marktplaats voor fintechs, tot co-creator en aanbieder van slimme financiële applicaties. Een nieuwe wereld, met nieuwe spelers en nieuwe mogelijkheden.” Flexibiliteit Nederland is op dit moment nog niet ingericht om de kansen van fintech volledig te benutten, zegt Ginsel. “We missen de flexibiliteit in een wereld die snel verandert.” De overheid en toezichthouders DNB en AFM (Autoriteit Financiële Markten) moeten volgens hem randvoorwaarden scheppen, zodat Nederland is ingericht om te profiteren van fintech. Ginsel wil de overheid en de toezichthouders daarom graag bij Holland FinTech betrekken. “De technologie is er. Bijna alles wat we kunnen bedenken, kunnen we technisch uitvoeren. Maar de ontwikkelingen worden beperkt door de huidige wet- en regelgeving.”
11
Bank | Wereld
Dialoog Eric Groothedde Beleidsadviseur Consumentenzaken en Financiële Markten
Vertrouwensmonitor Banken 2015 Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), overhandigde op 28 september de Vertrouwensmonitor Banken 2015 aan de minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem. Het is het resultaat van onafhankelijk onderzoek dat banken gezamenlijk hebben laten uitvoeren naar het vertrouwen van consumenten in de bankensector en hun (on)tevredenheid over de dienstverlening. Daarbij hebben banken voor het eerst hun individuele bankscores op de Klantbelang-dashboardmodules van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) openbaar gemaakt. Dijsselbloem: “Dit is een belangrijke stap.”
Klantbelang centraal Het vertrouwen van consumenten in banken is sinds de financiële crisis in 2008 afgenomen. De sector werkt er hard aan om dat vertrouwen te herstellen. Al enkele jaren doet de AFM onderzoek naar de mate waarin banken het klantbelang centraal stellen. Aan de hand van het Klantbelang-dashboard beoordeelt zij hoe banken presteren waar het gaat om diensten die zij aanbieden, zoals sparen, hypotheken en beleggen. Het openbaar maken van deze scores beantwoordt aan een langgekoesterde wens van de minister van Financiën, de Consumentenbond, de Vereniging van Effectenbezitters en Vereniging Eigen Huis. Aanvullend aan het onderzoek van de AFM hebben banken gezamenlijk een onafhankelijke survey laten uitvoeren om te toetsen hoeveel vertrouwen consumenten in banken hebben en hoe tevreden zij zijn over de dienstverlening van banken. Een onafhankelijke Advisory Board houdt de bankensector scherp op de aanpak en uitkomsten van het onderzoek. Verbeterkansen Vanuit het onderzoek zijn drie verbeterkansen geformuleerd. Zo geven klanten aan dat banken nog te weinig toegespitst op de persoonlijke situatie van de klant communiceren. Ook vinden klanten het belangrijk dat banken meedenken over oplossingen wanneer het financieel tegenzit, bijvoorbeeld bij betalingsproblemen. Daarnaast ervaren klanten het proces rondom klachtbehandeling als onduidelijk. Banken geven op hun eigen websites aan welke acties zij zullen uitvoeren aan de hand van deze feedback. In de breedte richt zich dat op het beter inzicht bieden in wat de impact kan zijn van persoonlijke veranderingen op de situatie van de klant en het samen met de klant op zoek gaan naar passende oplossingen bij betalingsachterstanden. Maar ook het beter uitleggen aan klanten hoe klachtenprocedures werken en hen tijdens de behandeling op de hoogte houden van de status. Banken willen meer helderheid bieden aan klanten hoe een bepaalde beslissing over een klacht tot stand is gekomen. Vervolg De Vertrouwensmonitor Banken verschijnt voortaan jaarlijks. Er gaat dan ook een disciplinair effect van uit. “Het is aan ons om er nu wat aan te doen”, zei Nick Jue, directievoorzitter van ING Nederland. Rabobank-bestuursvoorzitter Wiebe Draijer noemt het ‘pijnlijk’ om waar te nemen dat sommige scores laag zijn. “Maar dit is de beste aansporing tot verbetering.” Chris Buijink bevestigt dat: “Wanneer je vertrouwen wilt herstellen, moet je initiatief tonen. Met de Vertrouwensmonitor Banken zetten we hierin een nieuwe stap. Het geeft aan dat banken intrinsiek gemotiveerd zijn om hun dienstverlening te verbeteren, maar het is een kwestie van lange adem.”
12
Bank | Wereld
systeem van geldschepping. Voor meer informatie over geldschepping en de rol van banken hierbij, Zie NVB.nl-publicaties.
Politiek nieuws Martijn Vliegenthart Adviseur Public Affairs Brussel Dominique d'Haens Adviseur Public Affairs Den Haag
Nieuws
N
uit Brussel en Den Haag Den Haag: terugblik Kort na het zomerreces, 7 september, sprak minister Dijsselbloem met de commissie Financiën over drie wetsvoorstellen: de implementatiewet BRRD1, de Wijzigingswet financiële markten 2016 en de Wet uitvoering verordening centrale effectenbewaarinstellingen. In het debat werden door meerdere fracties de risico’s van banken die too big to fail zijn aangehaald. Megabanken zouden het resolutiefonds volledig kunnen uitputten bij een faillissement en een beroep op publiek geld zou dan niet te vermijden zijn. Een aantal fracties heeft er dan ook tijdens het overleg voor gepleit dat Nederland zou moeten afstappen van het idee dat banken moeten concurreren met banken in de City (UK) of China. Het CDA en de SP hebben hier een motie over ingediend die de regering oproept om stappen te zetten die leiden tot de mogelijkheid voor de toezichthouders om een maximum te stellen aan de balansgrootte van banken binnen de Bankenunie, zodat er op termijn geen enkele too big to fail-bank meer overblijft. Tot die tijd moet er een fusiestop zijn voor banken binnen de Bankenunie. De motie is aangenomen door een grote Kamer-meerderheid. In reactie hierop stelde de minister dat hij bij de Europese Commissie heeft aangegeven dat bij de evaluatie van de Antonventa-richtlijn2, later dit jaar, ook de mogelijkheid van het tegenhouden van een fusie tussen banken om redenen van financiële stabiliteit moet worden meegenomen. De implementatiewet BRRD en de Wet uitvoering verordening centrale effectenbewaarin-
Brussel Nu de Juncker-Commissie een jaar onderweg is beginnen de contouren van de plannen steeds zichtbaarder te worden. Met een focus op economische groei, banen en investeringen zet de commissie sterk in op het eenvoudig en resultaatgericht maken van bestaande Europese regelgeving. Onder leiding van vice-president Frans Timmermans wordt daarom alle regelgeving tegen het licht gehouden en beoordeeld op coherentie en efficiëntie. Dit streven werd benadrukt door eurocommissaris Jonathan Hill (Financiële Stabiliteit, Financiële Diensten en Kapitaalmarktenunie) in een speech op 17 september jl. voor het jaarlijkse congres van de Europese Bankenfederatie. Volgens Hill is er tijdens de crisisjaren flink gereguleerd, maar is het nu tijd voor een adempauze. Daarnaast sprak hij het voornemen uit om bestaande regelgeving aan een stapelingsonderzoek te onderwerpen. Op 30 september jl. werd dit voornemen bevestigd bij de lancering van de plannen voor de Kapitaalmarktenunie. Hierin kondigt de commissie een evaluatie aan van alle financiële wetgeving die is aangenomen in reactie op de financiële crisis. Daarbij wordt, met werkgelegenheid en economische groei in het achterhoofd, vooral gekeken naar de horizontale coherentie. Binnen de commissie is de laatste tijd meer aandacht voor dit soort fitness checks en de onbedoelde gevolgen van bestaande regelgeving. Deze checks vinden plaats binnen het zogenaamde Regulatory Performance and Fitness Programme (REFIT) van de Commissie, wat zorgt voor een continue evaluatie en mogelijke herziening van bestaande Europese wetgeving. Dit zorgt voor een nieuwe dynamiek, waarbij niet alleen kritisch gekeken wordt naar nieuwe initiatieven, maar ook winst te behalen valt waar het gaat om het verbeteren van de oude.
stellingen liggen momenteel in de Eerste Kamer voor verdere behandeling. Het wetsvoorstel wijziging Wet op het financieel toezicht is ‘heropend’ in de Tweede Kamer, omdat de VVD opnieuw wil debatteren over de verplichte roulatie van accountants.
Den Haag: Prinsjesdag Dit jaar stond de derde dinsdag van september vooral in het teken van het economisch herstel in Nederland. De banken zien de economie aantrekken. Met het kabinet vindt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) dat er geen reden is om achterover te leunen en de hervormingen van de afgelopen jaren hebben bijgedragen aan het herstel. In de Prinsjesdag-stukken staan een aantal maatregelen die voor banken van belang zijn. Zo wordt er per 2017 50 miljoen euro gereserveerd voor een faciliteit ter stimulering van start-ups. Chris Buijink reageerde positief op deze aangekondigde regeling: “Ik verwacht dat met de regeling er meer risicodragend kapitaal beschikbaar komt voor het mkb. En doordat bedrijven hierdoor meer ‘vlees op de botten’ krijgen komen ze weer sneller in aanmerking voor bancaire financiering.”
Den Haag: vooruitblik Het komend halfjaar zal de Tweede Kamer voornamelijk in het teken staan van de behandeling van de begrotingen van de verschillende departementen, inclusief het belastingplan. Ook is er op 14 oktober een rondetafelgesprek ‘Geldstelsel’ gepland waarin zal worden gesproken over het burgerinitiatief ‘Ons Geld’. Dit initiatief pleit voor een ander
1 De Bank Recovery and Resolution Directive (BRRD) harmoniseert de crisismanagementaanpak van banken binnen Europa. 2 De Antonveneta-richtlijn bevat regels en toetsingscriteria voor deelnemingen en overnames in de financiële sector.
13
Bank | Wereld
14
Interview met
Rik Kamerlid GroenLinks
Grashoff
14
Bank | Wereld
Interview Dominique d'Haens Adviseur Public Affairs Den Haag
Curriculum vitae Rik Grashoff — Lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, vanaf 20 mei 2015 — Voorzitter GroenLinks, van 3 maart 2013 tot 12 mei 2015 — Lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 november 2010 tot 20 september 2012 — Duurzaamheidsambassadeur, woningcorporatie “Woonbron” te Rotterdam, van september 2006 tot augustus 2008 — Zelfstandig adviseur, van mei 2006 tot augustus 2008 — Lid gemeenteraad van Delft, van 14 maart 2002 tot 25 april 2002 — Wethouder (van ruimtelijke ordening, verkeer, vervoer, vastgoed, milieu, binnenstadsbeleid en (tot 25 april 2002) tevens bouwtoezicht, monumenten en stadsbeheer) van Delft, van maart 1998 tot april 2006 — Rayonmanager dienst openbare werken, gemeente Haarlemmermeer, van 1996 tot 1998 — Lid gemeenteraad van Delft, van 12 april 1994 tot 25 april 2002 Opleiding — Civiele techniek: bouwfysica en gebouwen, Technische Hogeschool te Delft, tot 1988
U bent op 20 mei 2015 opnieuw benoemd tot lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor GroenLinks, waar u onder andere woordvoerder bent over de bancaire sector. Waar gaat u zich de komende jaren voor inzetten? De financiële crisis heeft laten zien hoe kwetsbaar het bancaire systeem is. Ook is duidelijk geworden dat de cultuur in de bankensector niet altijd de juiste is: winstmaximalisatie en aandeelhoudersbelangen stonden – en staan – vaak op de eerste plek, in plaats van de belangen van de spaarders en de samenleving. Intussen zijn al de nodige maatregelen getroffen; dat is goed. Maar de komende jaren moeten verdere verbeteringen plaatsvinden. Ik zal mij inzetten voor een duurzaam, stabiel en veilig bankenstelsel. Op uw website pleit u voor een ‘veilige, duurzame en stabiele financiële sector’. Welke stappen zijn er volgens u nodig om daartoe te komen? Nog steeds zijn de risico’s in de financiële sector onvoldoende beheersbaar. Nog steeds zijn onze grootste systeembanken too big to fail. Een verdergaande scheiding van nuts- en zakenbankactiviteiten is nodig om dit te veranderen. De kapitaaleisen zijn weliswaar verhoogd, maar nog steeds te laag om de risico’s voldoende af te dekken. Deze moeten verder omhoog. De ‘bonuscultuur’ in de bankenwereld is, onder grote maatschappelijke druk, enigszins aan banden gelegd, maar nog steeds worden in de top exorbitante salarissen betaald. De financiële sector moet allereerst ten dienste staan van de samenleving. Er moeten afspraken komen over duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo wil ik bijvoorbeeld dat er afspraken komen waardoor het volledig transparant wordt waarin banken de gelden van hun klanten beleggen. Het nu lopende proces van implementatie van verscherpt Europees toezicht op de banken moet met voortvarendheid worden doorgezet. Na Prinsjesdag heeft GroenLinks dit jaar voor het eerst ook een klimaatbegroting gepresenteerd die de gevolgen van het beleid voor de CO2uitstoot in kaart brengt. Welke rol ziet u voor banken hierin? Banken hebben een grote rol waar het gaat om maatschappelijke kwesties, zoals klimaatverandering. De wijze waarop ze beleggen, bijvoorbeeld in kolen of in windenergie, is daar zeer bepalend in. Banken zouden zich geleidelijk aan uit de financiering van de fossiele energiesector moeten terugtrekken – dat is immers een doodlopende weg – en de energiesector moeten aanmoedigen om meer te investeren in duurzame energie. Er zijn al verschillende banken die positieve stappen hebben gezet. We zien hierin ook steeds meer een roep vanuit de samenleving, en dus
vanuit de rekeninghouders: de vraag is er, en banken moeten hierop reageren. De NVB is al enige tijd bezig met stakeholders om te kijken hoe er meer transparantie kan worden gegeven in financieringsactiviteiten van banken. De notitie1 over transparantie is daar het eerste resultaat van. Hoe kijkt u hier tegenaan? Ik vind het erg positief dat banken de roep uit de samenleving om meer transparantie horen en beantwoorden. Het is vooral nuttig als hiermee inzichtelijk wordt gemaakt wat het effect is van de investering. Bijvoorbeeld: hoeveel geld er zit in financieringen in de landbouw is interessant, maar veel relevanter is of dat investeringen zijn in (nog meer) megastallen in de intensieve veehouderij, of investeringen in duurzame landbouwbedrijven. Tijdens het debat van 8 juni over duurzaam bankieren heeft u een motie ingediend. Daarin wordt de regering verzocht, in samenwerking met de banken, een protocol op te stellen waarin wordt vastgelegd welke rechten spaarders hebben om inzicht te verkrijgen in de manier waarop hun spaargeld is belegd. Hoe zie u dit concreet voor u? Ik wil graag dat het voor spaarders op een eenvoudige manier inzichtelijk is wat de bank met hun geld doet. Niet op individueel niveau, maar wel op het geheel van de bij die bank beheerde spaar- en beleggingsgelden. Dat de banken zich verbinden aan een gezamenlijk protocol is daarbij van groot belang. Zo kan geborgd worden dat de transparantie voldoende is en bij alle banken op dezelfde wijze plaatsvindt, zodat de klant gemakkelijk kan vergelijken. Window dressing moet worden voorkomen. Tot slot: welke boodschap heeft u voor de bancaire sector? Het allerbelangrijkste is dat de bankensector zichzelf gaat zien als dienstverlener aan de samenleving, en niet als bedrijfstak in financiële producten. Dat is een grote cultuuromslag, die ik nog maar in beperkte mate zie. Toch ben ik optimistisch, omdat ik ook zie dat verschillende banken al initiatieven ondernemen waarmee ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Ik wil graag andere banken oproepen de goede voorbeelden te volgen. Vanuit de Kamer blijf ik nauwlettend in de gaten houden dat die cultuuromslag plaatsvindt en waar mogelijk dat proces met voorstellen voor beleid en regelgeving ondersteunen.
1 Notitie 'Helderheid over duurzaamheid' NVB.nl-publicaties.
15
Bank | Wereld
Bankmedewerker Sofia van de Ven Communicatieadviseur
In deze rubriek stellen we u een medewerker van een bank voor. Hij of zij vertelt over het vak. Deze keer stellen we u voor aan Robert Smelt, private banker bij Theodoor Gilissen Bank.
Robert
Smelt Robert Smelt is ruim vijftien jaar werkzaam als bankier. Hij is 42 jaar, getrouwd, en heeft twee kinderen.
Hoe ziet uw gemiddelde werkdag eruit? Om 06.15 uur gaat meestal de wekker. Geregeld breng ik de kinderen naar school of naar de crèche. In de auto richting kantoor luister ik altijd naar BNR. Iedere dag om 08.30 uur hebben we een morning meeting waarin we de actualiteiten en de markten bespreken. Daarnaast informeert een collega-analist ons iedere dag nader over een specifiek thema. Om 09.00 uur opent de beurs en gaat mijn dag vervolgens over in cliëntgesprekken en andere werkzaamheden. Deze gesprekken zijn op kantoor, bij de cliënt thuis of telefonisch. Iedere dag probeer ik tijdens de lunch een wandeling te maken met collega’s. We zitten midden in Amsterdam op de Keizersgracht. In de middag heb ik meestal nog een afspraak, maak ik de verslagen van de gesprekken die ik die dag heb gevoerd, schrijf beleggingsvoorstellen en stel financiële plannen samen voor mijn cliënten. Om 17.30 uur sluit de beurs in Amsterdam. Wanneer ik de kinderen niet hoef op te halen werk ik nog minimaal een uur door, zodat ik na de spits naar huis kan rijden. Na het eten werken mijn vrouw en ik samen soms nog een uurtje of ik ga sporten. Wanneer ik nog wat werk, dan lees ik artikelen over mijn vakgebied. Ik dicteer ook de e-mails en gespreknotities, die ik de volgende ochtend uitstuur. Dit kan via een handige functie op de iPhone – een echte aanrader! Hoe bent u bij de bank terechtgekomen? Ik was een jaar of veertien en kon in de zomerperiode een aantal administratieve klusjes doen voor ABN AMRO. Een ontzettend leuke ervaring en een van mijn eerste bijbaantjes. Uiteindelijk ben ik na de middelbare school Rechten gaan studeren in Leiden met de bedoeling om als advocaat of bedrijfsjurist aan de slag te gaan. Tijdens mijn studie veranderde ik wat van koers. Het keuzevak Bank- en effectenrecht vond ik interessant, maar de studie Rechten kon me verder steeds minder bekoren. Tijdens het schrijven van mijn scriptie besloten een goede vriend en ik om een reis te maken door Brazilië en Chili. We zijn tien weken op avontuur gegaan en zijn o.a. met paarden de Andes ingetrokken. Na mijn studie besloot ik het in een andere hoek te zoeken en ben ik vrij snel aan de slag gegaan als trainee bij (toen nog) Effectenbank Stroeve. Hier heb ik eerst juridisch werk kunnen verrichten, maar ook rondgekeken op andere afdelingen. Het team Relatiemanagement voor zelfstandige vermogensbeheerders sprak mij erg aan en daar ben ik mijn carrière bij de bank gestart. Na enkele jaren heb ik de switch gemaakt naar private banking, eerst als acquisiteur en al vrij snel als private banker. Ik heb mijn vakkennis vervolgens verdiept door een master Financial Planning aan de Amsterdam Business School, UvA, af te ronden.
Wat vindt u leuk aan uw baan? Wat ik bijzonder vind aan het werk dat ik doe is dat ik vaak zeer langdurige relaties aanga met mijn cliënten. In ons vak is het belangrijk dat er tijd en aandacht is voor de wensen en emoties van de cliënt. Als private banker stel je in samenspraak met de klant een financieel plan op. Je informeert hem tussentijds over de status van zijn beleggingsportefeuille en adviseert hierover. Het zijn vaak mensen die hard gewerkt hebben om hun vermogen op te bouwen. Wanneer een cliënt zijn vermogen toevertrouwt aan Theodoor Gilissen, dan is dat een weloverwogen beslissing. Met dat vermogen dien je uiteraard zorgvuldig om te gaan. In 2013 én 2014 zijn wij tijdens de Gouden Stier-verkiezing verkozen tot ‘Beste vermogensbeheerder’. De jury keek naar aspecten als volledigheid, transparantie, kosten, risicotoelichting, portefeuillestructuur en klantgerichtheid. Ik ben er trots op om samen met mijn collega’s bij te dragen aan dit resultaat!
Wat kan moeilijk zijn aan uw baan? Onrustige markten kunnen ook voor onrust zorgen bij cliënten. Het is dan belangrijk om de rust te bewaren, snel te adviseren en in sommige gevallen ook snel te handelen. Belangrijk is om dan samen de langetermijndoelstellingen voor ogen te houden en je niet te laten leiden door de waan van de dag. Soms moet je beslissen om beleggingen van de hand te doen. Hierin heb ik een belangrijke adviesrol. Heeft u de bankierseed al afgelegd en wat vindt u ervan? Wij hebben de bankierseed met het hele bedrijf afgelegd. Er was goed aandacht besteed aan het moment van ondertekening. We kregen een lezing van Edgar Karssing, professor Bedrijfsethiek aan Nijenrode Business Universiteit. Daarnaast hebben we met de collega’s gediscussieerd over een aantal dilemma’s. Wat in de bankierseed staat is niet nieuw voor mij en pas ik dagelijks toe in mijn werk. Desalniettemin vind ik dat het afleggen van de eed een goede signaalfunctie heeft richting de samenleving. Wat is uw levensmotto? Ik geloof dat je met een grote wilskracht en veel plezier in je werk erg ver kunt komen!
16
Bank | Wereld
Project Casper Arnolds Adviseur Zakelijke Dienstverlening Simon Zwagemakers Adviseur Zakelijke Dienstverlening
Nationale Financieringswijzer voor MKB De afgelopen jaren is veel gesproken over financiering voor het mkb. Banken kijken nadrukkelijker naar de slagingskans en bancaire financierbaarheid van businessplannen. Tegelijkertijd zijn er steeds meer alternatieve partijen die financiering aanbieden en worden financieringsvormen vaker ‘gestapeld’, dat wil zeggen in combinatie met elkaar gebuikt. Voor de ondernemer is het soms lastig om te bepalen welke financieringsvorm en -mix het beste past. Om het mkb op weg te helpen, hebben verschillende partijen nu de handen ineengeslagen. Het ministerie van Economische Zaken, de Kamer van Koophandel, MKB-NL/VNO-NCW, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zijn initiatiefnemer van Nationalefinancieringswijzer.nl. De Nationale Financieringswijzer werd op 21 september tijdens de MKB-top door minister Kamp (Economische Zaken) gelanceerd. Het is een nationaal
Gastcolumn Merel van Vroonhoven Voorzitter AFM
Openheid over
prestaties
houdt je scherp
Het blijft een terugkerend thema. Hoe zorg je er als bank en als bankensector voor dat klanten je vertrouwen en ervan uit kunnen gaan dat hun belang centraal staat? Het begint er wat mij betreft mee om die vragen binnen de muren van een bank te stellen, maar nog beter: om de vragen ook neer te leggen waar deze horen; bij de consument zelf. Want wat vindt de consument van zijn bank en de dienstverlening, en hoe denkt de consument over de bankensector? Ik vind de onlangs gepresenteerde Vertrouwensmonitor van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) een mooi en passend instrument bij het beantwoorden van die vragen. De monitor helpt inzicht te krijgen in de prestaties van banken en vraagt consumenten naar hun ervaringen. Het instrument geeft ons niet alleen het antwoord dat consumen-
online platform dat de ondernemer gericht op weg helpt naar financiering. Op basis van ingevulde gegevens over de onderneming worden suggesties gedaan over geschikte financieringsvormen en wordt doorverwezen naar partners die ondernemers verder helpen. De NVB introduceert daarom als een van de partners Forwardinfinanciering.nl, een website die de ondernemer in het verlengde van de Nationale Financieringswijzer verder op weg helpt naar bancaire financiering. Naast informatie vindt u op deze website wat erbij komt kijken wanneer u als ondernemer uw financieringsverzoek indient bij de bank. Met deze initiatieven, informatie en tools maken banken het gemakkelijker voor ondernemers om de juiste financiering te vinden. Uiteindelijk is het natuurlijk aan de ondernemer zelf om het goede plan te ontwikkelen!
ten tevreden zijn over de mogelijkheden van mobiel bankieren, maar het laat ook zien dat consumenten kritisch blijven en bijvoorbeeld meer hulp verwachten van hun adviseur. Dit blijkt overigens ook uit de onderzoeken die de AFM geregeld doet en ieder lunchgesprek dat ik heb met de leden van mijn Consumentenpanel. Mensen, consumenten; ze vinden het lastig om inzicht te krijgen in hun veranderende financiële situatie, begrijpen de informatie niet altijd en vinden niet meteen de hulp die ze zoeken. Zoals gezegd, met de Vertrouwensmonitor hebben de banken een instrument gemaakt waarmee ze verantwoording afleggen over hun prestaties. Daarmee geef je als sector gehoor aan de oproep van de samenleving en van de AFM om meer verantwoording. Hiermee laat je ook aan de consument zien wat je als bank doet, welke producten en diensten je levert en welke keuzes je waarom maakt. Door de individuele scores openbaar te maken houd je elkaar ook scherp – je wilt immers niet onderdoen voor je buurman – en het geeft consumenten een noodzakelijk inkijkje in de verschillen. Het zou mijns inziens mooi zijn als de banken naast de openheid over producten, diensten en klantervaringen, in het vervolg ook meer vertellen over hoe zij de duurzame verankering van het klantbelang in de cultuur van de gehele organisatie vormgeven. Transparantie bieden over de voortgang daarvan is niet eenvoudig, dat realiseer ik mij als geen ander. Maar het is
17
wel nodig in het afleggen van verantwoording naar de samenleving. Doorontwikkelen van de Vertrouwensmonitor op dit punt is daarin een goede stap, evenals het uitbreiden van de Monitor naar andere voor klanten relevante productgroepen. Kortom, een tijdperk van verandering en een verandering van tijdperk vraagt om een continu bewustzijn over de juiste verankering van het klantbelang in de organisatie. Hoe je daar in een omgeving gedreven door snelle dynamiek en met nieuwe vormen van ondernemen invulling aan geeft, is een lastige maar ook inspirerende opgave. Daarin is het continu aanscherpen van de Vertrouwensmonitor en het blijven stellen van vragen – binnen en buiten de deur van de bank – een mooi vertrekpunt.
Bank | Wereld
tKortKortKortKortKortKortKortKortKortKortKortKortKo
Fraude Film Festival
Op 8 en 9 oktober vond voor de tweede keer het Fraude Film Festival plaats in EYE Amsterdam. Een inspirerend event, dat ondersteund wordt door verschillende publieke en private organisaties. Ook dit jaar was de NVB sponsor. Naast verschillende interessante films, samengesteld door Peter van Ingen (VPRO), werd er ook een Anti Fraude Award uitgereikt. Deze award is bedoeld als blijk van waardering voor een persoon, een organisatie of initiatief die of dat zich aantoonbaar heeft onderscheiden bij het bestrijden
van fraude en daarmee een voorbeeldfunctie en een bron van inspiratie is voor anderen. Nieuw dit jaar was de uitreiking van een aanmoedigingsprijs voor een documentairemaker (in spe) die een fraudedocumentaire wil gaan maken die aansprekend is en een maatschappelijke relevantie heeft. De prijs bestaat uit een geldbedrag van €10.000,- en professionele begeleiding van producent IDTV Docs om de documentaire te maken. Nieuwsgierig naar de winnaar? Kijk op www.fraudefilmfestival.nl
Criminelen perfectioneren phishingmethodes
Banken zien dat criminelen de manier waarop zij klanten proberen te verleiden om vertrouwelijke gegevens te verstrekken in hoge mate perfectioneren. Daarom blijven banken inzetten op het waarschuwen van de klant met bewustwordingscampagnes als ‘Hang op, klik weg, bel uw bank.’ De schade als gevolg van phishing bedroeg in het eerste halfjaar van 2015 2,8 miljoen euro. Dat is weliswaar meer dan in het 2e halfjaar van
2014 maar vergeleken met eerdere jaren, toen de schade vaak tientallen miljoenen euro’s bedroeg, blijft het schadebedrag in 2015 laag. Door succesvolle technische maatregelen van banken bleef de schade als gevolg van andere vormen van cybercriminaliteit zoals kwaadaardige software beperkt tot 300.000 euro. De totale schade als gevolg van fraude met internetbankieren kwam daarmee op 3,1 miljoen euro.
Medewerkers leggen in groten getale de bankierseed af
Vanaf 1 april 2015 is de wettelijke verankering van de bankierseed bij de Nederlandse banken van kracht. In totaal zullen in Nederland zo’n 85 duizend bankmedewerkers de eed afleggen. Banken hebben hier wettelijk uiterlijk tot 1 april 2016 de tijd voor. Bij een groot deel van de banken heeft de eedaflegging inmiddels plaatsgevonden. De uiterste datum van 1 april 2016 zal dan naar verwachting ook ruimschoots worden gehaald. Nieuwe bankmedewerkers leggen de bankierseed binnen drie maanden na de indiensttreding af. De bankierseed wordt afgelegd via een zogenaamde betekenisvolle
ceremonie. Dit houdt in dat de eedaflegging deel uitmaakt van de vaak langlopende cultuurprogramma’s van de banken. Bovendien koppelen veel banken de bankierseed aan een bespreking van de (ethische) dilemma’s waar je als bankmedewerker tegenaan kunt lopen. Vanaf 1 april is ook het tuchtrecht voor bankmedewerkers van start gegaan. Bankmedewerkers ondertekenen tijdens de ceremonie van de bankierseed ook een verklaring in het kader van het tuchtrecht. In de volgende editie van BankIWereld wordt uitgebreid ingegaan op de eerste ervaringen van bankmedewerkers met de bankierseed.
Wat kun je als ondernemer in bijzonder beheer van je bank verwachten?
Dat kunnen ondernemers lezen in de ‘Handreiking bijzonder beheer’, die op 18 september door de NVB is gepresenteerd. Uit een recent AFM-onderzoek is gebleken dat de primaire processen bij banken op het vlak van bijzonder beheer goed op orde zijn, maar dat de communicatie met klanten in een dergelijke intensieve periode kan worden verbeterd. In
de handreiking wordt in tien punten in de kern beschreven wat een ondernemer van zijn of haar bank mag verwachten. Hiermee willen banken de verwachtingskloof tussen bank en ondernemer over het doel en de werkwijze van bijzonder beheer verder verkleinen, zie NVB.nl-publicaties.
18
Bank | Wereld
o
boek dvd film toneel website app blog boek dvd film fotoboek kunst muziek toneel website app blog boek dvd film fotoboek kunst muziek toneel website app blog boek dvd film fotoboek kunst muziek toneel website app blog boek dvd film fotoboek kunst muziek toneel website app blog boek dvd film fotoboek kunst muziek toneel website app blog boek dvd film fotoboek kunst muziek toneel website app blog boek dvd film fotoboek
Culturele tip Ron Walkier Voorzitter bestuur, NWB Bank
Wim Kayzer: Een schitterend ongeluk Daniel C. Dennet: Darwins gevaarlijke idee Bij de recente dood van de veelgeprezen neuroloog, psychiater en schrijver Oliver Sacks werd in de kranten verwezen naar de televisieserie van Wim Kayzer uit 1993 onder de titel ‘Een schitterend ongeluk’. Kayzer onderzoekt daarin door middel van interviews met zes topwetenschappers uit diverse disciplines de vraag wat de wetenschap ons tot dan toe heeft gebracht. Ik heb dat programma destijds ademloos gevolgd en ook het daarna gepubliceerde boek (inmiddels ook op een vierdelige serie dvd’s), waarin opgenomen alle interviews, met als hoogtepunt het dag lange debat dat de zes heren onder zijn leiding voerden. Sacks schreef over die dag: ‘Die dag was wild, vreemd en belangwekkend...Ieder van ons is door die dag veranderd’. In die club wetenschappers zat de filosoof Daniel C. Dennet, van wie ik jaren later een fantastisch en inspirerend boek over de evolutieleer las onder de titel: ‘Darwins gevaarlijke idee’. Het is – zoals Dennet zelf aangeeft – geen wetenschappelijk werk, maar geeft niet-ingewijden in de evolutieleer zowel een prachtig overzicht van Darwins doorgaans controversiële standpunten, als een commentaar daarop. Een van de inspiraties voor een artikel die ik uit Dennets boek haalde, heeft betrekking op de ongebreidelde hebzucht die bankiers helaas nog steeds wordt verweten sinds de crisis. Dennet citeert daarin Nietzsche, die vond dat Darwin een naïeve kijk had op de overgang van de natuurlijke staat naar moraliteit: ‘Een dier te fokken met het recht om beloften te doen – is dit niet de paradoxale taak die de natuur zich met betrekking tot de mens heeft gesteld?’ Hij beschrijft hoe de eerste menselijke wezens leerden elkaar te kwellen om een speciaal soort geheugen te ontwikkelen dat nodig was om, jawel, zo staat het er: ‘schulden en kredieten bij te houden’. Kredietafspraken zouden zelfs nog ouder zijn dan het begin van welke sociale organisatie ook. Dierlijke instincten in mensen, gericht op overleven, op het verwerven van macht, et cetera, zijn sinds de holbewoners niet wezenlijk geëvolueerd. Moraliteit is een tijdgebonden concept van goed en slecht of recht en onrecht. De geschiedenis laat zien dat we zonder aangeboren morele sentimenten steeds weer verstrikt raken in een woud van spelregels, ambities, idealen en illusies. Goed en slecht worden vaak vergeleken met ‘praktisch en nuttig’ tegenover ‘onpraktisch en schadelijk’. Denk aan Adam Smith die in zijn magnum opus ‘The Wealth of Nations’ betoogt dat als de wereld orde en harmonie vertoont, dat alleen maar het resultaat is van mensen die op hun eigen voordeel uit zijn. Deprimerend is hier de observatie van Darwin dat mensen in hun zoektocht naar het goede, zich laten leiden door plaatselijke kortetermijnbelangen, waarbij in de evolutie de groei van onze hersenmassa de mens in dat proces niet noodzakelijkerwijs in een staat van hogere beschaving brengt. 19
Bank | Wereld
Bank in contact Volg de Nederlandse Vereniging van Banken op Twitter: @bankensector
Een selectie uit twitterberichten tijdens de mkb-top in Den Haag.
Mkb-top trending topic Klanten en banken kunnen het over
21/09/2015 17:46 @ClazinusNetjes MKB-top: werk maken van miljarden extra krediet voor ondernemers #rijksoverheidnl
21/09/2015 17:14 @bankensector Volgend jaar weer een top #mkbfinanciering, vindt 69% aanwezigen
21/09/2015 17:04 @MartijnLentz Van straalen: onafhankelijke adviseur beste regisseur voor gestapelde financiering #mkbtop
21/09/2015 17:02 @donginsel #mkbtop wrap up: meerderheid van aanwezigen ziet regelgeving als belemmering voor goede alternatieve financiering
21/09/2015 16:42 @DBernhard51 RT @egroenevelt: Georgina Friedrichs van @Kredietunie aan het woord bij MKB Top; 90% eens met haar stelling dat ondernemer centraal is
21/09/2015 14:58 @NesrineBouhab De NVB, RVO, KVK en MKB Nederland lanceren de nationale kredietwijzer. #mkbtop #mkbfinanciering
21/09/2015 14:41 @Brainport2020 Minister Kamp bij #mkbtop: omslag economie, groei voorop, nu zorgdragen voor op maat financiering MKB
21/09/2015 14:54 @bankensector Heel belangrijk 1 informatiepunt voor mkb: Nationale Financieringswijzer, 'daar zit je altijd goed' -minister Henk Kamp top #mkbfinanciering
21/09/2015 14:39 @AndreDolsma Een optimistische minister van EZ Henk Kamp tijdens de MKB Top "samenwerken aan passende financiering"
21/09/2015 14:45 @mkbnl Volgens min Kamp krijgt 8 op de 10 ondernemers gevraagde financiering kleine bedrijven blijven echter moeite hebben #mkbfinanciering
21/09/2015 14:37 @NLbankingreview RT @bankensector: #EuropeseInvesteringsBank zet 120 mln EUR in voor @qredits voor kleine leningen VP Pim v Ballekom #mkbfinanciering
