Baltische Landen rondreis 14 mei tot en met 25 juni 2014

Baltische Landen rondreis  14 mei tot en met 25 juni 2014  Duitsland ‐ Polen ‐ Litouwen ‐ Letland ‐ Estland   -1-

-2-

Inhoudsopgave    Voorwoord 

 

 

 

 

4 

Algemene informatie   

 

 

 5‐6 

Programma     

 

 

 

7‐9 

Lijst van Deelnemers   

 

 

10‐11 

Rij en vertrekschema   

 

 

12‐13 

Campings  

 

 

14 

 

 

Tips en belangrijke telefoonnummers 

15‐16 

Nederlandse taal ??    

 

 

17 

Camping beoordeling  

 

 

18‐19 

Onze etappes   

 

 

 

20‐ 25 

Landeninformatie  

 

 

 

26 

Checklijst  

 

 

 

27 

Toeristische omschrijving 

 

 

28 ‐45  

Sint Petersburg  

 

 

46 ‐ 50               

 

 

-3-

We beginnen deze reis naar de Baltische landen met een bezoek aan Berlijn. Door de val van de muur in 1989 is de stad herenigd en heeft het de poorten geopend naar Oost Europa. We krijgen voldoende tijd om deze wereld stad te verkennen. Daarna reizen we via Poznan en Gdansk in Polen naar de Baltische Staten.

In Estland, Letland en Litouwen tref je niet meer de verstarde sovjetmentaliteit aan maar meer een interessante mix van Russische, Scandinavische en Centraal-Europese invloeden. Op onze eerste camping in Litouwen zal de eigenaar Wim ons alles vertellen over deze geweldige landen .Daarnaast heeft elk land een geheel eigen karakter, wat zeker ook geldt voor de hoofdsteden Tallinn, Riga en Vilnius. De centra van deze drie steden zijn schitterend; de rijke historie en cultuur zijn in elk hoekje merkbaar. Daarnaast zijn er volop moderne winkels en trendy cafés en restaurants. Ook willen wij een optie nemen om vanuit Estland een excursie te ondernemen naar Sint Petersburg, dit zal vooral mogelijk zijn als er voldoende deelnemers zijn om een eigen bus te charteren. Ook brengen wij een bezoek aan het mooie eiland Saarema. We maken vanuit Klaipeda ( Litouwen) met de DFDS Seaways de overtocht naar Kiel zodat we 1100 km en 3 overnachtingen kunnen besparen. De taal zal soms wederzijds een barrière zijn , maar ook dat heeft zijn charmes. De wegen zullen niet overal even goed zijn dus is het noodzakelijk om met goed materiaal te vertrekken en goed uit te kijken tijdens het rijden met name op het platte land. Het is een inspannende reis en dit vraagt van u een goede gezondheid en een goede conditie. Uw reisleiding Ria v.d. Aa en John Kuipers. P.S. op de site www.waarheenmetvakantie.nl vindt u veel informatie per land.

-4-

Reisleiding info voor deelnemers aan deze reis: Een van de RL vertrekt als eerste de volgers mogen 2 uur nadien vertrekken tenzij anders aangeven. De vertrekkende RL heeft de bevestiging van de afspraak alsmede de lijst van deelnemers c.q. een kopie van de ACSI –card van de deelnemers. 2) De RL bepaalt de plaatsing van de deelnemers dat kan via aanwijzing of door loting zijn. 3) Als de RL na aankomst alles geregeld heeft hangt nabij de receptie de blauw‐gele TCC pijl , van af dat moment kunnen de deelnemers over hun plaatsen beschikken, indien de pijl nog niet geplaatst is dient men te wachten tot dat de RL de pijl geplaatst heeft. 4) Veel recepties zullen gedurende de middag gesloten zijn dus geen haast geniet onder weg. ! 5) De loting zal geschieden op de avond voor vertrek en of op de ochtend voor vertrek de RL zal bepalen wie er gaat loten. 6) De RL zal naar aankomst bij de receptie zich laten informeren inzake noodsituaties , wi‐fi‐ sluitingstijden eventueel openbaar vervoer en bezienswaardigheden, de verkregen informatie zal worden bekend gemaakt op het mededelingenbord of tijdens een bijeenkomst van de groep. 7) De RL zal 1 equipe aanwijzen welke verantwoordelijk is voor noodsituaties zij beschikken over de waarschuwingsformulieren en zijn op de hoogte hoe te handelen bij nood. Ons advies is dat elke equipe een kopie waarschuwingsformulier in het dashboard kastje van de auto heeft liggen de plaats is dan duidelijk en bij calamiteiten tijdens rondritten heeft u of uw partner altijd de gegevens bij de hand. 8) De RL meld voor vertrek van de camping de groep weer aan voor de volgende camping en zal dit eventueel telefonisch laten controleren door de camping waar wij vertrekken. 9) Diegene die het laatst van de camping vertrekt geeft aan de eerst vertrokkene RL een SMS dat allen vertrokken zijn. 10) Als u bij de camping aankomt meldt u zich bij de receptie met uw TCC pijl daardoor weten zij dat u bij de groep hoort en zullen u verwijzen naar de gereserveerde plaatsen. 11) De RL verwacht van elke equipe dat zij zich aan deze regels zullen houden en respect tonen t.o.v. alle deelnemers om zo tot een optimale en gezellige reis te komen zonder ergernissen. 12) De RL zal het zeer op prijs stellen indien er klachten of onrechtmatigheden voorkomen dit aan hen ten oren wordt gebracht en niet onderling wordt besproken.

-5-

2. Algemene informatie voor reizen: De algemene informatie voor reizen is opgenomen in de reizengids. Voor aanvang van de reis wordt u verzocht van de inhoud kennis te nemen. Ter ondersteuning 1) Zorg er voor dat uw paspoort en rijbewijs niet verlopen zijn; 2) Zorg voor goede en voldoende verzekering van vooral ziekte- en ziekenhuiskosten in het buitenland, repatriëring van auto en caravan evenals van uzelf en uw partner; 3) Wij adviseren om een groene kaart te hebben voor de caravan; 4) Wij raden u aan tijdens het fietsen een helm te dragen; 5) Veiligheidsjasjes dient u binnen handbereik te hebben; 6) Zorg voor een goede reisapotheek: diarree-, antimuggen- en desinfecterende middelen zijn aan te bevelen en meestal het best aan te schaffen in het land dat u bezoekt. 7) U bent verplicht een reis en annulering ’s verzekering te hebben. Betaald reisgeld kan uitsluitend in bijzondere gevallen gedeeltelijk vergoed worden. Betaling campinggeld: De reisleiding heeft de campings en de tarieven hiervoor geregeld. U krijgt een voorstel tot girale betaling. Rusttijden : De groep houdt zich aan de rusttijden zoals door de camping wordt voor geschreven. Men dient altijd rekening te houden met zijn directe omgeving. Veiligheid: Stop uitsluitend indien u zeker bent dat er iets mis is met uw auto en of caravan en doe dit dan bij voorkeur op een Parkeerplaats waar meerdere auto’s zijn. Rijd zoveel mogelijk met afgesloten deuren zeker in en nabij steden. Spelregels deelnemers aan een TCC reis: 1) Wij rijden met 2 eenheden, campers bij voorkeur achterop rijden 2) De banden van de caravan zijn niet ouder dan 6 jaar. 3) De vertrek c.q. aankomsttijden op de campings zoals door de RL wordt medegedeeld moet gerespecteerd worden , dit om de RL de mogelijkheid te geven om de organisatie op tijd rond te krijgen. Wij vertrekken per 2 eenheden nadat de eerste 2 vertrokken zijn gaan de volgende 2 aankoppelen enz. 4) Het rijschema moet gehandhaafd worden en kan uitsluitend met toestemming van de RL gewijzigd worden. 5) Plaatsen op de campings worden door de RL bepaald en toegewezen . 6) Voor vertrek is er overleg geweest tussen de 2 partijen over de te rijden route en afstemming over de onderlinge communicatie(27 mc/portofoon en/of mobiel) 7) Er is geen verplichting voor of na de reis samen te zijn en drank te gebruiken , alle spontane zaken zijn prima . 8) Bij calamiteiten in welke vorm dan ook tijdens de reis altijd de RL telefonisch waarschuwen. 9) De RL is geen animatie team, uw eigen inbreng voor verpozing en vermaak wordt wel zeer op prijs gesteld. 10) Alle deelnemers hebben minimaal 1 ICE (In Case of Emergency) nummer in hun mobiel op geslagen. 11) Alle deelnemers hebben een reis en annulering ’s verzekering, de vooruit betaalde reissom kan uitsluitend worden terug betaald als dit geen schade toebrengt aan de overige deelnemers. -6-

. Reisduur 43 dagen ca 3900 km Dag1 woensdag 14 mei reisdag naar onze 1e camping Vanuit Twente rijden we naar onze camping nabij Berlijn waar we elkaar zullen treffen . Dag2 en 3 Gelegenheid om elkaar te leren kennen en de Stad Berlijn te bezoeken station op 5 km : Dag 4 zaterdag 17 mei reisdag naar de 2e camping Vandaag gaan wij naar Polen. Wij verblijven op een camping in Poznan Dag 5 Volop gelegenheid om de stad en haar omgeving te bekijken of om lekker uit te rusten Dag 6 maandag 19 mei reisdagnaar de 3e camping In Dag7 en 8 Gelegenheid om Gdansk (Danzig) te bezoeken . Dag 9 donderdag 22 mei reisdag naar de 4e camping Vandaag een reisdag, op de camping nabij Mragowo verblijven we 2 nachten. Dag 10 een rust dag Dag 11 zaterdag 24 mei reisdag de buurt van Gdansk ligt onze 3e camping naar de 5e camping Vandaag passeren we de grens naar Litouwen en komen we aan in het eerste te bezoeken Baltische land. We hebben een Nederlandse camping in Rudiskes ca 25 km van Vilnius. Dag 12 -13 - 14 –en 15 Onze camping baas ( Wim) heeft ons veel te vertellen , we kunnen samen met hem genieten van een fietstocht over het platteland en we kunnen de stad Vilnius per trein bezoeken. Dag 16 donderdag 29 mei reisdag naar de 6e camping Een korte reisdag we overnachten net voor de grens van Letland, onderweg passeert u het nationale park Aukstaitija met veel houten beelden

-7-

Dag 17 vrijdag 30 mei reisdag naar de 7e camping Ook weer een reisdag om hoger op naar het Noorden te komen. Dag 18 zaterdag 31 mei reisdag naar de 8e camping We rijden vandaag naar Estland we staan op een kleine camping nabij Elva Dag 19 Neem uw kans en breng een bezoek aan Tartu . Dag20 maandag 2 juni reisdag naar de 9e camping Een mooie rit naar de kust we rijden langs de oevers van het grootste meer van Estland via Varnja naar Kolkja waar een mooi museum is van oud-gelovigen . Dag 21 t/m 25 We verblijven 6 nachten op deze camping waar onze caravans goed bewaakt worden terwijl wij een excursie naar St.Petersburg maken Dag26 zondag 8 juni reisdag naar de 10e camping Onze camping ligt in een jachthaven gebied net buiten de stad Tallin Dag 27 en 28 Per bus of fiets naar de historische stad Tallinn de hoofdstad van Estland. Het oude centrum is vrijwel ongeschonden gebleven en je waant je soms in de middeleeuwen. Dag 29 woensdag 11 juni reisdag naar de 11e camping Nu gaan we weer naar het zuiden onze camping ligt op het eiland Saarema we hebben een overtocht van 25 minuten. Dag 30 en 31 Even lekker bijkomen of nog lekker fietsen of moet er nog een keer gewassen worden? Dag 32 zaterdag 14 juni reisdag naar de 12e camping We verlaten het mooie eiland Saarema en steken weer over naar het vaste land en overnachten in Pärnu. Dag 33 reisdag zondag 15 juni naar de 13e camping Vandaag een korte reisdag we verlaten Estland en gaan naar Letland waar we verblijven op een camping nabij Cesis Dag 34 We verblijven hier een dag waar u kunt genieten van de mooiste natuur van Letland Dag 35 Dinsdag 17 juni reisdag naar de 14e camping Ook vandaag weer een korte etappe onze camping ligt voorbij Riga we willen niet verblijven op de slordige en drukke stadscamping. Dag 36 en 37 Met de lijnbus kunnen we naar het centrum van Riga om deze mooie stad te bekijken. Ga niet terug tussen 16.00 en 18.00 uur i.v.m. drukte werkverkeer. Dag 38 vrijdag 20 juni reisdag naar de 15e camping We verlaten Letland en zullen 1 nacht verblijven in Kurtuvénai de camping licht in een soort open luchtmuseum bezoek in ieder geval de “kruisweg”. -8-

Dag 39 zaterdag 21 juni reisdag naar de 16e camping We hebben de mogelijkheid om de wandellende eilanden te bezoeken . Daarna kunnen we ons voorbereiden op de thuisreis in de loop van dag 41 zullen we richting de haven van Klaipeda gaan voor inscheping naar Kiel. Dag 42 Na een tocht van ca 21 uur komen we in de vroege middag aan in Kiel waarna we ons naar de camping in Bad Bramstedt begeven voor de laatste overnachting. Dag 43 We gaan weer terug naar Twente

-9-

Deelnemers Baltische Landenreis

Ria en Gerrit v.d. Aa +31623314304

Ina en Alex Bol +31 652246519

Heidie Brinks –van Woerkom +31 48090471

Ans en Bennie Freriksen +31 624797768

Fien en Theo Hummelink Tonny en Wil Hoekstra +31 642986085

Ria en John Kuipers +31653228955

Willemien en Jaap Kluitenberg

+31 636352143

Ine en Jan Klein-Haarhuis

+31 622933675

+31 6 23799498

Willy en Freddy Koopman

Hetty en Harry Groener

Wally en Jan Joossink + 31 646338168

Riet en Jan Koster

+31 640542065

+31 646132651

+31 620078133

Marian en Theo Kruse

Anny en Theo Leferink

Ans en Henri Teunissen

+31 619046076

+31 618097634

- 10 -

+31 622610523

Lijst van deelnemers reis naar de Baltische Landen. E-mail John

Kuipers

Kevelhamlaan 15

7471 MA

Goor

[email protected]

0547-274375

06-53228955

Ria

Haverkate

Kevelhamlaan 15

7571 MA

Goor

[email protected]

0547-274375

06-53228955

Wil

Hoekstra

Duizendblad 14a

7483 AK

Haaksbergen [email protected]

053-4350883

06-22933675

Tonny

Kuijper

Duizendblad 14a

7483 AK

Haaksbergen [email protected]

053-4350883

06-49939283

Gerrit

van der Aa

De Veenpluis 11

7665 EC

Albergen

[email protected]

0546-442345

06-23314304

Ria

Vlierman

de Veenpluis 11

7665 EC

Albergen

[email protected]

0546-442345

06-27101230

Freddy

Koopman

Hoefslagstraat 5

7631 DG

Ootmarsum

[email protected]

0541-292044

06-46132651

Willy

Kempers

Hoefslagstraat 5

7631 DG

Ootmarsum

0541-292044

06-46132651

Jan

Klein-Haarhuis

Pastoor Boddestraat 7

7666 LB

Fleringen

Ine

Hoek

Pastoor Boddestraat 7

7666LB

Fleringen

Henri

Teunissen

Holthoevensestraat 20

7395 SE

Teuge

Ans

Rankenberg

Holthoevensestraat 20

7395 SE

Teuge

Alex

Bolks

Kettingbrugweg 48

7552 CW

Hengelo

Ina

Berteler

7552 CW

Hengelo

Theo

Leferink

7552 VR

Hengelo

[email protected]

[email protected]

[email protected]

0546-621966

06-23799498

0546-621966

06-23799498

055-3232244

06-22610523

055-3232244

06-22610523

074-2433846

06-52246519

074-2433846

06-52246519

074-2420218

06-18097634

Anny

Freriksen

Kettingbrugweg 48 A. v. Duinkerkenstraat 25 A. v. Duinkerkenstraat 25

7552 VR

Hengelo

074-2420218

Bennie

Freriksen

Rondeelweg 8

7482 RC

Haaksbergen [email protected]

074-3575330

Ans

Tijhuis

Rondeelweg 8

7482 RC

Haaksbergen [email protected]

074-3575330

Theo

Hummelink

Wolshagen 13

7581 RK

Losser

[email protected]

053-5381522

06-42986085

Fien

Alkemade

Wolshagen 13

7581 RK

Losser

Heidi

Brinks-van

Rielerweg 118

7416 RK

Deventer

[email protected]

057-0750814

06-48090471

Rijssen

[email protected]

[email protected]

06-24797768

Woerkom 06-20078133

Jan

Koster

Weverstr.10

7461CD

Riet

Wesselink

Weverstr.10

7461CD

Rijssen

[email protected]

Theo

Kruse

de Havik 35

7591JS

Denekamp

[email protected]

0541-352260

06-19046076

Marianne

den Elzen

de Havik 35

7591Js

Denekamp

Harry

Groener

Dalkruid 38

7491 LM

Delden

[email protected]

074-3764816

06-36352143

053-5722398

06-46338168

053-5723520

06-46542065

Hetty

Hilberink

Dalkruid 38

7491 LM

Delden

Jan

Joossink

Irenesingel 29

7481 GJ

Haaksbergen [email protected]

Wally

Schlee

Irenesingel 29

7481 GJ

Haaksbergen

Jaap

Kluitenberg

Huusker 12

7482KA

Haaksbergen [email protected]

Huusker 12

7482KA

Haaksbergen

Willemien Wassink

- 11 -

06-18082489

                                                

datum 

 

17/5 

19/5 

22/5 

24/5 

29/5 

30/5 

31/5 

2/6 

8/6 

11/6 

14/6 

15/6 

17/6 

20/6 

21/6 

23/6 

 camping 

  

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

Als 1e 

 

1+2 

2+10 

9+12 

1+5 

2+5 

1+7 

1+8 

6+4 

1+10 

2+10 

9+4 

1+13 

9+6 

1+15 

1+16 

1+9 

1+2 

1+3 

1+4 

1+5 

1+6 

1+7 

1+8 

1+9 

1+10 

1+11 

1+12 

1+13 

1+14 

1+15 

1+16 

1+9 

2+1 

2+10 

2+3 

2+4 

2+5 

2+6 

2+7 

2+8 

2+9 

2+10 

2+11 

2+12 

2+13 

2+14 

2+15 

2+16 

3+16 

3+1 

3+2 

3+11 

3+4 

3+5 

3+6 

3+7 

3+8 

3+9 

3+10 

3+11 

3+12 

3+13 

3+14 

3+15 

4+15 

4+16 

4+1 

4+2 

4+3 

4+12 

4+5 

4+6 

4+7 

4+8 

4+9 

4+10 

4+11 

4+12 

4+13 

4+14 

5+14 

5+15 

5+16 

5+1 

5+2 

5+3 

5+4 

5+13 

5+6 

5+7 

5+8 

5+9 

5+10 

5+11 

5+12 

5+13 

6+13 

6+14 

6+15 

6+16 

6+1 

6+2 

6+3 

6+4 

6+5 

6+14 

6+7 

6+8 

6+9 

6+10 

6+11 

6+12 

7+12 

7+13 

7+14 

7+15 

7+16 

7+1 

7+2 

7+3 

7+4 

7+5 

7+6 

7+15 

7+8 

7+9 

7+10 

7+11 

8+11 

8+12 

8+13 

8+14 

8+15 

8+16 

8+1 

8+2 

8+3 

8+4 

8+5 

8+6 

8+7 

8+16 

8+9 

8+10 

9+10 

9+11 

9+12 

9+13 

9+14 

9+15 

9+16 

9+1 

9+2 

9+3 

9+4 

9+5 

9+6 

9+7 

9+8 

9+1 

10+9 

10+2 

10+11 

10+12 

10+13  10+14  10+15  10+16 

10+1 

10+2 

10+3 

10+4 

10+5 

10+6 

10+7 

10+8 

11+8 

11+9 

11+10 

11+3 

11+12  11+13  11+14  11+15  11+16 

11+1 

11+2 

11+3 

11+4 

11+5 

11+6 

11+7 

12+7 

12+8 

12+9 

12+10 

12+11 

12+13  12+14  12+15  12+16 

12+1 

12+2 

12+3 

12+4 

12+5 

12+6 

13+6 

13+7 

13+8 

13+9 

13+10  13+11  13+12 

13+14  13+15  13+16 

13+1 

13+2 

13+3 

13+4 

13+5 

14+5 

14+6 

14+7 

14+8 

14+9 

14+10  14+11  14+12  14+13 

14+15  14+16 

14+1 

14+2 

14+3 

14+4 

15+4 

15+5 

15+6 

15+7 

15+8 

15+9 

15+10  15+11  15+12  15+13  15+14 

15+16 

15+1 

15+2 

15+3 

16+3 

16+4 

16+5 

16+6 

16+7 

16+8 

16+9 

16+10  16+11  16+12  16+13  16+14  16+15 

16+8 

16+1 

16+2 

1  Kuipers 

  

2  v.d.Aa 

  

3  Hoekstra 

  

4  Teunissen 

  

5  Bolks 

  

6  Haarhuis 

  

7  Freriksen 

  

8  Kluitenberg     9  Koopman 

  

10  Brinks 

  

11  Koster 

  

12  Kruse 

  

13  Groener 

  

14  Joosink 

  

15  Hummelink     16  Leferink 

  

12+4 

 

- 12 -

13+5 

14+6 

15+7 

Volgorde vertrekschema: 1+2 =

17 mei

9.00 uur

4+15 - 3+ 16 - 6+13 - 7+12 - 8+ 11 - 9+10 - 5+14

2+10 = 19 mei

9.00 uur

14+6 - 13+7 -

9+12 =

22 mei

9.00uur

16+5 - 14+ 7 - 13+8 - 12+9 -

= 24 mei

8.00 uur

12+ 10 - 9+13 - 3+11 - 4+2 - 15+7 - 6+16 - 8+14

2+5 = 29 mei

9.00 uur

3+ 4 - 14+9 - 5+8 – 10+13 - 1+ 6 - 8+15 - 11+12- 16 +7 -

1+7

= 30 mei

9.00 uur

16+8 - 15+9 - 14+10 - 11+ 13 - 5+3 - 12+4 - 2+6

1+8 = 31 mei

8.00 uur

1+5

11+9 -

12+8 - 5+15 -

3+ 1 - 16+4

1+ 4 - 10+11 - 2+3-

4+5 10+15 - 9+16 - 2+ 7 - 11+14 12+ 13 - 6+3

4+6 =

2 juni

9.00 uur

3+7 12+14 - 5 +13 - 9+1 - 10+16 - 11+15 - 2+8

1+10 =

8 juni

9.00 uur

11+16 - 12+15 - 13 +14 - 3+8 - 4+7 -6+5 - 9+2

2+10=

11 juni

9.00 uur

9+4 =

14 juni

9.00uur

1+13 =

15 juni

9.00 uur

2+12 - 3+11 - 7+15 -14+16 - 8+6 - 10+ 4 - 9+5

9+6 =

17 juni

9.00 uur

- 4+11 - 2+13 - 15+16 - 12+3 - 5+10 - 8+7 - 1+14

1+15 =

20 juni

8.00 uur

16+8 - 5+ 11 - 10+6- 2+14 - 7+9 -4+12- 13+3

1+16 =

21 juni

9.00 uur

13+4 - 10+7 - 5+12 - 6+11 - 3+14 - 8+9 - 15+2

1+9 =

23 juni ca 11.00 uur 2+16 – 3+ 15 – 4+14- 5+13 – 6+12 – 7+11 – 8+10 -

3+9 - 12+16 - 5+7 - 14+6 - 1+11 - 13+15

- 8+ 4

15+14 -7+6 - 1+12 - 10+ 3 - 16+13 - 5+8 - 2+11

- 13 -

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Campingnaam

adres

Plaatsnaam

Land

Camping Jägerbude

Jägerbude 3

D-15537 Erkner

BRD

N 52 º 23' 7"

E 13o 46' 54"

[email protected]

KM

nacht

531

3 14/5 -17/5

245

2 17/5 18/5

Camping Malta

Ul. Krancowa 98

61-036 Poznan

N 52o 24' 10"

E 16o 59' 7"

[email protected]

PL

Camping Stogi

ul.Wydmy 9

80-656 Gdansk

PL

332

3 19/5 - 22/5

N54o 22' 11"

E 18o 43' 48"

[email protected]

Camping Seeblick

Ruska Wies 1

11-700 Mragowo

PL

228

2 22/5 - 24/5

N53o 56' 34"

E 21o 19' 12"

[email protected]

Landgoed de Harmonie

Buklos km

Rudiskes-Rajon Traki

LT

288

5 24/5 - 29/5

N 54o 30' 45"

E 24o 53' 38"

[email protected]

93432 Zarasai

LT

185

1 29 may

Ludza

LV

142

1 30 may

Est

283

2 31/5-2/6

Est

170

6 2/6 - 8/6

Est

165

3 8/6-11/6

Est

236

3 11/6-14/6

Est

175

1

156

2 15/6-17/6

Camping Zarasai

Kauno 67

N 55o 43' 7"

E 26o 13' 21"

Camping Dzerkali

Cirmas Peg

N 56o 32' 45"

E 27o 35' 21"

Waide Motel kemping

Käo Küla

61006 Elva

N 58o 13' 13"

E 26o 22' 12"

[email protected]

Camping Toila Spa Hotel

Ranna 12

41702 Toila

N 59o 25' 33"

E 27o 30' 52"

[email protected]

Pirita Harbour Kämping

Regati pst 1

11911 Talinn-Pirita

N 59o 28' 4"

E 24o 49' 25"

[email protected]

Tehumardi Puhkeskus

37862093432

93201 Salme-Saaremaa

N 58o 10' 47"

E 22o 15' 15"

[email protected]

Konse Motel & Camping

Suur- Jõe 44a

80021 Pärnu

N 58o 23' 5"

E 24o 31' 35"

[email protected]

Apalkalns

Raiskuma pagats

4146 Pãrgaujas novads

N 57o 19' 3"

E 25o 08' 53"

[email protected]

LV

LV

Camping Labirinti

Bérzini

3913 +Iecava- Zorgi

N 56o 33' 52"

E 24o 10' 4"

[email protected]

Kempingas Kurtuvénaii

Parko 2 Siauliu r.

80223 Kurtuvénai

N 55o 49' 36"

E 23o 2' 50"

[email protected]

Karlés Kopos

Placio.str 37

Klapéda

N 55o 48'36"

E 210 4'26"

[email protected]

Camping Roland

Kielerstrasse 52

24576 Bad Bramstedt

N 53 º55’ 42” E 9 º53’25”

- 14 -

125

14-jun

3 17/6-20/6

LT

155

1

LT

140

2 21/6-23/6

56

1

20-jun

24-6

Tips voor in en ontscheping in Klaipéda en Kiel: 1) Blijf ontspannen het is echt niet moeilijk. 2) De gasfles moet afgesloten zijn. 3) De koelkast net voor oprijden uitschakelen. 4) De stroomkabel uit de auto halen. 5) Luister goed naar de aanwijzingen van de bemanning. 6) Geef het stuur niet te snel uit handen u weet niet of hij of zij beter is dan dat u bent. 7) Let op bij schuine helling eventueel schuin er van af of op rijden. 8) Voor het verlaten van de ferry de stroomkabel weer aansluiten. 9) Eventueel de koelkast op 12 volt inschakelen. 10) Schakel direct de navigatie in het kost enige tijd om de positie te herkennen. 11) Na ontscheping indien mogelijk met uw partner oprijden naar de camping.

Bij pech of ongeval trek als eerste uw veiligheidshesje aan! Passanten weten dan dat u pech heeft! ANWB in de Baltische Landen is 1888 Belangrijke telefoonnummers: Bankpassen meldcentrale +31 302835372

voor ING +31 582126000 Rabo +31887226767

Voor Creditcards : American express +31 20 5048666 Visa +31 20 6600611 Diners club +31 206545511 Creditcard ING +31 582126000 Mastercard +31 302835555 SOS Alarmcentrale +31 206515151 of +31 206515808 ANWB Alarmcentrale +31 882692888

- 15 -

- 16 -

Nederlands is (ook voor buitenlanders) moeilijk te leren, maar weten  we ook waarom?  Na het lezen van onderstaand gedicht is het jullie vast duidelijk.    Men spreekt van één lot, en verschillende loten, maar 't meervoud van pot is natuurlijk geen poten.  Zo zegt men ook altijd één vat en twee vaten, maar zult u ook zeggen: één kat en twee katen?  Laatst ging ik vliegen, dus zeg ik : ik vloog. Maar zeg nou bij wiegen beslist niet: ik woog,  want woog is nog altijd afkomstig van wegen, maar is dan 'ik voog' een vervoeging van vegen?  Wat hoort er bij 'zoeken'? Jazeker, ik zocht, en zegt u bij vloeken dus logisch: ik vlocht?  Welnee, beste mensen, want vlocht komt van vlechten. En toch is ik 'hocht' niet afkomstig van  hechten.  En bij lopen hoort liep, maar bij kopen geen kiep. En evenmin zegt men bij slopen 'ik sliep'.  Want sliep moet u weten, dat komt weer van slapen. Maar fout is natuurlijk 'ik riep' bij het rapen.  Want riep komt van roepen. Ik hoop dat u ’t weet en dat u die kronkels beslist niet vergeet.    Dus: kwam ik u roepen, dan zeg ik 'ik riep'.  Nu denkt u: van snoepen, dat wordt dan 'ik sniep'?  Alweer mis, m'n beste. Maar u weet beslist, dat ried komt van raden, ik denk dat u 't wist.  Komt bied dan van baden? Welnee, dat wordt bood. En toch volgt na wieden beslist niet 'ik wood'.  'Ik gaf' hoort bij geven, maar 'ik laf' niet bij leven. Dat is bijna zo dom als 'ik waf' hoort bij weven.  Zo zegt men: wij drinken en hebben gedronken. Maar echt niet: wij hinken en hebben gehonken.  't Is moeilijk, maar weet u: van weten komt wist, maar hoort bij vergeten nou logisch vergist?  Juist niet, zult u zeggen, dat komt van vergissen. En wat is nu goed? U moet zelf maar beslissen:  hoort bij slaan nu: ik sloeg, ik slig, of ik slond?  Want bij gaan hoort: ik ging, niet ik goeg of ik gond.  En noemt u een mannetjesrat nu een rater?  Dat geldt toch alleen bij een kat en een kater.  Je ziet, onze taal beste dames en heren,  is, net zoals ik al zei, best moeilijk te leren!      

- 17 -

Camping Beoordeling perfect

goed

matig

slecht

Camping Jägerbunde

0

0

0

0

Camping Malta

0

0

0

0

Camping Stogi

0

0

0

0

Camping Seeblick

0

0

0

0

Landgoed de Harmonie

0

0

0

0

Camping Zarasai

0

0

0

0

Campin Dzerkali

0

0

0

0

Waide Motel kemping

0

0

0

0

Camping Toila Spa

0

0

0

0

Pirita Harbour kämping

0

0

0

0

Tehumardi Puhkeskus

0

0

0

0

Konse Motel camping

0

0

0

0

Apalkalns

0

0

0

0

Camping Labirinti

0

0

0

0

Kempingas Kurtuvénai

0

0

0

0

Karles Kopos

0

0

0

0

Camping Roland

0

0

0

0

- 18 -

AANTEKENINGEN: 

- 19 -

Onze etappes: 1e Camping Jägerbunde Erkner- Berlijn

N 52 º 23’ 7” E 13º 46’54”

2e Camping Malta Poznan Polen

530 KM

N 52º 24’ 10” E 16 º 59’ 7” 245 KM

3e Camping Stogi Gdansk Polen

N 54 º 24’ 10” E 18 º 43 ’ 48”

- 20 -

340 KM

4e Camping Seeblick Mragowo Polen

N 53 º 56’ 34” E 21 º 19’ 12” 228 KM

5e Camping de Harmonie Rudiskes Litouwen

N 54 º 30’45” E 24 5 º 3’58” 300 KM

Voor de juiste grensovergang eerst Sejny Polen invoeren daarna de camping!

- 21 -

6e camping Zarasai

N 55 º 43’ 7” E 26 º 13’ 21”

Litouwen

185 KM

7e Camping Dzerkali Letland

N 56º 32’ 45” E 27º 35’ 21” 142 KM

8e Camping Waide Motel Estland

N 58º 13’ 13” E 26 º 22’12”

- 22 -

283 KM

9e Camping Toila Spa Hotel Estland

N 59 º 23’ 46” E 27 º 30’ 52” 170 KM

toeristische route

10e Camping Harbour Kämping Estland

N 59 º 28’ 4” E 24 º 49’ 25”

11e Camping Tehumardi Estland

N 58 º 10’ 47” E 22 º 15’ 15” 236 KM

- 23 -

165 KM

12e Camping Konse Motel Estland

N 58 º 23’ 5” E 24 º 31’ 35” 175 KM

13e Camping Alpakalns Letland

N 57 º 19’ 3” E 25 º 8’ 53” 156 KM

14e Camping Labirinti

N 56 º 33’ 52”

Keuze uit 2 routes of via A4 snelweg of via A2

- 24 -

E 24 º 10’ 04”

140 KM

15 e Camping Kurtevenai Litouwen

16 e camping Karlés Kopos

17 e camping Roland Bad Bramstedt

N 55 º 49’ 36” E 23 º 2’ 50”

140 KM

N 55 º 48’36” E 21 º 04’ 26 “

145 KM

N 53 º 55” 42’

- 25 -

E 9 º 53” 25’

55 KM

Duitsland : In de stad Berlijn heeft u voor uw auto een milieu sticker nodig: Tijdens het fietsen mag je niet telefoneren. Let op in Duitsland komen paden voor die voor fietsers en voetgangers zijn: Polen: Het is in Polen niet toegestaan om naast elkaar te fietsen. Bij fietsoversteekplaatsen heeft de fietser voorrang maar blijf opletten. Overdag dimlicht voeren. Litouwen Letland en Estland: U mag stilstaande trams niet voorbij rijden. Pas op bij spoorweg overgangen er kunnen grote verschillen zijn. Verboden te parkeren binnen 15 meter van een bushalte en naast de tramrails. Overdag dimlicht voeren. De fietswielen en trappers moeten zijn voorzien van reflectoren.

- 26 -

O registratiebewijs O registratieverklaring O gegevens caravan verzekering O schade aangifte formulier O reserve onderdelen lampjes O bandenspanning controleren O gasflessen (vol) O reserve campinggasfles O elektr. Aansluitkabel O elektr. Verlengkabel O groene kaart O stekkers/verloopstekkers O Eurostekker O wielkeggen (-wiggen) O zaklantaarn O reserve breekkabel O plankjes voor horizontaal stellen O WC vloeistoffen O NL sticker ALGEMEEN: O internationaal kampeercarnet (CCI) O lidmaatschapskaart ANWB O wegenkaarten O reisgidsen O ANWB reisinformatie Europa O gereedschap O isolatieband O kroonsteentjes O spons/zeem O autoreinigingsmiddelen O buitenlandse valuta. O euro's O Visa of Mastercard O bankpasjes O proviand en water voor 2 dagen

Checklist : Checklist voor het reizen met auto en caravan. (Neem deze voor het vertrek even door) AUTO: O conditie auto O handleiding van de auto O dealerlijst buitenland O reserve contactsleutel O reserve smeerolie O reserve tankje brandstof O bandenspanning controleren O kentekenbewijs (incl. aanvullingsblad voor trekhaak) O groene kaart voor auto O rijbewijs O Wegenwacht Service Europa O Aanvullende WA-verzekering O Internat. schade formulieren (2 stel) O reserve onderdelen (zelf bepalen) O reserve lampen set en zekeringen O documenten 27 Mc apparatuur O veiligheidshesjes O gevarendriehoeken KOPIEËN van O polis reisverzekering O paspoorten of ID kaarten O rijbewijs (ook van echtgenote) O betaalpas(sen) O ziekte(kosten)verzekeringspasje EU EHIC card . O verklaring dekking ziektekosten voor Rusland. KOPIEËN van eigendomsbewijzen O foto apparatuur } O film apparatuur } O video apparatuur }serienummers O verrekijker } O tv toestel } O accessoires MEDICAMENTEN: O medicijnen (org.verpakking) O recepten (duidelijk geschreven) O eerste hulp artikelen O geneesmiddelen paspoort CARAVAN: O conditie caravan O handleiding caravan O dealerlijst buitenland O reserve sleutel(s) O kentekenbewijs O groene kaart voor caravan - 27 -

Geschiedenis Berlijn

Oorspronkelijk bestond Berlijn uit twee steden: Berlijn en Cölln. De naam Berlijn is mogelijk afkomstig van het Slavische woord 'berl', dat moeras betekent. Cölln is afgeleid van Colonia. Hiermee kan een kolonie van Berlijn bedoeld zijn, maar het zou ook een herinnering van de eerste bewoners aan hun stad van herkomst kunnen zijn, namelijk Keulen.

(Duits: Berlin) is de hoofdstad van Duitsland en als stadstaat een deelstaat van dat land. Met zijn 3,5 miljoen inwoners is het tevens de grootste stad van het land en de op één na grootste stad in de Europese Unie. De stad ligt in het noordoosten van Duitsland, aan de rivier de Spree en wordt omsloten door de deelstaat Brandenburg, waarvan ze sinds 1920 geen deel meer uitmaakt.

Rond 1230 hebben de graven Johan I en Otto III de stad Berlijn-Cölln gesticht. Helaas zijn de aktes van de stichting niet bewaard gebleven. De eerste keer dat ze genoemd worden is 1251 voor Berlijn en 1261 voor Cölln. In 1307 besloten de twee gemeenschappen samen te gaan en in 1400 hadden de plaatsen in totaal ongeveer 8000 inwoners.

In zijn geschiedenis, die teruggaat tot de dertiende eeuw, was Berlijn de hoofdstad van achtereenvolgens Pruisen (1701–1918), het Duitse Keizerrijk (1871–1918), de Weimarrepubliek (1919–1933) en nazi- Duitsland (1933–1945). Na de Tweede Wereldoorlog was Berlijn gedurende meer dan veertig jaar een verdeelde stad, waarbij het oostelijke deel als hoofdstad fungeerde van Oost-Duitsland en West-Berlijn een exclave van West-Duitsland was. Na de Duitse hereniging in 1990 werd Berlijn de hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland en de zetel van het parlement, de deelstaatvertegenwoordiging en het staatshoofd.Berlijn is een metropool en geldt in Europa als één van de grootste culturele, politieke en wetenschappelijke centra. De stad is ook bekend vanwege het hoogontwikkelde culturele leven (festivals, nachtleven, musea, kunsttentoonstellingen enz.) en de liberale levensstijl, moderne Zeitgeist en de lage kosten. Bovendien is Berlijn één van de groenste steden van Europa: 18% van Berlijn bestaat uit natuur en parken en 7% uit meren, rivieren en kanalen.

Al vóór de stadsstichting moet er echter bewoning zijn geweest. Op de Petriplatz werden in 2008 resten van een houten balk gevonden, afkomstig van een eik die in 1192 moet zijn gekapt. Beide stadsdelen sloten in 1307 een verdrag tot betere en verdergaande samenwerking, maar beide delen behielden een aparte bestuursraad. De nauwe samenwerking was bittere noodzaak in de roerige tijden die volgden. De stad werd nu als eenheid gezien en vormde een stevig bolwerk in de tijd dat nieuwe heersers uit onder andere Beieren hun oog op Berlijn-Cölln hadden laten vallen. Dorpen in het noorden en zuiden van de stad werden opgekocht en bij de stad gevoegd en Berlijn-Cölln werd Hanzestad.Vanaf 1319 werd er lang en bloedig gestreden om het gebied Brandenburg door diverse vorstenhuizen. In 1411 smeekte de bevolking de keizer van het Heilige Roomse Rijk om hulp. In 1415 werd Frederik van Hohenzollern op het Concilie van Konstanz door Koning Sigismund benoemd tot keurvorst van Brandenburg; dit vormde het begin van de 500-jarige heerschappij door de Hohenzollern-dynastie.

Brandenburger Tor

- 28 -

steden en gebieden rond Berlijn geannexeerd conform de Groß-Berlin-Gesetz. Het nieuwe Groot-Berlijn telde toen bijna 4 miljoen inwoners. De stad was een bruisende metropool in deze periode, met een gevarieerd uitgaansleven waar plaats was voor uitbundig theater en experimentele cinematografie. Zo maakte Fritz Lang in 1927 in de filmstudio's van Babelsberg in Potsdam de duurste film van zijn tijd, Metropolis.

Vroegmoderne tijd De beroemdste straat in Berlijn werd reeds in 1647 ontworpen. Om een betere verbinding met de Tiergarten te bewerkstelligen werd vanaf de Hundebrücke een laan aangelegd met zes rijen linde- en notenbomen, Unter den Linden. Echter door de aanleg van de vestingwerken werd de laan in 1673 naar zijn huidige vorm verlegd. Door de kroning van keurvorst Frederik III tot koning Frederik I van Pruisen in 1701 kreeg Berlijn de status van hoofdstad van Pruisen.Aan het einde van de negentiende eeuw zorgde de snelle economische groei (dankzij de Duitslands industrialisatie) voor een toename van de stedelijke bevolking. Tussen 1819 en 1840 groeide het inwonertal van 201.000 naar 328.000 en nieuwe huisvesting was derhalve nodig. De enkele onbebouwde stukken binnen de oude stadsmuren werden in hoog tempo volgebouwd. De aanwezige weides in het noordoosten en zuidwesten werden eveneens voor bebouwing aangewend. Het plan voor de wijk Köpenicker Feld ontstond reeds in 1825, maar werd vanwege beperkte middelen ten behoeve van schadeloosstelling van de landbouwers pas in 1840 verwezenlijkt. De oude wegenstructuur bleef behouden en nieuwe straten werden dusdanig aangelegd dat vierkante stukken bouwgrond ontstonden, diagonaal doorsneden door de oude straten.

Na de machtsgreep van de nationaalsocialisten in 1933 werd Berlijn de hoofdstad van het Derde Rijk. De nazi's gebruikten in 1936 de Olympische Zomerspelen in Berlijn voor propagandadoeleinden. Er waren ook plannen om Berlijn tot de Welthauptstadt van het Germaanse Rijk om te bouwen. Dit ging niet door als gevolg van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. In april 1945 vielen de troepen van de Sovjet-Unie Berlijn binnen. Straat voor straat moest de stad veroverd worden. Tienduizenden soldaten en burgers kwamen hierbij om het leven. Adolf Hitler pleegde op 30 april 1945 zelfmoord in een bunker onder Berlijn. Een paar dagen daarop capituleerde Duitsland.De verwoestingen in de Slag om Berlijn aan het eind van de Tweede Wereldoorlog waren enorm. Door deze schade en de sloop van de stadsmuren en grachten in de 19e en 20e eeuw was de grandeur van de stad Berlijn verdwenen.

Op 18 januari 1871 stichtte Otto von Bismarck het Duitse Rijk met Berlijn als Rijkshoofdstad.

Opdeling en hereniging:

Weimarrepubliek en de Tweede Wereldoorlog:

Het Berliner Stadtschloss rond 1900 Bord bij de Brandenburger Tor in 1959 Na het einde van de Eerste Wereldoorlog werd in 1918 in Berlijn de republiek uitgeroepen. In 1920 werden meerdere - 29 -

gebeurde dus echter in de praktijk niet. Oost- Berlijn werd aangesloten bij de DDR als hoofdstad.

Berlijn werd na afloop van de Tweede Wereldoorlog bezet door de geallieerde troepen van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Tijdens de Conferentie van Potsdam in 1945 werd Berlijn, net als de rest van Duitsland, in vier sectoren verdeeld: een Russische, een Amerikaanse, een Britse en een Franse. Berlijn werd het brandpunt van de Koude Oorlog, aangezien de stad midden in de Russische sector lag. Al snel gingen de drie geallieerde sectoren (de Franse, Britse en Amerikaanse sector) meer samenwerken; de Russen zetten een afwijkende politieke lijn uit.Op 24 juni 1948 blokkeerden de Sovjetautoriteiten de geallieerde sectoren in de hoop de hele stad te annexeren. Het was voor mensen uit de drie westelijk geallieerde sectoren verboden door de sector van de Sovjet-Unie te reizen. Omdat de Berlijnse geallieerde sectoren als een eiland in de Sovjetsector lagen, was het niet mogelijk deze gebieden over land van goederen te voorzien. De westelijk geallieerden reageerden daarop door een luchtbrug in te stellen: alle goederen die de stad nodig had werden met vliegtuigen aangevoerd. Op 12 mei 1949 werd de blokkade opgeheven. In 1949 werd tevens de Bondsrepubliek Duitsland (hoofdstad Bonn) opgericht, bestaande uit de Franse, Engelse en Amerikaanse sector. De Sovjet-Russische sector werd omgevormd tot de Duitse Democratische Republiek (DDR). Oost- Duitsland (DDR) kreeg een communistische regering en Oost-Berlijn werd, tegen de gemaakte afspraken in, hoofdstad van de DDR. De drie geallieerde sectoren kregen een Westerse regering en vormden West-Berlijn. West-Berlijn nam vrijwillig alle wetten over van de Bondsrepubliek, en werd dus beschouwd als een deelstaat daarvan. Het was in deze tijd nooit de hoofdstad. Ook was er geen dienstplicht in de Bundeswehr en ook geen stemrecht van West-Berlijn in de Bondsdag. Dat eerste maakte het aantrekkelijk voor jonge mensen om in West-Berlijn te wonen, omdat hier geen dienstplicht was. Deze regelingen waren ook zoals het in de gemaakte afspraken tussen de geallieerden stond. Officieel had dus Oost-Berlijn dezeregelingen ook horen over te nemen, dit

Kaufhaus des Westen Steeds meer DDR-burgers vluchtten naar West-Berlijn. Om deze vluchtelingenstroom tegen te houden besloten de Oost-Berlijnse autoriteiten in 1961 West-Berlijn te isoleren. In de nacht van 13 augustus 1961 werd een grens opgetrokken rondom West-Berlijn. Al snel werden deze prikkeldraadversperringen vervangen door een muur. Iedereen die probeerde vanuit Oost-Berlijn naar West- Berlijn te vluchten, werd neergeschoten. Er waren slechts een paar doorgangen, die het onder andere voor westerse toeristen mogelijk maakten Oost-Berlijn voor een dag te bezoeken. Hiervan is Checkpoint Charlie een bekend voorbeeld. Aan deze situatie kwam een einde toen in 1989 de ontevredenheid in de DDR zo groot werd, dat het regime er geen grip meer op kon krijgen. Op 9 november 1989 werd de muur door demonstranten langzaam afgebroken. Hiermee werd de grens tussen Oost- en West-Berlijn na jaren van scheiding geopend. Op 3 oktober 1990 werd Duitsland officieel herenigd. Hierbij traden de oudere deelstaten van de DDR tot de Bondsrepubliek toe als 'nieuwe deelstaten', werden West- Berlijn en Oost-Berlijn samengevoegd tot één deelstaat en werd Berlijn ook weer de hoofdstad van Duitsland. In 1991 werd de beslissing genomen de regering naar Berlijn te verhuizen, wat in 1999 daadwerkelijk gebeurde. Berlijn heeft tegenwoordig dus de titel Bondshoofdstad van Duitsland.

- 30 -

Oost-Berlijn had zich na de oorlog heel anders ontwikkeld dan West-Berlijn. Pas na de val van de Muur werden de door de oorlog beschadigde woonwijken in Oost-Berlijn opgeknapt. Veel gebouwen zaten nog vol met kogelgaten uit de Slag om Berlijn. De stad zocht naar de sfeer van de jaren twintig, voor de Tweede Wereldoorlog. Vandaag de dag is Berlijn een stad met 3,4 miljoen inwoners van allerlei komaf. De vroegere problemen van verdediging hebben plaatsgemaakt voor die van verpaupering en sociale achteruitgang Tips! 1) Duits- Russisch museum Zwieslerstr.4 in de wijk Karlshorst, in dit gebouw werd de capitulatie ondertekend en is er een goed beeld te vormen van het beeindigen van de 2e wereldoorlog 2) De omgeving van het station Hackescher Markt, mooie hofjes in Jugendstil, en even lekker eten onder de bogen van het station in de BBQ kitchen, terwijl je de treinen boven je hoort. 3) Bij mooi weer even naar boven in de Fernsehturm , lekker eten met Berlijn aan je voeten (niet goedkoop) Poznań : Is een stad in het westen van Polen. De stad ligt aan de rivier de Warta en telt 559.458 inwoners (2008), waarmee het de vijfde stad van het land is. Poznań is de hoofdstad van het woiwodschap GrootPolen en de voornaamste stad van de gelijknamige historische regio. Het is een belangrijke handels- en industriestad, die bekendstaat om haar jaarbeurzen. Poznań is sedert 1518 door de bisschoppelijke academie Akademia Lubrańskiego een universiteitsstad en heeft een internationale luchthaven Poznań werd voor de zevende eeuw na Christus bewoond door de Germaanse stammen van de Boergondiërs en Vandalen. Daarna vestigde de West-Slavische stam van de Polanen zich er, naast hun nederzettingen in de streek rond Gniezno. Uit deze stam zou het hertogdom Polen van de Piasten voortkomen. De stad behoort tot de oudste steden van Polen. In de 10e eeuw werd in Poznań de eerste Poolse kathedraal gebouwd en de eerste vorsten van de Piastendynastie werden hier begraven. In 1253 werd Poznań een stad met Maagdenburger Recht, en Duitse handelslieden vestigden zich er. In de 16e eeuw beleefde de stad haar grootste

bloei. In die tijd verdween een groot deel van de Duitstalige burgerij, vooral toen zij was overgegaan tot het lutheranisme en dit geloof aan het einde van de eeuw werd verboden. De Dertigjarige Oorlog en de Noordse Oorlog ontvolkten de stad nog meer. Sinds 1611 bezat het Jezuïetencollege in de stad het recht van promotie, terwijl de studenten van de bisschoppelijke Lubranski-Academie in Krakau aan de Jagiellonische Universiteit hun promotie en graad moesten bewijzen in een examen. Tussen 1719 en 1753 vestigden zich veel Duitse boeren en ambachtslieden uit het bisdom Bamberg zich in de stad en haar directe omgeving. Deze katholieke Bambrzy (Posener Bamberger) gingen grotendeels op in de Poolse katholieke meerderheid door assimilatie en onderlinge huwelijken, maar hun folklore en klederdracht worden tot vandaag in ere gehouden door de Poolse bevolking van de stad en haar omgeving. De stad kwam bij de derde Poolse Deling (1793) als deel van Zuid-Pruisen bij Pruisen, maakte van 1807 tot 1813/1815 deel uit van het napoleontische Hertogdom Warschau en behoorde sinds 1815 weer tot Pruisen als ambtelijk en militair centrum en hoofdstad van de provincie Posen, sinds 1871 tot 1919 een provincie van het Duitse Rijk. De bevolking van de stad was inmiddels voor bijna de helft Duitstalig geworden (45% in 1910). Vanuit de stad werkte een Ansiedlungskommission om het dalende aandeel Duitsers te compenseren met kolonisatieprogramma's. Grootgrondbezit werd daartoe opgekocht en verkaveld om Duitstalige boeren vast te houden die uit de provincie wilden emigreren, en boeren uit westelijker delen van het Duitse Rijk als nieuwe bewoners aan te werven. Conform het Verdrag van Versailles werd Poznań in 1919 weer Pools. Het grootste deel van de Duitstaligen vertrok of noemde zich voortaan Pool. In 1930 noemde zich nog maar 5% Duits. Tijdens de nationaalsocialistische bezetting van Polen tussen 1939 en 1945 steeg het aantal Volksduitsers en Rijksduitsers in de stad weer tot 28,3 % (op 1 april 1944). De nationaalsocialistische terreur tegen de Polen kostte velen van hun het leven. Anderen werden uitgewezen en een deel van degenen die voor 1919 Duits staatsburgers waren geweest, nam de status van 'Half-Duitser' aan.[1] De Duitsers werden na de invasie van het Rode Leger vanaf 1945 uit Polen verdreven. Vele Duitsers waren echter na de Eerste Wereldoorlog al uit de stad vertrokken, toen de stad Posen als - 31 - Poznań aan de Republiek Polen toeviel met

het grootste deel van de gelijknamige Pruisische provincie. De onlusten van 1956 Op 28 juni 1956 vonden hier de eerste protesten plaats tegen het communistische regime in Polen. Arbeiders van de Cegielskifabrieken begonnen de opstand, die spoedig keihard werd neergeslagen. Officiële bronnen spreken over 74 doden, waaronder een jongen van 12 jaar oud. Het eigenlijke dodental wordt over het algemeen aanzienlijk hoger geschat. Bijna duizend mensen raakten gewond. In Hongarije werden later demonstraties gehouden bij het monument van Józef Bem, de Poolse generaal die voor Hongaarse onafhankelijkheid streed, als steunbetuiging aan de Poolse opstandelingen. Deze demonstraties waren het begin van de Hongaarse Opstand van 1956. Bezienswaardigheden:    

Sint-Petrus-en-Paulusbasiliek Raadhuis van Poznań Museum Narodowy, nationaal museum Laatst gebouwde kasteel van Europa (1905 in opdracht van de Duitse keizer Wilhelm II).

Gdansk – Danzig: Aan de monding van de Weichsel (Wisla), in het grensgebied tussen Pruisische (Baltische) en Slavische stammen, had zich in de prehistorie een havenplaats ontwikkeld, welke werd beschermd door een, met aarden wallen en houten palissaden bevestigde, burcht. Gyddanyzc (vochtige bodem) is de naam waaronder Danzig rond het jaar 1.000 voor het eerst in de historie verschijnt. In 1148 werd de burcht zetel van de hertogen van Pommerellen, een geslacht dat zich in 1227 tegenover de Poolse koning onafhankelijk verklaarde door toenadering te gaan zoeken tot de Duitse keizer. Er had zich in Danzig inmiddels al een gemeente ontwikkeld van kooplieden uit Lübeck. Zij kregen in 1224 van de hertog een autonoom, zg. Duits, recht om hun gemeente te besturen, met als centrum de Marienkirche. Weldra zouden de Noord Duitse kooplieden van Danzig naar westers model een stad met moderne bestuur instellingen gaan maken. Deze stad werd lid van het Hanzever-

bond van Noord Duitse steden en overvleugelde het Deens-Zweedse handelsmonopolie op de Oostzee. De stad kreeg een stenen omwalling, en de Slavische en Pruisische visserswijken speelden vanaf toen nog maar een marginale rol.

centrum Gdansk Na het uitsterven van het hertogengeslacht in 1294 brak tussen Polen, Pommeren, Brandenburg en de Duitse Orde een strijd los om het oppergezag over de stad en de toegang tot de Oostzee. Deze Orde van geestelijke ridders uit het Duitse Rijk had zich vanaf ca. 1220 oostelijk en zuidelijk van Danzig, in het land van de Baltische stam van de Prussen, Pruzzen of Pruis(s)en, het latere Oost Pruisen, gevestigd, waarbij zij de oorspronkelijke, Baltische bevolking stelselmatig had uitgeroeid of verduitst. De Orde slaagde erin om in 1308 haar gezag over de stad te laten gelden en daarvoor van de erkenning van de concurrenten te krijgen. Sindsdien kwam uit geheel Noord-Duitsland en ook uit de Nederlanden een stroom kooplieden en handwerkers op gang naar Danzig. De stad breidde zich uit van 5.000 tot aan het einde van de middeleeuwen 30.000 inwoners, en werd daarmee de grootste stad van het oostelijke Oostzeegebied. Cultureel oriënteerde de stad zich op het westen, en economisch werd zij de draaischijf tussen Oost en West. Zij monopoliseerde de in- en uitvoer van zee tot het koninkrijk Polen, dat toen ook Litouwen en WitRusland en de westelijke Oekraïne omvatte. Politiek zocht zij daarom steeds meer de steun van de Poolse koningen tegenover de Duitse Orde omdat deze feodale staat haar stadsburgerlijke expansie belemmerde met een bureaucratische en hiërarchische bestuurscultuur. Tussen 1410 en 1466 zouden telkens gewapende conflicten uitbreken die in dat laatste jaar, na de nederlaag van Duitse Orde in de Dertienjarige Oorlog, tot de definitieve erkenning leidden van de Poolse koning als - symbolisch soeverein. De koning moest namelijk als voorwaarde voor zijn inhuldiging de volledige auto- 32 - nomie van de stad erkennen en hij zou een hal-

ve eeuw later, in 1522, dan ook het invoeren van de lutherse hervorming door het stadsbestuur moeten aanvaarden. Spanningen namen toe toen de Poolse koningen steeds absolutistische optraden en de nieuwe pretendent in 1577 een belegering van de stad begon, omdat zij zijn inhuldiging weigerde totdat hij eerst de stadsprivileges erkend zou hebben. De afstand werd nog groter toen de Poolse koningen de contrareformatie invoerden, en het Poolskoninklijke gezag moest zich in Danzig uiteindelijk beperken tot symboliek in de vorm van wapenschilden aan openbare gebouwen en een koninklijke kapel die tegen de lutherse Marienkirche werd aangebouwd. Inmiddels was de gouden eeuw van de stad begonnen en deze is in haar tegenwoordige uiterlijk nog steeds dominant zichtbaar. De architectuur van de vele renaissancegevels en de openbare gebouwen is zeer verwant met die van Amsterdam en Antwerpen, van waaruit ook de bouwmeesters werden aangetrokken, tevens begeleid door doopsgezinde en calvinistische vluchtelingen en kooplieden uit de Nederlanden en uit Schotland, die in Danzig hun eigen gemeenten mochten stichten. Rond 1630 was het inwonertal op 60.000 gekomen en Danzig was daarmee de onbetwiste metropool geworden van oostelijk MiddenEuropa. Maar de welvaart nam in de 17de eeuw weer af door de Dertigjarige Oorlog, welke Duitsland verwoestte. Deze oorlog werd met Danzig als strategisch bruggenhoofd door de Zweedse koning ook tegen het koninkrijk Polen gevoerd. Een algehele economische stagnatie in Polen en dus ook in Danzig was het gevolg. De opkomst van het Russische tsarenrijk verlegde de handel uit Rusland naar Riga en het nieuw gestichte St.Petersburg, een omstandigheid die Danzig tot een plaats op de tweede rang drong. In de loop van de 18de eeuw zou Rusland met enkele belegeringen en tijdelijke bezettingen Danzig op deze plaats blijven wijzen. In 1793, na de Tweede Poolse Deling, werd Danzig ingelijfd door het Koninkrijk Pruisen, dat de stad tegenover Napoleon militair bevestigde, wat haar in 1813 op een belegering en een gedeeltelijke verwoesting te staan kwam. Nieuwe groei kwam slechts langzaam op gang in Danzig, nu hoofdstad van de nieuwe provincie West Pruisen. Allereerst werd Danzig bestuurs- en onderwijscentrum. Pas de moderne industrialisatie bracht het in twee eeuwen stagnerende inwonertal (55.000) tot een verdubbeling daarvan in

1880, en een zeer snelle groei tot 160.000 in 1910. In 1919 besloot het Verdrag van Versailles dat Duitsland de hele provincie West Pruisen en haar hoofdstad Danzig aan het nieuw opgerichte Polen zou moeten afstaan. Politieke agitatie en stakingen van de Danziger havenarbeiders ontkrachtten de Poolse aanspraken. Frankrijk had de hoop dat het nieuwe en zelfbewuste Polen, de Danzigers tot Polen zou kunnen assimileren. De Engelse vrees dat zo'n annexatie van Danzig juist een blijvende bron van onrust zou maken, werd gevoed door de toenadering tussen Duitsland en de jonge Sovjet-Unie. Een compromis werd gevonden in de inrichting van een Vrijstaat Freie Stadt Danzig onder toezicht van de Volkenbond. Deze vrijstaat telde toen 330.000 inwoners waarvan 94% zich Duitser noemde en slechts 6% zich Pool wenste te verklaren. Polen kreeg in de vrijstaat een vrije toegang in de haven, met handels- en douanekantoren, en het beheer over het spoorwegnet. Het probeerde evenwel de stad economisch lam te leggen door even buiten het vrijstaatsgebied in Gdynia met Frans kapitaal een concurrerende haven aan te leggen, tevens marinehaven, die weldra een even groot scheepstonnage in- en uitvoerde. Polen hoopte zo de bevolking murw te maken voor het opgeven van de vrijstaat en zich aan te sluiten bij de Poolse staat. Maar de Danziger opstelling verhardde daardoor juist en de oude verbindingen werden steeds strakker aangehaald met Duitsland, dat naast hun eigen ook het Duitse staatsburgerschap voor de Danzigers openstelde. De Nazi’s namen al in 1934 het bestuur over, hoewel het Volkenbond-toezicht de uitvoering van hun wetgeving temperde. Op 1 september 1939 barstte de bom door een aanval van de Duitse marine op de Poolse douanekantoren aan de haven: (de Westerplatte). Polen en Duitsland verklaarden elkaar de oorlog en Frankrijk en Engeland kwamen hun verdragsverplichtingen van militaire bijstand aan Polen na. Daarmee was de Tweede Wereldoorlog uitgebroken. Deze episode wordt beeldend beschreven in de deels autobiografische roman Der Blechtrommel van Günther Grass. Begin 1944 stonden de Russische legers rondom Danzig, waar zich de gevluchte bevolking uit Westen Oostpruisen had verzameld om met schepen in veiligheid gebracht te worden. Honderdduizenden lukte het op die wijze - 33 weg te komen, maar tientallen duizenden

verdronken toen hun vluchtschepen werden getorpedeerd door de Sovjet-marine. De grootste scheepramp van de moderne tijd vond in deze tijd plaats, toen het passagiersschip de Wilhelm Gustloff tot zinken werd gebracht, waarop ruim 9.000 mensen omkwamen! (Het onder vergelijkbaar erbarmelijke omstandigheden, qua temperatuur, vergaan van de RMS Titanicin 1912 kostte "slechts" 1.522 opvarenden het leven.) In totaal liet een kwart van de Danzigers het leven in het oorlogsgeweld en de interneringen die erop volgden. In 1948 werd de laatste paar duizend overgeblevenen uitgewezen, terwijl ondertussen de stad volstroomde met nieuwe Poolse immigranten, vooral uit de gebieden die Polen aan de Sovjet-Unie had moeten afstaan, nu gelegen in Litouwen, Wit-Rusland en de Oekraïne.

hoort tot de Hanze-cultuur die in Noord Duitse en Nederlandse steden ontstond en zich vandaar over Scandinavische en Baltische steden uitbreidde. De tand des tijds gaf inmiddels de nieuw-oude gevelwanden een uiterlijk historischer karakter. Men kan de stad wat dat betreft in gunstige zin vergelijken met Königsberg honderd kilometer verderop, een stad die na verwoesting en annexatie door de Sovjet-Unie geheel werd afgebroken, en als Kaliningrad met grootschalige flatcomplexen werd herbouwd.

BEZIENSWAARDIGHEDEN LITOUWEN VEEL CULTUUR EN NATUUR: In Litouwen zijn dankzij haar rijke verleden voor cultuurliefhebbers veel plaatsen te bezichtigen. Maar ook liefhebbers van natuur komen volop aan hun trekken. Als u in Litouwen op vakantie bent moet u beslist de hoofdstad Vilnius gaan bezoeken. Deze indrukwekkende stad herbergt een schat aan bijzondere gebouwen, monumenten, musea en pleinen. Niet voor niets staat deze stad op de Wereld erfgoedlijst van Unesco. Maar ook de vele musea in Kaunas of de oude hoofdstad Trakai met haar schitterende veertiende eeuwse kasteel zijn aanraders.

De Langer Markt, met zicht op Marienkirche op de achtergrond en het raadhuis, omstreeks 1900

Liefhebbers van natuur komen in de vijf nationale parken van Litouwen ogen en oren tekort. Met name het Nationaal Park Kursiv Nerija maakte op ons veel indruk. Maar buiten de nationale parken zijn ook andere gebieden wonderschoon. Zo zijn het regionale Kauno Mariospark en de rivier de Nemunas of het uitgestrekte platteland met haar weidse velden indrukwekkend te noemen. Er zijn in Litouwen nog veel vakmensen die traditionele beroepen uitoefenen zoals pottenbakken, beeldhouwen, houtsnijden en weven. U kunt deze ateliers verspreid over het hele land bezoeken. Raadpleeg voor een compleet overzicht de link www.atostogoskaime.lt/en

Ondanks de rampzalige toestand van Polen werd snel begonnen aan de herstel- en restauratiewerken van de historische stadskern, die veelal neerkwam op een totale reconstructie, waarbij de gevelrijen zelfs naar achter werden verschoven om zo meer ruimte te krijgen voor de straatbreedte. Alleen de zware muren van de kerken stonden nog gedeeltelijk overeind; van de historische gevelrijen stond vaak weinig meer dan twee meter nog recht. Het nieuwe Gdańsk zou opnieuw een belangrijke havenplaats worden; de scheepsbouw beleefde er onder het communistische regime grote bloei. In de jaren 80 verwierf de stad faam, toen onder leiding van Lech Wałęsa op de plaatselijke Leninwerf de vakbond Solidarność (Solidariteit) werd opgericht. Dankzij de grote inspanningen van Poolse restaurateurs wordt het Gdańsk van vandaag samen met Warschau en Krakau tot de mooiste steden van de Republiek Polen gerekend, een toeristische trekpleister, die anachronistisch als een voorbeeld van typisch Poolse architectuur wordt voorgesteld, terwijl zij in dat opzicht be-

Kortom in Litouwen valt er dan ook veel om te ontdekken. Om u een nog completer beeld te krijgen van de vele bezienswaardigheden in Litouwen raadpleegt u de link . www.lietuva.lt - 34 -

Litouwen de status van tijdelijke hoofdstad. Polen maakte van Vilnius de hoofdstad van de gelijknamige Wilno. Op 19 september 1939, direct na het begin van de Tweede Wereldoorlog bezette het Sovjetleger de stad. De stad werd aanvankelijk toegewezen aan de Sovjet-deelrepubliek Wit- Rusland. Vanuit de hoofdstad Minsk werden direct pogingen gedaan om Wit-Russisch onderwijs te stimuleren. Stalin had echter andere plannen met Vilnius en op 10 oktober werd een verdrag van wederzijdse bijstand gesloten tussen de Litouwse en de Sovjetregering. Als gevolg daarvan werden de stad en het aangrenzende gebied door de Sovjet-Unie overgedragen aan Litouwen. Voorwaarde was dat er een aantal militaire bases van het Rode Leger in Litouwen mocht worden gevestigd. Het leger trok zich terug uit de stad, maar bleef aanwezig in een van de voorsteden. Voor het bewind in Moskou betekende dit een blijvende invloed op de gang van zaken in het buurland. Het Litouwse leger nam de stad, met een parade op 29 oktober, in bezit. Nu probeerde de Litouwse regering de stad een meer Litouws aanzien te geven, vooral door de Poolse scholen te verbieden in het Pools les te geven en de Litouwse taal daar verplicht te stellen. De pogingen hadden minimaal succes, vooral omdat al in het voorjaar van 1940 bleek dat de Russen steeds meer invloed in het land opeisten. In juni 1940 stelde Stalin een ultimatum: het Rode Leger moest onbeperkt toegang tot Litouwen krijgen en kunnen helpen om een pro-Sovjetregering te vormen. Toen de Litouwers daar in Stalins ogen onvoldoende op reageerden, werd heel Litouwen op 3 augustus bezet en op eigen verzoek in de Sovjet Unie opgenomen als de Litouwse SSR. Vilnius bleef daarvan de hoofdstad. Naar schatting werden in deze periode 40.000 inwoners door de Russen naar kampen in Siberië gedeporteerd. In 1941 werd Vilnius door naziDuitsland ingenomen. Tijdens de Duitse bezetting werd 95% van de joodse bevolking van de stad vermoord. In juli 1944 werd de stad door de Poolse Armia Krajowa tijdens de Opstand van Vilnius bevrijd van de Duitsers, kort daarna gevolgd door de Sovjets die de stad bezetten en Armia Krajowa-leden en anderen vervolgden.

Kathedraal van Vilnius

Vilnius: Vilnius (verouderd ook Wilnioes;) gelegen in het zuidoosten van dit Baltische land aan de rivieren de Vilnelė en de Neris. In 2007 had Vilnius 542.785 inwoners. Vilnius heeft een grote historische binnenstad en huisvest een van de oudste universiteiten in dit deel van Europa. In 2009 was Vilnius een van de twee culturele hoofdsteden van Europa, naast Linz. Geschiedenis: De oudste geschriften over de stad dateren uit de 12e eeuw. De stad werd beroemd nadat Gediminas, de heersende groothertog in 1316, Duitse kooplieden uitnodigde naar de stad te komen. In 1387 verleende Władysław II Jagiełło (koning van Polen, grootvorst van Litouwen) de stad stadsrechten. In de eeuwen erna bleef de stad groeien, onder meer doordat er een universiteit werd opgericht in 1579 door koning Stefanus Báthory. Deze eerste universiteit in het grootvorstendom Litouwen werd al snel een belangrijk wetenschappelijk en cultureel centrum. Vilnius trok immigranten uit verschillende landen aan. In de stad vestigden zich onder meer Polen, Russen, joden en Duitsers. Voor de joden was Vilnius, het "Jeruzalem van Litouwen" een belangrijk spiritueel centrum. In 1897 was 38.8% van de bevolking joods. Nadat Litouwen in 1918 de onafhankelijkheid had uitgeroepen en deze onafhankelijkheid in 1920 door de bolsjewistisch Rusland in het Verdrag van Moskou was erkend, werd Vilnius een Pools-Litouwse twistappel. Het Verdrag van Moskou wees de stad en haar omgeving aan Litouwen toe, maar dit zogenoemde Vilniusgebied werd al spoedig door Polen ingenomen. Gedurende het interbellum zou de stad tot Polen blijven behoren, een situatie die door Frankrijk en Groot-Brittannië werd gesteund, in de hoop dat de Poolse invloed een aanval vanuit de Sovjet-Unie zou tegenhouden. Litouwen zou Vilnius als zijn hoofdstad blijven beschouwen: Kaunas had in het vooroorlogse

- 35 -

Na de oorlog bleef de stad in handen van de Sovjet-Unie; Litouwen werd weer een Sovje republiek met Vilnius als hoofdstad. De Poolse bevolking, die voor de Tweede Wereldoorlog samen met de Joden de meerderheid in de stad vormde, werd op last van de Sovjets groten-

deels verd dreven en moest m zich in de geannexeerde Duitse D gebie eden in het westen vann Polen vestigen. In plaats daarrvan vestigden zich velee Litouwers in de stad en in veel mindere mate oo ok Russen. In de jaren '80 ontstond den in de staad regelmatig grote demo onstraties teegen de overrheersing van de Sovjet-U Unie. Op 11 maart m 1990 verkla aarde de Op pperste Sovjeet van Litou uwen het land onafhannkelijk. De Sovjet- Unie e probeerde het tij nog te keren en e in januarri m het tot eenn confrontatie tussen he et 1991 kwam Sovjetlegerr en de Litou uwse bevolking bij de teelevisietoren n van Vilnius. Bij deze aaanval kwamenn veertien mensen m om het h leven en raakten er e meer dan 700 7 gewond. Toen Litouw wen uiteinde elijk opnieuw w onafhanke elijk was, ko on de verwaa arloosde stad d worden op pgeknapt. Het H centrum is sindsdien n grondig ge erenoveerd en e trekt steeeds meer toeeristen. Vilnius hee eft op de lin nkeroever va an de Neris een grote historische binnenstad d met een n kleine straaatjes en mee er dan veerwirwar van tig kerken. Dit 360 ha grote g gebied staat sinds 1994 op dee Wereld errfgoedlijst. De D barok is er de overh heersende bo ouwstijl. De hoofdstrraat van Vilnnius is de GediminasG b boulevard (G Gedimino pro ospektas), die van het K Kathedraalp lein (Katedro os aikšte) naar de Neris l loopt. Op he et Kathedraaalplein bevin ndt zich de S Stanislausen Wenceeslauskathed draal, een c classicistisch h bouwwerk met een 16dde eeuwse k klokkentoren n. De bouleevard bevind dt zich ged deeltelijk in de eigenlijkke historisch he binnens stad (senam miestis) en geedeeltelijk ten noordw westen ervaan. Langs de e Gediminassboulevard l liggen belan ngrijke insteellingen als het parlem ment, de regeringsgeb r bouwen, de nationale b bank, de naationale bibliotheek, het nationaal d dramatheate er en het con nstitutionele hof. Op de Gediminasheuvel (Gedimino Kalnas) be-O v vindt zich dee Gediminastoren, (beklim de toren n v voor een sc chitterend uiitzicht over de d stad) hett s symbool vann de stad en het enige reestant van dee b burcht van grootvorst g Gediminas. Heet Koninklijk Paleis aan dee voet van de d heuvel we erd in 1801 g gesloopt, ma aar wordt thaans herbouw wd. Even ten zuiden van he et Kathedraaalplein liggen n d gebouwe de en van de Universiteit U van Vilnius, met de bijb behorende Sint-Janskerrk (Šv. Jonų ų b bažnyčia). A de oostkkant van dee binnenstad Aan d b bevindt zich de enige o overgebleve n stadspoortt van Vilnius.. In deze P Poort van he et Morgenroo od (Aušros vartai) v b bevindt zich een icoon van v de maaggd Maria.Een

bez zoek aan de Joodse e Synagoge is een mu ust als deze e geopend iss. De eerste stad dsuitbreidingg buiten de (inmiddels verdwene en) stadsmu uren was de d wijk Užu upis, die aann de overkaant van de rivier r de Viln nelė ligt. Užžupis is inmiddels een kunstenaaarswijk. Buiten het centrum zijn vooral eenvormige buitenwijken uit de commu unistische pe eriode te vind den. In dezee wijken is oook de hoge televisiet toren te vinden n die een sleutelrol spee elde in de onaafhankelijkheeidsstrijd vaan het land. Aan de noo ordkant van de Neris ligt het New Citty Center (NC CC), met on nder meer e een winkelccentrum, hett nieuwe stadhuis en d de 150 metter hoge Eurropatoren. Tip p : Bezoek ook o het wateerkasteel va an Trakai ca 20 km van onze o campingg. m het Grutaspark in een park een Of op ca 65 km ote verzameliing beelden uit de Russissche tijd. gro

www w.grutoparka as.lt BE EZIENSWAA ARDIGHED DEN ESTLA AND: He et aantal be ezienswaard digheden in n Estland bep perkt zich to ot een aanttal plaatsen n. Vanwege de geringe e oppervlakkte van het land kunt u de d meesten n in een vvakantie ge emakkelijk bez zichtigen en blijft er m meer dan voldoende v tijd over voorr andere acctiviteiten. Het H oude mid ddeleeuwse e centrum van de hoofdstad h Tallinn is een museum o op zich en staat niet voo or niets op o de We erelderfgoed dlijst van Unesco. Smalle straatjess komen uitt op idyllisch he pleintjess waaraan n prachtige e kerken, mu usea, herenhuizen, kloo osters en monumenm ten n staan. Da aarna verdie ent de stad d Tartu een n bezoek. Na aast tal va an beziensw waardighed den staat hie er een van de oudste e universite eiten van Europa. Als la aatste bevelen wij u ee en aangenam me bootreiis aan om enkele da agen het sch hitterende eiland e Saa aremaa te gaan g bezoe eken. De bevolking b he eeft hier ha aar eigen karrakter kunn nen behoud den. Dit kom mt vooral tot uiting in de folklorre. De sch hitterende stra anden en het h landscha ap zijn een bezienswa aardigheid op o zichzelf. Esttland heeft natuurlijk n nog veel me eer te bieden n. Raadple eeg voor ee en overzich ht de link - 36 bez zienswaardigheden Esstland.

www.visitestonia.com

Tartu: Het kleine stadscentrum van Tartu ligt op de rechteroever van de rivier en aan de voet van de heuvel Toomemägi, de Domberg. Op deze heuvel staat de ruïne van de domkerk in baksteengotiek, die gedeeltelijk in gebruik is als museum. De heuvel is parkachtig ingericht; op veel plaatsen staan monumenten van prominente geleerden uit het verleden, waaronder Karl Ernst von Baer, de vader van de embryologie. Direct onder de heuvel staat het achttiendeeeuwse roze gepleisterde raadhuis, het belangrijkste gebouw aan het raadhuisplein, Raekoja plats. Dit is het hoofdplein van Tartu, met een opmerkelijke fontein: twee kussende studenten onder een paraplu waarlangs het water naar beneden stroomt. Het plein grenst aan één kant aan de rivier de Emajõgi, waar tegenwoordig nog maar een gewone voetgangersbrug de verbinding vormt met de overkant. Een ander opvallend gebouw aan het plein is het Scheve Huis.

hoogbouw is verschenen. In deze omgeving staan aan de rivier ook de markthal en hogerop het naoorlogse theater Vanemuine en de Universiteitsbibliotheek. Aan de 'achterkant' van het centrum bevinden zich wijken als Supilinn, Soepstad, zo genoemd vanwege de straatjes die naar erwten en bonen heten en waar karakteristieke houten huizen staan. Toila: In de omgeving van de camping kunt u een bezoek brengen aan Altja een mooi oud vissersdorp. In het dorpje kunt u genieten van een locale vismaaltijd. Ook een bezoek aan Kothla Nomme . In deze gemeente staat het vermaarde museum Kohlta In de omgeving van de camping kunt u een bezoek brengen aan het Kaevanduspark museum

(Mijnmuseum Kohlta). Het bevat een degelijke collectie over de historie van de mijn die in 1937 werd geopend en meer dan 60 kilometer aan mijngangen behelst. Hiervan is bijna 2 kilometer voor het publiek toegankelijk.

Vissersdorp Altja. Ook de waterval van Valaste met zijn mooie kleuren kan bezocht worden. Peetri kirk De belangrijkste gebouwen rechts van het raadhuisplein (bezien met de rug naar de rivier) zijn het classicistische hoofdgebouw van de universiteit (1809) met zijn karakteristieke zuilen, en de Janskerk (Jaanikirik), die sinds de Tweede Wereldoorlog een ruïne was, maar recentelijk is gerestaureerd. Uniek zijn de meer dan 100 eeuwenoude, rode, verfijnde terracottabeeldjes van heiligen, gewone mensen en fantasiedieren waarmee de kerk aan binnen- en buitenkant is gedecoreerd. Het moderne Tartu ligt links van het raadhuisplein, waar inmiddels bij het busstation

Narva: Is de derde stad van Estland. De stad telt 65.536 inwoners (op 1 januari 2011) en ligt aan de gelijknamige rivier in het uiterste noordoosten van het land. Narva is een belangrijke industriestad met een hoofdzakelijk Russischtalige bevolking: de stad kan worden beschouwd als het centrum van Estlands Russische minderheid. De industrie van de stad kwam in de negentiende eeuw tot bloei: de belangrijke textielfabriek Kreenholm bestaat sinds 1857 en is genoemd naar een eilandje in - 37 de rivier. De rivier vormt de grens met Rusland:

aan de overzijde ligt Ivangorod. Aan weerszijden ligt een fort. Dat van Narvaheet de Hermansburcht (Hermanni linnus) en is in zijn huidige vorm door de Zweden gebouwd. Tussen de twee kastelen ligt de Vriendschapsbrug. Aan de Europese kant wappert de Europese Unie-vlag en aan de Russische zijde de vlag van Rusland.De stad werd in 1171 voor het eerst genoemd en kreeg in 1345 stadsrechten van de Deense koning Waldemar IV Atterdag. Onder Zweeds bewind beleefde Narva in de achttiende eeuw zijn bloeiperiode: de stad werd de "barokke parel van de Oostzee". In 1700 dienden de Zweden bij Narva de troepen van tsaar Peter de Grote een grote nederlaag toe (de slag bij Narva in de Grote Noordse Oorlog), maar in 1704 kwam de stad alsnog aan Rusland. In de Tweede Wereldoorlog werd Narva vrijwel geheel verwoest. Het Raadhuis vormt naast de fortificaties een uitzondering. In de directe omgeving van Narva ligt de badplaats Narva-Jõesuu aan de Finse Golf. Zuidelijk van Narva bevindt zich sinds 1955 een stuwmeer, dat grotendeels op Russisch grondgebied ligt en dat SintPetersburg van stroom voorziet.

bloei vandeze orde en de stad zocht, na belegeringen door Ivan de Verschrikkelijke, steun bij Zweden. Tussen 1561 en 1710 behoorde Tallinn tot Zweden, dat aan het einde van de Grote Noordse Oorlog (1700-1721) echter zijn Baltische bezittingen kwijtraakte aan het tsaristische Rusland. Onder Peter de Grote werd Tallinn verrijkt met het Slot Kadriorg (Catharinadal, tegenwoordig de presidentiële residentie), een nieuw slot op de Domberg als zetel van de gouverneur-generaal (het huidige suikergoed roze parlementsgebouw) en belangrijke militaire havenuitbreidingen. In 1870 kwam een treinverbinding met SintPetersburg tot stand. Op 24 februari 1918 werd de republiek Estland uitgeroepen met Tallinn als hoofdstad. Vooralsnog was dit slechts een papieren besluit. De daadwerkelijke onafhankelijkheid werd tussen 1918 en 1920 bevochten. Met de Vrede van Tartu in 1920 erkende de Sovjet- Unie de onafhankelijkheid van Estland.

Tallinn: Is de hoofdstad van Estland. De stad ligt aan de Finse Golf, tegenover het veel jongere Helsinki. Tallinn telt ruim 400.000 inwoners, een derde van alle inwoners van Estland. Tot 1918 heette deze stad Reval Geschiedenis: Tallinn werd voor het eerst in een Arabische bron genoemd, in 1154. De nederzetting heette toen Rävala, later Reval, een naam die de stad bij de Duitsers en de Russen, maar ook bij de Nederlanders, tot in de twintigste eeuw zou houden. In 1219 raakte de stad in het bezit van de Deense koning Waldemar II, die een burcht liet bouwen op de Domberg (Toompea). Op die berg vestigde zich ook de bisschop, terwijl kooplieden en handwerkslieden aan de voet van de Domberg gingen wonen. Tallinn kreeg in 1248 stadsrechten en werd in 1285 een Hanzestad. Aan de Deense periode heeft de stad ook haar naam te danken: Tallinn is een samentrekking van Taani linn, wat "Denenburg" betekent. In1346 verkocht de Deense koning Waldemar IV de stad aan de Duitse Orde.

De reformatie (1524) maakte een einde aan de

Tallin oude beneden stad Aansluiting Sovjet-Unie: Door het tussen nazi-Duitsland en de SovjetUnie getekende Molotov-Ribbentroppact was het in 1940 afgelopen met de jonge republiek: Estland werd door de Sovjet-Unie bezet, er werd een marionettenregering opgezet, regeringsleden van de republiek (plus een grote aantal van de gewone inwoners) werden vermoord of gedeporteerd, en Tallinn werd hoofdstad van de Estse SSR. Wederom onderging de stad uitbreidingen; uitgestrekte satellietsteden, die voor een groot deel werden bevolkt door immigranten uit alle delen van het Sovjetimperium. Die wonen er voor het grootste deel nog steeds, al dan niet als staatsburger van de republiek Estland, die in 1991 als slotakkoord van de Zingende Revolutie weer tot leven kwam. Ook daarvan werd de - 38 - hoofdstad Tallinn, hoewel sommigen het zuide-

Toompea Vaateplatvormid in het noorden.

lijke, vijf keer zo kleine Tartu naar voren schoven. In 1980 werden de Olympische Spelen van Moskou deels gehouden in Tallinn, toen het onderdeel zeilen hier werd afgewerkt.

In de benedenstad: De meeste bezoekers aan Tallinn komen voor de oude binnenstad (Vanalinn). De Hanze heeft de geschiedenis en het uiterlijk van Tallinn zeer bepaald: de binnenstad telt vele koopmanshuizen en pakhuizen uit deze tijd. De binnenstad is geheel ommuurd, en deze stadsmuur is voorzien van een groot aantal pittoreske torens. Net als in sommige Nederlandse steden hebben torens en poorten er bijnamen: een van de verdedigingstorens heet Kiek in de Kök (Kijk in de Keuken in het Laag Duits, de taal van de Hanze). Verder zijn er de toren Lange Herman (Pikk Hermann) en de poort Dikke Margareta (Paks Margareeta). De oude stad bestaat uit twee gedeelten: de Domberg (Toompea), waar de adel en de geestelijkheid woonde, en de benedenstad. Deze delen worden gescheiden door een muur en verbonden door twee straatjes: Lühike jalg (het Korte Been) en Pikk jalg (het Lange Been).

• • •

Gebouwen van diverse gilden De Heiligegeestkerk (Püha Vaimu kirik) Diverse poorten en torens van de stadsmuur, waaronder de Dikke Margareta, de Kiek in de Kök en de Lange Herman • De lutherse Sint-Nicolaaskerk (Niguliste kirik) • De Russisch-orthodoxe SintNicolaaskerk (Nikolai kirik) • De Sint-Olafkerk (Oleviste kirik) • Het raadhuis aan het Raadhuisplein (Raekoja plats) • Straten als Lai tänav (Breestraat) en Pikk tänav (Langestraat) huisvesten veel oude koopmanshuizen. De bontanische tuin is ook de moeite waard, en vanaf de camping een wandeling naar de ruïne van Pirrita. Saarema: Het eiland Saaremaa; is een prachtig groen eiland, ter grootte van de provincie Overijssel. In de Duitse en Zweedse tijd werd het Ösel (lett: eiland) genoemd, de bewoners ervan Osilianen. In de Middeleeuwen waren zij beruchte piraten die de Scandinavische en Estische kust geregeld onveilig maakten. De bewoners van Saaremaa hebben de naam trotse eilanders te zijn. Ook hun verleden bewijst dat. Tot twee keer toe wisten zij in de twaalfde eeuw een aanval van Denen af te slaan. Pas de kruisridders van de Lijflandse Orde lukte het in 1227 de Osilianen te onderwerpen. Vervolgens kwam het eiland in Deense, Zweedse en Russische handen en raakte in de vergetelheid. Pas tijdens de eerste onafhankelijkheid van Estland bloeide Saaremaa weer op, maar de Tweede Wereldoorlog maakte hier een eind aan. In de Sovjettijd was het eiland volledig afgesloten van de buitenwereld omdat de Russen het als legerbasis gebruikten. Daardoor wonen er nu ook nog weinig mensen. Er waren zo’n 4000 militairen gestationeerd. Zelfs Esten hadden een vergunning nodig om Saaremaa te betreden. Saremaa overweldigt in eerste instantie door de natuur die er volstrekt haar eigen gang

Kathedraal op de Domberg Bezienswaardigheden: Op de Domberg: De Russisch-orthodoxe Alexander Nevski- ka thedraal • . • •

•

De Domkerk Rocca a la Mare Het Estisch Ridderordegebouw (Eesti Kaubandus-Tööstuskoda) Het Toompeakasteel (Toompea loss) met de Riigikogu (parlement) en de Lange Herman Vanop de Domberg heeft men een fraai uitzicht over de stad en over zee. Het bekendste uitzichtspunt is het drukke

- 39 -

kan gaan. Daarnaastt heeft het eiland ook e aardig portie cultuur te bieden een n.

Ce esis : He et bekendstte gebouw w van Cēs sis is de burrcht, waarvan de bouw w begon in 1209, op de plaats waa ar eerder ee en houten burcht b van de Venden sto ond. Later w werd het de e residentie van de ord demeester vvan de Zwa aardbroederrs. Het werd in 1577 vernield, later herbou uwd, maar in 1703 o opnieuw gro otendeels verrnield. Een deel van d de ruïnes moest m op hett eind van de d achttiend de eeuw wiijken voor hett landhuis van v graaf S Sievers, de toenmalige eigenaar van v het terrrein. Een van de toren ns is in he et landhuis opgenome en. In dat geb bouw is teg genwoordig g het stedelijk museum m gevestigd. De rest vvan de burc cht is nog ste eeds ruïne.

BEZIENSW WAARDIG GHEDEN LETLAND: L Dankzij ha aar rijke historische verleden v en n s schitterende e landscha ap bezit Letland L een n o onevenredi g groot aan ntal beziensswaardighe ed den, die ee en bezoek meer dan waard zijn n. Het is natuu urlijk onmog gelijk om al deze plaatts sen tijdens uw vakanttie te bezoe eken. Daarrv voor komt u tijd te korrt. Wij advisseren u dan n o om van ook n tevoren een e plannin ng te maken n w welke bezienswaardig gheden u beslist wilt g gaan zien.

Een ander ou ud gebouw is de Johan nneskerk, geb bouwd in de d jaren 1 1281-1284. De kerk we erd luthers in 1524. In n 1577 deg gradeerde tsa aar Ivan IV V van Rusla and, die Cēsis C had verroverd, de kerk tot ee en paarden nstal. Het volgende jaar werd Ivan verslagen door Stefan nus Báthoryy, koning va an Polen, die er weer een n katholiekke kerk van maakte. De kerk kre eeg zelfs de status va an kathedra aal. Toen de stad in 1621 door de e Zweden was w veroverrd, werd de kerk weer luthers. De e kerk is in de d loop van zijn bestaa an diverse ma alen door brand en oorlogshan ndelingen verrnield. De laatste kee er dat de kerk k weer gro otendeels opnieuw o m moest worde en opgebou uwd, was na de Tweed de Wereldoorlog.

Wat u besllist moet ga W aan bezoekken is Riga a. Het indrukw wekkende historische h c centrum van n d deze metro opool breng gt u terug in de tijd en n g geeft u een n beeld van n haar rijke en culturele e v verleden. U moet de kathedraal en de vele e pleinen, kerrken, de schitterende herenhuizen h n e het ruim en m 40 mete er hoge vrijjheidsmonu ument gezie en hebben. Gezien hett hoge prijssniveau van Riga advisseren wij u wel om ten nminste 10 kilometer k bu uiten Riga te t overnach ht ten.

Ho oewel het stratenpatroo on van de stad nog uit de middeleeuwen sttamt, zijn er e verder en middeleeuwse g gebouwen bewaard gee geb bleven. Cē ēsis is in d de loop van de gesch hiedenis na amelijk drie maal vrijwe el met de gro ond gelijk gemaakt, de laatste maal in 170 03. De oud dste gebouw wen datere en dus uit de achttiende eeuw. g Cēsis ee en ‘Overwin nningsmoIn 1924 kreeg ment’ ter he erdenking vvan de Letse e strijders num die e tijdens de onaffhankelijkhe eidsoorlog (19 918-1920) waren gessneuveld. In 1951, tijdens de So ovjetbezettin ng, werd het monume ent opgeblazzen. In 1998 is het herrbouwd.

Voor het ovverige laten V n wij het ge eheel aan u o over welke bezienswaardigheden n u het beste e kunt bezoe eken. Het hangt h namelijk gehee el v van uw eig gen interessse af. Wilt u musea a g gaan zien? Of gaat uw w voorkeur uit naar na at tuurreserva aten of kasttelen. Het verkeersbu ur reau van Letland L hee eft de belan ngrijkste be ez zienswaard digheden per regio op een rijtje e g gezet. Raa adpleeg voo or dit overzzicht de link w www.latavia a.travel/en

De e Wendensc che Kreisp post

- 40 -

Postzegel uitgegeven u door de Wendensche W e Kreispost in n 1880. De e arm met het zwaard d w was het wapen van het toenma alige districct W Wenden Tussen 186 T 62 en 1903 3 was in Cē ēsis en om mg geving een eigen postdienst actie ef, die voora al het omringe ende platteland bedien nde. Hoewe el Letland in die d jaren bijj het Keizerrrijk Rusland d hoorde, wa as de voerrtaal bij de e postdiensst Duits. De grootgrondb g bezitters rond de stad d, v voor wie de e postdiensst was opgezet, waren n immers Du uitstalig. De e postdiensst gaf eigen n postzegels uit, eerst met Duitse e, later me et Russische teksten.De brieven die met deze e postzegels waren gefrrankeerd, werden w doo or d postbod de de meegen nomen op zijn ronde e l langs de la andgoedere en en direcct door hem m b bezorgd. Ze kwamen dus zelden n langs een n postkantoor. De posstzegels zijn dan ook z zelden me et een stem mpel vernie etigd, maa ar meestal me et een kra as van de pen die de e postbode bij zich had. .

R : Riga Riga is de hoofdstad R h vaan Letland en e met circa a 7 720.000 inw woners de grrootste stad d in de Baltiis sche landen.. De stad ligtt aan weerszijden van dee W Westelijke D Dvina, dichtt bij de mo onding in de e O Oostzee (Go olf van Riga). Riga werd als a handelso overslagplaatts ingerichtt d door hande elslieden uitt noordelijkk Duitsland,, S Scandinavië en Ruslandd, ter plaatsse van een n o oude visserssnederzettingg van de Lijvven, een aann Finnen en Esten E verwaant kust volk, dat laterr d door de Lettten is geasssimileerd maaar zijn naam m n naliet in de oude naam voor het noordelijk deel v het huid van dige Letland d: Lijfland. (H Het zuidelijkk d heet vanouds Koerlaand) deel R Russische tijd In 1710 veroverde Rusland onder tsaaar Peter de G Grote alle Baaltische land den en bij de Vrede van Nystad werd den Lijfland d en Estland d Russische g gouverneme enten (de zogenaamdee Baltische

pro ovincies). Dee verarming was in deze d tijd gro oot; een derrde deel vann de bevolkking was gesstorven in en n, door epideemieën, na de d oorlog. De uitoefening van het gezzag werd ove ergelaten n de vanoud ds Duitstaligee elites, dat wil zegaan genn de grootggrondbezittende Baltiscche adel (de e Ritterschafft, spottend ook wel de e (Baltisch he baronnen genoemd) een de stedelijke burgerrij. Die situaatie bleef b bestaan tot aan het ein nde van de 19de eeuw w. De stadsb bevolking wass toen nog maar m voor am mper de helftt Duitstalig maar de insttroom van Leetten van he et platteland deed zich meer m en meeer gelden. In die d tijd begoon de Russische regering met een cen ntraliseringsp politiek die de Baltisch he landen ondder een Russsische bure eaucratie bracht b en culttureel wilde russificerenn. De stad Riga R werd naaast Sint-Peteersburg de tw weede haven van het Russsische Rijk en e breidde zzich in snel te empo uit. De russificatie maakte m een einde aan de sinds de oprrichting van de stad Duiitstalig gedo omineerde cultuur. In theaaters, literaire en weten nschappelijke e verenigingen en in de media kwam m voor het eerrst ook plaaats voor de Letse taal. Maar dat gold niet voor het onderw wijs want daat vormde n speerpunt in de russificcatiepolitiek. Eeuweneen lang was het Duitstalig D gew weest maar nu moest hett plaats make en voor Russsischtalige sttaatsscholen. Door dezee russificatiee verdween een deel van n de oude Duitstalige elite naar MiddenEurropa waar zijj betere carrrièremogelijkkheden in de wetenschap p, de ambteenarij en he et (Duitse) leger vonden. Nie ettemin blee ef de culturele oriëntatie e MiddenEurropees, wat bijvoorbeeld d uit de bouwstijl van hett fin de sièclee blijkt. In het begin van de 20stee eeuw was de oude Duiitstalige elitte politiek o onttroond terwijl de nieuuwe Russiscche ambtenaarij haar nog g niet gehee el had kunn nen vervanggen. In het vacuüm daaartussen maanifesteerde zich het op pkomend nattionalisme van de Letten n en dat de eed het in linkks en anarchistisch radica ale vormen, vooral in Rigga waar na Moskou enn St. Peterssburg het gro ootste aantaal industriëlee arbeiders van Ruslandd woonde. Eerrste Wereldoorlog en o onafhankelijkheid: Eenn voorlopig einde aan dde Russische overheersing g kwam in 1917 toen de stad werd ingenomen doo or Duitse leggers. In 1918werden co onform het Verrdrag van Brest-Litovsk B k de Baltisch he landen ond der protecto oraat van Du uitsland gestteld om na beë ëindiging van n de Eerste Wereldoorlo og na 700 jaar buitenland dse overhee ersing voor het eerst staatkundig ona afhankelijk te e worden. - 41 In het h interbelllum verplaattste Riga de e econo-

m mische aand dacht nog steerker naar he et Westen.

arcchitectuur vo oor een apart contrastt met de ove erige traditionele houten n woningen. Dee belangrijksste toeristische trekpleistters zijn:

Tweede Wereldoorlog T W g en Sovjjetoverheerrs sing:

• • • • • • • • • •

De Tweede Wereldoorlo og verliep voor v het lan nd n noodlottig. In 1940 werd d het land in ngevolge he et R Ribbentrop-M Molotovpactt eerst ingeenomen doo or d Sovjet-Un de nie om in 19 941 veroverd - vele Balteen v vonden toen n bevrijd - te e worden do oor het Duitsse l leger. In 1944 bezetten n de Russiscche legers he et l land opnieu uw en zou daar nog jarenlang eeen nationale guerrilla tegeen gevoerd worden. w Hon nd derdduizend den Letten kw wamen om en e vele ande er vluchtten naar alle delen ren d van de e wereld. Lettland verloor één derde van v zijn bevo olking. Om he et n nationale kaarakter te bre eken werden n honderddu uiz zenden Russen in het land l gedetaccheerd. In de d c communistis sche periode werden enkele hon nd derdduizend den Letten en vooral de nationale e elite gedep porteerd na aar Siberië. Het regim me plande een grote indusstrialisatie en er vond op o g grote schaaal immigratiee van Russeen plaats. De D russificatie had numerieek succes: tegen 197 75 b bestond de bevolking vaan Riga voorr minder daan 4 40% uit Lettten. In 1986 6 werd de bo ouw van eeen v van de meeest karakteeristieke gebouwen vaan Riga, de radio- en tv-tore en voltooid.

Petrusskerk De Do om Bezetttingsmuseum m Stadhu uis Huis van v de Zwartkoppen Vrijheidsmonumen nt Slot vaan Riga Universiteit van Leetland Art- no ouveau wijk Radio-- en tv-toren n van Riga

Ba auska is een e stad in het zuiden van Letland. De stad ligt in de ge emeente Ba auska welkke is gelege en in het historisch h lan ndsdeel Se emgallen (Z Zemgale). De stad ligtt aan de sa amenvloeiing van de e rivieren de Mēmele en e de Mūsa a, die vana af hier de Lie elupe vorm men.

Hernieuwde e onafhank kelijkheid: De economissche hervorm mingen in de d vorm van n d perestrojjka door So de ovjetleider Michail M Gor-b batsjov leidd den tot toeenemende vrijheid. v Let-land verklaa arde zijn vollledige onafh hankelijkheid d o 21 augustus 1991, welke op w op 6 septemberr 1991 door Rusland R werrd erkend. Letland L werd d f formeel lid van v de Vereenigde Naties op 17 sep-t tember 1991 1. De Russissche militaire e macht ver-d dween langzzaamaan uit de straten van v Riga. In 2001 vierdde Riga zijn 800e 8 verjaarrdag.

Ka asteel Bausska aan de e Mēmele rivier r

Bezienswaaardigheden:: B De belangrijjkste bezienswaardighed den bevind zich in de den d oude binnenstad welke ook op d UNESCO Werelderfgo de oedlijst staaat. De binn nenstad bevvindt zich op de rechter oever van d Westelijkke Dvina en wordt omrringd door de v vestingwerke en. De art- nouvveau liefhebb bers komen in i Riga volop p a hun treekken. Micha aan ail Eisenstein n, de vaderr v van filmregissseur Sergeej Eisenstein n, is wel de e b bekendste a architect van een aantal van de velee a art-nouveau huizenblokkken in het zogenaamde z e " "Stille Centrrum", een wijk w ten noorden van de e o oude stad. In deze wijkk zorgt de art a –nouveau u

- 42 -

Ba auska werd d in 1443 gesticht door d ridders van de e Lijflandse e Orde, diie in dat jaa ar begonn nen aan d de bouw van de burcht. Tot 1561 behoo orde het to ot de Lijflan ndse Conffederatie. De hertog gen van Ko oerland bou uwden de burcht uit met een ren naissancesslot. Ond der hun bewind kre eeg Bauskka in 1609 ook stads srechten. He et kasteel werd w tijden ns de Grote e Noordse Oorlog in 1706 verw rwoest en is sindsdie en een ruïn ne. Sinds d de jaren '70 vinden doorlopend restaurattiewerkzaa amheden pla aats. Het re enaissance eslot is hersteld en herbergt een n museum m. De burrchtruïne wo ordt gebruiikt voor m muziek- en theatervoo orstellingen, onder andere voor v een jaa arlijks inte ernationaal oudemuz ziekfestival.

In de nabijheid van Bauska bevindt zich het belangrijkste barokslot van Letland: paleis Rundāle. Het werd tussen 1736 1767 gebouwd naar een ontwerp van Bartolomeo Francesco Rastrelli.

beropstand (1830-1831) en de Januariopstand (1863). Deze twee opstanden stonden in connectie met de geboorte van de Kryžiu kalnas: families konden de lichamen van gesneuvelde rebellen niet meer terugvinden en plaatsten daarom symbolische kruisen op de locatie van een voormalige verdedigingsheuvel.

Heuvel van Kruisen:

Zicht op de Kryžiu kalnas. De Heuvel van Kruisen of Kruisheuvel (Litouws: Kryžiu kalnas) is een internationaal bedevaartsoord zo'n 12 km ten noorden van de stad Šiauliai, in de noordelijke regionen van Litouwen. Exacte gegevens ontbreken, maar men neemt over het algemeen aan dat de eerste kruisen geplaatst werden op de voormalige Jurgaičiai of Domantaiverdedigingsheuvel, na de Novemberopstand (1830-1831). Door de eeuwen heen werden hier niet alleen kruisen geplaatst, maar ook grote crucifixen, gravures van Litouwse patriotten, beelden van de maagd Maria en duizenden kleine heiligenbeelden en gebedskettingen. Dit werd en wordt vandaag de dag nog steeds gedaan door katholieke pelgrims. Het precieze aantal kruisen op de heuvel is onbekend, maar het wordt geschat op 50.000, hoewel een bezoeker van de heuvel al snel uit zou gaan van meer dan een miljoen. Naarmate de tijd verstreek is de heuvel een symbool geworden van de kracht van het Litouwse (katholieke) geloof, ondanks de vele bedreigingen die het heeft doorstaan. Na de Derde Poolse deling in 1795 werd Litouwen deel van Rusland. De Polen en Litouwers hebben hierna twee keer zonder succes geprotesteerd tegen de Russen, tijdens de Novem-

Toen het oude politieke systeem van Oost-Europa in 1918 ophield te bestaan verklaarde Litouwen zich opnieuw onafhankelijk. In deze tijd werd de Kryžiu kalnas door de Litouwers gebruikt als plaats om te bidden voor vrede, om te bidden voor hun land en voor de geliefden die ze hadden verloren tijdens de Litouwse Onafhankelijkheidsoorlogen (1918, 1919 en 1920).Tijdens de jaren 1944-1990 kreeg de Kryžiu kalnas een speciale betekenis, toen Litouwen werd bezet door de Sovjet-Unie. De Litouwers bleven naar de heuvel reizen om hem te vereren. Op die manier maakten ze duidelijk dat ze altijd trouw zouden blijven aan hun eigen identiteit, religie en erfgoed: het was een vorm van vreedzaam verzet. Ook al werkten de Sovjets hard om nieuwe kruisen te verwijderen en verdween de heuvel maar liefst drie keer onder Russische bulldozers, de kruisen bleven terugkomen.

Klaipéda: Memelland was tussen de beide Wereldoorlogen de naam van een gebied ten noorden van de rivier de Memel, dat tegenwoordig tot Litouwen behoort. De voornaamste stad in het gebied was Memel, het huidige Klaipėda, een belangrijke havenstad. In het noorden - 43 - grensde het aan Memelland aan Litou-

wen en in het zuiden aan Oost-Pruisen (Weimar-Duitsland).

Postzegels van Memelland 1920-1925.

De naam van dit gebied is verbonden met de stad Memel, door de Duitse Orde gesticht in 1252. In de daaropvolgende halve eeuw kwam het gehele gebied onder het gezag van de Orde en na de protestants-lutherse secularisatie in 1525 werd het een deel van het Hertogdom Pruisen, later van het koninkrijk Pruisen. Behalve in de stad bleef de bevolking er grotendeels Litouwssprekend hoewel hun overgang tot het lutherse geloof sindsdien een scheiding teweegbracht met de katholieke Litouwers die onder het gezag van de Poolse koning leefden. In de tweede helft van de 19de eeuw werd door de overheid van het Duitse Keizerrijk, dat Pruisen als staat opvolgde, met name via het onderwijs een vergaande germanisering doorgevoerd, en na enkele generaties gaf de helft van de bevolking hun voorouderlijke taal al niet meer door aan hun kinderen. Ondanks de pro-Duitse politieke gezindheid van vrijwel de gehele bevolking, werd Duitsland gedwongen om het Memelland bij de Verdrag van Versailles aan de nieuw opgerichte nationale staat Litouwen af te staan, die daarmee een havenstad in handen kreeg ter versterking van zijn economische positie. Door de tegenstand van de bevolking werd het gebied eerst nog in 1920 onder toezicht van de Volkenbond geplaatst, waarbij Franse troepen de orde bewaakten. Deze trokken zich terug toen Litouwse troepen in 1923 binnentrokken. Deze inlijving werd door de Volkenbond aanvaard op voorwaarde van de toekenning van een zekere autonomie.

Het Memelland telde in 1925 141.645 inwoners, van wie zich in deze bevolkingstelling 59.337 Duitsers, 34.337 "Memeller" (Memellanders) en 37.626 Litouwers verklaarden. Op 19 oktober 1925 behaalden de Duitse partijen 24 van de 29 zetels in de Landdag, een resultaat dat werd herhaald bij alle navolgende verkiezingen, vooral nadat bleek dat de centrale Litouwse regering vanaf 1926 de autonomie van Memelland wilde ontkrachten. Onder een coalitie van autonomistische partijen behoorden daarom ook, na de verkiezingen van 1932, communisten (3 zetels) en sociaaldemocraten (2 zetels). De spanning tussen het Memelland en de centrale Litouwse regering in Kaunas liep op na 1932 door doelgerichte nazi-agitatie. Op 11 december 1938 kreeg een pro-nazi eenheidslijst 87,2% van de stemmen, een situatie vergelijkbaar met het Sudetenland, de Vrije Stad Danzig en de Belgische Oostkantons, welke alle grensgebieden buiten Duitsland waren met een Duitse meerderheid waar nazi-geïnspireerde Frontpartijen (Sudetendeutsche Heimatfront, Heimattreue Front) de traditionele en democratische pro-Duitse partijen verdrongen. In het Memelland vormden Duitstaligen weliswaar slechts de helft van de bevolking, maar de wens tot aansluiting bij het Duitse Rijk werd ook gesteund door vele tweetalige Memellanders, uit onvrede met het autoritaire Litouwse beleid.Op 22 maart 1939 werd het gebied wederom Duits toen Litouwen het na een ultimatum van Berlijn 'vrijwillig' overdroeg aan nazi-Duitsland en daarbij hoopte op Duitse steun bij de aanspraken op de stad Vilnius, nu de hoofdstad van Litouwen maar destijds Pools onder de naam Wilna. Na de overdracht aan Duitsland vluchtten 21.000 bewoners uit Memelland naar Litouwen: Voor de helft Litouwers die er sinds 1919 waren komen wonen en overigens 9.000 Joden en andere Duitse emigranten die voor de naziterreur waren uitgeweken. In oktober 1944 werd het gebied door het Rode Leger bezet. De Duitse bevolking, waaronder ook de meeste Litouws-tweetalige, vluchtte of werd later verdren. In 1948 ging het gebied echter niet terug naar Litouwen, nu de Litouwse SSR, maar - 44 - werd het ingedeeld bij de Russische

SFSR en onderdeel van de Oblast Kaliningrad. In 1990, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, werd de grenzen van voor 1939 hersteld en kwam het gebied bij de vrije nationale staat Litouwen. Deze voert intensieve 'litouïsering' door, die velen behorende tot de grote Russische en de kleinere Poolse minderheid ertoe heeft gebracht te emigreren.Het district is bekend om de aanwezigheid van het Koerse Haf . Dit is het grootste en oostelijkste van de drie grote haffen aan de Oostzeekust. Door het haf loopt de grens tussen Litouwen en Rusland (exclave Kaliningrad). Het dankt zijn naam aan Koerland, de oude Baltische kustprovincie die hier begint.

Smiltynė op de landtong met de havenstad Klaipėda. De plaats Nida is met 1500 permanente inwoners de grootste nederzetting in het Litouwse deel en is een bekende vakantiebestemming in het land. De schrijver Thomas Mann had hier een huis, dat tegenwoordig een museum is. Bestuurlijk vormen op één na alle Litouwse plaatsjes op de landtong sinds 1961 de gemeente Neringa (totaal 2600 inwoners). Smiltynė behoort tot Klaipėda. Aan de Russische kant is Rybatsji met 900 inwoners het grootste van een drietal nederzettingen.

Ten westen van de Koerse Haf ligt de Koerse Schoorwal Dit is een landtong van ruim negentig kilometer lengte die de Oostzee scheidt van het haf. De zuidelijke helft van de schoorwal ligt in de Russische exclave Kaliningrad, de noordelijke helft ligt in Litouwen in het district Klaipėda. De landtong is feitelijk een schiereiland. De Litouwse zijde is niet verbonden met het vasteland van Litouwen: een veerpont verbindt het dorpje

Bezienswaardig in Palanga: De Botanische Tuin met meer dan 500 verschillende planten en bomen. De Franse architect Edouard André en zijn zoon Réne hebben dit park ontworpen. Het Ambermuseum met de grootste ambersteen van Europa.

- 45 -

kende gelegenheid om een algehele indruk

Sint Petersburg

van het museum te krijgen, zonder ook maar

Een ideale manier om kennis te maken met

een van de hoogte punten te missen. Een

de stad is het nemen van de drie uur durende

gids zal u de glorieuze Staats Kamers laten

stadstoer. Vanzelfsprekend is de toer inclu-

zien, die ontworpen zijn om tienduizend gas-

sief een rit langs Nevsky Prospekt. Deze

ten te herbergen en natuurlijk de hoogte pun-

wordt gevolgd door het Vasilevsky Eiland, het

ten van de kunst collectie.

Peter en Paul Fort en de Hermitage. Na een bezichtiging van de Universiteit, gaat het verder langs Dvorsovay (Paleis) oevers naar het Paleisplein. Na een stop bij de Verderopstanding van Christuskerk (ook bekend als de Kerk van het Verspilde Bloed), gaan het over de Neva rivier om de Aurora cruiser te zien. Maak een rit langs de Neva naar de Smolny Kathedraal en het Smolny Instituut. Hierna terug naar de Admiraals regio om te kijken naar de St. Isaac's Kathedraal, met een stop

Peter-en-Paul Fort

bij de Bronzen Paardenman. Er is ook de mogelijkheid om St. Nikolaas' Kathedraal te

Dit is het historische centrum van Sint-

bezoeken.

Petersburg. Het is gebouwd op orders en conform het strategische plan van Peter de Grote. De bouw is gestart op 16 mei 1703 op het Zayachiy eiland, welke in verbinding staat met Petrogradskiy eiland door de Ioanovsky en Kronverkskiy bruggen. In de jaren 1706 tot 1740 werden de muren van het fort langs de Neva rivier opgetrokken uit granieten blokken. Ter verdediging tegen

Hermitage

aanvallen uit het noorden werden de Kronverk versterkingen gebouwd op de zuidelijke

Het heeft de reputatie als een van 's-werelds

oevers van het Petrogradskiy eiland. Een ka-

grootste kunst museums, en het maakt het

naal werd gegraven op het terrein van het fort

meer dan waar. De collectie wordt tentoon-

om constructie materiaal te brengen en het

gespreid is vier magnifieke gebouwen, welke

leger van water te voorzien. Het kanaal is

voorheen het officiële winter verblijf van de

opgevuld met zand in 1882. De Petrovskiy

Russische Tsaren waren. De toer die wij u

poort is gesitueerd in de Oostelijke muur van

aanbieden duurt twee uur en is een uitste- 46 -

het fort. De Vasiliesvkie poort in de Westelij-

Het Russische Staatsmuseum

ke muur, Kronverk en Nocholskie poorten in

Is de werelds grootste museum van Russi-

de Noordelijke muur en Nevskie poort (gaat

sche kunst. Het Museum is geopend in 1898

naar de pier) in de Zuidelijke muur.

in het Mihailovsky Paleis (architect Rossi) en

Ioannovskiy ravelijn werd gebouwd tussen

telt ongeveer 400.000 museumstukken. Een

1731 en 1740 buiten het fort aan de oost

van de beste kenmerken van het Russisch

kant, terwijl de Alexeyevskiy ravelijn werd

Museum is dat het is georganiseerd in een

gebouwd aan de westelijk kant.

puur chronologische progressie, dus geeft

De nieuwe Peter en Paul Kathedraal van

een heel goed beeld van de belangrijkste

steen verrees tussen 1712 en 1733 in de

ontwikkelingen in de historie van de Russi-

plaats van de oude houten Peter en St. Paul

sche kunst.

Kerk. De Kathedraal werd het begrafenis ge-

Hier vindt u werken van Levitsky, Venetsia-

welf van de Russische Tsaren.

nov, Brulov, Aivazovsky, Repin, Vrubel, Shagal, Kandinsky, Malevich en vele anderen.

St.Isaac Kathedraal Yusupov Paleis

Een van de architectonische monumenten van de 14e eeuw, ontworpen door Monfer-

Het enige herenhuis van de Nobelen van

rend. Het was vroeger de voornaamste ka-

Sint-Petersburg met een aangename betove-

thedraal van de toenmalige Russische hoofd-

ring, welk is ontworpen door getalenteerde

stad en de grootste kathedraal in Sint-

18e en 19e eeuwse architecten, beeldhou-

Petersburg waar het mogelijk is om ongeveer

wers en kunstenaars uit zowel Rusland als

10.000 toeschouwers te herbergen. De ka-

daar buiten. Het is niet alleen opvallend door

thedraal is versierd met 112 solide granieten

haar architectonische en artistieke waarde,

pilaren, die elk tot 114 ton wegen en onge-

maar ook voor hetgeen hier gebeurde in de-

veer 400 beelden en bronzen sculpturen.

cember 1916, namelijk de moord op Grigory Rasputin. top

- 47 -

(Lomonosov, Dostoevsky, Thaikovsky, Glinka, Glazunov, Rimsky-Korsakov). Boottocht Sint Petersburg is gebouwd op de delta van de Neva Rivier en is verspreid over talrijke Kathedraal "Our Savior on the Blood"

eilanden van verschillende groten. Gedurende de eeuwen zijn vele bruggen gebouwd om

Deze kathedraal is gebouwd in 1907 als her-

deze eilanden te verbinden over de verschil-

denkingskerk ter ere van de Russische keizer

lende takken van de Neva en de vele grach-

Alexander II, op precies de plaats waar een

ten (Moika, Fontanka, Kanal Griboyedova,

terroristische aanslag op hem was gepleegd.

etc.).

Het is een voorbeeld van architectuur en de-

Tijdens de boottocht varen wij over de be-

coratie in de "Russische stijl" aan het einde

roemde grachten en onder de bekende brug-

van de 14e eeuw. Het mozaïek dat in de kerk

gen.

is gemaakt is ontworpen door 30 kunstenaars.

Alexandr-Nevsky Klooster (Lavra)

Petergof

Is opgericht in 1710 bij Peter de Grote als het

De meest befaamde voorstedelijk verblijf-

klooster van de Heilige Drie-eenheid Sint

plaats van de Russische Tsaren heeft onge-

Groot Hertog Alexander Nevsky ter eer van

veer 200 fonteinen. 's-Werelds beste kunste-

de overwinning op de Zweden in 1240. Lavra

naars ontwierpen het unieke ensemble van

is de hoogste rank van de klooster in Ortho-

fonteinen en watervallen over een lange peri-

dox Kerk. Het Klooster complex bestaat uit

ode van meer dan 100 jaar. De vijf uur du-

De Heilige Drie-eenheid Kathedraal, een van

rende toer is inclusief het Groot Palei met

de belangrijkste nog functionerende religieu-

sommige unieke, vroeg 18e eeuwse inrichting

ze plaatsen van Sint Petersburg, de Tikhvin

en de privé kamers van Catherine de Grote

en Lazar begraafplaatsen waar veel voor-

en een aangename wandeling door de tui-

aanstaande vertegenwoordigers van Russi-

nen.

sche cultuur en wetenschap zijn begraven

Los van fonteinen heeft het Lager park enke- 48 -

le aantrekkelijke plekken zoals Monplaisir,

ment van architectuur en tuinieren in de 18e

een nederige villa en de favoriete plaats van

eb 19e eeuw. De grootste bezienswaardig-

Peter I, het oudste Hermitage paviljoen in

heid is het magnifieke Catherine I Paleis, een

Rusland, het Marli Paleis, Chatherine's vleu-

van de beste voorbeelden van Russische

gel en het Cottage paleis. top

barok met een ongelofelijke kunst collectie. De meest bekende plaats hier is de Amber Kamer. De paleis gronden nemen meer dan 100 hectare in bezit en hebben verbazingwekkende paviljoenen, grotten en standbeelden.

Paul Paleis en Park in Pavlovsk De toer naar het Pavlosk Paleis geeft u de kans om te genieten van de gezellige, maar

Volks voorstelling in Nikolaevsky Paleis “Feel

spectaculaire, interieur van het Paleis en een

yourself Russian”

wandeling te maken langs de paden door het park, een van de mooiste parken in Europa.

Het is de voorstelling van het beste professi-

Het Paleis bezit een indrukwekkende collec-

onele volks ensembles in Sint Petersburg. De

tie van Romeinse sculpturen en West Euro-

show speelt zich af in de Concert Hal (voor-

pese schilderijen. De toer is inclusief een be-

malige Badkamer) van de Nikolaevsky Paleis.

zoek aan de nog in gebruik zijnde Paleis Kerk

Het is de parel in de kroon van Sint Peters-

en

burgs architectuur. Het Paleis is gebouwd in

de

weelderige

Imperial

badkamer.

de XIX-de eeuw voor de zoon van de Keizer Nikolay I, Groot Hertog Nikolay. Het interieur maakt een onvergetelijke indruk op iedereen!

Pushkin + Catherine Paleis en Park Geen enkele andere excursie brengt u terug

Wij nodigen U van harte uit om van de Russi-

naar z'n lange reeks van historische verbin-

sche gastvrijheid te genieten en uit te vinden

dingen. Pushkin is een verzameling van pa-

wat de Groot Hertog receptie is! U wordt ver-

leizen en parken. Het is een briljant monu-

welkomd op de Gala trap van de Paleis door - 49 -

adellijke dames in crinolines en hoffelijke heren gekleed als in de XVIII-de eeuw onder muzikale begeleiding op prachtige melodieën van toen. De voorstelling duurt 1 uur en 50 minuten, inclusief 30-minuten pauze. Tijdens de pauze kunt u van een heerlijke buffet genieten. U wordt canapés met rode en zwarte kaviaar, kaas, ham, gegrilde worst, fruit, champagne, wijn, wodka en non-alcoholische dranken aangeboden. Deze kleurrijke voorstelling laat u heel veel over ons land leren en amuseert u enorm!

Novgorod Een van de oudste Russische steden, een echte schatkamer van nationale cultuur en kunst. Het is onmogelijk om de Russische geschiedenis zonder Novgorod voor te stellen! De historie van Novgorod telt meer dan 1200 jaar. De eerste benoeming van de stad gaat terug tot 859. In geen andere stad van Rusland zijn zoveel gedenktekens van architectuur, kunst en ambacht uit de XI-XVII eeuwen als in Novgorod gebleven. Vanaf 1992 zijn alle gedenktekens van Novgorod onder de bescherming van UNESCO als een deel van de werelds cultuur erfenis.

- 50 -