Balgzand 2012 Verslag broedvogels en HVP-tellingen Balgzand Broedvogels Noordwesthoek Amstelmeer
BALGZAND 2012
Verslag broedvogels en resultaten HVP-tellingen Broedvogels Noordwesthoek Amstelmeer
Roelf Hovinga Beheereenheid Noord Landschap Noord-Holland Januari 2013
INHOUDSOPGAVE
Inleiding 1. Balgzand 2012 1.1 Algemene informatie Balgzand 1.2 Beheer en ontwikkelingen in 2012
1 1 1 2
2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Resultaten broedvogelonderzoek Onderzoeksgebied Werkwijze Weersomstandigheden broedseizoen 2012 Resultaten broedvogeltellingen Broedvogels eilandjes noordwesthoek Amstelmeer
3 3 4 5 5 13
3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
Resultaten HVP-tellingen Inleiding Werkwijze Weers- en telomstandigheden 2012 Resultaten HVP-tellingen 2012 Aantalsontwikkeling van een aantal opvallende soorten in 2012
15 15 15 15 16 19
4.
Conclusies & aanbevelingen
20
Bijlagen Bijlage 1: Telgebieden Bijlage 2: Totaallijst broedvogels Balgzand 2012 Bijlage 3: Overzicht broedvogels Balgzand e.o. 2006-2012 Bijlage 4: Verspreidingskaarten broedvogels Balgzand 2012 Bijlage 5: Resultaten HVP-tellingen 2012 Bijlage 6: Verspreidingskaarten broedvogels noordwesthoek Amstelmeer 2012
Foto’s voorkant: Winterse omstandigheden, bloeiend lamsoor en Bonte Strandlopers in winterkleed; L. Hofland
Inleiding Broedvogels Ten opzichte van het voorgaande jaar was 2012 een iets beter jaar voor de kolonievogels op Balgzand. Na een jaar afwezigheid was er gelukkig weer een tweetal kleine kolonies Kokmeeuw, het broedsucces was echter wederom nihil. Het aantal Stormmeeuwen daalde met 100 paar, maar het broedsucces van deze soort was aanmerkelijk beter dan voorgaande jaren. Soorten als Kluut, Zilvermeeuw en Kleine Mantelmeeuw waren in lage aantallen aanwezig, maar produceerden dit jaar wel eindelijk weer eens wat vliegvlugge jongen. Ook de Scholekster deed het goed, met maar liefst 99 territoria en 30 - 40 vliegvlugge jongen. Van de in totaal 77 paar getelde Visdieven lukte het alleen de in de Balgzandpolder op kunstmatige nestvlotten broedende paren om jongen groot te krijgen (circa 5). Dit wijst erop dat grondpredatoren een of de hoofdoorzaak zijn van het vrijwel uitblijven van broedsucces bij deze soort. Opvallend waren de territoria van Eider (1 succesvol broedgeval), Zwartkopmeeuw (1), Grote Stern (1 niet succesvol broedgeval, 1e in tientallen jaren op Balgzand), Noordse Stern (1 niet succesvol broedgeval) en Dwergstern (6 paar, in totaal 1 vliegvlug jong).
HVP-tellingen Tellingen van wad- en watervogels werden weer 1 x per maand uitgevoerd rond hoog water. Gedurende de 12 in 2012 uitgevoerde tellingen werden opvallende maximumaantallen vastgesteld van onder meer de volgende soorten: Lepelaar (540), Rotgans (1605), Bergeend (14.887), Eider (7.447), Slechtvalk (6), Bontbekplevier (2.965), Kanoet (53.376), Bonte Strandloper (37.175), Rosse Grutto (14.033), Wulp (11.261), Steenloper (403), Lachstern (31), Velduil (7) en Frater (61). Beheer Het project Kwelderherstel is afgerond. Het jaarlijkse beheer van terreindelen maaien/klepelen en nabegrazen met schapen is in 2012 voortgezet. Het HHNK heeft echter aangegeven geen schapen meer op het talud aan de zeezijde te willen hebben, waardoor begrazing van de schorren een stuk lastiger wordt om te realiseren. Predatie van Vossen gedurende het broedseizoen werd vanaf begin juli geconstateerd op het Van Ewijcksluisschor, schadebestrijding op Vos wordt in 2013 voortgezet. Het conflict rond de uitbreiding en inrichting van de aan de Balgzandpolder grenzende jachthaven “De Parel” lijkt grotendeels te zijn opgelost.
Hoofdstuk 1 Balgzand in 2012 In dit hoofdstuk wordt algemene informatie over Balgzand gegeven. Verder wordt kort ingegaan op het in 2012 gevoerde beheer en externe invloeden die van invloed zijn op Balgzand. 1.1 Algemene informatie Balgzand Balgzand is een 7800 ha groot waddengebied in het meest zuidwestelijke deel van de
1
Waddenzee, gelegen tussen Den Helder en het voormalige Waddeneiland Wieringen (Bijlage 1). Het merendeel van het gebied ligt tussen -1,0 en +0,5 m NAP en bestaat uit relatief ondiepe getijdengeulen, droogvallende wadplaten en schorren. Het Balgzandgebied beslaat ongeveer 2,5 % van het Nederlandse Waddengebied. Hoogteligging t.o.v. NAP + 0,60 m tot +1,60 m > + 0,54 m (>GHW) + 0,54 m tot 0,00 m 0,00 m tot -0,85 m -0,85 m tot -2,00 m < -2,00 m
Oppervlakte 46 ha 75 ha 863 ha 4324 ha 1505 ha 579 ha
Omschrijving Kwelders Droogblijvend bij GHW* > 50% droogvallend Droogvallend bij GLW*; <50% dr.vallend Laag gelegen wad + ondiepe geulen Diepe geulen (incl. Amsteldiep, ca 350 ha)
Tabel 1: Hoogteligging en oppervlakte van buitendijkse gronden op Balgzand. GHW = Gemiddeld Hoog Water: 58+ NAP, GLW = Gemiddeld Laag Water: 81- NAP.
Als onderdeel van het Staatsnatuurmonument de Waddenzee valt Balgzand onder artikel 16 van de natuurbeschermingswet. Voor de schorren en slikken langs de dijken in het zuiden en westen is ook artikel 20 van kracht. Eén en ander houdt in dat een ca. 230 meter tot 2500 meter brede strook langs respectievelijk de Amsteldiepdijk en de Balgzanddijk niet vrij toegankelijk is voor het publiek terwijl in de rest van het gebied activiteiten kunnen worden geweerd die de natuur duidelijk verstoren. Vaargeulen in of langs de rand van Balgzand vallen niet onder de Natuurbeschermingswet. Hier zijn de algemene bepalingen van de Planologische Kernbeslissing (PKB) Waddenzee van kracht. Sinds 12 september 2008 heeft Landschap Noord-Holland 759 hectare Balgzand in erfpacht, en wel een strook parallel gelegen aan de Balgzand- en Amsteldiepdijk.
1.2 Beheer en ontwikkelingen in 2012 In augustus- oktober 2011 is het schorherstel op het Van Ewijcksluis uitgevoerd. Na het Kooyhoekschor is nu ook dit schor middels een kade beter beschermd tegen afslag. Tevens zijn schelpen aangebracht om een geschikte broedplek voor Kluten en sterns te creëren. Op het Van Ewijcksluisschor is verder in maart 2012 met een 1-asser de ruigte op en langs dit schelpenstrand aan de buitenzijde weggemaaid, waardoor dit terrein zo kaal mogelijk het broedseizoen in gaat. Het schor is in de nazomer tevens begraasd met een koppel van enkele tientallen schapen. Omdat de aannemer nog wat schelpen over had is begin november 2011 ook nog 50 m3 extra schelpen gestort op al bestaande schelpenstrandjes aan de noordzijde van het Kooyhoekschor. De rietruigte op de schorren van de Slikhoek en enkele ruige delen op het Kooyhoekschor en het Van Ewijcksluisschor zijn in februari-begin maart geklepeld door Schrieken. Vanaf midden juni is de Slikhoek tevens begraasd met een koppel van circa 150 schapen. In september/oktober is het asfalt van de buitenzijde van de zeedijk voorzien van een nieuwe laag steenslag. Direct na deze ingreep kregen we van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier te horen dat de aanwezigheid van groepen schapen op de
2
buitenzijde van de zeedijk te veel schade toebrengt aan het asfalt (bijtende urine en uitwerpselen zouden het asfalt aantasten en zo tot zwakkere plekken in de zeekering leiden). Vanaf de herfst van 2012 verleent het HHNK geen toestemming meer voor het laten lopen van schapen op het asfalt aan de zeezijde van de Balgzanddijk. Hiermee wordt het voor de meeste delen van de schorren vrijwel onmogelijk om te kunnen begrazen met schapen. Indien hier geen oplossing voor wordt gevonden zal dit waarschijnlijk gaan leiden tot een verdere verruiging van schorren. Met alleen klepelen is dit lastig te voorkomen, aangezien klepelen alleen doenlijk is als de bodem voldoende droog of hard bevroren is. Bovendien leidt meermalen klepelen per jaar tot veel hogere beheerskosten en beschadiging van de bodem (verdichting & rijsporen). Door de flinke ijsgang op het wad in februari 2012 schoven er met hoog water veel ijsschotsen de rietkragen op de schorren in. Hierdoor werd veel riet plat geschoven. Ook het vossenraster aan de zuidzijde van het Van Ewijcksluisschor werd hierdoor beschadigd. Pogingen om dit raster te herstellen strandden in 2012 door de zachte wadbodem. Indien er begin 2013 een vorstperiode plaats vindt zal alsnog een poging worden gedaan. De bejaging van Vossen is in 2012 gecontinueerd. In het bestaande vossenraster aan de oostzijde van het Van Ewijcksluisschor is in februari een vangkooi geplaatst. Vossen werden hier echter niet mee gevangen, alleen Hazen bleken er regelmatig in te lopen. Er is daarom al vrij snel besloten deze kooi dicht te zetten. Het lichtbakken op de dijk (dus buiten het eigenlijke NB-wetgebied) heeft geresulteerd in afschot van enkele Vossen. Er werden aanvankelijk geen aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van Vossen op de schorren van Balgzand gedurende het broedseizoen. Vanaf begin juli werden echter verse vossenprenten gevonden op het Van Ewijcksluisschor, de aanwezige kolonievogels verdwenen toen als sneeuw voor de zon. Er was echter wel broedsucces van de noordelijker broedende Stormmeeuwen en de broedvogels op het Kooyhoekschor. Ook de Scholekster deed het wat beter. In 2012 lijkt de combinatie vossenraster/afschot dus vruchten afgeworpen te hebben. Er wordt door de Provincie Noord-Holland geen ontheffing verleend om (buiten het broedseizoen) op de schorren met een lichtbak te mogen jagen. In het kader van de NBwet werd geoordeeld dat gebruik van kunstlicht geen significant negatieve effecten zou hebben op de natuurdoelstellingen van Balgzand. Echter, er diende ook een ontheffing op basis van artikel 68 van de Flora- en Faunawet aangevraagd te worden. Omdat nog onduidelijk is of dit in het kader van internationale wetgeving (Overeenkomst Jacht en Vogelbescherming van de Benelux) wel is toegestaan wordt deze ontheffing voorlopig niet verleend.
Hoofdstuk 2 Resultaten broedvogelonderzoek 2.1 Onderzoeksgebied Voor een overzicht van de begrenzing van het onderzoeksgebied wordt verwezen naar bijlage 1, hierop is tevens de verdeling in deelgebieden weergegeven. Binnen het onderzoeksgebied vallen naast het object Balgzand ook enkele binnendijks gelegen terreinen, namelijk de Balgzandpolder en de rietzone langs het Spuikanaal en Balgzandkanaal. Het Balgzandkanaal wordt jaarlijks alleen geteld op soorten die door
3
middel van zichtwaarnemingen kunnen worden geregistreerd (bijvoorbeeld Fuut, ganzen, eenden, Meerkoet en Waterhoen). Door de geluidsoverlast van de hier direct achter lopende N99 is het op geluid inventariseren van zangvogels erg lastig. 2.2 Werkwijze De vogels zijn geïnventariseerd volgens de SOVON-richtlijnen weergegeven in de Handleiding SOVON Broedvogelonderzoek (SOVON 2011). Gebiedsdekkende broedvogelrondes zijn in 2012 vijf keer uitgevoerd tussen 23 april en 19 juni (zie tabel 1). Datum
Omstandigheden
Tijdstip______
23 april 7 mei 19 mei 3 juni 19 juni
Koud, bewolkt en van tijd tot tijd regen Koud, (3° C bij zonsopkomst), 50 % bewolking Rustig weer, circa 10 ° C Veel motregen, circa 10 ° C 8 – 20 ° C, weinig bewolking en wind
06:35 – 09:10 06:10 – 08:50 05:30 – 10:30 05:40 – 10:00 05:20 – 09:15
Tabel 2. Bezoekschema Broedvogeltellingen Balgzand 2012
Daarnaast werd aanvullende informatie verzameld tijdens de maandelijkse steekproef- en integrale wadvogeltellingen en diverse losse bezoeken. Indien deze bezoeken goed gespreid worden over het seizoen en steeds plaatsvinden onder goede weersomstandigheden, is dit voldoende om van de aanwezige soorten broedvogels voldoende geldige waarnemingen te verzamelen. Een groot deel van de broedvogels betreft soorten van open landschappen die duidelijk territoriaal gedrag vertonen en daardoor vrij eenvoudig zijn te inventariseren. De Balgzandpolder werd dit jaar voor het eerst tijdens de vaste bezoekrondes voor het Balgzand meegeteld. Bovendien werd aanvullende informatie verzameld tijdens diverse losse bezoeken in de periode mei-juli. Dit poldertje is dermate klein dat daadwerkelijke betreding niet noodzakelijk is. Per bezoek volstond een half uur om een goed beeld van de aanwezige broedvogels te krijgen. Vanaf de twee uitkijkpunten aan de Oostoeverweg kan het terrein met behulp van een telescoop prima worden overzien. De bezoeken aan Balgzand werden zoveel mogelijk gepland rond hoog water. Met name voor de terreindelen waarop meeuwen, sterns en Kluten broeden (buitendijks gelegen schorren) is dit van belang. Tellingen tijdens laag water leveren met name van op het wad foeragerende soorten als Kluut en de verschillende meeuwensoorten te lage aantallen op, veel vogels zwermen dan uit over het droogvallende wad om bij opkomend water terug te keren naar de broedplaatsen. De tellingen werden uitgevoerd vanaf de zeedijk die langs de schorren van het Balgzand loopt. Niet alleen heeft de teller dan het voordeel dat hij hoger zit dan het te tellen terrein, bovendien kan dan gebruik worden gemaakt van een auto of busje. Door langzaam over de zeedijk te rijden en regelmatig te stoppen en met een telescoop het terrein af te zoeken zijn de buitendijks gelegen terreindelen goed te tellen met een minimale verstoring van de aanwezige vogels. Het bepalen van in kolonies broedende soorten als Kluut, Zilvermeeuw, Kleine Mantelmeeuw, Kokmeeuw en Visdief werd gedaan door het aantal in de kolonies aanwezige individuen te delen door 1,5. Door de onoverzichtelijkheid van het terrein (hoogteverschillen en hoge vegetatie) is dit hier een betere optie dan het tellen van 4
broedparen. Stormmeeuwen broeden op het Balgzand op overzichtelijker terreindelen. Aantalsbepaling geschiedde hier middels het tellen van broedparen en vogels in broedhouding. Voor het nauwkeuriger kunnen bepalen van de precieze situering van kolonies en verschuivingen van kolonies zijn het Kooyhoek- en van Ewijcksluisschor verdeeld in telvakken. Dit is gedaan door haaks op de dijk rijtjes palen te plaatsen. De zo ontstane lijnen in het landschap vormden de begrenzing van de verschillende vakken. Op deze manier werd het Kooyhoekschor in vier en het van Ewijcksluisschor in vijf vakken verdeeld. Ook op de gebruikte veldkaarten worden deze telvakken duidelijk aangegeven. Notatie en interpretatie van de verzamelde veldgegevens werd wederom gedaan conform de geldende Sovon-richtlijnen.
2.3 Weersomstandigheden broedseizoen 2012 Omdat de weersomstandigheden voorafgaand aan en tijdens een broedseizoen van grote invloed zijn op overleving van potentiële broedvogels, geschiktheid van broedgebied en broedsucces wordt hier kort ingegaan op de weersomstandigheden gedurende de winter van 2011-2012 en het broedseizoen 2012. De winter voorafgaand aan het broedseizoen van 2012 was gemiddeld genomen vrij zacht. Tot eind januari 2012 lagen de temperaturen veelal boven het gemiddelde. Van eind januari tot 12 februari volgde echter een koudegolf, waardoor februari 2,5 °C kouder was dan gemiddeld. Grote delen van Balgzand zijn bedekt geweest met ijs. Met gemiddeld over het land 244 mm tegen 210 mm normaal was de winter vrij nat. Sneeuw viel er de afgelopen winter, in tegenstelling tot de twee voorgaande winters, nauwelijks. In maart leek het er aanvankelijk op dat we, net als in 2011, opnieuw een droog voorjaar zouden krijgen. April bleek echter erg somber, koud en nat, waardoor er van droogte al snel geen sprake meer was. Ook de eerste helft van mei was erg koud, met zelfs op meerdere nachten nog vorst. Midden mei verbeterde het weer en werd het wat zachter. Juni was daarentegen weer erg wisselvallig en nat. (bron: www.knmi.nl).
2.4 Resultaten broedvogeltellingen Balgzand Hieronder worden de vastgestelde broedvogels kort besproken. Aan bod komen zaken als voor- of achteruitgang, biotoopkeuze, broedsucces en andere achtergrondinformatie. Achter de soortnaam staat tussen haakjes het aantal vastgestelde broedparen vermeld en de hoogst behaalde broedcode. Een overzicht van de vastgestelde soorten (en hun verspreiding over de verschillende telgebieden) wordt gegeven in Bijlage 2. De verspreidingskaarten worden gepresenteerd in Bijlage 4. Fuut: (17 ; 15) Het aantal paren kwam min of meer overeen met wat de afgelopen jaren gebruikelijk was (2006-2011 14-27 territoria). Tot aan de laatste bezoekronde op 19 juni was het broedsucces erg laag. Op deze datum werd slechts 1 paar met een klein pul waargenomen. Mogelijk kwam de soort dit seizoen erg laat tot broeden, want tijdens de maandelijkse HVP-tellingen werden in juli-augustus meerdere paren met jongen gezien.
5
Grauwe Gans: (3 ; 3) Ondanks gericht zoekwerk werden dit voorjaar slechts 3 nesten aangetroffen in buitendijkse rietruigtes op Balgzand. Binnendijks hebben mogelijk enkele paren extra gebroed langs het Spuikanaal, alhoewel daarvoor weinig aanwijzingen zijn. De frequente aanwezigheid van Vossen in dit terreindeel is daar mogelijk debet aan. De rietoevers langs de zuidzijde van het Balgzandkanaal worden tegenwoordig jaarlijks gemaaid door een rietteler, waardoor hier geen geschikte broedgelegenheid is voor Grauwe Ganzen. De flinke aantallen Grauwe ganzen met opgroeiende pullen die desondanks jaarlijks op het Balgzand- en Spuikanaal voorkomen (zie tabel 3) zijn dan ook afhankelijk van elders (Lage Oude Veer, Oude Balgkanaal, Amstelmeer). Datum
Aantal adulten
Aantal pullen
Totaal
23 april 7 mei 19 mei 3 juni 19 juni
22 32 36 99 158
48 63 63 63 96
70 95 99 162 254
Tabel 3. Aantal adulte en jonge Grauwe Ganzen op het Balgzand- en Spuikanaal 2012.
Soepgans (1 ; 3) Na een jaartje afwezigheid bleef het koppeltje Soepganzen wat jaarlijks overwintert in het westelijk deel van het Balgzandkanaal dit voorjaar weer eens lang genoeg treuzelen om een territorium toe te kunnen kennen. Tot in mei-juni werden deze vogels hier onregelmatig waargenomen, maar aanwijzingen voor een daadwerkelijk broedgeval ontbreken. Canadese Gans: (0 ; 1) Voor het eerst sinds 2006 kwamen er geen Canadese Ganzen tot broeden in het telgebied. Zou de soort ontmoedigd zijn geraakt door het jaarlijks dompelen van de legsels? In het aangrenzende Amstelmeer / Lage Oude Veer broedden echter tientallen paren, waarvan een deel van de succesvolle broedparen jaarlijks met hun pullen verkast naar het vrij rustige vaarwater van het Balgzand- en Spuikanaal (zie tabel 4). Datum
Aantal adulten
Aantal pullen
Totaal
23 april 7 mei 19 mei 3 juni 19 juni
0 7 19 84 117
0 19 37 39 29
0 26 56 123 146
Tabel 4. Aantal adulte en jonge Canadese Ganzen op het Balgzand- en Spuikanaal in 2012.
6
Nijlgans: (8 ; 12) Geen grote wijzigingen ten opzichte van voorgaande jaren. Op 19 juni werden vijf paren met 2-8 pullen (totaal 23 pullen) geteld op het Balgzand- en Spuikanaal. Bergeend: (28 ; 12) Het aantal getelde “paren” was wat hoger dan recent gebruikelijk (in 2006-2011 max. 25 in 2010). Op 19 juni werden paren met 4, 6 en 10 pullen waargenomen op het wad. Wilde Eend: (17 ; 5) Geen bijzonderheden. Krakeend: (9 ; 12) Niet eerder werden zoveel territoria van deze soort vastgesteld. De enige concrete aanwijzing voor een broedgeval werd verricht op 19 juni. Een vrouwtje met pullen werd op deze datum waargenomen langs de zuidoever van het Balgzandkanaal terwijl ze belaagd werd door een aantal Zwarte Kraaien. Slobeend: (3 ; 3) Het min of meer gebruikelijke beeld, enkele vastgestelde territoria en geen concrete aanwijzingen voor een succesvol broedgeval. Kuifeend: (8 ; 3) Ook bij de Kuifeend ontbraken dit jaar waarnemingen van vrouwtjes met pullen. Tafeleend: (0 ; 3) Op 23 april werden 3 ♂♂ en een ♀ waargenomen in het zuidelijk deel van het Spuikanaal. Vervolgwaarnemingen ontbreken, het zullen waarschijnlijk late wintergasten of doortrekkers zijn geweest. Eider: (1 ; 12) Na het broedgeval in 2010 konden in 2011 geen duidelijke aanwijzingen voor een broedgeval worden verkregen. In 2012 was de soort echter weer present. Op 23 april bevond zich een ♀ op het Kooyhoekschor en op 12 mei zat hier een uitgekleurd ♂. Op 3 juni zwom weer een ♀ op het Spuikanaal, waarna op 18 juni een ♀ met 3 pulli werd waargenomen op het wad bij ’t Kuitje. Het ♀ dat op 14 juli met 4 pulli op het wad net noordelijk van het Kooyhoekschor zwom zal een 2e broedgeval zijn geweest. Aangezien er voorafgaand aan de waarnemingen van ♀♀ met pullen echter sprake was van hooguit 1 territorium is er slechts 1 paar opgevoerd. Het 2e ♀ betreft mogelijk een broedgeval van elders wat later hier naartoe verkast is. Fazant: (2 ; 4) Een tweetal territoriale hanen was wederom aanwezig in de rietruigtes van de Slikhoek t/m Quarantaine.
7
Patrijs: (1 ; 3) Op 23 april werd een paartje waargenomen op het schor tegenover het kijkhuisje bij Van Ewijcksluis. Alhoewel het bij deze een waarneming is gebleven dit seizoen dient aan de hand van de Sovon-criteria een territorium te worden opgevoerd. Meerkoet: (44 ; 15) Het in 2012 vastgestelde aantal territoria was het hoogste ooit. Het broedsucces leek vrij laag; op 19 juni werden slechts 5 paren met steeds 1 pul waargenomen. In eind juniaugustus zijn tijdens HVP-tellingen families met meerdere pullen waargenomen, maar niet specifiek genoteerd. Waterhoen: (1 ; 12) Op 19 juni werd op de splitsing van het Balgzand- en Spuikanaal een adulte vogel met een jong gezien. Eerder in het seizoen was hier ook al een aantal keren een Waterhoen waargenomen. Scholekster: (99 ; 15) De Scholekster beleefde qua aantal broedparen een goed jaar op Balgzand. De territoria zaten verdeeld over Wulpenschor (27), Van Ewijcksluisschor (10), Kooyhoekschor e.o. (19), Slikhoek (11), de schorretjes direct zuidelijk van ’t Kuitje (5), het Balgzandkanaal (23) en de Balgzandpolder (4). Ook dit jaar heeft Lieuwe Dijksen (Sovon) in het kader van het TMAP reproductiemeetnet op het Balgzand enige aandacht besteed aan de Scholekster. In de periode tussen 16 mei en 29 juli is het gebied 5 keer (om de 2 weken) bezocht tijdens laagwater. Elk bezoek duurde ca. 4 uur. Er werden in die tijd zoveel mogelijk nesten gezocht waarvan de locatie met een GPS werd vastgelegd en op enige afstand ook een onopvallende markering werd aangebracht, zodat ze bij een volgend bezoek teruggevonden konden worden. De eieren werden allen gemeten en gewogen om de broedduur te kunnen vaststellen. Tijdens de laatste 2 bezoeken (in juli) werd het wad ook afgespeurd op adulte vogels in gezelschap van opgroeiende jongen. Zoals bekend vindt er de laatste jaren veel predatie plaats. Er werden maar weinig opgroeiende scholeksters meer gezien. Dit jaar leek het echter beter te gaan, vooral aan het begin van het seizoen. Er werden in totaal 35 nesten met eieren gevonden. Daarvan waren er bij het volgende bezoek nog 15 “in leven”, meest als nest met eieren. In enkele gevallen zijn fel alarmerende en op kraaien en meeuwen duikende paren waarvan werd vermoed dat er kleine jongen waren, meegeteld. Door de hoge dichtheid aan paren is echter meestal niet vast te stellen welk paar bij het uitgelopen nest hoort. Na de eerste en tweede ronde lag het percentage nog aanwezige nesten (pas uitgekomen jongen) dicht bij de 50%. Na de derde en vierde was dit ca. 30 %. De steekproef van 35 nesten is echter wel erg klein om daar een harde conclusie aan te verbinden. Deze uitkomsten kunnen worden verfijnd als de uitgerekende broedduur tijdens het vinden van het nest mee gerekend kan worden. De legselgrootte zegt in ieder geval niet veel over het legbegin. Een aantal gevonden 1- en 2- legsels hadden bij een volgende controle nog steeds 1 of 2 eieren. Ook van een tiental legsels die werden gevolgd ten behoeve van het gifeieren-onderzoek bleken 7 van de 10 legsels bij een volgende bezoek nog intact te zijn. Predatie van eieren
8
leek dit jaar dus lager dan voorgaande jaren. De jongentelling bevestigde die indruk. Die leverde namelijk 30 bijna vliegvlugge en 4 halfwas jongen op! Bovendien waren er 5 paren die de indruk wekten dat de jongen nog in de vegetatie van de kwelders verstopt zaten. We kunnen dus uitgaan van een aantal van tussen de 30 en 40 vliegvlugge jongen dit jaar. Die zijn geproduceerd door ca. 87 paar (het gebied oost van het oostelijk vossenraster, waar nog eens 12 paren broedden is niet bij dit onderzoek inbegrepen). In vergelijking met andere gebieden in de Nederlandse Waddenzee in 2012 een goed resultaat. Kluut: (26 ; 15) Het blijft met de Kluut gerommel in de marge de laatste jaren. Dit jaar zaten de meeste paren (20) op de buitenrand van het Kooyhoekschor, gemengd met 35 paar Visdief, enkele Stormmeeuwen en 19 paar Kokmeeuwen. Maximaal werden op 3 juni 12 tegelijkertijd broedende vogels waargenomen. Op 5 juli liepen hier 7 paar Kluut met 12+ kleine pullen. Op 14 juli resteerden daarvan nog 2 paar Kluut met in totaal 4 halfwas jongen. Hiervan zijn enkele vogels vliegvlug geworden. Een kleiner clustertje van zes paren zat op de buitenrand van het Van Ewijcksluisschor, wederom gemengd met Visdieven en Kokmeeuwen. Hier zijn voor zover bekend geen jongen groot geworden. Kievit: (1 ; 4) Tot ver in mei werden 1-2 Kieviten waargenomen in de Balgzandpolder. Er is met zekerheid niet succesvol gebroed. Kleine Plevier (0 ; 5) Op 1 mei werd een baltsend en parend paartje waargenomen in de Balgzandpolder (waarneming.nl). Later in het seizoen werden nog enkele malen solitaire vogels waargenomen. Mogelijk heeft er weer een paartje gezeten in de noordelijker gelegen baggerdepots, of betrof het toch doortrekkers of zwervende vogels. Een territorium kon in ieder geval niet worden vastgesteld. Grutto (0 ; -) Er is (wederom) niet gebroed in de Balgzandpolder. Op 3 juni werd een fel alarmerend paartje Grutto’s waargenomen boven het schor tussen de Quarantaine en Van Ewijcksluis. Dit zal een broedpaar zijn geweest vanaf Wieringen of eventueel de Verzakking, waar eveneens nog jaarlijks enkele paren tot broeden komen. Nog nooit eerder waren op de schorren Grutto’s met jongen waargenomen. Kokmeeuw: (379 ; 16) Na een jaar van afwezigheid was de soort in 2012 weer present. Balgzand zonder broedende Kokmeeuwen was toch wel erg stil… De paren zaten dit jaar verdeeld over het Kooyhoekschor (19) en Van Ewijcksluisschor (360). Op laatstgenoemde locatie werden op 1 juli nog circa 150 alarmerende Kokmeeuwen geteld en tientallen nesten met kleine pullen en eieren aangetroffen. Er werden overal kapot gepikte eieren en dode jongen aangetroffen, onduidelijk was of dit alleen door onderlinge agressie was veroorzaakt of dat predatoren actief waren geweest. Mogelijk heeft ook een aantal begin juli uitgebroken schapen tot onrust en/of vertrapte legsels gezorgd. Op 5 juli werden hier bovendien verse
9
vossensporen gevonden, kort daarna was de kolonie verlaten. De Kokmeeuwen die hebben gebroed op de eilandjes in het Amstelmeer verging het stukken beter (zie desbetreffende tekst). Zwartkopmeeuw: (1 ; 7) Op 19 mei verbleven 2 adulte paren tussen de Visdieven en Komeeuwen op de buitenrand van het Van Ewijcksluisschor. Op 19 juni alarmeerde hier bij betreding een adult paartje. Vrij kort hierna begonnen de broedende Kokmeeuwen en Visdieven de kolonie te verlaten, succesvol gebroed is er door deze soort niet. Stormmeeuw: (274 ; 16) Het aantal paren Stormmeeuw daalde ten opzichte van 2011 met 100 paar. Het broedsucces was echter duidelijk beter dan de voorgaande jaren gebruikelijk was. Het aantal vliegvlugge jongen was door opschietende vegetatie lastig te bepalen. Om niet te veel onrust in de kolonies te veroorzaken is hier niet specifiek op gelet, maar er is een flink aantal jongen groot geworden. Zilvermeeuw: (20 ; 16) De voornaamste vestiging bevond zich zoals gebruikelijk op het Kooyhoekschor. Hier broedden 17 paren gemengd met 16 paar Kleine Mantels. Op 1 juli waren hier 15-20 grote jongen van grote meeuwen aanwezig. Voor het totaal van 33 broedparen grote meeuwen geen slechte score. De afgelopen jaren was het broedsucces hier door predatie van Vossen vrijwel nul. Voorts zaten er in totaal drie paren langs de Oostoever van het Spuikanaal. Op 3 juni werden hier nesten met 1, 3 en 3 eieren aangetroffen. Aangezien vervolgwaarnemingen van opgroeiende jongen hier ontbreken zijn deze nesten niet succesvol geweest, of de oudervogels moeten hun jongen al snel hebben verplaatst. Kleine Mantelmeeuw: (17 ; 16) Zie voor de 16 paren op het Kooyhoekschor de opmerkingen onder Zilvermeeuw. Ook op het Van Ewijcksluisschor zat dit jaar een (niet succesvol) paartje. Waargenomen is dat dit een vogel van dit broedpaar er met pullen van Visdief en/of Kokmeeuw vandoor ging. Grote Stern: (1 ; 15) Op 2 juni vond Lieuwe Dijksen tijdens zijn werkzaamheden ten behoeve van concentraties gif in Visdieveneieren een 2-legsel van deze soort in de kolonie Visdieven op de buitenrand van het Kooyhoekschor. Vrij vlot daarna verdwenen de meeste broedvogels van deze locatie, alhoewel op 19 juni nog een roepend rondvliegende Grote Stern werd waargenomen. Er is met zekerheid geen jong vliegvlug geworden. Waarnemingen zoals op 14 juli (3 adulte en 2 juveniele vogels) betreffen vogels die van elders zijn gekomen. Voor zover bekend was dit het 1e broedgeval van Grote Stern op Balgzand in tientallen jaren tijd. De laatste noemenswaardige vestiging dateert al weer van 1957, toen 500 tot 600 paar broedden op het Kooyhoekschor. Tussen 1958 en 1966 werden jaarlijks enkele vogels gedurende de broedtijd op deze locatie waargenomen, zonder dat nesten werden gevonden. Uit 1977 is nog 1 broedgeval bekend bij Den Helder, waarmee mogelijk Balgzand is bedoeld. In de jaren ‘80 en ’90 van de vorige eeuw zijn voor zover bekend geen Grote Sterns tot broeden gekomen.
10
Dwergstern (6 ; 16) De vestiging van een tiental paren Dwergstern op het Kooyhoekschor in 2010 kwam destijds als een grote verrassing. Door hoog water kwam er toen niets van deze broedpoging terecht. In 2011 was de soort afwezig, maar in 2012 probeerden een klein aantal Dwergsterns het wederom. Op 19 juni zaten hier paren met 1 en 2 kleine pullen, een vogel in broedhouding op het nest en drie territoriale paren. Op 1 juli resteerden nog 4 paren, 1 vrijwel vliegvlugge juveniel en 9 niet-territoriale Dwergsterns. Noordse Stern: (1 ; 13) In juni werden onregelmatig 1-2 vogels tussen de Visdieven op het Kooyhoekschor gezien. Op 1 juli zat er een paartje langs de buitenzijde van het Kooyhoekschor, waarvan 1 vogel in broedhouding op een nest met onbekende inhoud. Op 5 juli bevonden zich hier 3 paren, alleen de al op 1 juli waargenomen vogel zat op een nest. Vervolgwaarnemingen ontbreken, het enige geconstateerde broedgeval is met zekerheid niet succesvol geweest. Visdief: (77 ; 16) Er bevonden zich dit jaar kleine vestigingen op het Kooyhoekschor (35 paar) en Van Ewijcksluisschor (31 paar). Met name laatstgenoemde kolonie is lastig te tellen omdat de vogels achter een steeds hoger opschietende rand vegetatie broeden. Het bepalen van het aantal paren is gedaan aan de hand van boven de kolonie alarmerende Visdieven tijdens een korte insteek of natuurlijke verstoring (Bruine Kiekendief, grote meeuwen). De kolonies op de schorren zijn wederom niet succesvol geweest. Op 1 juli waren op het Van Ewijcksluisschor nog 40 alarmerende vogels aanwezig en werden diverse legsels gevonden, maar vrij vlot daarna was het over en uit. Op 5 juli werden verse sporen van Vos gevonden op dit schor, wat het vertrek van de Visdieven en Kokmeeuwen van deze locatie kan hebben bewerkstelligd. Beter verging het de Visdieven die op een tweetal speciaal hiervoor uitgelegde broedvlotten broedden. Er zaten in 2012 11 paren (7 op noordelijke vlot, 4 op het zuidelijke). Op 19 juni werden hier 7 pullen en nog zes vogels in broedhouding waargenomen. Later in het seizoen zijn diverse vliegvlugge juvenielen geteld. Dat alleen de paren die niet of moeilijk bereikbaar zijn voor grondpredatoren jongen grootbrengen is een duidelijk signaal waarom het broedsucces van deze soort zo belabberd is in deze regio. Witte Kwikstaart: (2 ; 3) Territoria werden opgetekend nabij het kijkhuisje bij Van Ewijcksluis en rond het Van Ewijcksluisschor. Winterkoning: (0 ; -) In 2011 figureerde deze soort voor het eerst op de broedvogellijst van de Balgzandschorren. Dit zegt veel over de vegetatieontwikkeling op dit deel van de schorren. Door de ijsgang in februari 2012 was echter een groot deel van de in 2011 door Winterkoningen bezette rietruigte plat gedrukt. Mogelijk heeft deze vorstperiode ook voor sterfte onder deze hiervoor gevoelige standvogel gezorgd. Hoe dan ook, in 2012 werd geen enkele Winterkoning meer gezien of gehoord op Balgzand.
11
Blauwborst: (6 ; 4) Alle territoria zaten dit jaar in de buitendijkse rietruigte tussen het kijkhuisje bij Van Ewijcksluis en de Quarantaine. De meeste waarnemingen betroffen zingende mannetjes, maar op 19 juni werd ook een alarmerend ♂ met vliegvlugge juveniel gezien. De laatste twee jaar worden geen territoria meer vastgesteld langs het Spuikanaal (in 2007-2010 nog goed voor 1-4 territoria). Rietzanger: (13 ; 4) Het aantal paren langs het Spuikanaal was vrijwel gelijk als in 2011 (toen 12, in 2012 11). Heel anders was dit in de buitendijkse rietruigtes tussen de Quarantaine en Van Ewijcksluis. Hier zaten in 2011 maar liefst 13 territoria. In 2012 stokte de teller op 2 territoria. Door de al eerder genoemd ijsgang was een groot deel van het overjarige riet hier plat gedrukt, wat het terrein mogelijk minder geschikt heeft gemaakt voor Rietzangers. Kleine Karekiet: (41 ; 14) In tegenstelling tot de Rietzanger bleef de Kleine Karekiet, ondanks het door ijs platgedrukte riet, vrijwel constant. Kleine Karekieten kunnen zich echter veel later in het broedseizoen nog vestigen en kunnen beter uit de voeten met het in juni nieuw opgekomen riet dan de Rietzanger. De paren zaten verdeeld over het Spuikanaal (6) en de buitendijkse rietruigtes tussen de Quarantaine en Van Ewijcksluis (35). Grasmus: (3 ; 4) Op diverse data werd een zingende vogel waargenomen langs de ruigtedijk aan de westzijde van de Balgzandpolder. Ook in de strook buitendijkse rietruigte tussen de Quarantaine en Van Ewijcksluis zaten twee territoria. Spreeuw: (1 ; 16) Er is wederom gebroed onder de dakpannen van het kijkhuisje op de zeedijk ter hoogte van Van Ewijcksluis. Op 12 mei zat een adulte vogel met een snavel vol emelten op het dak en waren de bedelende jongen vanonder de dakpannen te horen. Kauw: (1 ; 16) Een paartje kwam succesvol tot broeden onder het dak van bezoekerscentrum ’t Kuitje. Ringmus: (2 ; 13) Twee paren bevonden zich onder de dakpannen van bezoekerscentrum ’t Kuitje. Rietgors: (6 ; 12) De territoria Rietgors zaten dit jaren verspreid over het Spuikanaal (2) en de buitendijkse rietruigte in de Slikhoek (4). In 2011 zaten hier nog 7 territoria, mogelijk dat het door ijsgang platgedrukte riet het terrein minder geschikt heeft gemaakt voor deze soort.
12
2.5
Broedvogels eilandjes noordwesthoek Amstelmeer: werkwijze en resultaten
In de zomer van 2007 zijn in de noordwesthoek van het Amstelmeer een aantal eilandjes gereed gekomen die zijn aangelegd in het kader van natuurontwikkeling. Vanaf de vaste wal zijn deze eilandjes met een telescoop redelijk te overzien. Het voorkomen van broedvogels op deze eilandjes is in 2008 en 2009 tijdens toevallige bezoeken geregistreerd. Hierbij lag de nadruk op de aanwezige kolonievogels, ganzen en schaarse soorten als Kleine Plevier. Met ingang van 2010 wordt deze selectie van broedvogels meer systematisch geteld. In 2010 door middel van tellingen van individuen en vanaf 2011 middels nestentellingen. De verschillen in werkwijze tussen deze jaren zullen de onderlinge vergelijkbaarheid van de resultaten enigszins hebben beïnvloedt. Voor het registreren van de aanwezigheid van de meest belangrijke soorten (kolonievogels, Kleine Plevier etc.) en het vastleggen van grote aantalsveranderingen zijn echter beide methodes geschikt. In 2011 bleek het overgrote deel van de broedende meeuwen en sterns op de eilandjes te zijn gepredeerd door Bruine Ratten (zie verslag 2011). Hierop werd besloten vroeg in het voorjaar alleen voor ratten toegankelijke kastjes met gif te plaatsen. Dit heeft waarschijnlijk gewerkt, aangezien in 2012 nauwelijks tekenen van aanwezige ratten werden opgemerkt. Ook predatie van broedende Kokmeeuwen was gelijk een stuk minder (zie tekst onder Kokmeeuw). Dit is aanleiding om het plaatsen van gifkastjes ook in 2013 voort te zetten.
Kleine Plevier Kluut Kokmeeuw Zwartkopmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Kl. Mantelmeeuw Visdief Tabel 5.
2007
2008
2009
2010
2011
2012
? 20 -
? ? -
1 82 1073 25
93 888 8
1 7 3025 1 2 1 1 81
1 2413 1 3
Aantal broedende kolonievogels op de nieuw aangelegde eilandjes tussen de Verzakking en Ulkesluis. (Gegevens LNH, 2009 aangeleverd door B. Woets, 2011 door L. Dijksen (SOVON) & L. Kelder (SBB).
De verspreidingskaarten van de broedvogels op de eilanden van de noordwesthoek van het Amstelmeer bevinden zich in Bijlage 6. Hierin zijn ook de territoria van overige, meer algemene soorten broedvogels opgenomen.
13
Bespreking van een aantal karakteristieke broedvogels Kluut: (1 ; 7) Een alarmerend paartje bevond zich op 14 mei op het moeraseiland. Kokmeeuw: (2413 ; 16) Deze soort ging ten opzichte van 2011 in aantal paren met 600 achteruit (mogelijk deels veroorzaakt door de vestiging van 380 paren op schorren Balgzand), maar beleefde qua broedsucces een aanmerkelijk beter jaar dan 2011. De predatie door Bruine Ratten was dit jaar veel lager. Alleen op het ZW-deel van het Moeraseiland (60 nesten) en een eilandje ten noorden van de vaarroute naar het Balgzandkanaal (15 nesten) werden gepredeerde nesten gevonden. Op 2 juli werden de eilandjes kort bezocht om het broedsucces van Kokmeeuw te bekijken. Er werden minimaal 630 jonge Kokmeeuwen geteld, waarvan een groot deel al vliegvlug, en deels nog halfwas jongen die over 1-2 weken vliegvlug zouden zijn. Het daadwerkelijk aantal vliegvlug geworden jongen zal hoger hebben gelegen doordat vliegvlugge jongen de kolonie al eerder verlieten. Ook zijn jongen die zich bij ons bezoek verscholen in de dichte vegetatie gemist. Overigens zal het broedsucces nog steeds onvoldoende zijn geweest om de jaarlijkse sterfte van adulten te compenseren. Hiervoor moet jaarlijks circa 1 jong per paar worden grootgebracht (mededeling F. Majoor, Sovon) wat hier dit jaar niet zal zijn gelukt. Visdief: (3 ; 7) Alarmerende paren werden opgemerkt op een eilandje nabij de Verzakking (1) en het ZW-deel van het Moeraseiland (2). Voorts werden er tijdens de nestentelling op de eilandjes nesten of territoria gevonden van Fuut (1), Wilde Eend (9), Krakeend (6), Kuifeend (6), Tafeleend (1), Meerkoet (5), Scholekster (4) en Witte Kwikstaart (1). Broedende ganzen Naast broedvogeltellingen werden ook dit jaar weer de legsels van broedende ganzen op de Verzakking en aangrenzende eilandjes met olie behandeld. Hiermee is in 2008 gestart. In 2012 werd voor het eerst tweemaal gedompeld: rond eind maart (gehele gebied) voor de Grauwe Ganzen en een tweede keer op 14 en 17 mei (alleen de eilandjes) voor de later broedende Brandgans en late en vervolglegsels van andere ganzensoorten. Met name het aantal Grauwe Ganzen is ten opzichte van 2011 duidelijk gedaald. De komende jaren zal blijken of deze afname structureel is. Nieuw is het broedgeval van de Indische Gans, een soort die ook buiten het broedseizoen in toenemende mate wordt waargenomen in de regio. Op 14 mei vloog een vogel van een 4-legsel op het eilandje aan de oostzijde van de Verzakking. Er werd geen tweede Indische Gans waargenomen. Onduidelijk is dus of dit een broedgeval van een zuiver paar betrof of dat deze vogel gepaard was met bijvoorbeeld een Grauwe Gans.
14
Grauwe Gans Indische Gans Canadese Gans Brandgans Nijlgans Tabel 6.
Hoofdstuk 3
2008
2009
2010
2011
2012
405 ? ? ?
326 8 ? 3
671 42 ? ?
741 8+ ? 12-14
533 1 15 41 16
Aantallen gedompelde legsels van broedende ganzen op de Verzakking en aangrenzende eilandjes in 2008-2012 (bron: H. Bessembinders & LNH).
Resultaten HVP-tellingen
3.1 Inleiding Al vanaf in ieder geval 1978 worden elke maand watervogeltellingen uitgevoerd op Balgzand. Deze tellingen maken deel uit van integrale gebiedstellingen die worden uitgevoerd in geheel Nederland. De coördinatie van deze tellingen wordt grotendeels uitgevoerd door SOVON. In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de resultaten van de tellingen van watervogels gedurende 2011. 3.2 Werkwijze De maandelijkse HVP-tellingen worden uitgevoerd op vaste, landelijke data waarop in de gehele Waddenzee tellingen worden uitgevoerd. Gemiddeld genomen wordt met een telling begonnen vanaf circa twee uur voor hoog water. De tellingen worden uitgevoerd door een drietal personen, twee ervaren tellers (voorzien van telescopen), aangevuld met een notulist. Met een dienstbus van Landschap Noord-Holland wordt gestart vanaf het Kuitje, waarna de waddenzijde tot aan de Quarantaine, de Verzakking en als laatste het Balgzandkanaal worden geteld. Door vanuit een bus te tellen kunnen groepen rustende vogels veel dichter worden benaderd, om zo verstoring tot een minimum te beperken. Voor het uitvoeren van de HVP-tellingen wordt het Balgzand ingedeeld in dezelfde telgebieden als voor de broedvogeltellingen. Voor de begrenzing van deze telgebieden wordt verwezen naar Bijlage 1. De tellingen worden zo vlot mogelijk na de telling digitaal ingevoerd en doorgestuurd naar SOVON. 3.3 Weers- en telomstandigheden 2012 Omdat weersomstandigheden voorafgaand aan en tijdens de tellingen van grote invloed is op de aanwezige aantallen vogels en de mogelijkheid ze adequaat te kunnen tellen wordt hierop kort ingegaan. Met name vorst kan voor grote veranderingen in de aanwezige aantallen vogels zorgen. Ook extreem hoog of laag hoog water kunnen ervoor zorgen dat vogels hun heil elders zoeken of dusdanig ver uit de kust blijven dat ze moeilijk of in het geheel niet te tellen zijn. Mist (slecht zicht), harde wind (meer golfslag, waardoor zwemmende vogels op zee moeilijk te tellen zijn) en warm zomerweer (luchttrillingen, tegenlicht) kunnen telresultaten negatief beïnvloeden. Waar dit invloed heeft gehad op de telresultaten, wordt hier in de tabel “Omstandigheden HVP-tellingen Balgzand 2011” op ingegaan.
15
Omstandigheden HVP-tellingen Balgzand 2012 Datum 14 januari 25 februari 10 maart 21 april 12 mei 11 juni 21 juli 18 augustus 15 september 20 oktober 17 november 15 december
Bijzonderheden Goede omstandigheden, goed verlopen telling. Idem dito. Idem dito. Telling bemoeilijkt door harde regen, maar goed verlopen. Door NW wind extra hoog water waardoor vogels dicht aan de dijk zaten. Telling prima verlopen. Telling bemoeilijkt door buiig weer, maar prima verlopen. Goede omstandigheden, goed verlopen telling. Idem dito. Door NW stroming extra hoog tij, waardoor het gros van de kortpotige stelten de Waddenzee verliet om op de Razende Bol/ Texel te overtijen. Telling verder verstoord door luchtshow DHA. Water kwam niet erg hoog, met name Kanoet en Bontje hierdoor onderteld. Slecht licht door zware bewolking. Water bleef vrij laag, maar vogels waren redelijk te tellen. Laatste deel telling bemoeilijkt door mist. Water kwam niet erg hoog, waardoor met name stelten ver van de dijk afbleven en onderteld zullen zijn.
Tabel 7. Omstandigheden en bijzonderheden tijdens de in 2012 uitgevoerde HVP-tellingen.
In 2012 verliepen de meeste tellingen onder goede omstandigheden. In september kwam het water dermate hoog dat grote aantallen (met name kortpotige) steltlopers de Waddenzee verlieten richting de Razende Bol en de zuidpunt van Texel. In oktober en december kwam het water juist niet erg hoog, waardoor een deel van de vogels ver van de dijk kon overtijen en daardoor zijn onderteld.
3.4 Resultaten HVP-tellingen. De resultaten van de 11 uitgevoerde HVP-tellingen worden in de hierna volgende tabel weergegeven. Voor een uitgebreider overzicht van alle in 2011 op Balgzand vastgestelde soorten, met daarin ter referentie de maximum-aantallen vastgesteld in 2000-2012, wordt verwezen naar Bijlage 5. Voor elke soort is het hoogste, dit jaar vastgestelde aantal vet gedrukt.
16
Tabel 8. Resultaten HVP-tellingen Balgzand 2012
Fuut Geoorde Fuut Dodaars Aalscholver Blauwe Reiger Kleine Zilverreiger Lepelaar Flamingo Knobbelzwaan Grauwe Gans Soepgans Canadese Gans Rotgans Witbuikrotgans Zwarte Rotgans Brandgans Nijlgans Bergeend Bergeend X Casarca Smient Krakeend Wintertaling Wilde Eend Pijlstaart Slobeend Kuifeend Tafeleend Eidereend Brilduiker Nonnetje Middelste Zaagbek Bruine Kiekendief Blauwe Kiekendief Sperwer Buizerd Torenvalk Slechtvalk Smelleken Waterhoen Meerkoet Scholekster Kluut Bontbekplevier Goudplevier Zilverplevier Kievit
14-jan
25-feb
10-mrt
21-apr
12-mei
11-jun
21-jul
18-aug
15-sep
20-okt
17-nov
15-dec
13
19
48
38
41
34
61
50 2
83
61
19
12
1 31 1
2 7 1
1 4
8 2
23
85
77
128 7 8 328
26 35 10 7 10
12 177
8
91 17 4 510
6 23 1
10
74 3 1 297
2 156 2 1 5
2 22 2 1 1605
3
568 2 42 947
20 33 2291 994 43 26 739 193 8 12 1 7447 16 3 66
142 3 48 676 6
254 57 1246
292 2 108 1517
10 2017
17 3352
47 29 804
360 41 149 164 812 3 69 4 68 80
557 47 152 150 568 8 65 4 136 20
31
39
6 376 63 1245
711 2 119 7
539 2 155 8
3837 2 17
1 30 44 475
15 47 1129
148 57 282
63 96 466
6 32 40 74 71 12 36
1 25 1 114
50 2 200
33 173
11 40
10 19
27
19
24
16 1
2 3
11 1
1
26 2 2 205
101 3 7 120
1 30 3510
17 14887
2 5143
1 32
120 35 52 1200 23 13 12
126 3194 1 3028 86 564 645 687 33 54
2563 73 456 455 1192 33 107
2181 5 181 1051 2185 36 110
72
4
77
8
4757 8 887 557 2486 121 129 4 142 80 99
27
4 2 2
79 1
1
1 2 5 5 2
5 7 2
1 5 2 3
1 270
2 380
2 377
4955 130 25 1 905 13
5626 19 7 34 878 174
182 25
1 1 5 4 6 1 1 782 5021 3 3 660 1287 812
3 2 3
2 2 3
1 1 1
2
380
1 182
112
6354
1758
1110 24
1 554 156
401 8
1105 7
1
3
3 8 2
51
84
203
130
1051 72 2965
1145 53 39
3025 19 2
3133 382
7079 1 290
1206 13
57 4
254 81
978 106
25 16
17
857 6447 49 3 195 15
Kanoetstrandloper Drieteenstrandloper Kleine Strandloper Krombekstrandloper Bonte Strandloper Watersnip Houtsnip Grutto IJslandse Grutto Rosse Grutto Regenwulp Wulp Kemphaan Zwarte Ruiter Tureluur Groenpootruiter Oeverloper Bosruiter Witgatje Steenloper Grote Jager Dwergmeeuw Kokmeeuw Zwartkopmeeuw Drieteenmeeuw Stormmeeuw Kl. Mantelmeeuw Zilvermeeuw Grote Mantelmeeuw Grote Stern Visdief Noordse Stern Dwergstern Zwarte Stern Alk Papegaaiduiker Velduil IJsvogel Oeverpieper Frater Sneeuwgors IJsgors Totaal
5578
25908
1099
12431
25
8690
18595 1
66
2
2943
2243
1006
6811
7554
5082
914
38
63
52
6
13
1
3414 3 793 1 123 121 179 1
1
73 227
32441
14033 19 572 92 1052 232 8
51
241 43
260
767 674 1 87 6
53
47 4 6 798
20 1 2637 114 7034 6 10 3853 483 11 1 1 160
431
20 1466 1
757 12 3 14 952 4
2718 32 9858 3 11 1353 853 9
1 535 1 8298 1 230 758 96 6
403
2 358
34818 7
53376 39
14957
1 37175 46 1
29857 23
24013 5
518
5 515
1353
11261
3078
746
68 683 51 2
15 110 1
157
123
79
53
1 3
39
86
227
621
734
327
1008 4
1697
7988
4089
231
434
14
1 24
85
567 24 686 23
668 33 238 35 18 46
88 23 368 57 89 216
17 2 670 63 4 5
3
633 52
496 45
325 28
70
591 6 469 31 2 65
8
29 27
280 49 150 31 7 5 2
17
57 35
224 2 116 8
5
2 35
2 65
1 1 7
3
2 1
4 61
13 36
4 1
25 3
64570
35973
25014
30077
58390
8224
23489
37458
33793
102420
119685
18
12 5 5 60809
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van wadvogels in het Balgzandgebied waarvan de aantallen in 2012 gedurende één of meer maanden van het jaar de 1 %-norm (Ramsar Conventie) overschrijden. Vogelsoort Bergeend Pijlstaart Scholekster Kluut Zilverplevier Kanoet Bonte Strandloper Rosse Grutto Wulp Zwarte Ruiter Tureluur Groenpootruiter Steenloper
1 %-norm (afgerond) 3.000 700 9.000 700 1.500 3.500 / 5.000 14.000 1.000 / 7.000 3.500 1.200 1.500 1.000 300 / 700
Maand m a
m j j
- -
X X X X
X X - - - - - - X X X X X -
-
-
j -
f
-
-
-
X X -
-
a -
s X -
o X X - - X - X - - - X X X X X - - -
n X X -
d X X X X X X X - -
-
Tabel 9. Overzicht van wadvogels in het Balgzandgebied waarvan de aantallen in 2012 gedurende één of meer maanden van het jaar de 1 %-norm (Ramsar Conventie) overschrijden. Met een X zijn de maanden aangegeven waarin in 2012 de 1 %-norm werd overschreden. De maanden waarin de 1 %-norm in 2000-2011 werd overschreden zijn weergegeven met een - .
3.5
Aantalsontwikkelingen van opvallende soorten in 2012
In de Balgzand-verslagen van de afgelopen jaren is van een groot deel van de karakteristieke wad- en watervogels de recente aantalsontwikkeling geschetst. Zodra ontwikkelingen in de getelde aantallen van eerder beschreven soorten daartoe aanleiding geven zal dit in toekomstige verslagen weer worden voortgezet. Opvallend waren dit jaar in ieder geval de hoge aantallen Kanoeten en Bergeenden in de laatste maanden van het jaar en het hoge aantal Bontbekplevieren tijdens de mei-telling. Balgzand is als najaarsstop van groot belang voor de laatste Noordwest-Europese Lachsterns. Helaas gaat het al jaren bergafwaarts met deze nu alleen nog in de Duitse Waddenzee broedende restpopulatie. Het jaar 2012 leek echter qua broedresultaat gunstig. In 2012 werd voor het tweede achtereenvolgende jaar voor deze meest noordelijke Lachsterns een speciaal "endangered species protection project" gefinancierd door het ministerie van Sleeswijk-Holstein. De enige resterende kolonie is gesitueerd in deze Duitse deelstaat, op de meest zuidelijk gelegen kwelders nabij de monding van de Elbe in het Duitse deel van het nationale park Waddenzee. Hier broedden in 2012 circa 38 paren. Van deze 38 broedparen kwamen meer dan 40 kuikens uit het ei, waarvan er 30 werden individueel gekleurringd. Gehoopt
19
wordt dat circa 15-20 jongen de periodes met slecht weer hebben overleefd en zijn uitgevlogen. Op Balgzand werden in 2012 maximaal 31 vogels geteld op 5 augustus, waarvan 23 adulte vogels en 8 juvenielen (R. Brouwer). Dit aantal is vrijwel gelijk aan het seizoensmaximum van 2011 (32 vogels op 8 augustus, waarvan 3 juvenielen), maar het aandeel jongen is dit jaar aanmerkelijk groter.
4.
Conclusies en aanbevelingen
Balgzand Reparatie van het vossenraster heeft voorafgaand aan het broedseizoen van 2013 de hoogste prioriteit, maar is enigszins afhankelijk van de begaanbaarheid van de wadbodem. Gezien het verbeterde broedsucces bij een aantal soorten lijkt het gerechtvaardigd schadebestrijding van Vos voort te zetten in 2013. Gepoogd zal verder worden een oplossing te vinden voor het begrazingsprobleem op de schorren. Balgzandpolder Momenteel wordt gewerkt aan de voorbereidingen voor het uitbreiden van natuurterrein de Balgzandpolder. Middels een innovatieve oplossing zal daarin een groot deel van de bagger die nu nog is opgeslagen in het aangrenzende baggerdepot verwerkt worden in een voor grondpredatoren ontoegankelijke broedflat voor kolonievogels. Zaak is wel dit terrein zo in te richten dat het niet leidt tot verminderde waarde als HVP voor het bestaande terrein Balgzandpolder. Nu het conflict rond de uitbreiding van Jachthaven “De Parel” grotendeels lijkt te zijn opgelost is het nog wel zaak een aantal zaken rond de inrichting van het terrein in de gaten te houden. Amstelmeer Het inzetten van gifkastjes voor Bruine Ratten lijkt effect te hebben gehad en wordt in 2013 herhaald. Speciale dank gaat uit naar Chris van der Vliet en Tim Zutt (terreinmedewerkers LNH), Leo Hofland, Jaap Renooij en Rudy de Hoog (vrijwilligers LNH) voor het verzamelen van de vogelgegevens op Balgzand.
Januari 2013 Roelf Hovinga (Beheermedewerker Noord)
20
Bijlagen
21
Bijlage 1: Telgebieden (Broedvogel- en HVP-tellingen)
Telgebieden Balgzand: 1: 1n: 2: 3: 4: 5: 6: 7: 8: 9:
Van Ewijcksluisschor Compensatieschor op Van Ewijcksluisschor Wulpenschor Kooyhoekschor Slikhoek ’t Kuitje Balgzanddijk (binnendijks) & Balgzandkanaal Marinehaven Den Helder Balgzandpolder Verzakking / noordwesthoek Amstelmeer
22
Bijlage 2: Broedvogelinventarisatie "Balgzand" Jaar: 2012 Waarnemers: R. Hovinga, C. van der Vliet Terreincode: 6.45.03/6 Amersfoort-coördinaten: X-as 55.10 Y-as 6610 Atlasblok: 09.54 Soortnaam
Fuut Grauwe Gans Soepgans Canadese Gans Nijlgans Bergeend Wilde eend Krakeend Slobeend Kuifeend Eider Fazant Patrijs Meerkoet Waterhoen Scholekster Kluut Kievit Kokmeeuw Zwartkopmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Kleine Mantelmeeuw Grote Stern Noordse Stern Visdief Dwergstern Witte Kwikstaart Grasmus Rietzanger Bosrietzanger Kleine Karekiet Blauwborst Spreeuw Kauw Ringmus Rietgors
Euring
1
1 n.
2
3
4
5
6
8
17 1 1
2
9
5
2
1
8 4 16 9
9 1
1 8 1 2 1
3
7 6
27
19 20
11
5
42 1 23
2 4 1
360 1 3 1
31
19 233
38 17 16 1 1 35 6
3
11 2
2
1 2
11
33 6
6
1 2
1 1 2 4
1
1
Broedparen
Balgzand
17 3 1 0 8 28 17 9 3 8 1 2 1 44 1 99 26 1 379 1 274 20 17 1 1 77 6 2 3 13 1 41 6 1 1 2 6
0 3 1 0 0 15 0 0 3 0 1 2 1 0 0 72 26 0 379 1 274 17 17 1 1 66 6 0 2 2 0 35 6 0 0 0 4
23
Bijlage 3: Soort Fuut Lepelaar Grauwe Gans Soepgans Canadese Gans Nijlgans Bergeend Wilde Eend Krakeend Slobeend Kuifeend Eider Bruine Kiekendief Fazant Patrijs Meerkoet Waterhoen Kluut Scholekster Kievit Tureluur Grutto Kokmeeuw Zwartkopmeeuw Stormmeeuw Zilvermeeuw Kleine Mantelmeeuw Grote Stern Visdief Noordse Stern Dwergstern Houtduif Holenduif Boerenzwaluw Witte Kwikstaart Rouwkwikstaart Winterkoning Blauwborst Rietzanger Kleine Karekiet Grasmus Baardmannetje Spreeuw Ekster Kauw Ringmus Kneu Rietgors
Overzicht Broedvogels Balgzand e.o. 2006 t/m 2012 2006 2007 2008 2009 2010 2011 16 15 14 19 27 21 62 69 47 9 30 0 4 4 5 4 5 8 0 2 2 1 1 0 1 2 2 3 4 1 10 11 6 7 10 6 18 17 6 24 25 16 37 41 37 16 20 22 6 4 1 1 5 1 5 1 2 1 3 1 6 10 4 9 8 7 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 2 2 1 1 2 2 0 0 0 0 0 0 33 29 28 23 33 27 1 1 0 1 1 0 222 39 23 6 37 58 67 100 80 83 85 73 11 8 7 4 3 1 4 5 5 3 1 0 0 2 1 1 1 0 4019 2900 2395 2207 165 0 3 2 1 1 1 0 796 408 228 174 335 374 164 172 119 66 89 24 127 185 148 89 117 21 0 0 0 0 0 0 800 189 66 101 53 21 16 4 0 0 2 0 0 0 0 0 10 0 1 0 0 0 0 0 2 2 1 0 0 0 0 0 0 1 3 1 2 2 1 1 3 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 3 8 7 4 5 7 2 7 9 5 20 25 16 47 19 10 59 42 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 1 1 0 1 0 0 0 0 0 2 1 0 2 2 5 3 3 5 3 3 1 0 0 0 0 0 4 5 4 1 5 10
2012 17 0 3 1 0 8 28 17 9 3 8 1 0 2 1 44 1 26 99 1 0 0 379 1 274 20 17 1 77 1 6 0 0 0 2 0 0 6 13 41 3 0 1 0 1 2 0 6
24
Bijlage 4: Verspreidingskaarten Broedvogels Balgzand 2011
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
Resultaten HVP-tellingen Balgzand 2012 (watervogels, roofvogels & kustzangvogels)
Bijlage 5:
Roodkeelduiker Fuut Roodhalsfuut Kuifduiker Geoorde Fuut Dodaars Aalscholver Blauwe Reiger Roerdomp Kleine Zilverreiger Grote Zilverreiger Flamingo Chileense Flamingo Zwarte Ibis Lepelaar Zwarte Zwaan Knobbelzwaan Kleine Zwaan Wilde Zwaan Grauwe Gans Soepgans Chin. Knobbelgans Indische Gans Toendra Rietgans Kleine Rietgans Kolgans Canadese Gans Rotgans
14-jan
25-feb
10-mrt
21-apr
12-mei
11-jun
21-jul
18-aug
15-sep
20-okt
17-nov
15-dec
max 12
13
19
48
38
41
34
61
50
83
61
19
12
61
1 31 1
2 7 1
1 4
6 23 1
12 177
2 26 128 17
2
3
8 2
10
23
8
85
77
74 3
91 17
128 7
26 35 10
1
4
8
7
297
510
6
568 2
142 3
42 947
29 48 676
8
1
1
540
10
11
2
2
1
1
540 6
254
292 2
376
711 2
539 2
3837 2
156 2
22 2
26 2
101 3
3837 3
57 1246
108 1517
63 1245
119 7
155 8
17
1 5
1 1605
2 205
7 120
29 155 1605
max 00-12 2 93 2 ? 2 59 530 40 1 26 1 1 2 1 802 2 26 14 6 9500 19 3 2 15 2 64 155 2377
op datum 17-12-2011 15-09-2007 12-03-2001 ??-??-???? 18-08-2012 13-12-2008 03-09-2001 17-09-2011 14-03-2005 17-09-2011 13-10-2007 17-11-2012 11-07-2009 12-09-2005 16-08-2004 22-08-2009 07-05-2011 02-12-2011 20-12-2004 21-11-2005 14-07-2007 14-02-2009 14-02-2009 17-01-2009 19-12-2009 08-02-2008 16-07-2011 19-03-2011
43
Witbuikrotgans Zwarte Rotgans Brandgans Nijlgans Bergeend Bergeend X Casarca Casarca Smient Krakeend Wintertaling Zomertaling Wilde Eend Soepeend Pijlstaart Slobeend Witoogeend (esc) Kuifeend Topper Tafeleend IJseend Eidereend Zwarte Zee-eend Buffelkopeend (esc) Brilduiker Nonnetje Middelste Zaagbek Grote Zaagbek Bruine Kiekendief Blauwe Kiekendief Sperwer Havik Buizerd Ruigpootbuizerd
6 20 33
10
17
47 29
1 30 44
1
2291
2017
3352
804
475
1129
282
994 43 26
360 41 149
557 47 152
6 32 40
1 25 1
50 2
33
739 n.g. 193 8
164 n.g. 812 3
150 n.g. 568 8
74 n.g. 71 12
114 n.g.
200 n.g.
173 n.g.
11
10
12
69
65
36
40
19
1
4
4
7447 1
68
136
16 3 66
80
20
31
39
1
1
15 47
148 57
63 96
19
16
2
1
3
24
3
1
2
14887 1 2 11663 422 3507 2 7599 18 4509 541 1 1270 1 136 4 7447 1 1 95 4 268 7 7 2 4 1 13 1
17-11-2012 18-06-2011 21-06-2008 21-10-2002 21-11-2005 10-09-2002 14-05-2005 11-09-2006 14-08-2006 13-10-2007 03-09-2001 22-08-2009 17-01-2009 21-11-2005 17-01-2009 16-11-2011 14-01-2012 13-11-2006 23-01-2007 14-02-2009 12-01-2004 14-02-2009 20-02-2006 08-08-2005 11-04-2009 16-08-2008 18-10-2004 12-09-2005 12-11-2011
17
2
466
3194 1
3510
14887
5143
14887 1
120 35 52
3028 86 564
2563 73 456
4757 8 887
2181 5 181
4757 86 887
1
1200 16 23 13
645 n.g. 687 33
455 n.g. 1192 33
557 n.g. 2486 121
1051 n.g. 2185 36
1200 16 2486 121
32
12
54 1
107
129
110
129 1 4
142
182
7447 1
80
25
99
27
80 3 99
72
4
77
8
79 1
1
1
3 1 2
1
2
25-02-2012 12-11-2011 21-07-2012 11-07-2009
30
2
1 5
6 1 148 148
126
4 27
6 1 148 126
3
5
1 5
5
4
5
44
Visarend Torenvalk Boomvalk Smelleken Slechtvalk Sakervalk (esc) Waterral Waterhoen Meerkoet Scholekster Kluut Strandplevier Bontbekplevier Kleine Plevier Morinelplevier Goudplevier Zilverplevier Kievit Kanoetstrandloper Drieteenstrandloper Kleine Strandloper Temm. Strandloper Krombekstrandloper Bonte Strandloper Breedbekstrandloper Paarse Strandloper Steltloper spec. Bokje Watersnip Houtsnip Grutto IJslandse Grutto Rosse Grutto
4
2
2
1
1 6
3
3
1
380 6354
1 182 1758
1 782 5021 3
112 1110 24
3
660 1287 812 5578
1 554 156 1099
401 8 25
1105 7 13
1
3
8
1 5
7
2
2
1 8
2
2
2
3
2
1 6
2 2 380 4955 130
1 2 377 5626 19
857 6447 49
2 2 857 7079 130
25
7
3
2965
1 905 13 34818 7
34 878 174 53376 39
195 15 14957
51 1051 72
84 1145 53
203 3025 19
130 3133
1 270 7079 1
2965
39
2
382
290
1206 13 73 227
57 4 241 43
254 81 47
978 106 431
25 16 757 12 3
20 1466
14 952
1 37175
1
4
46 1
2718
1 535
4
25908
12431
8690
18595
32441
260
6 798
1
2943
2243
66
2
1006
3414
14033
767
20 1 2637
518
29857
24013
23
1 5
5 515
1353
660 1287 812 53376 227 4 20 37175
1 46 1 66 5 14033
5 14 1 1 7 1 10 7 2473 21132 2340 2 2965 2 1 6302 4240 2807 45411 525 21 1 830 57647 2 7
18-08-2007 13-08-2011 12-09-2005 14-02-2009 12-11-2011 17-09-2011 21-11-2005 18-04-2005 17-01-2009 08-10-2001 15-09-2003 07-08-2010 12-05-2012 13-08-2011 02-10-2009 26-11-2002 19-12-2005 26-11-2002 24-10-2005 19-05-2007 19-09-2009 17-07-2011 19-07-2004 10-11-2007 25-08-2010 13-02-2001
14 380 1 66 200 18679
03-11-2010 05-11-2001 19-12-2009 10-03-2012 12-04-2008 07-05-2011
45
Regenwulp Wulp Kemphaan Zwarte Ruiter Tureluur Poelruiter Groenpootruiter Oeverloper Bosruiter Witgatje Steenloper Grauwe Franjepoot Rosse Franjepoot Grote Jager Dwergmeeuw Vorkstaartmeeuw Kokmeeuw Zwartkopmeeuw Stormmeeuw Drieteenmeeuw Kl. Mantelmeeuw Zilvermeeuw Grote Mantelmeeuw Reuzenstern Grote Stern Lachstern Visdief Noordse Stern Dwergstern Zwarte Stern Zeekoet Alk Kleine Alk
6811
7554
5082
914
38
63
52
6
1
114 7034 6 10 3853
32 9858 3 11 1353
1 8298 1 230 758
6
483 11 1 1
853 9
96 6
53
160
403
358
3 793 1 123 121
19 572
674
92 1052
1 87
179 1
232 8
1
51
11261
3078
746
68 683
15 110
157
51 2
1
123
79
853 11 1 2
2 53
1
1697
7988
4089
231
434
14
567
1008 4 591
668
88
17
17
8
3
24 686 23
6 469 31
33 238 35
23 368 57
2 670 63
633 52
496 45
325 28
2
18
4
70
65
46 6
89 31 216
5
2
86
227
621
734
327
24 1
85
224
280
57 35
29 27
2 116 8
49 150 31 7 5 2
35 1
2 65
5
403
1 39
39
3
114 11261 6 230 3853
7988 4 668 1 49 686 63 89 31 216 6 5 65 1
249 17671 35 1426 9930 1 1356 58 4 7
14-08-2010 17-01-2009 19-07-2004 06-08-2001 17-07-2006 15-07-2005 07-05-2011 14-08-2010 11-09-2010 17-04-2010
403 2 1 1 39 1 13544 42 2296 6 719 2176 159 2 151 32 1140 38 61 700 1 1 1
18-08-2012 11-09-2010 10-12-2011 29-04-2006 21-04-2012 10-11-2007 21-06-2004 11-04-2009 22-08-2009 10-11-2007 11-04-2009 09-05-2009 13-10-2007 29-06-2011 18-08-2007 08-08-2011 10-05-2004 19-06-2006 17-07-2010 18-08-2003 ??-??-???? 14-01-2012 ??-??-????
46
Papegaaiduiker Velduil IJsvogel Strandleeuwerik Grote Gele Kwik Oeverpieper Waterpieper Bonte Kraai Frater Sneeuwgors IJsgors
Subtotaal
1 7
3
2 1
4
61
13
36
25
4
13
1
12 5
119685
60809
3
64570
35973
25014
30077
58390
8224
23489
37458
34005
102421
1 7 1
61 5 3
1 8 2 9 2 10 21 1 136 80 7
14-01-2012 17-12-2011 28-09-2008 15-03-2004 13-12-2008 18-10-2008 01-01-2009 15-10-2011 11-12-2010 19-12-2005 09-10-2010
47
Resultaten HVP-tellingen Balgzand 2012 (overige soorten)
14-jan
Fazant Patrijs Kwartel Houtduif Holenduif Postduif Ransuil Koekoek Grote Bonte Specht Gierzwaluw Boerenzwaluw Huiszwaluw Oeverzwaluw Veldleeuwerik Kortteenleeuwerik Witte Kwikstaart Rouwkwikstaart Gele Kwikstaart Noordse Kwikstaart Engelse Kwikstaart Graspieper Boompieper Winterkoning Heggemus Roodborst Blauwborst Tapuit
25-feb
10-mrt
21-apr
2
1
1 2
19 4
5
21 1
3
12-mei
11-jun
21-jul
18-aug
15-sep
9
11
17
1 2
11 1
1 2
3 5
6
4 3
15-dec
1
3
6
4
1
8
2
2 3
11 12 1 54 11 70 1 4 1 48 47 2 9 329 1 67 1 159 2 1 118 1 5 2 9 6 15
1
18
4 18
6
19
15
1
28
2
6
3
15 19 28
44
5 5
2
5
5
2
1
6
max 00-12
21 5
4
1
max 12
1
15
4 4
17-nov
3
1 1
20-okt
1
1 2
7
44 2 1 5 4 6
op datum 13-11-2006 12-09-2005 19-08-2009 09-04-2004 11-09-2010 19-02-2011 15-09-2012 16-08-2004 20-02-2010 09-05-2009 09-05-2009 09-05-2009 09-05-2009 18-10-2008 13-12-2009 11-09-2010 19-06-2006 13-08-2011 07-05-2011 18-04-2005 17-10-2009 07-05-2011 21-11-2009 09-05-2009 21-11-2009 11-04-2009 12-09-2005
48
Roodborsttapuit Paapje Merel Beflijster Zanglijster Koperwiek Kramsvogel Grote Lijster Koolmees Pimpelmees Baardman Goudhaan Fitis Tjiftjaf Tuinfluiter Zwartkop Braamsluiper Grasmus Kleine Karekiet Bosrietzanger Rietzanger Sprinkhaanzanger Spreeuw Ekster Kauw Zwarte Kraai Zwarte X Bonte Kraai Bonte Kraai Gaai Ringmus Vink Keep Kneu
1 4
3
7
1
9 2
4
1
2
1
2
1 4 2 1
11
5
1 7 1 1
1 1 54 33
205
220
22 30
28
29
49 3 2 28
5 1
8 4 31
5
4 21
5
5 1 1 1 4 10
4
4
2
2
1
1
3
1
214 2 113 16
119 1 19
2
1
232 1 4 30
2 1 1
4 29 1 11 1 232 4 113 37
25 27 1 3 4 29 1 1 1 1 1 2 3 11 1 13 1 1158 13 118 65
24-10-2005 23-01-2006 14-03-2005 21-11-2005 20-10-2012 21-11-2005 20-10-2012 18-06-2011 12-06-2010 12-06-2010 12-06-2010 14-05-2005 12-06-2010 03-06-2012 11-07-2009 09-05-2009 21-04-2012 13-11-2006 17-11-2003 20-09-2004 19-12-2009
5 17 1 4
1 1 1 18 5 9 120
16-07-2011 13-08-2011 22-08-2009 24-10-2005 21-11-2009 06-11-2010 08-08-2005
1 4 2 1 1
1
1 117 2 3 26
15-12-2012 22-08-2005 21-11-2005 18-04-2005 09-10-2010
9 2
1
4
1 3 8 1 11
4 1 7
1 1
1
33 2 37
17
49
Barmsijs spec. Groenling Putter Geelgors
1
Rietgors
1
1
Subtotaal
100
87
64670
36060
Totaal
2
5
6
3
5
36
89
149
314
286
25050
30166
58539
8538
23775
2 3 1
8
2
2 3 8 2
3 5 17 2
19-12-2005 21-11-2009 16-07-2011 17-11-2012
16
39
19-12-2009
5
16
11
214
406
270
304
99
37672
34411
102691
119989
60908
50
Bijlage 6 Verspreidingskaarten broedvogels noordwesthoek Amstelmeer 2012
51
