Jaarverslag 2008
BAI 2008, ‘De stad en haar grenzen’ Nieuwe ontwikkelingen Zoals bekend is het BAI al geruime tijd buiten haar normale projecten om, druk bezig met het van de grond krijgen van een ‘centrum voor veranderprocessen’ binnen de stad. Vanuit de overtuiging dat stedelijke ontwikkeling meer is dan het stapelen van stenen, wordt de samenwerking gezocht met de verschillende Muzen binnen onze stad. De samenwerking met het CCC (City Change Center) is in volle gang en begint vruchten af te werpen. We werken samen met verschillende projecten (zie www.cccs-hertogenbosch.nl), waarmee de slagkracht fors wordt vergroot. Kernpartners binnen het CCC zijn: Gemeente ’s-Hertogenbosch, Bosch Architectuur Initiatief, Stichting Janus, Centrum voor Beeldende Kunst ’s-Hertogenbosch, Openbare Bibliotheek, Stichting ’s-Hertogenbosch Monumentenzorg, Basta, meldpunt voor discriminatie, Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch, Koning Willem I College, School voor de toekomst, Brabant Wonen en Zayaz (beiden woningbouwcorporaties), Heijmans en ING ’s-Hertogenbosch. Na het vertrek van Aart Wijnen als voorzitter heeft het BAI bestuur een nieuwe koers voor de aankomende periode bepaald. De voorzitterrol wordt vervuld door Michael Bol. Besloten is om de aandacht voorlopig meer te richten op het versterken van de organisatie en de communicatie, en minder op het opzetten van intensieve spin-offs zoals het CCC en de stichting JANUS (Joint Architectural Network for Urban Synergy) Kortom Het BAI wordt weer meer een doe-organisatie dan een denktank pur sang. Het BAI kan daardoor weer de volle aandacht geven aan de langlopende projecten van de afgelopen jaren: de prijsvraag in het kader van de Dag- en Nacht van de Architectuur, het Educatieproject voor middelbare scholen, de lezingen (Architectuur & ….), de debatten met actuele onderwerpen, onze filmcyclus in de Verkadefabriek en de excursies naar steden, die projecten ontwikkelen die vergelijkbaar zijn met een Bossche situatie. In 2008 zullen daarnaast, in samenwerking met de overige partners binnen het CCC, nieuwe projecten voor 2009 worden geïnitieerd.
BAI Bosch Architectuur Initiatief Postbus 716 5201 AS Den Bosch T +31 (073) 6428178 F +31 (073) 6428169
[email protected] www.bai-s-hertogenbosch.nl
In 2008 is een aanvang gemaakt met de ontwikkeling van een nieuwe site, de website is meer toegankelijk voor de belangstellenden, maar ook het archief wordt beter georganiseerd. Binnen de site wordt gewerkt aan een BAI routeplanner, waarbij men op de gewenste gebouwen kunt klikken om een eigen BAI-architectuurroute samen te stellen! Kortom BAI-stad... De architectuurgids ‘10x Den Bosch’ in samenwerking met de gemeente ’s Hertogenbosch laat vanuit tien verschillende perspectieven zien hoe globale en lokale ontwikkelingen deze bijzondere provinciestad de afgelopen decennia hebben getransformeerd. Toonaangevende architectuur- en stedenbouwprojecten hebben nieuwe dimensies toegevoegd aan de rijkgelaagde structuur van de stad. Het verrassende beeld van Den Bosch dat in deze prikkelende stadsbiografie wordt opgeroepen, nodigt niet alleen uit tot een bezoek aan de stad maar ook tot nieuwe beeldvorming.
1
Jaarthema 2008 Voor 2008 heeft het BAI als jaarthema ‘De stad en haar grenzen’ gekozen. Hiermee wordt ingehaakt op diverse thema’s die zich momenteel in en rond de stad aandienen; met name de visievorming omtrent de ruimtelijke barrières in de stad zoals de ZW-Vaart, de herontwikkeling van de A2 zone en de nieuw geplande randweg bij de Gement (start bouw 1-1-2008!), de actuele discussie omtrent hoogbouw –verticale grenzen- (gebiedsontwikkeling Willemspoort), maar ook de wijzigende politieke en culturele grenzen. Vanwege de aanstaande samenwerking met het CCC zal het BAI in 2008 ook haar eigen grenzen opnieuw moeten definiëren. Het BAI zal met de geplande projecten een actieve rol spelen in de visievorming middels discussies en concrete ontwerpprojecten zoals de educatieprijsvraag voor een Jongerenhotel aan of over de ZuidWillemsvaart en de jaarlijkse prijsvraag voor de dag van de architectuur die eveneens in het teken staat van de herontwikkeling van een deel van de ZW-Vaart. De visievorming omtrent de omlegging van de Zuid-Willemsvaart is tevens een goed voorbeeld van de samenwerking met het CCC. Door de omlegging ontstaat de mogelijkheid ideeën te vormen over de herontwikkeling van het Zuid –Willemsvaart tracé in de (binnen-)stad. Vanuit de gemeente is aan het CCC gevraagd deze vrij te komen zone, lees ook grens of barrière, te onderzoeken. Het BAI zal, als een van de partners van het CCC, deze opgave mede oppakken. Daarbij wordt voort gewerkt op de uitgebreide input die dit jaar is voortgekomen uit de ‘Creatieve Piramide’ (zie www.creatievepiramide.nl). Dit is een online bundeling van ideeën, ontstaan uit verschillende brainstormsessies met uiteenlopende geïnteresseerden en belanghebbenden van de stad. Ook voor het aankomende jaar zal het BAI weer een vertrouwd pakket projecten tot uitvoer brengen, waarbij de resultaten als nooit te voren, door samenwerking met het CCC en daarmee met de overige Muzen in de stad, voor een breder publiek toegankelijk zullen worden gemaakt. Op deze wijze probeert het BAI op haar manier een bijdrage te leveren voor een beter architectuurklimaat en de aandacht van het publiek voor de stad en de openbare ruimte te vergroten. Voor het inrichten en bezielen van de stad is intensieve samenwerking tussen verschillende partijen broodnodig. Het BAI wil een voortrekkersrol spelen bij het van de stad. Een nieuw instrument ‘De Creatieve Piramide’ (zie www.creatievepiramide.nl) zal worden ingezet voor de herinrichting van de Zuid Willemsvaart. We verwachten met het CCC trendsettend te worden. We hebben de overtuiging dat deze ontwikkeling op termijn zal leiden tot structurele subsidie vanuit de provincie, waardoor we onze activiteiten nog verder kunnen uitbreiden en verder professionaliseren. Op dit moment leunt het BAI te sterk op de inzet en financiële middelen van een aantal vrijwilligers en bestuursleden. Projecten van BAI leiden tot meer belangstelling voor en inzicht in de betekenis van architectuur en stedenbouw bij een breed publiek; hebben en groot bereik en uitstralingseffect en behandelen actuele onderwerpen.
2
3
4
5
Architectuur filmreeks Film en architectuur zijn nauw met elkaar verbonden. Begrippen als tijd, ruimte, scenario, montage en enscenering komen in beide disciplines voor en overlappen elkaar voortdurend. Toekomstvisies worden in film worden vaak uitgedrukt aan de hand van architectuur. De film is enerzijds een goed medium om ontwikkelingen in de architectuur te bestuderen, anderzijds zijn sommige ontwikkelingen in de film gebaseerd op een algemene culturele omslag die ook in de architectuur te onderkennen is. De gebouwde omgeving wordt niet alleen maar als decor gebruikt, het is een nadrukkelijk onderdeel van de film. Night on Earth, Jim Jarmusch, 1991 28 januari Vijf momenten in vijf taxi's in vijf wereldsteden vijf verschillende tijdszones. Ieder deel begint met het zelfde gegeven: de vluchtige ontmoeting tussen een taxichauffeur en zijn nachtelijke klanten. Maar daarna is de toon steeds anders, bepaald door het karakter van de stad, haar bewoners,de atmosfeer, de kleuren en het licht. De wereld beleefd vanuit een taxi: Los Angeles, New York, Parijs, Rome en – als vijfde wiel aan de wagen – het deprimerende, besneeuwde Helsinki. In de eerste vier steden spelen zich kleine komische verhalen af in de relatieve rust en verlatenheid van de nachtelijke metropool. Jarmusch heeft oog voor de schoonheid van weidse stadslandschappen, met de glimmende reflecties van neonlicht op nat asfalt, en voor hypnotiserende travellings door stille straten. De taxi is een vervoersmiddel met zijn eigen sociale regels en biedt de passagier – en de filmkijker – een alternatief raam op de wereld, van Times Square tot de Seine, in deze stedelijke roadmovie met een sterke cast en een fantastische soundtrack van Tom Waits.
2KM2 – Twee vierkante kilometer stad Carel van Hees, André van der Hout 3 november In het kader van het jaarthema : ‘De stad en haar grenzen’ draait in de Verkadefabriek de stadsdocumentaire 2KM2. Een portret van twee vierkante kilometer op de Rotterdamse Kop van Zuid. Een gebied waar veel grootstedelijke tegenstellingen en ontwikkelingen te vinden zijn: Oude wijken en spectaculaire nieuwbouw op verlaten haventerreinen, torens van de rechterlijke en de economische macht, met daar vlak achter de nieuwe rijken in terrasflats. De Afrikaanderwijk, even verderop, is gebouwd in de tijd dat arbeiders uit Zeeland en Brabant massaal naar Rotterdam kwamen om in de haven te werken, nu woont er vooral een andere generatie migranten. Het is als zo vaak een breukvlak, de schuivende grens tussen oud en nieuw, met alle bijbehorende fricties. Nergens zijn de breuklijnen tussen oud en nieuw, volkswijk versus grootstedelijke architectuur, meer tastbaar dan in deze kleine smeltkroes van amper 2 km² groot. De film was een van de publieksfavorieten op het Internationale Filmfestival van Rotterdam in 2008 en zal ook worden ingeleid door de beide filmmakers, kortom een buitenkans voor architectuur- en filmliefhebbers.
Code 46, Michael Winterbottom, 2003, 92’ Met Tim Robbins en Samantha Morton07 07 april In Code 46 schetst Michael Winterbottom een wereld in de nabije toekomst waar het grootste gedeelte van de bevolking woont in de ‘controlemaatschappij’ van welvarende stedelijke gebieden. Daarbuiten rest slechts een woestenij van verschoppelingen. De zeer dichtbevolkte steden zijn een aaneensluiting van gecontroleerde gebieden die slechts via securitypoorten toegankelijk zijn. Deze wereld van oneindige interieurs is een prachtige architecturale collage van diverse steden waar deze toekomstvisie realiteit aan het worden is, zoals Seattle, Dubai en Sjanghai. De hoofdpersoon van het verhaal, William,verplaatst zich als een gevangene van de architectuur door de veilige capsules. Als hij verliefd wordt op Maria blijkt dit een onmogelijke liefde omdat hij niet past binnen de regels van de ‘biopolitiek’. Een sterk verhaal over de gevolgen van schaalvergroting en controlerende systemen tegenover onveranderde menselijke behoeftes. Leuk detail is de universele taal waarin gesproken wordt, met deze samensmelting van Engels, Frans en Spaans wordt het globale netwerk voelbaar.
6
7
Architectuur Visite 1 voor 1 De essentie van de architectuur of het ontwerp overbrengen op de belangstellenden, door middel van een rondleiding en uitleg van de gebouwen (bij voorkeur door de architect zelf). De visite biedt voor opdrachtgevers, overheidsinstanties, ontwikkelaars, aannemers en architecten een mogelijkheid hun werk of werkomgeving te tonen en nader toe te lichten. Vooral voor ‘leken’, maar ook voor vakgenoten, de uitgelezen kans gebouwen te zien en te leren begrijpen. Dit kunnen spraakmakende gebouwen uit het verleden zijn, waar men niet makkelijk binnenkomt, maar ook recent opgeleverde gebouwen. De rondleidingen staan in het teken van het jaarthema ‘De stad en haar grenzen’. De grenzen zijn in dit geval voor velerlei uitleg vatbaar. Je kunt denken aan de grens van het publiektoegankelijke, van de stadsuitbreiding, het plafond van de stad (St. Jan), het overschot aan kantoorgebouwen, etc. Brugplein, Den Bosch Brugplein (Havensingel 79-81) Uitgaande van de driehoekige rooilijnen van het bestemmingsplan is de oplossing om de hele driehoek maximaal te vullen met bebouwing, een voor de hand liggende keuze. Brugstraat en Havensingel zouden daardoor op een gelijkwaardige manier samenkomen op het Brugplein. De actuele situatie is minder symmetrisch en gelijkwaardig en vraagt om een andere stedenbouwkundige interpretatie. Bovengronds is de straatwand van de Havensingel tot in de punt van de driehoek doorgezet, maar ondergronds maakt het gebouw vanuit de Brugstraat een nieuwe connectie naar het water. Zo ontstaat een balkon aan het water en een nieuw Brugplein, dat het einde van de Havensingel duidelijk markeert. Het wonen kan zich richten op de Dommel, de Citadel en de historische binnenstad. De gevels aan de waterzijde zijn helemaal van glas om de vier woon-werklofts maximaal uitzicht te verschaffen. Aan de Brugstraat heeft het gebouw een blinde geluidwerende gevel, wat het sculpturale en diamantvormige karakter van het gebouw versterkt. Onderin bevindt zich de entree naar de commerciële ruimten. Een trap in de punt van het gebouw, geeft onder de straat door, toegang tot de werkruimten. Een groot venster in het talud aan de voet van het water vormt een groot contrast met de ondoordringbare vestingmuur aan de overzijde. Bron: tarra architectuur & stedenbouw ESSENT Hoofdkantoor Den Bosch Het voormalige PNEM-gebouw (C. de Bever, 1956) is uitgebreid en gerenoveerd door aan de achterzijde van het kasteelachtige gebouw nieuwe vleugels te plaatsen. Hoewel hierdoor de omvang en organisatie van het complex drastisch veranderen, vormen oud en nieuw door subtiele overeenkomsten in schaal, vormentaal en dakopbouw toch een harmonieus geheel. Een hoofdstraat verbindt de vleugels met het oorspronkelijke gebouw en ontsluit de kantoorruimtes en collectieve functies. Het oude binnenhof is omgevormd tot een met glas overkapt atrium dat dienst doet als foyer en restaurant voor de omliggende vergaderzalen. bron: Architectie CIE
8
9
Zes overheidsgebouwen in Den Bosch openen op 28 juni hun deuren voor het publiek. Dat gebeurt in het kader van de Dag van de Architectuur. Het thema daarvan is dit jaar 'Architectuur en Politiek'. De rondleidingen worden gehouden in het Provinciehuis, het Paleis van Justitie (Paleiskwartier, het Huis van Bewaring (St.-Jorisstraat), de brandweerkazerne (Gruttostraat), de Watertoren (Hinthamereinde) en het Stadskantoor (Wolvenhoek). Tijdens de drie rondes wordt uitleg gegeven over de architectuur en de totstandkoming van het gebouw, door mensen uit het vak
10
11
Dag van de Architectuur / Nacht van de Architectuur Rondom de dag van de architectuur op zaterdag 28 juni 2008 worden de volgende onderdelen georganiseerd: > Website DvdA prijsvraag > Introductieavond met lezing > Ideeënprijsvraag Zuid-Willemsvaart-tracé A2 viaduct- Ertveldplas > Visite overheidsgebouwen > Nacht van de Architectuur > Bekendmaking winnaar prijsvraag > Opening tentoonstelling publiekprijsvraag Voorgeschiedenis DvdA activiteiten Zoals u elk jaar van ons gewend bent, schrijft de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) kring ‘s-Hertogenbosch in samenwerking met het Bosch Architectuur Initiatief (BAI) voor de twaalf achtereenvolgende keer een bijzondere publieks-ontwerpprijsvraag uit. Het onderwerp voor de ideeënprijsvraag voor het komend jaar is de ‘herontwikkeling Zuid-Willemsvaart te ’sHertogenbosch’. Daarmee speelt de organisatie in op een van de grootschalige en actuele ontwikkelingen binnen ’s- Hertogenbosch! De prijsvraag kent een jonge traditie die in gang gezet is in 1996 en inmiddels heeft geleid tot diverse uitgevoerde projecten in de Bossche binnenstad van klein tot groot. Zoals o.a. het thema hoogbouw (2003), ontwerp een moerasbrug (2004), ‘Beleger de Stad’ (2005) en tot slot ontwerp ‘een drijvende woning’ in 2006 (www.bai-drijvendewoningen.nl). Elk jaar wordt de prijsvraag groter en professioneler georganiseerd, waarbij de prijsvraag in 2006 zelfs onder Kompas is uitgeschreven. Het winnende ontwerp van de drijvende woning zal wederom worden uitgevoerd en is door de organisatie beloond met een geldprijs/ honorarium van €10.000,- (door de gemeente als medeorganisator ter beschikking gesteld) om de inzending verder uit te kunnen werken. Het resultaat van deze uitwerking kunt u zien op www.watergaten.nl. Op dit moment onderzoekt de gemeente nog eens 20 van de 40 geplande drijvende woningen middels particulier opdrachtgeverschap te ontwikkelen. De prijsvraag ‘ontwerp een drijvende woning in De Groote Wielen’ is daarmee de meest succesvolle prijsvraag sinds de start in 1996. Het doel van deze jaarlijks terugkerende prijsvragen is enerzijds het publiek laten kennismaken met het plezier, maar ook de problematiek van het ontwerpen en anderzijds na te laten denken over de (ruimtelijke) kwaliteit van ons leefmilieu en met name die van onze stad. Ook dit jaar zal het BAI een ideeënprijsvraag organiseren om deze ideeën, welke in ruime mate aanwezig zijn binnen verschillende groepen in de stad (zie de resultaten van de in 2007 opgezette Creatieve Piramide) ruimtelijk, architectonisch te kunnen bundelen. Belangrijk voor dit aankomende jaar is maximale betrokkenheid te verkrijgen van het publiek (bewoners vakgenoten, geïnteresseerden). Ideeënprijsvraag Zuid-Willemsvaart-tracé A2 viaduct - Ertveldplas In de laatste dagen van het kabinet Balkenende III tekende minister Karla Peijs het OntwerpTracébesluit (OTB). De Zuid-Willemsvaart wordt langs de oostzijde van ’s-Hertogenbosch omgelegd! Dit biedt de kans om na te denken over nieuwe ruimtelijke kansen voor de stad Den Bosch. In aansluiting op het jaarthema van het BAI, ‘De Stad en haar Grenzen’ en het thema van de Dag van de Architectuur ‘Politiek en Architectuur’ zal het BAI zich dit jaar actief mengen
12
13
1
in de ruimtelijke discussie omtrent de Zuid Willemsvaart. In samenwerking met het CCC (City Change Centre) zal het BAI zich verder inzetten om middels een lezing, een debat en het uitschrijven van de ideeënprijsvraag een bijdrage te leveren aan deze actuele verandering binnen onze historische (binnen-)stad. Het BAI is al in 2007 begonnen met de visievorming omtrent de omlegging van de Zuid-Willemsvaart Door de vruchtbare samenwerking met het CCC en de mogelijkheid een breed publiek te betrekken bij de ideeënvorming (in de breedste zin) omtrent de ZW-vaart heeft het bestuur besloten de ‘Creatieve Piramide’ in te zetten om de wensen, kansen en bedreigingen in kaart te brengen. Middels een aantal grootschalige sessies met meer dan 150 geïnteresseerden per sessie uit de stad (op 16-november-2006, 23 november 2006 en 31 mei 2007) ontstond een inspirerend online document. De resultaten van deze brainstormsessies worden momenteel gebundeld en gecategoriseerd (zie www.creatievepiramide.nl) als resultante van onze gezamenlijke inspanning in 2007. Deze resultaten zullen als inspiratiebron en programma van eisen toegevoegd worden aan de prijsvraag. De samen met het CCC georganiseerde brainstormsessies leveren daarbij de basisuitgangspunten voor het prijsvraagprogramma! Het resultaat van de prijsvraag zal bestaan uit: > Internetpagina: er zal voor de introductie/ lancering van de prijsvraag en het presenteren van de ontwerpen een gelegenheids-web-site in het leven geroepen worden. (www.ideeenprijsvraag-zuidwillemsvaart.nl) > Tentoonstelling: ook dit jaar zullen de ingezonden ontwerpen worden tentoongesteld. > Publicatie: zal bestaan uit 2 delen. Het eerste deel bevat een bundeling van ideeën (in de breedste zin van het woord, (niet alleen RO) uit de brainstormsessies van de Creatieve Piramide, en een tweede deel met de ontwerpresultaten van de prijsvraaginzendingen. Er wordt zoals alle voorgaande edities een full-color publicatie uitgegeven waarin alle inzendingen met korte toelichting van de jury terug te vinden zijn. Gezien de resultaten van de voorgaande 12 prijsvragen, verwacht de organisatie tussen de 50-80 inzendingen/ concepten. Ook dit jaar zal een deskundige jury samen gesteld worden (nog niet bekend) die de inzendingen beoordeelt ten opzichte van de onder Kompas opgestelde prijsvraagvoorwaarden. > Architectuurvisite: de bewoners kunnen onder deskundige begeleiding deelnemen aan een bezoek van overheidsgebouwen. > Nacht van de Architectuur: de prijs voor het winnende ontwerp zal worden uitgereikt tijdens een feestelijke Nacht van de Architectuur, waar deelnemers, geïnteresseerden en vakgenoten elkaar ontmoeten tijdens een informeel en cultureel feest. Ten tijde het feest zal men vermaakt worden middels een architectuurfilm, een lezing, een tentoonstelling van de inzendingen en muziek.
2
De prijsvraag zal breed onder de aandacht gebracht worden in de lokale pers (kranten, omroepen) en o.a. aangemeld worden bij actuele websites als Architectenweb en Archined. Organisatie: Michael Bol (projectleider), Ron Kuin, Jan Marcus , Erik Pennings en Mirjam van den Berg.
3 14
15
Lezingen reeks Het stimuleren van het debat over de ruimtelijke kwaliteit van ‘s-Hertogenbosch vormt een van de belangrijkste doelstellingen van het BAI. In 2008 organiseert het BAI als vanouds discussieavonden waarbij steeds een actuele kwestie aan bod komt; zo mogelijk passend binnen het jaarthema ‘de stad en haar grenzen’. Het stimuleren van het dialoog over ruimtelijke kwaliteit van ‘s-Hertogenbosch vormt een van de belangrijke doelstellingen van het BAI. In 2008 organiseert het BAI als vanouds discussieavonden waarbij steeds een actuele kwestie aan bod komt. Om de debattenreeks inhoudelijk te voeden organiseert het BAI ook weer de lezingenreeks ‘Architectuur & ... Met deze lezingen tracht het BAI zich met specialisten te verdiepen in diverse onderwerpen. Hoewel burgers ruim aanwezig zijn, worden de lezingen meer door vakbroeders en betrokken ambtenaren bezocht. 22 januari - Architectuur & Muziek, over Iannis Xenakis door Sven Sterken. Sven Sterken is ingenieur-architect en behaalde in 2004 een doctoraat in de architectuurgeschiedenis aan de Universiteit van Gent met een proefschrift over de ingenieur, architect en componist Iannis Xenakis. Hij is als docent en onderzoeker verbonden met het Sint Lucas architectuurinstituut in Gent en Brussel en publiceert over architectuur en de beeldende kunsten. 15 april 2008 - Harriën van Dijk en Mariël Polman over Architectuur & Kleur. Harriën van Dijk is bouwhistoricus bij de gemeente 's-Hertogenbosch BAM en over kleuronderzoek op 19de-eeuwse gevels in de binnenstad. Mariël Polman is Specialist Kleur en Schilderingen bij de Rijksdienst Archeologie Cultruurlandschap Monumenten, Zeist en bij POLMAN kleur & architectuur, Soest. 16 juni 2008 - Architectuur & Angst part I. David Hamers over afgeschermde woondomeinen. David Hamers is onderzoeker in dienst van het Ruimtelijk Planbureau (RPB). Hij promoveerde in 2003 op Tijd voor Suburbia. De Amerikaanse buitenwijk in wetenschap en literatuur aan de Universiteit Maastricht. 23 september 2008 - Architectuur & Angst part II. Tim de Boer+Jurjen van Beek over het idee veiligheid. ir Jurjen van Beek publiceert over de verhouding tussen burger en publieke ruimte, en over effecten daarvan op de ethiek en esthetiek van de architectuur. ir Tim de Boer onderzoekt de gevolgen van de toegenomen surveillance, en bedacht bij de ambassade in Den Haag alternatieven om de stad niet ‘als een vliegveld' te beveiligen.
Huis John Lautner
16
18 november 2008 - Architectuur & John Lautner. In aansluiting op de manifestatie ‘wit is een oude meester’ (naar een gedicht van K. Schipper), een initiatief van het Grafisch Atelier 's-Hertogenbosch, Centrum Beeldende Kunst en bART. JanRichard Kikkert traceert samen met Tycho Saariste Lautner's werk. Van de 124 gebouwde werken zijn er 25 verloren gegaan, van de resterende 99 hebben zij er inmiddels 95 werken bezocht.
17
Educatie schoolproject De werkgroep Educatie stelt zich ten doel om jaarlijks een groep middelbare scholieren in de regio ‘s-Hertogenbosch (1e, 2e of 3e klassers, totaal ca 1200) op een aantrekkelijke manier te laten kennismaken met architectuur, ontwerpen en bouwen. In aansluiting op een veelgebruikte lesmethode in het vak Techniek worden ontwerp-, onderzoek- (ontdek-) en constructieoefeningen gedaan, gericht op een actueel thema in de stad. De centrale gedachte achter het project is dat door consequent ieder jaar een volgende groep leerlingen te benaderen we uiteindelijk een hele generatie enthousiast voor bouwen en architectuur kunnen maken. Een generatie die op deze wijze naar verwachting ook meer aandacht en waardering voor de gebouwde omgeving en de inrichting van de openbare ruimte krijgt, zodat op termijn een goede lokale voedingsbodem voor architectuur ontstaat. Thema In het schooljaar 2003/2004 is gestart met het opzetten van een lesbrief en prijsvraag met als thema ‘Hoogbouw’. De jaren daarna waren de thema’s achtereenvolgens ‘Een nieuwe brug over de Dieze’, ‘Torens om de vesting aan te vallen’ en ‘Een podium op de Parade’. Dit schooljaar wordt het thema ‘Jongerenhotel aan de Zuid Willemsvaart’. De opdracht wordt het ontwerpen van een jongerenhotel op het talud van de Zuid Willemsvaart,ter hoogte van de locatie Groot Zieken Gasthuis. Het project sluit aan op het BAI-jaarthema voor 2008 ‘Grenzen’, en op de actualiteit (het ziekenhuis verdwijnt uit de stad, de locatie wordt herontwikkeld, het kanaal wordt om de stad geleid). De nadruk ligt op fantasie en avontuur; ‘Hoe spannend wordt jouw hotel?’ Projectopzet Voor het project wordt door de werkgroep jaarlijks een lesbrief samengesteld met achtergrondinformatie over het thema en de overige informatie over de uitvoering van het project. De lesbrief wordt door een professioneel ontwerper vormgegeven. Meer achtergrondinformatie is verder te vinden op een speciaal ontworpen site (www.bai-s-hertogenbosch.nl/bai.htm, klik op ‘projecten’, daarna op ‘educatie’ en ‘meer lezen’). Bij de lesbrieven wordt ieder jaar ook een flink pakket aan materialen meegeleverd, voor het vervaardigen van de maquettes en voor nevenopdrachten. De leerlingen werken groepsgewijs aan een totaalontwerp (verkennende opdrachten, maquettes, tekeningen, toelichting etc.). Per school mag een selectie van de maquettes ingezonden worden voor een prijsvraag. Een deskundige jury kiest daaruit de winnaars, die een aantrekkelijke prijs krijgen (ballonvlucht). Ter afronding worden alle afgevaardigde plannen geëxposeerd in een speciaal ontworpen tentoonstelling.
18
19
Ontwerp een Jongerenhotel In Den Bosch zijn verschillende hotels, maar ze lijken allemaal een beetje op elkaar en zijn ook niet zo spannend. Bovendien is er in de stad nog geen hotel speciaal voor jongeren. De mensen van het Bosch Architectuur Initiatief vinden dat daar wel een keer verandering in mag komen. Daarom hebben we deze lesbrief samengesteld. Wij zijn heel erg benieuwd welke ideeën jullie zelf hebben en willen jullie vragen om met die ideeën aan de slag te gaan en een echt jongerenhotel op de kaart te zetten. Jullie hotel wordt natuurlijk meer dan een plek waar je alleen maar kunt slapen. Er is vast van alles te beleven, laat je fantasie de vrije loop.Voordat jullie beginnen aan de bouw van jullie maquette, nemen we jullie eerst mee op ‘ontdekkingsreis’ met behulp van een aantal inleidende opdrachten die jullie helpen om straks een heel bijzonder hotel te ontwerpen. Sommige opdrachten moet je alleen doen, anderen samen met je teamgenoten. De opdrachten vinden jullie in de vorm van verschillende kaarten tussen jullie reisdocumenten.Verder zit er in jullie reisdocumenten nuttige informatie over hotels en laten we voorbeelden zien van uiteenlopende hotels over de hele wereld. De bedoeling is dat jullie hotel straks bij de Zuid-Willemsvaart komt te staan in de buurt van de plek waar nu nog het Groot Ziekengasthuis staat. Over een paar jaar gaat het ziekenhuis verhuizen en wordt de Zuid-Willemsvaart in de stad niet meer gebruikt door grote schepen.Er worden straks op de plek waar het ziekenhuis verdwijnt veel nieuwe gebouwen neergezet. Er komt een nieuwe bibliotheek, appartementen en winkels, misschien een nieuwe bioscoop, een museum, of een jachthaven. Een spannend jongerenhotel mag dan natuurlijk niet ontbreken.
20
21
Dag van de Uitlok Dag van de Uitlok is een CKV-project. Op deze dag openen alle culturele instellingen in ’s-Hertogenbosch haar deur voor groepen jongeren. Net als in voorgaande jaren neemt het BAI neemt in 2008 actief deel aan de ‘Dag van de Uitlok’. Naar aanleiding van de cd-rom Volume1001 wordt een workshop gegeven over ‘Jongeren en de openbare ruimte’; welke invloed ze beiden op elkaar hebben en wat de eigenschappen nu eigenlijk zijn in ontwikkeling maar vooral ook in ervaring. Het weekt wat los bij de groepen en de gesprekken zijn dan ook zeer verschillend van aard. Sommigen hebben plannen voor het schoolplein. Het St. Jans Lyceum, overweegt naar aanleiding van de sessie in 2007 of dat binnen het CKV zou kunnen; veel belangstelling is er onder de jeugd voor hangplekken, geweld en veiligheid.
22
23
Excursie Brussel Een excursie is een vast onderdeel van het jaarprogramma van BAI. De stad Brussel was naast Leuven en Antwerpen de derde hoofdstad uit het hertogdom Brabant die mede verantwoordelijk was voor de stichting van de stad ’s-Hertogenbosch. Denk maar aan de Brusselse stadspoort in ’s-Hertogenbosch. We laten ons inspireren door de zogenaamde Europawijk in de Brusselse binnenstad. Nieuwe gebouwen zijn daar opgetrokken voor instellingen van de Europese Unie tegen de oude historische binnenstad aan. Van de andere kant zijn er ook achterstandswijken die ook gerenoveerd worden. We willen daar ook kennis van nemen en ons laten inspireren met het oog op de toekomstige ontwikkeling van de ruimtelijke ordening in ’s-Hertogenbosch. Als doelgroepen zien we beleidsmakers, architecten, stedenbouwkundige ambtenaren en geïnteresseerde leken. Aansluitend een discussieavond.
10:15 11:00 11:30 13:00 14:15 14:30 15:30 16:00 17:00 18:30
24
Programma Brussel Ontvangst door de heer Christian Ceux, schepen van stedenbouw en mobiliteit van Brussel. Locatie: stadhuis Brussel, Grote Markt 1000 Brussel Vertrek naar centraal station Brussel, van daaruit op pad naar het Schumannplein in de Europese Wijk Wandeling door de Europese wijk onder begeleiding van twee gidsen van de Vlaamse Toeristenbond, startpunt: Schumannplein Lunch vrij Toegang tot Europese Commissie, Berlaymont gebouw, Wetstraat 200 1040 Brussel Ontvangst en presentatie door mevrouw Desiree Oen van het kabinet van Siim Kallas, vice-president van de Europese Commissie Vertrek richting het kabinet van minister Pascal Smet, minister van Mobiliteit en Openbare Werken van de Brusselse regering Ontmoeting met minister Pascal Smet. Locatie: kabinet Pascal Smet, Botanic Building (14e verdieping) St. Lazaruslaan 10 1210 Brussel Vrije wandeling van het kabinet van minister Pascal Smet naar centrum van Brussel, restaurant Le Cap Diner in restaurant Le Cap. Locatie: Oude Korenhuis 10 1000 Brussel
25
