BAB 6 : PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA PENGENALAN 1. 2.
3.
Persekutuan Tanah Melayu terdiri daripada sembilan buah Negeri Melayu, iaitu Johor, Negeri Sembilan, Selangor, Pahang, Perak, Kelantan, Terengganu, Kedah dan dua buah Negeri Selat, iaitu Pulau Pinang dan Melaka. Singapura diletakkan di luar Persekutuan Tanah Melayu seperti yang terkandung dalam dua perjanjian terdahulu iaitu Malayan Union (1946) dan Persekutuan Tanah Melayu (1948). Sarawak dan Sabah kekal sebagai Tanah Jajahan Mahkota, sementara Kesultanan Brunei terus dilindungi oleh British. Keadaan ini kekal sehinggalah timbul ura-ura pembentukan Malaysia. Akhirnya, pembentukan Malaysia diterima dan Perlembagaan Malaysia 1963 telah digubal.
CADANGAN KE ARAH PEMBENTUKAN MALAYSIA Tokoh
Cadangan/ keterangan
Lord Brassey
Sir Malcolm MacDanald Dato' Onn Ja'afar
Lim Yew Hock David Marshall Lee Kuan Yew
Tunku Abdul Rahman
Soalan :
iaitu Pengarah Syarikat Borneo Utara. Orang pertama mengemukakan cadangan pembentukan Malaysia pada tahun 1887 - mencadangkan agar Kerajaan British menggabungkan Sarawak dan Sabah (Borneo Utara) dengan Negeri-Negeri Melayu dan Negeri-Negeri Selat. merupakan Gabenor-Jeneral Asia Tenggara (1949 - 1952), Pada tahun 1948 - mencadangkan supaya Sarawak, Sabah, Singapura, Brunei dan Persekutuan Tanah Melayu digabungkan. Pada tahun 1956 - mencadangkan agar Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka dinamai Malaysia kerana menurut beliau pada suatu masa nanti British akan menggabungkan negeri Sarawak, Sabah, Brunei dan Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu. Selain itu, terdapat juga cadangan daripada pemimpin Singapura, iaitu Lim Yew Hock, diikuti oleh David Marshall pada tahun 1955 dan kemudiannya oleh Lee Kuan Yew pada tahun 1959. Lee Kuan Yew telah mendesak British supaya berunding dengan Tunku Abdul Rahman untuk menggabungkan Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu sahaja. Idea ini sama sekali tidak dipersetujui oleh Tunku Abdul Rahman kerana akan berlaku ketidakseimbangan penduduk. Walau bagaimanapun, pada 27 Mei 1961 - Tunku Abdul Rahman telah menyetujui gagasan Malaysia dan mencadangkan pembentukannya dalam majlis makan tengah hari anjuran Persatuan Wartawan Luar Negeri di Hotel Adelphi, Singapura. Beliau menyuarakan harapannya supaya negara Malaysia dapat dibentuk bagi menjamin satu kedudukan politik yang lebih kukuh dan disegani di rantau ini. Dengan ini kerjasama dalam bidang ekonomi dan sosial dapat diwujudkan. Menurut beliau lagi pembentukan negara Malaysia memerlukan kerjasama antara British dengan rakyat tempatan.
Siapakah yang telah memberi sumbangan terhadap idea cadangan pembentukan Malaysia?
1
FAKTOR-FAKTOR PEMBENTUKAN MALAYSIA 1.
Pembentukan Malaysia adalah disebabkan oleh beberapa faktor yang merujuk pada masalah keselamatan, usaha mendapatkan kemerdekaan dan juga proses dekolonisasi. Selain itu, sebabnya adalah untuk mengadakan kerjasama ekonomi serta mengimbangkan penduduk Melayu dan bukan Melayu. Rajah berikut dapat menjelaskan lagi faktor-faktor yong mendorong kepada pembentukan persekutuan ini.
FAKTOR POLITIK Kata kunci
Keterangan Lee Kuan Yew berminat bergabung dengan Malaysia kerana perkembangan pengaruh Barisan Sosialis yang memenangi pilihan raya Hong Lim di Singapura pada bulan April 1961. Kebangkitan pengaruh Barisan Sosialis akan melemahkan parti pimpinan Lee Kuan Yew, iaitu Parti Tindakan Rakyat atau People's Action Party (PAP) pada masa depan. Perkembangan ini membimbangkon kerana menggugat rancangan kerajaan British untuk memberikan kemerdekaan kepada Singapura. Barisan Sosialis dianggap oleh Lee Kuan Yew sebagai gerakan berhaluan kiri. Ancaman komunis juga merupakan salah satu faktor pembentukan Malaysia. Lee Kuan Yew telah menggunakan alasan ini untuk mendesak British menggabungkan Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu. Tambahan pula, Persekutuan Tanah Melayu mempunyai pengalaman yang lama dalarn membanteras pengaruh Parti Komunis Malaya (PKM), iaitu sepaniang tempoh darurat, dari tahun 1948 hingga tahun 1960. Selain itu, ancaman komunis juga wujud di Sarawak yang diperjuangkan oleh Dandestine Communist Organization (CCO) yang bermatlarnat menjadikan Sarawak sebagai negara komunis. Masalah ini merupakan antara faktor terpenting yang mendorong Tunku Abdul Rahman mengemukakan idea pembentukan Malaysia. Penyertaan Singapura, Sarawak dan Sabah ke dalam Malaysia diharapkan dapat menjadi benteng yang kukuh bagi menghadapi ancaman komunis. Penubuhan Malaysia akan mempercepat kemerdekaan Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei kerana pada masa ini Sarawak, Sabah dan Brunei masih belum mampu berkerajaan sendiri. Penyertaan mereka akan menjamin kemerdekoan yang lebih awal kerana mengikut perancangan, Malaysia akan ditubuhkan dalam tempoh dua tahun. Di samping itu, mereka dapat menikmati pernbangunan sosial, ekonomi dan politik. Penubuhan Malaysia ialah proses dekolonisasi British terhadap negeri-negeri kecil yang belum membangun. Pada masa ini, hampir kesemua negara di Asia Tenggara telah berjaya mendapatkan kemerdekaan. Dalam Perhimpunan Agung Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) pada tahun 1960 telah timbul usul agar tanah-tanah jaiahan dimerdekakan. Kejayaan pembentukan Malaysia cliharapkan dapat memberikan kestabilan politik kepada rantau Asia Tenggara. British berharap pernbentukan Malaysia dapat menghalang penyebaran pengaruh komunis di Singapura dan wilayah-wilayah Borneo. British perlu mengambil langkah-langkah ke arah memastikan kepentingan mereka terus terkawal terutarna pangkalannya di Singapura.
2
FAKTOR EKONOMI Kata kunci
Keterangan Penubuhan Malaysia akan mewujudkan satu pasaran yang lebih luas bagi menggalakkan pelaburan dan perkembangan industri pertanian. Kerjasarna serantau dalam bidang ekonomi dapat memanfaatkan keistimewaan dan sumber-sumber yang ada di negeri-negeri ini. Tanah Melayu kaya dengan bahan mentah seperti getah dan bijih timah, Sarawak dan Sabah pula mempunyai sumber balak, manakala Brunei kaya dengan sumber minyak.
FAKTOR SOSIAL Kata kunci
Keterangan Salah satu faktor utama pernbentukan Malaysia adalah untuk mengimbangkan jumlah dan kadar perturnbuhan kaum di kalangan negeri anggota dengan memasukkan Sarawak, Sabah dan Brunei ke dalam gabungan itu. Pada keseluruhannya, pernbentukan Malaysia bertujuan untuk menyegerakan kemerdekaan bagi negeri-negeri anggota di samping untuk memajukan negeri-negeri yang belum membangun seperti Sarawak dan Sabah. Ini selari dengan clasar dekolonisasi British. Pembentukan Malaysia juga memperlihatkan kesepakatan dan semangat setia kawan antara Persekutuan Tanah Melayu dengan Sarawak, Sabah dan Singapura untuk memajukan negeri masingmasing demi kepentingan bersama.
Soalan Esei : Huraikan faktor-faktor telah mencetuskan hasrat pembentukan Malaysia REAKSI TERHADAP PEMBENTUKAN MALAYSIA Cadangan pembentukan Malaysia yang diumumkan oleh Tunku Abdul Rahman di Singapura telah menimbulkan pelbagai reaksi di dalarn negeri dan di kalangan negara luar. REAKSI DALAM NEGERI 1. 2. 3. 4.
Rakyat Persekutuan Tanah Melayu melihat pada keseluruhannya Persekutuan Malaysia sebagai usaha murni untuk membantu dan memimpin negeri-negeri anggota. Pengalaman Persekutuan Tanah Melayu sebagai negara yang telah merdeka menjadi aset yang boleh digunakan untuk memajukan Malaysia yang akan ditubuhkan. Parti Islam Se-Tanah Melayu (PAS) dan Barisan Sosialis meminta supaya idea ini dirundingkan terlebih dahulu di kalangan penduduk Persekutuan Tanah Melayu manakala UMNO menyetujui penggabungan dengan Sarawak, Sabah dan Brunei tanpa Singapura.
3
Singapura Kata kunci
Keterangan 1. 2.
3.
4.
5.
Sejak tahun 1950-an lagi, Singapura berhasrat bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu. Lee Kuan Yew dan partinya, iaitu PAP menyokong usaha ini kerana bimbang dengan pengaruh parti berhaluan kiri yang kuat dan beliau sendiri ingin mempertahankan kedudukannya. Menjelang bulan Disember 1961, Majlis Undangan Negeri Singapura meluluskan usul penggabungan ini. Parti pembangkang Singapura yang terbesar, iaitu Barisan Sosialis menentang idea ini dan mengatakan bahawa pembentukan Malaysia merupakan satu penjajahan bentuk baru. Mereka menuntut agar pandangan rakyat Singapura diperoleh terlebih dahulu sebelum Singapura menyertai gabungan ini. Pandangan mereka disokong oleh Parti Buruh pimpinan David Marshall dan Parti Rakyat Bersatu atau United People's Party pimpinan Ong Eng Guan yang menggesa kerajaan Singapura mendapatkan pandangan rakyat. Dengan ini, satu referendum berhubung dengan persoalan dan syarat penggabungan telah diadakan pada 1 September 1962. Dalam referendum tersebut, pengundi-pengundi Singapura memilih penggabungan diadakan mengikut cadangan kerajaan Singapura seperti yang dipersetujui dengan kerajaan Persekutuan Tanah Melayu pada bulan November 1961.
Sarawak Kata kunci
Keterangan 1.
2.
3.
Reaksi segera yang timbul di Sarawak dan Sabah selepas cadangan pembentukan Malaysia diumumkan adalah ke arah menolak cadangan ini. Kedua-dua negeri ini telah lama berada di bawah pemerintahan British, iaitu Sabah selama 60 tahun dan Sarawak melebihi satu abad. Ramai yang inqin kekal di bawah pemerintahan British kerana mereka belum ada keyakinan untuk membentuk pemerintahan sendiri. Hal ini disebabkan sebelum ini peluang mereka dalam politik adalah terhad. Di Sarawak telah ada dua buah parti politik sebelum pengumuman penubuhan Malaysia, iaitu (i) Parti Bersatu Rakyat Sarawak atau Sarawak United People's Party (SUPP) Dipimpin oleh Ong Kee Hui dibentuk pada bulan Jun 1959. Majoriti ahlinya terdiri daripada orang Cina dan sebilangan kecil orang Melayu. (ii) Parti Negara Sarawak (PANAS), ditubuhkan pada bulan April 1960 di bawah pimpinan Dato' Bandar Abang Haji Mustapha. Ramai anggotanya terdiri daripada orang Melayu. merupakan parti pertama di Borneo yang menyokong penubuhan Malaysia.
4.
Pada bulan April 1961, lahir Parti Kebangsaan Sarawak atau Sarawak
4
5.
6.
7.
National Party (SNAP) pimpinan Stephen Kalong Ningkan yang ahliahlinya terdiri daripada orang lban. Barisan Rakyat Jati Sarawak (BERJASA) ditubuhkan pada bulan Disember 1961 di bawah pimpinan Abdul Rahman Yaakub dan Abdul Taib Mahmud. Parti ini ialah parti berbilang kaum tetapi majoriti ahlinya terdiri daripada orang Melayu dan Melanau serta sebilangan kecilnya terdiri daripada orang Than dan orang Bidayuh. Parti lain yang terdapat di Sarawak ialah : (i) Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) pimpinan Temenggung Jugah Anak Barieng yang ditubuhkan pada bulan Ogos 1962 (ii) Sarawak Chinese Association (SCA) yang ditubuhkan pada bulan Julai 1962. Kesemua parti politik di Sarawak ini akhirnya menyokong Sarawak menyertai Malaysia walaupun pada peringkat awalnya mereka menentang kerana mereka menginginkan kemerdekaan terlebih dahulu. Hanya SUPP yang terus menentang. Pada bulan Oktober 1962, lima buah parti, iaitu PANAS, SNAP, BERJASA, SCA dan PESAKA telah bergabung membentuk Parti Perikatan Sarawak. Gabungan parti ini telah berjuang ke arah menyokong Sarawak menyertai Malaysia dan berusaha menyekat pengaruh SUPP.
Sabah Kata kunci
Keterangan 1.
2.
3.
4.
5.
Di Sabah masih belum terdapat parti-parti politik, namun, pengumuman Tunku Abdul Rahman tentang gagasan Malaysia telah melahirkan beberapa buah parti politik di negeri itu bagi tujuan mengemukakan pandangan serta mendapatkan sokongan tentang gagasan Malaysia. Antara parti politik yang lahir pada masa itu termasuklah Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu atau United National Kadazan Organization (UNKO) pada bulan Ogos 1961 di bawah pimpinan Donald Stephens. Pada bulan Disember 1961, lahir Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu atau United Sabah National Organization (USNO) pimpinan Datu Mustapha Datu Harun yang mewakili orang Islam di Sabah. Pada bulan Jun 1962, lahir sebuah lagi parti kaum Dusun atau Kadazan pimpinan G. S. Sundang, iaitu Parti Pasok Momugun. Pada masa itu, muncul dua buah parti yang mendapat sokongan orang Cina, iaitu Parti Bersatu, pimpinan Khoo Siak Chew dan Parti Demokratik pimpinan Peter Chin. Pada bulan September 196 1, kelima-lima parti politik, iaitu UNKO), USNO, Parti Pasok Momugun, Parti Bersatu dan Parti Demokratik telah bersatu membentuk Parti Perikatan Sabah. Akhirnya, kesemua parti di Sabah menyokong penyertaan Sabah ke dalam Malaysia. Parti Perikatan Sabah telah mengemukakan tuntutan yang mengandungi 20 syarat yang dikenali sebagai Perkara 20. Tuntutan ini juga kemudiannya diterima oleh Sarawak. Perkara 20 menyenaraikan tuntutan-tuntutan Sarawak dan Sabah untuk dimasukkan ke dalam Perlembagaan Malaysia yang baru oleh Jawatankuasa Antara Kerajaan (OAK). Laporan Jawatankuasa ini memuatkan tuntutan tersebut dan tuntutan ini
5
6.
kemudiannya menjadi asas kepada pembentukan perlembagaan Malaysia yang baru. Tuntutan tersebut dapat melindungi hak dan kepentingan penduduk Sarawak dan Sabah. Terdapat sedikit perbezaan antara pembahagian kuasa bagi Sarawak dan Sabah dengan negerinegeri di Semenanjung Tanah Melayu. Hak ini dikenali sebagai hak wilayah asingan. Antara perkara penting yang disentuh dalam hak wilayah asingan termasuklah: Ketua negeri Bahasa kebangsaan Agama Islam Kedudukan istimewa penduduk asal negeri dan hal ehwal imigresen Kerakyatan Peruntukan kewangan Pelajaran
Reaksi parti-parti politik di Sarawak dan Sabah terhadap isu pembentukan Malaysia dapat dilihat dalam jadual berikut: PARTI POLITIK
ISU
SUPP
Bimbang Sarawak dan Sabah Persekutuan Tanah Melayu
Orang bukan Melayu dan kaum peribumi bimbang mereka akan kehilangan identiti dan dikuasai oleh orang Melayu.
PESAKA SNAP UNKO Semua parti politik di Sabah dan Sarawak PESAKA SNAP UNKO PANAS BERJASA USNO
akan
dikuasai
oleh
Inginkan kemerdekaan terlebih dahulu Bimbang sumber ekonomi Sarawak dan Sabah akan dikuasai oleh kerajaan Persekutuan Tanah Melayu (kuasa pusat). Membangkitkan isu kemajuan ekonorni dan sosial.
Menjelang akhir tahun 1961 ramai pemimpin dan juga rakyat Sarawak dan Sabah mula menyokong pembentukan Malaysia. Perubahan sikap ini didorong oleh beberapa faktor iaitu : usaha kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu menjelaskan gagasan Malaysia dengan mempertimbangkan pandangan penduduk Sarawak dan Sabah. Semangat perpaduan dan sikap toleransi yang diperlihatkan oleh para pernimpin dari Tanah Melayu termasuk Tunku Abdul Rahman, Tun Abdul Razak, Tun V.T. Sambanthan dan Tun Tan Siew Sin. usaha ini turut mendapat kerjasama daripada pemimpin-pemimpin Sarawak dan Sabah antaranya termasuklah Datu Mustapha Datu Harun, Temenggung Jugah, Donald Stephen, Ong Kee Hui dan Stephen Kalong' Ningkan. Brunei Kata kunci
Keterangan 1.
Pada dasarnya Sultan Brunei, iaitu Sultan Omar Ali Saifuddin menyokong gagasan Malaysia pada peringkat awalnya dan beliau telah
6
2.
3.
membentuk sebuah suruhanjaya bagi meninjau pendapat rakyat Brunei. Namun, Parti Rakyat Brunei (PRB) di bawah pimpinan A.M. Azahari menentang gagasan Malaysia kerana matlamat parti ini adalah untuk menubuhkan Persekutuan Borneo, iaitu kerajaan Kalimantan Utara yang terdiri daripada Sarawak, Sabah don Brunei. Anggota PRB menganggap gagasan Malaysia sebagai satu bentuk neokolonialisme. A.M. Azahari telah melancarkan pemberontakan di bawah pasukan Tentera Nasional Kalimantan Utara (TNKU) yang ditubuhkan di beberapa buah bandar di Sarawak, Sabah don Brunei. Pemberontakan ini dilancarkan apabila Majlis Mesyuarat Undangan Negeri Brunei dan Sultan Brunei menangguhkan keputusan tentang gagasan Malaysia. A.M. Azahari don penyokongnya mendapat bantuan don sokongan daripada Indonesia don Filipina. Pemberontakan Brunei yang berlaku pada 7 Disember 1962 dapat dipatahkan oleh tentera British tetapi A.M. Azahari yang berada di Manila tidak dapat ditangkap. Beliau kemudiannya mendapat perlindungan politik di Indonesia.
REAKSI NEGARA LUAR Indonesia Kata kunci
Keterangan 1.
2.
3. 4.
5. 6.
7.
8.
Indonesia telah membantah pembentukan Malaysia. Pada peringkat awal Indonesia tidak menunjukkan sebarang reaksi terhadap pembentukan Malaysia. Tentangan hanya muncul pada akhir tahun 1962. Indonesia berpendapat pembentukan Malaysia merupakan satu bentuk neokolonialisme yang akan mengancam Indonesia. Pandangan yang disuarakan oleh Parti Komunis Indonesia (PKI) ini kemudiannya telah mempengaruhi Presiden Soekarno untuk mengisytiharkan Dasar Konfrontasi. Dasar Konfrontasi dari segi ekonomi don kemasyarakatan dengan konsep Ganyang Malaysia telah diumurnkan pada 20 Januari 1963. Walaupun pada peringkat permulaan berlaku serangan terhadap kapalkapal nelayan Tanah Melayu dan juga pencerobohan udara tetapi kerajaan Persekutuan tidak mengambil sebarang tindakan. Namun, apabila tentera Indonesia mula melancarkan serangan terhadap Malaysia melalui johor, Sarawak dan Sabah, Malaysia telah bertindak balas dengan bantuan tentera Komanwel termasuklah dari Britain, Australia, New Zealand don Kanada. Malaysia mempunyai perjanjian pertahanan dengan Britain. Tunku Abdul Rahman mengambil tindakan menghantar bantahan rasmi kepada Setiausaha Agung Bangsa-Bangsa Bersatu berhubung dengan pencerobohan Indonesia terhadap Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah. Bagaimanapun, ancaman Indonesia untuk menekan Tanah Melayu dari segi ekonomi tidak berlaku kerana tindakan ini menjejaskan Indonesia sendiri. Malaysia terpaksa mengambil langkah memelihara kedaulatan negara dan rakyatnya apabila Indonesia bertindak memburukkan nama Malaysia di negara Afro-Asia dan negara Dunia Ketiga. Perwakilan yang diketuai oleh Tun Abdul Razak telah mengadakan lawatan ke beberapa buah negara Afrika bagi menjelaskan masalah hubungan diplomatik antara Indonesia dengan Malaysia. Hubungan tegang ini berpanjangan sehinggalah pada bulan September
7
9.
1965 apabila berlaku pemberontakan berseniata di Indonesia. Jeneral Soeharto telah menggulingkan Presiden Soekarno. Presiden Soeharto kemudiannya menghantar Menteri Luar Indonesia, Adam Malik, bagi memulihara hubungan diplomatik Malaysia-Indonesia. Menjelang bulan Ogos 1966, berakhirlah konfrontasi Indonesia terhadap Malaysia.
Filipina Kata kunci
Keterangan 1.
2.
3.
Kerajaan Filipina di bawah pimpinan Presiden Macapagal telah membuat pengumuman rasmi menuntut hak terhadap Sabah pada bulan Jun 1962. Kerajaan Filipina dengan tegas mendakwa Sabah masih merupakan sebahagian daripada milik Kesultanan Sulu. Tuntutan ini berdasarkan perjanjian yang ditandatangani pada 22 Januari 1878 antara Sultan Jamalul Alam dengan Baron Von Overbeck. Baron Von Overbeck kemudian telah menjualkan haknya kepada Alfred Dent yang telah menubuhkan syarikat perdagangan yang berjaya memperoleh Piagam Diraja daripada British. Pada tahun 188 1, syarikat ini dikenali sebagai Syarikat British Utara Borneo (SBUB). Syarikat inilah yang memerintah Sabah sehingga kedatangan Jepun. Pada tahun 1946, SBUB menyerahkan pemerintahan Sabah kepada kerajaan British. Walau bagaimanapun, pajakan ini telah diisytiharkan tamat oleh waris Sultan Sulu yang terakhir, iaitu Sultan Esmail Kiram pada 22 Januari 1958. Menjelang bulan Jun 1966, Filipina telah mengiktiraf penubuhan Malaysia. Pengiktirafan ini diberikan menerusi usaha membaiki hubungan antara kedua-dua negara melalui MAPHILINDO (Malaysia, Filipina dan Indonesia).
8
LANGKAH-LANGKAH PEMBENTUKAN MALAYSIA Lawatan ke Sabah, Sarawak dan Brunei 1.
Selepas Tunku Abdul Rahman berucap di Singapura pada akhir bulan Mei 1961, beliau telah berusaha mengadakan lawatan ke Sarawak dan Sabah (Jun 1961) serta ke Brunei (Julai 1961) untuk menerangkan konsep, tujuan dan matlarnat penubuhan Malaysia.
Rundingan antara pegawai-pegawai kanan Persekutuan Tanah Melayu dengan pegawai-pegawai British dari Sarawak, Sabah dan Singapura. 2.
Selain itu, rundingan telah diadakan antara pegawai-pegawai kanan Persekutuan Tanah Melayu dengan pegawai-pegawai British dari Sarawak, Sabah dan Singapura.
Penubuhan Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum (JPPK) 3.
HasiInya, sebuah Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum (JPPK) telah ditubuhkan di Singapura pada bulan Julai 1961 yang dipengerusikan oleh Donald Stephens. Jawatankuasa ini berperanan menerangkan kepada orang ramai tentang gagasan Malaysia, mengumpulkan pandangan penduduk dan menggalakkan kegiatan ke arah pembentukan Malaysia.
Mesyuarat jawatankuasa 4.
Mesyuarat jawatankuasa ini telah berlangsung sebanyak empat kali, iaitu di Jesselton (Sabah), Kuching (Sarawak), Kuala Lumpur (Persekutuan Tanah Melayu) dan Singapura. Brunei telah menghantar pemerhatinya menghadiri tiga mesyuarat terakhir.
Mengemukakan memorandum 5.
Dalam mesyuarat terakhir di Singapura pada bulan Februari 1962, ahli-ahli bersepakat mengemukakan satu memorandum kepada Suruhanjaya Cobbold yang dibentuk oleh kerajaan British. Memorandum ini mengandungi perkara penting yang memberikan pertimbangan kepada pandangan dan pendapat Sarawak dan Sabah untuk dimasukkan ke dalam perlembagaan baru.
Suruhanjaya Cobbold 6.
Suruhanjaya Cobbold disertai oleh tiga orang pegawai British, iaitu Lord Cobbold, Sir Anthony Abell dan Sir David Watherston. Rakyat tempatan yang menyertai suruhanjaya ini ialah Dato' Wong Pow Nee dan Tan Sri Ghazali Shafie. Suruhanjaya ini ditubuhkan untuk meninjau pendapat rakyat Sarawak dan Sabah tentang gagasan Malaysia serta membuat penilaian dan mengemukakan cadangan kepada pihak British.
7.
Pada masa yang sama, suruhanjaya ini menerima memorandum yang dikemukakan oleh pelbagai pertubuhan. Suruhanjaya ini mengemukakan laporan mereka kepada kerajaan British pada bulan Jun 1962. Menurut laporan Suruhanjaya Cobbold, 1/3 penduduk Sarawak dan Sabah menyokong gagasan Malaysia tanpa syarat, 1/3 menyokong dengan syarat, iaitu kepentingan mereka harus dilindungi dan 1/3 lagi menginginkan kemerdekaan sebelum menyertai Malaysia.
Cadangan suruhanjaya 8.
Suruhanjaya ini juga telah mengemukakan beberapa cadangan. Antaranya, perlembagaan Malaysia yang baru harus berasaskan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957.
9
9.
Sarawak dan Sabah diberikan kuasa menentukan dasar imigresennya bahasa Melayu dijadikan bahasa kebangsaan. jaminan terhadap hak dan kedudukan bumiputera Sarawak dan Sabah, pemberian nama Malaysia kepada negara baru yang dibentuk serta penentuan tarikh penubuhan Malaysia.
Cadangan Suruhanjaya ini diperincikan oleh Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK).
Penubuhan Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK). 10. JAK ditubuhkan pada bulan Ogos 1962 dan dianggotai oleh wakil-wakil dari Persekutuan Tanah Melayu, Britain, Sarawak dan Sabah. Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord Landsdowne (Menteri Negara bagi Tanah Jajahan) dan dibantu oleh Timbalan Perdana Menteri bagi Persekutuan Tanah Melayu, Tun Abdul Razak. Kedua-duanya mengunjungi Sarawak dan Sabah bagi menerangkan penubuhan Malaysia. Jawatankuasa ini bermesyuarat sebanyak 24 kali bagi mewajarkan kemasukan Sarawak dan Sabah ke dalam persekutuan Malaysia. Mereka turut membincangkan hak dan kepentingan penduduk Sarawak dan Sabah. Malaysia dibentuk 11. Menjelang bulan Disember 1962, Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak dan Sabah bersetuju Malaysia dibentuk pada 31 Ogos 1963. Tentangan daripada Indonesia dan Filipina 12. Walau bagaimanapun, tentangan daripada Indonesia dan Filipina telah menyulitkan pembentukan Malaysia. Justeru, bagi mengurangkan ketegangan, perjumpaan tiga pihak yang melibatkan Malaysia, Indonesia dan Filipina telah diadakan. Sidang kemuncak antara ketua kerajaan, iaitu Tunku Abdul Rahman, Presiden Soekarno dan Presiden Macapagal telah diadakan di Manila dari 30 Julai hingga 5 Ogos 1963. Hasil daripada rundingan ini MAPHILINDO telah ditubuhkan. Ketiga-tiga negara ini bersetuju mencari jalan penyelesaian dengan bantuan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). Wakil Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu meninjau pendapat rakyat Sabah dan Sarawak 13. Perwakilan Malaysia ke Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu atau United Nations Malaysia Mission (UNMM) telah dibentuk oleh Setiausaha Agung PBB, iaitu U Thant. 14. Beliau telah menghantar wakilnya Lawrence Michaelmore dari Amerika Syarikat bersamasama tujuh orang wakil dari Chezchoslovakia, Argentina, Brazil, Ceylon, Pakistan, Jepun dan Republik Arab Bersatu, bagi meninjau sekali lagi pendapat rakyat Sarawak dan Sabah. 15. Dalam tinjauan ini, mereka mendapati majoriti rakyat Sarawak dan Sabah sememangnya bersetuju menyertai persekutuan Malaysia. Ini adalah kerana menjelang lawatan misi PBB, majoriti rakyat Sarawak dan Sabah telah mengubah fikiran mereka berbanding dengan keputusan Suruhanjaya Cobbold. Perubahan fikiran ini berpunca daripada usaha yang dijalankan oleh kerajaan Persekutuan Tanah Melayu dan usaha Parti Perikatan membentuk parti yang menyokong pembentukan Malaysia yang akhirnya memenangi pilihan raya. Tarikh pembentukan Malaysia terpaksa ditunda 16. Di samping itu, penduduk Sarawak dan Sabah lebih suka menyertai Persekutuan Tanah Melayu daripada menganggotai Indonesia mahupun Filipina. Walau bagaimanapun, tarikh pembentukan Malaysia terpaksa ditunda pada16 September 1963. Hal ini disebabkan laporan daripada PBB tidak dapat disiapkan serta tentangan daripada Indonesia dan Filipina yang berterusan.
10
Brunei telah menarik diri 17. Brunei telah menarik diri pada saat-saat akhir. Namun, apa yang penting ialah kejayaan pembentukan Malaysia memperlihatkan ciri-ciri kepimpinan tokoh politik di Tanah Melayu, Sarawak, Sabah dan Singapura. Tekanan pihak komunis dan juga tentangan daripada Filipina dan Indonesia dapat ditangkis melalui diplomasi politik yang dijalankan oleh kerajaan Persekutuan Tanah Melayu dan juga kerajaan British. PERJANJIAN MALAYSIA 1963 Tarikh 9 Julai 1963. Sepanjang bulan Ogos 1963
26 Ogos 1963 16 September 1963
Peristiwa Perjanjian Malaysia telah ditandatangani di London pada Ratu Elizabeth II telah memperkenankan Akta Malaysia yang diluluskan oleh Parlimen Britain. Ini disusuli dengan kelulusan Perjanjian Malaysia oleh Parlimen Tanah Melayu, Dewan Perhimpunan Singapura, Majlis Undangan Sarawak dan Majlis Undangan Sabah. Yang di-Pertuan Agong telah memperkenankan Akta Malaysia. negara Malaysia ditubuhkan secara rasminya yang merangkumi Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak dan Sabah.
INTI PATI PERJANJIAN MALAYSIA 1963 Akta Malaysia telah memperuntukkan beberapa perkara yang kemudiannya diterima dan dimasukkan ke dalam Perlembagaan Malaysia. Antaranya, semua urusan hal ehwal luar adalah menjadi tanggungiawab Kerajaan Persekutuan. Agama Islam merupakan agama Persekutuan kecuali Sarawak dan Sabah tetapi agama lain bebas diamalkan. Bahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan tetapi bahasa Inggeris dan bahasa lain masih boleh digunakan. Bagi negeri Sarawak dan Sabah, bahasa rasmi ialah bahasa Inggeris sehingga 10 tahun selepas Hari Malaysia. Negeri Sarawak dan Sabah diberikan kuasa mengawal hal ehwal imigresen dan perkhidmatan awam. Pada masa yang sama Sarawak memperoleh 24 kerusi, Sabah 16 kerusi dan Singapura 15 kerusi bagi perwakilan parlimen. Rakyat bumiputera di Sarawak dan Sabah mendapat taraf yang sama dengan orang Melayu di Persekutuan Tanah Melayu. RUMUSAN Pada mulanya pembentukan Malaysia merupakan sesuatu yang agak mustahil terutama apabila melihat reaksi penentangan yang datang dari dalam negeri dan negara luar. Namun, menerusi diplomasi, masalah tersebut dapat diatasi. Pembentukan Malaysia telah berjaya menggabungkan Persekutuan Tanah Melayu dengan negeri-negeri jirannya bagi kepentingan bersama. Kejayaan ini memaparkan ciri-ciri kepemimpinan tokoh tempatan di Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak dan Sabah. Kerajaan British juga sanggup bekerjasama dan bertolak ansur demi mencapai kesejahhteraan bersama. Di samping itu, kerjasama yang diberikan oleh rakyat negerinegeri anggota adalah untuk memastikan kedaulatan negeri terjamin. Perjanjian Malaysia 1963 mengambil kira kepentingan semua negeri anggota untuk mengekalkan kesejahteraan dan perpaduan antara negeri. Bagaimanapun, pada tahun 1965 Singapura telah berpisah dengan Malaysia.
11
