BAARLEZINE. Enclaves Smokkelen. Landschap Gezelligheid. vvvbaarle.com MAGAZINE VAN BAARLE-HERTOG-NASSAU

BAARLEZINE MAGAZINE VAN BAARLE-HERTOG-NASSAU

2013 2014 De Grens Enclaves Smokkelen Cultuur Landschap Gezelligheid

vvvba arle.com

Colofon Dit magazine is een uitgave van Stichting Ondernemend Baarle i.s.m. BLOCC creatieve communicatie en VVV Baarle. Ontwerp BLOCC creatieve communicatie Fotografie StOB, Werkgroep PR Hanne Dirven Studio Knapen Rob Overdiek BLOCC creatieve communicatie Teksten Frans Van Gils Els Verbiest StOB, Werkgroep PR BLOCC creatieve communicatie Drukwerk Koninklijke Drukkerij Em. de Jong Uitgever BLOCC creatieve communicatie Oplage 17.000 exemplaren Uitgave 2013-2014

VVV

Baarle-Hertog-Nassau Adres Nieuwstraat 16, 5111 CW Baarle-Nassau Telefoon +31-(0)13-507 9921 Website www.vvvbaarle.com Open 1 mei t/m 30 juni en 1 september t/m 30 september: di. t/m za. 10.00 - 16.00 u zo. 11.00 - 15.00 u 1 juli t/m 31 augustus: ma. 12.00 - 16.00 u di. t/m za. 10.00 - 16.00 u zo. 11.00 - 15.00 u 1 oktober t/m 30 april: di. t/m zo. 11.00 - 15.00 u

Inhoud 6 3

De gemeenschap Baarle

6

Stiekem over de grens in Baarle

7

Wonen

10

Het merkwaardigste dorp ter wereld

12

Shopping

13, 41


10

Het merkwaardigste dorp ter wereld

Baarle: zie de verschillen

14

Het ontstaan van de enclaves

18

Culinair & Lekkernij

24

Smokkelverleden

25

Belgische producten

26

Plattegronden

29

Bezienswaardigheden

32

Mode

34

Natuurbeleving

38

Fiets- en wandelroutes

40

Poosplaatsenroute

42

Beauty

14


29 Bezienswaardigheden

34

Natuurbeleving

44

Verblijf

45

Going on

46

Baarle: hoor de verschillen

48

Evenementen

51

Evenementen overzicht 2013-2014 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

48 Evenementen

Baarle & HAAR BURGEMEESTERS Baarle-Hertog-Nassau: één dorp, twee landen, twee gemeenten met twee gemeentehuizen, daarin twee gemeenteraden en twee burgemeesters. Dhr. Leo van Tilburg en dhr. Vincent Braam, burgemeester van respectievelijk Baarle-Hertog (België) en Baarle-Nassau (Nederland) zijn bijna even oud, allebei getrouwd en spreken gepassioneerd over hun unieke dorp. Over de bijzondere maar ook over de lastige kanten van het besturen van een grensgemeente. Twee mensen, twee interviews, één verhaal.

De gemeenschap Baarle Hoe werd u burgemeester en wat ging eraan vooraf? “Ik had een staalconstructiebedrijf dat nu overgenomen

Hoe reageerde u toen u gevraagd werd als burgemeester van Baarle-Nassau?

wordt door mijn zoon”, zegt Leo van Tilburg. “Ik heb dus altijd

“Aanvankelijk dacht ik eerst: is zo’n dorp niet wat klein? Maar

met m’n handen gewerkt. Maar de politiek zat er al vroeg in.

Baarle is natuurlijk wel een heel interessante gemeente, door die

Mijn vader was voorzitter van de plaatselijke boerenbond en

enclavesituatie. Dat maakt het heel interessant.”

zo werd het besturen eigenlijk al met de paplepel ingegeven. Inmiddels zit ik 30 jaar in de politiek en hebben de verkiezingen bepaald dat ik burgemeester kon worden. Ik doe het met plezier, want zoiets doe je graag of je doet het niet. En dan zal een ander wel bepalen of je het goed of slecht doet.” In Nederland gaat dat anders, daar wordt de burgemeester benoemd.

Maar vast niet altijd makkelijk. “Dat klopt. Mijn collega heeft andere bevoegdheden dan ik. Ook de gemeenteraden hebben verschillende bevoegdheden. Dat botst soms. Maar we hebben elkaar nodig. Ik maak altijd de metafoor van het waterbed: “als de één beweegt, beweegt de ander ook.” Over dat samenwerken zegt Leo van Tilburg: “Het werkt ook zo dat de raadsleden van Baarle-Hertog en ook die

“Ja”, zegt Vincent Braam, “maar als de gemeenteraad je niet

van Baarle-Nassau op de vingers

meer wil dan blijf je niet hoor. Als deze gemeenteraad morgen

getikt én op de schouders geklopt

naar de commissaris gaat en zegt “wij hebben het helemaal

worden door de inwoners van

gehad met Braam”, dan ben ik overmorgen weg.”

Baarle. Want vrijwel iedereen van Hertog heeft familie

Vincent Braam was voorheen voorzitter van het college van be-

in Nassau en andersom.

stuur van de onderwijsgroep Tilburg en daarvóór burgemeester

Het is dus één dorp met

in Limburg. Ook hem is enige bestuurservaring dus niet vreemd.

een democratie die over de grenzen heen werkt.”

3

Baarle &

De gemeenschap Baarle

JUMBO

Daarom trekt iedere raad zich naderhand apart terug met maar één vraag: of de genomen besluiten bevestigd worden. Deze bevestiging is vervolgens officieel.” Vincent Braam: “Zoiets gebeurt volgens mij nergens. Maar het heeft ook een nadeel. We vergaderen ons suf. Ik zeg wel eens spottend: dit is de

Wie denkt dat de Jumbo in

hoofdstad van bestuurlijke drukte. We hebben alles twee keer.”

4

Baarle een gewone supermarkt

Komt het weleens voor dat er zulke grote verschillen zijn in

is waarvan er zo vele en steeds

wetgeving van België en Nederland dat ze op het eerste

meer in Nederland en België zijn,

gezicht niet op te lossen lijken?

heeft het mis. De grote zaak op het

Vincent Braam: “Over veel dingen valt te praten, de zondagssluiting, verschillen in de horeca. Maar wat ik wel merk is

St. Annaplein is in vele opzichten

dat we elkaar soms gewoon niet begrijpen. We handelen niet Wat doet u eigenlijk als burgemeester en is dat anders dan het burgemeesterschap van een ‘normale’ gemeente?

alleen vanuit twee verschillende culturen, maar we denken

anders dan je zou verwachten

over sommige dingen ook fundamenteel verschillend. Praten

van een grote supermarktketen.

over de gemeentelijke herindeling is voor mij bijvoorbeeld ge-

Leo van Tilburg: “Officieel ben ik geen full-time burgemeester,

woon een vorm van scenario-denken, terwijl Baarle-Hertog het

al lijkt het er vaak wel op. Ik ben iemand die heel toegankelijk

veel meer ziet als bevestiging. Alsof het, door er alleen over te

is, dus men loopt hier heel gemakkelijk binnen met allerhande

praten, al bijna doorgaat. Dit elkaar oprecht niet begrijpen zie

vragen. Van ‘bij ons in de straat wordt te hard gereden’ tot

ik als een boeiende botsing. En juist hier merken we dat we op

aan persoonlijke problemen. Dan moet je heel goed luisteren,

elkaar zijn aangewezen. Ik lees dus tegenwoordig iedere dag

maar ook kunnen zwijgen. Eén van de taken van de burge-

Belgische kranten, hartstikke leuk. En ik volg de Belgische verkie-

meester is het luisteren naar de bevolking.”

zingen met net zoveel spanning en plezier als de Nederlandse

Betrokken en bovenal gedreven vertelt Bart de Bresser over zijn winkel. Samen met zijn vrouw runt hij niet alleen een supermarkt, maar zijn zij sociaal betrokken bij het dorp en de regio.

verkiezingen. Dat had ik nooit gedacht. Ik probeer te begrijpen Dat klinkt als een echte burgervader.

hoe het hier werkt en dat is leuk. Leren is leuk.”

“Ja. Je moet een vader of moeder voor de bevolking zijn.

Buurtsuper meets grootwinkelketen

Verder heb ik de algemene bestuurlijke leiding en ligt alles op het gebied van veiligheid in de breedste zin van het woord bij de burgemeester.”

Eigenlijk zie je het meteen als je de winkel binnenkomt. Op de borden staat

“Inderdaad liggen formeel de bevoegdheden over openbare

niet gewoon ‘Jumbo’, maar ‘Jumbo Bart en Katja de Bresser’. En daar begint

orde en veiligheid bij de burgemeester,” aldus Vincent Braam,

de persoonlijke touch van de beide franchisenemers die sociale betrokkenheid

“Ik zit het college voor en zit de raad voor. Maar ik heb, anders

hoog in het vaandel hebben. “Kijk”, zegt Bart, “ik vind dat je als supermarkt

dan in België, in de gemeenteraad geen stem. Een burge-

toch een beetje het middelpunt van het dorp bent. Je bent in bijna alle

meester heeft veel minder macht dan menigeen denkt. Wat

huishoudens aanwezig, want mensen doen boodschappen om in hun

een burgemeester kan is eigenlijk wat de wethouders hem

dagelijkse levensbehoefte te voorzien. En dan vind ik dat je een bepaalde

gunnen. Een burgemeester heeft echter over het algemeen

verantwoordelijkheid hebt naar die omgeving.”

wel veel gezag. En dat gezag kan hij benutten om een beetje

Die betrokkenheid uit zich op diverse manieren: van sponsoring van de ‘F-jes’

een oliemannetje te zijn, te zorgen dat dingen los komen, om partijen bij elkaar te brengen. Zo kijk ik naar mijn rol. En daarnaast is de burgemeester ook een beetje het gezicht van de gemeente, van de gemeenschap.” Hoe worden belangrijke beslissingen, die letterlijk grensoverschrijdend zijn, genomen? Beide burgemeesters leggen de unieke situatie uit van de Baarlese grensoverschrijdende raadsvergaderingen, het zogenaamde GOB-plenair (Gemeenschappelijk Orgaan Baarle). Leo van Tilburg: “De Belgische raad en Nederlandse raad kunnen samen vergaderen en rechtsgeldige besluiten nemen. Ze vergaderen samen als gelijkwaardige partijen en beslissen daarom op basis van dubbele meerderheden. Hun gemeenschappelijke besluiten zijn echter niet bindend voor hun burgers.

van Gloria tot aan een bijdrage aan ‘Samenloop voor Hoop’ in Baarle. Dat zijn Leo van Tilburg kan het beamen: “Burgemeester zijn van Baarle

dingen die een ‘normale’ supermarkt niet zo gauw doet. Maar ook het feit dat

is extra leuk. Het ergste zou zijn als er nooit problemen zouden

de 168 medewerkers bijna allemaal uit de directe omgeving komen, neemt

zijn. Dan kunnen ze de bestuurders wel naar huis sturen. Het

volgens Bart een bepaalde verantwoordelijkheid met zich mee.

oplossen van problemen, dat zat er al vroeg in en dat zal ik

Een verantwoordelijkheid naar de regio bijvoorbeeld. Of, zoals Bart het zegt:

blijven doen.”

“Wat doe ik voor het dorp terug?” En daar hebben hij en zijn vrouw een

En zo besluiten de Baarlese burgemeesters ieder hun interview

geheel eigen draai aan gegeven. Zo hebben zij, volledig op eigen initiatief,

en is er wellicht een nieuw inzicht in dit bijzondere beroep ont-

streekproducten aan het Jumbo-assortiment toegevoegd. Aardbeien uit

staan. Waarbij een officiële burgemeestersfunctie de ene kant

Meersel-Dreef, asperges uit Ulicoten; van het één kwam het ander en inmiddels

van de medaille is, maar minstens zo belangrijk de andere

stijgt het aantal producten uit de directe omgeving nog steeds. Van bier tot

zijde: betrokkenheid bij dit unieke dorp. Het besturen van Baarle

aardappelen, van paling tot zuivel. Een grootwinkelketen met buurtsuper-allures.

blijkt een flinke uitdaging. Met hobbels op de grensoverschrijdende weg, maar met een positieve toekomstverwachting die beide burgemeesters delen. En daarbij is samenwerking het sleutelwoord.

Jumbo Bart & Katja de Bresser St. Annaplein 15, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 68 30 no 1 www.jumbosupermarkten.nl

5

Baarle & DE GRENS

Vlakbij de grens van Nederland en België ligt het merkwaardigste dorp ter wereld: Baarle.

6

Een merkwaardig dorp door haar bevolking van 2 nationaliteiten die broederlijk samen leven, wonen én werken. Met een unieke

Wonen een loods vol teak, koloniale meubelen en heel veel decoratie Een grote opslagloods vol teakhouten en koloniale meubelen is de basis voor deze zaak aan de Molenstraat 82a te BaarleHertog. Van blank tot donker en van bruin tot whitewash en antraciet. In een ruimte van ruim 1000 m2 kun je je uren laten inspireren door de meest uiteenlopende meubelen en decoraties. De kans van slagen is groot, niet alleen door de hoeveelheid, maar ook doordat het direct op voorraad is. De Loods Meubelen Molenstraat 82a, Baarle-Hertog T: +31 (0)6-265 562 25 www.deloodsmeubelen.nl

7

no 2

KROONLUCHTERS

enclavesituatie waarbij stukjes

Dat ene dingetje dat je huis zo bijzonder maakt. Die Franse, kristallen kroonluchter waarvan iedereen zegt: waar heb je díe nou gevonden? Uniek, apart en speciaal. Second Life Style heeft er vele, ze zijn er namelijk in gespecialiseerd. Je kunt tevens bij ze terecht voor herstel en/of restauratie. Waar vind je dat nog vandaag de dag? Juist. Bij Second Life Style.

België in Nederland liggen en visa versa. Waar je dus zonder dat je het beseft, tientallen keren ‘stiekem’ de grens oversteekt…

Second Life Style Uitbreidingsstraat 1b, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 05 44 www.second-life-style.be


MOOI WONEN

Een merkwaardig dorp waar alles dubbelop is: twee gemeente-

En nog altijd is de tijd van toen tastbaar aanwezig in de vorm van

besturen met twee burgemeesters, twee politiekorpsen en twee

smokkelwandelingen, oude grensovergangen, monumenten en

postkantoren. Met twee soorten huisnummers en verkeersborden

bijzondere verhalen van de bewoners zelf.

en nog veel meer! Een merkwaardig dorp met een bijzonder verleden. Smokkelaars slopen hier decennia lang over de grens. Bij het vallen van de avond struinden zij stiekem door hun

het

buitengebied,

smokkelwaar

goed

verstopt voor de douanes. Baarle’s geschiedenis voert ook terug naar de Eerste Wereldoorlog. De beruchte ‘Dodendraad’,

die

het

neutrale Nederland van het bezette België afsloot, scheidde

vele

Waar je dus zonder dat je het beseft, tientallen keren ‘stiekem’ de grens oversteekt

Baarle is vandaag de dag een levendig dorp, waar het goed shoppen is, zelfs op zondag. In het centrum zijn vele terrasjes u kunt genieten van lokale specialiteiten. Maar ook rusthun trekken. Het buitengebied, met bossen, beekdalen en uitgestrekte landerijen is meer dan de moeite waard om op de fiets of te voet te verkennen.

Breng dus eens een bezoekje aan dit merkwaardigste dorp ter

vens. De bezette Belgische

wereld: de Baarlenaren, of ze nou Vlaming zijn of Nederlander,

enclaves in Baarle zorg-

heten u van harte welkom.

smokkel en spionage...

Tot ziens!

no 4

van der Sluis woondecoratie Kapelstraat 6, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 90 02 www.vandersluis.be

zoekers komen in Baarle aan

Baarlese

centrum werd van brieven-

Wie wil er nou niet een privé binnenhuisarchitecte die bij je thuis vakkundig interieur- en kleuradvies komt geven? Bij van der Sluis Woondecoratie hebben ze die mogelijkheid. Naast een zeer uitgebreide collectie, confectie in eigen atelier en plaatsing door een eigen plaatsingsdienst. Mooi wonen hoeft niet moeilijk te zijn.

en restaurants te vinden waar

families en kostte talrijke le-

den ervoor dat Baarle een

no 3

Schroefje los? VEELZIJDIG Al is het in onze landjes niet altijd even zonnig, een zonwering of overkapping is vaak een sfeervol element in huis of tuin. Haneveer bvba is ervaren in het plaatsen van zonwering en rolluiken van het professionele merk Verano. Maar ook voor leveren en plaatsen van veranda’s op maat kan je bij de firma terecht. Alsmede voor Profel ramen en deuren (PVC, aluminium of hout) of garagepoorten. Haneveer bvba Wiekenweg 15, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 00 00 | www.haneveer.be

no 5

Of kwijt misschien? Ach, bij deze servicebouwmarkt hebben ze schroeven in alle vormen en maten. Om van de rest van het zeer uitgebreide assortiment maar niet te spreken. Bij Multimate maken ze van iedereen met twee linkerhanden een handige klusser.

Multimate Smederijstraat 13, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 78 86 www.mulitmate.nl

no 6

Baarle &

Wonen

WOUTERS

MEXICAN STYLE Wie verlangt er in ons doorgaans kille Noord-Europa niet af en toe naar: de warmte en zonneschijn van een land als Mexico… Je waant je hier als je de meubelen accessoirezaak Boroquito in Baarle-Hertog binnenloopt.

8

Al sinds de jaren zeventig is Wouters Tegelhandel een begrip in Baarle en omgeving. Bestond in de beginjaren het assortiment voornamelijk uit wanden vloertegels, na enkele jaren werd dit, door de toenemende

Je vindt hier sfeervolle meubelen, handgemaakte decoratie en sfeerlampen die op ambachtelijke wijze gemaakt zijn van natuurlijke materialen. Een winkel met een uniek concept! Boroquito Molenstraat 31, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-63 57 77 www.boroquito.be

vraag naar complete badkamers, uitgebreid met sanitair.

no 7

Geen koude douche GRENSWONING

OPPASSEN

Een huis kopen of verkopen in een grensgemeente is niet altijd vergelijkbaar met andere plaatsen in België of Nederland. Van Rooij Makelaardij kan je alles vertellen over de bijzonderheden die dat met zich meebrengt. En zal je op basis daarvan een gedegen advies geven. Daarnaast ben je er ook voor alle andere zaken met betrekking tot onroerend goed aan het juiste adres.

Van den Broek wonen en slapen inspireert. Zo kom je bijvoorbeeld voor nieuwe gordijnen, krijg je meteen zin ook een nieuw tapijt aan te schaffen. Of lijkt een laminaat opeens wel erg aanlokkelijk bij dat nieuwe behang. Dat krijg je als alle woonideeën onder één dak te vinden zijn: alles wordt opeens gevaarlijk leuk.

Van Rooij Makelaardij

Van den Broek - wonen & slapen

Molenstraat 22, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 00 69 www.vanrooijmakelaardij.com

Bij binnenkomst in de grote showroom vallen meteen de nieuwste ontwikkelingen op badkamer- en tegelgebied op. Zo zie je onder meer een uitgebreide actuele collectie wanden vloertegels en natuursteen, aangebracht op grote panelen waardoor je een goede indruk krijgt van het uiteindelijke resultaat. Daarnaast openbaart zich een enorme keuze op het gebied van baden, (inloop)douches, badkamermeubelen, wastafels, kranen, tot de meest luxe stoomcabines, whirlpoolbaden en sauna’s. Wil je wel eens zien hoe al dat moois in jouw huis staat, dan geeft Wouters Tegels & Sanitair je de mogelijkheid dit driedimensionaal te visualiseren

Kerkstraat 1a, Baarle-Nassau n 8 o

T: +31 (0)13-507 82 63

middels een professioneel badkamerontwerpprogramma. Samen met de

n 9 o

creativiteit van de bedrijfsontwerpers ontstaat zo binnen de kortste keren de

www.vandenbroekwonen.nl

meest verrassende droombadkamer. Desgewenst zorgt Wouters Tegels &

EEN PLEK ONDER DE ZON Een eigen huis, een plek onder de zon. En dat helemaal naar eigen wens. Dat wordt bouwen of verbouwen, liefst in samenwerking met een goede expert. Jeroen Koks is die expert. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in bouwprojecten voor zowel particulieren als voor zakelijke klanten. Van het bouwen van een geheel nieuwe woning, tot verbouwingen van een bestaande bouw. Maar ook voor hulp bij vergunningen en bouwkundige tekeningen kun je bij Jeroen Koks terecht. Aannemersbedrijf Jeroen Koks Hoogbraak 5, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 84 20 www.aannemersbedrijf-jeroenkoks.nl

no 10

Sanitair dan ook nog voor de complete montage van je badkamer en het vakkundig aanbrengen van uw tegels. Of het nu gaat om een kleine aanpassing in een bestaande badkamer, een complete renovatie van je badkamer of een luxe ontspanningsruimte: bij Wouters Tegels & Sanitair ben je aan het juiste adres. Wil je graag op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen op badkamer- en tegelgebied? Volg ze dan op hun Facebookpagina. Wouters Tegels & Sanitair Oordeelsestraat 20-22, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 81 46 www.tegelsensanitair.nl

no 11

9

Baarle & GEMEENTEN

10

Het merkwaardigste dorp ter wereld Baarle

Castelré

Het centrum van Baarle is de kern van de twee gemeenten wat

Het “dorpje” Castelré, gelegen 11 km ten westen van Baarle,

Baarle bestaat uit de Nederlandse

het best in beeld gebracht wordt door de borden van de be-

behoort voor het overgrote deel tot de gemeente Baarle-Nassau.

gemeente Baarle-Nassau en de

bouwde kom.

Landschappelijk is het gebied uniek. De smalle strook wordt aan

Nergens ter wereld is een gemeente zo sterk verweven met een

alle kanten begrensd door beken: de Hollandse Loop, de

Belgische gemeente Baarle-Hertog

gemeente van het buurland als in Baarle. De grenzen lopen in

Mark en het Merkske. Omdat deze beekjes de grens vormen

en ligt midden in de denkbeeldige

Baarle kris kras door wegen, huizen en gebouwen. Om dit zicht-

tussen Nederland en België zijn ze nooit “genormaliseerd”.

baar te maken worden de enclavegrenzen overal aangegeven

Hierdoor zijn deze beekdalen in hun oorspronkelijke staat ge-

driehoek tussen de Nederlandse

met speciale stoeptegels en punaises in het wegdek. U kunt pre-

bleven en zijn daarom uniek te noemen. Tussen deze beek-

steden Breda, Tilburg en de

cies zien waar de grens loopt. Op de huisnummerbordjes is ook

dalen bevinden zich prachtige bolle akkerlanden. Rond die

de nationale driekleur weergegeven, daaraan kunt u zien of het

bolle akkers staan nog steeds in een grote kring de boerde-

Belgische stad Turnhout. Baarle

een Belgisch of een Nederlands huis betreft. Maar er is ook een

rijen, zo’n ringvormige beekdalnederzetting is zeldzaam. De

ligt ± 6 km vanaf de rijksgrens

zeer grote verwevenheid op sociaal-cultureel, economisch en

bebouwing van Castelré bevindt zich uitsluitend in het

bestuurlijk vlak. Voorbeelden hiervan zijn de vele gemengde ver-

westen van het gebied.

en is in tegenstelling tot andere

enigingen en organisaties, de gemeenschappelijke internationa-

enclavegebieden niet door één

pelijke brandweer, gezamenlijke nuts-voorzieningen (drinkwater,

grens doorsneden, maar de vele enclaves maken de situatie in

11

le bibliotheek, het ‘Cultureel Centrum Baarle’, de gemeenschapgas, riolering, de milieustraat...). Je vindt in het unieke Baarle echter wel twee kerken, twee gemeentehuizen, twee politiediensten, twee apotheken, twee postkantoren, twee scholen...

Baarle zo apart. Zondereigen Het dorp Zondereigen, gelegen ongeveer 5 km zuid-westelijk van Baarle, is een schoolvoorbeeld van een Kempisch plattelandsdorp. Het is “de verborgen parel van Baarle-Hertog”. Het behoort, op één Nederlandse enclave na, tot het grondgebied van Baarle-Hertog.

Baarle: het merkwaardigste dorp ter wereld

Zondereigen wordt al in 1251 genoemd vanwege een gerechtelijke uitspraak over een “grensincident”. Het is gelegen in een landelijk gebied met vele landen tuinbouwbedrijven en prach-

Baarle-Hertog

enclaves genaamd) in de twee grootste Belgische enclaves en

tige natuurgebieden. Het dorp ligt ingesloten tussen twee beekjes:

De gemeente Baarle-Hertog heeft een oppervlakte van 748

1 enclave in het kerkdorp Zondereigen. Uniek is de ligging van

het Merkske en de Noorder-Mark en telt ongeveer 425 inwoners.

hectare en ongeveer 2250 inwoners en bestaat uit 22 Belgische

Castelré. Als een schiereiland ligt het in België, omdat het met

gebiedsdelen, enclaves genoemd en kerkdorp Zondereigen.

een smalle strook verbonden is met de rest van het grondgebied

en Baarle-Nassau, dit perceel. Het heeft tot 1995 geduurd voordat

De grenzen lopen in Baarle kris kras door wegen, huizen en gebouwen

stukje

Nassau. Het buurtschap vormde samen met Weelde-Statie, dat

beide landen hier officieel uit waren en toen werd dit perceel de

‘Dodendraad’ gereconstrueerd. Deze elektrische draad met

tot de Belgische gemeente Ravels hoort, een volwaardig dorp.

Baarle-Nassau

22e Belgische enclave. Al eeuwenlang is Ulicoten bekend om

2000 volt scheidde tijdens de Eerste Wereldoorlog het neutrale

Het hele dorp is ontstaan na 1867. Toen werd de spoorlijn tus-

De Nederlandse gemeente Baarle-Nassau omvat het gebied

de verering van Sint Bernardus. Elk jaar komen vele pelgrims van

Nederland van het door de Duitsers bezette België. Dit vredesmo-

sen Tilburg en Turnhout geopend met een enorm station aan

waarin al die 22 Belgische enclaves liggen. Daarnaast behoren

heinde en verre naar Ulicoten. Met Pasen en Pinksteren maar

nument staat ook centraal in een gegidste wandeling en wordt in

de grens. Typisch is het verschil in bouwstijlen aan weerszijden

ook de 8 Nederlandse enclaves in de gemeente Baarle-Hertog

vooral op 20 augustus, de feestdag van Bernardus, kent Ulicoten

2014 op verschillende plaatsen uitgebreid vanwege de herden-

van de grens. Tussen 1955 en 1959 is in dit dorp een grote strijd

tot haar grondgebied. Van die enclaves liggen er 7 (ook sub-

een grote toeloop van vereerders.

king van het begin van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden.

uitgevochten om een perceel grond.

van Baarle-Nassau en er geen sprake van een enclave is. Toch is het gebied uniek, de bewoners kunnen hier spreken van hun Belgische noorderburen. De gemeente Baarle-Nassau heeft een oppervlakte van 7641 hectare en ongeveer 6500 inwoners. Ulicoten Het dorp Ulicoten, ongeveer 5 km ten westen van Baarle gelegen, is een typisch plattelandsdorp. Op één stukje weiland na maakt het volledig deel uit van het grondgebied van de gemeente Baarle-Nassau. Over dat ene stukje weiland is meer dan 150 jaar onenigheid geweest. Bij de beschrijving van alle percelen, in 1836, claimden beide gemeenten, Baarle-Hertog

De St. Rumolduskerk, in Gotische stijl, is ge-

De inwoners zijn daarom helemaal georiënteerd op de verschil-

tooid met fraaie glas-

lende kernen van de Belgische gemeente Hoogstraten. Het

in-lood ramen van

buurtschap “Schootsenhoek” aan de zuidkant is voor een groot

de bekende Kem-

deel georiënteerd op Wortel. Het buurtschap “het Groeske”, met

pense glazeniers Jan

haar originele Frankische driehoek, ligt aan de noordkant en is

Huet en Maria van

georiënteerd op Minderhout. De inwoners van heel Castelré,

Beek. De jaarlijks te-

ongeveer 120, horen bij de parochie van Minderhout en worden

rugkerende kerststal

daar ook begraven.

met levende dieren bij deze kerk is zeer

Baarle-Grens

de moeite waard.

Het buurtschap Baarle-Grens, gelegen 5 km ten zuiden van

Onlangs is nabij de

Baarle behoorde tot 1959 volledig bij de gemeente Baarle-

grens,

een

Shopping

Baarle: zie de verschillen Iedere zondag vrije markt!

Een rijk dorp

Ga naar de gezelligste overdekte vrije markt van de regio. Ontdek hier tussen de vele stands met nieuwe artikelen, maar ook met antieke meubels en curiosa, net dát ene hebbedingetje waar je al jaren naar op zoek bent… De Markthal: u slaagt altijd op de vrije markt!

12

De inwoners van Baarle kunnen het zich nog goed herinneren. Voor 2002 had iedereen een dikke

portemonnee. Niet zozeer omdat iedereen in Baarle zo rijk was. Wel omdat men altijd een dubbele hoeveelheid aan munten en briefjes op zak moest

De Markthal Grens 32, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 83 20 www.demarkthal.com

no 13

hebben. Franken en guldens zaten broederlijk samen in hun lederen hoesje. Die dubbele muntsoort had zo

Zet de bloemetjes buiten!

zijn voordelen. Zwart geld uit Nederland kon rechtstreeks

Of zet ze juist binnen neer in één van de mooie vazen die Artinez ook voor je heeft. En het fijne is dat de winkel echt élke dag geopend is om uit super verse snijbloemen, allerhande planten, volop bloemwerk en sfeervolle vazen en potten te kunnen kiezen. Succes verzekerd.

‘uit de portemonnee’ naar een Belgische bank

Artinez Oordeelstraat 8, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 02 03 www.artinez.nl

In Baarle kan je niet alleen door de week, maar ook op zondag terecht voor een lekker dagje winkelen. In één van

gebracht worden. En omgekeerd. Geen haan die ernaar kraaide en geen bank die moeilijk deed. Gevolg

de vele winkelstraten van het dorp, vind je gegarandeerd

was dat Baarle als klein dorp relatief veel grote banken

iets naar je wens.

had. Met het invoeren van de euro is daar verandering

Een geslaagd dagje shoppen eindigt natuurlijk met een

in gekomen. Beide landen, België en Nederland, hebben nu zicht op elkaars financiële markt. Het aantal

heerlijk drankje in de zon op één van de vele terrasjes die no 12

banken is daarmee substantieel gedaald. En ondanks

het centrum van Baarle rijk is.

haar grillige grenzen bewandelt smokkeldorp Baarle nu noodgedwongen een wat rechter pad.

KNALLEND GOED

TUINTJE, BOOMPJE, BEESTJE

Sfeer, graffiti, passie, productkennis en heel veel vuurwerk. Dat is wat je kan vinden in “De Bunker” aan de Klokkenstraat en de winkel aan de Kapelstraat in Baarle. Niet alleen met oud & nieuw en feestjes, maar het hele jaar door zijn de medewerkers van ZENA veilig bezig met vuurwerk. Toon, Gijs en hun team zorgen voor gastvrijheid en staan bekend om de beste producten en service in vuurwerkland. Knallend goed.

Niet alleen de goede ligging met een mooie eigen parkeergelegenheid, maar ook het assortiment is bij Horta van Tilburg uniek te noemen. U vindt in dit complete tuincentrum van alles om uw tuin of balkon heerlijk groen aan te kleden en zo de natuur dichtbij huis te halen. Daarnaast is er een grote afdeling voor uw favoriete huisdier. Ook de paarden zijn ze natuurlijk niet vergeten!

Zena Vuurwerk

Horta van Tilburg

Klokkenstraat 6a | Kapelstraat 12

Pastoor de Katerstraat 31A

Baarle-Hertog no 14

Speurtocht Wandelen in Baarle kan een heuse speurtocht worden. Vooral als je de weg niet weet en je moet je oriënteren op een plattegrond en de straatnaambordjes. Dat je na een uurtje rondlopen in het centrum al gauw zo’n 15 keer de grens passeert, maakt het er niet minder verwarrend op. Maar ook leuk. Wie de moeite neemt

Baarle-Hertog

T: +32 (0)4 792 649 03

no 15

www.zenavuurwerk.com

eens goed op de straatnaamborden te letten, zal daar

T: +32 (0)14-69 90 66 www.horta.org

namelijk interessante verschillen in ontdekken.

FLEURIG

KUNSTIG

Bloemen houden van mensen. En bij Royal Flora houden ze van bloemen. Van snijbloemen tot planten en alles wat daarbij komt kijken. Zoals aardewerk, glaswerk, zijden bloemen en decoratie. Voor een speciale gelegenheid of gewoon, omdat je iemand wil verrassen of een boeketje in je huis zo fleurig staat. Een bloemetje kan altijd en haalt de vrolijkheid in huis.

Niets is zo fraai als een mooi kunstwerk aan de muur. Daarmee staat of valt de gehele inrichting. Dit weten de mensen bij Speedway Decoration als geen ander, daarom hebben zij de mooiste schilderijen en kunstprenten voor u bij elkaar verzameld. Een gedeelte hiervan is door de eigenaresse zelf geschilderd. Wilt u alleen iets laten inlijsten of zoekt u een mooie spiegel, dan zult u hier ook zeker slagen! Op zaterdag en zondag zijn ze open om al dit moois te bekijken.

Royal Flora

Speedway Decoration

St. Annaplein 24, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 62 45 www.royalflora.nl

no 16

Molenstraat 37, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 93 36

no 17

Zo heet de Oordeelstraat in Baarle-Hertog een paar honderd meter verderop in Baarle-Nassau Oordeelsestraat. En zelfs als de straten dezelfde naam hebben, worden ze dubbel bewegwijzerd, omdat de Belgische en Nederlandse straatnaamborden er verschillend uitzien. Dus als je dan uiteindelijk op je plaats van bestemming arriveert, is dat eigenlijk best knap.

13

Baarle &


ENCLAVES

Nu wilde men echter gemarkeerde grenzen. De commissie die dat moest uitwerken stelde dat het onmogelijk was de grens vast te stellen ter hoogte van de gemeente Baarle-Nassau, tussen

De naam Baarle wordt voor het eerst vermeld in een akte van

14

992. Gravin Hilsondis van Strijen en echtgenote van Ansfried, die na haar dood bisschop van Utrecht werd, schenkt in dat jaar gronden om er de abdij van Thorn in Limburg op te richten. Eén van die gronden was de villa Baerle. De abdij van Thorn werd gesticht omstreeks 980 en deze schenking staat vermeld in de stichtingsakte.

Bij de Vrede van Munster in 1648, aan het einde van de 80jarige oorlog, kregen de enclaves voor het eerst een internationale status. De grens tussen de Noordelijke en de Zuidelijke


Nederlanden werd dwars door het Hertogdom Brabant getrok-

In 1198 werd de basis gelegd voor de Baarlese enclaves. De

Baronie die de Hertog aan de andere leenmannen in leen had

aanleiding is een conflict tussen Dirk VII, graaf van Holland en

geven, behield hij wel de volledige zeggenschap. Die kregen

Godfried II van Schoten, heer van Breda. Het vrije Leen “Breda” was toen onderdeel van het Hertogdom Brabant. Dirk VII maakt echter vanaf 1190 aanspraak op de stad Breda en deze aanspraak wordt steeds dreigender. In 1198

ken. De Baronie van Turnhout, met Baarle-Hertog, kwam bij de Zuidelijke Nederlanden die onder Oostenrijks bestuur stonden. De Baronie van Breda, met Baarle-Nassau, kwam bij de Republiek

rug in gewoon Leen. Mogelijk ter compensatie kreeg hij ook een groot gebied rond de stad, dat later de Baronie van Breda zou worden. De Hertog had in het gebied al veel stukken land in leen gegeven aan andere leenmannen. Vaak waren dat de al ontgonnen en bebouwde gronden die later bij de Hertog bleven. Daar ligt de oorsprong van de enclaves. Hoewel de transactie tussen Hertog Hendrik I en Godfried van Schoten bedoeld was om de invloed van het Graafschap Holland te weren, kreeg dit Graafschap in de loop van de tijd langzaam meer invloed en de Hertog verloor steeds meer zeggenschap over de Baronie van Breda. Via erf-opvolging kwam de Baronie in bezit van het geslacht Nassau, dat ook aan de macht kwam in het Graaf-

het achtervoegsel -Hertog. Vandaar de naam Baarle-Hertog.

schap Holland. Vanaf dan werd een gedeelte van Baarle, Baarle-

Alleen in Baarle bestaat de enclavesituatie nog steeds, in alle

Nassau genoemd. Dat gold ook voor Zundert-Nassau, Sprundel-

andere plaatsen is die door vererving en samenvoeging opge-

Nassau en (Princen)Hage-Nassau. Over de percelen in de

heven.

paal 214 werd geplaatst op het punt waar de gemeente Alphen stopte. De

15

volgende grenspaal, nr. 215, werd geplaatst op het punt waar de gemeente Chaam begon. Ter hoogte van Baarle-Nassau was er als het ware “een gat in de grens”. Om toch enige duidelijkheid te scheppen werd in de grensovereenkomst, die opgesteld was in de Franse taal, een gemeentelijk document gevoegd waarin voor elk perceel beschreven was, tot welke van de twee gemeenten het behoorde. Het heeft tot 1974 geduurd eer het gat in de

grens werd gedicht en tot 1995 eer de laatste enclavegrenzen officieel werden vastgesteld en als rijksgrenzen erkend. De geschiedenis heeft in Baarle een uniek gebied nagelaten.

Na de onafhankelijkheidsstrijd van België in 1830 werd uiteindelijk

indeling in stand gebleven. Baarle verdient daarom een plaats

regio bleven de grenzen gelijk aan die van voor de Franse tijd.

van Brabant. Godfried van Schoten krijgt zijn stad meteen te-

Poppel en Meerle. Grens-

der Zeven Verenigde Provinciën.

in 1843 de grens tussen Nederland en België vastgesteld. In onze

schenkt Godfried van Schoten zijn bezittingen aan Hertog Hendrik I

Bij de Vrede van Munster in 1648, aan het einde van de 80-jarige oorlog, kregen de enclaves voor het eerst een internationale status

de Belgische gemeenten

Als enige plaats in de wereld is hier de middeleeuwse gebiedsop de werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Baarle &

Shopping

Etagère

OGEN EN OREN TE KORT Aarts Beeld en Geluid is specialist op het gebied van Audio-VideoComputer-Telefonie-Satelliet en Bewakingsapparatuur. Met een eigen inpandige technische dienst kan alle apparatuur gerepareerd worden, zelfs als deze niet bij ze gekocht is. De servicemonteurs van Aarts Beeld & Geluid zorgen er tevens voor dat jouw aangekochte apparatuur perfect geïnstalleerd wordt.

16

Altijd al heerlijk willen leren koken?

Lekkere gerechten klaar willen maken voor je vrienden, partner of familie? De gezelligste keuken daarvoor vind je aan de Geerstraat in Baarle.

Aarts Beeld & Geluid

Hier geven de chefs van Etagère

Visweg 2, Baarle-Nassau no 19

T: +31 (0)13-507 80 78

kook- en bakworkshops rondom een

www.aartsbeeldengeluid.nl

prachtig kookeiland. Van cupcake tot

Een winkel met geschiedenis In 1868 is Bruna opgericht. Toen was lezen nog voorbehouden aan de hogere sociale klassen en waren diverse soorten inkt, stempels, nieuwjaarskaarten en bruidskaarten een belangrijk onderdeel van de verkoop. De tijd is echter in het voordeel van Bruna gaan werken. De ingrijpende maatschappelijke veranderingen in de laatste decennia van de 19e eeuw zorgden voor de noodzaak van alfabetisering en goed onderwijs. De oprichter van Bruna zou zijn ogen niet geloofd hebben als hij in de hedendaagse inloopwinkels zou binnenkomen. Bruna Nieuwstraat 15 - 17, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 77 71 www.brunabaarlenassau.nl

no 18

driegangendiner, samen maak je de

Baarle is een prettig dorp om te winkelen.

meest heerlijke lekkernijen klaar. En dat

Het winkelaanbod is divers: van bekende

is niet alleen smullen, maar ook een

warenhuisketens als de Hema en het Kruidvat

leuk middagje of avondje uit.

tot gespecialiseerde winkels voor modieuze

Bij Etagère kan je individueel terecht

kleding, streekproducten, delicatessewinkels en

voor een cursus. De workshops worden

design. En dat het allemaal op loopafstand van elkaar ligt, maakt het extra praktisch.

ook gegeven per groep en zijn leuk Etagère

Geerstraat 1, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 32 10 www.etagere-kokenenbakken.nl

no 21

voor bijvoorbeeld een personeelsuitje, familiefeest of vrijgezellendag.

BIJZONDER

MESSEN IN ALLE SOORTEN

KOFFIE!

LEKKER

‘Het alledaagse betaalbaar, het bijzondere bereikbaar’, dat is de missie van Albert Heijn. En deze missie geldt dus ook voor het filiaal aan de Kerkstraat in Baarle. Naast bijzondere producten en acties is het óók een betaalbare winkel voor de alledaagse boodschappen.

Ben je op zoek naar een goed vleesmes, fileermes, broodmes of een complete koksmessenset? Bij Etagère vind je een zeer ruim assortiment topkwaliteit koksmessen en diverse messensets. Maar ook voor een messenfoedraal, keukenschaar of wetsteen kun je er terecht.

Niets zo lekker als een heerlijk bakje koffie. Daarvoor heeft Etagère de beste koffiebonen, koffiepads en koffiecapsules. En voor de bereiding een ruim assortiment van topkwaliteit espressoapparaten. Van een nostalgisch Italiaans espressoapparaat tot luxe onetouch, volautomatische koffiemachines. En nu: koffie!

Of je nu een lekker koekje voor bij de koffie, een leuke kinderverjaardagstaart of een schitterende bruidstaart wilt maken, de ingrediënten ervoor vind je bij Etagère. Van bakvormen, cupcakestandaards en speciaal gereedschap tot bakmix, marsepein en kleurstoffen. Om je vingers bij af te likken.

www.koksmessenspecialist.nl

www.espressomachinewinkel.nl

www.taartmaterialen.nl

Bijzonder is bijvoorbeeld het uitgebreide assortiment aan Belgische producten of de grote versafdeling waar altijd wat lekkers te proeven valt. En dat terwijl je geniet van een heerlijk kopje koffie van vers gemalen bonen en waar het bovendien makkelijk parkeren is op de grote privéparking. Ook bijzonder en reuze gemakkelijk is de inpandige Gall & Gall met de meest uiteenlopende soorten drank. Of het Eigen Merk: goedkoop en van hoge kwaliteit, zodat het alledaagse betaalbaar is. En dan is de Albert Heijn in Baarle ook nog eens zeven dagen per week en 365 dagen per jaar geopend. Ook dát is bijzonder.

Albert Heijn Kerkstraat 8, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 00 40 www.ah.nl

no 20

17



18

Maak eens een videeke of pasteitje...

Ouderwetse gastvrijheid in een nieuw jasje In Den Bonten Os is het altijd gezellig toeven: een borreltje, een babbeltje en een bedje… en dat in een stukje België én Nederland. Heerlijk binnen in de serre relaxen of buiten op het terras. Er is een speeltuin en een grote parking.

no 25

Hèt recept voor de lekkerste pastei 4 personen - Bereiden 45 minuten (voorbereiden 75 minuten) Ingrediënten

• 8 plakjes bladerdeeg • 1 eidooier • 2 kippenbouten • 1 ui • 1 kleine winterpeen • 1 prei • 1 stukje foelie • 1 kruidnagel • 1 takje selderij • 50 gram boter • 50 gram bloem

Mmmm!

Bereidingswijze

Een uitgebreid feest of een intieme receptie, een hapje erbij of een heel buffet: mogelijkheden te over bij De Lindeboom. Sfeer en gezelligheid, ook als je niks te vieren hebt. Want ook gewoon een pilsje aan de bar smaakt altijd.

Oven verwarmen op 200º C.

Pasteibakjes:

Snijd uit ieder plakje bladerdeeg een zo groot mogelijke cirkel (m.b.v. een kommetje). Bekleed een bakplaat met bakpapier, leg daar 4 cirkels op, dit worden de bodems. Snijd uit de andere 4 cirkels een kleiner rondje zodat je een rand van 1 cm overhoud. Bestrijk de randen met water en leg op elke bodem een rand. Bestrijk het bladerdeeg met de losgeklopte eidooier en bak de bakjes in het midden van de hete oven in ong. 15 minuten gaar en goudbruin. Zet de oven uit en de ovendeur open en laat de bakjes nog 15 minuten drogen.

Ragout:

Doe de grof gesneden ui, winterpeen, selderij en prei samen met de foelie, kruidnagel, laurier, de kippenbouten en 750 ml water in de pan. Breng dit aan de kook en laat het 1 uur zachtjes koken. Zeef daarna de bouillon. Pluk het vlees met twee vorken van de kippenbouten. Smelt in een pan met dikke bodem de boter, voeg de bloem toe en roer tot er geen klontjes meer zijn. Zet het vuur laag en laat dit 5 minuten garen zonder dat het bruin wordt. Laat het daarna afkoelen. Schenk hier een ½ liter warme bouillon bij, breng dit al roerend aan de kook. Als de saus te dik blijft, kan hier water of bouillon toegevoegd worden. Breng op smaak met peper en zout en voeg het kippenvlees toe. Zet de pasteibakjes op de borden en schep de ragout in de bakjes.

NIET ALLEEN KEBAB

EETCAFÉ MET GESCHIEDENIS

Dat Italiaans en Turks een goede combinatie zijn, bewijst Pasha Snacks aan het Kerkplein. Je vindt ze voor de Belgische kerk. Tot in de late uurtjes kan je hier terecht voor kebab, pizza of heerlijke pasta’s. Geen zin om op je fiets of in de auto te stappen? Dan kan je ook online bestellen of even bellen en je bestelling wordt gewoon thuisbezorgd. Wat een lekkere luxe!

Eén van de oudste panden van Baarle staat aan de Singel op nummer 12. Gebouwd in 1639 is het tot 1905 in gebruik geweest als gemeentehuis en heeft het ook nog dienst gedaan als politiebureau. Tegenover de oude dorpspomp werd hier in 1994 Eetcafé De Pomp geopend. Inmiddels wordt de Pomp weer als vanouds gerund door oud wielrenner Teun van vliet en zijn vrouw Hennita. Een eetcafé waar je lekker kunt eten en gezellig kunt borrelen.

Pasha Snacks Kerkplein 5, Baarle-Hertog

Eetcafé de Pomp

www.pashabaarle.com

Singel 12, Baarle-Nassau

T: +32 (0)14-69 04 44 www.thuisbezorgd.nl / www.pizza.be

De Lindeboom Stationsstraat 11, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 97 51 www.delindeboom.net

no 23

Het Bourgondische leven is in Baarle goed vertegenwoordigd. Het uit zich in de vele restaurants en andere eetgelegenheden in het dorp. Van uitgebreid chic tot gemoedelijk

CULINAIRE HOOGSTANDJES

no 27

T: +31 (0)13-507 83 53 www.eetcafedepomp.nl

Waar Belgen superieur in zijn… natuurlijk in het bakken van heerlijke Vlaamse friten. Meer hoeft daarover eigenlijk niet gezegd te worden. Of toch: andalousesaus, tartare, een bicky burger of Belse saté… zo heerlijk kan het zijn. Dat wordt hollen naar Frituur Eugene!

gezellig. Van Turkse kebab tot Vlaamse frites. Van Italiaanse pizza tot Hollandse biefstuk.

no 26

Van feestje tot communie, van BBQ tot babyborrel of een intiem diner met privékok bij je thuis. Voor Nassau Catering is niets te gek. Na intensief overleg worden op creatieve en smaakvolle wijze de meest uiteenlopende culinaire mogelijkheden benut. Alles is bespreekbaar en voor ieder budget. Neem gerust vrijblijvend contact met ze op.

BELGISCHE FRITEN

Lekker smullen!

Hotel – Café – Feestzaal Den Bonten Os Past. de Katerstraat 23, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 90 16 www.denbontenos.be

IETS TE VIEREN?

Eet smakelijk!

no 22

19

Frituur Eugène Molenstraat 13, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 90 65 www.frituur-eugene.be

no 24

Nassau Catering Sperwerstraat 3, Baarle-Nassau T: +31 (0)6-546 269 18 www.nassaucatering.nl

PANNENKOEKEN, Altijd een feest! Dat is het zéker in het centrum van Baarle-Nassau! Met een zeer ruime keuze uit verschillende vers gebakken pannenkoeken, van zoet tot hartig, voor jong en oud. Ook poffertjes, gebak en ijs. En een leuke speelruimte voor kleine kinderen. De Pannekoekenbakker Singel 16, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 92 72 www.pannekoekenbakker.nl

no 28

Baarle & DEN ENGEL Op een prachtige locatie in het groen van Baarle ligt Landgoed Schaluinen, een mooie plek voor buitenactiviteiten.

20

En als dat dan nog gecombineerd wordt met heerlijk eten, kan je dag niet

Culinair & Lekkernij Brabants krokantste ijsje IJssalon D’n Italjaan staat wijd en zijd bekend om het allerlekkerste ijs in zelfgebakken wafelhoorntjes. Elke dag vers gemaakt volgens ambachtelijk Italjaans ijsrecept. Met 100% kwaliteit, telkens nieuwe smaken, de geweldigste koffie en vers gebakken wafelhoorntjes als resultaat. IJssalon D’n Italjaan? Brabants krokantste ijsje! IJssalon D’n Italjaan

IN HOLLAND STAAT EEN HUI… CAFÉ Omringt door België staat op een klein stukje Nederlands grondgebied Café in Holland. Een werkelijk unieke locatie waar je uit kunt rusten van een mooie fietstocht of laarzenpadwandeling. Hongerige magen worden er gevuld met de in de regio ‘wereld’ beroemde eieren met spek. Wat dan weer uitstekend samengaat met een goeie Belse pint. Schol!

Stationsstraat 5

meer stuk. Deze ideale combinatie is

5111 CK Baarle-Nassau

mogelijk bij Den Engel. Om in de sfeer te

www.ijssalon-italjaan.nl

T: +31 (0)13-507 32 78

Café in Holland no 35

Schootsenhoek 23, Castelré

GRENZELOOS

GEZELLIG

Dat deze Bistro de naam ‘La Frontiere’ (‘de grens’) draagt, is eigenlijk verwarrend, want de kwaliteit van goed eten die je hier voorgeschoteld krijgt is werkelijk grenzeloos. In de oude leerlooierij of op het ruime terras kun je heerlijk culinair genieten. Het enige dat er een grens heeft, is de prijs: deze is voor iedereen betaalbaar gebleven. Tip: informeer naar het all-in-menu!

Het is smullen bij De Twee Leeuwen. Op de kaart staan eerlijke en natuurlijke gerechten die in een lunch of diner goed tot hun recht komen. Onder de toren van de Belgische kerk is het bovendien goed toeven in een sfeervolle omgeving. Achterin is een leuk zaaltje voor groepen of feesten waarin Baarlese gezelligheid prima tot zijn recht komt.

Bistro La Frontiere

De Twee Leeuwen

Chaamseweg 54a, Baarle-Nassau no 30

T: +31 (0)13-503 97 16

T: +31 (0)13-507 63 60

Kerkplein 4, Baarle-Hertog no 31

www.bistrolafrontiere.com

T: +32 (0)14-69 99 29

no 32

www.detweeleeuwen.net

komen, pendelt tussen deze buitenlocatie en het restaurant in het centrum van Baarle een nostalgische Amerikaanse schoolbus. Eigenaar Max, zijn vrouw Caroline en bedrijfsleider Rick, hebben behalve lekker eten de meest originele, actuele, unieke of sportieve uitjes bedacht. Voor zowel vriendengroepen, families of personeel een lekker dagje weg uit de dagelijkse sleur.

Altijd een restaurant naar jouw smaak!

Pittig feestje Je loopt door een groot en donker bos. Het is midden op de dag, maar door de dichte begroeiing kan je nauwelijks verder kijken dan een armlengte afstand. Het lijkt of je er helemaal alleen bent. In de verte roept een uil. Vogels fladderen op. Je schrikt. Je lopen wordt sluipen… Dan zie je iets bewegen. Het is groot. Je hart klopt in je keel en het zweet breekt je uit. Je knijpt nog eens extra in het geweer dat je met je meedraagt. Ja, het is er nog. Het staat op scherp. Een hert vlucht weg, vlak langs je heen. Je slaat een zucht van verlichting. Gered. Maar voor hoe lang? Dan plotseling, niet ver van je vandaan: een krakende tak… Kan jij soms je baas ook wel eens neerschieten? Of je schoonmoeder? Of dat irritante neefje? Dan is daar nu je kans. Bij Den Engel giert de adrenaline door je lijf tijdens een spannend spelletje paintball. Samen met je vrienden of collega’s vecht je tegen de ‘vijand’ op de prachtige buitenlocatie van Landgoed Schaluinen. Wie overleeft deze spectaculaire uitdaging? Mocht dit soort spanning je een beetje teveel zijn, dan zijn ook tal van luchtige thema’s als groepsarrangement mogelijk. Of je nou de sensatie met je vrienden zoekt, de sensualiteit in je collega’s of de bakker in jezelf, je kan het zo gek niet verzinnen of het is mogelijk. Van salsadansen tot sumoworstelen, van hooivorkwerpen tot cupcakes bakken. Competitie of gezelligheid, hilariteit of concentratie en dit alles gecombineerd met een smaakvolle lunch, diner of barbecue. Den Engel Singel 3, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 93 30 www.engel-schaluinen.nl

no 29

SMULLEN

EETBANK

BRABANTS GENIETEN

MEER DAN EEN DORPSCAFÉ

Met zijn ruime openingstijden is Snacktaria Dicky’s een begrip bij met name het uitgaanspubliek in Baarle. Zo kan je er midden in de nacht nog heerlijk vers gebakken frites eten of een lekkere snack nuttigen. Maar ook op ‘normalere’ tijdstippen is er heel wat te smullen. En heb je geen zin om naar buiten te gaan? Ze hebben er zelfs een bezorgdienst.

In het voormalige pand van de Rabobank van Ulicoten is inmiddels al een aantal jaren een gezellig eetcafé gevestigd met allerlei leuke details. Zo staat de stalen, bijna een meter dikke, kluisdeur op de hoek van het grote terras en is één van de wanden binnen gedecoreerd met oude houten archiefkasten. Minstens zo belangrijk: je kan er heerlijk eten en drinken!

Voor levensgenieters is het bij Brasserie Den Engel goed toeven. Lekker eten en drinken of een goed feestje in Brabantse ambiance. Dit sfeervolle restaurant ligt middenin het centrum van Baarle. Vanaf het zonnige terras of de knusse serre is er daarom altijd wat te zien. Ondertussen kan je genieten van een heerlijke lunch, een drankje of uitgebreid driegangendiner.

Ieder dorp in Brabant heeft natuurlijk minimaal één café. Het oudste, nog bestaande, dorpscafé van Ulicoten is De Kneut. Maar naar De Kneut kom je inmiddels niet alleen meer voor een pint aan de bar. De Kneut is méér. Van gezellig diner tot groepsarrangementen, van themafeest tot bedrijfsuitje. Waar een dorpscafé groot in kan zijn.

Eetcafé De Kluis

Den Engel

De Kneut

Dorpsstraat 32a, Ulicoten


Snacktaria Dicky’s Alphenseweg 3a, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 83 38

no 33

T: +31 (0)13-519 64 44 www.eetcafedekluis.nl

no 34

T: +31 (0)13-507 93 30 www.engel-schaluinen.nl

Dorpsstraat 79, Ulicoten no 29

T: +31 (0)13-519 96 31 www.dekneut.nl

no 36

21

Culinair & Lekkernij GEITEN EN EENDEN

WÁÁR IS DAT FEESTJE?

Als je met een “geit” (voor de Hollanders: eend, ofwel 2CV) naar Schuttershof komt, heb je bij eigenaar Gunter een streepje voor. 2CV’s zijn zijn passie en menig gesprek aan d’n toog gaat over deze klassieker. Het café maakt al de derde generatie mee in dezelfde familie. Dit dankzij het bruisende verenigingsleven in Zondereigen, maar ook door het wandelen fietstoerisme dat nog altijd toeneemt.

Brabanders houden van gezelligheid en een feestje op zijn tijd. De uitgelezen plek daarvoor is Ponderosa; na een leuke fietstocht door de Ulicotense bossen is het er heerlijk toeven op het terras van het Grand Café. Voor de grotere feesten is de sfeervolle schuur een fijne locatie. Tot in de kleine uurtjes kan er gefeest worden tijdens bijvoorbeeld een bruiloft of bedrijfsfeest. Maar ook een kinderfeest of een babyborrel wordt onvergetelijk in één van de pas gerenoveerde feestzalen. Dit alles onder het genot van een heerlijk buffet maakt Ponderosa dé feestgelegenheid bij uitstek.

22

Schuttershof Zondereigen 27, Baarle-Hertog no 37

T: +32 (0)14-63 31 69 www.cafeschuttershof.be

Ponderosa Maaikant 23-26, Ulicoten T: +31 (0)13-519 93 91 www.ponderosa.nl

HET GEHEIM VAN DE BAKKER… Als je ’s ochtends vroeg door de Molenstraat fietst, kan het zomaar zijn dat je de heerlijke geur van vers gebakken brood ruikt. Dat is niet zo gek, want in het pand op nummer 63 zijn bakkers iedere nacht hard aan het werk om te zorgen dat er ovenverse broodjes en heerlijke gebakjes in de winkel liggen.

23

Zo kun je dus ook op zondag genieten van het brede assortiment aan onder andere Belgische producten, het één nog smakelijker dan het ander. Hoe maken ze het allemaal zo lekker? Tja… dát is het geheim van de bakker.

no 38

Bakkerij Adams Molenstraat 63, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 90 70

Voor de echte fijnproevers van de regio zijn er in Baarle

www.bakkerijadams.be

drie speciaalzaken met wel heel bijzondere kwaliteitsproducten. Versheid en klantvriendelijkheid gaan bij deze no 42

bedrijven hand in hand. Een exclusief assortiment, zeldzame ingrediënten of heerlijke versproducten: bij de lekkerste winkels van Baarle is het altijd smullen.

Lekkere gerechten maak je met lekkere ingrediënten. Dat weten niet alleen de koks van de Baarlese restaurants. Want ook thuis is het mogelijk om de verrukkelijkste dingen klaar te maken. En voor de meest uiteenlopende, bijzondere of heel gewoon lekkere ingrediënten kan je dan terecht bij de vele

Voor de lekkerbekken!

Snoep gezond, neem een appel

Ambachtelijke kwaliteit in producten en vakmanschap. Daar draait het om bij Slagerij Ernst Jansen. De speciaalzaak aan de Chaamseweg verkoopt alleen vlees dat voldoet aan hoge kwaliteitseisen en van verantwoorde oorsprong is. Maar je kan er ook lekkere kant-en-klaar-maaltijden of bbq-pakketten bestellen. Zelfs online. Of, nóg moderner, met een eigen app.

Niets is lekkerder dan een vers en goed gebakken kwaliteitsbrood uit de oven van Bakkerij Vromans. Met hart en ziel wordt dagelijks gewerkt aan verse vlaaien, heerlijke taarten en feestelijk gebak. Speciale wensen omtrent gebak of brood? Geen probleem bij Bakkerij Vromans!

Of een peer… een banaan… worteltje misschien? Keuze te over bij deze Baarlese speciaalzaak in groente, fruit en verse maaltijden. Dagelijks vers gesneden groenten en fruit uit eigen snijkeuken. Tevens het adres voor uw compleet verzorgd feestje.

Slagerij Ernst Jansen Chaamseweg 13, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 04 60 www.slagerijernstjansen.com no 39 www.bestelbijernst.com

OM JE VINGERS BIJ AF TE LIKKEN Voor de echte fijnproever is Baarle’s Specialiteitenhuis, gerund door familie Van Eijl, als een honingpot voor een beer. Van allerlei soorten koffie en thee tot bijzondere vleeswaren, Hollandse en buitenlandse kazen, salades, patés, olijven, tapas, delicatessen, wijn, noten, brood en bonbons. Om je vingers bij af te likken.

Baarle’s Specialiteitenhuis

Bakkerij Vromans Kerkstraat 12, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 92 57 www.bakkerijvromans.nl

Nieuwstraat 21-23, Baarle-Nassau

no 40

‘t Vershoekske Cor van de Bokstraat 3, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 71 02

T: +31 (0)13-507 85 74

no 41

Slijterij & Wijnhandel De Drie Dennen heeft een groot assortiment dranken, met diverse specialiteiten zowel lokaal als internationaal, een lokale specialiteit is het Bootjesven Bitter, 300 soorten whisky, van wijn en port, van bier en fris, van gedistilleerd en likeur. Wil je geen nieuws missen? Volg ze op hun Facebookpagina. Slijterij & Wijnhandel De Drie Dennen Chaamseweg 6, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 92 20 www.dedriedennen.nl

speciaalzaken in Baarle. AMBACHTELIJK MODERN

diverse streekproducten

www.baarlesspecialiteitenhuis.nl

no 43

no 44

Bootjesven Bitter

Baarle & SMOKKELEN Omwille van de unieke enclavesituatie kent Baarle ook een

24

bijzondere geschiedenis rondom het smokkelen: nergens waren de mogelijkheden zo uniek als in de beide Baarles.

Smokkelverleden Tinus van Bavel opende een kruidenierswinkel op Nederlands grondgebied op tien meter van de grens en dicht bij Zondereigen. Daar kon iedereen zijn kilootjes roomboter ’De Goede Hoop’ of margarine ‘Blueband’ inkopen. Aan de overkant van de weg stond de schuur van boer Meyvis op Nederlands grondgebied terwijl het woonhuis en de stallen vijftig meter verder op

25

Smokkelen in de grensstreek is van alle tijden Belgisch grondgebied stonden. Vrachtwagens kalveren werden in de schuur gelost en de dieren verhuisden enkele uren later naar de stallen waar ze door Belgische vrachtwagens werden opgeladen. Dit kon omdat Zondereigen niet hetzelfde administratief regime kende als de enclaves.

Belgische producten Smokkelverleden Smokkelen in de grensstreek is van alle tijden. Niet alleen in en

Alle dieren werden geregistreerd in een zogenaamd “Stalboek”.

rond Baarle, maar in heel de grensstreek werd al eeuwen ge-

Daarin werden een aantal kenmerken van elk dier genoteerd.

smokkeld. Tot aan de Tweede Wereldoorlog was dat vooral een

Nauwkeurig werd bijgehouden wanneer het geboren was en

folkloristische bezigheid. De kleinschalige smokkel voor eigen ge-

welk dier de moeder was. In Baarle-Hertog hadden de boeren

bruik vond te voet of per fiets plaats. Bij het vallen van de avond

blijkbaar bijzondere dieren. Zo is de draagtijd van een koe negen

vertrokken de smokkelaars, vanwege de zak op hun rug ook wel

maanden, maar in Baarle-Hertog kregen bijna alle koeien twee

“pungelaars” genoemd, over zanddreven en door bosrijke ge-

keer per jaar een kalfje. Op deze manier zijn er veel Nederlandse

bieden stiekem over de grens. Daarbij hadden zij één gezamen-

kalveren “legaal” naar België vervoerd.

LEKKER en goedkoper

YUMMIE

op en top belgisch

Brabanders staan bekend als Bourgondiërs die houden van lekkere dingen. Belgen overtreffen dat dan nog eens. Krijnen Rookwaren maakt deze veronderstelling meer dan waar. Heerlijke Belgische chocolade aan Belgische prijzen. En dat geldt ook voor de rookwaren. Verder is Krijnen Rookwaren hèt adres voor Belgische lotto en Euro Millions.

Een bijzondere combinatie: bonbons, wok en barbecue. Maar bij nader inzien is het zo gek nog niet. Het vlees en de vis voor in wok en barbecue worden thuis geleverd. En na afloop kunt u bijvoorbeeld nagenieten met een kopje koffie met pralines van Leonidas. En wat zijn nu de overeenkomsten? Juist ja: lekker!

Sigaretten en tabak van diverse merken aan Belgische prijzen daarvoor moet je zeker bij Klavertje Vier zijn. En zoals de naam al zegt: dé plaats om uw geluk te beproeven. Zo kan je hier bijvoorbeeld ook Euro Millions, Belgische lotto en Scoore (sport weddenschappen) van de Nationale Loterij verkrijgen. Je kan je geluk niet op.

lijke vijand: de commiezen (douanebeambten), waarmee ze kat en muis speelden.

La Bonne Vie

De douane hanteerde ook een discrete maar doeltreffende

Krijnen Rookwaren

methode om vrouwen die boter smokkelden onder hun kleren

Chaamseweg 8, Baarle-Hertog

Baarle had een bijzondere plaats in dit verhaal. Tot 1993 was

te ontmaskeren. De vrouwen werden vriendelijk doch dringend

er in Europa geen vrij verkeer van goederen, kapitaal, diensten

verzocht om binnen bij een gloeiende kachel te wachten op

en personen. De inwoners van Baarle-Hertog konden echter in

de controle van hun papieren. Met als gevolg dat zij binnen de

principe vrij handel drijven met de rest van België. Daarnaast

kortste keren letterlijk stonden te smelten bij de kachel.

hadden de inwoners van Baarle-Hertog al vele eeuwen het recht om vrij handel te drijven met de inwoners van Baarle-Nassau en

Vanaf de Tweede Wereldoorlog kreeg het een ander karak-

dat gold ook andersom. Om te voorkomen dat Nederlandse

ter. Door smokkelaars en douane werd steeds meer geweld

goederen via Baarle vrij naar België zouden gaan voerde de

gebruikt. De smokkelaars reden met gepantserde auto’s en

Belgische overheid een speciaal administratief systeem in. Alle

wierpen puntige kraaienpoten op de weg om de achtervol-

producten en dieren die vanuit de enclaves naar de rest van

gende douane (vliegers) tot staan te brengen. De kleinschalige

België vervoerd werden moesten voorzien zijn van een “geleide-

smokkel bleef echter ook bestaan en werd door pientere hande-

brief”, in de volksmond een “passavant”. Vooral de registratie

laars heel gemakkelijk gemaakt.

van de veestapel van de boeren was heel moeilijk uit te voeren.

T: +32 (0)14-69 00 36

Molenstraat 29, Baarle-Hertog no 45

T: +32 (0)14-69 97 39 www.labonnevie.be

no 46

Klavertje Vier Molenstraat 12, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 90 50 www.klavertje-vier.com

no 47

Plattegronden CASTELRE

LEGENDA België Rijksgrens Bebouwing Bedrijven Bos Water Overig gebied Fietspad Zandpad

53 84

26

BAARLE-NASSAU 81

27

SSAU

LE-NA

12

27

BAAR

19 31

10

Wonen Shopping Culinair & Lekkernij Belgische producten Mode Beauty Verblijf Going on Bezienswaardigheden

93 11

AN

92

BA

21

56

88

6 91 94 95

15

30

42 57

ZONDEREIGEN

2

BAARLE-hertog

-N

A SS

A

U

12

A

R LE

5

B A

E RAT GST HOO

E NS

58 82 83

37

SSAU

LE-NA

BAAR

85

53

13

>

>

Baarle &

Plattegronden

CULTUUR

BAARLE-hertog-Nassau

Baarle heeft een rijke culturele

86

historie. De unieke situatie

90

waarbij van oudsher Belgen en

LE -N

AS SA

U

28

BA

AR

Nederlanders door elkaar heen

41

29

wonen, leven en werken, geeft het dorp een internationaal karakter

39

dat, in overeenstemming met de

74 45

96

44

vele grillige enclavegrenzen, als

33

1

76 60 77 43 35 A S U

-NAS

LE BAAR

75 61

70 26

66 22 50

20 53

79

40

diversiteit zie je terug in de vele

23 29 69 54 28 54 51

71

80

loopt. Deze grensoverschrijdende

52

67

48

25

64

49 18

een rode draad door alles heen

68 16

32

14

59

die het dorp rijk is.

24 72 73 46 7

78

89 47

62

culturele bezienswaardigheden

4

9

3

8

Baarle een Siameese tweeling

17 65

LEGENDA

>

63

ulicoten

38

55 36 34 BA

AR

LE

-NA

SS

AU

87

België Rijksgrens Bebouwing Bedrijven Bos Water Overig gebied Fietspad Zandpad Wonen Shopping Culinair & Lekkernij Belgische producten Mode Beauty Verblijf Going on Bezienswaardigheden

Heemhuis

De borden van de bebouwde kom verraden al dat Baarle een bijzonder dorp is. Het dubbele bord bestaat uit een officieel Nederlands en uit een officieel Belgisch bord aan het begin van de bebouwde kom. In het dorp worden de grenzen aangegeven door witte kruisjes op de trottoirtegels en punaises in het wegdek.

Van 1877 tot 1986 was hier het gemeentehuis van BaarleHertog gevestigd. Sinds 1989 is de Heemkundekring Amalia van Solms er gehuisvest. Het gebouw is bij ministerieel besluit van 7 maart 1994 tot monument verklaard.

48

O.L. Vrouw van Bijstandkerk “De Hollandse kerk” Deze kerk is sinds 1860 de Roomskatholieke parochiekerk van BaarleNassau. De kerk was goedkoop en eenvoudig opgebouwd met “Belse” steen. In 1932 is de kerk vergroot in een massaal aandoende moderne stijl, die een groot contrast vormt met het oude gedeelte.

Locatie: Nieuwstraat

49

Locatie: Kerkstraat 4 www.amaliavansolms.org

St. Remigiuskerk – “De Belse kerk” Tot in de 19e eeuw behoorden de beide Baarles en omliggende dorpen tot dezelfde Rooms-katholieke parochie die onder deze St. Remigiuskerk viel. Deze “Belse” kerk in Kempische Gotiek heeft een toren van ruim 46 meter hoog die is uitgerust met een karakteristieke uivormige bol en versierd met kalkzandstenen. De 19 stijlvolle gebrandschilderde ramen van de kerk zijn tussen 1959 en 1970 vervaardigd door de Antwerpse kunstenaar en glazenier Jos Hendrickx (1906 - 1971). Sinds 16 september 1942 is de St. Remigiuskerk een beschermd monument. Locatie: Kerkplein

50

Bezienswaardigheden

30

Bezienswaardigheden

De Baarlese grenspaal

De Pomp(en)

Midden in het centrum, voor de St. Remigiuskerk op de Singel, staat een grenspaal. Dit is een getrouwe kopie van de officiële grenspalen en is hier in 1976 geplaatst ter herinnering aan de officiële vaststelling van de grens tussen Nederland en België tussen grenspaal 214 en 215. Op de grenspaal staan deze beide nummers vermeld.

Op de Singel bevinden zich twee pompen, beiden zijn geclassificeerd als rijksmonument. De ene pomp, die voor het Nederlandse gemeentehuis staat, is een zwengelpomp uit 1809. Zij stamt uit de Franse tijd, de gelijkenis met de pomp op veel Franse dorpspleintjes is dus niet toevallig. De andere Pomp (Singel 12) stamt uit 1639. In dit gebouw was tot 1907 het gemeentehuis van Baarle-Nassau gevestigd. Daarna is het politiebureau geweest tot 1953.

51

52

Locatie: Singel

EEN TIJDJE TERUG? De weg vragen aan je i-phone of de weersvoorspelling op je tablet. Even what’sappen of een fotootje mailen terwijl je op de bus staat te wachten. Lopend met al die gadgets binnen handbereik vraag je je vast wel eens af hoe het er vroeger allemaal aan toe ging. En al dagdromend kan het dan zomaar zijn dat je Museum Vergane Glorie binnenwandelt en daarmee een heel ander tijdperk inloopt. Vol enthousiasme worden oude verhalen opgerakeld en beleef je hoe primitief er toen door de lokale bevolking gewerkt werd. Het museum bezit een prachtige collectie handgereedschappen en allerhande gebruiksvoorwerpen van de typische Kempische streekambachten, zoals de landbouwer, bakker, smid, timmerman en schoenmaker. Museum Vergane Glorie Locatie: Turnhoutseweg 10a, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 98 32

Locatie: Singel

www.verganeglorie.be

Vredesmonument “de Dodendraad”

Bels Lijntje De voormalige spoorwegverbinding tussen Turnhout en Tilburg, in de volksmond “het Bels Lijntje”, loopt dwars door Baarle. Nu is deze verbinding een druk bereden fietspad, dat dwars door landerijen, bossen en natuurgebieden gaat. Langs het Bels Lijntje vindt u de typische seinwachtershuisjes.

Locatie: Stationsstraat, Schaluinen, Boshoven en Weelde-Statie

Enclavegrenzen en plaquettes

De harende boer

Bij Restaurant Den Engel en tegenover de grenspaal zijn in de bestrating de wapens van de beide gemeenten aangebracht. Vanaf dat punt is ook de enclavegrenslijn aangegeven met oude kinderkopjes. Het betreft hier de eerste keer dat in Baarle de grenslijn zichtbaar is gemaakt. De bronze plaquette is in 1996 geplaatst ter gelegenheid van de laatste officiële vaststellingen van de enclavegrenzen en zijn sindsdien ook officiële “rijksgrenzen”.

Op de hoek van de Dorpsstraat en de Molenstraat in Ulicoten staat een beeld van een “harende” boer. “Haren” is een oude manier om de zeis en de zicht, twee landbouwgereedschappen, scherp te maken. Het beeld is van Jan Boeren, priester, missionaris, beeldhouwer en geboren in Ulicoten. Het beeld is een ode aan zijn voorouders en alle vroegere inwoners van Ulicoten, hardwerkende boerenmensen.

54

53

In Zondereigen, vlakbij de Belgische-Nederlandse grens, werd in 2008 het vredesmonument “De Dodendraad” opgericht. Het is een getrouwe reconstructie op de oorspronkelijke plaats van een stukje elektrische draadversperring van 2000 volt uit de Eerste Wereldoorlog die de Duitsers plaatsten om het bezette België te scheiden van het neutrale Nederland. In een gegidste vredeswandeling wordt dit vergeten oorlogsverhaal verteld: hoe men trachtte toch de grens over te steken, wat de gevolgen waren voor de Belgische enclaves in het centrum, hoe er vele slachtoffers vielen aan “De Dodendraad”. Een boeiend verhaal dat u kunt reserveren bij de VVV Baarle-Nassau-Hertog en waar u ook een infofolder vindt. Voor scholen is er een educatief pakket uitgewerkt, bestaande uit een powerpoint-presentatie en een interactief bezoek aan de “De Dodendraad”.

57

Locatie: Zondereigen

Locatie: Singel

55

Locatie: Hoek Dorpsstraat / Molenstraat, Ulicoten

Huis met twee huisnummers In Baarle geldt voor de inwoners de voordeurregel, de bewoners staan ingeschreven in de gemeente waar de voordeur van het huis staat. Het huisnummer, waarop de nationale drie-kleur is aangebracht, maakt meteen duidelijk bij welke gemeente het hoort. Op Loveren staat een huis met twee huisnummers, de grens loopt hier dwars door de voordeur. Het huis heeft het Belgische nummer 2 en het Nederlandse nummer 19.

Locatie: Loveren

56

KUNST IN BIJENWAS In het centrum van Baarle, op een steenworp afstand van de Belgische kerk, bevindt zich een bijzonder museum. Wie het bezoekt zal verrast zijn door de uitzonderlijke collectie kaarsen van klein tot groter tot soms meer dan twee meter hoog. De kaarsen zijn niet zomaar kaarsen, maar stuk voor stuk prachtige kunstwerken, door Frits Spies (1931 – 1997) vervaardigd uit pure bijenwas. De voorstellingen, die meestal van religieuze aard zijn, zijn zonder uitzondering met ongelooflijk vaardige hand en veel geduld in de kleinste details vervaardigd en op natuurlijke wijze gekleurd. Een absoluut unieke kunstvorm van een unieke kunstenaar. Baarle’s Museum

Dinsdag t/m donderdag : 11.00 - 16.00 u

Locatie: Kerkplein 2, Baarle-Hertog

Zaterdag en zondag:12.00 - 16.00 u

T: +32 (0)14-69 96 62

1ste Pinksterdag gesloten, 1oktober t/m 1ste Paasdag gesloten

www.baarlesmuseum.be

Voor groepen, na afspraak, het hele jaar geopend.

59

58

31

Mode

Mode GEZELLIG WINKELEN

ALLES IS FAMILIE

Heb je op het gebied van mode behoefte aan aandacht en persoonlijk, betrokken advies? Dan is Van der Sluis Mode een bezoekje waard. De medewerkers nemen er nog écht de tijd voor hun klanten. Een luisterend oor, goede vakkennis en een heerlijk kopje koffie maken winkelen weer gezellig.

Een mooie jas of een leuke tas. En wat je verder maar met leer kunt bedenken. Nassau Ledermode heeft het allemaal. Als je het familiebedrijf in het centrum van Baarle binnenstapt, komt de geur van leder je tegemoet. Veel keus en vriendelijk personeel zijn twee woorden die onmiddellijk in je opkomen.

32

no 60

Van der Sluis Mode Nieuwstraat 9, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 94 24 www.vandersluismode.nl

Nassau Ledermode Nieuwstraat 29, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 89 20 www.nassauledermode.nl

no 61

HOT EN HIP Echte trendy mode komt meestal uit Italië. Dus wie hip wil zijn, hult zich in Italiaanse merkkleding. Zo denken ze er ook over bij Chintz. Een uitgebreid assortiment aan Italiaanse merken zorgen voor een trendy uitstraling. Maar ook andere merken zijn er goed vertegenwoordigd. Liu Jo, Twin Set, Save the Queen en Denny Rose maken deel uit van een collectie die met zorg is uitgezocht en prikkelt en verrast. Combineer dat met persoonlijk advies en een fijne modewinkel is daar. De juiste keuze van kleuren en styling zorgt dat je tevreden weer naar buiten loopt en het is bijna een wonder als dat met lege handen is. Van winterjas tot zomerjurk, van hippe sjaal tot trendy ceintuur, bij Chintz vind je altijd iets naar jouw wens.

De modebewuste man of vrouw kan in Baarle naar hartelust shoppen. Het dorp is rijk aan leuke boetiekjes en trendy

Chintz

kleding- en schoenenwinkels met een uitgebreide collectie

Molenstraat 39, Baarle-Hertog T. +32 (0)14-69 02 44

volgens de laatste trends. Ook voor de kinderen is er een groot aanbod aan modewinkels. En omdat het centrum van Baarle een compacte wegenstructuur kent, liggen alle

no 65

winkels op loopafstand van elkaar.

Leuk en hip Wil je een beetje trendy sportief voor de dag komen? Dan is een bezoekje aan Madinia in de Kerkstraat zeker de moeite waard. De aanlokkelijke etalage belooft veel goeds en dat wordt eenmaal binnen alleen maar bevestigd. Hippe dameskleding en leuke hebbedingetjes voor erbij. Geslaagd stap je dan weer naar buiten. Madinia Kerkstraat 8, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 97 89

JONG GELEERD Shop until you drop. Nu even niet voor mama, maar voor de kids! Jong geleerd is oud gedaan en de wekelijks nieuwe collectie van 4 Kids Only maakt dat je er altijd wat nieuws vindt voor zowel jongens als meisjes. Trendy mode voor een jeugdige prijs.

n 63 o

4 Kids Only Molenstraat 39, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 07 97 www.4kidsonly.be

no 62

EXCLUSIEF

Baarle heeft alles wat je verlangt

Een boutique, waar je een kopje koffie krijgt bij binnenkomst. Een klantvriendelijke winkel waar de medewerkers hun klanten kennen en weten wat bij hen past. Een modezaak waar je trendy, chic-sportieve merken voor de modebewuste vrouw vindt. Jolie Madame heeft het allemaal. Bovendien zijn van elk artikel maar enkele stuks aanwezig. En dat maakt deze boutique extra exclusief.

Jolie Madame Klokkenstraat 14, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-69 99 61 www.joliemadame.be

no 64

33

Baarle &

Natuurbeleving

LANDSCHAP Als je met de auto, fiets, of gewoon te voet in het buitengebied van Baarle bent, valt er heel wat te

34

35

genieten. Er is natuurlijk het stroomgebied van het Merkske, de Castelreese heide en we hebben onze Laarzenpaden, maar er is meer!

Natuurbeleving Ook de beekdalen van de Mark en Noordermark zijn de moeite

De laatste jaren is er veel gedaan aan herinrichting van land-

waard. Gewoon op een mooie zonnige dag door de landerijen

bouwgronden, zo ook rond Baarle. Veel stukken zijn terug-ge-

dwalen, met aan de horizon een boer die op zijn trekker zijn

bracht in hun oorspronkelijke staat. Samen met de bossen,

land bewerkt. Zwaluwen vliegen hoog in de lucht, dat betekent

vennen, poelen en beemden die al sinds mensenheugenis

morgen weer een mooie dag. Heerlijk!

onveranderd zijn, is dit een enorm groot gebied geworden.

De laatste jaren is er veel gedaan aan herinrichting van landbouwgronden, zo ook rond Baarle

En ja, aan de andere kant van de grens, in België, hebben ze er net zo over gedacht. We kunnen dus grensoverschrijdend genieten. Fietsend of wandelend kun je niet altijd zien in welk land je bent, maar soms verraadt de bouwstijl van een boerderij de nationaliteit.

Tip! Lekker vroeg uit de veren en de natuur in. Wandelend in de bossen zie je één of meerdere reeën, een haas zigzaggend over een akker rennen en je spot ook nog een vos. Het kan zo maar gebeuren!

Mode

Mode AL 50 JAAR EEN BEGRIP Bij Mode de Kok zal de modebewuste vrouw zeker haar keuze kunnen maken. Deze modezaak heeft een ruim assortiment met sportieve outfits van merken als Betty Barclay, Taifun en Tuzzi. Voor een feest of een speciale gelegenheid vindt u hier de juiste kleding in de uitgebreide collecties van o.a. Frank Lyman en Joseph Ribkoff. Ook de modern klassieke vrouw vindt hier haar keuze bij merken als Basler, Lucia en Rabe. Daarnaast heeft Mode de Kok een zeer uitgebreide collectie pantalons. Een greep uit de collectie is o.a. Gardeur, Not Your Daughter’s Jeans en Cambio.

36

GEZELLIG EN INTIEM

WIE DE SCHOEN PAST

Luxueuze, modieuze en stijlvolle lingerie. Wanneer je binnenloopt bij Janell Lingerie aan de Stationsstraat word je warm verwelkomd door een team van vakkundige en enthousiaste lingeriestylistes. In de vernieuwde winkel heerst een gezellige en intieme sfeer. Dit is het adres voor lingerie van cup A t/m H, ondermode voor dames en heren, badkleding, nachtmode en de nieuwe retrojurkjes van King Louie.

Al vanaf 1934 is Gulickx een vertrouwd adres voor dames-, heren-, en kinderschoenen. Dat het hier niet om zomaar een schoenenzaak gaat, blijkt uit de enorme collectie A-merken die er verkocht worden. Daarbij zijn er altijd honderden modellen schoenen op voorraad. Gegarandeerd eentje die er past.

no 70

Gulickx Nieuwstraat 1, Baarle-Nassau no 71

T: +31 (0)13-820 01 23 www.janell.nl

Kortom u vindt altijd de laatste mode van hoge kwaliteit in de maten 38 t/m 48 bij Mode de Kok! U krijgt een deskundig persoonlijk advies, zodat u verzekerd bent van een gezellig en geslaagd bezoek.

Mode de Kok Kerkplein 6, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 94 83

Janèll lingerie Stationsstraat 7, Baarle-Nassau

no 66

www.modedekok.nl

AAN DE KETTING

MOOI ONDERGOED

Je zou er bíjna aan voorbij lopen, maar eenmaal in de winkel kijk je je ogen uit. Een groot assortiment van verschillende kettingen, armbanden, oorbellen, tassen, horloges, riemen en allerlei andere sieraden (o.a. van My iMenso, Zinzi, Zeuz en ArTiZr) ligt overzichtelijk uitgestald. Kiezen wordt steeds moeilijker... gelukkig is daarvoor ook een webshop.

Of je nou iets moois zoekt voor dat speciale feestje of gewoon omdat je vindt dat je het verdient, in de sfeervolle winkel van Susan word je onder het genot van een heerlijk kopje koffie vriendelijk geholpen bij het uitzoeken van lingerie. In de huiselijke omgeving voel je je al gauw op je gemak en met het brede assortiment aan vele grote merken is het maar goed dat de medewerkers je graag adviseren in het maken van een keuze.

La Luna

Suzie’s Lingerie Molenstraat 27, Baarle-Hertog

Molenstraat 25, Baarle-Hertog

no 72

www.lalunabaarle.be

STIJLVOL

REKKEN VOL VERRASSINGEN

La Floche no 67

Singel 8a, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 20 84

UNIEK Bij Marlies vind je schoenen, tassen en accessoires. De tassen en andere accessoires koopt zij eens in de acht weken zelf in Parijs, van elk exemplaar één of hooguit twee stuks. Hierdoor wisselt de collectie vaak en word je telkens wanneer je de winkel ingaat weer opnieuw verrast. Bovendien kan je er zeker van zijn dat je met een uniek exemplaar naar huis gaat. Marlies Shoes & More T: +31 (0)13-507 07 06

Dankers Linda Mode Singel 14a, Baarle-Nassau T. +32 (0)492-52 29 23 no 69 www.lindamode.nl

HOREN, ZIEN EN… Horen, zien en… dat het vooral zo goed mogelijk blijft werken. Helaas gaat dat niet altijd vanzelf. Dan heb je al gauw een specialist nodig. Handig om te weten dat Baarle haar eigen expert op het gebied van auditiek en optiek heeft: Optiek Czyzewski. Als gediplomeerd optometrist met meerdere audiciens in dienst beschikt de winkel aan de Chaamseweg over de juiste kennis om je oren en ogen zo gezond mogelijk te houden. En voor complexere problemen houdt eens in de twee weken een oogarts van het St. Elisabeth Ziekenhuis er spreekuur. Daarnaast blijft Optiek Czyzewski natuurlijk ook het aangewezen adres voor die leuke, hippe, trendy (zonne-)bril waarnaar je al zo lang op zoek bent. Optiek Czyzewski Chaamseweg 14, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 87 92 www.czyzewski.nl no 74

Alphenseweg 4c, Baarle-Nassau www.marliesshoes.nl

De grootste ledergigant van de Benelux bevindt zich in het centrum van Baarle-Nassau. Dankers Linda Mode heeft een uitgebreide collectie kleding en accessoires die allen iets unieks uitstralen. Je vindt er rekken vol verrassingen en onverwachte koopjes. En ook voor een maatje meer ben je hier aan het juiste adres.

no 68

T: +31 (0)13-507 93 76 www.gulickxschoenen.nl

T: +31 (0)6-307 144 92

Voor de vrouw die stijlvol gekleed wil gaan, vind je bij La Floche aan de Singel vele exclusieve merken zoals Josephine&Co, Sara Pacini, Summum Woman en 10 Days. Nog maar kort geleden is La Floche verhuisd naar een geheel vernieuwde winkel in het centrum van Baarle waar je een eerlijk, persoonlijk advies krijgt. Loop een keer vrijblijvend binnen.

37

T: +32 (0)14-72 75 58 www.suzieslingerie.be

no 73

Routes

38

Fiets- en wandelroutes In Baarle centrum kunt u de Enclavewandeling lopen, maar er is meer! Je kunt ook prima allerlei uitstapjes maken. Bijbehorende folders, brochures en kaarten vindt je op het VVV kantoor. De Culinaire Grensland Fietsroute

Routes

Les je dorst en prikkel je zinnen met de heerlijke echte Belgische bieren

Deze route maakt gebruik van het fietsknooppuntennetwerk. U start met een aperitief, vervolgens een voorgerecht, weer ergens anders een hoofdgerecht en natuurlijk sluit u af met een nagerecht. De prijs is € 35,-, de route is totaal ca. 40 km. Als u niet zo’n goede fietser bent, kunt u natuurlijk ook met de auto op pad. Voor informatie kunt u terecht bij de VVV kantoren Baarle-HertogNassau, Hoogstraten, Merksplas en Rijkevorsel. De folder ligt voor u klaar, smakelijk eten!

De Bierproefroute Deze route voert u door onze grensstreek en is totaal 57 km lang, inkorten is mogelijk. Les je dorst en prikkel je zinnen met de heerlijke echte Belgische bieren, in de voor onze streek typische gezellige cafés. Voor

€ 11,- krijgt u drie bieren met een hapje. Proost! Deze bierproefroute kunt u boeken bij VVV Baarle. Verder vindt u nog talloze fietsen wandelroutes in ons VVV kantoor.

39

Poosplaatsen

Baarle: zie de verschillen

Interland 40

Sport verbroedert, dat gaat over grenzen heen. De voetbalclubs Dosko en Gloria UC van respectievelijk Baarle-Hertog en –Nassau spelen elk hun eigen competitie in de nationale regio van hun club. Maar welke voetbalclub kan daarnaast ook zeggen dat ze interlands spelen?

Poosplaatsenroute Onder het motto “Ode aan de Mark” is door Pien Storm van Leeuwen een prachtig project gerealiseerd. In onze streek zijn, tot aan de bron, op verschillende plaatsen enorme zwerfkeien geplaatst waarin gedichten zijn gebeiteld. Lees het gedicht, kijk

Als Dosko en Gloria UC het tegen elkaar opnemen is Baarle opeens een stuk minder één dan het normaliter is. Twee keer 45 minuten lang is het nationale gevoel belangrijker dan het feit dat je in hetzelfde dorp woont. Om na de wedstrijd weer gezellig samen een pint

naar de omgeving, sluit je ogen en beleef het. Fietsend door de

te drinken op de uitslag. En België en Nederland zijn

groene kamers van Baarle en omgeving, beleef je niet alleen de

wederom verbroederd in één dorp.

natuur, maar je fietst ook door de tijd heen. Een boekje met alle poosplaatsen, verkrijgbaar bij VVV Baarle, helpt je hierbij.

Bushaltes Wie met het openbaar vervoer van Breda naar Turnhout wil, zal om de grens te kunnen passeren ergens moeten overstappen. De Nederlandse bussen rijden hier immers niet in België, net zo min als vice versa. Gelukkig is dat in Baarle geen probleem. In een dorp waar de grens zo grillig doorheen loopt, is er altijd wel een bus van zowel de Nederlandse als de

Belgische busmaatschappij te vinden: respectievelijk een bus van Veolia of De Lijn. Ze zijn ieder te herkennen aan hun eigen soort borden bij de bushaltes, waarvan er meerdere in het dorp zijn. De reis kan beginnen.

41

Beauty

Beauty Helaas kan niet iedereen zich gelukkig prijzen met één van de zeven schoonheden. Toch schuilt er een schoonheid in iedereen. En met een beetje aandacht, een beetje hulp, een nieuwe

42

haarcoupe, een rustgevend gezichtsmasker, een ontspannende massage... straalt die schoonheid er zomaar vanaf.

HAARHOEK-STYLE

ALLES ONDER ÉÉN DAK

Haarhoekers zijn gespecialiseerd in alle aspecten van het werken met haar. Van wassen, knippen en stylen tot het met inzicht kleuren van je nieuwe coupe. Maar dat is niet het enige. Naast alledaagse behandelingen kan je er namelijk ook terecht voor bruidskapsels, make-up, permanent en hun eigen Haarhoek clip-it extentions. En dat in een geheel vernieuwde winkel aan de Nieuwstraat. De Haarhoek-Style staat je altijd goed.

Dioné is al jaren een begrip in Baarle op het gebied van schoonheid en verzorging. Het is een kapsalon, schoonheidssalon en nagelstudio en dat alles onder één dak. Dat is zowel handig als praktisch. Als je bijvoorbeeld tijdens het aanbrengen van permanente make-up opeens bedenkt dat je ook een peeling zou willen gebruiken, is dat zo geregeld. Of na hair-extensions een maskertje. Of huidverjonging d.m.v. mesotherapie. Of nagelverzorging… Noem maar op.

Haarhoek Nieuwstraat 2, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 98 85 www.haar-hoek.nl

Dioné Stationstraat 3, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 86 08 (schoonheidssalon) T: +31 (0)13-507 88 02 (kapsalon) no 76 www.dione-haarverzorging.com www.dione-huidverzorging.com

no 75

HAAR EN MEER Personal Hair & Body Sculpture is meer dan alleen een kapsalon. Zo zijn ze er altijd als eerste bij met de nieuwste trends en producten, worden er beauty make-over dagen, fashionevents en make up workshops georganiseerd en zijn er vaak maandacties en aanbiedingen. Op de begane grond bevindt zich een hairsalon, op de eerste verdieping een fitness-studio. Naast knippen, kleuren en stylen is Personal Hair & Body gespecialiseerd in allerlei haartoevoegingen van Balmain Hair en is de salon Fuente-salon. Personal Hair and Body Sculpture Kerkstraat 2, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 25 99 no 80 www.personalhb.nl

43

FIT EN ONTSPANNEN Aan de rand van Baarle ligt het multifunctionele ontspanningscentrum Sporthotel Bruurs. Hier vind je het totaalpakket voor lichaam en geest. Je kunt er tennissen op indoorvelden, squashen, zwemmen of een fitnessprogramma volgen. Met gediplomeerde instructeurs heb je een perfecte houvast en train je naar een tastbaar doel. Ook de deelname aan groepslessen als; aqua-, aerobic- of spinninglessen is er mogelijk. En na het sporten kun je genieten en ontspannen in het saunacomplex. Sporthotel Bruurs Sportlaan 22, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 53 32 www.sporthotelbruurs.nl

Zin in luxe? Even relaxen Hardy’s 2.0 staat voor puur genieten. Maak in deze luxe nieuwe kapsalon gebruik van een professionele knipbeurt die écht bij je past. De massagestoel bij de wasbak is vanzelfsprekend en een gezichtsverzorging maakt de verwennerij compleet. Hardy’s 2.0 Kapelstraat 1, Baarle-Hertog T: +32 (0)14-71 74 77 www.hardys.nl

no 78

LICHAAMSKUNST

MÉÉR DAN EEN KAPPER

Iets unieks op je lichaam? Dan is een tattoo wellicht iets voor jou. Bij The Wretched Tattoo kun je met Ralph of Purdy een uniek ontwerp bespreken en deze laten plaatsen. Met hun jarenlange ervaring en strikte GGD-richtlijnen weet je zeker dat dit veilig gebeurt. En vervolgens levenslang genieten van de “kunst” op je huid.

Goed advies en kwalitatief hoogwaardige hairstyling in een ontspannen omgeving. Bij Hairpoint komen, is méér dan “even naar de kapper gaan”. De kapsters/ kappers en kleurspecialisten van deze vriendelijke en professionele zaak ontfermen zich met zorg over je haar, terwijl je geniet van een kopje koffie, een tijdschrift en een goed gesprek.

The Wretched Tattoo Nieuwstraat 27a, Baarle Nassau T: +31 (0)13-507 88 42 www.thewretchedtattoo.nl

Hairpoint Stationsstraat 37, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 84 61 www.hairpointhaarstudio.nl

no 77

no 79

In Baarle vind je alles voor je gezondheid en uiterlijk

no 81

Verblijf

44

Going on VAKMENSEN

LUXE OP WIELEN GEZOCHT

DENKEN IN OPLOSSINGEN

CONDITIE

Als je vakgarage de Jong in één woord zou moeten samenvatten, zou dat “vakkennis” zijn. Behalve de grote namen: Volkswagen, Audi, Seat en Skoda, kunnen de breed geschoolde monteurs er zo’n beetje elke auto repareren. De werkplaats is voorzien van de juiste apparatuur voor elk merk. En mocht je toe zijn aan een andere auto, dan is er altijd een groot assortiment aan occasions om uit te kiezen.

Stop maar met zoeken, want bij Joosen Auto’s vind je geheid een jonge exclusieve occasion, zeer nette gezinsauto of goedkope inruiler met nieuwe APK. Tussen de gemiddeld 80 auto’s op eigen terrein zit er zeker wat voor je tussen. Joosen Auto’s zorgt ook voor het totale onderhoud van alle merken, schadeherstel aan je auto of het huren van auto’s en busjes (rent4All.nu).

Mardenkro is de uitvinder, producent én leverancier van de wereldwijd toegepaste schermmiddelenlijn ReduSystems: functionele, slijtvaste en eenvoudig te verwijderen coatings voor de tuinbouw ter optimalisering van het klimaat in de kas. Hiernaast voert Mardenkro verschillende andere producten zoals onderhoud- en reinigingsmiddelen voor verschillende sectoren.

De prachtige omgeving van Baarle biedt vele mogelijkheden om mooie fietstochten te maken. Daarvoor is het niet alleen fijn zelf in goede conditie te zijn, dit geldt ook voor je materiaal. Bij Guy Ruts werken specialisten die je fiets tiptop in orde kunnen maken. Van racefiets tot elektrische fiets en alles wat daartussen zit. Uiteraard óók voor nieuwe exemplaren.

Vakgarage de Jong

Joosen Auto’s

Mardenkro

Fietsen Guy Ruts

Industieweg 2, Baarle-Nassau

Dorpsstraat 3, Ulicoten

Geerstraat 8, Baarle-Nassau

TREK ER OP UIT…

BRABANTSE GASTVRIJHEID

…en strijk neer in een hangmat op een heerlijke schaduwplek van campingen bungalowpark de Heimolen. Met de tent, caravan of camper is het gewoonweg genieten in dit grenzeloos gebied. Het park is bovendien uitermate geschikt voor een fiets-, wandelen paardrijvakantie. Geen tent of camper voorhanden? Huur dan één van de handige trekkershutten. De voorpret kan alvast beginnen.

Zowel voor zakelijk als privé verblijf biedt hotel Den Engel een aangename, ontspannen ambiance. De kamers zijn ruim en stijlvol ingericht en van alle gemakken voorzien, waardoor je als gast uitgerust de dag begint om volop te kunnen genieten van de Brabantse gastvrijheid, die begint bij de medewerkers van dit hotel.

Camping en Bungalowpark de Heimolen

Den Engel

Heimolen 6, Baarle-Nassau


T: +31 (0)13-507 93 98

T: +31 (0)13-507 93 30

www.vakgaragedejong.nl

no 82

no 29

T: +31 (0)13-507 94 25

no 86

T: +31 (0)13-519 90 49

no 87

www.joosenautos.nl

T: +31 (0)13-507 70 69 www.mardenkro.com

Molenstraat 10, Baarle-Hertog no 88

no 89

T: +32 (0)14-69 07 60 www.fietsenguyruts.be

www.engel-schaluinen.nl

www.deheimolen.nl

GENIETEN Verscholen in de bossen van Ulicoten, ergens halverwege tussen BaarleNassau en Chaam ligt een oase van… recreatiegenot. Op familiecamping Ponderosa kun je namelijk kamperen in alle soorten en maten: van luxe vakantiechalet tot éénstokstent op het trekkersveld. Dit alles in een prachtige omgeving en met alle mogelijke voorzieningen om er een geweldig verblijf van te maken.

Als je in Baarle komt... wil je er blijven! Ja toch? Daarvoor zijn legio manieren. Je kan natuurlijk meteen een huis kopen in dit prachtige dorp. Maar voor wie dat net een brug te ver is, zijn er gelukkig hotels, vakantiehuisjes en campings. Van luxe kingsize bed tot basic kamperen.

Ponderosa Maaikant 23-26, Ulicoten

Voor elk wat wils en voor ieder budget.

T: +31 (0)13-519 93 91 www.ponderosa.nl no 38 www.uwtweedethuis.nl

KLEINSCHALIG GROOTS

Voor een onvergetelijke tijd!

De ideale plek voor een camping: tussen bossen, landerijen én dicht bij het dorpscentrum. Hier tref je luxe en verwarmd sanitair en gratis WiFi. De Wielewaal is zodoende een goede uitvalbasis om te gaan wandelen of fietsen in de prachtige omgeving. Daarnaast heeft de camping extra grote plaatsen die afgescheiden zijn door haagjes. Zo kun je knus en privé genieten van een heerlijke vakantie.

Voor elk seizoen, rust en ruimte, de natuur, recreatie… en voor de vakantie! Parc De Kievit is het hele jaar door een geweldige bestemming! Het Parc is een rustieke en gemoedelijke plek midden in de Brabantse Bossen waar elk seizoen zijn eigen charme heeft. In de directe omgeving zijn diverse mooie fietsen wandelroutes uitgezet waar je heerlijk de tijd mag vergeten. En als je liever op het Parc blijft, dan kunnen het buitenzwembad, de tennisbanen, de speeltuin, de midgetgolfbaan en de brasserie zeker bijdragen aan een relaxte dag!

Minicamping De Wielewaal Reth 14, Baarle-Nassau no 83

T: +31 (0)13-507 93 69

Parc De Kievit Kievit 12, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 98 19 www.parcdekievit.nl

www.vekabo.nl/wielewaal

VOGELCONCERT Hou je van rust, ruimte en natuur en wil je even weg uit de dagelijkse sleur van drukte en lawaai, dan is dit park aan de rand van Baarle een prima plek. De caravan- en chaletplaatsen zijn ruim opgezet en de bosrijke omgeving staat garant voor heerlijke ontspanning onder het genot van prachtige vogelconcerten. En zoek je het toch wat bruisender, dan is het centrum van Baarle met vele leuke winkels en een aantal uitstekende restaurants lekker dichtbij. Kampeer- en chaletpark De Paddock Bredaseweg 16, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 90 72 www.depaddock.nl

no 84

Brasserie Parc De Kievit Kievit 12, Baarle-Nassau no 85 T: +31 (0)13-762 01 16 www.brasserieparcdekievit.nl

Lorum ipsumtrends en nog Inzichten, eniets innovatie in Baarle FIETSEN, FIETSEN EN NOG EENS FIETSEN Bij Jansen Oomen Tweewielers hebben ze echt álles op het gebied van fietsen en accessoires. Om een paar merken te noemen: Gazelle, Trek, Giant, Ridley, Merida, Binchi, Look en De Rosa… En vergeet vooral het uitgebreide assortiment van de elektrische fietsen niet! Daarnaast repareren ze snel en vakkundig ieder merk. Jansen Oomen Tweewielers is al jaren een echt begrip in Baarle. Jansen Oomen Tweewielers

www.jansen-oomen-tweewielers.nl

Van onderhoud tot aircoservice, van bandenopslag tot bemiddeling bij aankoop van een auto. Met een brede waaier aan diensten is Autobedrijf Laurijssen méér dan een garage. Ook voor een nieuwe auto of occasion in alle merken. Bovendien is het een keuringsstation en beschikt over een moderne keuringsstraat voor zowel Nederlandse als Belgische voertuigen. Autobedrijf Laurijssen

Gen. Maczeklaan 13, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 92 28

ALLES ONDER ÉÉN DAK

Smederijstraat 15, Baarle-Nassau no 90

T: +31 (0)13-507 28 99 www.autobedrijflaurijssen.nl

no 91

PERSOONLIJK EN PROFESSIONEEL Naast een moderne zaak met de nieuwste gereedschappen, werkplaatsequipement en testapparatuur is Autobedrijf Graumans vooral een warm familiebedrijf. Een plaats waar de klanten nog bij naam gekend zijn en waar veel waarde wordt gehecht aan persoonlijke aandacht en bediening. Maar ook voor de juiste expertise ben je bij Autobedrijf Graumans aan het juiste adres. Met als nevenvestiging Profile Tyrecenter, dat zich volledig richt op het vernieuwen en repareren van autobanden. Autobedrijf Graumans Smederijstraat 7, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 97 70 | www.graumansauto.nl T: +31 (0)13-507 94 50 | www.profiletyrecenter.nl

no 92

45

Baarle: hoor de verschillen

46

Van hetzelfde laken een broek of een pak? Vlaanderen en Nederland... één taalgebied, twee volken, verschillende culturen. Hier in Baarle wonen ze naast elkaar, zijn ze met elkaar getrouwd of samenwonend, kennen ze mekaar door en door en gebruiken ze ook elkaars taal en gebruiken. Voor nieuwkomers hebben ze zelfs een speciaal vers gemaakt van veertien strofen, om veel voorkomende taalverschillen te verklaren. Een kleine greep:

‘Neem nou een jas, dat is een frakske, en een pet, dat is een klakske. Een balpen is een stilo, en een fiets dat is een velo.’

Uitstalraam

De ondernemers in Baarle kunnen zowel ‘solden’ als ‘uitverkoop’ op het ‘uitstalraam’ ofwel de ‘etalage’ hangen. In de winkels vragen ze standaard aan iedereen ‘Belse of Hollandse pin?’, ongeacht of u met harde of zachte G spreekt. U kunt vragen naar ‘pralines’ of ‘bonbons’, iedereen hier weet wat u bedoelt. Tankt u ‘mazout’ of ‘diesel’? Rijdt u in een ‘occasion’, een ‘okkazie’, in een ‘nieuwe auto’ of ‘ne nuwen otto’? En leest u de ‘gazet’ of liever de ‘krant’? Draagt u een ‘stropdas’ of een ‘plastron’ of liever een ‘nondejuuke’? Een ‘jurk’ of een ‘kleedje’, een ‘potske’ of een ‘muts’?

Eten

Houdt u van ‘appelsienen’, van ‘pompelmoes’, ‘eetappels’ of ‘handappels’? De eetculturen van Vlamingen en Nederlanders liggen niet zo ver uit elkaar, maar het woordgebruik soms wel. Er is zelfs sprake van geweest dat het kookboek van de Vlaamse tv-kok Jeroen Meus zou worden uitgegeven in een speciale Nederlandse versie, maar daar stak de uitgever toch een stokje voor. De Nederlander kent bijvoorbeeld niet de ‘pladijs’. Die lekkere platte vis noemt hij ‘schol’. En ‘pens’ is in Nederland hondenvoer. Niet dat ze de lekkere witte en zwarte worsten uit Vlaanderen aan de honden voeren; in Nederland wordt een deel van de koeienmaag daarmee aangeduid. En dan is het ook nog opletten met de frikandel. Eén letter maakt een wereld van verschil. Een Vlaamse ‘frikadel’ is een platte gehaktbal die vaak met ‘krieken’ ofwel ‘kersen’ wordt geserveerd. De Nederlandse frikandel uit de frituur heet in Vlaanderen ‘curryworst’. En een ‘gehaktbal’ uit de friteskraam heet dan een ‘boulet’. Zegt u maar waarin u ‘goesting’ hebt... In ‘friet’ of in ‘patat’? Let wel op in welk land u bent, want in Vlaanderen krijgt u een ‘aardappel’ als u ‘patat’ zegt! De Belgische mayonaise is iets zuriger van smaak en Vlamingen komen soms speciaal naar Nederlandse supermarkten voor de zoetere Hollandse variant.

Ambetant

Een ‘cafeetje’ wordt in Vlaanderen aangeduid met ‘stamineeke’ en daar hangt men niet aan de ‘bar’ maar aan ‘den toog’. U bestelt er geen ‘biertje’ maar een ‘pintje’ en als u liever een speciaal bier drinkt, dan is de keuze heel groot. Bijvoorbeeld een ‘bolleke’ of een ‘pellel’ of een ‘kriekske’. Maar pas op... als u zich ‘ambetant’ gedraagt, dan hebt u zo ‘ambras’. De Baarlese cafés zijn gezellig en warm, net als de mensen hier. ‘Freete ambiance’ zeggen ze ook wel. En of u er een mop kunt vertellen over domme Belgen of zuinige Hollanders? Daar moet u zelf maar achter komen...

Uitdrukkingen

Grappig hé, die taalverschillen. In uitdrukkingen zie je ze nog veel meer. Zoals hierboven vermeldt: ‘van hetzelfde laken een pak’ in Nederland en ‘van hetzelfde laken een broek’ in België. Of nog een mooie: ‘er was geen hond’ in Nederland versus ‘er was geen kat’ in België.

Nog mee r le uk e Vl aamse en Neder la nd se ta al- en cu lt uu rverschi lle n on tdek ke n? Le es de bl og va n Je an ny Wou te rs op w w w.th ui si nc ommun ic at ie .n l Je an ny Wou te rs

één taalgebied, twee volken, verschillende culturen.

47

Baarle & GEZELLIGHEID Baarle is een levendig dorp, dit uit zich onder meer in verschillende grote en kleinere evenementen.

48

Wij hebben de belangrijkste er voor u uitgelicht.

Evenementen Midzomernachtfair

Fietstocht De Schakel

Een oergezellige nachtmarkt, waarbij het gehele centrum vol

Ook in augustus, de 25e, gaat de fietstocht De Schakel weer van

met marktkramen staat en waar op verschillende locaties bands

start. Een familietoertocht waarbij, op verschillende plaatsen,

spelen. In de avonduren wordt het een grote gezellige massa.

allerlei soorten activiteiten plaatsvinden. De totale lengte is

Lokale ondernemers bieden hun specialiteiten aan en vanzelf-

± 120 km, maar het sterke van dit fietsevenement is dat er

sprekend is er dan natuurlijk voldoende drank en eten voorhan-

allerlei korte routes, lussen genaamd, te maken zijn. Ook kan in

den. Zorg dat je erbij bent op 29 juni.

verschillende plaatsen gestart worden, je kiest als het ware je eigen afstand en beleving. Een hele dag fietsplezier start in Baarle

De Kaarskensprocessie Een

tegenpool

van

voor-

noemd festijn is de Kaarskensprocessie. Ook in de avond, wanneer alle straatlantaarns gedoofd zijn en het pikdonker is in alle straten, trekt al 62 jaar een lange processie door Baarle. Een processie uit de jaren “stillekes”. Maar vergis je niet, op deze avond zijn de terrassen vol en heerst er een aparte, gezellige sfeer. Kom het “proeven” op 18 augustus.

bij het Cultureel centrum.

Baarle is een bruisend dorp waar altijd wat gebeurt 49

Going on Koninklijke Drukkerij Em. De Jong, ook lokaal sterk! Koninklijke Drukkerij Em. de Jong vierde als familiebedrijf in 2006 een

bijzonder jubileum. Honderd jaar eerder begon Tjeerd de Jong met het vervaardigen van familie- en handelsdrukwerk in combinatie met het uitgeven van een plaatselijke krant, Ons Weekblad. Inmiddels geeft Uitgeverij Em. de Jong een tiental huis-aan-huisbladen uit in MiddenBrabant. De dorpsdrukkerij groeide uit tot een van de toonaangevende grafische bedrijven in Europa, waar de nadruk ligt op de productie van folders. Drukkerij De Jong is samen met haar dochterbedrijven marktleider in de Benelux en neemt eind 2013 de grootste en meest geavanceerde offsetrotatiepers ter wereld in gebruik.

50

En de grootste werkgever van Baarle-Nassau beschikt daarnaast over een moderne vellen- en digitale drukkerij voor de kleinere oplagen voor de lokale markt en familiedrukwerk. Hierbij kunt u denken aan flyers en brochures en aan gepersonaliseerde mailings of drukwerk met een unieke nummering. Maar ook het familiedrukwerk krijgt de aandacht die het verdient, tenslotte zijn een geboorte en een huwelijk bijzondere gebeurtenissen. U bent van harte welkom op onze drukkerij voor meer informatie van maandag tot en met vrijdag tussen 8.30 en 17.30 uur. Of neem eens een kijkje op onze website: www.emdejong.nl. Via onze site kunt u ook online advertenties opgeven en drukwerk bestellen. Koninklijke Drukkerij Em. de Jong Visweg 8, 5111 HJ Baarle-Nassau T: +31 (0)88-665 55 55 no 93 T: +32 (0)14-69 03 24 www.emdejong.nl

DE MOOISTE FOTO Een studio aan de Smederijstraat met professionele apparatuur, maar bovenal een professioneel en creatief fotografe. Eline Blok’s passie voor fotografie komt tot uiting in iedere foto die ze maakt. Van kinderportretten tot bedrijfspresentaties, van bruidsreportage tot communiefeest, met veel plezier maakt zij telkens weer die ene ‘mooiste’ foto.

Eline Blok Fotografie Smederijstraat 27, Baarle-Nassau no 95

T: +31 (0)13-507 72 99 www.elineblok.nl

OUT OF THE BOX Een frisse kijk op communicatie, een wijde blik en een inspirerende visie. Dat zijn de ingrediënten die nodig zijn om het verhaal van een bedrijf in visuele concepten te kunnen vertellen. Bij BLOCC worden de meest uiteenlopende creatieve oplossingen bedacht. Van concept tot ontwerp, van belettering tot webdesign en alles wat daartussen valt. Óf daarbuiten. Want ook in ‘out of the box’-denken is BLOCC een ster. BLOCC creatieve communicatie Smederijstraat 17, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 35 60 www.blocc.nl

BIJZONDER FOTOMOMENT Sommige momenten in je leven zou je voor eeuwig vastgelegd willen hebben. Je huwelijk bijvoorbeeld, of je kinderen nu ze nog klein zijn. Maar ook dat bijzondere sportmoment of gewoon die pasfoto’s voor een officieel document. Studio Knapen heeft alle know-how in huis voor geslaagde foto’s of fotoreportages waarin jouw wensen centraal staan. Professioneel, fris, snel en bovenal kwalitatief. Studio Knapen | Fuji-Printshop

no 94

Burgemeester de Grauwstraat 4, Baarle-Nassau T: +31 (0)13-507 73 77 www.studioknapen.nl | www.fuji-printshop.nl

no 96

Evenementen overzicht 2013 - 2014 Gedurende het hele jaar vinden in Baarle en omgeving diverse evenementen en activiteiten voor jong en oud plaats, die veelal gratis te bezoeken zijn. Van toneelvoorstelling tot Rock ‘n Roll optreden, van braderie tot Midzomernachtfair... Baarle bruist! In dit overzicht vindt u een greep uit de vele activiteiten. Voor meer informatie kunt u terecht bij VVV Baarle-Nassau-Hertog.

MEI 2013

zondag 9 juni Kunstmarkt Binckplein, Alphen, 11.00 - 17.00 u, inl. www.kunstmarkt-ac.nl

zaterdag 4 mei Groenmarkt Binckplein, Alphen, 9.00 - 12.00 u inl. www.stichtingpromotiealphen.nl zondag 5 mei Jaarmarkt Loveren Baarle-Nassau Loveren, Baarle-Nassau, 10.00 - 17.00 u, inl. 013-507 31 61 zondag 12 mei Bloemenmarkt Turnhout Grote Markt, 9.00 -18.00 u

zaterdag 15 en zondag 16 juni Samenloop voor Hoop St. Annaplein, Baarle-Nassau, 24 uurs loop om geld in te zamelen voor KWF, kankerbestrijding, inl. baarle.samenloopvoorhoop.nl zaterdag 22 juni Muziekfeesten Ulicoten Parkeerterrein SVU, Bernardusstraat 19, Ulicoten, inl.www.mvulicoten.nl zondag 23 juni Enclave Zomertocht Camping Buitenlust, Huisdreef 1, Alphen, 6-12-24-30-40 km, inl. www.walkingactivities.nl

donderdag 16 t/m zondag 19 mei Theaterspektakel “Meske Vermoord” recreatieterrein ‘t Zand, Fransebaan, Alphen, 22.00 uur inl. www.meskevermoord.nl

Jaarmarkt Ulicoten Bernardusstraat, 10.00 - 17.00 u, inl. www.mvulicoten.nl

Jazzfestival Breda inl. www.bredajazzfestival.nl zaterdag 18 t/m maandag 20 mei Stadsparkfeesten en internationale stoomdagen Turnhout Stadspark Turnhout, 10.00 - 18.00 u, inl. www.stoomgroep.be

zaterdag 29 juni Midzomernachtfair Baarle-Nassau-Hertog Centrum, 18.00 - 24.00 u, autovrij centrum, verlichte marktkramen, winkels geopend, terrassen, muziek, animatie, inl. [email protected]

zondag 26 mei Jaarmarkt Baarle-Nassau Parkeerplaats de Loswal, Baarle-Nassau, 9.00 - 18.00 u

JULI 2013

Heilig Bloedprocessie Hoogstraten Centrum, hoogmis 10.00 u, processie 11.00 u, tevens kermis en torenbeklimming van 13.30 - 16.30 u, inl. toerisme.hoogstraten.be maandag 27 t/m vrijdag 31 mei Avondvierdaagse Baarle-Nassau-Hertog

maandag 1 t/m zaterdag 6 juli Wielerzesdaagse Baarle-Nassau-Hertog Georganiseerd door Stichting Jeugdwerk, inl. 013-507 80 35 zaterdag 6 juli Chaamloop inl. www.chaamloop.nl zondag 7 juli Jaarmarkt Alphen Raadhuisstraat-Stationsstraat, Alphen, 10.00 - 17.00 u

woensdag 29 mei Jaarmarkt en Stratenloop Hoogstraten Centrum, 17.00 - 22.00 u, inl. toerisme.hoogstraten.be

zondag 7 t/m dinsdag 9 juli Kermis Zondereigen

JUNI 2013

zondag 14 juli Zomermarkt Parkeerplaats de Loswal, Baarle-Nassau-Hertog, 10.00 - 17.00 u, inl. 013-507 98 41

zaterdag 1 juni t/m dinsdag 4 juni Kermis Baarle-Nassau-Hertog St. Annaplein, Baarle-Nassau zondag 2 juni Heilig Bloedprocessie Hoogstraten Centrum, hoogmis 10.00 u, processie 11.00 u, tevens kermis en torenbeklimming van 13.30 - 16.30 u, inl. www.toerisme.hoogstraten.be

vrijdag 19 t/m zondag 28 juli Tilburgse Kermis inl. www.kermistilburg.nl

vvvbaarle.com

51

Evenementen overzicht 2013 - 2014 Gedurende het hele jaar vinden in Baarle en omgeving diverse evenementen en activiteiten voor jong en oud plaats, die veelal gratis te bezoeken zijn. Van toneelvoorstelling tot Rock ‘n Roll optreden, van braderie tot Midzomernachtfair... Baarle bruist! In dit overzicht vindt u een greep uit de vele activiteiten. Voor meer informatie kunt u terecht bij VVV Baarle-Nassau-Hertog. Vervolg JULI 2013

SEPTEMBER 2013

zondag 21 juli Jaarmarkt Zondereigen Centrum Zondereigen, vanaf 7.00 u

zondag 1 september Pruimentour Baarle-Nassau-Hertog, georganiseerd door Stichting Jeugdwerk, inl. 013-507 80 35

dinsdag 23 en woensdag 24 juli Nationale kampioenschappen Wielrennen en 8 van Chaam inl. www.8vanchaam.nl

zondag 8 september Dassepop Baarle-Nassau, park Dasseburcht, openlucht muziekfestival voor regionaal talent, 14.00 u

AUGUSTUS 2013 woensdag 7 t/m zondag 11 augustus Zomerfestival Ginneken (gemeente Breda) Met exposities, culturele activiteiten en podiumoptredens, inl. www.bruisendginneken.nl

zaterdag 14 t/m maandag 16 september Hoogstraten in groenten en bloemen Vrijheid, Hoogstraten, openluchttentoonstelling met composities van groenten, fruit en bloemen, inl. www.toerisme.hoogstraten.be

OKTOBER 2013 zaterdag 5 t/m dinsdag 8 oktober Kermis Baarle-Nassau-Hertog St. Annaplein, Baarle-Nassau

vrijdag 9 en zaterdag 10 augustus Antiliaanse Feesten Minderhout, inl. www.antiliaansefeesten.be

zondag 20 oktober Najaarsmarkt Parkeerplaats de Loswal, Baarle-Nassau, 10.00 - 17.00 u

zondag 11 augustus Jaarmarkt Chaam Centrum, 10.00 - 18.00 u zondag 18 augustus Kaarskensprocessie Start Remigiuskerk, Baarle-Nassau-Hertog, lichtprocessie met kaarsjes door de onverlichte straten van het centrum, 20.00 u maandag 19 t/m zaterdag 26 augustus Bernardusoctaaf Ulicoten, inl. 013-519 95 22 of www.parochie-ulicoten.nl

NOVEMBER 2013 zaterdag 9 en zondag 10 november Grote Vogelshow Aula Cultureel Centrum, Past. de Katerstraat 5, Baarle-Nassau-Hertog, inl. +32 (0)14-69 93 34 zondag 24 november Intocht Sinterklaas Baarle-Nassau-Hertog

DECEMBER 2013

zaterdag 24 t/m dinsdag 27 augustus Kermis Ulicoten zaterdag 24 augustus Stratenloop Bels Lijntje St. Janstraat, Baarle-Nassau-Hertog, inl. www.gloria-atletiek.nl zondag 25 augustus Schakel Noord Fietsevenement in de Antwerpse Kempen Baarle-Nassau-Hertog, Kempenhut, Molenbaan, inschrijven tussen 8.00 - 14.00 u, inl. www.schakel.be Jaarmarkt Parkeerplaats de Loswal, Baarle-Nassau, 10.00 - 17.00 u, inl. 013-507 81 74

zondag 1 december Enclavecross Bredaseweg 9, Baarle-Nassau, inl. 013-507 72 92 woensdag 11 december t/m zondag 6 jan 2013 Gemarkeerde kerstwandelingen tussen authentieke kerststallen Start kerststal Remigiuskerk, Baarle-Hertog, inl. 013-507 99 21 Kerstwandelingen Zondereigen-Zwartgoor-Merksplas Gemarkeerde wandelingen van kerststal naar kerststal, 5, 9, en 18 km, start aan elke kerststal zaterdag 14 december Winterfair Baarle-Nassau-Hertog Centrum, 14.00 - 22.00 u, inl. 013-5072133

vvvbaarle.com

BAARLEZINE. Enclaves Smokkelen. Landschap Gezelligheid. vvvbaarle.com MAGAZINE VAN BAARLE-HERTOG-NASSAU

Recommend Documents