avond kunt U zelf indelen

DECEMBER 2013 |

JAARGANG 22 | NUMMER 4 | OPLAGE 1950

Nieuwsbrief EEN UITGAVE VAN HISTORISCHE VERENIGING HAERLEM

In dit nummer o.a. Hildebrand in de Haarlemmerhout kijkt al vanaf 2009 naar een waterbassin dat ‘oogt als een depot voor zwerfvuil’. Maar daar kan verandering in komen. Lees verderop in dit nummer over de terugkeer van de beeldengroep.

Jubileum in Angers 8-Daagse busreis naar Angers, zondag 31 augustus t/m zondag 7 september 2014 De reis is bedoeld voor leden en partnerleden en er is plaats in de bus voor maximaal 50 personen. Dus meld u nu meteen aan! U moet wel goed ter been zijn!

In en bij dit nummer: Torrentius: een boek om naar uit te kijken.

Actueel nieuws vindt u altijd op www.haerlem.nl

Op 3 september 1964 werd in Osnabrück de jumelage getekend tussen Haarlem, Osnabrück en Angers. Wij hebben in april 2011 vijftig jaar zusterstad Haarlem en Osnabrück gevierd en willen nu in Angers aanwezig zijn om als historische vereniging onze interesse te tonen. En tegelijkertijd kunnen we heerlijk genieten van het festival ‘Les Accroche-cœur’ in de straten van Angers. Angers ligt in het westelijke deel van de Loirevallei. Deze mooie oude stad gaat veel aandacht krijgen, maar wij gaan ook op ontdekkingsreis in de prachtige omgeving. Op de heenreis overnachten we in Rouen, een belangrijke havenstad aan de Seine. En aangezien men tijdens de vorige verenigingsreis naar Angers in oktober 2001 zo enthousiast over het kloosterhotel Le Bon Pasteur was, hebben we deze voordelige hostellerie opnieuw geboekt. Hier blijven wij zes nachten, waarna we in één dag terugreizen naar Haarlem. Programma Zondag 31/8 Vertrek met onze bus naar Frankrijk. In de loop van de middag maakt u kennis met Rouen. Tijdens een stadswandeling ziet u o.a. de Kathedraal Notre Dame met de hoogste kerktoren van Frankrijk (151 m ), en de Vieux-Marché, waar in 1431 Jeanne d’Arc op de brandstapel werd terechtgesteld. Diner en overnachting in het hotel St Sever 2** in Rouen.

betrekken wij onze kamers in Le Bon Pasteur / Angers. De rest van de dag/avond kunt U zelf indelen. Dinsdag 02/9 De bodem in deze omgeving is van tufsteen (tuffeau) en werd voor allerlei doeleinden gebruikt. We bezoeken het ‘troglodytendorpje’, Rochemenier, waar men tot in 1950 nog woonde in de oude, deels onder de grond gelegen boerderijen. Ook de onderaardse 13de eeuwse kapel is een bezoekje waard. Daarna staat ons ten oosten van Saumur in een troglodyten restaurant een lokale specialiteitenlunch te wachten. De ‘tuffeau’ gangen hebben een ideale temperatuur voor een

Maandag 01/9 Rond de middag bereiken we Angers. Hier maken we een rondrit met ’t toeristentreintje, om een eerste indruk van deze eens zeer machtige stad te krijgen. Aansluitend

lees verder op pagina 2

1

Colofon: Dit is een uitgave van de Historische Vereniging Haerlem www.haerlem.nl Verenigingszetel: de Hoofdwacht, Grote Markt 17 Postadres: postbus 1105, 2001 BC Haarlem Secretaris: (023) 529 39 00 IBAN NL89 INGB 0000377882 Het blad verschijnt vier keer per jaar. ISSN: 1570-4785. Redactie: Theo van der Vlugt, Frank Boorsma en Joan Patijn Vormgeving: Tekst & Uitleg Haarlem Druk: drukkerij Excelsior Haarlem (sponsor) Verzending: Paswerk

vervolg van pagina 1

champignonkwekerij, zoals u te weten zult komen tijdens een rondleiding. Deze dag vol indrukken en smaken is niet kompleet zonder een wijnproeverij bij Bouvet-Ladubay bij Saumur. De geschiedenis van deze meestal mousserende wijn zal dan geen geheim meer voor U zijn. Woensdag 03/9 Op deze bijzondere Jubileumdag bezichtigen wij het middeleeuwse kasteel van Angers met de beroemde 14e eeuwse wandtapijten van de Apocalypse. Deze dag staat verder in het teken van het ‘Jubileum van de Jumelage’. Vrijwel zeker worden wij uitgenodigd voor een ontvangst in het stadhuis.

mijn en mijnwerkers vroeger functioneerden. Daarna gaan we lunchen in de fraaie 19de eeuwse bibliotheek van de ‘Duc de la Tremoille’, van het kasteel van Serrant bij St Georges-sur-Loire. Waarna wij gesterkt een rondleiding krijgen door dit bijzondere kasteel van de prinselijke familie De Mérode. Het kasteel staat bekend om haar interessante bouwgeschiedenis en rijke collectie meubels en kunstobjecten. Ook het omringend landschapspark is de moeite waard. Deze avond kan iedereen al gaan genieten van het beginnende festival ‘Les AccrocheCoeur’ in de straten van Angers. Zaterdag 06/9 is met rusten en/of feesten door iedereen zelf in te vullen. En zaterdag is ook de grote marktdag. Dé gelegenheid om nog heerlijke specialiteiten in te slaan voor de terugreis en voor thuis. Om van deze reis in dit boeiende land nog even te kunnen nagenieten. We sluiten de laatste avond af met een gezamenlijk vier-gangen diner in ons hotel, waarna we naar wens nog het vuurwerk boven de stad kunnen bewonderen. Zondag 07/9 vertrekt de bus al vroeg naar Haarlem, waar we rond 20.00 uur hopen aan te komen.

Donderdag 04/9 Stadswandeling met gids door de oude binnenstad van Angers en ’s middags een bezoek en proeverij bij de Distillerie Cointreau. Vrijdag 05/9 Vandaag gaan wij weer de hele dag op pad. Ten noorden van Angers brengen wij een bezoek aan de leisteenmijn La Mine Bleue. Een lift brengt ons tot 126 meter onder de grond, waar we, met een mijnentreintje en te voet, een goede indruk krijgen hoe de

De reisleiding is in handen van ons medelid en professionele reisleidster Daphne Duyne. NB in geval van overmacht kunnen er wijzigingen optreden in het reisplan Aanmeldingen voor 31 december. Voor alle bijzonderheden, zie pagina 11, onder Agenda.

De bollen zijn weer best Boekbespreking De bollen zijn weer best. De geschiedenis van het Haarlemse familiebedrijf Koninklijke Bloembollen- en Zaadhandel van Tubergen B.V.

Eind oktober 2013 verscheen in een eigen uitgave van de auteur Kees Hoog een omvangrijk en ruim geïllustreerd boek over de geschiedenis van de firma C.G. van Tubergen, een familiebedrijf in het bloembollenvak met een wereldnaam in haar gloriejaren dat gevestigd was op de kwekerij Zwanenburg aan de Koninginne­weg in Haarlem. Tegelijkertijd is

CONTRIBUTIE 2014  Geachte leden, Ingesloten bij de Nieuwsbrief treft u de acceptgiro (met IBANNUMMER !) voor de contributie van 2014 aan.

het een familiegeschiedenis van vier generaties Van Tubergen en Hoog die te midden van de bloembollen geleefd en gewerkt hebben. Helaas moest de firma in 1977 door de familie worden verkocht. De familie Hoog speelde ook een rol in het verenigingsleven en dan niet alleen op hun eigen vakgebied. Zo kwam de vereniging Haerlem bij de publicatie op 28 oktober 2013 in het bezit van een exemplaar van ‘De bollen zijn weer best’, door de auteur Kees Hoog voorzien van de opdracht: “Ter herinnering aan Thomas Hoog die jarenlang voorzitter was van de Historische Vereniging Haerlem in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw”. Joan Patijn

Het bestuur verzoekt u vriendelijk de contributie met voortvarendheid over te maken. Ten eerste om voort te kunnen gaan met het werk van Vereniging en haar leden, maar ook omdat het verzenden van herinneringen e.d. ontzettend veel tijd, energie en geld kost. De contributie bedraagt

2

sedert 2009 (!) onveranderd EUR 20,- voor enkelleden en EUR 30,- voor partnerleden. Zakenleden betalen EUR 150,  Hartelijk dank voor een vlotte betaling. Namens het bestuur, J.D.Enschede en W.D.Slik

speciale editie - korting en exclusieve extra’s - voor Haerlem-leden

Nieuw boek Wim Cerutti over Torrentius (1588-1644) De historicus/publicist Wim Cerutti komt in mei 2014 met een boek over de vrijwel vergeten Haarlems-Amsterdamse schilder en vrijdenker Torrentius. Een kleurrijk man met een uiterst tumultueus leven en controversiële opvattingen. Huygens vond hem de beste stillevenschilder van zijn tijd. Torrentius heeft aan den lijve ondervonden dat de verdraagzaamheid voor andersdenkenden en de vrijheid voor kunstenaars, waarop Holland zo prat ging, zijn grenzen kende. Voor leden van de Historische Vereniging Haerlem verschijnt er bij voorintekening, met een flinke ledenkorting, een speciale editie van de Torrentius-biografie.

‘Gevaerlijc mensch’ Johannes Symonsz. van der Beeck, die zich meestal Torrentius noemde, werd in 1588 in Amsterdam geboren. Hij schilderde vooral stillevens en ‘onwelgevoeglijke voorstellingen’. In 1620 verhuisde hij naar Haarlem, waar hij zich, aldus de Haarlemse historicus Schrevelius, wist in te dringen in de gunst van belangrijke Haarlemmers, bij wie hij heel geliefd was. Torrentius was ook zeer in trek bij de dames. Hij had altijd genoeg geld en daar maakte hij goede sier mee. Torrentius, die op het gebied van de filosofie en religie vrije opvattingen koesterde, had als een soort goeroe een aantal volgelingen. Schrevelius vond hem een ‘gevaerlijc mensch, een verleyder van de burger, een bedrieger van ’t volck, een pest voor de jeucht, een schoffeerder van vrouwen en een verquister van sijn eygen en ander luyden gelt’. Als dit van je wordt gevonden, ook al is er weinig of niets van waar, dan moet het wel slecht met je aflopen. En dat deed het ook. Verdacht Vanaf medio 1625 wordt Torrentius in de gaten gehouden door het Haarlemse stadsbestuur op verdenking van nauwe betrokkenheid bij de nieuwe sekte van de Rozenkruisers. Na een uitgebreid vooronderzoek wordt hij gevangengezet en na gruwelijke martelingen in 1628 tot twintig jaar tuchthuis veroordeeld wegens zijn zedeloos en losbandig leven, zijn vrijmoedige en ketterse godsdienstige opvattingen, het schilderen van erotische schilderijen en wegens leiderschap van de Rozenkruisers. De ‘bewijzen’ waren

overigens flinterdun. De meeste van zijn schilderijen zullen in die tijd vernietigd zijn. Na interventies van Constantijn Huygens, de Engelse ambassadeur en stadhouder Frederik Hendrik krijgt hij op aandringen van koning Karel I van Engeland van Frederik Hendrik gratie en gaat hij in 1630 naar Engeland waar hij aan het hof wordt verbonden. Maar door de folteringen is hij niet meer tot schilderen in staat en na twaalf jaar keert hij roemloos naar Amsterdam terug, waar hij twee jaar later overlijdt. Kwade genius Wat de reputatie van Torrentius ook geen goed heeft gedaan is het gruwelijke verhaal van een tijdgenoot, de Haarlemse apotheker Jeronimus Cornelisz., die zijn geluk ging beproeven in Indië, een hoge functie kreeg op de Oost-Indiëvaarder Batavia, daarop een muiterij beraamde, op de eerste reis van dit schip in 1629 schipbreuk leed voor de kust van Australië en vervolgens een vreselijke slachting aanrichtte onder de opvarenden, Daarbij werden in twee maanden tijd 115 mannen, vrouwen en kinderen vermoord. Voor een scheepsraad gebracht, beweerde Jeronimus Cornelisz. dat hij een volgeling van Torrentius was en dat diens opvattingen hem ertoe hadden gebracht geen kwaad te zien in zijn daden. Over Torrentius als kwade genius achter de Batavia-slachting verschenen in1630 enkele pamfletten, die zijn reputatie nog verder hebben geschaad. Slechts één schilderij Er was geen enkel schilderij van Torrentius

3

bekend, tot in 1913 iemand in Enschedé ontdekte dat op een rond stuk eikenhout dat als deksel van een krentenvat diende, een schildering stond. In 1914 bleek dat het een stilleven uit 1614 van Torrentius was, uit de collectie van koning Karel I. Het hangt sindsdien in het Rijksmuseum. Het is het enige schilderij van Torrentius waarvan de verblijfplaats bekend is. Het stilleven roept op tot matigheid, een deugd die Torrentius zelf niet bezeten lijkt te hebben.

Voorintekening De speciale editie voor leden van de Vereniging Haerlem, met flinke ledenkorting, is alleen aan te schaffen via voorintekening. De voorintekenprijs bedraagt ¤ 19,50. U hoeft bij voorintekening nog niet te betalen. Dat komt later. De winkelprijs voor de ‘gewone’ editie wordt ¤ 24,50. Het boek verschijnt in mei 2014. Voorintekening is heel gemakkelijk. Zie de bij deze Nieuwsbrief gevoegde folder. Kijk ook op www.torrentius.net Extra’s DVD met documentaire film over Torrentius Tekening Hoofdwacht (met Torrentius!) door Eric J. Coolen Portret van Torrentius met twee gedichten over hem Voorintekenprijs voor deze speciale editie bedraagt ¤ 19,50

U kunt weer meedoen Het lezen van de stad 26 februari, 28 februari en 1 maart 2014

U kunt weer meedoen! Als experiment heeft de werkgroep Excursies en Lezingen vorig jaar voor u een cursus samengesteld. Het was een groot succes en we hebben onze docenten bereid gevonden de cursus onder het motto ‘Het lezen van de stad’ te herhalen.

Verdeeld over drie bijeenkomsten maakt u kennis met historisch denken en met elkaar. De opzet van deze mini-cursus is interactief en dat is dan ook het verschil met een lezing. Van u wordt iets meer inzet verwacht in de voorbereiding, zoals het lezen van enkele artikelen en tijdens de bijeenkomsten door het doen van opdrachten. U wordt door Anja van Zalinge, stadsarcheoloog, meegenomen in het Haarlem van de late Steentijd tot 1500; Paul Knevel, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam als universitair docent en

gepromoveerd op de Schutterijen in Holland 1550-1700, zal ingaan op Haarlem in de 17de eeuw en Johannes van der Weiden, historisch socioloog, brengt ons van Haarlem rond 1900 terug naar het heden. De cursus vindt plaats op woensdagavond 26 februari 2014, vrijdagavond 28 februari 2014 en zaterdagmiddag1 maart 2014 met een feestelijke afsluiting. De deelnemers krijgen precieze tijden en plaatsen en andere gegevens zoals te raadplegen literatuur halverwege januari. Kijk op Achterpagina Agenda om u op te geven.

Jacobus van Looy,

de zomertentoonstelling in de Hoofdwacht.

Velen kennen Jacobus van Looy nog wel van de literatuurlessen op de middelbare school. Vooral in Haarlem was de autobiografische roman Jaapje geliefd, de kleurrijke beschrijving van het leven in het Haarlemse weeshuis. Behalve Jaapje en de volgende delen in

de autobiografische reeks Jaap en Jacob, wordt Van Looy niet meer gelezen. Zijn impressionistische woordkunst vinden wij onleesbaar, moeizaam en gezocht. Verstoffen zijn boeken, het tegengestelde is het geval met Van Looys tekeningen en schilderijen. Werden die indertijd kritisch beoordeeld, nu brengen zijn landschappen, stillevens en voorstellingen ontleend aan het dagelijks leven omstreeks 1900 fortuinen op. In november 2013 heeft Teylers Museum een schitterende ‘Tuin met bloeiende OostIndische kers verworven’. Het schilderij is het topstuk in de Tweede Schilderijenzaal van het museum. Komende zomer worden in de Hoofdwacht tekeningen en schilderijen

Oproep: Nieuwe werkgroepleden gezocht voor Excursies & Lezingen De werkgroep excursies en lezingen zal in juni 2014 afscheid nemen van Gerard Moolenaars en Joan Patijn. Naar alle waarschijnlijkheid zullen Dineke Lentz en Mariska Krikken doorgaan met hun activiteiten. Dit houdt in, dat er drie nieuwe werkgroepleden worden gezocht. Idealiter bestaat de werkgroep uit een mix van mensen met kwaliteiten als een brede belangstelling, goed organisatievermogen, een gevarieerd netwerk, heldere presentatie, punctualiteit en een praktische, doelgerichte werkstijl. De werkgroep vergadert zo minimaal

mogelijk; eens per kwartaal twee uur lang van 17.00 uur tot 19.00 uur. Verder wordt van alle leden de aanwezigheid bij de activiteiten verwacht. Elk jaar wordt bij de nieuwjaarsbijeenkomst een jaarprogramma gepresenteerd. Bent u geinteresseerd om mee te doen, maar wilt u meer weten, dan bent u van harte welkom een van onze vergaderingen bij te wonen ter kennismaking. Ook kunt u een half jaar op proef meedraaien. Meer informatie via Dineke Lentz, [email protected] of 023 542 38 04.

4

tentoongesteld uit het bezit van de Stichting Jacobus van Looy. Het zijn ruim veertig kunstwerken die feesten, plezier, vermaak in het Amsterdam uit de late negentiende eeuw laten zien: van de kroningsfeesten tot hartjesdag, en van het café Mille Colonnes aan het Rembrandtplein tot een rarekiekkastman. Maar ook stads- en dorpsgezichten die de fenomenale tekentechniek van dit wonderlijke Haarlemse dubbeltalent tonen. Een zomerlang feest in de Hoofdwacht... Voor de lezing van Michiel Kersten over Jacobus van Looy in de Hoofdwacht, woensdag 26 maart 2014, zie de achterpagina Agenda.

Welkom op de nieuwjaarsbijeenkomst Het bestuur nodigt de leden van harte uit voor de nieuwjaarsbijeenkomst op maandag 6 januari om 17.15 uur in de Hoofdwacht. Tijdens deze bijeenkomst zal Joan Patijn, voorzitter van de werkgroep Excursies en Lezingen, de plannen voor het komende jaar uiteenzetten. Peter van Wingerden - Secretaris

Wim Vogel over de Haarlemse jaren van Harry Mulisch De ‘Haarlemse Jaren’ van Mulisch beginnen in 1927 als Harry wordt geboren in het Westerhoutpark en eindigen in 1958 als hij definitief naar Amsterdam verhuist. Maar Archibald Strohalm, Het zwarte Licht, Het Mirakel, Voer voor Psychologen, Chantage op het leven en De Aanslag zijn bij uitstek Haarlemse verhalen en romans. Op 7 oktober 1983, bij de uitreiking van het tweehonderdduizendste exemplaar van De Aanslag, zei Mulisch in zijn Haarlems Dankwoord: ‘Sinds ik hier weg ben, is Haarlem voor mij veranderd in een mythische plek op aarde. Bijkans elke straathoek hier is voor mij overdekt met talloze, over elkaar heen liggende afzettingen uit mijn vroegste jeugd, uit mijn schooltijd, de jaren van armoede waarin ik begon te schrijven, en ten slotte de periode waarin ik werd opgenomen in het min of meer artistieke circuit. Dat alles tot mijn dertigste: toen stierf mijn vader. Daarna vond ik het welletjes en emigreerde naar Amsterdam.’ Kijk op pagina 11, Agenda, hoe u zich voor deze boeiende lezing kunt opgeven.

De werkgroep Bibliotheek omarmt Harry Mulisch. Het nieuwe beeld, van de Amsterdamse beeldhouwster Jikke van Loon, verscheen eind oktober min of meer bij verrassing voor de Hoofdwacht, maar is nu al heel Haarlems geworden. De lichtjes in Mulisch’ hersenpan zijn ‘s avonds beslist een eyecatcher.

Het laatste beeldje van de oude HBS-A krijgt een mooie plaats

November 2013. De plek op het Gasthuispleintje bij de Openbare Bibliotheek is definitief geworden. In goed overleg met alle partijen is besloten het beeldje daar een vaste plaats te geven. Met het resultaat van de kleur waren we niet gelukkig, het beeldje kwam er nogal steriel uit te zien. Nu de plek van het beeldje bekend was, heeft Joep van Zeeland het beeld op verzoek van

5

Swaalf Natuursteen een veel transparantere terracotta kleur gegeven. In de eerste week van december werd het geplaatst, als een Sinterklaas cadeautje. Martin Busker, Stichting Geveltekens Vereniging Haerlem

Het Hildebrand Monument in de Haarlemmerhout Geheel in traditie met de wordingsgeschiedenis van het Hildebrand Monument neemt ook de terugkeer van het monument behoorlijk zijn tijd. Hildebrand kijkt inmiddels vanaf 2009 naar een waterbassin dat ‘oogt als een depot voor zwerfvuil’, zijn status binnen het Rijksmonument Haarlemmerhout niet waardig. Haarlems belangrijkste beeldengroep en de Hout zelf, moeten weer beleefd en gezien worden. De stichting Herstel Hildebrand Monument probeert samen met de gemeente om het monument en haar omgeving binnen de Haarlemmerhout in oude luister te herstellen.

Meer dan 175 jaar geleden schrijft Nicolaas Beets onder het pseudoniem Hildebrand het boek de Camera Obscura. Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Beets, in 1914, start een ontwerpwedstrijd voor een Hildebrand Monument. Jan Bronner wint met zijn ontwerp van een achtkantige fontein waarbij op iedere hoek een beeld van een figuur uit het boek staat en op dertig meter afstand, verhoogd het geheel overziend, het beeld van verteller Hildebrand. Het maken van de beeldengroep en het realiseren van de plaatsing nemen bijna vijftig jaar in beslag. Bronner werkt maar door en door aan de beelden, die steeds gestileerder worden. In 1948 zijn ze klaar en staan ze op een expositie in het

Stedelijk Museum in Amsterdam. Maar vanwege allerlei obstakels duurt het nog tot 1962 voordat het monument onthuld wordt. Groot obstakel blijkt vooral de plek waar de beeldengroep zijn uiteindelijke plaats moet krijgen. De oorspronkelijk bedoelde locatie aan het einde van de Dreef vervalt door het doortrekken van de Dreef (als Fonteinlaan) dwars door de Haarlemmerhout die tot dat moment een aangesloten gebied vormt. De maker van het Hildebrand Monument, professor Jan Bronner, bemoeit zich zeer expliciet met de situering van het monument. Het monument als zodanig is statisch van vorm: hooggeplaatst, rechtstandig kijkt Hildebrand op enige

afstand neer op zijn geesteskinderen uit de Camera Obscura die geplaatst zijn op de hoekpunten van een symmetrische octogonale fonteinbak. Bij een situering van het monument in de Haarlemmerhout mag dat volgens Bronner alleen maar in de statische doorkijkassen of lanen die resteren uit de formele periode. Waarbij hij een duidelijke voorkeur aan de dag legt voor het zuidelijk gedeelte van de doorkijkas die zich bevindt tussen de Hertenkamp en de Spanjaardslaan. “Weest zoo goed, mijn monument ter eere van de Camera Obscura, Hildebrand en zijn voorliefde voor de natuur, de plaats bezuiden den Hertenkamp aan te willen wijzen”. (J. Bronner, december 1932) In 1962 vindt eindelijk de onthulling plaats. Dan staat het monument op de plek die zoals Bomans in 1948 schrijft ‘de atmosfeer ademt der Camera Obscura’. En Andriessen in 1949 optekent als ‘de plaats is voor het monument geschapen, zoals het monument voor de plaats geschapen lijkt te zijn.. iedereen ziet dat de beelden daar behoren te staan en iedereen begrijpt dat dit monument een lust voor het oog is en een trots voor Haarlem. Dit deel van de Hout staat ten dienste van het Hildebrand Monument, zonder dit monument is het verminkt.’ Want een monument kan en mag nooit los gezien worden van haar omgeving. Dat verklaart ook de landelijke en plaatselijke waardering die het monument geniet, alle ideeën voor herplaatsing in andere omgevingen ten spijt. Alleen op deze plek in de Kleine Hout hoort het herstelde Hildebrand Monument terug te komen. De landschapsarchitect Jan David Zocher integreert in zijn reorganisatieplan voor de Haarlemmerhout van begin 19e eeuw een aantal bestaande formele elementen, zoals de belangrijke doorkijkas tussen Paviljoen Welgelegen en de Spanjaardslaan. De doorkijkas bestaat uit drie op zichzelf staande delen. Bronner kiest overtuigd voor het derde zuidelijke deel van de doorkijkas, dat zich uitstrekt tussen de vijver in de Hertenkamp en de Spanjaardslaan. Een

6

vernauwd deel van de doorkijkas omlijst door dichtbegroeid bos met daarbinnen aan de westflank nog de helft van een voormalig lindenrond. In het voormalige middelpunt van het lindenrond staat de fonteinbak met beeldengroep, die anderzijds weer in een loodrechte lijn op het beeld Hildebrand in de doorkijkas is geprojecteerd. Een passend octogonaal padenpatroon rond het monument versterkt de belevingswaarde . Het terugbrengen van een lage groenblijvende stekelige hulstbeplanting gaat hier verder aan bijdragen. De oude ontwerptekening laat de ‘groene kamer’ zien waarin het monument staat opgesteld. De huidige bosrandbeplanting aan weerszijden van de fontein van donkergroene Rhododendrons is sterk verwaarloosd en dient hersteld te worden waardoor het contrast met de lichtkleurige beeldengroep weer versterkt wordt.

De vorm en functie van dit zuidelijke deel van de doorkijkas is zonder Bronners beeldengroep, zoals Andriessen al voorspelde, verminkt. De stichting wil dat Haarlemmers hun monument weer terug krijgen. Helpt u mee het plan te realiseren? Uw gift draagt bij aan het herstel. Iedere euro is welkom. De acht beelden op de fonteinrand komen terug, de fontein gaat weer spuiten en de omgeving wordt opnieuw ingericht, waardoor mooie zichtlijnen ontstaan. Ons herstelplan is klaar en met de gemeente hebben we overeenstemming bereikt over de restauratie van het Hildebrand Monument. Onze ambitie is het monument 13 september 2014 te onthullen! Op de 200ste geboortedag van Beets. Het maken van de 8 beelden kost ¤62.000. Restauratie van de fonteinbak ¤23.000. De fontein ¤12.000.

7

Hildebrand ¤14.000. Beplanting en infopaneel en andere kosten ¤9.000. Alles bij elkaar ¤120.000 De gemeente Haarlem draagt ¤80.000 bij. Wij moeten als stichting ¤40.000 inzamelen.Wilt u ook financieel bijdragen? Dat kan natuurlijk, graag zelfs! U kunt uw gift overmaken op: rekening NL64 RABO 0178 0986 63 tnv Stg. Herstel Hildebrand Monument. Voor meer informatie: www.hildebrandmonument.nl

Oktober 2013, Annemarie van Leeuwen, Werkgroep Parken & Groen, en als vertegenwoordiger van de Historische Verenging Haerlem tevens secretaris/penningmeester van de stichting Herstel Hildebrand Monument.

Jonge Muggen

10 jaar werkgroep Jonge Muggen

Toen de Vereniging Haerlem in 2001 het 100-jarig bestaan vierde, werden er ook enkele feestelijke activiteiten voor kinderen georganiseerd. Zo waren er onder andere een workshop striptekenen onder leiding van Joost Swarte en een boottochtje over het Spaarne. Deze activiteiten werden goed bezocht, waarmee de kiem werd gelegd voor een nieuwe werkgroep, die zich speciaal met de jeugd zou gaan bezighouden. De initiatiefnemers realiseerden zich, dat om succesvol te zijn, een goede structurele basis essentieel is. Met name zou er contact met scholen moeten worden gezocht. David Beekhuis, Ronald van Eden en Bernadette van Beijeren wendden zich op advies van het bestuur tot de Bos en Vaartschool. Samen met de leerkrachten van groep 6 stelden zij een educatief programma op, dat aansloot bij het lesprogramma. Het zou de volgende onderwerpen bevatten: de boekdrukkunst, de tachtigjarige oorlog, de Tweede Wereldoorlog, Haarlem en de sport en de Bavo. Toen in juni 2003 met de benoeming van Marjorie Vroom een voor deze werkzaamheden verantwoordelijk bestuurslid was aangetrokken, stond het programma al bijna geheel in de steigers. Alleen een programma rond de Bavo stond nog open. Niet alleen door de samenwerking die in dat jaar werd opgebouwd met Haarlemse erfgoedinstellingen, zoals de bibliotheek, het Archeologisch Museum, en het Historisch Museum, maar ook door de medewerking die wij kregen van oud-verzetsmensen, van Henk Soetens van de Bavo, van Bies van Ede, Mart Smeets en Yvonne van Gennip, werd dit eerste jaar een enorm succes. Onze activiteiten op het educatieve vlak bleven niet onopgemerkt en al snel volgden meer scholen. Voor elk van hen zetten wij een speciaal programma op. Maar de grootste voortgang werd geboekt toen wij als Vereniging Haerlem partner werden van de Haarlemse Erfgoedcoalitie. Deze coalitie was voornemens een educatief programma op te zetten, waaraan zo veel mogelijk erfgoedinstellingen zouden deelnemen. Het nieuwe daaraan was dat het een schoolbreed programma zou

Column

moeten worden met één gemeenschappelijk thema. Dat is het project ‘Wie wat bewaart, heeft wat!’ geworden. Aanvankelijk acht, maar door de latere toetreding van Teylers Museum stelden negen instellingen een programma samen, met daarin voor elke groep een speciaal op de leeftijd afgestemd lespakket. Dit project is in 2008 van start gegaan en is nog steeds succesvol. De samenwerking in de coalitie beviel zo goed, dat men na de afronding van dit project besloot een educatief programma voor de iets oudere jeugd op te zetten. Begin 2013 is de app StAPPen in de stad gepresenteerd. Met deze app kunnen kinderen met behulp van een smartphone drie Haarlemse legenden op waarheid toetsen. Al lopende door de stad leren ze er niet alleen de weg in kennen, maar maken ook kennis met de rijke historie. De werkgroep Jeugd heeft zich inmiddels de werkgroep Jonge Muggen genoemd. Zij houdt zich niet alleen bezig met bovengenoemde projecten, maar organiseert ook nog allerlei andere activiteiten. Zo doen we mee met de Open Monumenten Klassendag, de viering van de verjaardag van de stad, ontvangen we eerstejaars van de KinderUniversiteit, hebben we diverse speurtochten opgezet en ontvangen we nog altijd graag kinderen voor een project ‘op maat’, zoals bijvoorbeeld een speciale stadswandeling. Voor de nog oudere jeugd heeft de Vereniging Haerlem de Grote Haerlem Mugprijs ingesteld. Eindexamenkandidaten die een kwalitatief goed profielwerkstuk met als basis geschiedenis hebben gemaakt, kunnen voor deze prijs in aanmerking komen. Uiteraard heeft de werkgroep ook hiervan de uitvoerende organisatie in handen. De bezetting van de werkgroep is in de loop der jaren gegroeid naar zeven personen, waarbij niet onvermeld mag worden dat ons lid van het eerste uur Ronald van Eden nog altijd bij de werkgroep betrokken is en graag vertelt over de verzamelingen in de schatkist in de Tademakamer of de bijzonderheden van de zolder in de Hoofdwacht. Met vertrouwen gaan we op naar de volgende 10 jaar! Marjorie Vroom

Onze brieven verdienen een beter lot…

We corresponderen al een tijd met de gemeente over achterstallige post. Brieven van onze vereniging, soms van jaren her, lagen onbeantwoord op het raadhuis. Herinneringen hielpen niet. Nu gaat het er niet om dat we ons eigen, persoonlijk, belang voor ogen hebben als we ons tot de gemeente richten. We hanteren immers als missie: De Historische Vereniging Haerlem zet

zich in voor de bevordering van de historische en monumentale waarden van de stad Haarlem en haar omgeving alsmede voor de ruimtelijke kwaliteit die daarmee samenhangt. Voorbeelden van onze brieven in dat kader zijn het verpieteren of twijfel aan de brandveiligheid van monumenten, of verzoeken om informatie over gemeentelijke projecten. We besloten de wethouder, verantwoordelijk

8

voor de bedrijfsvoering, om aandacht voor dit fenomeen. Hij beloofde direct in actie te zullen komen. Klagen helpt, alhoewel... In één geval liep het vlekkeloos. We werden verrast door een brief binnen een maand; daarmee werd de oorspronkelijke brief uiteindelijk nog net binnen een jaar beantwoord. Nog mooier was dat er adequate actie aan werd verbonden.

Met twee andere brieven liep het minder goed, nou ja, wat heet ‘minder goed’? Bij navraag na drie maanden bleek dat de behandeling nog steeds niet ter hand was genomen; of ik nog een keer kopieën van de brieven kon sturen! Vervolgens hoorden we weer niets en uitten we enkele malen ons ongenoegen daarover.

Dat leidde ertoe dat we in één geval na 5 maanden een uitnodiging voor een gesprek ontvingen. Daarmee kwam er eindelijk een reactie binnen op een brief van medio 2008! Op een andere brief, van januari van dit jaar, vond de gemeente het echter nog steeds niet nodig te reageren. Het zou niet netjes van me zijn als ik hier niet vermeld dat ons in de tussentijd enige

malen verontschuldigingen werden aangeboden, maar zo ga je toch niet om met geluiden uit de samenleving? Onze brieven verdienen een beter lot. En dat hebben we de wethouder nog eens laten weten. Of het zal helpen… We blijven – positief – vol verwachting. Peter van Wingerden

Haerlem en de verkiezingen van 2014 manier van omgaan met de gebouwde omgeving! Hierbij dient het Op 20 november 2013 heeft de vereniging Haerlem de politieke partijen aandachtspunten aangereikt voor hun verkiezingsprogramma schaarse groen uiteraard gekoesterd te worden. en/of coalitiebesprekingen. Hieronder de tekst van de open brief. 3 Groene recreatie Er ligt niet alleen een grote uitdaging om de bevolking, met name de Geacht bestuur, jeugd, meer te betrekken bij de natuur. Ook het versterken en waar mogelijk herstellen van de cultuurhistorisch groene / blauwe Op 19 maart 2014 zijn er verkiezingen voor de nieuwe Gemeenteraad van Haarlem. U bent ongetwijfeld al druk bezig met de voorbereidingen dwarsverbindingen in de stad, is van belang om de bevolking er meer bij te betrekken. Herstel van verbondenheid met de natuur begint met de daarvoor, waaronder ook het nieuwe verkiezingsprogramma van uw eigen natuurervaringen. Deze zijn in de buurten zelf en in de nabije partij en speerpunten voor mogelijke collegeonderhandelingen. omgeving aan de west- en oostzijde van Haarlem duidelijk te ervaren. De afgelopen raadsperiode heeft Haarlem sterk geïnvesteerd in het De natuur aan de westzijde is algemeen bekend, maar ook de erfgoed (zowel groen als rood) en de ruimtelijke kwaliteit van de stad, Waarderpolder en Schalkwijk aan de oostzijde bieden een unieke kans getuige ook de Nota Erfgoed en Ruimte die nu in zijn laatste fase van tot ‘groene recreatie’. Een goede entree van deze natuurgebieden om de besluitvorming is. Voor deze processen bestaat veel waardering. Toch stad vormt een cruciale stap in de versterking van de relatie tussen wil de Historische Vereniging Haerlem het belang van de navolgende mens en natuur. onderwerpen benadrukken in relatie tot de ruimtelijke kwaliteit van onze stad. 4 Openbaar vervoer Gericht op onderlinge bereikbaarheid van concentratiepunten op 1 Zorgvuldig met de stad en het erfgoed omgaan. Van rijkswege worden in toenemende mate taken en bevoegdheden naar verschillende schaalniveaus. Hierbij dient te worden ingezet op de ontsluiting van de verbinding van de binnenstad met de regio met gemeenten overgeheveld, niet alleen op het gebied van de zorg, maar ook binnen het fysieke domein. Dat vraagt van gemeenten dat zij beleid behulp van passende duurzame vervoersnetwerken. ontwikkelen voor ons cultuurhistorisch erfgoed (zowel rood als groen), 5 Autoverkeer infrastructuur en andere ruimtelijke terreinen. Hierbij staat het Goede bereikbaarheid van en tussen gebieden, waarbij doorgaand verblijfsklimaat op gespannen voet met de bereikbaarheid. In deze tijd waarin een overheid sterk moet bezuinigen, valt er veel vakinhoudelijke niet-bestemmingsverkeer om gebieden worden heen geleid. Een stedelijke doorgaande ringweg ter ontsluiting van de Haarlemse kennis weg. Kwaliteitsbewaking is essentieel binnen het gemeentelijk stadsdelen en waarvandaan op korte afstand, radiale knooppunten rond apparaat. Het wegvallen van inhoudelijke functionarissen kan tot een de binnenstad bereikbaar zijn, kan hiervoor een oplossing bieden. grote kwaliteitsterugslag leiden binnen de gemeente. De functie van stadsbouwmeester met name heeft de afgelopen decennia in onze stad Graag zouden wij met u over bovenstaande punten van gedachten willen een waardevolle bijdrage geleverd. Die rol is mede debet aan het positieve imago van Haarlem, zowel in het domein van de hedendaagse wisselen en u van meer informatie voorzien dan in deze korte brief mogelijk is. Onze werkgroepen ‘Gebouw & Omgeving’ en ‘Parken en architectuur als in het domein van de cultuurhistorie. De komende jaren zal naast de zorg voor het rode erfgoed met name de groen’ zijn goed ingevoerd in deze onderwerpen. zorg voor het groene erfgoed (de Haarlemmerhout, de parken e.d.) een Wij hopen op deze manier een bijdrage te leveren aan de historische en grote inspanning vergen. Reden waarom het op peil houden van ruimtelijke kwaliteit van onze fraaie stad en zien uit naar uw antwoord. erfgoedbudget van groot belang is. 2 Herbestemming en (ver)nieuwbouw Gezien de beschikbare ruimte in de stad verschuift de bouwopgave van (ver)nieuwbouw naar herbestemming van panden en complexen die hun functie hebben verloren (bijvoorbeeld de Mariastichting en de Greinerschool). Dit biedt veel kansen en is bovendien een duurzame

9

Voor verdere informatie verwijs ik u naar de brochure ‘Goud in handen’ via de link http://www.kunsten92.nl/wp-content/uploads/2013/05/ Gemeentelijke-Erfgoedagenda.pdf Met vriendelijke groet, Peter van Wingerden, secretaris

Een avond over justitie

in het Stadhuis In de afgelopen nazomer werd in de Gravenzaal van het Stadhuis op twee avonden een bijeenkomst over criminaliteit en justitie in Haarlem door de eeuwen heen georganiseerd. Wim Cerutti hield een interessante voordracht over dit onderwerp. Aanvankelijk was voor 30 augustus één avond gepland maar kennelijk spreekt dit thema velen aan dus bleek deze fors overtekend te zijn. Om niemand teleur te stellen werd er drie weken later, op 20 september een tweede bijeenkomst georganiseerd. De gemeente Haarlem werkte graag mee aan beide avonden, waarvoor onze dank. Wim Cerutti kon zijn verhaal dus twee maal vertellen en hij is daar als auteur van het vuistdikke boek uit 2001, “Het stadhuis van Haarlem: Hart van de stad” natuurlijk de aangewezen persoon voor. Ook was hij hier enige tijd plaatsvervangend gemeentesecretaris, dus hij kent het stadhuis op zijn duimpje. De plek die wij nu als Gravenzaal kennen, is ongeveer rond 1370 gebouwd als stadhuis. Maar daarvoor stond er vlak achter het huidige stadhuis al een bestuursgebouw van de graven van Holland, dat rond 1350 is afgebrand. De Gravenzaal is hierdoor niet een voormalig (jacht)slot, zoals door sommigen nog wel eens gedacht wordt. Het stadhuis is in de loop der tijd behoorlijk uitgebreid tot het complex zoals wij dat nu kennen en heeft dienst gedaan als vleeshal, lakenhal, stadsarchief, museum en nu is het dus het bestuurlijk centrum van onze stad. Vroeger waren bestuur en justitie niet zo gescheiden als tegenwoordig. Justitie en bestuur lagen nog dicht bij elkaar. Rechtspraak was in handen van de schepenen, die ook bepaalde bestuurstaken hadden. In de Vierschaar werd zo recht

gesproken. Op de begane grond van de Vierschaar is sinds kort de Haarlemse VVV gevestigd. Dat woord Vierschaar heeft te maken met de vier banken waar de verantwoordelijken tijdens proces en vonnis plaats namen. De straffen varieerden van geldboetes tot soms verbanning tot ver buiten de stad, maar een enkele keer eindigde het proces met de doodstraf. Men had wel kerkers waar de verdachten werden opgesloten, maar dat was dan tot het eind van het proces. Daarna was men na betaling van bijvoorbeeld een boete weer vrij. Lange gevangenisstraffen werden niet gegeven omdat men het idee dat de gevangene op kosten van de stad verzorgd werd, absurd vond. De gevangene werd als men dat nodig achtte ter dood veroordeeld en dat leverde dan op het vóór de vierschaar geplaatste schavot een spektakel op ter afschrikking, dan wel vermaak van het volk. Het zwaard van de beul wordt in de Justitiekamer, de kamer van de gemeentesecretaris, bewaard en ligt in de

10

vensterbank ongeveer ter hoogte van de plek waar dat schavot gestaan heeft. Dit zwaard kregen de aanwezigen tijdens de rondleiding na afloop van de lezing te zien. Die rondgang in twee groepen door het stadhuis bracht allen in genoemde werkkamer, de aanbouw van Lieven de Key aan de kant van de Zijlstraat (ca. 1630) werd bekeken en ook de schilderijen die de bestuurders eraan herinnerden dat zij ook voor rechtspraak staan. Bekend bij velen is het schilderij waarop de vorst Zaleucus zich een oog laat uitsteken. Bijzonder was vervolgens het mogen afdalen naar de kelders waar vroeger de verdachten in afwachting van hun proces werden vastgehouden. Dat waren koude ruimtes zoals wij, zelfs nu het buiten nog zomers was, mochten ervaren. Soms deed men tijdens een koude winter een verzoek om wat extra stro en dat kon er dan nog wel af, maar warmer stoken was niet aan de orde als het maar om één gevangene ging, dat kostte de stad al teveel. Alles is nog vrijwel intact en men kon zich wel indenken hoe onplezierig het was hier te verblijven.

In de loop der eeuwen werd de kijk op rechtspraak en straf gematigder door humanisten als Coornhert (1522-1590). Men bedacht dat gevangenen ook nuttig werk konden doen en zo ontstonden de spin- en rasphuizen. De laatste terechtstelling bij de Vierschaar had plaats in 1829. Ook de scheiding der machten kreeg vorm waardoor de bestuurders geen recht meer spraken omdat dit een onafhankelijke macht werd. In 1755 verdween de schutterij uit het stadhuis naar De Hoofdwacht (dat vermoedelijk vóór 1370 dienst had gedaan als stadhuis) en in 1838 ging de Rechtbank naar een nieuw

Agenda

gebouw in de Zijlstraat. Nu kon het stadsbestuur zich richten op het besturen van de stad en kon men rechtspraak en straf overlaten aan anderen. Wim Cerutti had een pittige avond. Een uur vrijwel uit het hoofd een lezing, met veel mooi beeldmateriaal en aansluitend een rondleiding. Dit alles op twee avonden voor in totaal bijna 250 Haerlem-leden. Zijn enthousiasme is aanstekelijk, zijn kennis van het stadhuis enorm. Veel Haerlem-leden waren onder de indruk van de bijzondere ruimten die hen werden getoond. Sommige vertrekken zijn zeer zelden voor het publiek

toegankelijk maar deze avonden waren die te bezichtigen. Beide avonden kreeg Cerutti overigens assistentie van Karin Duin, medewerker representatie van het stadhuis, die ook een deel van de rondleiding op zich nam. Na de lezing en de rondleiding was er een woord van dank voor beiden door Peter van Wingerden. Hierna werd nog even nagepraat bij een glas. Zoveel historie op één plek maakte beide avonden weer tot een bijzondere Haerlem-gebeurtenis. Frank-Michiel Boorsma

Excursies en Lezingen

Kijk regelmatig op www.haerlem.nl voor onze activiteiten en ervaar het nieuwe gemak van het aanmelden via onze website www.Haerlem.nl Heeft u geen internet? Spreek dan de voicemail in van onze nieuwe excursietelefoon 06 37 36 14 59. Voor overige contacten met de werkgroep Excursies en Lezingen mail [email protected] en voor direct contact tijdens de meeste excursies en lezingen bel Joan Patijn 06 27 07 29 66. Hebt u een nieuw emailadres? Mail het aan [email protected] Wij blijven u dan snel en effectief op de hoogte houden. Wijzigingen voorbehouden. Kijk op de website en lees de digitale nieuwsbrieven! December 2013 Woensdagavond 18 december Vaststelling van het Beleidsplan op een speciale algemene ledenvergadering, 20.00 uur in de Hoofdwacht, zie ook www. haerlem.nl voor het concept-beleidsplan. Vóór 31 december: aanmelden voor jubileumreis naar Angers. 8 daagse jubileum busreis naar Angers, september 2014, voor leden en partnerleden van de vereniging Haerlem. Minimum aantal busreizigers 40 personen. Maximum aantal busreizigers 50 personen. Vertrek zondagmorgen 31 augustus 2014

Terug zondagavond 7 september 2014 Reissom: ¤ 514,- per persoon, toeslag 1-persoonskamer ¤ 79,Aanbetaling ¤ 100,- p.p. vóór 1 februari 2014 Bij de prijs inbegrepen : - 1 Overnachting incl. 3-gangen diner en ontbijt in hotel St Sever 2**, in Rouen - 6 Overnachtingen met ontbijt in Hostellerie Le Bon Pasteur in Angers - Laatste avond 4-gangen diner in hotel Le Bon Pasteur - 2 Lunches, tijdens de dagexcursies - Het beschreven excursieprogramma (rondleidingen zoveel mogelijk in het Nederlands) - Luxe comfort class touringcar met chauffeur - 8-Daagse reisleiding - Toeristenbelasting Niet inbegrepen : - Reis - en annuleringsverzekering - Niet genoemde maaltijden Aanmelden voor 31 december 2013 via www.haerlem.nl; kies ‘Jubileumreis Angers 2014’; Geen internet? Spreek de voicemail in van 06 37 36 14 59 en noem duidelijk: ‘busreis Angers’, uw naam en telefoonnummer en de naam van uw partner. U ontvangt een inschrijfformulier.

Januari Maandagmiddag 6 januari Hoofdwacht Nieuwjaarsborrel. Het bestuur nodigt de leden van harte uit voor de nieuwjaarsbijeenkomst op maandag 6 januari om 17.15 uur in de Hoofdwacht. Tijdens deze bijeenkomst zal Joan Patijn, voorzitter van de werkgroep Excursies en Lezingen, de plannen voor het komende jaar uiteenzetten. Woensdagavond 29 januari Lezing Wim Vogel over Harry Mulisch en Haarlem Hoofdwacht (Zie ook elders in dit nummer.) Wim Vogel schreef op verzoek van de gemeente Haarlem een wandelboekje ‘Hier is het allemaal begonnen’ waarmee liefhebbers alle Haarlemse locaties aan kunnen doen die in het leven en werk van Mulisch belangrijk zijn geweest. Hoofdwacht open met koffie 19.30 uur. Aanvang lezing 20.00 uur. Drankje na afloop. Max. 40 deelnemers. Entree voor deze exceptionele avond over een controversiële schrijver ¤ 5,- p.p. Aanmelden voor vrijdag 17 januari via de website van de vereniging Haerlem: www.Haerlem.nl; kies excursies en lezingen’; kies ‘29 januari Wim Vogel’. Geen internet? Spreek de voicemail in van 06 37 36 14 59 en noem duidelijk: ‘29 januari Wim Vogel’ uw naam en telefoonnummer. lees verder op pagina 12

11

Agenda

Excursies en Lezingen

Februari Zaterdag 8 februari U kunt nog deelnemen aan de uitgestelde beschouwing van de eigen fotocollectie van de Vereniging Haerlem. De fotocollectie van de vereniging Haerlem wordt bewaard bij het Noord-Hollands Archief en is inmiddels gedigitaliseerd. Seniormedewerker Alexander de Bruin vertelt ons er alles over tijdens een exclusief bezoek aan het vernieuwde archief aan de Kleine Houtweg. Voor een kopje thee/ koffie en een drankje wordt gezorgd. Maximaal 20 deelnemers, alleen voor leden. Kosten: ¤ 3,- p.p. Locatie: Noord-Hollands Archief, Kleine Houtweg 18, 2012 CH Haarlem Welkom vanaf 15.00 uur, aanvang 15.30 uur. Maandagavond 24 februari Noord-Hollands Archief Historisch Café Zie t.z.t. de website van het archief. U ontvangt de aankondigingen ook per email. Woensdagavond 26 februari Dialezing Henk Wieringa over het oude Schoten, onbekende wegen en voetpaden. Hoofdwacht Geeft een onlangs opgedoken kaart de oudste afbeelding van het oude Schoten? Voor Henk Wieringa het uitgangspunt voor een echte ouderwetse dia avond. Hoofdwacht open met koffie 19.30 uur. Aanvang lezing 20.00 uur. Drankje in de pauze of na afloop. Max. 40 deelnemers. Entree ¤ 3,- p.p. Aanmelden voor ma. 17 februari via de website van de vereniging Haerlem: www.Haerlem.nl; kies excursies en lezingen’; kies 16 februari Henk Wieringa’. Geen internet? Spreek de voicemail in van T.06 37 36 14 59 en noem duidelijk: ‘26 februari Henk Wieringa’ uw naam en telefoonnummer.

vervolg van pagina 11

26 februari, 28 februari en 1 maart 2014 Het lezen van de stad. In de cursus onder het motto ‘Het lezen van de stad’ maakt u kennis met historisch denken en met elkaar. Anja van Zalinge, stadsarcheoloog, neemt u mee naar het Haarlem van de late Steentijd tot 1500; Paul Knevel, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam als universitair docent en gepromoveerd op de Schutterijen in Holland 1550-1700, zal ingaan op Haarlem in de 17de eeuw en Johannes van der Weiden, historisch socioloog, brengt ons van Haarlem rond 1900 terug naar het heden. De cursus vindt plaats op woensdagavond 26 februari 2014, vrijdagavond 28 februari 2014 en zaterdagmiddag1 maart 2014 met een feestelijke afsluiting. De deelnemers krijgen precieze tijden en plaatsen en andere gegevens zoals te raadplegen literatuur halverwege januari. Het maximale aantal cursisten is 15, opgeven voor 20 januari 2014 via de website van de vereniging Haerlem: www. Haerlem.nl; kies excursies en lezingen’; kies ‘Cursus lezen van de Stad’. Geen internet? Spreek de voicemail in van T.06 37 36 14 59 en noem duidelijk: ‘Cursus lezen van de stad’- uw naam en telefoonnummer. Max aantal deelnemers 15. De kosten zijn ¤ 30,voor 15 februari te voldoen op rekening ING 377882 Vereniging Haerlem o.v.v. ‘cursus’ Maart Woensdagavond 26 maart Lezing van Michiel Kersten over de kunstenaar Van Looy als schilder, tekenaar, maar ook als schrijver en vertaler van Shakespeare en vriend van de Tachtigers. Hoofdwacht Hoofdwacht open met koffie 19.30 uur. Aanvang lezing 20.00 uur. Drankje in de pauze of na afloop. Max. 40 deelnemers. Entree ¤ 3,- p.p. Aanmelden voor ma. 17 maart via de website van de vereniging Haerlem: www.Haerlem.nl; kies ‘excursies en lezingen’; kies ’26 maart Michiel Kersten’. Geen internet? Spreek de voicemail in van 06 37 36 14 59 en noem duidelijk: ’26 maart Michiel Kersten’ uw naam en telefoonnummer.

12

April Excursie Raaksgebied, in voorbereiding. Vrijdag 25 april opening zomertentoonstelling Jacobus van Looy Maandag 28 april Historisch Café. Mei Zaterdag 10 mei jaarexcursie naar historisch Gouda Zaterdag 10 en 17 mei Hoofdwacht Leden kunnen van 14-16 uur hun exemplaar van de bij voorintekening bestelde speciale uitgave van het boek over Torrentius ophalen en laten nummeren en signeren door auteur Wim Cerutti en illustrator Eric J. Coolen. Dinsdag 13 mei 19.30 uur Lezing door Wim Cerutti over zijn Torrentius-boek op een zeer bijzondere lokatie: Rozenkruiserscomplex Bakenessergracht/Zakstraat. Aansluitend rondleiding door dit complex. Vrijdag 16 mei presentatie Torrentiusboek, auteur Wim Cerutti Zaterdag 17 mei Hoofdwacht signeersessie en ophalen Torrentiusboeken Maandag 19 of dinsdag 20 mei lezing over de schilder Torrentius door Wim Cerutti in gebouw Rozenkruizers aan de Bakenessergracht. Juni Zaterdag 7 juni Luilakwandeling ‘natuur in de stad’ o.l.v. Wim Swinkels (IVN) Woensdag 11 juni presentatie jaarboek 2013 Maandag 23 juni Historisch Café Woensdag 26 juni Jaarvergadering