Artikelen van Anton C. Zeven in Wagenwegen, vanaf 1982 genoemd Oud-Wageningen, over de periode 1977-2015 (op verzoek van een oud-bibliothecaris)
Samengesteld door Anton C. Zeven Wassenaar augustus 2015 In november 2013 heeft een nu oud-bibliocaris van de historische vereniging “OudWageningen” de wens uitgesproken, dat er een overzicht van mijn artikelen, opgenomen in het tijdschrift Wagenwegen, vanaf 1982 Oud-Wageningen geheten, zou moeten komen. Het heeft bijna twee jaren geduurd. En ik heb niet alles kunnen traceren. De meeste artikelen betreffen “historische weetjes”, andere zijn aanvullingen of correcties. Ze zijn meestal gebaseerd op bronnen, aanwezig in het gemeentearchief. Ook in publicaties van de genealogische Vereniging “Veluwse Geslachten” zijn gegevens betreffende Wageningen te vinden. Daarnaast publiceerde ik afbeeldingen van was- en lakzegels, gevonden in het gemeentearchief , in Persoonlijke was- en lakzegels in het gemeentearchief van Wageningen (2006) en Zegels van Wagenvene, Wageningen en andere instellingen in Nederland en het buitenland (2007). Beide publicaties zullen ter zijner tijd ook op mijn website geplaatst worden. Ook mag ik mij gelukkig prijzen, dat een bewerking van mijn Wie woonden waar in de binnenstad van Wageningen 1600-1900 op de gemeentelijk website staat (zie blz 7). De, soms unieke, weerkundige gegevens, aanwezig in het gemeentearchief, zijn door Dr. Jan Buisman in zijn serie Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen opgenomen. Artikelnummer (jaargang nummer: bladzijden) > titel 1. (5 1977 nr 1: 30-31) > 19e eeuwse opgravingen aan de voet van de Wageningse Berg deel 1 2. (6 1978 nr 1: 6-8) > 19e eeuwse opgravingen aan de voet van de Wageningse Berg deel 2 3. (6 1978 nr 1: 29-30) > Wageningse familienamen 1 4. (6 1978 nr 1; 20-21) > Muntvondst op de Wageningse Berg in 1869 5. (6 1978 nr 4: 32) > Een kuil in de Nude als excuus 6. (7 1979 nr 3: 27) > De Oosterse Stoomtram 7. (7 1977 nr 4: 32-33) > Willem Boekelman, 18e eeuwse zilversmid in Wageningen 8. (8 1980 nr 3: 28) > Wageningse families 2 1
9. (8 1980 nr 4: 35) > Een gedicht op Wageningen uit 1647 10. (8 1980 nr 4: 36) > IRBON – Instituut voor de Registratie van de Bevordering van de Duiventilarchitectuur in Nederland 11. (9 1981 nr 1: -) > ‘sGreven Ommegange 12. (9 1981 nr 2: 1) > Een fantasie-gezicht op Wageningen 13. (9 1981 nr 4: 1) > Grafzerken van de Ned. Hervormde kerk in de tankgracht Oud-Wageningen 14. (10 1982: 1) > Het ontstaan van familiewapens (lezing) 15. (10 1982: 1) > Geschiedenis van Wageningen; Elite-project RUL 16. (10 1982: 25) > Wageningse archiefstukken deel 1 (bakkers, Neeltje Ariese) 17. (10 1982: 32) > Het Wagenings Gemeentelijk Museum en het Wagenings bodemarchief 18. (10 1982: 40) > Kaartje van de Gemeente Wageningen uit circa 1867 19. (10 1982: 46-47) > Wageningse archiefstukken deel 2 (regeling onverdeelde boedel, Viets, Geurtsen) 20. (10 1982: 59) > Gemeentelijk (Historisch) Museum? 21. (11 1983: 14) > Wageningse archiefstukken deel 3 (torenklok, loods, kappen van iepen, Latijnse School, stadsvroedvrouw) 22. (11 1983: 31-32) > De laatste rit (van Bello) 23. (11 1983: 40) > Wapenbord van Wageningen in Hattems museum 24. (11 1983: 45-46) > Wageningse archiefstukken deel 4 (straatonderhoud, Cruijsstraat, Hoogstraat, Broekstraat, heulen, Achterstraat, bolwerk Beckaf, de Roskam) 25. (11 1983: 47) > Gemeentelijk Historisch Museum 26. (11 1983: 48) > Riolen (rooien) 27. (11 1983; 48-49) > Was Rembrandt van Rijn in Wageningen? 28. (11 1983: 62) > Te koop (een familiewapen) 29. (12 1884: 7-8) > Claes Bruins’ bezoek aan Wageningen in ca 1730 30. (12 1984: 10-13) > Wageningse archiefstukken deel 5 (huisnamen) 31. (12 1984: 32-33) > Een kroniek van de familie van Aggelen (genealogie, bespreking) 32. (12 1984: 58-59) > Wageningse archiefstukken deel 6 ( Gasthuisstraat, Beuningstraat, lantaarn, tolboom, visserij) 33. (12 1984: 49-50) > Een lepel van de Wageningse goud- en zilversmid Willem Boekelman 34. (12 1984: 66) > Een laboratorium voor het Natuurkundig Gezelschap te Wageningen in 1845 35. (13 1985: 9) > Een speelpenninkje in de Nude 36. (13 1985: 10) > Verlichte kerstboom in Wageningen in 1875 37. (13 1985: 10) > Werkgroep Kadastrale Atlas Gelderland 38. (13 1985: 15) > Wolfswaert 39. (13 1985: 68) > Bluswater of vuurwater 40. (13 1985 78-79) > Bakkersmerken te Wageningen ca 1828 41. (14 1986: 27-28) > Het vangen van schadelijke roofdieren in Wageningen in 1802/03 42. (14 1986: 33-38) > De ‘Verlengde Nieuwstraat’en de ‘Verlengde Beuningstraat’: twee straten, die er niet kwamen of weer verdwenen 43. (14 1986: 38-39) > De ‘vererving’ van het postmeesterschap van Wageningen 44. (15 1987: 6-9) > Mr. Hermannus Bernardus van Daalen, Harderwijk 1782-Wageningen 1850 45. (16 1988: 27-28) > Segers’ twee gezichten op Wageningen 46. (17 1989: 14-15) > De Stadshoptuin van Wageningen 47. (17 1989: 15) > Dientje Veenbrink 2
48. (17 1989: 24-25) > Een verdwenen straat in Wageningen 49. (17 1989: 29) > Een briefhoofd van de firma Rijk de Vries uit 1918 50. (17 1989: 39-40) > Slager, een casuaris-dij a.u.b. 51. (17 1989: 41-42) > Wie is de Van Brienen, afgebeeld op het schilderij in het Historisch Museum “De Casteelse Poort” te Wageningen 52. (17 1989: 59) > Hartekreet: Koosje! 53. (18 1990: 68-71) > ’t Convent te Wageningen: enige aanvullingen 54. (19 1991: 4-5) > Houten fundamenten van de Wageningse stadsmuur 55. (19 1991: 5-9) > De plaats van de Oude Markt en de Oude Waag te Wageningen 56. (19 1991: 38-39) > Twee nu verdwenen waterafvoeren, die het kwelwater van de Dolderbrink afvoerden 57. (19 1991: 73) > Droogte in Wageningen in zomer 1688 58. (19 1991: 73-74) > Verwekt of geboren te Maastricht 59. (19 1991: 74-75) > Hoog water en hagel in Wageningen; gegevens uit een onverwachte bron 60. (20 1992: 7-12) > Te koop op “Het Kasteel “, een eenhoornhok (en vele andere spullen) 61. (20 1992: 50) > Molen “De Eendracht” 62. (20 1992: 50) > Bericht van de Tentoonstellingscommissie 63. (20 1992: 55-62) > Roelof Nikolaas de Haas, een vroege amateur-fotograaf in Wageningen 64. (20 1992: 73-76) > Aantallen bewoners per wijk van Wageningen in ca 1807 65. (21 1993: 68-71) > De naamgeving van de nieuwe en oude straten in Wageningen in de periode 1875-1880 66. (21 1993: 71-73) > De naamgeving van de Nieuwstraat/Jodestraat in de loop van de 17de, 18de en 19de eeuw 67. (21 1873: 75) > Verboden bebloede koppen uit te hangen 68. (22 1994: 33-39) > Waar werden de brandtonnen, brandemmers en brandrepen in Wageningen in de 18e eeuw geplaatst of opgehangen? Afb. 23 1995: 10-11) 69. (23 1995: 15-19) > Uit het Wagenings gemeentearchief deel 7 ( nieuwe plooierij, zelfmoord Cornelis Roest, koning-stadhouder in Wageningen, anonieme tip, abortus, Ratelput, doodskist, schoorsteenstuk, drekkar, onechte kinderen, Christenen, bakker fraude, wijn proeven, gevangen) 70. (23 1995: 20) > Paspoortaanvrage in 1796 71. (24 1996: 16-17) > “De Tien Zilverlingen” uit 1672 en bij wie werden de munten verstopt? 72. (24 1996: 48-65) > Enige gegevens betreffende het weer voor 1900 te Wageningen, afkomstig uit publikaties en archiefstukken 73. (25 1997: 73-75) > Kweeperen, wilgen en andere bomen in de stad Wageningen in 1727 en 1740 74. (25 1997: 8-12) > De laatste processies van Wageningen-stad naar de vroegere parochiekerk op de Wageningse Westberg 75. (26 1998: 10-11) > Diefstal van deurkloppers in 1753 76. (26 1998: 12-16) > Een begin vijftiende-eeuwse Tielse kroniekschrijver over Wageningen en omgeving 77. (26 1998: 23-25) > Van ‘Van Gelre-merk’ en Wageningse bodebus tot plaquettes 78. (26 1998: 25-28) > Rouwborden in de Nederlands Hervormde kerk van Wageningen in de 18e eeuw 79. (27 1999: 71) > Bezegeld en verzegeld in het gemeente-archief van Wagenigen 80. (27 1999: 81-84) > Uit het gemeente-archief deel 8 (stadsfinanciën, vakantieregeling, minuut-publicaties, beurtschepen) 3
81. (28 2000: 29) > Reizen van Amsterdam naar Nijmegen in 1889 82. (28 2000: 30-33) > Uit het Wageningse gemeente-archief deel 9 ( bevroren rivieren 1751, regens 1797, duinzand, overlijdensbericht, Vier Gilden, ondersteuning, kazernering) 83. (28 2000: 51-55) > Uit het Wageningse gemeente-archief deel 10 ( kanon, bestrijding van nachtelijk gevaar, speelkaart, Waag. Den Engel, weer, planten te koop 1853, rijden op het kerkhof) 84. (28 2000: 62-63)> Georges Duhamel over Wageningen in de twintiger jaren 85. (28 2000: 5-8) > Gemeente-archief op drift? 86. (28 2000: 13-14) > Bodemkartering van het dorp Wageningen op de Wageningse berg: een aanzet 87. (29 2001: 34-43) > Uit het Wageningse gemeente-archief deel 11 (500ste penninck, dijken, kraaien en ratten, gierbrug, waagschaal, touw, riool en kachel, rode lak, lijkschouwing, roepstem, Leesgezelschap, Van Roekelen, kalf op stal, brieven, almanak, courant, straatlantaarns, vlag uit)) 88. (29 2001: 53-56) > Geseling, brandmerking, tuchthuis en verbanning in 1805 89. (29 2001: 56-59) > Uit het Wagenings gemeentearchief 12 ( geschenk 1610, schrijfpapier, touw, rosmolen, uurwerk, gracht, prins Willem V, drenkeling, Hiltekamp) 90. (29 2001: 76-81) > Uit het Wagenings gemeentearchief 13 (uitgaven 1650, kat in de zak, lang wachten, verhoor 1767, vroedvrouw, gesondt, paard beschadigd, oom en nicht, brand) 91. (29 2001: 63) > Tentoonstelling “Het Gouden Tijdperk van het Hertogdom Gelre” 92. (30 2002: 45-47) > De romeinse plaatsen Vada en Grinnes in de Betuwe 93. (30 2002: 50-53) > Een tarievenlijst van een scherprechter: hoe had U het gehad willen hebben? 94. (30 2002: 55-56) > Een boze Wageningse pastoor Haring in 1803 95. (30 2002: 58) > De ligging van het bolwerk Beckaf 96. (30 2002: 60-61) > Brinck/Dolderbrink 97. (30 2002: 63) > Het tijdschrift in de 20e eeuw 98. (30 2002: 63-65) > Twee plastieken met de wapens van Von Pückler/de Constant Rebecque 99. (30 2002: 82-86) > ‘Dejeuné’ aan haare Hoogheden Willem V, prins van Oranje en prinses Wilhelmina van Pruisen 100. (30 2002: 69+87) > Mini-tentoonstelling (familie)wapens 101. (31 2003: 5-6) > Het nieuwe logo van de gemeente Wageningen 102. (31 2003: 47-42) > Uit het Wagenings gemeentearchief 14 (apotheker van Nas, plantage Suriname, disgenoten, blomkoolen, vlag, genever en brandewijn, begraven, ereboog) 103. (31 2003: 42-43) > De naam Wageningen nog meer belicht 104. (31 2003: 58-59) > Uit het Wagenings gemeentearchief 15 (begraven, gevonden) 105. (31 2003: 68-69) > Uithangborden 106. (31 2003: 93) > Planten: openbare verkoop 107. (31 2003: 94-95) > Uit het Wagenings gemeentearchief 16 (drukte, bekendheid, Wogenynghe in Jeverland, wie is de persoon Wagen van Wagenvene/ingen?, Wayens) 108. (32 2004: 33-34) > Uit het Wagenings gemeentearchief 17 (dagmars, handen kussen, Stevenshartegat, foute naam, olyslagers, route, erfenis) 109. (33 2005: 15-20) > De geantedateerde afbeeldingen van gebouwen in Wageningen (o.a. Hugesteijn, foutief Hunesteijn) 110. (33 2005: 40-42) > De herberg De Ploeg N.B. Uit het Wageningse gemeentearchief 18 ontbreekt hier. 111. (33 2005: 44-53) > Uit het Wagenings gemeentearchief 19 (genealogie, balarije, 4
Wijngaard en Heijmenberg, kasteel, Joods “kerkhof”?, Hoevestein, looijerij, Rietpol, Stralens Hof) 112. (33 2005: 72-73) > Het ‘beroepszegel’ van Jacobus Willem van Krieken 113. (33 2005: 77-79) > Uit het Wagenings gemeentearchief 20 (Wijngaard, kwakzalver Sul, onvrede, post, klaversaet, onweer, Rosenik, compagnieschap) 114. (33 2005: 101-102) > Edesche knollen, vaccinatie en krakelingen 115. (33 2005: 102-103) > Uit het Wagenings gemeentearchief 21 (school, Doelen) 116. (34 2006: 8-9) > Uit het Wagenings gemeentearchief 22 (De Tabaksplant, Mennonietenkerk, Weerkruijs, hoge kosten) 117. (34 2006: 17) > Wageningen 750 jaar stad in 2013 118. (34 2006: 42-45) > Uit het gemeentearchief 23 ( grenspaal) 119. (34 2006: 56) > De Melm (perceelsnaam) 120. (34 2006: 42-45) > Uit het gemeentearchief 24 (genever, wijn, deserteurs, paard zoek, Hoevestein, rekeningen 1611, oudt en caduk) 121. (34 2006: 73-76) > De Voorburgten (percelen in Wageningen Noordwest) 122. (34 2006: 109-112) > Uit het gemeentearchief 25 (klap, Hoevestein, oostenwind, Lammert de Pruijs) 123. (35 2007: 5-8) > De Stralenshof, Rietpol, ’t Eyland 124. (35 2007: 8) > Uit het gemeentearchief 26a (rekening 1802, belasting op coffij, thee en chocolade) 125. (35 2007: 30-31) > Uit het gemeentearchief 26b (bonen struiken, derdedaags koorts) 126. (35 2007: 38) > Uit het gemeentearchief 27 (rekening) 127. (35 2007: 37-39) > Kreeg Wagenvene of Nye Wageningen in 1263 stadsrechten? 128. (35 2007: 68-70) > Uit het gemeentearchief 28 (Den Engel, galgenberg, medeburgers, schandpaal, schaats) 129. (35 2007: 71-72) > IJzerindustrie op de Veluwe 130. (35 2007: 88) > Uit het gemeentearchief 29 (getuigschrift vroedvrouw) 131. (35 2007: 99) > Uit het gemeentearchief 30 (boekenverkoop) 132. (36 2008: 84-86) > Uit het gemeentearchief 31 (het noorden, Hamelackers, brief 1783, bestek schip) 133. (36 2008: 91) > De putjes in het Emmapark; overblijfselen van de beestenmarkt 134. (36 2008: 91) > Coprolieten te Wageningen (versteende uitwerpselen) 135. (36 2008: 115-117) > Uit het gemeentearchief 32 ( Sint Anthonius Schutterij, klacht Jacob Davids, Westerhoff, leien daken, kunstgebit, Evert van Ommeren) 136. (36 2008: 126-127) > Gebrandschilderde ramen 137. (36 2008: 129) > Asymmetrische ingang van het stadhuis? 138. (37 2009: 5-6) > Olyphant Hansken 1640 139. (37 2009: 12-14) Uit het Gemeentearchief 33 (Den Bosch 1629, voorouder?, papieren sokken, Smetius, beurtvaart) 140. (37 2009: 16) > Een orgel in de kerk van Wageningen in 1640/1641? 141. (37 2009: 19) > Lexkesveer (toegevroren) 142. (37 2009: 40-41) > De Verbrande Man en De Cliff (perceelsnamen) 143. (37 2009: 49-50) > Uit het gemeentearchief 34 (loterij, Hof van Gelderland, poortier en doodbidder) 144. (37 2009: 74-76) > Uit het gemeentearchief 35 (lindeboom, post, wisselwagen, Dove Lies, rood laken, losgeld, verbrande bedelaars, gebeeldhouwde leeuw) 145. (37 2009: 78-79) > Wat betekent de donkere strook op de luchtfoto van WageningenOost van 24 december 1944? 146. (37 2009: 95-98) > Uit het gemeentearchief 36a (post, vendu, Victorie 1674, stadsfinanciën, door het lijf geschoten, stapeling functies, Franse/Nederlandse regering, ‘de 5
Clooster’, klok luiden, orgelist) 147. (37 2009: 103) > Uit het gemeentearchief 36b (De Steenbrugh (perceelsnaam)) 148. (37 2009: 104-107) > Het handmerk van Jacob van Biesen 149. (38 2010: 9, 12, 26) > Uit het gemeentearchief 37 (doodskisten, kerckenhuijs, donaties, schenking, stadsaak, einde 80-jarige oorlog) 150. (38 2010: 24-26) > Twee oude foto’s (Lexkesveer 1917, landbouwonderwijs) 151. (38 2010: 58-62) > Uit het gemeentearchief 38 (ingestorte huis, De Hamelackers (perceel), vogel in de boom, rekeningen 1576/7, basrelief, rekening, marktregel, Musse Mie, Valentijn Jacob) 152. (38 2010: 81, 96, 113) > Uit het gemeentearchief 39 ( Lucener (perceelsnaam), Huis te Lakemont, Heerlijkheid De Wolfswaard, Johan Zweers, Gijsbrecht Stevensz, sabandhaar Vincent, waterpompen) 153. (38 2010: 93-96) > Lagere School 1 Eerste klas 1909 (foto) 154. (38 2010: 129-131) > Uit het gemeentearchief 40 (Duivendaal, de boerderij de Peppel, Leeuwenbrink en andere perceelsnamen) 155. (38 2010: 144-147) > De ligging van de ‘Olden Wegh’ 156. (39 2011: 14-15) > Het perceel Oude kerkhof en de Oude Kerkweg op de Westberg 157. (39 2011: 22-25) > Uit het gemeentearchief 41 ( Sint Maria Magdalena, Sint Jans, Belmonte, paljas, kruytboot, kerkbanken, de Kruisakkers, den Bierboom, de Hongerkamp (3 percelen), Jan Jacobsen boekverkoper) 158. (39 2011: 58-60, 63-64) > Uit het gemeentearchief 42 (weerkleed, toestendig, schavot, hoog Rijnwater, gevangenis, het Joodse “kerkhof”, baggermolen, huwelijk prinses Carolina en Karel Christiaan van Nassau-Weilburg, papier/korenmolen) 159. (39 2011: 52) > Gezicht op Wageningen 160. (39 2011: 90-73) > Uit het gemeentearchief 43 (kerkzilver 1726, verhuiskosten, bombam, onder de mantel, tafelkleden, de galg, de waag, pruimenjaar 1758) 161. (39 2011: 126-127) > De Nudebarrière 162. (39 2011: 131-134) > Straatnaamgeving Wageningen-Hoog (West) 163. (39 2011: 135-138) > Uit het gemeentearchief 44 ( terechtstelling, kroonluchters, wijzerklok, klok, orgeltrappen, organist, horologie, zonnewijzer, antikraakwacht 1731, haringen, zielig) 164. (39 2011: 95) > Waarom Sint Victor in Wageningen? 165. (40 2012: 18-21) Uit het gemeentearchief 45 (ganzen, Mijnheer Torck, mw Torck, regenten, wapenborden, Ds Vrijthoff, freule Madalena, lijfrente Torck) 166. (40 2012: 52) > Medisch voorschrift 1911 167. (40 2012: 53-59) > Uit het gemeentearchief 46 (lindebomen, bier, onecht kind, krijgsgevangenen, moestuin, nieuwe bijbels, bruggen, quade tijden, qualijck comportement, turf, wagenveer, slagerij Elings) 168. (40 2012: 73-79) > Prijsbanden met het stadswapen van Wageningen 169. (40 2012: 88-89) > Het kortstondig bestaan van de Halve Maan of Lunet voor de Bergpoort in het begin van de 17de eeuw 170. (40 2012: 122-125) > Uit het gemeentearchief 47 (blauwe dakpannen, eikenboom, hergebruik, predikanten, hameij, rosmolen, uurwerk, bouwvallig huis, tafelkleden, hamertjes, zandloper, bijbels, blauwe stenen, tinnen kommen, omwisseling van oud in nieuw geld, mangelwortel, beetwortel) 171. (41 2013: 15-17) > Zware stormschade te Wageningen op 22 juli 1674 (oude stijl) 172. (41 2013: 18-22) > Uit het gemeentearchief 48 (Hullenberg, stadsdokter, Van Woudenbergh, in stilte vertrokken, een penning, zwanger, Darras en Caljet, Keeskalf, boete, post, bergen, Sint Rochus Vicarie, Riddershul, mest op kerkhof) 173. (41 2013: 38-39) > Het grootzegel van de nieuwe stad Wagenvene nabij Wageningen 6
mogelijk uit ca 1263 174. (41 2013: 45-46) > De Magistratenbank of Koningin Emmabank in de Ned. Hervormde kerk te Wageningen 175. (41 2013: 52-55) > Uit het gemeentearchief 49 (zondagsrust, schoolvisitatie, peuters, Sint Rochus Vicarie, Van Venendaal, visserie, Bleek, beurtschipper, broodcontrole, ‘boomgelt’, kerkdeuren, zerkenvloer, nieuwe visbank) 176. (41 2013: 24-26) > Uit het gemeentearchief 50 en laatste (750 jaar stad, Wagenvene, eerste christelijke gebedsruimte, kat in de zak (nogmaals), paardenmarkt, lamme klok 177. (42 2014: 27-31) > Peel Beek, tekenaar 178. (42 2014: 60) > Het schilderij Gezicht op Wageningen, van Cornelis Symonsz van der Schalcke 179. (43 2015: 119-122) > De Nudepromenade in de 19e eeuw en herberg Den Engel (andere titels in Oud-Wageningen) Naar aanleiding (29 200: 61) Ton Steenbergen: Het Historische Kadaster van Wageningen: Wie woonden waar in de binnenstad van Wageningen 1500-1900. In 2015 is dit werk door de gemeentearchivaris Bob (P.M.) Kernkamp bewerkt en op de gemeentelijk website gezet. Het staat ook bekend onder de naam De Dikke Zeven, dit in verband met het grote aantal bladzijden: 1907. (40 2012: 11-14) Toon Jansen in gesprek met Anton C. Zeven. (41 2013: 24) Redactie: pareltjes (50 x Uit het gemeentearchief). N.B. De afwezigheid van nr 18 wordt opgevangen door nrs 36a en 36b. (41 2013: 127) Ton Steenbergen: Bij het afscheid van Anton C. Zeven. Knipsel uit Bennekoms Nieuwsblad/Stad Wageningen 22 juli 2015
7
