ArtiBosch boort nieuwe bronnen aan

FESTIVALKRANT KUNSTENFESTIVAL ARTIBOSCH

1 SEPTEMBER 2013

I N TER VIE W V R O UWK JE T UINMAN

MUZIE K E N T HE AT E R

5

ArtiBosch boort nieuwe bronnen aan ‘s-HERTOGENBOSCH - Op zondag 1 september vindt alweer voor de 38e keer Kunstenfestival ArtiBosch plaats. Van 11.00 tot 17.00 uur kunt u rondom de St.Janskathedraal en op De Parade in ‘s-Hertogenbosch genieten van onder andere beeldende kunst, muziek, mode, theater, poëzie en film. Alles zonder entreekaartje. In deze festivalkrant leest u er alles over.

Thema in 2013 is Nieuwe Bronnen. We leven in een tijd waarin alles sneller lijkt te gaan dan ooit. Technische mogelijkheden lijken onbeperkt en beelden hebben soms nog maar de houdbaarheidsdatum van enkele uren. Voor de hedendaagse kunstenaar een lastige periode, zeker nu subsidies steeds minder vanzelfsprekend worden en er steeds meer ondernemerschap wordt gevraagd.

Welke wegen bewandelen de kunstenaars van nu? Wat is de waarde nog van kunst? Zijn er nieuwe tendensen te zien? En hoe verhoudt de creatieveling zich tot andere actuele substromingen in de maatschappij als Do It Yourself, biotechnologie, Timebank, stadstuinieren en een meer en meer open source gerichte samenleving? Samen met het European Design Center, Transfarmers, Transition Towns, verschillende kunstenaars en een aantal minder bekende internet-initiatieven gaat ArtiBosch op zoek naar nieuwe bronnen van creativiteit, inspiratie en kunstzinnige ervaringen. Daarmee hoopt de organisatie bezoekers in 2013 opnieuw te verrassen met een uitdagend festival. Het publiek roepen we op met ons mee te denken, te zoeken naar nieuwe bronnen en kennis te delen op Twitter en Facebook.

Modeshow met duurzame fashion

Renaissance op de Parade In het kader van Nieuwe Bronnen

in 2013 ook mode op ArtiBosch. In

samenwerking

met

Dutch

aWEARness en F for Fashion

In de schijnwerpers: Iris Leenknegt Het posterbeeld van dit jaar, hierboven afgebeeld, is een kostuum (Two Faces) van de jonge Groningse kunstenares Iris Leenknegt. Helemaal in lijn met ons thema dit jaar zoekt ze regelmatig naar manieren om actuele problemen en tendensen aan de kaak te stellen op een oncoventionele nieuwe manier. Goed voorbeeld is de tentoonstelling die Leenknegt dit voorjaar organiseerde in Groningen onder de titel ‘Een monarchie vol met koningen’. Naast het tonen van

handgemaakte kronen werd de kroning van Willem-Alexander met een speelse knipoog nagebootst. Alle toeschouwers konden die dag worden gekroond onder het motto ‘monarchie versus monopoly’ met daarbij de vraag: ‘waar zit dan onze democratie?’ Iris werkt multidisciplinair. Ze maakt zelf kostuums voor performances en films. Tijdens haar studie aan de Minerva Academie richtte ze een kunstenaarscollectief op met alleen maar vrouwen: De Pyama Pioniers. Haar tekeningen zijn op 1 september te bewonderen op onze kunstmarkt. U vindt Iris in kraam 44.

Kunstenfestival ArtiBosch ook leuk voor kinderen De organisatie van ArtiBosch hecht er grote waarde aan dat kinderen het ook naar hun zin hebben op het festival. Daarom is er al jaren onze Artikids hoek op het Sintjans Kerkhof. Onder begeleiding kunnen ze hier zelf hun eigen kunstwerk maken. Daarnaast is er dit jaar een speciale jeugdtheatervoorstelling rond de moestuin en insecten. Lees er alles over op pagina 9 van deze krant.

presenteren we de spectaculaire modeshow

Renaissance.

Duurzame fashion midden op de Parade. Denk daarbij niet aan geitenwollen sokken, maar aan 100% hip en trendy. Dutch aWEARness is een textiellabel dat duurzame mode vervaardigt die past in een circulaire economie. De kledingstukken die worden geshowd zijn gemaakt van veelal natuurlijke grondstoffen en hebben een oneindige levenscyclus. Grondstoffen worden niet langer benaderd worden als iets dat je koopt, gebruikt en afdankt, maar als een waardevol hulpmiddel dat je gebruikt, en daarna weer netjes teruggeeft voor een volgend gebruik of hergebruik. EDC, een creatief onderzoekslaboratium met vestigingen in ‘s-Hertogenbosch, Brussel en Eindhoven heeft in de afgelopen twee decennia gewerkt in zo’n 29 landen aan meer dan veertig projecten.

Afterparty Van 18.00 tot 21.00 uur is er op de Parade de (overdekte) ArtiBosch afterparty. Live-muziek, lekkere hapjes en de fijnste vinyl platen van Bink & Lola. Mede mogelijk gemaakt door de vrijwilligers van TKEK.

F for Fashion, een initiatief van de Bossche Yvette Vugts, werkt met modellen die normaliter niet gevraagd worden, omdat ze niet lang of dun genoeg zijn. Zo krijgen ze toch de kans een professionele modeshow te lopen. F for Fashion verzorgde eerder shows in onder andere De Verkadefabriek, De Muzerije en Theater a/d Parade. Renaissance is zien op 1 september om 15.30 uur op de Parade.

9

‘Kogelvrije’ huid van spinnenzijde

Foto: Raw Color and Dutch Invertuals 2011

Beeldend kunstenaar Jalila Essaïdi (1981), een van de drie winnaars van de Designers & Artists 4 Genomics Awards heeft samen met het Forensic Genomics Consortium Netherlands (FGCN) een stukje ‘kogelwerende’ menselijke huid gemaakt. Onder de titel ‘2.6g 329m/s’ komt de kunstenares het project op ArtiBosch laten zien. Voor de ‘stof ’ werd spinnenzijde, verhoudingsgewijs vele malen sterker dan staal en gemaakt door transgene geiten en wormen, bezaaid met menselijke huidcellen die daarna uitgroeiden tot een ‘kogelwerende’ menselijke huid. Met als resultaat dat een kogel die met een lage snelheid wordt afgevuurd, de normale huid doorboort maar de versterkte huid niet. Het werk van Jalila Essaïdi gaat over de erkenning van vergankelijkheid van materie en het menselijk verlangen om vergankelijkheid aan banden te leggen. In haar werk verwerkt ze deze wanhopige strijd tegen de tijd door gebruik te maken van levende of organische materialen, die kunnen vervallen of het product van verval zijn. Hoewel ze gebruik maakt vanverschillende materialen en processen in elk project, zijn hun wortels consistent. Het werk van Jalila is verbonden door de genialiteit van de natuur en manieren om vergankelijkheid te bevechten.

STEUN ONS!

Kunstenfestival ArtiBosch , geheel georganiseerd door vrijwilligers, probeert ieder jaar met beperkte financiële middelen en veel samenwerkingspartners een zo goed mogelijk festival neer te zetten. Draagt u ons evenement een warm hart toe? Word dan sponsor of Vriend van ArtiBosch of doneer op 1 september in een van onze collectiebussen. Wij en ons publiek zijn u heel erg dankbaar.

PAGINA

Het StOK-KruitHuiS Citadellaan 7 - 5211 XA ´s-Hertogenbosch 073 614 86 38 - WWW.StOKPuNt.NL facebOOK kijkopstok

DE P O N T

Kunstpodium T

tm 22 september

Isaac Julien

projectzaal tm 8 september

Wilhelminapark 1 Tilburg dinsdag - zondag 11-17 uur www.depont .nl

MUSE UM

FESTIVALKRANT KUNSTENFESTIVAL ARTIBOSCH

1 SEPTEMBER 2013

Nieuwe bronnen: Henriëtte Dingemans Wat bedoelen we nu precies met Nieuwe Bronnen? Henriëtte

Dingemans

(1961)

Van plastic soep tot honingbank

is

beeldend kunstenaar. Haar werk 2b

De organisatie van ArtiBosch koos

not 2b? is tot en met 15 september

in 2013 voor het thema Nieuwe

te zien tijdens de Zomerexpo in het

Bronnen. Een breed paraplubegrip

Gemeentemuseum in Den Haag. Op

dat misschien de nodige vragen op

de kunstmarkt van ArtiBosch staat

roept, maar heel bewust is gekozen.

ze met 3D geprinte bijensieraden.

De laatste paar jaar kwamen we bij

Een gedeelte van de opbrengst op 1

bezoeken aan musea en belangrijke

september gaat naar onafhankelijk onderzoek naar bijensterfte.

kunstevenementen als de Documenta

Hoe kwam u erbij om iets met bijen te gaan doen? In 1998 heb ik een tijd in het hoogland van Ethiopië geleefd tussen de nomaden. Honing is voor hen erg belangrijk. Ze leven ervan. Toen ik zo’n vier jaar geleden ineens droomde over bijen, kwam het allemaal terug. Zeker toen ik erachter kwam dat het helemaal niet goed gaat met de bijenpopulatie.

kunstenaars tegen die zich verdiepten

Daarnaast waren mijn beide grootouders imkers. Misschien zit het dus zelfs wel een beetje in de genen.”

in Kassel en de Biënnale in Venetië vaak in dezelfde actuele onderwerpen en Dingemans was in eerste instantie ook betrokken bij De Honingbank, het project van de Fransman Olivier Darné waarin economie en ecologie worden verbonden. “Ik had met hem contact in het allereerste begin van het project. Hij wilde het echt insteken op economie en mijn kunst focust zich vooral op de bestrijdingsmiddelen die tegen insecten worden gebruikt. Ik ben toen afgehaakt, maar hij is er succesvol mee doorgegaan.”

Nieuwe bronnen: Marleen Hartjes Beeldend kunstenaar Marleen Hartjes (1986) is een bezig baasje. Ze exposeerde recent in het Van Abbemuseum, ontwikkelt kunsteducatie projecten voor musea, werkt als projectleider en coördinator van het Leerling/ Meester project in Kunstpodium T in Tilburg, is freelance curator en werkt als moderator in Museum De Pont. Op ArtiBosch is ze een van de sprekers bij het Creatief Ontbijt. In je werk gebruik je niet-alledaagse materialen als aluminium, ballonnen en confetti. Waar kies je daarvoor? “Ik maak ‘Monumenten voor het moment’, tijdelijke installaties en sculpturen. Daarom gebruik ik altijd vluchtige materialen. Dat past daarbij.” Je houdt bijen als hobby. Waarom ben je daarmee begonnen? Een aantal jaar geleden heb ik voor mezelf bedacht wat ik allemaal nog graag zou kunnen in mijn leven.

Daar zaten dingen als zeilen bij, maar ook imkeren. Ik ben altijd bezig met kunst en bij de bijen kan ik mijn hoofd helemaal leegmaken. En een leeg hoofd is een vruchtbare bodem voor goede ideeën. ” Denk je dat je de ooit de bijen nog voor je kunst gebruikt? “Dat kan ik me goed voorstellen, maar een must is het niet.”

Nieuwe bronnen: Jef Monté Jef Monté (1981) maakt zijn eigen videoproducties onder de naam Dieper Beeld. Op zijn c.v. onder andere films voor Incubate, TEDx, Avans Hogeschool en het Jeroen Bosch ziekenhuis. Veel van je films maak je helemaal in je eentje. Wat betekent Do it Yourself voor jou? “Ik kan nog steeds films maken als de budgetten teruglopen en ik kan snel schakelen wanneer dat nodig is. Daarnaast hoef ik aan minder mensen verantwoording af te leggen zodat ik makkelijker mijn eigen stempel op een productie kan drukken. Natuurlijk is het fijn om af en toe kritiek te krijgen, daarvoor heb ik dan weer mijn opdrachtgevers en collega’s met wie ik beiden vaak intensief contact heb tijdens producties.” Je bent oprichter van het Facebook-initiatief Gemist/Gevonden ‘s-Hertogenbosch, een oorspronkelijk idee van De Jonge Garde Tilburg. Waarom heb je deze opgericht?

“Ik was al lid van de Tilburgse versie en ik zag hoeveel mensen elkaar konden helpen, vaak tegen (bijna) geen kosten of een fles wijn of zelfgekookte maaltijd. Inmiddels zitten we op 367 leden en ik krijg nog dagelijks nieuwe aanmeldingen. Ik zie regelmatig dat mensen geholpen worden met technische problemen, benodigde materialen voor een voorstelling, fietsen en vrijwilligers.”

technieken. Van bedreigde natuur tot economische crisis. Van DIY, open source en nieuwe materialen tot een veranderende duurzame samenleving.

Henriëtte Dingemans - The Bee-Keepers.

Ook onder de inschrijvers van onze kunstmarkt kwamen we ze weer tegen. Neem Henriëtte Dingemans (zie kader hiernaast). Al sinds 2008 fanatiek bezig met de bijensterfte en de insectenbestrijding. Een belangrijk thema aangezien een groot deel van onze groente- en fruitteelt onmogelijk is zonder de bestuiving van dit insect. De alarmerende wereldwijde afname van de hoeveelheid bijen zou onze voedseldiversiteit dus aardig in de war kunnen schoppen. Er wordt zelfs beweerd dat als de bij uitsterft de mens binnen vier jaar zal volgen. Murano glas Er zijn meer kunstenaars bezig met dit onderwerp. Zoals de Britse kunstenares Judy Harvest. Op de Biënnale in Venetie in 2013 koppelt ze de bijensterfte aan het bedreigde traditionele ambacht van het maken van Muranoglas. Doordat deze kunst van het glasblazen in China massaal wordt gekopieerd, zakt de prijs en kunnen de glasblazers in Italië, die de techniek uitvonden, moeilijk overleven. Voor haar expositie Denatured liet Harvest de ambachtslieden in de buurt van Venetië grote honingkorven blazen. In de tentoonstelling Ja, Natuurlijk in het Gemeentemuseum in Den Haag, waar meer voorbeelden van Nieuwe Bronnen te vinden zijn, werd de bijensterfte gekoppeld aan economie in De Honingbank van de Franse kunstenaar Olivier Darné uit Frankrijk en kunstcollectief Parti Poétique. In een voorstad van Parijs heeft Darné een enorme bijenstal gemaakt met maar liefst vijftig bijenkasten. Mensen kunnen een bijenspaarrekening openen, een soort gift die wordt omgezet in bijen, bestuiving en zo in het voortbestaan van de mens. Doel is niet het inzamelen van geld of het maken van honing maar bewustwording van het probleem. Ecologie en economie wordt gekoppeld aan kunst. Daarnaast zie je een terugkeer in de waardering van ambachtelijke materialen en technieken. Maar dan wel in een nieuwe vorm. De Portugese kunstenaar Joana Vasconcelos mocht bijvoorbeeld de zalen van het Paleis van Versailles vullen met enorme textiele kleurige kunstwerken. En als vertegenwoordigster van Portugal op de Biënnale in Venetië kleedde ze een hele boot aan met textiel. Ook voedsel, dieren en biotechnologie zijn steeds vaker een onderwerp voor kunstenaars. Van aanklachten tegen gentechnologie tot zelf gemodificeerde creaties. Jalila Essaïdi, waarover een bericht is te lezen op onze voorpagina. komt bijvoorbeeld naar ArtiBosch met haar ‘kogelwerende’ huid die ze maakte

Jalila Essaïdi aan het werk.

Foto: Raw Color and Dutch Invertuals 2011

van spinnenzijde en menselijke cellen. Christien Meindertsma liet in haar succesvolle boek PIG 05049 zien in welke producten er allemaal onderdelen van het varken zijn verwerkt. Van medicijnen tot wijn en van cupcakes tot tuinhandschoenen. Heel anders is weer het abstracte werk van de Indiase kunstenares Sheela Gowda. Zij kiest er voor haar abstracte werk te maken met niet alledaagse materialen als koemest, haar en kumkum (rode verf gemaakt van geelwortel en ongebluste kalk, gebruikt bij Indiase rituelen).

groeit elke keer als het werk wordt tentoongesteld. Het is gemaakt van het plastic afval dat in de zee rond zweeft. Uitvinder en ontwerper Rick Claassen komt in dat thema op ArtiBosch met een workshop rond het recycleren van PET-flessen.

Geld Ook geld en economie is een inspiratiebron. De Amsterdamse kunstenaar Dadara begon in 2011 zijn eigen bank om commentaar te leveren op de economische crisis. In zijn Exchangibition Bank met als slogan ‘the art of turning art into money’ drukte hij zijn eigen bankbiljetten. Iets wat hem veel media-aandacht opleverde maar waarmee hij ook nog geld verdiende. Deze zomer levert hij op het Amerikaanse Burning Man Festival commentaar op de Facebooklike cultuur met het werk ‘Like 4 Reel’. Het bekende ‘duim omhoog’ handje, geplaatst op een voetstuk, zal op het festival worden verbrand. De bekende Chinese kunstenaars Ai Wei Wei speelde met zijn werk Oil spills uit 2006 in op het steeds verder opraken van de wereldwijde olievoorraad. De zogenaamde oliepiek, die door Transition Towns op het festival onder de aandacht wordt gebracht, toont de inmiddels in huisarrrest geplaatste kunstenaar met enorme oliedruppels van porselein op de vloer. Plastic soep De grote hoeveelheid plastic in de oceanen , een overblijsfsel van al onze verpakkingsmaterialen, is ook een geliefd onderwerp. Maarten Van den Eynde’s reizende sculptuur Plastic Reef bijvoorbeeld

Wat volgens ons al de in dit artikel genoemde kunstenaars bij elkaar brengt is hun verbondenheid met de onderwerpen van ‘nu’. De moderne kunstenaar is actief zelf bezig met alles wat er in de maatschappij en de wereld gebeurt. Juist daarom tonen we dit jaar op ArtiBosch niet alleen kunst maar ook de maatschappelijke initiatieven die de kunstenaar beïnvloeden.

Machinima van Marc Cuppens

De Bossche kunstenaar/filmmaker Marc het

Cuppens, pseudoniem

maakt Marx

onder Catteneo

zogenaamde machinima. Korte films die geheel binnen een computergame of virtuele wereld ‘engine’ worden gemaakt.

Cuppens gebruikt de

‘engine’ van Second Life voor zijn werk. De stijl machinima ligt ergens tussen de 3D animatietechniek zoals die door grote animatiebedrijven als Pixar gebruikt wordt en traditionele films met acteurs. Er moet veel voorbereid en nabewerkt worden, maar de opnames zijn gemaakt in real-time. Cuppens heeft een twee uur durend kunstzinnig machinima-programma samengesteld van collega machinimamakers die ook werken met Second Life. Het filmprogramma is te bekijken in de grote witte tent op de Parade, niet ver van Olla Vogala.

PAGINA

MARION JANSSEN-QUAADVLIET

Foto’s Trudie van der Steeg Nieuw werk van MarionBOEKHANDEL Janssen-QuaadvlietADR. geïnspireerd op de steden VOORHEEN HEINEN ’s-Hertogenbosch en New York. Getekend met rietpen en Oost-Indische inkt op doek, KERKSTRAAT 27portretten. - 5211 KD - ‘s-HERTOGENBOSCH aangevuld met olieverf. Ook Meer info: [email protected]

TE ZIEN OP ARTIBOSCH IN PAGODETENT OP DE PARADE

FESTIVALKRANT KUNSTENFESTIVAL ARTIBOSCH

Nieuw podium voor spoken word

1 SEPTEMBER 2013

Interview met schrijfster Vrouwkje Tuinman

“Ik bezoek musea het liefst op ongebruikelijke tijden” Schrijfster en dichteres Vrouwkje Tuinman is een van de bekendste

Al sinds de alleerste editie in 1976 is er ruimte voor poëzie op ArtiBosch. Ook dit jaar weer. Maar het geschreven en gesproken woord krijgt in 2013 extra elan met een geheel nieuw podium: Olla Vogala. Vernoemd naar een fragment uit de allereerste zin in het (oud)Nederlands. In een gezellige café-setting, met genoeg drank en eten in de buurt om dagenlang bij te kunnen dichten, is er de hele dag door een programma. Poëzievoordrachten, literaire muziek, stadskronieken, stand-up en performance.

Een bijzonder programmaonderdeel in Olla Vogala willen we hier in het bijzonder even noemen. De Bossche Stadschroniqeur Erik Alink (Brabants Dagblad) gaat in het kader van zijn Stadskronieken live in gesprek met drie bijzondere Bosschenaren. In opdracht van de organisatie deed Alink ook een interview met zichzelf. Het resultaat kunt u hieronder lezen Kunstenares Mirjan van de Hel, waarvan ook werk is te bewonderen op de kunstmarkt, maakte voor het nieuwe podium een prachtig logo. Waarvoor veel dank!

Stadschroniqueur Eric Alink interviewt zichzelf

Over troost en toeval Er ligt een man op de grond. In Den Bosch en Rosmalen. Hij drukt zijn oor tegen de straten. Zeven jaar lang schrijft hij op wat hij hoort trillen, schudden en bonken. Eric Alink in gesprek met zichzelf. Sinds 2010 is hij stads-chro-ni-queur. “Daar breek je zowel je tong als je vingerkootjes op. Maar zo heet het officieel. Zulke tijdschrijvers had Den Bosch ook al in de 16e en 17e eeuw, zoals Molius en Cuperinus.” Het is een soort stadsschrijverschap, legt hij uit. “Met één belangrijk verschil: als stadschroniqueur verzin je niets. Ik ga uit van de werkelijkheid. Die is vaak nog ongerijmder dan ik zelf na een halve liter clandestien gestookte slivovitz zou kunnen verzinnen. Zeker als je je blik op de stad enigszins kantelt.” Liefde, leven, lot Het stadschroniqueurschap is een erefunctie die het College van B&W heeft ingesteld. Officieel is het Stadsarchief opdrachtgever. Tot zomer Eric Alink, foto: Joep Lennarts 2017 schrijft Eric – die zelfstandig journalist en columnist is – over liefde, leven en lot in Den Bosch en Rosmalen. De kronieken verschijnen in het Brabants Dagblad en op www.bosschekroniek. nl. “Het zijn verhalen over het leven van alledag, stervelingen en hun vierkante meters. Ik schets de veranderende stad – de mensen, buurten, de stemming – maar ook de onveranderlijkheid: al eeuwen wankelt Den Bosch tussen dorpse kleingeestigheid en stadse allure.” Zelden schrijft hij over schijnwerpernieuws. Maar soms gaat hij door de knieën. “Ik zou een dief van mijn eigen geheugen – en dat van anderen – zijn als ik geen letter had gewijd aan bijvoorbeeld de sluiting van het GZG. Met pen-en-schrijfblok heb ik de laatste nacht op de Spoedeisende Hulp doorgebracht. Voor mij zijn dat historische uren.” Troost Zijn vader had een drogisterij op de Vliert. Talloze keren zag hij hoe het winkeltje als vooruitgeschoven EHBO-post fungeerde. “Had je een flinke wond? Ga maar naar Alink. Hij verbond handen, knieën. Ook ik wil Bosschenaren verbinden – in hoofd en hart. Vaak ruiken m’n stadskronieken naar jodium en troost.” Hij zwijgt. Schenkt z’n achtste kop koffie van die dag in. Dan: “Speeltuingeluk. Dat beleef ik bij het maken van elke kroniek. Onverdund plezier. Ik voel me bevoorrecht: ik ben vrij in mijn onderwerpkeuze en stijl en heb krant en internet als podia.” Af en toe stapt hij letterlijk op de zeepkist om een tekst uit te spreken. Enkele gelegenheden: Dodenherdenking, Maand van de Geschiedenis en het festival Geen Daden Maar Woorden. Boek Zo’n honderd kronieken schreef hij tot nu toe. De 36 mooiste verschijnen eind oktober 2013 in een bundel. Met foto’s: Marc Bolsius, fotograaf van onder meer Brabants Dagblad en Zilveren Camera-winnaar, maakte bij elke kroniek een portret van de betrokkene[n]. Bovendien krijgt elke stadscolumn een epiloogje: hoe hangt de vlag er nu bij in het leven van degenen die zijn beschreven? Interviews Op Artibosch gaat hij drie mensen interviewen die eerder in zijn kronieken opdoken. Wie? “Ik heb een verlanglijstje, maar moet ze nog benaderen. Ik zou graag Twan Schalken willen interviewen, al 35 jaar beheerder van begraafplaats Orthen. Maar ook Gerard Velders van de gemeentelijke afdeling Burgerzaken of bewegingstherapeute Evelien van Reinier van Arkel. Het is de oudste psychiatrische instelling van Nederland, Nee, toeval bestaat niet. Zeker niet in Den Bosch.”

namen op ons nieuwe ‘spoken word’ podium Olla Vogala. Optreden op een

multidisclipinair

festival

als

ArtiBosch is voor haar geen nieuws onder de zon. Ze verschijnt al vele jaren op Lowlands, maar bijvoorbeeld ook een festival als het Rotterdamse Dunya staat op haar cv. Belangrijkste blijft natuurlijk het schrijven. In 2013 verscheen haar derde, goed ontvangen, roman De Rouwclub. Rinka van Ipenburg ondervroeg haar onder andere over het ArtiBosch thema: nieuwe bronnen. Voor de tentoonstelling ‘Ja, Natuurlijk,’ die van 16 maart tot en met 25 augustus in het GEM (gemeentelijk museum voor hedendaagse kunst in Den Haag) te zien was, hielden een aantal schrijvers een tijdelijk twitter- account bij onder een ecologisch pseudoniem. Ook Tuinman deed mee aan dit project. Waarom koos u voor de naaktslak? “ Ik heb er zelf duizenden van in mijn tuin. Ik maak ze liever niet dood, omdat ik een dierenliefhebber ben, maar ik heb wel veel last van ze. Juist daarom, leek het me interessant om me een keer in hen te verplaatsen.” Wat zijn de voordelen van sociale media voor een schrijver? “Ik heb op Facebook eens een oproep geplaatst voor nog niet bestaande plaatsnamen. Dat was een hele leuke ervaring. De reacties zetten je altijd op een of andere manier aan het denken. Daarnaast heb ik gemerkt dat social media vooral handig is voor promotionele activiteiten. Ik maak er graag gebruik van, omdat je er toch beter vindbaar door lijkt te worden.” Heeft u naast schrijven ook iets met beeldende kunst, muziek en theater? “Ik bezoek graag musea, ook beeldende kunst , maar dan het liefst op ongebruikelijke tijden, zoals ‘s ochtends vroeg. Ik vind het lastig goed te kunnen kijken, als er veel mensen zijn. Met theater heb ik weinig, alleen Wim T. schippers volg ik. Maar dat komt vooral door het talige in zijn toneelstukken. Verder werk ik graag samen met anderen. Zo

Vrouwkje Tuinman, foto: Keke Keukelaar

heb ik in samenwerking met fotografe Andrea Stultiens het tweetalige fotoboek- dichtbundel Intensive Care uitgebracht. En samen met dichter en schrijver Ingmar Heytze heb ik een aantal projecten gedaan. Ik luister nooit muziek tijdens het schrijven, als ik muziek luister wil ik echt alles goed horen. Dat komt waarschijnlijk omdat ik muziekwetenschap heb gestudeerd, dan wordt muziek al snel studie of werk gerelateerd.” Spreekt de trend Do It Yourself u aan? “Ik ben vooral voorstander van het woordje ‘Do’. Want alleen door heel veel te doen, kun je echt ervaren hoe het bijvoorbeeld is om een boek te schrijven. Self Publishing on Demand is wel iets nieuws op het gebied van ‘Do It Yourself ’ in de schrijverswereld. Ik heb er zelf echter weinig mee, omdat ik graag wil kunnen sparren met een redacteur.”

Zintovenaars & woordgoochelaars

Esther Porcelijn

De poëeten op ons nieuwe podium Olla Vogala zijn geen stamelende papierstaarders

maar

levendige

performers die hun taalvonsten met pit voor het voetlicht brengen. Zo is er Esther Porcelijn, stadsdichter van Tilburg maar ook theatermaakster. Naast haar gedichten schrijft ze columns een talkshow in Theater de

Nieuwe Vorst en voor studentenblad Univers. Haar eigen theatergroep Fransje werd dit jaar genomineerd voor de Dioraphte Stimuleringsprijs in de categorie theater. SPIT is een oude bekende op ArtiBosch. Zijn weelderige gedichten over Praag, de liefde en ArtiBosch spuugt hij uit over zijn eigen nietsontziende gitaarlandschappen. Wout Waanders (1989, ‘s-Hertogenbosch) was ‘campusdichter’ van de Universiteit Nijmegen. Tegenwoordig is hij hoofdredacteur van het literair tijdschrift Op Ruwe Planken. Meisjes Die Nesten In Hun Haren Bouwen tenslotte is een samenwerkingsproject van dichter Doeko L., kunstenaar Erik Vink en actrice Miron Hageman. In een reeks minimonologen worden meisjes verwoord, vertolkt en ingekleurd. Waan u even in een boefjesbioloog op het randje van het toelaatbare.

Welke band heeft u met de stad Den Bosch? “Ik woon nu in Utrecht, maar ik heb twintig jaar in Den Bosch gewoond. Ik kom er nog vaak en graag, een goed voorbeeld is de bibliotheek. Elke keer als er een nieuw boek van mij uitkomt, lees ik daar bijna altijd voor. De rouwclub heb ik nog niet voorgelezen. Dan denk ik altijd weer terug aan de tijd dat ik als kind naar de bibliotheek toe ging om vooral veel boeken te kunnen lenen. Het Kunstenfestival Artibosch kende ik tot dit jaar alleen nog als bezoeker.” Zou u iets willen veranderen in Den Bosch? “Weinig, maar ik mis wel het gratis festival Popwerk, dat jarenlang in Den Bosch werd georganiseerd. Dit was vergelijkbaar met Parkpop in Den Haag, alleen dan kleiner.”

Fuad Hassen

Op een spoken word podium als Olla Vogala hoort natuurlijk ook een goede babbelaar die de eindjes lekker aan elkaar praat. Die man op 1 september is Fuad Hassan, winnaar van de Culture Comedy Award in 2008. Hij speelt veelvuldig door het hele land als stand-up comedian en is daarnaast ook een veelgevraagd presentator op festivals. In de tussentijd werkt Hassan gestaag door aan de basis voor een eigen avondvullend theaterprogramma.

Koen Frijns

Dichter Koen Frijns is bassist bij de Eindhovense bluesrockformatie GrimTim. Op ArtiBosch zal hij voor het eerst zijn passies voor het woord en de muziek combineren. Samen met enkele leden van zijn band zal hij een poëtische performance geven. Niet in Olla Vogala. maar op het Sintjans Kerkhof, achter Café De Rode Pimpernel.

PAGINA

S NI

R S DE BEG

EN O

O

H

G

S

LI

NK

ER

S - KERS

TA

L

MA

C

N RU

N

B

O

L

F

GR

AS - DE BO

SS

C

H

E

OL

RU

D

K

IP

O - D E W IT T E M

TO

R

W IL

S

E

Www.brigida-utrecht.nl Www.helmybakx.nl Www.nevenbatalja.nl Www.hansbaten.nl ww.elsbekker.nl Www.elteha.nl/veronicaberkvens.htm Www.evalore.nl Www.euphro-blaauw.nl Www.evelijnvanbon.nl Www.atelier-eppo.com Www.ib-fotodesign.com www.bbk-keramiek.nl www.kirstendebruijn.nl www.kayu-batu.nl www.viltinvilt.nl www.textielcollages.com www.tinekevandijk.nu www.henriettedingemans.nl www.viltwerk.nl www.marianvanesch.nl www.commediadellarte.info www.gras.nl/rudolf www.miriamgroenen.nl www.kunstprikkels.nl vlekkendingen.nl www.adjeskunst.nl/contact.html www.paperfection.nl www.lonkiponk.nl www.artistmonique.com www.rawdee.eu www.sonjadejongh.nl www.erickerkvliet.exto.nl www.beakey.exto.nl www.gerdakunst.nl [email protected] www.petradelange.com www.lavarack.nl www.irisleenknegt.com www.biancavanderlinde.nl www.eduardlinders.nl www.kempro.nl www.elkekip.nl www.debbyvandemheen.nl www.reneemiddelkoop.com www.carolamokveld.nl www.annemoonmulder.nl www.oldewarries.exto.nl www.margot-beelden.com www.sasillustraties.nl [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]; www.keramui.nl [email protected]; http://www.jeugdstijl.nl/ www.romyvanrijckevorsel.nl [email protected]; www.wilmaschoonis-mixedmedia.nl www.antonschrauwen.nl www.willyschut.exto.nl www.josemiekesegers.nl www.runslinkers.nl www.kesliensmeet.nl www.liekesmits.kunstinzicht.nl www.titaantovenaar.nl www.biancatangande.com www.jeannetax.nl www.thijskeramiek.nl www.christelvantiel.com www.nojram.mysites.nl www.astridtrugg.com www.nandarta.nl www.lenydevos.exto.nl www.sergedevries.nl www.margeaux.nl www.hbtewierik.nl www.galeriezeven.nl www.eeuwkezuidema.exto.nl

D

Ameida Brigida (57) Helmy Bakx (25) Neven Batalija (5) Hans Baten* (90) Els Bekker (14) Veronica Berkvens (38) Evalore Beukers (63) Euphro Blaauw (54) Evelijn van Bon (39) Eppo Bosch (51) Inge Bosch (50) Bets Bressers (59) Kirsten de Bruijn (3) Juana Carrasco (49) Lidwina Charpentier (8) Corry van Deyzen (41) Tineke van Dijk (53) Henriette Dingemans (62) Anja van Dongen (24) Marian van Esch (15) Patrizia Esposito (31) Rudolf Gras (1) Miriam Groenen# (76) Masscha de Haas (7) Mirjan van de Hel (56) Adje van Herwijnen* (91) Tamara van der Hoek (58) Lonneke Holla (37) Monique de Jong (45) Ruud de Jong (52) Sonja de Jongh (20) Eric Kerkvliet (16) Bea Key# (81) Gerda Kunst# (82) Hennie van de Lande# (86) Petra de Lange (13) Marlies Lavarack (60) Iris Leenknegt (44) Bianca van der Linde (19) Eduard Linders* (87) Galerie Atelier Kempro (32) Elke Kip# (84) Debby van de Mheen (29) Renée Middelkoop# (84) Carola Mokveld (48) Annemoon Mulder (6) Greetje Oldewarris# (83) Margot Oomen# (77) Saskia van Oversteeg# (79) Marie-José Poublon (47) Elmir Prevljak (21) Marion Quaadvliet (33) Rina de Raadt (4) Mieke Reijner (34) Marie-Christine Renard (66) Alex Rietveld (17) Romy van Rijckevorsel# (78) An Rijpers (35) Wilma Schoonus (18) Anton Schrauwen (42) Willy Schut (2) Josemieke Segers# (80) Run Slinkers (68) Keslien Smeets (55) Lieke Smits (36) Steven Stehouwer (40) Bianca Tangande (10) Jeanne Tax# (77) Francine Thijs (28) Christel van Tiel (22) M. van Trigt (61) Astrid Trugg (9) Nanda van der Vliet (43) Leny de Vos# (85) Serge de Vries (12) Margot van de Wiel (23) Hans en Bernadette te Wierik (46) Aly van de Woude (30) Eeuwke Zuidema (65) #= ingeschreven via KUBRA * = ingeschreven via DADS

M

WEBSITE/E-MAIL

(kraam nummer)

E

S

NAAM KUNSTENAAR

EN

DEELNEMERS KUNSTMARKT

K EL

E

FESTIVALKRANT KUNSTENFESTIVAL ARTIBOSCH L W R ON T E WO H

IE

L

IE

S

LA

O VA R A C K - Y

U

R

V

R

DI

N

NG

N

VA

V N D E H EL -

LE

K

K

E

M

A

A

H A NICA

R

IE

TV

EL D - VE NU

S

D

E

IO

ME C

E L A

X

G

R

O

BL

AAUW - WA

R

R

IG

E

ED A

EU

P

H

Stichting KuBra en ArtiBosch Kunstenfestival ArtiBosch werkt in 2013 voor het eerst samen met Stichting Kubra, een in 2011 opgericht Brabants kunstenaarscollectief, sinds begin dit jaar gevestigd op de eerste verdieping van de Hinthamerstraat 100 in ‘s-Hertogenbosch. De stichting wil kunstenaars, wonend en werkend in NoordBrabant samenbrengen, stimuleren en begeleiden bij het opzetten van workshops, activiteiten en exposities. Wilma de Turck, die de dagelijkse coördinatie voor haar rekening neemt vertelt: “In totaal vallen er zo’n 115 kunstenaars onder ons. Regelmatig organiseren we exposities, niet alleen in de Hinthamerstraat, maar ook op bijzondere locaties.

Zo hebben we al geëxposeerd op kasteel Ammersoyen, ’t Duvelhok in Tilburg en het Belgische kasteel Ravenshof. Onze exposities worden samengesteld door onze eigen curatoren. Op die manier proberen we de tentoonstellingen in balans en aansprekend te houden. Niet iedere kunstenaar kan zich zomaar aansluiten bij Kubra. We hebben een ballotagecommissie die selecteert op kwaliteit.” Niet alleen zullen zo’n dertien kunstenaars, aangesloten bij Kubra, te zien zijn op de kunstmarkt van het festival. Ook zal de locatie aan de Hinthamerstraat gebruikt worden voor het Creatief Ontbijt, waarover u hieronder meer kunt lezen.

Creatief Ontbijt & Inspiratiemiddag In samenwerking met Creatief Ontmoet en KUBRA organiseert ArtiBosch op de festivaldag zelf voor het eerst een netwerkontbijt en inspiratiemiddag voor creatieve ondernemers. Naast een ontbijt bereid door een fooddesigner, zijn er inspiratiesessies met een aantal creatieve ondernemers en is er natuurlijk de mogelijkheid tot netwerken. De bijeenkomst vindt plaats bij Galerie KUBRA aan de Hinthamerstraat 100 (eerste verdieping), nabij het ArtiBosch-terrein. Meer informatie over aanmelden en het programma vindt u op www.creatiefontmoet.nl Kosten deelname: 24,50 euro (excl. BTW)

Kunstacademiestudent maakt eigen ridderfilm

J

B

M

iR

1 SEPTEMBER 2013

In het kader van ons thema Nieuwe Bronnen heeft de organisatie van ArtiBosch de Vincentiusvereniging ‘s-Hertogenbosch gevraagd een kleine versie van hun jaarlijkse grote boekenmarkt te verzorgen op 1 september. Ook zijn er lp’s met klassieke muziek te koop. Net als in de Brabanthallen gaan de opbrengsten naar een ontwikkelingsproject. De Vincentiusvereniging is een vrijwilligersorganisatie op het gebied van maatschappelijke dienstverlening, voornamelijk lokaal georganiseerd.

Wereld ontdooisters

Bram Knol , kunstacademiestudent aan St. Joost in Breda, wil dolgraag stage lopen bij het Nieuw-Zeelandse filmbedrijf WETA Workshop, dat onder andere verantwoordelijk was voor kostuums en special effects in megaproducties als Lord of the Rings, Avatar en King Kong. Om indruk te maken bij het bedrijf werkte hij al meer dan een jaar aan een geheel zelf geproduceerde film. Alle animatie, kostuums, decorstukken (waaronder een afgehakt hoofd en een flink aantal lijken) maakte hij zelf. In een loods in Loon op Zand werden met behulp van drie cameramannen en twaalf acteurs/figuranten de beelden gedraaid. Deze zomer werkte hij keihard aan de achtergronden en de montage. Op ArtiBosch zal een ‘making of ’ te zien zijn plus een aantal van de gebruikte attributen waaronder het ‘afgehakte hoofd’.

Boeken & platenmarkt Vincentius

De 19-jarige Knol studeert illustratie maar werkt het liefst met bewegend beeld. “Ik zou graag concept-artist worden”, zo vertelt hij. “Decors en kostuums bedenken voor films. Helemaal met niets beginnen en iets moois maken.”

Mirjan van de Hel en Emiel Bootsma maken samen vlekkending & dichtboekje Kunstenares Mirjan van de Hel en dagdichter Emiel Bootsma sloegen de handen ineen voor een gezamelijk boekje. De vrolijke vlekkendingen van Mirjan staan telkens naast een bijpassend gedichtje van Emiel. Een samenwerking die we bij ArtiBosch van harte toejuichen. Het boekje is te bestellen op www. vlekkendingen.nl voor 15 euro maar tijdens ArtiBosch op 1 september betaalt u maar 12, 50! In kraam 55!

De Wereldontdooisters proberen met hun liefde voor het raken van mensenharten de wereld een beetje mooier te maken. Op ArtiBosch komen ze dat doen met hun ‘Chocolade Consult’. Tijdens een verrukkelijk ‘medisch’ onderzoek, gelinkt aan de bekende film ‘Chocolat’, zullen ze hun cliënten analyseren, aan het lachen én beter maken. De diepste verlangens van bezoekers worden blootgelegd in een lachwekkende test. Daarna krijg je een origineel handgeschreven bonbonrecept mee. Suikervrij, glutenvrij, fairtrade, biologisch en geschikt voor veganisten. Fijn voor de wereld en fijn voor je lijf!

C H TE N

D

PAGINA

Galerie met moderne kunst van diverse kunstenaars, met speciale aandacht voor klein(er) werk van grote kwaliteit tegen kleine prijzen. Openingstijden galerie: Woensdag t/m zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur. Koopzondagen van 13.00 tot 17.00 uur. Studio Vennix Verwersstraat 82 5211 HZ ‘s-Hertogenbosch www.studiovennix.nl facebook.com/studiovennix

Jheronimus Bosch Art Center ’s-Hertogenbosch’ beroemdste zoon is thuis! In een stijlvol complex - gevormd door de voormalige Sint-Jacobskerk en haar bijgebouwen - brengt het Jheronimus Bosch Art Center op diverse wijzen het leven, het gedachtegoed en de werken van deze kunstenaar voor het voetlicht. Jong en oud, liefhebber en kenner, Bosch’ inwoner en toerist; iedereen kan hier genieten van de nalatenschap van Bosch. De unieke collectie daagt u uit om niet alleen te kijken, maar ook mee te denken over de bedoelingen en belevingswereld van Jheronimus Bosch.

Openingstijden

Mieke Robben

01 - 30 september 2013, “The Warm Touch”

Hoeden uit de jaren ’30 stonden aan de oorsprong van een nieuwe serie schilderijen met hoeden en sfeer uit deze periode. New Place art gallery Verwersstraat 45 (direct naast het Noordbrabants Museum) 5211 HT ‘s-Hertogenbosch Tel.: +31 (0) 736897239 Mob.: +31 (0) 681148717 www.new-place-gallery.com [email protected] Openingstijden: Woensdag t/m Zaterdag 14:00 - 17:00 uur Elke 1e zondag v/d maand 12:00 - 15:00 uur en op afspraak, juli - zomerstop

Dinsdag t/m vrijdag Zaterdag en zondag

11:00 – 17:30 12:00 – 17:30

Vanaf 31 oktober-1 april: Dinsdag t/m zondag 12:00 – 17:00

Jeroen Boschplein 2 5211 ML ’s-Hertogenbosch 073-6126890 www.jheronimusbosch-artcenter.nl [email protected]

FESTIVALKRANT KUNSTENFESTIVAL ARTIBOSCH

1 SEPTEMBER 2013 Julie Scott presenteert eerste soloalbum

“Ik hou van melancholie, al moet er ook hoop zijn” De naam Julie Scott zal bij de meeste mensen niet direct een belletje doen rinkelen, maar in de jaren negentig tourde deze charismatische zangeres als frontvrouw van Mizpah door heel Europa. De in Glasgow geboren singer-songwriter komt naar ArtiBosch samen met toetsenist Roeland Drost (o.a. De Kift).

Theatergroep Mimekry speelt Het Insectenhotel

Theatergroep Mimekry uit Rotterdam komt naar ArtiBosch met Het Insectenhotel. Een kindervoorstelling die zich helemaal afspeelt in de moestuin. Het verhaal: Loes komt vaak bij opa in de moestuin. Daar valt van alles te ontdekken. Het meeste houdt Loes van de kleine beestjes die er rondkruipen en vliegen. De mieren, de wormen, de kevers en de bijen. Ze kan wel uren naar ze kijken! Daarom kan zij al die beesten ook levensecht nadoen! Kijk…! Loes neemt je mee naar de wereld van insecten. En opa vertelt waarom hij zo blij is met al die beestjes in zijn tuin. Trouwens, Loes heeft van opa een eigen plekje in de tuin gekregen. Daar laat zij aardappelen groeien. Wil je weten waarom? Kom dan ook naar Het Insectenhotel! Duur voorstelling: 45 minuten. Locatie: De Parade.

Intieme liedjes van Mathijs Leeuwis recht naar het hart

Zowel Mizpah’s debuut I’m Here, geproduceerd door Peter Vermeersch en Pierre Vervloesem (o.a. dEUS) als opvolger This Glorious Day kreeg goede kritieken. De band stond onder andere op Lowlands en tourde met Luka Bloom en The Walkabouts. Maar helaas zat een grote doorbraak er niet in. Na zes jaar viel de band uiteindelijk uit elkaar. Scott ging solo verder. Positief Hoe kijkt Scott terug op haar periode met Mizpah? “Heel positief. Ik besefte me toen niet dat het best lastig kan zijn om als muzikant succes te hebben. We heben samen heel veel mooie momenten meegemaakt. Maar het ging niet meer. Na zes jaar op elkaars lip te hebben gezeten, was de rek eruit.” Op haar in juni verschenen solo-debuut Thoughts ands Sounds is

Fenne & Lesley Soms zijn er van die zangeressen die je zomaar ineens heel diep kunnen

raken.

Door

een

juiste

timing of een lichte rimpel in een zinsfrase. Het zijn de momenten die er toe doen in de muziek.

Mathijs Leeuwis

Foto: Ellen Jeurissen

Brabander Mathijs Leeuwis houdt zijn

Nederlandstalige

liedjes

het

liefst dicht bij zichzelf. Persoonlijke verhalen, bijzondere mensen, pijn, liefde en de omgeving waarin hij leeft. In 2010, net voordat hij de publieksprijs won van De Grote Prijs van Nederland, stond de bebrilde singer-songwriter ook al op ArtiBosch. Waar hij toen nog enkele muzikanten mee nam, komt hij nu helemaal solo. Bijzonder, want de laatste tijd was Meeuwis vooral te zien in samenwerking met anderen. Op Theaterfestival Boulevard speelde hij bijvoorbeeld

samen met schrijver Martijn Neggers en actrice Janske Dekkers in het door Lenneke Maas geregiseerde Allemaal Winnaars. En op 18 augustus maakte hij zijn Lowlands-debuut met schrijver Joubert Pignon in de literaire voorstelling Waar beren drinken. Ook Meeuwis past wat ons betreft helemaal in ons thema Nieuwe Bronnen door zijn DIY-mentaliteit. Samen met Jeroen Kant (o.a. bekend van Beste Singer-Songwriter van Nederland) richtte hij begin dit jaar een eigen label op: Bastaardplaten. Een nieuw album van Meeuwis. geproduceerd door Sebastiaan van Bijlevelt (o.a. Lambchop), staat gepland eind 2013.

De eigenzinnige mix van Bertram Muzikant,

theatermaker,

klein-

kunstenaar, docent en liedjesschrijver Bertram van Alphen voltooide niet alleen de Koningstheateracademie. Hij rondde afgelopen jaar ook cum laude de master of music studie aan het Tilburgs conservatorium af Een alleskunnertje dus, deze Bosschenaar, en helemaal niet vreemd dat veteraan Herman van Veen met hem wilde samenwerken. Op ArtiBosch gaat hij zijn grootste passie tonen. Een eigenzinnige mix van kleinkunst, folk, Indiase muziek en elektronica. We zijn heel benieuwd.

Fenne van Wuijtswinkel (zang) en Lesley Birsak (zang, gitaar), in 2012 winnaar van talentjacht Voor Talent Wordt Geklapt, bezitten de gave om bekende liedjes als Autumn Leaves van Eva Cassidy of Billy Jean van Michael Jackson net dat beetje extra te geven. Daarnaast spelen ze ook steeds beter wordend eigen werk. Daarom: een must-see! Het optreden van Fenne & Lesley past in het streven van de organisatie om ook jong lokaal talent een kans en podium te bieden.

Foto: Ramond Jaggesar

een dwarsdoorsnede te vinden van alles wat Julie de afgelopen jaren heeft geschreven. “Op een reis die ik maakte naar Zuid-Afrika liep ik de prettig gestoorde producer Philip Pells tegen het lijf ”, vertelt Scott. “Het klikte zo goed dat ik besloot hem naar Nederland te halen om de plaat te maken. Het is een solo album, maar toch ook weer niet. Talloze muzikanten verleenden hun medewerking, uit Nederland, maar ook uit Zuid-Afrika. Pal naast het Vredespaleis in Den Haag hebben we de liedjes opgenomen. Daarna zijn ze in Zuid-Afrika afgemixt.”

Wat opvalt bij het beluisteren van de nummers is de donkere sfeer. “Ik hou van melancholie, al moet er ook hoop zijn. Bij het schrijven van teksten werk ik heel associatief. Ik krijg beelden in mijn hoofd die ik op een poëtische manier probeer op te schrijven. Een beetje filmisch.” Op ArtiBosch zal Scott zeker heel wat nummers van het nieuwe album spelen. Maar de zangeres belooft ook andere, nieuwe dingen Misschien, heel misschien, wel een versie van Eternal Life van Jeff Buckley. “Daar hebben we onlangs een gestyleerde, donkere versie van gemaakt. Bijna klassiek.”

De kleine schrijnende liedjes van Elke Vierveizer hebben stekels als cactussen Kleinkunstenares Elke Vierwijzer, student aan de Koningstheateracademie, brengt gewapend met gitaar en ukelele bijzonder grappige, schrijnende en ontroerende liedjes. Met haar prachtige stem bezingt ze het leven en de wereld in alle grootsheid. Daarbij steekt ze haar mening niet onder stoelen of banken. Nou ja… Op de momenten dat het haar uitkomt. Elke werkte onder meer samen met cabaretière Kiki Schippers (in 2011 op ArtiBosch)in de voorstelling Het Feministisch Manifest. Volgend jaar wil ze afstuderen met haar eigen avondvullende voorstelling. Op 1 september probeert ze daar misschien al wel wat van uit.

Toegankelijke gitaarpop van This Land kent vele invloeden Pas twee jaar bestaat de Bossche band This Land, maar in die 24 maanden heeft de groep al aardig wat moois op haar conto geschreven. Demo van de dag bij Serious Request op 3FM, optredens op Bevrijdingsfestival Brabant en Boschkilde en een optreden bij Omroep Brabant. This Land speelt dan ook een fijne toegankelijke mix van americana, folk, pop en indierock. Met meerstemmige zang, een stijl die gezien de hoeveelheid fans van als Fleet Foxes en Mumford & Sons momenteel erg populair is. Invloeden Als je naar de voorkeuren en achtergronden van de bandleden kijkt komen de invloeden uit nog veel meer hoeken. Harald Heukers, als mede-oprichter, tekstschrijver en zanger min of meer de leider van de band zat voor This Land bijvoorbeeld in een synthpopbandje. “Maar ik hou toch het meest van country & folk. Emmylou Harris vind ik erg goed. Haar zang vind ik echt geweldig. En Ryan Adams....”

Bo Brocken (gitarist) komt meer uit de blueshoek: “Ik hou erg van die oude bluesjongens. De opnamen van Robert Johnson zijn natuurlijk onbetaalbaar. En Muddy Waters natuurlijk. Dat geluid sijpelt ongetwijfeld ook wel een beetje in onze muziek door.” Tweede gitarist Emiel Meijer zat dan weer meer in de symphonische hardrock en nieuwe drummer Maurits Raafs komt uit de hardcore punk hoek. Harald: “We zijn erg blij met ons geluid, zeker nu Maurits erbij is gekomen.

Foto: Lieke Doorenbosch

Onze liedjes hebben niet alleen meer volume gekregen. Ons geluid is ook directer. Komt beter binnen.”

This Land doet alles zelf. Van de promotie tot en met het artwork. Helemaal DIY (Do it Yourself) dus en daarmee ook helemaal ArtiBosch en Nieuwe Bronnen. Harald: “Je moet in 2013 breder kijken dan vroeger. Alleen je muziek is niet genoeg. Laat jezelf zien op social media. Werk hard. Het gaat allemaal niet vanzelf.”

PAGINA

speciaalzaak in kunst en kreativiteit

’s-HERTOGENBOSCH Vughterstraat 81

OSS Molenstraat 25 Hoe kreatiever je bent, hoe meer we hebben!

WWW.DEKWAST.NL MARION JANSSEN-QUAADVLIET ’s-HERTOGENBOSCH - NEW YORK

Foto’s Trudie van der Steeg Nieuw werk van Marion Janssen-Quaadvliet geïnspireerd op de steden ’s-Hertogenbosch en New York. Getekend met rietpen en Oost-Indische inkt op doek, aangevuld met olieverf. Ook portretten. Meer info: [email protected]

TE ZIEN OP ARTIBOSCH IN PAGODETENT OP DE PARADE

Geniet van onze wekelijkse wisselende gerechten. Ook voor feesten, borrels of partijen, Met drankje, drankjes of diner. Zittend, staan of swingen. Zakelijk of privé. Tegenover fietsenstalling van de Sint-Jan!

Bezoek NUL73 en voel je thuis! Kom langs voor een hapje of een drankje voor zowel lunch als diner. De persoonlijke service en unieke sfeer maken NUL73 tot de gezelligste huiskamer van Den Bosch! Met binnentuin! Torenstraat 9, 5211 KK ‘s-Hertogenbosch Tel:073 - 689 32 50 e-mail:nul73lunchendiner.nl

FESTIVALKRANT KUNSTENFESTIVAL ARTIBOSCH

1 SEPTEMBER 2013

Bossche Transfarmers komen met Vodden en Ranja #3 zelf gekweekte aardappels SOLOS, het creatief platform voor jongeren en young professionals in ‘s-Her-

togenbosch werkt alweer enkele jaren samen met Kunstenfestival ArtiBosch. Na de IMAGO-fotostudio van afgelopen jaar is er dit keer Vodden & Ranja #3, een kledingruil & kleine-prijsjes-feestje mét ranja en muziek van DJ Jasper. Het eerste SOLOS kledingruil feestje werd door jongeren al in 2008 bedacht en uitgevoerd. Wegens succes wordt dit feestje nu tijdens ArtiBosch herhaald. Heb je een uitpuilende kledingkast, maar toch niks om aan te trekken? Wil je lief zijn voor je portemonnee, nieuwe contacten opdoen én een bijdrage leveren aan het milieu? Neem dan op zondag 1 september je leuke, schone en hele kleding mee naar de SOLOS Vodden & Ranja party. Te vinden op het Nieuwe Bronnenplein op de Parade.

op de Parade. De kledingstukken moeten wél te dragen zijn door ‘jongeren’ tussen de 15 en 35 jaar. Kun je niet ruilen? Dan is het ook mogelijk om kleding tegen een kleine prijs te kopen of te verkopen. En als je dan toch op ArtiBosch bent, waarom niet even een kijkje nemen in de foyers op de eerste en tweede etage van Theater aan de Parade. Hier presenteert SOLOS deel 2 van de foto expositie over 5 jaar SOLOS jongerenproducties in TP. Voor meer informatie kijk op www.

Transition Towns brengt reparatiestraat naar ArtiBosch Na afgelopen jaar voorzichtig te hebben geproefd aan ArtiBosch komt de Bossche afdeling van Transition Towns dit jaar op grotere schaal naar het

festival. De Reparatiestraat, normaal gesproken alleen georganiseerd in de wijk Enkele Transfarmers in het aardappelveld van de Graafse Akker. De aardappels - op de foto nog in de grond - kunt u op ArtiBosch proeven

De Transfarmers, een groep jonge stadsboeren

uit

‘s-Hertogenbosch

komen naar ArtiBosch met hun aan de

Graafse Akker gekweekte

aardappels. Een van de beroemdste schilderijen van Vincent van Gogh, de aardappeleters dient ter inspiratie. Stichting Transfarmers is een organisatie die zich inzet voor zelfstandige, gezonde en creatieve gemeenschappen door samen met bewoners groenprojecten op te zetten. Geindividualiseerd Sophie Gruijters: “De samenleving is extreem geindividualiseerd. Je merkt dat mensen het fijn vinden om iets samen te doen. Wanneer je van een braakliggend terrein een moestuin maakt wordt de sociale samenhang in

een wijk versterkt en je kunt er nog lekker van eten ook!” De harde kern van de Transfarmers bestaat uit vier personen maar daarom heen is een grote groep vrijwilligers actief. Vaak wijkbewoners, maar ook mensen die het gewoon leuk vinden om mee te helpen. Proeven Op ArtiBosch laten de Transfarmers bezoekers proeven van hun zelfgekweekte aardappels die op diverse manieren ter plekke worden klaar gemaakt. Sophie: “Daarnaast gaan we met bezoekers in gesprek. Over de aardappel en over wat wij precies doen.” De aardappels die op het menu staat op ArtiBosch zijn van het Agriaras. Een ovale soort die, zoals wij op internet lezen, matig vatbaar is voor Phythofthora, een van de vele ziektes

die de aardappel kan treffen. De Agria is vastkokende aardappel en goed geschikt voor chips, puree en frites. Dat wordt dus smullen! We wensen u smakelijk eten!

Gratis boeken ArtiBosch duikt in 2013 in het fenomeen ‘BookCrossing’. Gedurende het festival worden op diverse plekken boeken neergelegd die het publiek gratis mag meenemen. Bedoeling is de boeken op internet worden geregistreerd zodat we kunnen volgen waar ze blijven. Tot en met 27 augustus kunt u boeken voor dit project doneren door een mailtje te sturen naar [email protected] Wij mailen u dan waar u uw overtollig leesvoer heen kunt brengen.

Tussen Kunst en Kitchen op De Parade

Het Bossche eet/kunst/muziek collectief Tussen Kunst en Kitchen zal dit jaar op De Parade de hele dag de lekkerste hapjes en gerechten bereiden. Van een bijzondere tosti tot soep en een lekker smikkelplankje. Trudy Moricz, initiatiefnemer van Tussen Kunst en Kitchen, vroegen we naar haar vijf favoriete ingrediënten.

Bacon “Bacon zorgt voor een smaakboost in veel gerechten. Het is ookmet veel te combineren, dus niet alleen de spekjes in de stamppot of de mosterdsoep, maar ook heerlijk in combi met chocolade en karamel bijvoorbeeld. Of de honing die hieronder genoemd staat!” Paprika in alle vormen “Witte puntpaprika, paprikacrème, paprikapoeder en dan alles nog in allerlei sterkte gradaties. Samen met ui, knoflook, peterselie en wat olie de basis voor veel Hongaarse gerechten. Of samen met groente als aubergine en courgette geroosterd als salade op Turks brood. Paprika combineert goed met vlees en groente én is met de grote hoeveelheid vitamine C ook nog eens supergezond!” Knoflook “Een steeds meer gewaardeerd ingrediënt, maar wordt helaas nog wel eens vermeden vanwege de geur. Jammer, want knoflook is heel gezond: zo wordt

Boschveld, verhuist voor deze ene keer naar het centrum.

Transition Towns (TT) , een nonprofit stichting officieel erkend door het ministerie, is een netwerk van burgers die zelf aan de slag gaan om hun manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk en meer duurzaam en sociaal te maken. Piekolie, klimaatverandering en de hiermee samenhangende economische crises, zijn de belangrijkste drijfveren om in actie te komen. Leidi Haaijer, in het dagelijks leven actief als multimediadesigner bij o.a. de NTR, is coördinator bij TT. “We zijn hier met een groep van zo’n 20 a 30 personen met duurzaamheid bezig. De een wat fanatieker dan de ander, maar allemaal met hetzelfde doel. In de stad zijn er met deze groep al een hele reeks aan initiatieven bedacht en uitgevoerd: Eetbaar park Oosterhoeve, de Reparatiestraat in Boschveld, De Ruilkring, Vrije PC, Boschveldtuin en de Energiekraam.”

Dank aan sponsors en adverteerders het in Rusland ‘penicilline voor de armen’ genoemd. En wat veelzijdig! Lekker een gepofte bol in de oven, zodat de zoetige smaak naar boven komt. Met wat ui en olie gefruit als basis voor een verrukkelijke kip- of kikkererwtenschotel.” Verse platte peterselie & koriander “Een gouden combinatie die werkt in marinades, dressings, sauzen, noem maar op. Een frisse dip van kwark en deze kruiden is heerlijk met Turks brood. Of in een salade met avocado, tomaat en rode ui. En heb je wat over, kun je dit perfect als topping op een gerecht gebruiken, no waste!”

Honing “Het enige product dat in zijn pure vorm niet bederft en een natuurlijk antibioticum is. In taarten en toetjes past honing perfect als natuurlijke zoetstof om de hoeveelheid geraffineerde suikers terug te dringen. Maar wat denk je van een heerlijke dressing met dille of sticky spareribs?!” Trudy: “Geïnspireerd geraakt maar nog vragen of wil je wat eettips? Spreek ons gerust aan tijdens ArtiBosch!” U vindt Tussen Kunst & Kitchen niet ver van het nieuwe podium Olla Vogala.

Gemeente ‘s-Hertogenbosch Stichting PEP Café De Rode Pimpernel GWS RV Sounds Monique de Kleijn Bloemsierkunst HESDO Malalel Museum de Pont Tilburg Galerie/Kunstuitleen Dijkstra Poppodium 013 Theater a/d Parade STOK-Kruithuis Marion Janssen-Quaadvliet De Muzerije Jheronimus Bosch Art Center New Place Art Gallery Studio Vennix Restaurant Nul73 De Kwast

De Reparatiestraat, die sinds eind 2011 in de wijk Boschveld wordt georganiseerd is een plek waar mensen diensten met elkaar kunnen uitwisselen. Van tuinadvies tot fietsbanden plakken en van computerreparatie tot lassen. De ruilmiddelen die gebruikt worden variëren. Van alternatief geld als het Boschveldje tot de Euro. Een lokale economie groeit, gedeeltelijk los van de reguliere geldstromen. Haaijer: “Belangrijk bij alle activiteiten die Transition Towns ondersteunt is het zelf doen. Het is niet de bedoeling dat je met een leuk idee komt dat wij dan maar moeten gaan uitvoeren. Iedereen moet de handen uit de mouwen steken. Het is goed om te zien dat er steeds meer mensen zich bij ons aansluiten. “ Meer informatie over Transition Towns in Den Bosch vindt je op www.denbosch.transitiontowns.nl

COLOFON Deze festivalkrant is een uitgave van Stichting Puloon ter promotie van Kunstenfestival ArtiBosch, op zondag 1 september 2013 in ‘s-Hertogenbosch. Hoofdredactie: Patrick van Engelen (www.engelmedia.nl) Redactie: Patrick van Engelen, Rinka van Ipenburg Bijdragen: Renk van Oyen, Eric Alink, Leonie Gossens en Raymond van Ophoven Vormgeving: Patrick van Engelen Acquisitie: Patrick van Engelen en Leonie Gossens In 2014 ook adverteren? Mail nu naar [email protected] voor tarieven.

PAGINA

FESTIVALPLATTEGROND 1. Kunstmarkt 2. Terras De Rode Pimpernel 3. Infopunt Sintjans Kerkhof 4. ArtiKids 5. Straatoptredens KW1C 6. Bar Olla Vogala 7. Terras Kunst & Kitchen 8. Infopunt Parade 9. Film 10. Het Insectenhotel (Mimekry) 11. Vincentius boeken & platen 12. Vodden & Ranja (SOLOS) 13. Nieuwe Bronnen plein

1 2

SINTJANS KERKHOF

3

1 4

1 5 1

Podium Sintjans Kerkhof

7

6

13

Podium Olla Vogala

8

PARADE

9

12

10 1

11

Ook dit jaar organiseert ArtiBosch weer een kunstroute langs galeries en culturele instellingen in de binnenstad. Ook wethouder Jeroen Weyers loopt dit jaar mee. TORENSTRAAT

KERKHOF

TRINTELSTRAAT

T AA

PEPERSTRAAT

STR

ER RW

VE

2 1

12

PARADE

AT

3

8

JEROEN BOSCH PLEIN

AT STRA

ARD

12.00 uur: Vertrek Kunstroute Rood*

4

RNH S BE

INFOPUNT PARADE

Julie Scott

14.00 Koen Frijns & Band

Blok 1 met Fuad Hassan, Meisjes & nesten, Stadskronieken live en Vrouwkje Tuinman

OLLA VOGALA

UTSTRA

5

7

PRIN

13.00 Fenne & Lesley

ANS

TE WA

8. MUSEUM SLAGER 9. DE MUZERIJE 10. DE KUNSTWINKEL 11. WINKEL STADSKUNSTENAAR 12. JHERONIMUS BOSCH ART CENTER 13. GALERIE KUBRA (ook locatie Creatief Ontbijt)

Tree of Life

T RAA

RST

Blauwe route

SINTJANS KERKHOF

ST.JAN

CHOORSTRAAT

6 LANGE P

11

St.J

Rode route

12.00

ERSTRAA T CLARASTRAAT

Elk uur vertrekt er een nieuwe tocht vanaf de ArtiBosch infokraam op de Parade. Duur circa 60 tot 90 minuten. 1. GALERIE NELLEKE DE NOO 2. GALERIE TIGLIO 3. STUDIO VENNIX 4. NEW PLACE ART GALLERY 5. GALERIE INDRUK 6. DUTCH ART & DESIGN SALON 7. STEDELIJK MUSEUM ‘s-HERTOGENBOSCH

13 10 HINTHAM

9

SCHILDERSTRAAT

Wandel met een gids langs de mooiste kunstplekjes in de binnenstad

13.00 uur: Vertrek Kunstroute Blauw*

15.00 Elke Vier veijzer

This Land

16.00 Mathijs Leeuwis

17.00 Bertram van Alphen

Blok 2 met Fuad Hassan, Spit Modeshow Blok 3 met Fuad Hassan, Wout Waanders, Renaissance Stadskr. live, Spit, Esther Stadskronieken live, Esther Porcelijn, Vrouwkje (buiten) Porcelijn en Meisjes & nesten Tuinman, Wout Waanders 14.00 uur: Vertrek Kunstroute Rood*

15.00 uur: Vertrek Kunstroute Blauw*

16.00 uur: Vertrek Kunstroute Rood*

18.00 Tree of Life Artists 17.00 uur: Vertrek Kunstroute Blauw*

ArtiBosch Afterparty met o.a. Tussen Kunst & Kitchen, vinylplaatjes met Bink & Lola en diverse andere artiesten.

* de routes duren ongeveer 60 tot 90 minuten.

21.00