Bijlage 4
Bronnen
Algemene bronnen • Biografisch Portaal van Nederland
http://www.biografischportaal.nl • Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld
http://resources.huygens.knaw.nl/persoonlijkhedenkoninkrijknederland • Repertorium van ambtsdragers en ambtenaren 1428-1861
http://resources.huygens.knaw.nl/repertoriumambtsdragersambtenaren1428-1861
1
1813-1839 Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: de opbouw van een nieuwe staat
1815 Godert van der Capellen • ‘Capellen, Mr. Godert Alexander Gerard Philip baron van der’, in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (Leiden 19111937) I, 569-578. • ‘Levensbericht van Godart Alexander Gerrit Philip Baron van der Capellen’, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (1848) 58-64. • C.F. baron van Sirtema van Grovestins (ed.), Gedenkschriften van den graaf Van der Duyn van Maasdam en van den baron Van der Capellen (Amsterdam 1853). 1815 Steven Dassevael • Steven Dassevael, Geschiedkundig overzigt der koninklijke voorschriften, omtrent het beheer der staats-uitgaven in Nederland (‘s-Gravenhage 1822). • Matthijs Lok, Windvanen. Napoleontische bestuurders in de Nederlandse en Franse Restauratie (1813-1820) (Amsterdam 2009) 200-201. • P.J. Margry, ‘Uwer Excellentie Onderdanigen en Gehoorzamen Dienaar S. Dassevael’, in P.J. Margry, E.C. van Heukelom en A.J.R.M. Linders (ed.), Zes eeuwen Rekenkamer : Van Camera vander Rekeninghen tot Algemene Rekenkamer. Gedenkboek bij het 175jarig bestaan van de Algemene Rekenkamer (‘s-Gravenhage 1989) 184-205. • Tom Pfeil, ‘Van thesaurier-generaal tot generale thesaurie. Schatkistbeheer in de eerste helft van de negentiende eeuw (1795-1848)’, in J.Th. de Smidt e.a. (ed.), Van Tresorier tot Thesaurier-Generaal. Zes eeuwen financieel beleid in handen van een hoge Nederlandse ambtsdrager (Hilversum 1996) 225-282.
234
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 234
1815 Anthony Willem Philipse • ‘Levensbericht van Antoni Willem Philipse’, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden 1845, 25-27. • Philipse, Mr. Anthony Willem, in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (Leiden 1911-1937) VIII, 1252-1253. • M.E. Verburg, Geschiedenis van het Ministerie van Justitie. Deel I 1798-1898 (Den Haag 1994). • J.C. Voorduin en A.M.C. van Asch van Wijck, Geschiedenis en beginselen der Nederlandsche wetboeken, volgens de beraadslagingen deswege gehouden bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal (Utrecht 1841). • Jeroen van Zanten, Schielijk, Winzucht, Zwaarhoofd en Bedaard. Politieke discussie en oppositievorming 1813-1840 (Amsterdam 2004). 1816 Jacobus Didericus Janssen • Paul Estié, De stichting van een kerkgenootschap. Ontstaan en aanvaarding van het algemeen reglement van 1818 voor het bestuur der Evangelisch-Lutherse Kerk in het koninkrijk der Nederlanden (Amsterdam 1982). • J.C.A. van Loon, Het Algemeen Reglement van 1816 (Wageningen 1942). • C.W. Pape, Het leven en werken van J.D. Janssen (’s Hertogenbosch 1855). • J.C. Ramaer, ‘Jacobus Didericus Janssen’ in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (Leiden 1911-1937) VIII, 920-921. • B.A. Venemans, ‘Janssen (Jacobus Didericus)’ in: Biografisch Lexicon voor de Geschiedenis van het Nederlands Protestantisme (Den Haag, 1978-2006) III, 199-200.
ambtenaren!
05-05-15 23:59
1826 Adrianus Goudriaan • Martin Westphal, Adrianus Francois Goudriaan (1768-1829). Biografie van een omstreden Inspecteur-Generaal uit de beginjaren van ’s Rijks Waterstaat (’s-Gravenhage 1998). • Th. Hoogbergen, ‘De Zuid-Willemsvaart 1822-1826’, Boschboom Bladeren 45 (1997) 15-24. • C. Wiskerke, ‘De aanleg van de Zuidwillemsvaart (met 1 kaart)’, Tijdschrift van het Nederlandsch aardrijkskundig genootschap 1 (1944) 5-24. • Bram Steketee en Hans Willems, ‘De Zuid-Willemsvaart en Den Bosch. Richtingenstrijd 1819-1826’, Bossche Bladen 4 (2011) 106-113. • Cees Verhagen, De geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart. Het kanaal van eenheid en scheiding (Someren 2000).
1830 Johannes van den Bosch • Susan Legêne, ‘Bosch, Johannes van den’ in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland (Amsterdam 1986-2003) VIII, 12-17 (http://socialhistory.org/ bwsa/biografie/bosch). • Wil Schackman, De proefkolonie. Vlijt, vaderlijke tucht en het weldadig karakter onzer natie (Amsterdam 2006). • Wil Schackman, De bedelaarskolonie. De Ommerschans, het eerste landelijke gesticht voor luilevende armen (Amsterdam 2013). • J.J. Westendorp Boerma, Johannes van den Bosch als sociaal hervormer. De Maatschappij van Weldadigheid (Groningen 1927). • J.J. Westendorp Boerma, Een geestdriftig Nederlander. Johannes van den Bosch (Amsterdam 1950).
1826 Johan Gericke • A.F.J. van Kempen, ‘J.E.P.E. Gericke (1785-1845), gouverneur van Limburg 1841-1845’, in: J.H.M. Wieland e.a., De Gouverneurs in de beide Limburgen 1815-1989 (Maastricht 1989) 51-104. • Tom Pfeil, Op gelijke voet: de geschiedenis van de Belastingdienst (Deventer 2009). • A.D.M. Veldhorst, ‘Voor het Kadaster getekend: Gericke. Van klerk in Kleef tot genobiliteerd gouverneur van NederlandsLimburg’, in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 131 (1995) 159-198.
1831 Diederic den Beer Poortugael • Diederic Jacob den Beer Poortugael, 1813. De Tiendaagse Veldtocht (Den Haag, 1906). • Jeroen Koch, Koning Willem I, 1772-1843 (Amsterdam 2013). • Johan Nater, De Tiendaagse Veldtocht. De Belgische Opstand 1830/1831 (Haarlem 1980).
1829 Rehuel Lobatto • Maurice Blessing, ‘Het verzet tegen de volkstelling van 1971’, Historisch Nieuwsblad 2005-8. • O.W.A. Boonstra e.a., Twee eeuwen Nederland geteld (Den Haag 2007). • J. Holvast, De volkstelling van 1971. Verslag van de eerste brede maatschappelijke discussie over aantasting van privacy (Zutphen 2013). • I. Stamhuis, ‘Cijfers en Aequaties’en ‘Kennis der Staatskrachten’. Statistiek in Nederland in de negentiende eeuw (Amsterdam 1989). • Website van het Joods Historisch Museum (www.jhm.nl).
1838 Familie Couperus • Fredéric Bastet, Louis Couperus. Een biografie (Amsterdam 2005). • Henri van Booven, ‘Het geslacht Couperus door Henri van Boven. Eerste hoofdstuk van “Leven en werken van Louis Couperus”’, Elsevier Geïllustreerd Maandschrift 39 (1929) 27-30. • Jan Hein Furnée, Plaatsen van beschaafd vertier. Standsbesef en stedelijke cultuur in Den Haag, 1850-1890 (Amsterdam 2012). • E. Huisman, ‘De afstamming van het geslacht Couperus’, De Nederlandsche Leeuw 79 (1962) 310-311. • W. Wijnaendts van Resandt, Het geslacht Couperus in Nederland (Rotterdam 1953). • ‘Over de familie Couperus’, Nederland’s Patriciaat 1 (1910) 86-89.
Archieven: • Nationaal Archief, toegang 1.10.23, Inventaris van het archief van
de familie Couperus, 1443-1947. – inventarisnummer 60: Levensherinneringen, opgesteld door J.R. Couperus, raadsheer in het Hooggerechtshof en lid van het Hoog Militair Gerechtshof van Nederlands-Indië, met getypte kopie 1816-1844. – inventarisnummer 62: “Gouvernements cultures, met of zonder stelsel”, door J.R. Couperus, ’s-Gravenhage 1863. – inventarisnummer 63: “De geest van artikel 110 van het Nederlandsch Indische Regeringsreglement”, door J.R. Couperus, ’s-Gravenhage 1862.
200 jaar werken aan nederland in 100 portretten
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 235
235
05-05-15 23:59
2
1839-1900 De liberale staat: modernisering van bestuur en infrastructuur
1839 Frederik Willem Conrad • Piet Brouwer, Gerard van Kesteren en Antia Wiersma, Berigt aan de heeren reizigers; 400 jaar openbaar vervoer in Nederland (Den Haag 2008). • Guus Veenendaal, Spoorwegen in Nederland van 1834 tot nu (Amsterdam 2004). • Auke van der Woud, Een nieuwe wereld; het ontstaan van het moderne Nederland (Amsterdam 2006). • Jos Zijlstra, ‘F.W. Conrad, spoorwegpionier’, Op de Rails 2014-6, 289-293. 1839 Willem Nicolaas Rose • Hetty E.M. Berens, W.N. Rose 1801-1807. Stedenbouw, civiele techniek en architectuur (Rotterdam 2001). • RTV Rijnmond Extra; uitzending Rotterdammers van formaat aflevering 6: ‘Willem Nicolaas Rose’. 1848 Anthony van Rappard • J.C. Boogman, Rondom 1848. De politieke ontwikkeling van Nederland 1840-1858 (2e druk, Bussum 1983). • J. de Bosch Kemper, ‘Levensbericht van Jhr. Mr. Anthon Gerard Alexander Ridder van Rappard’, Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1870. • Jeroen van Zanten, Koning Willem II, 1792-1849 (Amsterdam 2013). 1851 Agnites Vrolik • J.J. Havelaar, Port betaald, Een cultuurgeschiedenis van de eerste postzegel 1852-2002 (Zutphen 2002). • G.C.J.J. Ottenheym, Ontstaan en invoering van de eerste Nederlandse postzegels 1850-1852. Bijdragen tot de geschiedschrijving van de posterijen, telegrafie en telefonie in Nederland V (Den Haag 1969). 1852 Eduard Wenckebach • W. Ringnalda, Gedenkboek van de Rijkstelegraaf in Nederland 18521902 (Amsterdam 1902). • Auke van der Woud, Een nieuwe wereld; het ontstaan van het moderne Nederland (Amsterdam 2006).
236
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 236
1855 Dirk Eggink • Pieter Boekel, Geschiedenis van het Haarlemmermeer (Amsterdam 1868). • Tjaard Wiebo Renzo de Haan (ed.) en Wybe Jappe Alberts, De Waterwolf getemd. Over geschiedenis en volksleven van de Haarlemmermeer (’s-Gravenhage 1969). • Cor Koeckhoven en Jan Wies, Historie van Hoofddorp Oud West (Hoofddorp 2005). • Wim van der Meulen, Uit water gewonnen. De geschiedenis van Haarlemmermeer (Aalsmeerderbrug 1996). • Pieter Hendrik Schröder (red.), Van bruisend water tot ruisend graan. Honderd jaar Haarlemmermeer 1855-1955 (Haarlem 1955). 1860 Eduard Douwes Dekker • W.F. Hermans, De raadselachtige Multatuli (2e druk, Amsterdam 1987). • Dik van der Meulen, Multatuli. Leven en werk van Eduard Douwes Dekker (2e druk, Amsterdam 2002). • Frans van Baardewijk e.a., Geschiedenis van Indonesië (Zutphen 1998). • Wikipedia, ‘Eduard Douwes Dekker’ (http://nl.wikipedia.org/ wiki/Eduard_Douwes_Dekker) (september 2014). 1862 Petrus Motké • Catalogus tentoonstelling Petrus Motké, zijn tijd en omgeving (Bibliotheek Fiscale Geschiedenis Rotterdam). • H. Knippenberg, ‘Petrus Hubertus Balthazar Motké’, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (Leiden 1911-1937) IV, 1010-1011. • Tom Pfeil, Op gelijke voet. De geschiedenis van de Belastingdienst (Deventer 2009). 1863 Jan Willem Gefken • B. de Gaay Fortman, ‘Mr. J.W. Gefken 1807-1887’, in: idem, Figuren uit het Reveil (Kampen 1980) 93-114. • Maartje Janse, De Afschaffers: Publieke opinie, organisatie en politiek in Nederland, 1840-1880 (Amsterdam 2007). • J. Koenen, ‘Jan Willem Gefken, het Réveil en de afschaffing van de slavernij’ (onuitgegeven doctoraalscriptie, 1982) [Boekerij Réveilarchief, UvA, W 17]. • J.P. Siwpersad, De Nederlandse regering en de afschaffing van de Surinaamse slavernij (1833-1863) (Groningen 1979). • Jaap Toes, Wanklanken rond een wingewest. In de nadagen van de Surinaamse slavernij (Hoorn 1992). • Réveilarchief, UvA: Collectie Gefken, M, Gefken, ‘Levenservaringen’ (uittreksel).
ambtenaren!
05-05-15 23:59
1863 Daniel Steyn Parvé • A. Bartels, Een eeuw middelbaar onderwijs (Groningen 1963). • P.Th.F.M. Boekholt en E.P. de Booy, Geschiedenis van de school in Nederland (Assen 1987). • C.A. Mandemakers, HBS en gymnasium. Ontwikkeling, structuur, sociale achtergrond en schoolprestaties, Nederland, circa 1800-1968 (Amsterdam 1996). • H,P. Meppelink, Technisch vakonderwijs voor jongens in Nederland in de 19e eeuw (Utrecht 1961). • G.P.J. Verbong, ‘Ingenieurs en het technisch onderwijs 18631890’ in: H.W. Lintsen (ed.). Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel 5. Techniek, beroep en praktijk (Zutphen 1994) 117-156. 1866 Pieter Caland • ‘Caland, Pieter’, in: Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek (Leiden 1911-1937) V, 70-77. • ‘Levensbericht van P. Caland’, Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (Leiden 1903) 113-140. • A.T. de Groot, De Waterweg langs Rotterdam naar zee (Den Haag 1916). • Bram Oosterwijk, Ik verlang geen dank. Lodewijk Pincoffs (18271911) (Rotterdam 2011). 1869 Pieter Simon Hamel • Han ten Brummelhuis, Merchant, courtier and diplomat. A history of the contacts between The Netherlands and Thailand (Lochem 1987). • Michel R. Doortmont en Jinna Smit, Sources of the mutual history of Ghana and The Netherlands. An annotated guide to the Dutch archives relating to Ghana and West Africa in the Nationaal Archief, 1593-1960s. (Leiden, 2007). • Patricia Tjiook-Liem, De rechtspositie der Chinezen in NederlandsIndië 1848-1942 (Leiden 2009). 1870 Dirk Jansen • H. Steensma, Straffen door de eeuwen heen, De beul, het tuchthuis en de gevangenis (Den Haag 1982). • Sibo van Ruller, Genade voor recht, Gratieverlening aan ter dood veroordeelden in Nederland 1806-1870 (Amsterdam 1987). • Wytske Vogelzang Kuipers, Eene levensvraag van den dag’. Het publieke en politieke debat over de doodstraf in Nederland tot aan de afschaffing in 1870 (onuitgegeven masterscriptie UvA, Amsterdam 2011) (http://dare.uva.nl/document/355176).
200 jaar werken aan nederland in 100 portretten
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 237
1873 Frits van Daalen • J.W. Naarding, Het conflict Snouck Hurgronje - Van Heustz Van Daalen (Utrecht 1938). • Paul van ‘t Veer, De Atjeh-oorlog (Amsterdam 1969). 1885 Victor de Stuers • ‘Stuers, Jhr. Victor Eugène Louis de (1843-1916)’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) I, 566. • Catalogus bij de tentoonstelling Victor de Stuers. Referendaris zonder vrees en blaam (Den Haag 1985). • J. Bervoets, ‘Victor de Stuers: kunstenaar op een referendarisstoel’, Binnenlands Bestuur Management 1992-4. • J. Perry, Ons fatsoen als natie. Victor de Stuers 1843-1916, (Amsterdam 2004). • Victor de Stuers, ‘Holland op zijn smalst’, De Gids 37 (november 1873) 320-403. • J.A.C. Tillema, Victor de Stuers. Ideeën van een individualist (Assen 1982). 1895 Frans Frishert • Jacques Maassen, ‘Voorslag, beiaard en trommelspeelwerk’, in: Gerard van Wezel, De Onze-Lieve-Vrouwekerk en de grafkapel voor Oranje-Nassau te Breda (Zwolle 2003) 381-394. • Website Erfgoedweb Breda (http://erfgoed.breda.nl/ ), ‘Telefoon in Breda’. • Website Erfgoedweb Breda (http://erfgoed.breda.nl/ ), ‘Waterleiding in Breda’. • Website familie Frishart-Frishert (http://frishert.stienen.nl/). • Website Stadsarchief Breda, ‘Notulen van de vergaderingen van den gemeenteraad van Breda (1894-1895). • Website Stadsarchief Breda, ‘Verslag van den toestand der gemeente Breda’ (1894-1895). 1899 Tobias Asser • ‘Asser, Tobias Michel Karel, 1838-1913’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) II, 15. • Margaret MacMillan, 1914. Hoe Europa de vrede liet varen voor de Eerste Wereldoorlog (Amsterdam/Antwerpen 2013). • Barbara Tuchman, De trotse toren. Een portret van de wereld in de jaren 1890-1914 (Amsterdam 1978 ). • Paul van der Steen, ‘Tobias Asser (1838-1913), strijder voor de vrede’, Historisch Nieuwsblad 2009-9.
237
05-05-15 23:59
3
1900-1940 De sociale strijd: democratisering en verzorgingsstaat
1901 Arie Keppler • ‘Keppler, Arie’, in: Biografisch woordenboek van het socialisme en de arbeidersbeweging in Nederland (http://socialhistory.org/bwsa/ biografie/keppler). • Frank Smit, Arie Keppler, woninghervormer in hart in nieren (Bussum 2001). • J.W. Schot e.a. (red.), Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel 6. Stad, bouw, industriële productie (Eindhoven 2003). 1907 Frederik van Schagen • Een kwart eeuw Accountancy in het Gouvernementeele Bedrijfsleven (1907-1932) (Batavia 1933). • Gedenkboek Nederlandsch Instituut voor Accountants 1895-1935 (Amsterdam 1935). • M.H. Damme, ‘Het ontwerp eener Indische Bedrijvenwet’, De Ingenieur 40 (1925) 989-992. • M.H. Damme, ‘Bedrijvenwet Nederlandsch-Indië’, De Ingenieur 47 (1932). • W. de Vries Gzn, ‘40 jaar Gouvernementsaccountancy, 1 november 1947, een terugblik’. 1908 Johan Zaalberg • C. van den Berg, ‘Vier pioniers: de Amerikaan Melvil Dewey, de Belgen Henri La Fontaine en Paul Otlet en de Nederlander Johan Zaalberg’, Bibliotheekleven. Orgaan der Centrale Vereeniging voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken en van de Nederlandsche Vereeniging van Bibliothecarissen en Bibliotheekambtenaren 48 (1964) 430-433. • F.C.J. Ketelaar, ‘Zaalberg en Otlet. Een hoofdstuk uit de geschiedenis van Belgisch-Nederlandse innovatie op archiefgebied’ in: G. Janssens e.a. (red.), Door de archivistiek gestrikt. Liber amicorum prof. dr. Juul Verhelst (Brussel 2000) 157-164. • F.C.J. Ketelaar, ‘Recordkeeping Systems and Office Technology in Dutch Public Administration, 1823-1950’, Jahrbuch für europäische Verwaltungsgeschichte / Yearbook of European Administrative History 9 (1997) 213-222. • J.A. Zaalberg, De reorganisatie van de registratuur der gemeente Zaandam, loopende over het tijdvak van 1850 tot heden, volgens de zoogenaamde decimale methode Zaalberg (Haarlem 1913). • J.A. Zaalberg, ‘Geschiedenis van de invoering der administratieve documentatie volgens het decimale stelsel in Nederland, door het Nederlandsch Registratuurbureau’ (ongepubliceerd 1930, bevindt zich in het archief van het Nederlandsch Registratuurbureau).
238
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 238
1909 Bernard van de Puttelaar • Daan Meijer, 100 jaar ‘Willen is Kunnen’. Van onderlinge zorgvereniging voor Amsterdamse Gemeenteambtenaren naar moderne herstelzorgvereniging voor iedereen (z.p. 2009). • N. Randeraad, ‘Ambtenaren in Nederland (1815-1915)’ in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden 109/2 (1994) 209-236. 1911 Dina Sanson • N. Manneke, Vrouwen van kaliber; politievrouwen in de twintigste eeuw (Apeldoorn 1998). • D. Sanson, ‘Werkkring van de politie-assistenten in Rotterdam’ in: Algemeen Nederlandsch Politie-Weekblad 213 (1920). 1914 Lodewijk Thomson • Historiek.net, De dood van Lodewijk Thomson (http://historiek. net/de-dood-van-majoor-lodewijk-thomson/43345/). • Paul Moeijes, ‘De Nederlandse missie in Albanië’, Historisch Nieuwsblad 2005-9. • Fan S. Noli, ‘Lodewijk Thomson en de draak’ (gedicht, vertaald uit het Albanees). • Edwin Ruis, Vechtmissie, Nederlandse militairen in Albanië 19131914 (2013). • Harrie Teunissen, ‘Majoor Thomson en Albanië’ (http://www. siger.org/albania/nl/). • Jan de Zeeuw, ‘Thomson in Albanië’ (onuitgegeven scriptie 1990, http://www.jandezeeuw.nl/scriptie.htm). 1915 Johannes Wilhelm • Evelyn de Roodt, Oorlogsgasten, vluchtelingen en krijgsgevangenen in Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog (Zaltbommel 2000). • R.W.R. Verdeyen, België in Nederland 1914-1919. De vluchtoorden Hontenisse en Uden (Den Haag 1920). • Verder is veel informatie over Vluchtoord Uden te vinden op de websites van het Brabants Historisch Informatie Centrum (www.bhic.nl) en de Werkgroep Uden (www.vluchtoord-uden.nl). 1917 Harke Keegstra • ‘Rapport van de Commissie ingesteld bij beschikking van de Ministers van Waterstaat en van Financien dd. 21/28 mei 1932 betreffende gemeentelijke girodiensten en het verrichten van girowerkzaamheden door spaarbanken’ (Den Haag 1934). • H. Keegstra, Hand- en leerboek voor de gemeentefinanciën. I-IV (Alphen aan den Rijn 1919-1925) • H. Keegstra, Iets omtrent de praktijk van de administratie bij centralisatie van kasvoering door gemeenten (Purmerend 1928). • H. Keegstra, De photographie bij het Girokantoor van de gemeente Amsterdam (Purmerend 1933). ambtenaren!
05-05-15 23:59
1918 Jan Kan • ‘Kan (jr.), Johannes Benedictus (1873-1947)’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) II, 282. • D. Hillenius, ‘Mr. J.B. Kan’, in: VNG-Magazine, 14 en 28 april 2000. • Pieter van den Broeke, ‘Minister Kan’, in rubriek ‘Door het leven’, AD/Haagsche Courant, 26 januari 2013. • Website Historiën.nl, ‘De keizerskwestie’. • Website Parlement & Politiek, ‘Mr. J.B. (Jan) Kan’. • Website Wereldoorlog1418.nl, ‘Verslag van Mr. J.B. Kan van de reis met de keizerlijke trein naar Maarn op 11 november 1918’. 1918 Robert Fruin • ‘Fruin [Th.Azn.], Robert (1857-1935)’ in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) II, 168-170. • R. Fruin, De Archiefwet 1918 I-III (Alphen aan den Rijn, 1919-1929). • F.C.J. Ketelaar ‘Inleiding’ in: Archiefrecht (Alphen aan den Rijn 2014) Ao-1-18d. • Nationaal Archief, ‘Inventaris van het archief van de familie Fruin, 1744-1982 (toegangsnummer 2.21.222)’ (Den Haag 1994). 1919 Emile Berger • H.C.L.E. Berger, ‘Mededeelingen betreffende hygiëne en controle in worst- en vleeschconservenfabrieken’ Tijdschrift voor veeartsenijkunde 36 (1909) 122-152. • H.C.L.E. Berger, Ervaringen omtrent de keuring van ingevoerd versch vleesch in Engeland (Den Haag 1911). • H.C.L.E. Berger, De ontwikkelingsgang van overheidsmaatregelen in Nederland tegen besmettelijke veeziekten (Utrecht 1930). • P.A. Koolmees, Vleeskeuring en openbare slachthuizen in Nederland 1875-1985 (Utrecht 1991). • L. Lietaert Peerbolte en H.C.L.E. Berger, Vleeschkeuringswet en haar uitvoering (Alphen aan den Rijn 1920). • Poultry Tribune for september 1939. 1920 Jan Dellaert • ‘Dellaert, Ulrich François Marie (1893-1960)’ in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) III, 136-138. • A.A. Dullé, ‘Schiphol’ in P.H. Schröder (red.), Van bruisend water tot ruisend graan. Honderd jaar Haarlemmermeer 1855-1955 (Haarlem 1955) 190-208.
200 jaar werken aan nederland in 100 portretten
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 239
1927 Gerrit Jan van den Broek • M.L. ten Horn-van Nispen, H.W. Lintsen, A.J. Veenendaal jr. (red.), Wonderen der techniek. Nederlandse ingenieurs en hun kunstwerken, 200 jaar civiele techniek (Zutphen 1993). • M.L. ten Horn-van Nispen, ‘Gerrit Jan van den Broek’, Tijdschrift voor waterstaatsgeschiedenis 10 (2001), webversie 2006. • J.W. Schot e.a. (red.) Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel 5. Transport, communicatie (Eindhoven 2002). 1928 Gerrit van Poelje • ‘Poelje, Gerrit Abraham van’ in: Biografisch woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) IV, 398. • ‘Gerrit Abraham van Poelje’, Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (1978) 64-72. • A.F.A. Korsten, Inleiding in de bestuurskunde (z.j., http://arnokorsten.nl/downloads.html). • Website Parlement & Politiek, ‘Mr. G.A. van Poelje’. 1928 Peter-Jan van Lookeren Campagne • C.M. Abrahamse en A. van der Schuyt, ‘Hilversum, het Olympisch Dorp van 1928’, Eigen Perk 12-3 (1996) 116-123. • Paul Arnoldussen, Amsterdam 1928. De Spelen in Nederland (Amsterdam 2008). • Ad Bakker, De canon van Amsterdam. Voor nieuwe Amsterdammers (Amsterdam 2008). • Bert Hiddema, De Olympische Spelen Amsterdam 1928 (Haarlem en Amsterdam 2008). 1929 Arend Scholtens • G. Admiraal-Blansjee e.a., In de schaduw van zijn minister: ambtelijke biografieën van oud-secretarissen-generaal van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Den Haag 1999). • L. de Jong, De geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. Deel 4. Mei ’40 – maart ’41. Eerste helft (Den Haag 1972). • D.P. Rigter e.a., Tussen sociale wil en werkelijkheid. Een geschiedenis van het beleid van het Ministerie van Sociale Zaken (Den Haag 1995). • A.L. Scholtens, Uit de practijk der beslissing van geschillen door de Kroon (Groningen 1913).
239
05-05-15 23:59
1933 Arie Querido • ‘Querido, Arie (1901-1983)’ in Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) III, 3 475. • Agnes M.F. Dessing, ‘Van Sluisinternaat tot R.I.B.W.: twintig jaar Queridostichting 1970-1990’, in: Twintig jaar prof. dr. A. Queridostichting. De sociale psychiatrie 50 jaar na Querido (Amsterdam 1990) 10-34. • A.J. Heerma van Voss, ‘Querido, een levensverhaal’ in Maandblad Geestelijke volksgezondheid 46 (1991) 722-811). • A.J. Heerma van Voss, ‘Vijftig jaar sociale psychiatrie in Nederland’ in: Vrij Nederland (8 december 1980) 3-47. • Han Israëls en Annet Mooi, Aan de Achtergracht. Honderd jaar GG&GD Amsterdam (Amsterdam 2001). • Arie Querido, Doorgaand verkeer. Autobiografische fragmenten (Lochem 1980). • Website Canon Sociaal Werk, ‘Arie Querido’ (www.canonsocialwork.eu). 1936 Leopold Abraham Ries • H. Bouman (red.), ‘Wij van het verloren ras’: Briefwisseling van mr. L.A. Ries en mr. H.J. Bouman 1923-1962 (Santpoort-Zuid 2009). • P. Koenders, Tussen christelijk réveil en seksuele revolutie (Amsterdam 1996) 295-303. • E.W.H. Henssen, Een welmenend cynicus. Opkomst, val en eerherstel van Mr. L.A. Ries (Amsterdam z.j. [1994]). • Joh. de Vries, ‘De Generale thesaurie in de twintigste eeuw’ in: J. Th. de Smidt e.a., Van trésorier tot thesaurier-generaal. Zes eeuwen financieel beleid in handen van een hoge Nederlandse ambtsdrager (Hilversum 1996) 349-376. 1939 Johannes van der Poel • G. Chr. Kok, Rotterdamse juristen uit vijf eeuwen (Rotterdam 2009). • Tom Pfeil, Op gelijke voet. De geschiedenis van de Belastingdienst (Deventer 2009). • J. Pricken, Ter ere van Prof. Mr. J. van der Poel (Kapellen 1958). • H. Schuttevâer, ‘Prof. mr. J. van der Poel, burger van Rotterdam van 1938-1968’, Rotterdams Jaarboek (1983) 179-181.
240
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 240
4
1940-1950 De Tweede Wereldoorlog: bezetting en wederopbouw
1940 Bert Sas • Loe de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog I-XIV (Den Haag 1969-1991). • Addie Schulte, De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in meer dan 100 verhalen (Amsterdam 2005). • Bert Tigchelaar, De gemiste kans, staatsgreep tegen Hitler 1938. Officieren tussen moed en wanhoop (Zwolle 2004). 1940 Willem Landzaat • Herman Amersfoort en Piet Kamphuis (red.), Mei 1940. De strijd op Nederlands grondgebied (4e druk; Amsterdam 2012). • E.H. Brongers, Grebbelinie 1940 (Baarn 1971). • V.E. Nierstrasz, ‘Hoe Majoor Landzaat, commandant van 1-8 R.I., op 13 Mei 1940 op den Grebbeberg sneuvelde’, De Militaire Spectator 109-9 (1940) 366-369, 432-433. 1940 Hans Hirschfeld • Meindert Fennema en John Rhijnsburger, Dr. Hans Max Hirschfeld. Man van het grote geld (Amsterdam 2007). • Arie van der Zwan, H.M. Hirschfeld. In de ban van de macht (Amsterdam 2004). 1941 Jacob Lentz • Regina Grüten, ‘Fatale liefde voor bevolkingsregisters’, Historisch Nieuwsblad 2013-5 • Loe de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog V (Den Haag 1974). 1941 Dien Hoetink • J.E. Van Kamp, Dien Hoetink. ‘Bij benadering’. Biografie van een landbouw-juriste in crisis- en oorlogstijd (Groningen 2005).
ambtenaren!
05-05-15 23:59
1943 Karel Brouwer en Dolf Hendriks • Nico van den Berge, ‘Yad Vashem-onderscheiding voor leden van de TD-groep’, Nieuw Israëlitisch Weekblad (25 september 1992). • Hans Buiter en Ignace de Haes, Het geruisloze verzet, de geschiedenis van de TD-verzorgingsgroep tijdens de Duitse bezetting (Amersfoort 1988). • C. Dekker, A. Hendriks en J.P. van de Kam, 1940-1945. Een analyse van het verzet (Amsterdam 1945). • Peter Romijn, Burgemeesters in oorlogstijd, besturen onder Duitse bezetting (Amsterdam 2006). • Ben Wajikra, Tales from the Milestone. My life before and during 1940-1945 (New York 2004). • René Zwaap, ‘Wennen aan de bezetter’, website Public Mission (www.pm.nl, 17 april 2009).
1947 Emile van Lennep • ‘Lennep, jhr. Emile van (1915-1996)’, in Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) VI. • Emile van Lennep, Emile van Lennep en de wereldeconomie, herinneringen van een internationale Nederlander (Leiden 1991). • Commissie Van Lennep, Schuld of toekomst. Rapport van de Tripartiete commissie over de schuldenproblematiek van de Nederlandse Antillen en Aruba (Den Haag 1996). • ‘Het afscheid van de elegante onderhandelaar Emile van Lennep; Hard werken, weten wat er speelt’, NRC Handelsblad (30 november 1991). • Handelingen Eerste Kamer der Staten-Generaal, ‘In memoriam Jhr. Mr. Emile van Lennep’ (8 oktober 1996). • Website Parlement & Politiek, ‘Jhr. Mr. E. van Lennep’.
1944 Hans Kruls • ‘Kruls, Hendrik Johan (1902-1975)’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) III. • J. Hoogenboezem, H.J. Kruls. Een politieke generaal (Amsterdam 2010).
1947 Bram Lindenbergh • Eva Vriend, Het nieuwe land. Het verhaal van een polder die perfect moest zijn (Amsterdam 2012).
1945 Jan Tinbergen • J.M.M. Duyf, Een wereld van verschil. Het leven en werk van de econoom Jan Tinbergen (1993). • Maarten Muns, ‘De oprichting van het Centraal Planbureau’, Historisch Nieuwsblad 2009-5. • J. Passenier: Van planning naar scanning. Jubileumuitgave ter gelegenheid van het 50 jarig bestaan van het Centraal Planbureau (Den Haag 1995). 1945 Jan Herman van Roijen • Rimko van der Maar en Hans Meijer, Herman van Roijen (1905-1991). Een diplomaat van klasse (Amsterdam 2013). • Website Parlement & Politiek, ‘Dr. J. H. (Herman) van Roijen’. 1945 Lotte Stam-Beese • H. Damen en A.M. Devolder, Lotte Stam-Beese (Rotterdam 1993). 1945 Marianne Tellegen • ‘Tellegen, Marie Anne (1893-1976)’, in Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) VI. • Digitaal Album Promotorum, ‘Marie Anne Tellegen’ (http:// dap.library.uu.nl/cgi-bin/dap/dap?diss_id=16089) • Na voltooiing van dit lemma verscheen: W.H. Weenink, Vrouw achter de troon (Amsterdam 2014).
200 jaar werken aan nederland in 100 portretten
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 241
1947 Ellen van Marle • Eveline Buchheim, ‘Ellen van Marle, secretaresse in het brandpunt van de macht (Nederlands-Indië/Indonesië, 1949-1950)’ in: In Historica 36-2 (2013) 3-8. 1949 Louis Einthoven • Gerard Aalders en Coen Hilbrink, De affaire-Sanders. Spionage en intriges in herrijzend Nederland (Den Haag 1996). • Dick Engelen, De BVD in de twintigste eeuw. Institutionele geschiedenis van de Binnenlandse Veiligheidsdienst 1945-2000 (z.p. z.j.). • Louis Einthoven, Heeft de afwezige ongelijk? (Apeldoorn 1973). • Louis Einthoven, Tegen de stroom in (Apeldoorn 1974). • Constant Hijzen, ‘Geheim gewroet in het duister? Percepties en maatregelen t.a.v. veiligheidsdiensten in Nederland, 1918-1989’, Tijdschrift voor Geschiedenis 125-3 (2012) 333-349, 413. • Philip van de Poel, ‘Succes en falen van de Nederlandse inlichtingendiensten’, Historisch Nieuwsblad 2002-8. • H.J.J. Wubben, Chineezen en ander Aziatisch ongedierte. Lotgevallen van Chinese immigranten in Nederland, 1911-1940 (Zutphen 1986). 1949 Pieter Baan • ‘Baan, Pieter Aart Hendrik (1912-1975)’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) VI. • J. Heine en W. van den Bergh, Bibliografie prof. dr. P.A.H. Baan (1912-1975) (Utrecht 1982). • Website Canon Sociaal Werk, ‘Pieter Baan’ (www.canonsocialwork.eu).
241
05-05-15 23:59
5
1950-1975 Een moderne samenleving: emancipatie en maakbaarheid
1951 Johan Wilman • P.P. Bovend’Eert, ‘Het verenigingsverbod voor ambtenaren van 1951’, Politieke Opstellen 7 (1987) 49-61. • Wim de Jong, Van wie is de burger? Omstreden democratie in Nederland, 1945-1985 (dissertatie Nijmegen 2014). • John Schoorl en Bert Wagendorp, ‘De niet te winnen strijd’, De Volkskrant (15 april 2006). 1952 Mom Wellenstein • Edmund Wellenstein, Nummers die een ziel hebben. Persoonlijke ervaringen in Kamp Amersfoort, een concentratiekamp in Nederland (Amsterdam 2013). • Edmund Wellenstein, Anjo Harryvan en Jan van der Harst (red.), Les origines de l’Union Européenne : esquisse en vol d’oiseau de l’évolution des trois Communautés Européennes originaires jusqu’au premier élargissement de Six à Douze, 1952-1973 (Groningen 2010). • Edmund Wellenstein, ‘Quo Vadis Europa’, De Gids 156 (1993) 1, 3-10. 1953 Johan van Veen • Gert van Engelen, ‘Wereldberoemd, maar onbekend. Johan van Veen waterstaatsingenieur (1893-1959), de vergeten ‘meester van de zee’’ (Delft 2008, webversie). • Willem van der Ham, Meester van de zee. Johan van Veen (18931959), waterstaatsingenieur (Amsterdam 2003). • Marie-Louise ten Horn-van Nispen, ‘Johan van Veen’, Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 10 (2001); 16-20 (webversie 2006). • Jur Kingma, recensie ‘Meester van de zee’ (Delft 2007, webversie). • Kees Slager, De Ramp, een reconstructie. 200 ooggetuigen over de watersnood van 1953. Verhalen om nooit te vergeten… (Goes 1992). 1954 Willem van Helsdingen • ‘Helsdingen, Willem Henri van (1888-1985)’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) III. • M. Bense, ‘Van kolonie naar zelfstandig land’ in: D.P. van den Bosch (red.), De jaren van het Koninkrijk. Tien knooppunten (Den Haag 2014) 61-78.
242
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 242
1956 Adriaan van de Ven • D.P. Rigter, e. a., Tussen sociale wil en werkelijkheid. Een geschiedenis van het beleid van het • Ministerie van Sociale Zaken (Den Haag 1995). • P.W. van der Zwaal, ‘Politici, ambtenaren en de verzorgingsstaat. De oudedagsvoorziening, 1945-1952’, in: W.P. Blockmans en L.A. van der Valk (red.), Van particuliere naar openbare zorg en terug? (Amsterdam 1992) 177-193. 1957 Charlotte Hannik • Gezondheidsraad, De toekomst van het Rijksvaccinatieprogramma: naar een programma voor alle leeftijden (Den Haag 2007). • D. Vos en J.H. Richardus, ‘Het ontstaan van het Rijksvaccinatieprogramma. Deel 1: De vroege jaren van vaccinatie in Nederland: 1823-1949’, Infectieziektenbulletin 15 (2004) 13-17. • D. Vos en J.H. Richardus, ‘Het ontstaan van het Rijksvaccinatieprogramma. Deel 2: Aanloop en totstandkoming van het RVP: 1949-1963’, Infectieziektenbulletin 15 (2004) 49-55. • Over de vaccinatiecampagne tegen poliomyelitis gedurende de jaren 1957-1962: Verslag van de Geneeskundig Hoofdinspecteur (Den Haag 1963). 1958 Berend Heringa • Sicco Mansholt, De crisis (Amsterdam 1975). • Johan van Merriënboer, Mansholt. Een biografie (Amsterdam 2006). • Johan Molegraaf, Boeren in Brussel. Nederland en het Gemeenschappelijke Europees Landbouwbeleid 1958-1971 (Utrecht 1998). 1959 Bob Wansink • Arne Kaijser, ‘Striking Bonanza. The establishment of a natural gas regime in the Netherlands’, in: Olivier Coutard (red.), Governance of Large Technical Systems (Londen 2001) 38-57. • J.J. de Jong, Dertig jaar Nederlands Energiebeleid. Van Bonzen, Polders en markten naar Brussel zonder Koolstof (Den Haag 2005). • Overlijdensadvertentie, Telegraaf (14 april 2007). • Overige bronnen: telefonisch contact met familieleden, gesprekken met oud-collega’s.
ambtenaren!
05-05-15 23:59
1963 Max Goote • Nantko Dodde, Dag, mammoet! Verleden, heden en toekomst van het Nederlandse schoolsysteem (Leuven en Apeldoorn 1993). • Marinus Goote, Rapport van de commissie van onderzoek betreffende het lager nijverheidsonderwijs voor jongens (Den Haag 1955). • Marinus Goote, ‘De inrichting van het Voortgezet Onderwijs’, Onderwijs en Opvoeding 9 (1958) 130-144. • Marinus Goote, Rapport van een werkgroep uit het Rijksschooltoezicht over de inrichting van het Voortgezet Onderwijs (Den Haag 1958). • Marinus Goote, Tachtig jaar Nederland 1880-1960: schets van de ontwikkeling op politiek, sociaal en economisch gebied (Kampen 1963). • Peter van der Heiden, In de schaduw van de Mammoet: het onderwijsbeleid van minister F.J.Th. Rutten (1948-1952) (Zutphen 2004). • Hans Knippenberg en Willem van der Ham, Een bron van aanhoudende zorg. 75 jaar Ministerie van Onderwijs (Kunsten) en Wetenschappen, 1918-1993 (Assen 1993). • Floor van Rooij, Ferdinand Mertens en Alphonsus van Wieringen, Max Goote: onderwijs, wederopbouw en vernieuwing in de periode 1946-1966 (Amsterdam 2000).
1965 Jan Meijer • ‘Meijer, Jan (1914-1997)’, in: Biografisch Woordenboek van Nederland (Den Haag 1979-2008) VI. • Marc Dierikx, ‘“Mister Ontwikkelingshulp”. Jan Meijer (18141997)’, in: Bert van der Zwan, Bob de Graaff en Duco Hellema (red.), In dienst van Buitenlandse Zaken. Achttien portretten van ambtenaren en diplomaten in de twintigste eeuw (Amsterdam 2008), 145-156. • F. van Dam, ‘Een ambtenaar in de politiek: Jan Meijer’, in: J.A. Nekkers en P.A.M. Malcontent (red.) De Geschiedenis van vijftig jaar Nederlandse Ontwikkelingssamenwerking (Den Haag 1999) 115-125. • M. Kuitenbrouwer, ‘Jan Meijer’, in R. van Ditzhuijzen e.a. (red.) Tweehonderd jaar ministerie van Buitenlandse Zaken (Den Haag 1998) 277. • Gerard Mulder en Paul Koedijk, Léés die krant! Geschiedenis van het naoorlogse Parool 1945-1970 (Amsterdam 1996).
1964 Tetje de Jong • ‘Jong, Tetje de’, in: Digitaal vrouwenlexicon van Nederland. • Mirjam Elias, ‘50 Jaar vrouwen bij de Amsterdamse politie’, Ons Amsterdam 4 (2004). • Els Kloek (red.), 1001 vrouwen (Nijmegen 2013). • Nelleke Manneke, Vrouwen van kaliber. Politievrouwen in de twintigste eeuw (Apeldoorn 1998). • Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie (1990-1) 10-13. • Overlijdensbericht, in: Korpsbericht (25-1-1999).
1966 Peter IJzerman • Guus Meershoek, De groep IJzerman. Hoe de politie infiltreerde in de links-radicale beweging van de jaren zestig (Amsterdam 2011). • Hans Righart, De eindeloze jaren zestig. Geschiedenis van een generatieconflict (Amsterdam en Antwerpen 1995). • James C. Kennedy, Nieuw Babylon in aanbouw. Nederland in de jaren zestig (Amsterdam en Meppel 1995).
200 jaar werken aan nederland in 100 portretten
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 243
1966 Ellen Wolf • Margit van der Steen, Drift en Koers, De levens van Hilda VerweyJonker (1908-2004) (Amsterdam 2011).
1969 Cola Debrot • H.M. van den Brink, ‘De man die geen ja zei tegen zichzelf. Het verscheurde leven van de schrijver-politicus Cola Debrot’, NRC Handelsblad (9 december 1994). • J.J. Oversteegen, In het schuim van grauwe wolken. Het leven van Cola Debrot tot 1948 (Amsterdam 1994). • J.J. Oversteegen, Gemunt op wederkeer. Het leven van Cola Debrot tot 1948 (Amsterdam 1994). • Website Letterkundig Museum, biografie Cola Debrot. • Website Parlement & Politiek, ‘Mr. N.C. (Cola) Debrot’.
243
05-05-15 23:59
1970 Arie Piekaar • J. van Baal e.a., Niet bij wetenschap alleen… (Den Haag 1975). • ‘In memoriam’, Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde (mei 1990). • A.J. Piekaar, Moederland en overzeesche financiën. Studie van vergelijkend staatsrecht (Leiden 1933). • A.J. Piekaar, Atjèh en de oorlog met Japan (Den Haag 1949). • A.J. Piekaar, ‘Ontwikkeling en toekomst van het wetenschapsbeleid’, Universiteit en hogeschool 23-4 (1977). • Website Parlement & Politiek, ‘Dr. A. J. Piekaar’. 1970 Hendrik Jan Eggink • H.J. Eggink, ‘De zelfreiniging van openbare wateren in het noorden van het land’, Cultuurtechniek 2 (1964). • H.J. Eggink, ‘Het oppervlaktewater als ontvangend water’ (1967-1968). • H.J. Eggink en E. Kagei, ‘Treatment of Tannery Wastes by Means of an Oxidation Ditch’, The Journal of the American Leather Chemists Association 66-5 (1971). • H.J. Eggink, ‘De oxydatiesloot toepassing in de lederindustrie’, H2O 4-22 (28 oktober 1971). • H.J. Eggink, Moeten de ontwerpnormen voor zuiveringsinrichtingen worden aangepast?, H2O 12-21 (11 oktober 1979). 1970 Gijs van der Wiel • Hans de Bruijn, Gijs van der Wiel en Herman Bleich, Van de hoed en de rand, Een afscheidsbundel voor Gijs van der Wiel (Den Haag 1983). • Kees Lunshof, ‘Oud-RVD-hoofddirecteur Van der Wiel (83) overleden’, De Telegraaf (4 augustus 2001). • Hans Schoots, Gevaarlijk leven, een biografie van Joris Ivens (Amsterdam 1995). • Marja Wagenaar, Rijksvoorlichtingsdienst, geheimhouden, toedekken en openbaren (Den Haag 1997). • Max van Weezel, ‘Plotselinge daadkracht’, Vrij Nederland (19 november 2009). • WRR, Voor de eenheid van beleid. Beschouwingen ter gelegenheid van vijftig jaar ministerie van Algemene Zaken (Den Haag 1987).
244
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 244
6
1975-2015 Naar een netwerksamenleving: liberalisering en decentralisatie
1975 Henk van Ruller • N. van Putten, Terug naar de stad. Een kleine geschiedenis van het grotestedenbeleid (Den Haag 2002). • H. van Ruller, De Agglomeratieproblematiek in Nederland (dissertatie Amsterdam 1972). 1975 & 1977 Toos Faber-de Heer • ‘Toos Faber-de Heer, de bekendste voorlichter’, Reformatorisch Dagblad (11 september 1990). • Website Livius.org, ‘Gijzelingen in Munchen (1972), Wijster (1975) en De Punt (1977)’. 1977 Arie Kranenburg • Jacco Pekelder, Sympathie voor de RAF. De Rote Armee Fraktion in Nederland 1970-1980 (Amsterdam 2007). • Stefan Aust, Der Baader Meinhof Komplex (München 1998). 1977 Bas Brussaard • Peter Mom, ‘Arie gaat op Safari, Arie Schinkel’ Binnenlands Bestuur (20 november 2009). • Arsène van Nierop, ‘GRC-herinneringen van Bas Brussaard’, http://www.grcreunie.nl/10jaarGRC/herinneringen/bas%20 brussaard.htm (2001). 1979 Henk Molleman • Joop van den Berg en Paul Overhaus, In memoriam Henk Molleman (Alphen aan den Rijn 2006). 1979 Dik Vonk • Jos Dekker, ‘Stadsecologie, een verkenning’ Landschap. Tijdschrift voor landschapsecologie en milieukunde 23-3 (2006) 135-144. • ‘Stadsecoloog Dik Vonk met pensioen’, Haarlems Dagblad (9 november 2013). 1980 Dick van Duyne • Beeld en Geluid, ‘Vastberaden, maar soepel en met mate’ (VPRO-serie, 1974). • Dick van Duyne, Prospectief bestuur (Arnhem 1964). • A.J. Swaak, Voeding, voedingsgewoonten en gezondheidstoestand, een vergelijkend onderzoek van vrouwelijke adolescenten te Maastricht in 1955, 1960 en 1965 (dissertatie Utrecht 1968). • Marja Wagenaar, Rijksvoorlichtingsdienst, geheimhouden, toedekken en openbaren (Den Haag 1997). • G. Wuisman, persoonlijke herinneringen, dd. september 2014.
ambtenaren!
05-05-15 23:59
1981 Annemarie Vels Heyn • ‘Naar een nieuw museumbeleid’ (nota aan Tweede Kamer, zitting 1976-1977, nummer 14290). • H. Maurits, ‘Eerste Museumkaart aangeboden aan staatsecretaris Wallis de Vries’, Museumvisie 4-4 (1980) 118. • A. Vels Heijn, ‘Museumkaart moet regelmatig museumbezoek bevorderen’, in: Museumvisie 4-4 (1980) 114. • Melissa de Vreede (red), Over passie en professie. Een eeuw publieksbegeleiding in de Nederlandse musea (Utrecht en Amsterdam 2010). • Website museumkaartjaarverslag.nl. • Gesprek met drs. A. Vels Heijn op 22 september 2014. 1983 Henk Gritter • Dit profiel is gebaseerd op een tekst van mr. C. Borman, destijds plaatsvervangend chef van de afdeling Grondwetszaken en als zodanig de naaste medewerker van Henk Gritter. 1983 Joseph Molkenboer • ‘Industriepaus’, NRC Handelsblad (19 april 1999). • Karel de Beer, ‘Herinneringen’ (http://www.kareldebeer.nl/ page9.php?post=6). • R. Bekker, ‘Joseph Molkenboer’ in: idem, Marathonlopers op het Binnenhof. Topambtenaren bij het Rijk 1970-2010 (Den Haag 2012). • NPO-Geschiedenis, ‘Het RSV-drama’ (uitzending 1984). • NPO-Geschiedenis, ‘De RSV Enquête’ (uitzending Andere Tijden, 19 februari 2012). • E.J. Velzing, Innovatiepolitiek: Een reconstructie van het innovatiebeleid van het ministerie van Economische Zaken van 1976 tot en met 2010 (Delft 2013). 1985 Frie Couwenbergh • Jack Didden, ‘Burgemeester voor het vuurpeleton’ in: Jack Didden en Jan van Oudheusden, Waalwijk en de Wereldoorlog. Zes verhalen uit de jaren 1939-1945 (Drunen 2004) 35-42. • Frans Vercauteren, Jan Rosendaal en Jac. Biemans (red.), Waalwijk 700 jaar kloppend hart van de Langstraat (Waalwijk 2003). • Christian van der Ven, ‘Frie Couwenbergh (1901-1985), gemeentearchivaris en wereldrecordhouder’ in: Brabantse Biografieën 8. Sprang-Capelle, Waalwijk en Waspik (’s-Hertogenbosch 2008) 42-46.
200 jaar werken aan nederland in 100 portretten
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 245
Archieven: Streekarchief Langstraat Heusden Altena (SALHA): • Personeelsdossier G.F. Couwenbergh. • Collectie G.F. Couwenbergh (toegangsnummer 1039), aantekeningen, kaartenbakken en mapjes met gezinsreconstructies, ter vervanging van de bij de brand van 1824 verloren gegane Waalwijkse bevolkingsadministratie. • Collectie Joop en Vincent Hoffmans (toegangsnummer 1269) inv.nr. 68, artikel ‘Serie 3 - De drie van Waalwijk’, getuigenis van G.F. Couwenbergh over de gebeurtenissen op 6 september 1944, circa 1984. 1987 Harry Kramer • Marjolein van der Drift (red.), Inbraak en uitbraak. Van omroepmonopolie naar mediamarkt (Amsterdam 1996). Wilma de Rek, ‘De ideale publieke omroep bestaat niet’, De Volkskrant (6 december 2003). • Arjan Snijders, ‘Harry Kramer (Topambtenaar ministerie van OCW)’ in: idem, Rap van Fortuin. 22 persoonlijke verhalen van de commerciële radio en televisie (Hilversum 1997). • ‘Toekomst van het publieke mediabestel’, kamerbrief van staatssecretaris Dekker (OCW) (13 oktober 2014). 1990 Frans Vera • F. Baerselman en F.W.M. Vera, Natuurontwikkeling: een verkennende studie (Den Haag 1989). • Ruben Smit en Frans Vera, De nieuwe wildernis. Grote natuur in een klein land (Amsterdam 2014). • Frans Vera, Is natuur een constructie? H.J. Schoo-lezing 2010 (Amsterdam 2010). • F.W.M. Vera, Metaforen voor de wildernis: eik, hazelaar, rund en paard (Den Haag 1997). 1990 Hans Leeflang • J. Boeijenga en J. Mensink, Atlas Vinex (Rotterdam 2008). • T. Heijmans, La Vie Vinex: leven in een nieuwbouwwijk (Amsterdam 2007). • H. Lörtzing e.a., Vinex! Een morfologische verkenning (Rotterdam 2008). • Nederland Later, interview met Hans Leeflang (http://www. nederlandlater.tv/articles/70/Hans_Leeflang). • Website Architectuur in Rotterdam, ‘Riek Bakker’. • Website TU Eindhoven, ‘Hoogleraar Stedenbouw Riek Bakker: ‘Je moet ontwerpen boven de waan van de dag’. • Website Platform 31, ‘Vinex revisited’. • Website Wie maakt Nederland? • Website Eo Wijers-stichting.
245
05-05-15 23:59
1992 Jan Kienhuis • J.T. van den Berg, ‘De waterschappen onder de Grondwet van 1848. Een golfbeweging’, Het waterschap 83 (1998) 316-320. • Annemarie Douwes, ‘De waterschappen ten tijde van Thorbecke’, Het Waterschap 83 (1998) 310-315. • H.J.M. Havekes, Functioneel decentraal waterbestuur: borging, bescherming en beweging. De institutionele omwenteling van het waterschap in de afgelopen vijftig jaar (Den Haag 2009). • J.H.M. Kienhuis e.a. (red.), Het waterschap van oud naar nieuw (Delft 1993). • J. Quarles van Ufford, Handleiding voor de vaststelling der nieuwe waterschapsreglementen (Den Haag 1851). • J.J.I. Verburg (red.), De Waterschapswet. Een artikelsgewijs commentaar (2e druk, Zwolle 1995). 1992 Ronald van Beuge • R.C. van Beuge ‘Vrede, welvaart en welzijn aan de zuidflank. Uitdagingen voor de Europese Unie’, Atlantische Commissie 1998. • Commissie Van Beuge, Banden met Brussel. Rapport van de Commissie ter bestudering van mogelijke toekomstige betrekkingen van de Nederlandse Antillen en Aruba met de Europese Unie (2004). • B. van den Bos, Miracle en debacle: De Nederlandse besluitvorming over de Politieke Unie in het Verdrag van Maastricht (Assen 2008). • M. Krop en H. Swarttouw, De groothoeklens: Europa in dertien bedrijven. Liber amicorum Ronald van Beuge (Parijs 2001). • H. LaBohm, Terugblik op 40 jaar DGES: De waterdragers van het Nederlandse Europabeleid, (Den Haag 1997). • NPO 2, ‘Zwarte Maandag’ (VPRO-documentaire, mei 2004).
2014 Arthur Gotlieb • ‘Het NZa-dossier, interne wanorde bij de toezichthouder’, NRC Handelsblad (10 april 2014). • ‘Het pak van Gotlieb’, Vrij Nederland (8 september 2014). • Commissie-Borstlap, Het rapport van de Onderzoekscommissie intern functioneren Nza (z.p. 2014). • Arthur Gotlieb, Operatie ‘Werk Arthur de deur uit’ (e-book, 2014). • Zembla, ‘De dood van een klokkenluider’(uitzending 4 september 2014). • Website Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). 2015 Erik Gerritsen • E. Gerritsen, De slimme gemeente nader beschouwd: hoe de lokale overheid kan bijdragen aan het oplossen van ongetemde problemen (Amsterdam 2011). • E. Gerritsen, ‘Verpruts transitie jeugdzorg niet in eindfase’, Het Parool (opiniestuk 27 september 2014). • Website Horizontalisering.nl, ‘‘Nieuwe cultuur en werkwijzen kun je niet uitrollen, maar moet je inrollen’’ (2014). • Website Sociale Vraagstukken, ‘Haast en spoed in de jeugdzorg: Erik Gerritsen versus Ido Weijers’ (2014).
Het rangen- en schalenstelsel van rijksambtenaren • Koninklijk Besluit van 4 september 1823, nummer 7. • Jens Ballendowitsch, Strukturwandel in öffentlichen Dienst der
Niederlande (Mannheim 2004). • F.J.M. Otten, Gids voor de archieven van de ministeries en de Hoge
Colleges van Staat (Den Haag 2004). • Tom Pfeil, Op gelijke voet. De geschiedenis van de belastingdienst (2e
1995 Thom Karremans • P. Bootsma (red.), Srebrenica: een ‘veilig gebied’. Reconstructie, achtergronden, gevolgen en analyses van de val van een Safe Area. Rapport uitgebracht door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (Amsterdam 2002). • T. Karremans, Srebrenica. Who cares? (Nieuwegein 1998).
druk, Deventer 2013).
2002 Jan Dirk Pruim • Geschreven op basis van interviews door de auteur. 2002 Koos Plooij • ‘Een officier zonder dubbele bodem’, NRC Handelsblad (10 september 2007). • ‘Nieuw succes voor officier Koos Plooij’, De Volkskrant (21 december 2007). • ‘Officieren in het nauw’, Elsevier (9 mei 2007).
246
Binnenwerk Ambtenarenportretten X 246
ambtenaren!
05-05-15 23:59
