Architect Piet Laumans bepleit evidence-based bouwen. Alphahulpbemiddeling overgedragen. Beeldzorg ondersteunt ook mantelzorgers

Jaargang 14 Nummer 2 Juli 2015

‘De bemiddeling is bij Alphatrots in goede handen’

Architect Piet Laumans bepleit evidence-based bouwen Pag 2

Alphahulpbemiddeling overgedragen Pag 8

Beeldzorg ondersteunt ook mantelzorgers Pag 10

Gefaseerde invoer elektronisch cliëntendossier Pag 11

Puzzelen aan levensavonden Pag 13

Door Peter Hamerslag

Overdracht alphahulpbemiddeling De Zorggroep heeft de bemiddelingsactiviteiten voor 112 alphahulpen in vijf Midden-Limburgse gemeenten eind juni overgedragen aan de stichting Alphatrots. Begin dit jaar was de bemiddeling al beëindigd voor 108 alphahulpen in de zeven Noord-Limburgse gemeenten en in Weert en Nederweert. Met de overdracht van de alphahulpbemiddeling aan Alphatrots eindigt voor De Zorggroep deze dienstverlening, die jarenlang werd uitgevoerd in opdracht van de gemeenten in het werkgebied. De overdracht waarborgt continuïteit van dienstverlening voor honderden cliënten die in de betreffende gemeenten alphahulpen inhuren. De bemiddeling bij de inzet van alphahulpen – zelfstandigen die maximaal drie dagen per week huishoudelijk werk verrichten in opdracht van cliënten – is lange tijd uitgevoerd in opdracht van de gemeenten. Op enig moment verzorgde De Zorggroep alphahulpbemiddeling voor ruim 250 alphahulpen, die in gezamenlijkheid zo’n vijfhonderd cliënten hadden, meest kwetsbare ouderen en chronisch zieken met een persoonsgebonden budget (pgb). Uitloopconstructie In het licht echter van de maatschappelijke discussies over de slechte positie

van veel zelfstandigen, zzp’ers en alphahulpen, en met het oog op de werkgelegenheid van huishoudelijk medewerkers in loondienst van thuiszorg- en thuishulporganisaties, besloot de rijksoverheid dat gemeenten met ingang van dit jaar de alphahulpbemiddeling moesten staken. Alle zeven Noord-Limburgse gemeenten en twee van de zeven Midden-Limburgse gemeenten gaven hieraan gehoor, met als direct gevolg dat de in die gemeenten werkzame alphahulpen en hun cliënten de ondersteuning verloren die zij gewend waren te krijgen. Om dit te voorkomen, besloten vijf Midden-Limburgse gemeenten

– Roermond, Roerdalen, Echt-Susteren, Maasgouw en Leudal – de bemiddeling na 1 januari nog te continueren in een uitloopconstructie. Daardoor werd tijd gewonnen die een goede overgang van de bemiddeling mogelijk moest maken. In de voorbije maanden is over deze overdracht intensief overlegd tussen De Zorggroep en stichting Alphatrots, een organisatie die landelijk de belangen behartigt van alphahulpen en hun cliënten. ‘Medio juni hebben wij overeenstemming bereikt’, vertelt Hugo Kuyper, projectdirecteur Sector Groene Kruis Ondersteuning Thuis van De Zorggroep. ‘De 112 alphahulpen voor wie wij nog actief waren en hun ruim tweehonderd cliënten zijn over de overdracht geïnformeerd. Wij denken dat hiermee een goede oplossing is gevonden. De bemiddeling is bij Alphatrots in goede handen.’

Lees door op pagina 8

Architect Piet Laumans bepleit evidence-based bouwen


‘Gewoon wonen’ ‘Ik zie dit ontwerp niet als de betere versie van een groepswoning voor mensen met dementie, maar als een variant. Hopelijk een waardevolle variant, dat wel. Hoe waardevol, zou je eigenlijk wetenschappelijk willen onderzoeken. Het is altijd mijn streven geweest om evidencebased te ontwerpen. Zeker in de zorg, waar de vorm de functie dient, zou dat moeten gebeuren. Ontwikkel varianten en meet de relevante verschillen: medicijngebruik, calamiteiten, psychosociale problemen, kwaliteit van leven. De Zorggroep heeft altijd voorop gelopen in het bouwen voor mensen met dementie, langs deze weg kan ze die positie versterken.’ Piet Laumans tekende als projectarchitect van 2.0 Architecten uit Venlo voor het ontwerp van het onlangs opgeleverde complex van zes groepswoningen voor mensen met dementie aan de Ruijsstraat in Venlo-Blerick. Ook De Witte Steen is van zijn hand, een ‘mini-wijk’ met appartementen en groepswoningen voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel op het Auxiliatrixpark in Venlo. De ontwerpen zijn in meerdere opzichten opmerkelijk. Op de Ruijsstraat maakte hij bijvoorbeeld op ingenieuze wijze gebruik van een te overbruggen hoogteverschil in het perceel, waardoor er in twee woonlagen gebouwd kon worden die elk op maaiveldniveau tuintoegang hebben. Opvallend is ook dat de plattegrond van deze groepswoningen afwijkt van het ‘standaardmodel’ zoals dat, mede door De Zorggroep, het afgelopen decennium is ontwikkeld. Teruggebracht tot zijn essentie voorziet dit standaardmodel in enerzijds een grote woon-eetkamer annex keuken, en anderzijds een centraal sanitairblok met daaromheen een loopcircuit waaraan de slaapkamers liggen. Een uitgekiend ontwerp, stelt Laumans, pag 2 Kwintez

dat bovendien in de praktijk zijn waarde ruimschoots heeft bewezen. Waarom er dan toch van afwijken? Archetypen ‘Het begon met een symposium over de wereld waarin dementerenden leven’, vertelt hij. ‘Ik bezoek dergelijke symposia omdat ik vanuit het ziektebeeld zelf wil vertrekken. Wat weten we van mensen met dementie? Hoe ziet hun wereld eruit? Hoe ervaren ze de ruimte, de inrichting, het licht? Waarbij voelen ze zich prettig, wat ervaren ze als bedreigend? Onze opdracht is om zoveel mogelijk relevante kennis te vergaren over het ziektebeeld, en op basis daarvan te ontwerpen. Evidencebased dus.

als een kind het tekent, met een dak, een schoorsteen en een deur. Een raam is een gat in de muur.’

geen visuele overgang tussen binnen en buiten, en dus had ze het gevoel dat ze buiten zat.

Rituelen ‘Veel architecten vinden het prachtig om modernistisch te ontwerpen, gebruikmakend van de mogelijkheden die moderne materialen bieden. Maar een glazen pui die doorloopt tot de vloer kan nog zo prachtig zijn, in de beleving van iemand met dementie is het een opening waar je doorheen kunt lopen. Ik zag ooit een mevrouw voor zo’n glazen wand zitten, in winterjas, terwijl het toch echt ruim twintig graden was. Maar er was

Ruimtes mogen niet tot verwarring leiden. Koken doe je in een keuken, eten in een eetkamer, wonen in een woonkamer, zo is het altijd geweest. Het zijn rituelen, ja, maar dat is wat het leven is, een aaneenschakeling van rituelen. Als je die goed faciliteert, wordt het allemaal een stuk duidelijker. Voor deze doelgroep laat ik mij inspireren door de jarendertigwoning. Niet alleen is dat het soort

Een gebouw mag nooit een obstakel zijn. In feite wil je dat het gebouw juist faciliteert, activeert, stimuleert. Dat het helpt om frustraties weg te nemen door aan te sluiten bij de leefwereld van dementerenden. Daarnaar ben ik altijd op zoek. Van daaruit is het ontstaan. Gewoon wonen is steeds het uitgangspunt. Iemand die dementeert, keert terug tot archetypen, en het archetype van een huis is zoiets

Architect Piet Laumans: ‘Evidence-based bouwen kan bijdragen aan een hogere levenskwaliteit en lagere zorgkosten.’

Vlinderen ‘Dat sluit ook aan bij het vlinderconcept dat nu zo in opkomst is. Een vlinder vliegt van bloem naar bloem en blijft zitten waar het hem bevalt. Zo mogelijk probeer je dit op wijkniveau te realiseren, maar deze locatie liet het schakelen en

De Zorggroep is een zorginstelling die zich daadwerkelijk in het bouwen voor mensen met dementie verdiept en die kennis in praktijk brengt. Dat is belangrijk niet alleen voor de bewoners, maar ook voor de zorgpraktijk. Want uiteindelijk

Bevrijdend ‘Of deze plattegrond een verbetering is ten opzichte van het standaardmodel zou ik oprecht niet durven beweren. Er is goed over nagedacht, dat wel! En we hebben de ideeën getoetst bij deskundigen, die er in overwegende mate positief over waren. Maar of het ontwerp in de

gaat het er natuurlijk om dat we nog beter voor kwetsbare mensen kunnen zorgen. Om dat mogelijk te maken, moeten we een idee hebben hoe hun wereld eruit ziet, hoe zij de werkelijkheid ervaren. Natuurlijk is de woning slechts één uit vele aspecten die de levenskwaliteit bepalen. Maar het is een belangrijk aspect. Een slecht ontwerp kan je levensvreugde hevig in de weg zitten, een goed ontwerp werkt bevrijdend. Als het gebouw eraan bijdraagt dat de bewoners zich gelukkiger voelen, dan kan dat niet anders dan ook betekenen dat er minder zorg nodig is. Evidence-based bouwen kan bijdragen aan een hogere levenskwaliteit én lagere zorgkosten.’

zit-/slaapkamer 18,3 m2

inbouwkast optioneel

inbouwkast optioneel kast dagbesteding

badkamer 7,9 m2



woonkamer 31,5 m2

badkamer 7,9 m2

zit-/slaapkamer 18,3 m2 gang 3,0 m2 garderobe

droge berging 16,9 m2

wasruimte / natte berging 8,5 m2

toilet 1,3 m2

vlizotrap

700x1200mm

gang 53,1 m2

dr

ug

keuken 17,8 m2

berging vuile was 3,8 m2 wm

21.570

Een gevolg van deze keuze is ook dat de slaapkamers nu uitkomen op de leefruimtes. Dat is weliswaar ongebruikelijk, maar toch ook overzichtelijk, vooral als je elk van de leefruimtes inricht met meubels en accessoires die afkomstig zijn van de bijhorende bewoners. De slaapkamer van een bewoner grenst bijvoorbeeld aan de woonkamer, die door die bewoner herkend wordt omdat daar spulletjes van hem staan. Daarna hoeft hij nog maar te kiezen uit twee deuren.’


mk

BVO 438,9 m2

mk

Het liefst maak je een woning die elk van deze typen faciliteert. Het standaardmodel bedient dwalers natuurlijk met een loopcircuit. Aan dat loopcircuit liggen dan de slaapkamers, acht stuks, acht deuren, tijdens het rondje kom je ze tegen. Maar slaapkamerdeuren zijn de spannendste dingen niet, en daarom worden er belevingsnissen gemaakt om de omloop toch een beetje leuk te maken. Daar hebben we een variant op bedacht. Zou het mogelijk zijn, dachten we, om de leefruimtes zelf die functie van belevingsnis te geven?’

Aanvankelijk was dit het idee: een loopcircuit en daaraan grenzend een woonkamer, een eetkamer, een keuken. Later is besloten om de keuken centraal in de woning te plaatsen met daaromheen het loopcircuit, waardoor er ruimte ontstond voor nog een tweede woonkamer: de tuinkamer. Zo is de plattegrond ontstaan: drie verschillende leefruimtes met elk een eigen functie, in plaats van één grote ruimte met drie functies. Daardoor konden belevingsnissen achterwege blijven: de leefruimtes zelf voorzien langs natuurlijke weg daarin. De dagelijkse rituelen als koken, eten en televisie kijken worden in aparte kamers gefaciliteerd, en de bewoners kunnen vlinderen en dáár blijven hangen waar ze zich het prettigst voelen, in de ruimte die het best aansluit bij hun energieniveau. Zodat de zenners de roepers kunnen mijden.

praktijk ook brengt wat we ervan verwachten, zal moeten blijken. Ik zie het vooralsnog als variant. Het zou interessant zijn om een aantal zorginstellingen bij elkaar te brengen om na te gaan wat de diverse ontwerpoplossingen voor de zorgpraktijk en levenskwaliteit betekenen. Meet het medicijngebruik, meet het aantal calamiteiten. Dat is alleen zinvol als er daadwerkelijk iets te vergelijken valt – dáárom zijn varianten zinvol.

kast dagbesteding

tuinkamer 24,4 m2


Omloop ‘Belangrijk is ook om rekening te houden met individuele verschillen. Eén van de overwegingen bij het Ruijsstraat-ontwerp was dat je in verschillende ruimtes verschillende karakters beter kunt bedienen. Volgens Anneke van der Plaats, de geriater die het Breincollectief mede heeft opgericht, zijn er drie soorten dementerenden: zenners, dwalers en roepers. Zenners zijn in zichzelf gekeerd, zitten het liefst stil in een hoekje, je hoort ze niet. Dwalers zijn voortdurend onderweg, op zoek naar prikkelingen. En dan heb je de roepers; in feite zijn dat dwalers die niet mobiel meer zijn, maar die nog steeds zoeken naar prikkelingen, naar contact.

onderling verbinden van de woningen helaas niet toe. Maar we zijn in staat geweest het vlinderconcept terug te brengen tot woningniveau.’

zit-/slaapkamer 18,3 m2 eetkamer 32,9 m2 badkamer 7,9 m2


woning waarin de dementerende van nu is opgegroeid, maar het is ook een woning waarin ruimtes duidelijk zijn afgebakend. Met een bies langs de rand van het parket die de vorm van de kamer accentueert en forse plinten die de overgang van vloer naar muur markeren.’

De inrichting herinnert aan de jaren vijftig. (Interieurfoto’s: Dick Holthuis)


Er is in twee woonlagen gebouwd. (Foto: Dick Holthuis)




badkamer 7,9 m2 inbouwkast optioneel


Centraal in de woningen aan de Ruijsstraat ligt de keuken, met daaromheen een loopcircuit waaraan woonkamer, tuinkamer en eetkamer grenzen. (Illustratie: 2.0 Architecten) 20.570

Kwintez pag 3

A

Kennismaken met Groene Kruis Maaltijdservice?

Bestel een proefpakket!

PmaaRltOijdenEvoFor!: €15,-

Bouwt aanam a z r u u d n ee ! t a a m i l k g zor

Ook voor uw wekelijkse boodschappen! Smakelijke koelverse en vriesverse maaltijden

Gezonde, ambachtelijke én lekkere maaltijden zonder dat u zelf hoeft te koken. Bestel een proefpakket van 4 maaltijden voor €15,-. Meer weten of bestellen? Klantenservice Telefoon 088-61 088 61 of mail [email protected]

Geniet van het gemak van De Boodschappenservice

Bestel wekelijks uw dagelijkse benodigdheden en wij bezorgen ze gratis bij u thuis in combinatie met de bezorging van uw koelverse en/of vriesverse maaltijden.

passende ruimte Er moet een perfecte fit zijn tussen een ruimte en het gebruik daarvan. Dat maakt dat je als architect veel verder moet kijken dan het gebouw. De gebruikers of bewoners vormen de leidraad en hun wensen vertalen wij in exterieurs én interieurs Verheijen-Smeets bna architecten

pag 4 Kwintez

Venloseweg 4, 5931 GT Tegelen 077 3269269 www.verheijen-smeets.nl

Klantenservice Telefoon 088-61 088 61 [email protected] www.dezorggroep.nl/ ledenorganisatie

Zicht op Zorg Verzekeringsadvies voor zorginstellingen I: www.zichtadviseurs.nl/zorg E: [email protected] I: www.zichtadviseurs.nl/zorg E: [email protected]

Kamerlid Schut bezocht De Zorggroep

VVD-kamerlid Anoushka Schut maakt kennis met bewoners. Recent bezocht VVD-Kamerlid Anoushka Schut De Zorggroep. Zorgmanager Lucie van der Smitte leidde haar rond in de zorgappartementen in De Mulder en de Blauwververstraat in Venray.

Lucie van der Smitte kijkt terug op een geslaagd bezoek. ‘Mevrouw Schut was erg benieuwd naar hoe we de zorg op beide locaties georganiseerd hadden. Ze was vooral geïnteresseerd in de nieuwe technieken die

we daarbij gebruikten. Met name de domotica trok haar aandacht. Daar vroeg ze dan ook veel over.’ Tijdens de rondleiding sprak Schut ook met bewoners van beide recent

opgeleverde locaties. De appartementen van De Mulder huisvesten mensen met lichamelijke aandoeningen. In de appartementen aan de Blauwververstraat vinden mensen met dementie onderdak.

Veel belangstelling voor vrijwilligersproject De Zorggroep Zowel binnen als buiten De Zorggroep groeit de belangstelling voor het vrijwilligersproject Betekenisvol ontmoeten. Binnen de organisatie zijn het vooral procesbegeleiders vrijwilligers die het initiatief in het werkgebied uitrollen. De belangstelling van buiten komt vooral van gemeentes en collega-zorginstellingen. Zoals we in een eerdere uitgave van Kwintez al berichtten, presenteerde De Zorggroep het bijzondere project onlangs in Den Haag op de landelijke manifestatie Vitaliteit ontmoet kwetsbaarheid. ‘De belangstelling hiervoor was zo groot,’ zegt fondsenwerver Wilma Matheij, ‘dat we mensen hebben moeten teleurstellen.’ Hoe dit enthousiasme te verklaren? Matheij: ‘De meeste van de ongeveer vijfhonderd bezoekers waren representanten van gemeentes, het rijk en de welzijnszorg. Zij hebben vooral veel ervaring met vitale ouderen. Niet vreemd dus dat de drie projecten gericht op kwetsbare ouderen, waaronder Vitaliteit ontmoet kwetsbaarheid, zich op veel belangstelling mochten verheugen. Heel veel mensen hebben onze PowerPointpresentatie opgevraagd.’ Het project Betekenisvol ontmoeten brengt kwetsbare en vitale senioren

De presentatie van De Zorggroep op het evenement Vitaliteit ontmoet kwetsbaarheid trok veel belangstellenden. bijeen. Op die manier haalt De Zorggroep een nieuw soort vrijwilliger in huis. Betrof het vroeger mensen die op vaste tijden vaste diensten leverden, tegenwoordig zijn het vaker mensen die op flexibele basis hun specifieke talent willen matchen met

de behoefte van bewoners. Meer maatwerk dus. In de Gemeente Peel en Maas, waar procesbegeleider Petra Keijsers aan de wieg stond van het initiatief, draait Betekenisvol ontmoeten inmiddels als de spreekwoordelijke tierelier.

Volgens Wilma Matheij gaat het filmpje dat De Zorggroep over het project heeft laten maken inmiddels ook bij collega-procesbegeleiders elders in het werkgebied als warme broodjes over de toonbank.

Kwintez pag 5

M iV ni a eu w w an C dc o n lo n se ec t7 t 0 cm

randloos

Ideal Standard: complete sanitair oplossingen voor de zorgsector

Betrouwbaar bouwen voor zorginstellingen, bedrijf en particulier! Smeets is een bedrijf met een overtuigende kijk op de toekomst. Samenwerking zien wij als bouwsteen daarvoor. Wij realiseren graag samen met onze partners en gebruikers een passende huisvesting. Voor iedereen. Om te wonen, te werken en om te verblijven. Daar worden mensen blij van. Bouwen is meer dan het realiseren van projecten alleen. Wij gaan voor een betere samenleving en een beter milieu. Wij onderscheiden ons graag. Smeets: persoonlijk en betrokken.

Smeets Bouw BV maakt deel uit van VB Groep Postbus 1208, 6201 BE Maastricht T +31 (0)43 369 08 80 · F +031 (0)43 363 32 25 · www.smeetsbouw.nl

pag 6 Kwintez

Berghemweg 9 - 5975 RJ Sevenum Tel: 077 - 467 21 49 - Fax: 077 - 467 39 52 [email protected] - www.wantenbouw.nl

Veiligheidsprogramma in de maak De Zorggroep werkt aan een omvangrijk programma dat de veiligheid van medewerkers wil bevorderen. Onderdeel ervan is scholing rond thema’s als psychiatrische problematiek en grensoverschrijdend gedrag. Marjon van de Mortel, directeur Sector Groene Kruis Thuiszorg: ‘Kwaliteit en veiligheid van de zorg staan bij ons altijd al hoog in het vaandel, maar kwaliteit en veiligheid voor medewerkers eveneens.’ Een kleine twee jaar geleden werd wijkverpleegkundige Mariet Gelissen omgebracht door een cliënte met, naar later bleek, een psychiatrische stoornis. Dit incident vormde, in combinatie met enkele andere situaties waarin medewerkers zich geconfronteerd zagen met agressieve cliënten, aanleiding om maatregelen te nemen en het veiligheidsbeleid verder aan te scherpen. Zo krijgt een deel van de thuiszorgmedewerkers herkenbare kleding, en ook aan de nazorg bij incidenten wordt gewerkt.

Maar de meeste aandacht gaat uit naar scholing en opleiding gericht op bewustwording en empowerment van zowel individuele medewerkers als teams. ‘Concreet gaat het dan vooral om het aangeven van grenzen’, vertelt Marjon van de Mortel. ‘Er bestaat veel animo voor. Veel vaker dan vroeger zien onze medewerkers zich geconfronteerd met agressieve cliënten met complexe ziektebeelden. Mensen die vroeger werden opgenomen, blijven nu vaak gewoon thuis. Op zich is dat een goede ontwikkeling, maar nog al te vaak blijkt dat medewerkers er onvoldoende op toegerust zijn om zelf grenzen te stellen. Hier willen wij ze als werkgever bij helpen. Daar hoort bijvoorbeeld ook een zelfverdedigingscursus en een cursus omgaan met agressie en intimidatie bij. Daarin worden daadwerkelijk situaties nagebootst en geoefend. Zo ben je beter voorbereid op momenten dat er iets fout gaat.’

Open dag De Witte Steen Nogal wat mensen namen zaterdag 27 juni de gelegenheid te baat om een kijkje te nemen in het recent herbouwde complex De Witte Steen in het Auxiliatrixpark in Venlo. Daar maakten vorig jaar de afdelingen Hoefslag en Tweesprong plaats voor 42 moderne appartementen en twee groepswoningen voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Tijdens de open dag konden bezoekers een kijkje nemen in enkele van de nieuwe woningen. Enkele bewoners toonden hun artistieke en muzikale vaardigheden in het activiteitencentrum. Teamleiders Henny Wismans en Pieter van Heugten spreken van een geslaagde dag.

In een volgende uitgave van Kwintez komen we op dit thema terug.

Bewoners bloeien op in belevingstuin Piushof

Met zo’n 250 deelnemers was het jaarlijkse UKON-symposium goed bezocht.

UKON-symposium groot succes Nederland verandert, de zorg verandert mee. Onder deze titel probeert de rijksoverheid het publiek te informeren over de grote ontwikkelingen in de langdurige zorg. Het Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON) zag in de campagne aanleiding om voor het jaarlijks symposium een aansluitend thema te kiezen: De zorg verandert, zorgprofessional en organisatie veranderen mee. Een bewoner opent de belevingstuin. Niet alleen bloemen en planten bloeien op in de belevingstuin rond Piushof in Panningen: ook bewoners floreren erbij. Op 13 juni werd de tuin onder grote belangstelling geopend door een bewoner samen met Sjaak Aveskamp, directeur Sector Zorg voor mensen met dementie / niet-aangeboren hersenletsel van De Zorggroep. Nog niet zo lang geleden ging Piushof drastisch op de schop. De oude verpleegafdeling van De Wietel werd omgebouwd tot een

complex van vijf kleinschalige groepswoningen voor mensen met dementie. Al snel rees het idee om ook de tuin eromheen onder handen te nemen en in te richten op de behoeften van de bewoners. Zorggroepmedewerker Ger Janssen maakte een ontwerp en mede dankzij financiële steun van het RCOAK en het Fonds Sluyterman Van Loo kwam de tuin er ook daadwerkelijk. Sierplantenkwekerij Van Riel en Fleuren Minitrees zorgden ervoor dat De Zorggroep niet voor al die lekkere geuren en kleuren niet hoefde te betalen.

De themakeuze bleek een schot in de roos. Maar liefst 250 deelnemers van de aangesloten zorgorganisaties (waaronder De Zorggroep) bezochten op 14 april het symposium in Nijmegen. Die grote opkomst is verheugend maar niet verbazend, weet Catelijne van Eldijk, voorzitter van de wetenschapscommissie van De Zorggroep. ‘De ogenschijnlijk simpele beleidskeuze van de rijksoverheid om zorgbehoevenden langer thuis te laten wonen, betekent dat zowel thuis als

in het verpleeghuis de zorg complexer wordt. Zorgprofessionals en hun organisaties worstelen hiermee, en zoeken steeds vaker antwoorden en oplossingen in de wetenschap.’ Met drie plenaire ochtendlezingen, vijftien posterpresentaties tijdens de lunchpauze en tal van workshops en presentaties gedurende de middag kwamen de bezoekers niets tekort aan informatie, inzichten, ideeën en contacten. Over hoe netwerkvorming maatwerk kan ondersteunen, over nut en noodzaak van technologie in de langdurige zorg, over de inrichting van dementievriendelijke kernen, over smakelijke wetenschapscommunicatie, over hoe betere voetzorg bij diabetes zomaar een teen kan schelen, over vroegsignalering van kwetsbaarheid bij ouderen, over vrijheidsbeperkende maatregelen die niet zo aanvoelen... ‘Wat je er in elk geval van leert, is dat er nog veel te leren valt’, zegt Catelijne van Eldijk.

De academische werkplaats UKON legt zich toe op het ontwikkelen, toetsen en implementeren van innovatieve zorgconcepten met het oog op huidige en toekomstige problemen en knelpunten in de langdurige zorg. Meer informatie: ukonnetwerk.nl. Kwintez pag 7

Alphahulpen en hun cliënten dreigden de ondersteuning kwijt te raken die ze gewend waren.

Enkelvoudige huishoudelijke hulp geen kerntaak

Groot belang bij goede alphahulpbegeleiding Doorlees pagina 1 Met het oog op behoud van werkgelegenheid van huishoudelijke hulpen in loondienst heeft de rijksoverheid bepaald dat gemeenten moeten stoppen met alphahulpbemiddeling. De Zorggroep, die deze bemiddeling in opdracht van de Noord- en Midden-Limburgse gemeenten uitvoerde, heeft deze activiteit beëindigd en overgedragen aan Alphatrots, de landelijke organisatie voor de belangenbehartiging van alphahulpen. Hiermee is een einde gekomen aan een periode waarin De Zorggroep deze activiteit uitvoerde. Maar niet aan de samenwerking met alphahulpen, die in de optiek van De Zorggroep een betekenisvolle rol zullen blijven spelen in de dienstverlening voor hulpbehoevende ouderen en chronisch zieken. De markt voor professionele huishoudelijke ondersteuning van hulpbehoevende ouderen en chronisch zieken is verdeeld onder meerdere partijen. Enerzijds zijn er thuiszorgorganisaties als Groene Kruis Thuiszorg, die huishoudelijke hulp aanbieden als onderdeel van een breder pakket van extramurale zorgen ondersteuningsdiensten. Daarnaast zijn er gespecialiseerde thuishulporganisaties, vaak landelijk werkend, die zich toeleggen op de enkelvoudige huishoudelijke hulp, dus huishoudelijke hulp voor cliënten die daarnaast geen indicatie hebben voor persoonlijke ondersteuning, verzorging of verpleging. Beide partijen werken met huishoudelijke hulpen in loondienst, die voornamelijk worden ingezet bij cliënten met een Wmo-indicatie voor huishoudelijke hulp. Verantwoordelijkheid En dan zijn er dus de alphahulpen. Dit zijn particulieren die niet in loondienst zijn bij een thuiszorg- of thuishulporganisatie, maar die voor maximaal drie dagen per week uit hoofde van de Regeling dienstverlening aan huis (RDAH) een werkgeverpag 8 Kwintez

werknemerrelatie aangaan met een of meerdere cliënten. Die cliënten betalen het salaris van de alphahulp meestal uit een persoonsgebonden budget (pgb). Hoewel er sprake is van een arbeidsovereenkomst,

hoeft de cliënt (de pgb-houder) geen sociale premies af te dragen. Daardoor zijn alphahulpen niet zoals gewone werknemers verzekerd in de werknemersverzekeringen (ZW, WIA en WW) en ontvangen dus ook

geen wettelijke uitkering bij ziekte, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid. Mede hierdoor is een alphahulp in vergelijking met een huishoudelijke hulp in loondienst relatief goedkoop, en het is dan ook niet verwonderlijk

De overdracht waarborgt continuïteit van dienstverlening voor alphahulpen en hun cliënten.

dat veel gemeenten de inzet van alphahulpen hebben gestimuleerd. Een keerzijde is dat de pgb-houders een relatief grote verantwoordelijkheid dragen. Omdat er feitelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst, moet de cliënt het loon van de alphahulp tot maximaal zes weken doorbetalen bij ziekte. Daarnaast heeft de alphahulp recht op vakantiegeld. Veel pgb-houders zijn zich hiervan niet bewust, en veel alphahulpen zelf trouwens ook niet. Daarom wordt vaak een derde partij ingeschakeld: de pgb-bemiddelaars. Dit zijn organisaties die de cliënt (de pgb-houder) en de zorgverlener (de pgb’er) het regelwerk uit handen nemen en die ervoor kunnen zorgen dat sociale voorzieningen en rechten voor de pgb’er beschikbaar en afdwingbaar worden. Bona fide Helaas bleken lang niet alle bemiddelaars bona fide. In feite is er de afgelopen jaren zoveel met pgb-gelden gefraudeerd, dat de overheid zich genoodzaakt zag de budgetten onder te brengen bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Een maatregel die, naar nu blijkt, te overhaast is ingevoerd, met als gevolg dat sommige pgb’ers al maanden op hun salaris wachten. Veel gemeenten, die op basis van de Wmo de pgb-indicaties voor huishoudelijke hulp verstrekken, vonden het nodig om daarbij ook zorg te dragen voor alphahulpbemiddeling. Deze taak werd door de gemeenten in Noorden Midden-Limburg uitbesteed aan thuiszorgorganisaties, waaronder De Zorggroep. Maar omwille van werkgelegenheidsbehoud bij huishoudelijke hulpen die in loondienst zijn van thuiszorg- en thuishulporganisaties, besloot de rijksoverheid dat gemeenten met ingang van dit jaar de alpha-hulpbemiddeling moesten staken. ‘Ergens valt dat besluit wel te begrijpen’, vertelt Hugo Kuyper, projectdirecteur Sector Groene Kruis Ondersteuning Thuis bij De Zorggroep. ‘De werkgelegenheid van huishoudelijke hulpen staat toch al onder druk sinds het rijk de uitvoering van de Wmo met een korting van veertig procent aan de gemeenten heeft overgedragen. Dat leidt overal tot krimp, ook bij ons, dus dat de overheid maatregelen neemt om de effecten wat te verzachten, valt wel te verklaren. Maar het betekende wel dat veel alphahulpen en hun cliënten er opeens alleen voor kwamen te staan.’ Betrouwbaar De meeste gemeenten in het werkgebied van De Zorggroep gaven gehoor aan het besluit van de rijksoverheid en beëindigden per direct de alphahulpbemiddeling op 1 januari jl. Vijf Midden-Limburgse gemeenten ging dit te ver. Zij lieten de bemiddeling na

1 januari nog doorlopen, maar uitsluitend om daarmee de tijd te winnen die nodig was voor een verantwoorde overdracht van de bemiddeling aan een andere partij. Die andere partij werd Stichting Alphatrots, een landelijk werkende organisatie zonder winstoogmerk die opkomt voor de belangen van alphahulpen en hun cliënten en daarbij ook bemiddelingsactiviteiten uitvoert. ‘Wij hebben gekeken welke partij het snel, goed en verantwoord van ons zou kunnen overnemen’, vertelt Kuyper. ‘Ook omdat er de laatste jaren zoveel gefraudeerd is bij de pgb-bemiddeling, was het zaak dat we een partij zouden vinden die zowel capabel als betrouwbaar is. En die groot genoeg is om zo nodig een vuist te kunnen maken. Stichting Alphatrots kwam hierbij al snel in beeld. De bemiddeling is bij hen in goede handen.’ Kerntaak Het beëindigen van de bemiddelingsopdracht door de gemeenten was dus de directe aanleiding voor de overdracht. Maar zelfs zonder deze aanleiding zou volgens Kuyper op termijn een einde zijn gekomen aan deze dienstverlening. ‘De Zorggroep beschouwt enkelvoudige huishoudelijke hulp niet langer als onderdeel van haar kerntaak. Hulp in de huishouding kan onmisbaar zijn voor kwetsbare ouderen en mensen met een beperking of chronische ziekte, en wij blijven deze vorm van ondersteuning thuis dan ook leveren, maar alleen voor zover die deel uitmaakt van een bredere zorgbehoefte. Wij zijn, in andere woorden, in de eerste plaats een zorgorganisatie, geen leverancier van welzijns- of gemaksdiensten. Algemene welzijnsdiensten stoten wij af.’ Kuyper is blij dat De Zorggroep voor de alphahulpen een goede regeling heeft kunnen treffen. ‘Allereerst natuurlijk uit loyaliteit naar deze mensen die, hoewel niet bij ons in loondienst, vaak wel jarenlang een band met onze organisatie hebben gehad. En uit loyaliteit naar hun cliënten, die er natuurlijk ook recht op hebben goed geholpen te worden. Mobiliteit Maar ook los hiervan heeft De Zorggroep belang bij goede alphahulpbegeleiding. Kuyper: ‘Er is landelijk een discussie gaande over de vraag hoe wenselijk het is dat er een markt ontstaat voor particuliere dienstverlening thuis. Wat daarbij opvalt, is dat het ministerie van Sociale zaken, met zijn uitgesproken voorkeur voor loondienstbetrekkingen, er heel anders in zit dan Volksgezondheid, welzijn en sport, dat er vooral belang aan hecht dat cliënten goed en op maat geholpen worden. Het is niet aan ons om hierover een standpunt in te nemen, maar feit is dat de alphahulpen er zijn, dat ze in

Hugo Kuyper, projectdirecteur Groene Kruis Ondersteuning Thuis: ‘We hebben gezocht naar een partij die capabel én betrouwbaar is, en groot genoeg om zo nodig een vuist te maken.’ een behoefte voorzien, dat ze hun cliënten goed helpen en daarmee een plek in het netwerk van dienstverleners thuis hebben verworven. Daarbij is er ook sprake van mobiliteit: veel mensen die nu alphahulp zijn, zijn ooit begonnen als huishoudelijke hulp in loondienst, en omgekeerd maken alphahulpen nu en dan ook weer de overstap naar een loondienstverband. Dat is toch een belangrijke overweging, nu er zoveel krimp is in de Wmogeïndiceerde huishoudelijke hulp. Het

is algemeen bekend dat er ook bij ons medewerkers boventallig worden. Ik twijfel er niet aan dat tenminste een deel van hen zal overwegen om als alphahulp aan de slag te gaan. Ik hecht eraan dat, áls zij die keuze maken, ze kunnen rekenen op goede begeleiding. Ook om die reden vinden we het belangrijk dat er een goede samenwerking is tussen onze organisatie en Alphatrots, een stichting die ruimschoots bewezen heeft voor de belangen van alphahulpen te kunnen opkomen.’

Stichting Alphatrots werd opgericht in 2007, het jaar van invoering van de Wmo, met als doel om de belangen van alphahulpen te behartigen. Deze belangenbehartiging was dringend gewenst. Veel alphahulpen bleken slecht op de hoogte van hun wettelijke rechten en stonden er in onderhandelingen over hun arbeidsvoorwaarden alleen voor. Individuele alphahulpen worden onder meer ondersteund met standaardcontracten, bemiddeling, collectieve verzekeringen en pensioenvoorzieningen, en instrumenten voor uren- en kilometerregistratie. Op collectief niveau strijdt Alphatrots voor een betere informatievoorziening, beloning en rechtspositie van alphahulpen. Onderlinge contacten en collegiale samenwerking worden bevorderd, zodat alphahulpen tijdens ziekte of vakantie werkzaamheden van elkaar kunnen overnemen. Hoewel in de eerste plaats opgericht als belangenbehartiger van alphahulpen, ondersteunt Alphatrots ook cliënten en gemeenten. Cliënten worden onder meer geholpen door middel van informatievoorziening. Ook kan Alphatrots zorgen voor vervanging tijdens ziekte en vakantie, en hen ondersteunen bij de vereiste administratie en verantwoording aan gemeenten. Gemeenten zelf worden ondersteund bij het opzetten en uitvoeren van het pgb-beleid. Meer informatie: www.alphatrots.nl. Kwintez pag 9

Meer aandacht voor stemming

Door Paul Peijnenburg

Zorggroep beproeft beeldzorg De pilot startte in Noord-Limburg. Het is de bedoeling om deze in de tweede helft van 2015 ook in Midden-Limburg uit te rollen. Inmiddels gebruiken twintig medewerkers de speciale beveiligde beeldbel-app. Een kleine veertig mantelzorgers heeft regelmatig contact met hen via beeldbellen. Zelfregie Behalve bij Hulp bij Dementie wordt beeldbellen via de iPad binnen De Zorggroep ook bij andere zorgvormen toegepast. Bij Groene Kruis Wijkverpleging vindt momenteel opschaling plaats van het aantal beeldbelmomenten. De ervaring wijst uit dat het beeldbellen via de iPad een positieve bijdrage levert aan zelfregie bij cliënten. Omdat de verpleegkundige tijdens de contacten niet fysiek aanwezig is, zijn cliënten eerder geneigd om zaken zelfstandig te doen.

met behulp van de iPad sneller even overleggen met vakspecialisten.’

Ook bij begeleiding aan huis wordt gebruik gemaakt van beeldbellen via de iPad. Cliënten zijn enthousiast over de laagdrempelige manier van contact leggen met hun begeleider, juist op de momenten die voor henzelf van belang zijn. Ook medewerkers geven aan dat het videocontact, in tegenstelling tot louter spraak, goed inzicht geeft in hoe de cliënt zich voelt en in de situatie ter plekke.

Ondersteuning bij gebruik Cliënten krijgen de iPad van De Zorggroep in bruikleen. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor een goede internetaansluiting met Wi-Fi. Voor de iPad is gekozen vanwege de korte leercurve, ook bij mensen die niet technisch zijn of geen ervaring hebben met tablets of computers. Zij krijgen instructies van de eigen zorgverlener en kunnen daarnaast gebruik maken van een telefonische helpdesk. Mocht dat onvoldoende blijken, dan komt er iemand van De Zorggroep Zorg op Afstand om persoonlijk te ondersteunen.

Voorbereidingen worden getroffen om beeldzorg ook te gaan inzetten in het Team Gespecialiseerde Verpleging. Bij deze intensieve zorgvorm wordt specialistische apparatuur ingezet. Ruggespraak via beeld met de zorgverlener, waarbij deze kan zien of apparatuur goed werkt en goed wordt bediend, geeft cliënt en mantelzorger een stukje extra bevestiging en geruststelling. Maar het kan nooit een vervanging zijn voor alle contacten. Volgens Riet Nellen blijft fysiek contact ‘gewoon belangrijk om de thuissituatie te kunnen beoordelen en mensen daarin te begeleiden.’

Tientallen cliënten en hun mantelzorgers hebben geregeld beeldcontact met hun verzorgenden. Sinds een paar maanden draait binnen De Zorggroep het project ‘Beeldzorg bij Hulp bij Dementie’. Dit is een gezamenlijke pilot van Hulp bij Dementie, de projectgroep Zorg op Afstand en VGZ. De proef richt zich met name op mantelzorgers van mensen met dementie en de betrokken zorgprofessionals. Riet Nellen, trajectbegeleider voor hulp bij dementie en praktijkverpleegkundige ouderenzorg, is enthousiast. ‘Vooral ons contact met mantelzorgers lijkt door deze nieuwe vorm van zorg te verbeteren.’ Beeldzorg voorziet in een beeld-engeluidverbinding tussen cliënten en zorgverleners en stelt laatstgenoemden in staat om zorg-op-afstand te bieden. Denk hierbij aan instructies bij eenvoudige zorgtechnische handelingen, aan ondersteuning bij de dagelijkse structuur of bij paniekaanvallen, aan advies bij probleemgedrag en aan extra controles bij de medicatie. In het verleden was de zorgverlener bij dat soort momenten fysiek aanwezig. Dankzij de nieuwe techniek hoeft dat in dergelijke situaties niet altijd meer. Horen en zien Hoe werkt het? Zowel de zorgverlener als de cliënt hebben een iPad met daarop de beeldzorg-app. In feite is dit een applicatie voor videotelefonie vergelijkbaar met bijvoorbeeld Skype of FaceTime, maar met extra beveiliging. Met behulp van de app legt de cliënt of diens mantelzorger contact met de zorgverlener, of omgekeerd. Vanaf dat moment kunnen ze elkaar niet alleen spreken maar vooral ook zien. Met name dit oogcontact is pag 10 Kwintez

volgens Riet Nellen van vitaal belang. ‘Cliënten en mantelzorgers voelen zich veiliger als ze ook oogcontact met je kunnen hebben.’ Behalve die zichtbaarheid is er volgens Riet Nellen nog een aantal voordelen te noemen. ‘De kwaliteit van zorgverlening neemt toe doordat er vaker contact is. Kortdurender weliswaar, maar wél als het echt nodig is. Bovendien kunnen we mensen veel makkelijker terzijde staan met de verwerking van brieven van allerlei instanties. Daarnaast kunnen cliënten, hun mantelzorgers of familieleden eenvoudig contact hebben met zorgverleners zonder dat deze hiervoor moeten reizen. De bespaarde reistijd kan dan weer ingezet worden voor de zorgverlening. Natuurlijk kunnen ook zorgverleners onderling met elkaar beeldbellen en overleggen. In de zorgcentra Meeuwbeemd en De Beerendonck start binnenkort een pilot waarin de Coördinatoren van Zorg en Diensten (Cozodi’s) contact kunnen leggen met de trajectbegeleiders. Ook kunnen zorgverleners

De kwaliteit van zorgverlening kan baat hebben bij frequenter kortdurend contact.

De Zorggroep start met gefaseerde invoering elektronisch cliëntendossier


‘Makkelijker, efficiënter, transparanter’ Een hogere kwaliteit van zorg, verbeterde multidisciplinaire samenwerking en efficiëntere werkprocessen. De Zorggroep heeft hoge verwachtingen van het elektronisch cliëntendossier (ECD) dat vanaf dit najaar in fasen wordt ingevoerd. Om de kinderziektes eruit te halen, de randvoorwaarden voor de uitrol in kaart te brengen en een draaiboek te maken, wordt het systeem deze zomer uitgebreid beproefd op twee intramurale locaties voor mensen met dementie. De pilot loopt sinds mei; de eerste ervaringen zijn heel positief. Het ECD moet een belangrijk ondersteunend instrument worden in de multidisciplinaire samenwerking tussen behandelaars, verpleegkundigen en verzorgenden. ‘In tegenstelling tot een papieren dossier, kan het elektronische dossier tijden locatieonafhankelijk worden geraadpleegd en bewerkt’, vertelt Sylvia Bongaerts, projectleider invoering ECD. ‘Daardoor kan een arts of paramedisch behandelaar voorafgaand aan een locatiebezoek alle relevante informatie doornemen, voorbereidingen treffen.’ Standaardisatie ‘Een belangrijk voordeel is dat de informatie op vele manieren gefilterd kan worden, zodat je in één oogopslag kunt zien wat voor jou als verpleegkundige, verzorgende of behandelaar van belang is. Tot nu toe beginnen verzorgenden en verpleegkundigen hun werkdag met het doornemen van de papieren dossiers op hun locatie om te zien wat er gerapporteerd is. Met het ECD kan op locatieniveau een overzicht worden getoond van de rapportages van bijvoorbeeld het afgelopen etmaal of de afgelopen week. Het werkt allemaal een stuk makkelijker, efficiënter en transparanter.’ Op organisatieniveau wordt het ECD een belangrijk instrument bij de nagestreefde standaardisatie van werkwijzen. Doordat De Zorggroep tot voor kort een regiostructuur kende, bestaat er nog variatie in de gehanteerde

werkwijzen en formulieren. Het zorgplan bijvoorbeeld zag er in elke regio anders uit. ‘Voor het ECD hebben we uit de beschikbare varianten een keuze gemaakt’, vertelt Sylvia Bongaerts. ‘Deze versie, opgebouwd rond de vier leefdomeinen lichamelijk welbevinden, mentaal welbevinden, participatie en woon-leefomstandigheden, zal met het uitrollen van het systeem Zorggroepbreed ingang vinden. Zo maken we bij de inrichting een belangrijke verbeterslag. Daarnaast kunnen in de toekomst wijzigingen van beleid en protocollen die van invloed zijn op zorg en behandeling centraal in het ECD opgenomen worden.’ Gecertificeerd Gekozen is voor het elektronisch cliëntdossier van Nedap. Aan de invoering ging een uitgebreid proces vooraf, waarin een multidisciplinaire werkgroep dit systeem beoordeelde op bruikbaarheid, gebruiksvriendelijkheid en inpasbaarheid binnen de organisatie. Een belangrijke overweging in de keuze was dat het systeem door de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde Verenso is gecertificeerd. Omdat het deel uitmaakt van het zorgregistratiepakket Ons, is het bovendien te koppelen aan modules voor teamcommunicatie, planning, urenverantwoording, facturatie en managementinformatie. Ook kan het op termijn ingezet worden voor communicatie met cliënten en hun vertegenwoordigers en met andere partijen in de keten

Projectleider Sylvia Bongaerts: ‘De meeste medewerkers geven aan dat ze niet meer terug willen naar het papieren dossier.’ voor zorg en welzijn, waaronder de eerstelijnszorg en de sociale wijkteams. Dit laatste is van betekenis als het systeem op termijn ook in de thuiszorg wordt ingevoerd. De in mei begonnen pilot draait op twee locaties in Herkenbosch en Sint Odiliënberg. Op deze locaties verblijven ruim zestig cliënten met dementie. Zo’n honderd Zorggroepmedewerkers, merendeels behandelaars, verpleegkundigen en verzorgenden, zijn bij

de pilot betrokken. Doel ervan is om voorafgaand aan de organisatiebrede invoering vast te stellen aan welke randvoorwaarden moet zijn voldaan en welke processtappen per locatie moeten worden doorlopen. Het gaat onder meer om hardwarematige aspecten als de beschikbaarheid van een stabiele draadloze internetverbinding. Daarnaast gaat veel aandacht uit naar trainingen, autorisaties – niet iedereen mag dezelfde informatie bewerken of zelfs maar inzien – en het omzetten van de papieren dossiers naar het ECD. Ervaringen Omdat de pilot in de zomer loopt, kan ook worden beoordeeld hoe het systeem bevalt als medewerkers zich tijdelijk moeten laten vervangen tijdens hun vakantie. Medewerkers zijn te spreken over de gebruiksvriendelijkheid van het systeem. Sylvia Bongaerts: ‘Aanvankelijk waren er best wel wat collega’s die onzeker waren over nut en noodzaak van het systeem en die wat koudwatervrees hadden om digitaal met het zorgdossier aan de slag te gaan. Die twijfels zijn verdwenen. De meeste medewerkers geven aan dat ze niet meer terug willen naar het papieren dossier.’

Kwintez pag 11

Leerlingen Dendron College bezochten De Zorggroep


Tour de Brains helpt bij profielkeuze Zes leerlingen uit klas 3 VWO+ van het Horster Dendron College brachten onlangs een bezoek aan De Zorggroep. Mario van Rens, manager Wonen, Welzijn, Zorg, en kwaliteitsverpleegkundige Imke Jacobs gaven hun in gezondheidscentrum Hof te Berkel een presentatie over het zorgvak en namen hen mee naar groepswoningen voor mensen met dementie en zorgappartementen voor mensen met een fysieke beperking.

Suzan de Vocht – staan aan de vooravond van hun profielkeuze. Het LOB-traject helpt ze hierbij. Een aantal van hen kiest mogelijk voor het profiel Natuur en Gezondheid. Dit maakt het hen makkelijk om na het eindexamen door te stromen naar bijvoorbeeld een studie gezondheidswetenschappen. Die studie blijkt inmiddels kraamkamer voor de hogere functies bij De Zorggroep. Met name over dat laatste konden Mario van Rens en Imke Jacobs de VWO-leerlingen wel het een en ander bijbrengen.

Het bezoek maakte deel uit van Op niveau in de regio, een programma voor loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) dat het Dendron College organiseert in samenwerking met de gemeente Horst aan de Maas en de Industriële Club Horst. Doel is om plusleerlingen vóór hun profielkeuze te laten kennismaken met diverse functies voor hoogopgeleiden bij bedrijven en instellingen in Noord-Limburg. In dit kader werd op 28 mei de zogeheten Tour de Brains gehouden, waarin de leerlingen de deelnemende bedrijven en instellingen daadwerkelijk bezoeken.

Mario vertelde de Dendronleerlingen wat over De Zorggroep en haar eigen functie. Imke ging vooral in op het vak kwaliteitsverpleegkundige, de behoefte die hieraan binnen de organisatie bestaat en de hoge maar voor deze groep leerlingen uitdagende opleidingseisen (niveau 5) die aan de functie gesteld worden. Ook ging ze dieper in op de persoonlijke eigenschappen en competenties die het vak vraagt. Zorgzaamheid noemde ze als voorbeeld, naast doelgerichtheid en flexibiliteit.

Profielkeuze De zes leerlingen – Ward Jacobs, Femi Hesen, Emma Jenneskens, Juliët Schreurs, Sharon Vlot en

Domotica Op de vraag wat hem van het bezoek is bijgebleven, antwoordt Ward: ‘Met name het bezoek

aan de groepswoningen. Ik ben geïnteresseerd in techniek en vond het wel mooi om te zien wat er op het gebied van domotica allemaal ontwikkeld wordt. Natuurlijk had ik er al wel eens wat over gehoord, maar nu heb ik met eigen ogen kunnen zien wat er voor prachtige dingen uitgevonden worden om mensen nog zoveel mogelijk mobiel en zelfstandig te houden.’ Overweegt hij eigenlijk een baan in de zorg? Ward: ‘Daar ben ik nog niet over uit. De bijeenkomst heeft me zeker een beter beeld gegeven van wat zorg inhoudt en wat een instelling als De Zorggroep doet om op dat gebied ouderen zo goed mogelijk te helpen. Aan de andere kant ben ik nog erg jong en de techniek heeft ook zijn aanlokkelijke kanten.’ Ook Emma acht het nog wat te vroeg om nu al te zeggen dat ze een baan in de zorg ambieert. Wel kijkt ze terug op een leuk en interessant bezoek. ‘Ik wist nog niet zoveel over de zorg, maar weet al wel dat ik iets in de gezondheidsrichting wil gaan doen. Mensen helpen vind ik mooi. Het eerste deel van de middag vond ik wel interessant, maar ook een beetje theoretisch. Het was daarom goed dat Imke ons meenam naar de groepswoningen en de

zorgappartementen. Zo kregen we een beter beeld over hoe zorg voor mensen die dat nodig hebben in de praktijk uitpakt. En net als Ward vond ik het ronduit fascinerend om te zien hoe techniek daarbij kan helpen.’ Uniek voor Nederland Volgens projectleider Dorien Stals van het Dendron College is het loopbaanoriëntatieprogramma Op niveau in de regio uniek voor Nederland. ‘Ofschoon er diverse LOB-projecten zijn voor vmbo en mbo, is er in dit land vrijwel geen aanbod in dat soort projecten voor vwo’ers. Het is ook hartstikke mooi dat we een organisatie als De Zorggroep erbij hebben kunnen betrekken.’ Op donderdag 25 juni werd het project afgesloten met een netwerkborrel voor leerlingen, docenten, ouders, bedrijven en instellingen die meewerkten aan het project. Voorafgaand hieraan presenteerden de leerlingen hun ervaringen en verwoordden het effect daarvan op hun afwegingen bij de profielkeuze. Dorien Stals: ‘Als je weet wat je wilt, is het in ieder geval gemakkelijk kiezen.’

Mario van Rens, manager Sector Somatiek bij De Zorggroep, geeft een presentatie aan VWO-plusleerlingen van het Dendron College over hogere zorgfuncties. pag 12 Kwintez

Professional in beeld Binnen De Zorggroep werken bijna zevenduizend zorgprofessionals en zo’n drieduizend vrijwilligers. In deze rubriek stellen wij enkele van hen aan u voor.

Deze keer: Joep Otten Specialist ouderengeneeskunde


Specialist ouderengeneeskunde Joep Otten: ‘Nog geen tien jaar geleden was het vrij gebruikelijk om mensen die onrustig waren een pilletje te geven. Tegenwoordig proberen we om zonder medicatie comfort te bieden.’

Puzzelen aan levensavonden ‘Tijdens mijn co-schappen in het ziekenhuis merkte ik vaak dat mensen in de omgangstoon teruggebracht werden tot hun ziektebeeld. In de wachtkamer zat geen oudere man of vrouw te wachten, maar een heup of knie. Ik ben juist met dit vak begonnen omdat ik aandacht wilde hebben voor de mens, de persoon. Ik houd van verhalen en levensgeschiedenissen; wil mensen snappen. Pas als dat ons echt lukt, kunnen we kijken welke behandeling de beste kans van slagen heeft. ’ Joep Otten is specialist ouderengeneeskunde bij De Zorggroep. Zijn werkterrein is vooral het groepswoningencomplex Piushof in Panningen. Samen met familieleden van de bewoners en collega’s uit het multidisciplinair overleg, waaronder verpleegkundigen, verzorgenden, psychologen en ergotherapeuten, gaat hij na hoe de bewoners een zo plezierig mogelijke levensavond kan worden bezorgd. Die bewoners zijn meestal mensen met gevorderde dementie. Een werkdag bestaat voor Joep daarom uit puzzelen, passen en meten, want mensen met dementie kunnen vaak niet goed duidelijk maken wat ze scheelt. Tijd, geduld en aandacht zijn drie factoren die onontbeerlijk

zijn om het verblijf van bewoners zo aangenaam mogelijk te maken. Zonnelamp Waar dat puzzelen uiteindelijk toe leidt, wordt duidelijk wanneer we met Joep Otten over de afdeling lopen. Nadat hij elk van de bewoners in de gezamenlijke huiskamer even vriendelijk heeft begroet, gaat hij ons voor naar een van de slaapkamers. Daar staat een commode met een zogeheten zonnelamp. ‘Hier slaapt een bewoonster die een onrustige periode heeft gekend en eigenlijk doodongelukkig was. Zelf kon ze niet goed duidelijk maken waarom en wij hadden al van alles geprobeerd. Tot een van onze medewerkers haar tijdens een zonnige dag aan het raam had gezet. Zonlicht bleek een weldadige invloed op haar te hebben. Deze lamp bootst dat na. Dus elke keer als ze onrustig wordt en er buiten geen zon schijnt, zetten we haar bij deze zonnelamp. En het werkt. Zo probeer je een mouw te passen aan klachten of gedrag van iedere bewoner. Soms kun je die oplossingen beredeneren, soms dienen ze zich, zoals hier, bij toeval aan.’ ‘Heel belangrijk vind ik dat mensen zich thuis en veilig voelen. Dat je ze dus niet overprikkelt, maar evenmin prikkels onthoudt. Steeds zoeken

we naar een balans. Niet alleen voor de individuele bewoner, maar ook voor die bewoner in het samenspel met andere bewoners. Want wat voor de een werkt, kan op de ander een averechtse invloed hebben. Stel dat twee mensen op een afdeling elkaar niet goed liggen. Dan proberen we eraan te werken dat dit gevoel omslaat. Meestal lukt dit, omdat het ongenoegen bijvoorbeeld letterlijk voortvloeit uit iets banaals als de kleur van het jasje dat de ander draagt.’ Minder medicatie Net als een huisarts loopt Joep Otten visites, houdt spreekuur en consulteert voor hij iemand ziet diens cliëntendossier. Anders dan huisartsen, die vaak gericht zijn op één diagnose en één oplossing, houdt hij zich als specialist ouderengeneeskunde vooral bezig met mensen die meerdere problemen hebben en vaak al veel medicatie gebruiken. ‘Uit al die problemen filteren we de zaken die het zwaarst wegen, en gaan daarmee aan de slag. Analyse van de situatie is dus erg belangrijk. Vaak beperkt zich dat niet alleen tot die ene persoon, maar omvat ook de sociale omgeving. Daar grijpen we, indien nodig, ook op in. Een huisarts richt zich vaak op het behandelen van een kwaal, wij zijn veel meer bezig met het bieden van zoveel mogelijk comfort.’

Oplossingen zoeken zonder gedragsbeïnvloedende geneesmiddelen in te zetten, dat is een van de grootste uitdagingen waarvoor Joep Otten en zijn team zich de komende jaren gesteld zien. ‘Nog geen tien jaar geleden was het eigenlijk heel gebruikelijk om mensen die onrustig waren een pilletje, poedertje of druppeltje te geven. Wij doen bij De Zorggroep ons best om mensen waar mogelijk zonder medicatie, maar met de juiste benadering, een prettig leven te bieden. Soms weten we niet precies wat de bron van onrust is, maar wel in welke hoek we die moeten zoeken. Met iemand met dementie kun je niet meer uitgebreid filosoferen over wat hij prettig vindt. Dus kijk je naar reacties. Zoek je op non-verbale manier wat bepaalde acties voor reacties oproepen. Om op die manier tot oplossingen te komen. Eigenlijk zijn we hier alchemisten. We kunnen nog geen goud maken, maar komen er, bij wijze van spreken, wel steeds dichter bij in de buurt.’

Kwintez pag 13

Wist u dat… gegevens van uw cliënten minimaal 6 euro per cliënt waard zijn voor hackers?

een goed ingericht ECD tijdwinst op kan leveren, mits goed over nagedacht?

door aandacht aan Informatie Management te geven u het beste uit uw organisatie haalt?

OOK

GRATIS

UITLEEN! Eén aanspreekpunt, zo geregeld!

Medipoint is de grootste aanbieder van zorgen comforthulpmiddelen in Nederland. Of het nu gaat om advies, koop, huur of leen: bij Medipoint kunt u terecht met uw zorgvragen.

Onze Medipoint | Groene Kruis winkels:

Bij Innervate hebben onze experts alle kennis in huis om zorginstellingen wegwijs te maken met het nemen van de juiste beslissingen op het gebied van informatietechnologie. Als onafhankelijk adviespartner voor verschillende zorginstellingen weten we waar u tegen aan kunt lopen.

Bezoek onze website en lees hoe we zorginstellingen helpen om vandaag klaar te zijn voor de toekomst van morgen!

www.innervate.nl/zorg

Blerick, Drie Decembersingel 48 | Echt, Du Commerce 3 | Horst, Hoofdstraat 11 Panningen, Raadhuisstraat 114 | Roermond, Westhoven 5 Venlo, Tegelseweg 210 | Venray, Schoolstraat 7 | Weert, Vogelsbleek 10

NU OOK: AL EEN SCOOTMOBIEL HUREN VANAF € 1.- PER DAG!

T 043-358 1880 [email protected]

088 - 10 20 100 www.medipoint.nl

pag 14 Kwintez

Tekens van leven Door Paul Peijnenburg Mensen die in een hospice verblijven, willen vaak nog van alles met anderen delen, zelfs na hun verscheiden. Kleine, alledaagse dingen, bespiegelingen op het leven, herinneringen aan vroeger. Vrijwilligers van De Ark in Roermond kunnen dergelijke uitingen, indien de bewoner dat wil, vastleggen in levensboeken. Op die manier ontstaat een bijzondere nalatenschap.

Mozaïeken van het leven worden de levensboeken genoemd. Specialist ouderengeneeskunde Petra Meinsma introduceerde ze in het Roermondse hospice. Gedurende haar periode als arts in Nieuw-Zeeland had ze het fenomeen leren kennen en de zegeningen ervan leren waarderen. Dus waarom het niet bij De Ark introduceren? Positief zelfbeeld ‘Mijn ervaring’, zo zegt ze, ‘is dat het vertellen en laten opschrijven van levensverhalen bijdraagt aan een positief zelfbeeld van de bewoner. Ook leidt het delen van mooie herinneringen tot waardevolle aandacht en een zinvolle daginvulling. Bovendien is gebleken dat de achtergebleven familie veel troost put uit de mozaïeken.’

Vrijwilligers die zich kwijten van de taak worden hiervoor speciaal getraind en moeten uiteraard voldoen aan een aantal basisvoorwaarden. Interesse en empathisch vermogen zijn hiervan twee voorbeelden. Ook moet de vrijwilliger goed kunnen luisteren, om kunnen gaan met een eventuele crisissituatie en in staat en bereid zijn om tijd in de uitwerking van de verhalen te steken. Inmiddels is uit de bestaande formatie een aantal vrijwilligers aan de slag gegaan met de verhalen; binnenkort verwachten zij de eerste mozaïeken aan de bewoners en hun familie te kunnen aanbieden. Behoefte Op iedere kamer maakt een informatiefolder de bewoner attent op de mogelijkheid de verhalen te laten optekenen. Petra: ‘We horen van steeds meer bewoners dat ze dit leuk vinden en ook mee willen doen. Op die manier komt het nu op gang. Inmiddels heb ik zelf een klein verhaaltje bij een foto geschreven. Een paar anderen hebben dat ook gedaan. Al die verhaaltjes en foto’s hebben we ingelijst en in de hal van De Ark gehangen. Ook daar krijgen we veel leuke opmerkingen over. Dus ja, ik denk dat de Mozaïeken van het leven in een behoefte voorzien.’

Colofon Kwintez is het magazine van De Zorggroep voor haar externe relaties. Het magazine verschijnt viermaal per jaar in een oplage van 4.000 exemplaren en wordt verspreid via controlled circulation. Overname van artikelen, of delen daarvan, is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever.

Advertenties Anny van Mosseveld De Zorggroep, PR & Communicatie Postbus 694, 5900 AR Venlo T 077 - 355 96 64 F 077 - 352 16 50 E [email protected]

Uitgever De Zorggroep PR & Communicatie Postbus 694, 5900 AR Venlo T 077 - 355 96 64 F 077 - 352 16 50 E [email protected] www.dezorggroep.nl

Redactie Nikit Rempkens (hoofdredacteur) Peter Hamerslag (eindredacteur) Paul Peijnenburg

ISSN: 1876-8385

Vormgeving en druk Marcand - reclame, marketing en vormgeving, Venlo

Realisatie Derix*Hamerslag, bureau voor redactionele producties, tekstwerk en communicatieadvies, Beek

Fotografie Mediafotografie Lé Giesen Archief De Zorggroep

Achterblijvenden putten veel troost uit nagelaten levensverhalen. (Foto: Bert Janssen Fotografie)

Column

Veilig(heid) Hartje zomer ploft deze Kwintez op uw spreekwoordelijke deurmat. Dus middenin de ‘grote’ vakantieperiode. Velen gaan op reis of zijn al weg geweest. Het ontdekken van nieuwe oorden vinden we steevast spannend. Mede omdat je je in een nieuwe omgeving vaak eerst wat onzeker voelt. Je gaat snel op verkenning om je gevoel van veiligheid te herwinnen. Veiligheid is ook een issue waaraan bij De Zorggroep dagelijks wordt gewerkt. Menig onderwerp in dit nummer gaat juist daar over. Het duidelijkst wordt dat in het artikel over het programma dat de fysieke veiligheid van onze medewerkers nog beter waarborgt. Met het deels opnieuw invoeren van bedrijfskleding als opvallend en relevant onderdeel. Veilig omgaan met de gegevens van onze cliënten speelt ook een rol in het interview waarin wordt verteld over de pilot met betrekking tot het elektronisch cliëntendossier (ECD). Een pilot die na uitgebreide voorbereiding onlangs is gestart. Van groot belang voor veiligheid, kwaliteit en bescherming van de privacy.

bouw van onze nieuwste groepswoningen in de Ruijsstraat in Blerick. Kwaliteit en veiligheid zijn vaste speerpunten van beleid binnen De Zorggroep. De activiteiten worden geregeld samengevat in nieuwsbrieven die Zorggroepbreed worden gecommuniceerd. Zoals over bijeenkomsten met bewoners en familie om participatie en betrokkenheid bij de zorg te stimuleren en te faciliteren. Noodzakelijk vanwege overheidsmaatregelen, maar óók omdat cliënten, hun naasten en wij dat graag willen. Meer ogen, oren en handen op een afdeling of woongroep bevorderen immers ook de veiligheid. Waarmee het V-woord in deze column vaak genoeg is gevallen en ik eenieder die het nog voor de boeg heeft graag een fijne vakantie en een... behouden thuiskomst toewens! Wouter van Soest Voorzitter Raad van Bestuur

Veiligstellen van werkgelegenheid is een totaal andere insteek, maar wel de link naar de bijdrage over de samenwerking tussen De Zorggroep en Alphatrots. Kan deze aanpak het leed van de krimp verzachten? Wij hopen het. De Zorggroep verleent steeds meer zorg op afstand. Een van de vormen waarin die zorg wordt aangeboden, is via het beeldscherm. Los van de vraag of cliënten zo beter worden geholpen, helpt beeldzorg in ieder geval om het veiligheidsgevoel te vergroten. Veilig wonen is ook een van de aspecten die de architect heeft meegewogen bij de Kwintez pag 15

Voor de beste oplossingen in HR, ﬁnance, BI, vastgoed en facilitair Kersten Hulpmiddelenspecialist Bij Kersten Hulpmiddelenspecialist hebben we niet alleen het breedste assortiment aan hulpmiddelen, we bieden ook de beste totaaloplossingen en service waarmee we u ontzorgen.

AAG is hét advies- en shared service center voor zorg en welzijn. AAG zorgt voor een optimale bedrijfsvoering met de beste oplossingen in HR, ﬁnance, BI, vastgoed en facilitair. Kijk voor meer informatie op www.aag.nl

Naast het leveren van hulpmiddelen bieden wij ook uitstekende diensten zoals: onderhoud, depotbeheer en nog veel meer.

Payroll & HRM Services - Financial Services Vastgoed & Facilitair - Informatiemanagement 073 - 640 97 77

www.aag.nl

Kijk voor het volledige aanbod op:

Samen succesvol

Kerstenzakelijk.nl

Adv_190 x 125_Kwintez_Opmaak 1 19-03-13 15:38 Pagina 1

6 - advertentie Kwintez AAG.indd 1

6-3-2015 15:20:59

wonen I werken I onderwijs I zorg I vrije tijd

Aandacht Bouwbedrijven Jongen • Aannemersbedrijf Jongen BV, Landgraaf • Aannemersbedrijf Louis Scheepers BV, Roermond • Aannemersbedrijf Jongen Venlo BV, Venlo • Bouwontwikkeling Jongen BV, Maastricht-Airport www.bouwbedrijvenjongen.nl

een

onderneming

Bouwen voor mensen

Architect Piet Laumans bepleit evidence-based bouwen. Alphahulpbemiddeling overgedragen. Beeldzorg ondersteunt ook mantelzorgers

Recommend Documents