Aqua Noord Limburg. januari. Maandelijks tijdschrift voor aquarium-, terrarium- en vijverliefhebbers

Aqua Noord Limburg 1972 - 2008

België - Belgique P.B. - P.P. 3950 BOCHOLT BC 30190

Maandelijks tijdschrift voor aquarium-, terrarium- en vijverliefhebbers

Jaargang 35 nr. 1 - 2008 Verschijnt niet in juli & augustus

www.desiervisoverpelt.be

januari

Redactie, verantw. uitgever en verzendingsdienst : A.N.L. p /a Luc Schetz, Dorpsstraat 17/1, 3950 Bocholt http://www.aquanoordlimburg.be

Afgiftekantoor Bocholt P 702030

Aqua Noord-Limburg de vereniging voor alle aquarium-, terrariumen vijverliefhebbers

Café

’t Misverstandt

Wat bieden wij U : ✔ Een eigen tijdschrift (jaarlijks 10 edities) ✔ Het B.B.A.T.-tijdschrift Aquariumwereld

Maandelijks interessante, leerrijke en educatieve bijeenkomsten zoals : ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

Debatavonden Lezingen Beginnersvergaderingen Knutselvergaderingen voor doe-het-zelvers Dialezingen en videovoordrachten Verrassingsvergaderingen Uitgebreide video- en diatheek Maandelijks een gratis tombola Een aquateam voor praktische bijstand En vooral een gezellige vriendensfeer met veel plezier

Daarbij ook nog : ✔ Diverse uitstappen en trips ✔ Excursies en bezoeken ”achter de schermen”

Alle artikels mogen overgenomen worden mits vermelding van herkomst en auteur. Niets mag echter gewijzigd worden aan de inhoud zonder uitdrukkelijke toestemming van de auteur. Alle artikels en advertenties vallen onder de verantwoordelijkheid van de respectievelijke auteurs of adverteerders.

Dirk Janssen Kraanstraat 10 3900 Overpelt Tel. 011 66 44 59

Ledenvergadering donderdag 31 januari ‘08

Hallo ANL’ers,

WOORDJE VAN HET BESTUUR

Vooraleerst wil ik ieder van U een gezond en voorspoedig 2008 toewensen.

Luc Schetz

Clubuitstap

Zoals geweten gaat onze clubuitstap door op 31 januari en dit in de Taamvenhoeve net over de grens in Achel. Beste Leden, We komen ter plaatse samen om 20.00 uur.. Waar kan je de Taamvenhoeve nu vinden: Je komt van Achel en rijdt richting Valkenswaard dan kom je na de grens aan een rond punt. Ongeveer 1.5 km na dit rond punt ligt de Taamvenhoeve aan je linkerzijde. Hieronder een lijst van de deelnemers tot nu toe. Diegenen die nog mee willen graag zo snel mogelijk iets laten weten. Naam

Aantal

Marc Mentens Jos Houben Luc Schetz Rob Buntinx Piet Bloemen Jaak Vanbree Eddy Schildermans Rony Vanderhoydonck

2 2 2 1 2 1 1 1

Website: http://www.taamvenhoeve.nl/ Diegenen die hun lidgeld voor 2008 nog niet vernieuwden kunnen dit doen door ¤ 30 te storten op rekening ANL 001-3284041-85 Met vriendelijke groeten en tot 31 januari. Marc

Vorige ledenvergadering hebben we het programma van 2008 samengesteld. We hebben besloten om de vergaderingen in eigen beheer uit te werken omdat de opkomst op onze vergaderingen de laatste tijd maar matig is. Een spreker komt natuurlijk ook niet gratis. Het volledig programma kan je elders in dit boekje vinden. Ons ledenaantal wordt ook steeds kleiner, ken je iemand die interesse heeft voor onze hobby breng hem of haar gerust eens mee naar onze vergaderingen. Marc en Rob S. gaan weer op pad om reclame te ronselen om de nodige centjes in het laatje te krijgen. Mocht je zelf iemand kennen die een bijdrage wil leveren laat het ons gerust weten. Van onze grote sponsors kan je het logo vinden op onze site met een link naar hun eigen site. Marc heeft ook fotoalbums op de site geplaatst, zeker de moeite om eens te bekijken. In december heb ik een tijdschrift dat verstuurd was met de post teruggekregen. Er zat geen adressticker meer op dus ik weet niet wie geen boekje heeft gehad. Diegene die het niet heeft gehad kan dit bij mij nog krijgen.

VERNIEUWEN VAN HET LIDGELD ! Mocht je het lidgeld voor 2008 nog niet betaald hebben is dit het laatste tijdschrift dat je ontvangt. Je kan het lidgeld van € 30 betalen op onze volgende vergadering (31 januari) of betalen op rekeningnr. 001-3284041-85 (met vermelding naam + lidgeld 2008).

Aquarium

internet

DE VERZORGING VAN AQUARIUMPLANTEN Met de verzorging van aquariumplanten bedoelen we niet alleen de zorg die we moeten besteden aan de planten als ze eenmaal in ons aquarium staan maar het gaat ook veel verder. Het begint reeds met de aanschaf van de planten. De planten die we aanschaffen moeten gezond zijn. Waarop moeten we vooral letten bij het planten en verzorgen wordt duidelijk uit de onderstaande tips.

We letten er ook best op dat we bij het herplanten steeds beschadigde of vergeelde bladeren verwijderen. Doe dit niet met uw nagels !!! Afknijpen jawel ..... het gaat vlug maar het is niet correct. Neem uw mesje ! Individueel planten In de handel vinden we stengelplanten vaak in bosjes. Vaak worden ze samengehouden door zeer handige moechkes met lood er rond. Of in handige potjes. Bovendien heeft het nog een mooi effect ook als we in bosjes planten. Toch moeten we dit beslist niet doen. De stengels krijgen op deze manier geen lucht meer. De wortels kunnen zich alleen maar aan de buitenkant van het bosje ontwikkelen, zodat een normale groei wordt verstoord. Zeker de planten die binnenin zo'n bosje staan kunnen zich niet meer ontwikkelen. Besluit : Stengeltjes afzonderlijk planten ! Niet te diep planten

Zorg voor het goede gereedschap Een scherp mesje (goed geslepen schilmesje of een scheermesje) en een plantpincet. Onder invloed van licht zullen onze planten groeien. Planten zullen in de lengte groeien of ze gaan trossen vormen. Na verloop van tijd zullen we ze moeten inkorten en/of delen. Dit zullen we dan doen bij middel van ons mesje. Let op - snijden en niet stengels in twee duwen ! Tip ! Gezonde wortels zijn altijd witachtig van kleur. Vinden we tussen de pas aangekochte planten met bruinachtige wortels dan wijst dit op verrotting en moeten we die verwijderen. Ook de te lange wortels moeten we inkorten. Een drietal centimeter is ideaal. Schenk ook aandacht aan de fijne haarworteltjes want het zijn deze die onze planten voorzien van voedsel en die zorgen voor de verankering van de planten. Stengelplanten onderaan ontbladeren Stengelplanten bezitten tot helemaal onderaan bladeren. Wanneer we deze planten nu inkorten moeten we de onderste bladeren verwijderen alvorens ze te planten. Als we dit niet doen dan zullen deze blaadjes onder het zand of grind rotten. Daarbij zullen ze ook de stengel aantasten - krijgen we geen wortels op onze stengel en gaat onze mooie plant rotten ! Verwijder daarom de onderste blaadjes van de stengel alvorens ze in het zand of grind te zetten.

Aanplanten leert men best met een pincet of een plantstokje. In het begin is het misschien een beetje sukkelen maar men leert vlug. We mogen de planten ook niet te diep in de bodem stoppen. Alles hangt ook een beetje af van de luchtigheid van onze bodem. Wat oudere aquariumbodems die reeds wat toegeslibd zijn, bevatten enkele centimeters diep reeds geen zuurstof meer! Gevolg de wortels verrotten en onze planten doen het niet goed. Van bepaalde planten kunnen we duidelijk een wortelhals zien. Welnu in feite moet deze altijd een beetje zichtbaar blijven of misschien net onder het grind steken. Zeker niet dieper. Geduld is een schone zaak Hebben we nu ons aquarium ingeplant volgens de normen, dan kunnen we nu alleen maar een beetje geduld uitoefenen alvorens de eerste planten gaan groeien. Aanvankelijk zullen we het maar een kale boel vinden en hebben we de neiging om nog meer planten bij te voegen maar dit is verkeerd. Hou het bij enkele mooie plantengroepen en het is zoals in een tuin. In een nieuw aangelegde tuin moet je het pas geplante boompje ook zoeken maar na tien jaar is dit "boomke" misschien al te groot voor de tuin. Zorg er ook voor dat zweefvuil en losgeraakte planten en blaadjes verwijderd worden. Reinheid is het beste wapen tegen algen. Bodem Mensen geven soms veel geld uit aan planten maar ze vergeten “ het kli-

maat “ waarin de planten moeten leven geschikt te maken. Het begint eigenlijk al bij het opzetten van het aquarium. Wat stoppen we in de bodem ?

Je moet er een verantwoorde keuze op na houden, en niet meebrengen wat ze in de winkel toevallig hebben...

Vroeger gebruikte men om mooie planten te bekomen nog een “echte voedingsbodem “ d.w.z. met bloemaarde inbegrepen. Ze hadden indertijd mooie planten en dit alles zonder de hele santeboetiek die we nu kennen. Nadeel was dan ook dat men niet alle planten die we nu kennen kon houden en dat bij het uittrekken van een plantje de bak herschapen werd in een modderpoel. Toch kunnen we vaststellen dat het aanbrengen van een voedingsbodem zeker geen slecht idee was en is !!

Echte plantenkwekers en/of liefhebbers zoeken voor hen de ideale waarden en houden die dan ook permanent aan. Ze doen dan ook aan permanente bewaking van CO2 en pH .

Een voedingsbodem moet aangemoedigd worden want hij is immers een bron van plantenvoedingsstoffen en sporenelementen op langere termijn, vooral als er geen of weinig vissen in het aquarium zwemmen. Regelmatig waterverversen Vissen brengen afvalstoffen met zich mee en planten verbruiken sporenelementen uit het water. Daarom moeten we zorgen dat er regelmatig water wordt ververst. Mijn mening is dat het beter is wekelijks een emmer water te verversen dan maandelijks een half aquarium ! Men moet voor een zekere continuïteit zorgen. Wij eten toch ook dagelijks en niet 1 x een half paard. We moeten dan ook nog zorgen voor “geschikt” water in het aquarium. Kraantjeswater is ook water maar normaal is het niet geschikt voor direct gebruik. Het bevat nog chloorresten. We moeten het best vooraf ook eens filteren over een actief koolfilter. Algemeen kan men zeggen dat volgende waarden ook goede waarden zijn : GH

Licht in het aquarium Een tweede hoofdrolspeler in ons aquarium is het licht. Zonder licht kan een plant niet groeien. Veel aquaria zijn dan ook slecht verlicht en slechte resultaten zijn dan ook niet te vermijden. a) Er is te weinig licht ? Een vuistregel : Algemeen kan men stellen dat een aquarium van 50 cm diep en 40 cm breed toch 3 naast elkaar liggende lampen moet hebben. Propere dekruiten en een kap met voldoende reflectie is eveneens noodzakelijk. Normale branduren : 12 uren aan en 12 uren uit. b) Er is slecht licht. Ook lampen verslijten. Per 1000 branduren verliest een lamp zo’n 10 % van zijn sterkte (hoeveelheid licht). Na zo’n 4000 branduren begint ook het spectrum waarvoor ze zijn gemaakt te wijzigen. De kleur verandert en ze geven nog licht maar niet de hoeveelheid en kleur die we wensen. Ze beginnen ook meer en meer warmte te geven i.p.v. licht. Besluit : 4.000 branduren : 12 uren per dag = 333 dagen = 11 maanden

van 7° tot 12 ° Duitse Hardheid Dit wil zeggen na 11 maanden lampen vervangen !!! 6 ° Duitse Hardheid

KH

van 3° tot

pH

van 6,5 tot 7

Doe dat niet allemaal in één keer maar elke week 1 lamp. Plotse lichtveranderingen kunnen een groeistilstand teweeg brengen. Schrijf op de lamp of op uw onderhoudsboekje de datum en de prijs van de lamp.

Temp. van 22 ° tot 26 ° C Dit zijn algemene waarden. Bepaalde planten en/of vissen eisen andere waarden. We zullen dan aan elkaar moeten aanpassen. Normaal wil dit zeggen het één of het ander wegdoen.

Een derde hoofdrolspeler is de koolstofdioxyde, CO2 genaamd, opgelost in het water. CO2 is de voeding voor planten. Het CO2 kan pas opgenomen worden door de plant als ze belicht wordt en de plant zet dat om tot koolhydraten ( suikers). Deze worden dan verder verwerkt tot bouwstoffen voor de

plant of worden gebruikt als energieleverancier voor de celprocessen. 6CO2 + 6H2O = C6H12O6 + 6O2 kooldioxyde + water = suikers + zuurstof Dit proces is afhankelijk van de lichtsterkte. D.w.z. hoe meer licht hoe meer assimilatie. (zuurstofbelletjes op de planten!) Ideale waarden zijn rond de 15 mg CO2 per liter water. Om dit te bereiken moet men echter CO2 toevoegen met een diffusor. Naast voorgaande 3 hoofdrolspelers is er ook nog een vierde namelijk de aanwezigheid van alle nodige sporenelementen. Hier komen we evenwel in de mysterieuze zone omdat alle sporenelementen dienen aanwezig te zijn maar niemand eigenlijk kan meten en opvolgen hoe vlug ze uit het water verdwijnen. Men is eigenlijk vlug uitgepraat over dit onderwerp ! Toch hebben we reeds goede ervaringen opgedaan met het bijsturen van enkele sporenelementen. Ik wil die ervaring graag meedelen. Het belangrijkste element dat zeker niet mag ontbreken is ijzer. In ongeveer 90 % van onze aquaria is er een gebrek aan tweewaardig ijzer. We constateren slechte groei, gele en dunne bladeren vol gaten. Dit kunnen we verhelpen door ijzer toe te voegen. Het probleem met ijzer is dat het niet stabiel is. Het verdwijnt snel (slaat neer in een niet opneembare vorm). Daarom is het beter om geregeld kleine beetjes ijzer toe te voegen. Goede merken zijn Fe+ en Ferrogan. De techniek van de geroeste nagel zou ik niemand aanraden want ijzer in die vorm is zeer slecht oplosbaar ! Wat betreft de andere sporenelementen zitten we nog meer in de miserie. Als er eentje ontbreekt groeit de boel niet meer. Maar zijn er wel sporenelementen tekort en zo ja welke? Financieel is het niet haalbaar om dergelijke analyses uit te voeren. Ook bestaan er geen testkitjes voor sporenelementen (behalve voor ijzer). Maar hoe kunnen we het dan weten? Het enige wat we dan kunnen doen is een algemene meststof voor aquariumplanten toedienen waarin alle sporenelementen aanwezig zijn. Goede meststoffen zijn er in alle merken zoals bv. Tetra, Sera, Mikrosal en Dupla. Best is regelmatig eens wisselen. Ook hier is de boodschap om regelmatig kleine beetjes toe te dienen.

Denk niet “ Hoe meer hoe Beter “ want deze stoffen zijn in kleine hoeveelheden onontbeerlijk maar in grote hoeveelheden giftig !!! We kunnen bij een overdosis ons aquarium vergiftigen en dan zwemmen onze visjes naar de hemel … Wie het zonder flesjes ... potjes ... en toetjes wil doen heeft evenveel troeven in zijn hand : WATERVERVERSEN !!! Wil je een gezonde plantenbak dan is het zeer belangrijk om regelmatig 10 à 20 % van de waterinhoud te verversen. Op deze manier komen op natuurlijke wijze vanzelf sporenelementen bij. De beste preparaten en meststoffen bevatten nooit alle stoffen die we in natuurlijk water vinden. Daarom volg de natuur en ververs op tijd en stond water. Regelmatig dan nog wat ijzer toevoegen en succes is verzekerd.

Levendvoer voor jonge vissen (Ronny Dhuyvetters) Velen van ons waagden reeds een kweekje. Bijna evenveel verloren we de jonge visjes reeds na enkele dagen, je had ze nochtans goed te eten gegeven. De reden? Het juiste voer op de juiste tijd! Nochtans kun je je op eenvoudige wijze van het geschikte voedsel voorzien. Het ganse jaar door hoef je maar naar je voorraad te grijpen, heel handig als je het mij vraagt. Wat is er nu gemakkelijk te kweken? INFUSORIEN Ook wel afgietseldiertjes genaamd. Infusie is een verzamelnaam voor microscopisch kleine eencellige diertjes, waarvan er sommige van onschatbare waarde zijn voor het opkweken van pas uitgekomen jongen. Enkele soorten: pantoffeldiertjes, radardiertjes, klokdiertjes, mosseldiertjes, oogdiertjes… Hoe gaan we nu te werk? Ergens probeer je aan gedroogd plantaardig materiaal te komen, hooi bijvoorbeeld of stro. Hiervan een handjevol in een tweetal liter water laten koken (een tiental minuten), waardoor de organische stoffen vlug vrijkomen uit het materiaal. Laten afkoelen en je vult er enkele bokaaltjes mee. De volgende dag worden de bokalen geënt met infusie. Entmateriaal vind je zowat overal in je buurt. In het bezinksel van je regenput, filtermateriaal, bodemgrind van je aquarium …, kortom overal waar rottend organisch materiaal en water aanwezig zijn. Na een tijdje vertroebelt het water door de ontwikkeling van bacteriën. Enkele dagen later is het water terug helder, de infusiekweek

is op gang gekomen en hebben de bacteriën naar binnen gewerkt. Nu is het moment aangebroken enkele culturen meer op te zetten. Zelf neem ik een zestal literbokalen en vul ze met aquariumwater, (met leidingwater heb ik nare ervaringen, het lukte niet zo best) daarin giet ik wat van de eerste cultuur. Een paar druppels geconcentreerde melk zorgen voor het voer van de infusie. Wordt de cultuur helder, geef dan terug enkele druppels van de melk. Enkele dagen nadien hangt in de bokaal een witte wolk, dat is nu je eigen infusie. Er wordt wel eens beweerd dat de culturen op kamertemperatuur moeten worden gehouden, wel zelf heb ik één van mijn culturen in mijn berging gezet waar het vaak slechts 10 graden en goed duister is. Wel, daar heb ik evenveel succes mee dan de culturen in mijn kweekkamer waar het minimum 25 °C is. Ook heb ik een bokaal staan waar constant stro inzit, en die draait het best, maar het is ook deze die het meest stinkt!! Het verzamelen van de infusie is geen probleem. Op elke pot ligt een reep dikke plastiek waarin een reageerbuis geklemd zit. De reageerbuis is gevuld met proper water (bv. aquariumwater) en wordt met de opening juist onder het wateroppervlak gebracht (vlug want anders loopt het water eruit). Na enkele uren hebben zich al veel infusoriën in het reageerbuisje verzameld en kan het hele reageerbuisje bij de jonge vissen worden uitgegoten. Zet je op elke cultuur zo een reageerbuisje dan heb je tijdens de opgroei steeds infusoriën op helder water voor elk moment van de dag. AZIJNAALTJES Ook wel Turbatrix aceti genaamd, is een niet-parasitaire hematode. Ze zijn 1 tot 1,5 mm lang en amper 0,1 mm dik en zeer interessant als “tweede voer” voor reeds iets grotere visjes. Ze worden interessant doordat ze niet naar de bodem zinken tijdens het voeren, maar ze proberen zo vlug mogelijk de oppervlakte te bereiken waar ze gemakkelijk te vinden zijn voor jonge visjes. Azijnaaltjes zijn, zoals de naam het zegt te kweken op azijn. In de lectuur wordt aangeraden natuurazijn te gebruiken, bijvoorbeeld ciderazijn. Daar neem je een kop van en mengt het met eenzelfde hoeveelheid water een theelepel of twee suiker erbij en dit mengsel verdeel je over enkele bokaaltjes. Daar doe je een paar stukjes appel bij en laat het boeltje op kampertemperatuur komen. De volgende dag ent je de vloeistof met azijnaaltjes en na een week wemelt het al van aaltjes. Hoe moet je ze nu verzamelen? Je giet wat van de cultuur dor een koffiefilter en laat het papier een beetje uitlekken, zo kun je de aaltjes makkelijk bij de jongen zetten. Wat nog handiger is, is een heel fijn stuk filtergaas, maar opgelet, zelfs de fijnste artemiazeef heeft een te grote maaswijdte.

MICRO-AALTJES Zijn evenzo kleine niet-parasitaire hematoden, ook heel klein, ongeveer even groot dan de azijnaaltjes. Je maakt een mengsel van havermout en melk tot je een papje bekomt. Dit doe je in een potje tot ongeveer 1 cm hoog. Drink dan een pintje en doe een paar druppels van het bier in elk potje. Na een korte tijd begint de brij te gisten (als je dit doet drink dan liefst een goeie Trappist, want uit een klassiek pilsje zijn alle gistcellen weggefilterd), daar hoef je niet op te wachten, want de verse brij mag je al enten. Na een paar dagen heb je al duizenden micro-aaltjes. Veel van deze kleine diertjes proberen zich langs de rand van je potjes omhoog te werken. Daar kan je ze met een penseeltje afwrijven en aan je visjes voeren. Zet je om de paar weken een nieuwe cultuur op en zet je zeker geen deksel op je potjes, ventilatie is nodig en hou je de potjes op kamertemperatuur dan kom je zeker geen voedsel te kort. GROEN WATER Ja, je ziet het goed. Groen water zit vol met phytoplankton, microscopisch kleine plantjes. En je weet, plantaardig voedsel is voor veel soorten vissen onontbeerlijk. Hoe kom je er nu aan? Je zet gewoon een grote bokaal op een zonnige plaats en alles gaat vanzelf. PEKELKREEFTJES Artimia salina wordt gevonden in zouthoudende binnenwateren zowat overal ter wereld. De volwassen kreeftjes zijn 10 - 15 mm groot. Maar het zijn de naupli (larven) die ons het meest interesseren. Je gebruikt het makkelijkst flessen van 1 tot 2 liter waarop een goed sluitende dop zit. In die dop zijn 2 gaatjes waar luchtslangetjes in passen. Een slangetje tot op de bodem het andere boven het waterniveau, bij meerdere flessen kan dit slangetje voor de luchttoevoer zorgen van de tweede fles. De flessen vul je met water op ongeveer 24°C (minder of meer mag ook, de temperatuur beïnvloed enkel het vlugger of trager uitkomen van de eitjes). In dit water doe je zout, zodat je een 2 – 3 % oplossing krijgt. (neem liefst zeezout, een goeie eetlepel per literwater). Dan een half theelepeltje artemiaeitjes erbij een lucht door het onderste slangetje leiden. Na 24 – 48 uur komen de eitjes uit. Het verzamelen gebeurt als volgt: je sluit de luchttoevoer af en laat de fles iet of wat rusten. Enkele minuten later hebben de naupli zich boven de bodem van de fles verzameld, daar worden ze afgeheveld en door een artemiazeefje (te koop in de handel) geleid, even naspoelen met water en je kan ze voeren.

U gunt uw huisdier toch ook de beste voeding!

Pseudoxiphophorus bimaculatus

PUTBORINGEN DROOGZUIGINGEN ONTSTOPPEN RIOLERING

Dierenspeciaalzaak Vaartbroek

PUTBORINGEN

Wijngaardplein 14 Eindhoven

Henri en Elly Winters-Beysen Hees 97a - 3920 Lommel Tel. 011 54 60 49 GSM 0496 24 36 25

Tel. 040-241 25 12

WINTERS

BISTRO

Corridor Lekkere koffie, ’n frisse pint, allerlei gerechten uit eigen keuken en heerlijk Mövenpick-ijs ’t zou straf zijn, als ge bij Corry en Jaak uw goesting niet vindt.

Verzekeringen

Tonny Van Otterdijk n.v. Ven 10 3930 Hamont-Achel Tel. 011 64 19 95 [email protected]

Rodenrijt 123, 3930 Achel-Statie Tel. 011 806 222 Fietsroutenetwerk knooppunt 218

Donderdag gesloten.

Dit clubblad kan gemaakt worden met de steun van de adverteerders. Wij willen hen hier ook voor bedanken en hopen dat

TROPHY-SHOP GRAVEERWERKEN eigen graveerdienst computergestuurde machine ook graveren van logo’s snelle service - degelijke kwaliteit lage prijzen - grote keuze

LAMBERT NOTEN

iedereen van de

De Roosen 39 3910 Neerpelt Tel./fax 011 64 72 95 [email protected]

club ook aan hen denkt bij hun aankopen.

Open : werkdagen van 18 tot 21 u. zaterdag van 9 tot 12 u.

INDUSTRIELE BOUWCONSTRUCTIES

Kettingbrugweg 50 B-3950 Bocholt (Kaulille)

Tel. 011 62 21 30 Fax 011 62 21 34 E-mail: [email protected] www.inboco.be

Tankstation Louis en Anne-Mie Dirkx-Fuchs

ANL’S VERGADERLOKAAL

WOENSDAG GESLOTEN Bremstraat 25 - 3900 Overpelt

Tel. 011 64 38 24

Garage Frank en Myriam Hendrikx-Spooren Hamonterweg 134 3910 Neerpelt Tel./Fax 011 64 14 82

Betaalbare Kwaliteitsmeubelen • Salons • Eetkamers • Slaapkamers • Seniorkamers • Slaapkomfort • Relaxen

DORPSSTRAAT 188 3900 OVERPELT Tel. 011 64 17 80 Fax 011 66 62 54

INTERNE AGENDA 2008 Do 10 januari

Discussieavond + bespreking bestuurszaken

Do 31 januari

Clubuitstap Taamvenhoeve

Do 14 februari

Discussieavond + bespreking bestuurszaken

Do 28 februari

Dia’s uit de oude doos

Terrarium

Internet

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Een dichtbeplant regenwoudterrarium.

Do 13 maart Do 27 maart

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Presentatie Limburgse huiskeuring 2007

Do 10 april

Discussieavond + bespreking bestuurszaken

Do 24 april

Vijvers

Do 8 mei Do 29 mei

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Planten

Do 12 juni Do 26 juni

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Diareeks BBAT

juli/augustus

vakantie

Do 11 september Do 25 september

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Levendbarende/Tanganyka/voer

Do 9 oktober Do 30 oktober

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Kikkerkweek

Do 13 november Do 27 november

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Filmavond + programma 2009

Do 18 december

Discussieavond + bespreking bestuurszaken Foto’s uit de oude doos

Een terrarium is een kunstmatige leefomgeving van een in gevangenschap gehouden diersoort die bestaat uit een volledige afsluiting van de omgeving. Een terrarium heeft een inrichting die is aangepast zodat de erin te houden diersoort zich kan handhaven en zelfs voortplanten. Er zijn vele soorten dieren die in een terrarium gehouden kunnen worden, van centimeters lange insecten tot reptielen van meer dan een meter. De inrichting van het terrarium is voor vrijwel iedere diersoort anders. Sommige dieren kunnen in kleine groepjes worden gehouden, maar sommige zijn zeer solitair en dulden geen soortgenoten, behalve in de paartijd. Algemeen Een terrarium is een aquarium zonder watergedeelte (aqua) maar met een landgedeelte (terra). De liefhebber probeert in een terrarium zo goed mogelijk een bepaalde biotoop na te bootsen voor de erin gehouden soort(en). Als dit goed lukt zal de soort gedijen en zich wellicht zelfs willen voortplanten. Bij sommige dieren is dit eenvoudig, bij andere buitengewoon lastig, met name bij diersoorten die levende prooien moeten eten, waarvan de beschikbaarheid dus voor lange tijd gegarandeerd moet zijn om tot succes te kunnen komen. Het gedrag en de levensloop van een diersoort kunnen in een terrarium tot op zekere hoogte worden bestudeerd; er kunnen foto's van worden gemaakt. Het geeft grote voldoening als men door studie, observatie en aandacht erin slaagt een soort zich in deze kunstmatige biotoop prettig te laten voelen. Het is voor veel liefhebbers moeilijk om dit gevoel jarenlang of tientallen jaren lang vast te houden. Sommige terrariumdieren zoals schildpadden kunnen zeer oud worden. In beginsel kan ieder dier in gevangenschap worden gehouden, maar slechts een aantal soorten komt in aanmerking vanwege het algemene voorkomen, de geringe lengte, een relatief eenvoudig na te bootsen habitat en vaak een

grote tolerantie voor veranderende omstandigheden. Vrijwel alle zoogdieren en vogels zijn bijvoorbeeld niet lang in leven te houden vanwege de complexe levenswijze, uitgezonderd kleinere soorten als knaagdieren.

Bovendien kosten de dieren (soms veel) geld, en altijd geregelde aandacht, niet alleen bij aanschaf, maar ook maandelijkse kosten aan stroom, voedseldieren, kalk- en vitaminenpreparaten en behandeling van ziekten.

Het begrip terrarium wordt over het algemeen gebruikt voor de behuizing van reptielen, amfibieën en sommige geleedpotigen. Het is echter behoorlijk alomvattend en kan relatief kleine terarria betreffen of grote bakken van enkele kubieke meters voor de grotere soorten. Heel grote soorten kunnen door een particulier alleen in een grote ruimte zoals een niet gebruikte slaapkamer of door dierentuinen worden gehuisvest, en worden verder niet als in een terrarium te houden diersoort beschouwd. Voorbeelden zijn alle soorten krokodilachtigen, grotere hagedissen zoals alle varanen en actievere en in groepen levende middelgrote soorten als de kraaghagedis. Er zijn ook sommige amfibieën die erg lang worden, zoals de reuzensalamanders, maar deze zijn tevens erg zeldzaam en worden niet verhandeld.

Terrariumdieren zijn over het algemeen niet erg aaibaar en kunnen er vaak ook niet goed tegen geregeld gehanteerd te worden. Veel soorten zitten de hele dag verstopt op een plekje waar ze niet zichtbaar zijn, zoals in een hol, of liggen nagenoeg bewegingsloos onder een warme lamp. Alle reptielen, amfibieën, insecten en andere koudbloedigen zijn soms tot in het extreme gespecialiseerd in het verbruiken van zo min mogelijk energie. Als de bekoring van het nieuwe eraf is wordt de verzorging al gauw een sleur. Het dumpen in de natuur richt soms schade aan (zie brulkikker en roodwangschildpad) omdat de invasieve soorten met inheemse soorten moeten concurreren, en soms succesvoller zijn.

Belangrijk bij de inrichting van een terrarium is deze zo in te richten en te belichten, dat de natuurlijke omstandigheden van het te houden dier zo nauwkeurig mogelijk worden nagebootst wat betreft inrichting, temperatuur en luchtvochtgheid. Met name temperatuur en vochtigheid worden wel onderschat. Veel amfibieën bijvoorbeeld hebben een hekel aan warmte, en raken al dicht boven hun ideale temperatuur overhit. Dieren moeten niet te droog gehouden worden omdat ze dan uitdrogen, maar een te hoge luchtvochtigheid is voor een dier al even schadelijk. Insecten beschimmelen, zoogdieren krijgen problemen met de ademhalingsorganen en bij amfibieën en reptielen wordt de huid aangetast. Brachypelma Albopilosa Overwegingen voor beginners Wie een terrarium wil aanschaffen doet er goed aan eerst eens een aantal dingen te overdenken. Terrariumdieren zoals hagedissen worden vaak tientallen jaren oud, veel ouder dan een hond of kat. Roodwangschildpadden kunnen wel 30 jaar worden, en sommige salamanders 50 jaar, en dat zijn niet eens de uitschieters. Veel dierenhandels nemen geen dieren terug, en reptielen en amfibieën zijn soms erg taaie dieren en doen er maanden of jaren over om dood te gaan.

Voordat men dieren als reptielen of amfibieën aanschaft, kan beter enige ervaring worden opgedaan met bijvoorbeeld een eenjarig insect als de bidsprinkhaan (die levend voer nodig heeft) of een wandelende tak, die blaadjes eet. Gevaarlijke reptielen Veel hagedissen doen alles voor voedsel, ook buiten het terrarium, maar tam worden ze nooit. Veel reptielen zijn erg aardig om te zien als ze enige centimeters groot zijn, maar veel soorten kunnen, als het lukt ze in leven te houden, heel lang doorgroeien. Sommige schildpadden worden ongeveer een meter lang en hebben scherpe klauwen en enorme kaakspieren. Van de krokodilachtigen is geen enkele soort door een particulier te houden en korsthagedissen zijn giftig. Gifslangen zorgen bij ontsnapping voor een gepeperde rekening van de gemeente en vormen een permanent gevaar voor kinderen en huisdieren. Er zijn zeer serieuze hobbyisten die de slangen alles bieden wat ze nodig hebben en ze voort weten te planten zodat bij de verkoop de natuurlijke populatie er niet onder te lijden heeft, maar in de handen van een leek of beginner zijn deze dieren levensgevaarlijk. Ook op een wurgslang kan men

zich verkijken: De bekende Boa constrictor kan 4 meter worden en is niet eens de grootste soort. Andere gevaarlijke dieren Sommige kogelspinnen zoals de zwarte weduwe zijn zeer giftig, vogelspinnen kunnen meestal (slechts) een diepe wond veroorzaken. Sommige duizendpoten en schorpioenen kunnen een levensgevaarlijke beet of steek toebrengen, evenals bepaalde pijlgifkikkers, en worden soms door andere terrariumdieren (of kinderen!) gezien als fruit (of snoep) met alle gevolgen van dien. Sommige tropische miljoenpoten scheiden een cyanideverbinding af om parasieten te doden. Indien onvoldoende ventilatie wordt geboden kunnen de dieren een plaatselijke wolk van dit giftige gas veroorzaken. Inrichting Een terrarium moet zo worden ingericht dat men er gemakkelijk bij kan en dat het niet lastig schoon te maken is. Daarnaast moet geprobeerd worden de omstandigheden in het terrarium zoveel mogelijk te laten lijken op die waaronder de gehouden dieren in de natuur leven. De dieren moeten ook niet kunnen ontsnappen of verongelukken (graven onder zware stenen, verdrinken in waterbakjes). Terraria zijn meestal van glas maar kunnen ook van plexiglas of gaas gemaakt worden, plexiglas heeft als nadeel dat het snel krast en gaas is alleen geschikt is voor grote dieren, die grote prooien eten of vegetarisch zijn. Een aantal omstandigheden waarmee men rekening moet houden en die misschien moeten worden geregeld of nagebootst zijn de volgende: * lichtsamenstelling. Lichtkleur, stralingswarmte, UV-gehalte * lichtduur. 12 uur licht en 12 uur donker, constant zoals in de tropen of een seizoensopbouw zoals in onze streken * temperatuur. Hoe warm moet het terrarium zijn? Moet het van onderaf worden verwarmd, met een warmtesteen, warmtematje of warmtekabel, of door stralingswarmte? Kunnen dieren die het te warm hebben naar een koelere plek vluchten? Is een thermostaat nodig? Wat gebeurt er als de thermostaat defect raakt? * luchtvochtigheid. Is er water in het terrarium aanwezig? Moet er - met de hand of automatisch - worden gesproeid? * ventilatie. Bij onvoldoende ventilatie, kan condens of schimmel optreden; hier kunnen de dieren ziek van worden. * voer - Wat eten de dieren? Zijn er nog supplementen nodig? Is levend voer altijd gegarandeerd verkrijgbaar?

* verzorging. Wilt u nog wel eens op vakantie? Wie kan er voor de dieren zorgen? * drinkwater - geregeld verversen, zo aanbieden dat het zo schoon mogelijk blijft en de dieren er niet in kunnen verdrinken. Diersoorten Er zijn verschillende dieren die in een terrarium kunnen worden gehouden. Onderstaand zijn de bekendste diergroepen omschreven waarvan er soorten soms in de handel opduiken. Geleedpotigen Onder de insecten worden soorten uit diverse groepen in een terrarium gehouden en gekweekt. De bekendste zijn de wandelende takken, omdat ze eenvoudig in leven te houden zijn en zich vrij snel voortplanten. Ook kevers, kakkerlakken, (roof)wantsen, sommige sprinkhanen en bidsprinkhanen duiken soms op in gespecialiseerde dierenwinkels. Vrijwel allemaal zijn het dieren die niet veel ruimte nodig hebben omdat ze zich zoveel mogelijk schuilhouden of stilzitten. Insecten kunnen in een glazen behuizing worden gehouden, maar ook een plastic leefbak voldoet. Duizend- en miljoenpoten zijn actiever en fourageren op de bodem, ze hebben meer ruimte nodig. Miljoenpotigen zijn slome dieren die meestal leven van afvalstoffen als rottend fruit, duizendpoten daarentegen zijn vaak snel en felle rovers. Grote duizendpoten kunnen bijten en sommige tropische soorten zijn giftig Spinnen en schorpioenen zijn een bekende groep dieren die in een terrarium worden gehouden, met name de grotere soorten als veel vogelspinnen. Ze zijn wellicht het eenvoudigst te behuizen en nemen genoegen met een leefomgeving die slechts enkele malen groter is als de eigen lichaamslengte. De stofwisseling is er echter op gericht zo min mogelijk energie te verbruiken, waardoor veel soorten alleen bewegen als een prooi langskomt. Hierdoor zijn spinnen al snel saai, en de grotere soorten kunnen vele jaren oud worden. Een aantal soorten spinnen en schorpioenen is giftig, Deze dienen met grote voorzichtigheid te worden gehanteerd. Het terrarium van deze soorten dient ontsnappingsbestendig te zijn om ongelukken te voorkomen. Amfibieën Er zijn drie groepen amfibieën: kikkers en padden (Anura), salamanders (Urodela) en de wormsalamanders (Gymnophiona of Apoda). Deze laatste groep is niet geschikt voor het terrarium, omdat veel soorten zeldzaam zijn

en vrijwel allemaal leven ze ondergronds. Van de kikkers en padden zijn veel soorten erg populair als terrariumdier, zoals de pijlgifkikkers en boomkikkers. Boomkikkers klimmen graag en hebben een wat hoger terrarium nodig, pijlgifkikkers leven juist op de bodem in een microhabitat, ze blijven liefst op één plaats, en nemen genoegen met een kleiner terrarium. Ook een aantal salamanders komt in aanmerking voor het terrarium, enkele bekendere soorten zijn de axolotl (Ambystoma mexicanum) en de Canadese watersalamander (Notophthalmus viridescens) Reptielen De reptielen zijn de bekendste groep van terrariumdieren, maar zijn vaak veel moeilijker in leven te houden dan amfibieën en ongewervelden. De bekendste groepen zijn de hagedissen, schildpadden en de slangen. Hagedissen Hagedissen leven in uiteenlopende omgevingen, van zeer vochtige gebieden tot kurkdroge woestijnen. Een aantal soorten leeft op de bomen, maar veel soorten klimmen ook. De bodem- of juist boombewonende levenswijze is belangrijk bij de vorm van het terrarium. Hagedissen die klimmen hebben een terrarium nodig dat hoger is dan lang, bodembewonende soorten prefereren een groter bodemoppervlak en kunnen af met een lager terrarium.

plek waar een lamp boven hangt om te zonnen, wat veel soorten graag doen. De meeste landschildpadden eten vegetarisch en leven van groenten en fruit. Waterschildpadden zijn in de grote meerderheid, maar er is ook een grote variatie in de levenswijze en grootte. Hierdoor valt er over algemene kenmerken van een terrarium voor deze groep weinig te zeggen. Slangen Slangen staan bekend om de giftigheid van een aantal soorten, maar giftige slangen worden verder niet besproken. Het in huis halen van een gifslang is alleen verantwoord indien men al ruime ervaring heeft met slangen. Een boek lezen over een soort is geen ervaring, hoeveel men ook over de slang te weten komt. Net als hagedissen leven slangen in zeer uiteenlopende omgevingen met diverse extremen, zeeslangen bijvoorbeeld verlaten nooit het water en enkele soorten leven volledig ondergronds en leven van mieren. De extremen daargelaten zijn de slangen net als hagedissen te verdelen in boombewonend en bodembewonend. Daar komt nog bij dat een aantal soorten jaagt op de bodem, maar slaapt in een boom. Een voorbeeld zijn veel boas en pythons. Deze soorten hebben een ruim terrarium nodig, maar omdat boas en pythons meer dan twee meter lang worden is alleen al vanwege de lengte een grote behuizing vereist. Populaire terrariumdieren Van alle terrariumdieren is onderstaande lijst maar een zeer kleine selectie. Het gaat om soorten die althans binnen hun groep als relatief gemakkelijk gelden.

Schildpadden Sommige schildpadden komen nooit uit het water en kunnen beter in een aquarium worden gehouden. Schildpadden zijn qua levenswijze te verdelen in de typisch landbewonende soorten, de meeste schildpadden echter komen graag in het water en betreden zelden het land. Er zijn zelfs schildpadden die nooit aan land komen en altijd onder water blijven. Deze laatste groep kan daarom beter in een aquarium worden gehouden, alle andere waterbewonende soorten in een paludarium. Landschildpadden hebben een droog en vlak terrarium nodig, met een drinkbakje of -poel, een schaal waarop het voedsel wordt aangeboden en een

Reptielen Slangen, Rattenslang, Pantherophis Guttata, Hagedissen, Baardagame, Pogona vitticeps, Luipaardgekko Eublepharis macularius, Schildpadden, Geochelone carbonaria, kolenbranderschildpad Geleedpotigen Insecten, Gewone wandelende tak, Flappentak (Extatosoma tiaratum) Eudicella smithi, een tropische rozenkever, Pachnoda marginata, idem, Sissende kakkerlak, Kleine grottenkakkerlak, Duizendpoten, Scolopendra sp. (giftig!), Spinnen, Mexicaanse roodknievogelspin, Schorpioenen Keizerschorpioen, Pandinus imperator. Giftigheid vergelijkbaar met wespensteek. Slakken Afrikaanse reuzenslak of agaatslak, Achatina fulica

Vijverpraatje Internet

Hoe amfibieën overwinteren Afhankelijk van de inrichting van een tuin en de ligging ervan in een bepaald landschap is het mogelijk dat diverse amfibieënsoorten zich er vestigen als er tenminste een tuinvijver aanwezig is. Een vijver nodigt amfibieën uit, mits het wateroppervlak niet te klein is en er voldoende echte waterplanten, drijfplanten en oeverplanten aanwezig zijn. Hoe dichter de vijver bij een natuurlijke amfibieënbiotoop ligt, des te groter de kans om eens kikkers, padden en salamanders te zien. Kikker en padden De gewone pad (Bufo bufo) is wel de meest voorkomende tuinbewoner. Omdat ze een verscholen leven leidt, wordt ze echter maar zelden gezien. Ook Bufo calamita (de rugstreeppad) en Alytes obstreticans (de vroedmeesterpad) zijn soms in tuinen te vinden. Padden en vuurbuikpadden (Bombina variegata met gele buik) overwinteren op het droge in holen en onder stenen, wortels e.d. Kikkers zijn, in tegenstelling tot padden, dagactief. Ze zijn vanaf het voorjaar tot oktober (en bij mild weer soms ook in november) in en bij de vijver te vinden. Het kan Rana esculenta (de groene kikker), Rana temporaria (de bruine kikker), Rana arvalis (de heikikker) of Rana lessonae (de kleine groene kikker) betreffen. Kikkers overwinteren op het droge of in het water. R. lessonae en R. esculentae overwinteren meestal in het water; in schuilplaatsen op de bodem. De dieren die op het droge overwinteren, doen dat in holen, onder stenen en hout en in composthopen. De andere twee kikkersoorten overwinteren overwegend op het land. Omdat amfibieën door longen ademen, is het de vraag hoe ze zo lang onder water kunnen overleven. In 5° C koud water hebben de dieren hun stofwisseling zover gereduceerd, dat ze van longademhaling op huidademhaling kunnen overschakelen. De hartslag telt slechts 4 slagen per minuut. Natuurvrienden kunnen in hun tuin veel doen om amfibieën te helpen overwinteren. Voor een overwintering in de vijver moet deze minimaal 80 tot 100 cm diep zijn. Plaats stapels stenen of hout op de bodem. Daarnaast kan

men betonnen of kleien pijpen, doorsnede 5 tot 10 cm, diagonaal of loodrecht omhoog in de vijver leggen. Veel amfibieën overwinteren graag op een donkere plek. Is die niet op de bodem aanwezig, dan zoeken ze wellicht een donkere plek op een te ondiepe plaats langs de vijveroever. Daar kunnen de dieren bevriezen. Het beluchten van de vijver is aan te raden, zolang het oppervlak nog niet helemaal dichtgevoren is. Door de oppervlaktebeweging wordt een totale bevriezing van het oppervlak uitgesteld. Hetzelfde kan bewerkstelligd worden met waterpompen. Nadat de oppervlakte geheel is bevroren, moet men de (lucht)pomp uitzetten. De nu onder het ijs aanwezige lucht is voldoende om de dieren te laten overwinteren. Het geheel kan men herhalen als het oppervlak weer tijdelijk ontdooit. Als het water in de vijver 4° C. is, heeft het z'n kleinste volume. De lucht tussen water en ijs werkt als een soort koude-isolatie. Ook sneeuw op het ijs werkt isolerend, zodat verdikking van het ijs wordt afgeremd of gestopt. Ook de op het land overwinterende dieren kunnen we een handje helpen. Met name vochtige tuingedeelten of plekken met ongerepte plantengroei trekken amfibieën aan. Ook onder stapels hout, stenen of in de reeds genoemde pijpen wordt graag overwinterd. Leg de pijpen schuin en 30 tot 40 cm diep in de aarde. Het is voor amfibieën vaak onmogelijk om uit loodrecht geplaatste pijpen te kruipen. Dek de ingang af met blad o.i.d., zodat het binnenin donker is. Doe dit allemaal ruimschoots voor de winter begint. Salamanders Salamanders overwinteren aan land, onder hout of stenen en in holen. Maar er zijn uitzonderingen. Normaal gesproken verlaten de volwassen salamanders en hun kroost in de nazomer het water. Sommige kamsalamanders (Triturus cristatus) leven echter hun hele leven in het water. Ook zijn larven van deze soort soms pas in het tweede jaar volledig ontwikkeld en verlaten ze dan pas het water. Een enkeling blijft zijn hele leven lang "larve", dus met uitwendige kieuwen. Dit wordt neotenie genoemd. Salamanders die in het water overwinteren, doen dit in modderige bodems en gaan overwegend over op huidademhaling. Die salamanders die door longen blijven ademen, moeten af en toe naar de oppervlakte om lucht te happen. In de zomer gebeurt dit zeer regelmatig en snel, in de winter zitten er

grote tussenpozen tussen en gebeurt het traag. De stofwisseling is immers sterk gereduceerd. Neotenie komt ook bij Triturus vulgaris (de gewone of kleine watersalamander) en Triturus alpestris (de alpenwatersalamander) voor. Deze twee soorten overwinteren op het land, net als Triturus helveticuss (de vinpootsalamander). Ook de vuursalamander (Salamandra salamandra), een echte landsalamander, overwintert buiten het water. Ze overwinteren vaak in groepen in holen en onder hout en stenen. Dode dieren in het voorjaar Vijverliefhebbers zien soms dat na vorst dode amfibieën in hun vijvers drijven. Dit wordt veroorzaakt door zuurstofgebrek en komt vooral voor in folievijvers. Als de vissen wel overleefden, is de doodsoorzaak eerder een infectieziekte geweest. In natuurlijke klei- of leembodems worden organische stoffen grotendeels door de bodem opgenomen. In een vijver verzuurt vooral bladafval het water enorm en onttrekt er veel zuurstof aan. Daarom is het aan te raden bladafval voor de winter uit de vijver te halen. Ook kan men in de herfst met een net boven de vijver de vallende bladeren opvangen. Geen enkele natuurliefhebber zou dit achterwege mogen laten om amfibieën bij een goede overwintering te helpen. Kikkers, padden en salamanders Tekst: Lothar Wischnath Overgenomen van de website van de NBAT: http://www.neerland.nl/nbat/home.htm

BBAT Buitenlandse Tijdschriften Willy Luts, Beatrijslaan 20, 3550 Heusden-Zolder [email protected] Ondergetekende : Naam: Straat: Postnr.: E-mail: Schrijft in voor een jaarabonnement 2008 voor de volgende tijdschriften Prijs 2008 Bedrag Tijdschrift Taal in EUR Aantal In EUR Aqua Fauna F 7,50 Aqua Planta D 25,00 Aquaristik Aktuel D 27,00 Aquaristik Fachmagazin & Aquarium Heute D 36,00 Cichlidae N 30,00 Cichlidae+dia’s N 35,00 Datz D 49,50 Der Meerwasseraquarianer D 25,00 Koralle D 36,50 Amazonas D 23,00 Terraria (nieuw) D 36,50 Het Aquarium N 25,00 Het Zeeaquarium N 30,00 Terra N 25,00 Nichirin Koi Magazine (Zen Nippon Airinkai) E 66,00 Totaal

Het bedrag wordt gestort op rekening 401-1018001-04 van BBAT Buitenlandse Tijdschriften Datum :

/

Handtekening:

/

Clubkampioenschap 2007

LIM B EURS 2008 Een organisatie van BBAT-LIMBURG

Om het spannend te houden publiceren we in dit boekje geen uitslag van het clubkampioenschap. (Alhoewel spannend!) De uitslag zal meegedeeld worden op onze clubuitstap (uit eten) op donderdag 31 januari.

Het bestuur

ZONDAG 6 JULI 2008 RUILEN - KOPEN - VERKOPEN VAN VISSEN, PLANTEN, TERRARIUMDIEREN EN MATERIALEN VOOR AQUARIUM, TERRARIUM EN TUINVIJVER INSTITUUT DON BOSCO Don Boscostraat Houthalen-Helchteren (België) van 10.00 tot 16.00 uur INFO e-mail: [email protected] www.limbeurs.be Tel. +32 (0)11 27 10 80 Organisatie B.B.A.T. Limburg

?

CLUBKAMPIOEN 2007

Secretaris - Penningmeester Marc Mentens, Korte Vrenenstraat 3, 3900 Overpelt Tel. 011 66 71 87 GSM 0485 46 02 87 [email protected] Redacteur Luc Schetz, Dorpsstraat 17/1, 3950 Bocholt Tel. 089 46 28 78 GSM 0477 45 48 26 [email protected] Raadslid Jaak Van Bree, Thomas Watsonlaan 99, 3930 Hamont-Achel Tel. 011 64 17 90 [email protected] Raadslid Rob Buntinx, Bosstraat 14, 3930 Hamont-Achel Tel. 011 62 19 61 GSM 0476 52 79 06 Raadslid Ygo Scheers, Eltenbos 60, 3920 Lommel Tel. 011 81 71 27 GSM 0497 40 38 29 [email protected] Raadslid Rob Slenders, Achel-Statie 22, 3930 Hamont-Achel GSM 0479 64 89 77 [email protected] Erevoorzitter Willy Dilissen Rekeningnummer A.N.L. 001-3284041-85 http://www.aquanoordlimburg.be