Antwerpen

BESPAAR met

JAMIE Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen

andere boeken van Jamie Oliver The Naked Chef The Naked Chef is terug Happy Days met de Naked Chef De basis van het koken Jamie’s dinners Jamie’s Italië Kook met Jamie Thuis bij Jamie Jamie’s kookrevolutie Jamie’s Amerika Jamie’s reizen Jamie in 30 minuten Te gast bij Jamie Jamie in 15 minuten Fotografie door

‘Lord’ David Loftus Vormgeving door

Superfantastic Aanvullende fotografie door

Matt Russell

Dit boek is opgedragen aan …

www.kosmosuitgevers.nl

Eerste druk 2013 Oorspronkelijke titel: Save with Jamie First published in Great Britain in the English language by Penguin Books Ltd. Copyright © Jamie Oliver 2013 Fotografie copyright © Jamie Oliver Enterprises Limited, 2013 Fotografie: David Loftus En Matt Russell (pp. 3, 12, 20, 23, 77, 117, 155, 177, 193, 217) © 2013 Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen Vertaling: Jaromir Schneider Vormgeving: Michelangela, Utrecht ISBN 978 90 215 5522 5 NUR 440 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave.

… alle waanzinnige medewerkers en vrijwilligers van

Opmerkingen bij de recepten • De in dit boek gebruikte eetlepels hebben een inhoud van 15 ml, de dessertlepels van 10 ml en de theelepels van 5 ml. De inhoud van Nederlandse lepels varieert; gebruik daarom

de Jamie’s Ministry of Food Centres in Engeland en iedereen die betrokken is bij het programma van mijn stichting in Engeland, de VS en Australië. Iedereen

bij voorkeur genormaliseerde maatlepels met een inhoud van

werkt er keihard om mensen te inspireren en in staat

15, 10, 5, 2½ en 1¼ ml, die als set bij kookwinkels verkrijgbaar

te stellen lekkere, gezonde gerechten klaar te maken

zijn. De in de receptuur gebruikte lepels zijn altijd afgestreken,

en ze te leren zichzelf en hun gezin zodanig te voeden

tenzij anders is aangegeven. • Ovens verschillen onderling in temperatuur, zelfs die van eenzelfde merk. Lees de aangegeven temperaturen en bak­tijden als een betrouwbare aanwijzing, maar pas ze zo nodig altijd aan je eigen oven aan. • In sommige recepten wordt single cream gebruikt. Je kunt hiervoor slagroom als alternatief gebruiken. De bij deze

dat ze gezonder oud worden. Dat is waar dit boek uiteindelijk om draaiT: mensen helpen om verstandig te kopen, slim te koken en minder te verspillen. GA VOOR MEER INFORMATIE OVER MIJN STICHTING NAAR JAMIEOLIVER.COM/FOUNDATION.

recepten genoemde hoeveelheid calorieën zal in dat geval afwijken.

BESPAAR met JAMIE 5

inhoud INLEIDING

8

KOOP VERSTANDIG

10

GROENTEN

22

KIP

76

RUND

116

VARKEN

154

LAM

192

VIS

216

BONUSRECEPTEN

260

VOEDINGSWAARDEN

268

REGISTER

278

BESPAAR met JAMIE 7

IK LUISTER Het is heel simpel: dit boek bestaat omdat jullie erom gevraagd hebben. Uit jullie verzoeken op jamieoliver.com, Twitter, Facebook en Instagram bleek overduidelijk dat jullie een boek wilden met lekkere, spannende gerechten die geen aanslag op je portemonnee doen, dus dat is er gekomen. En als jullie me de opdracht geven om een boek als Bespaar met Jamie te schrijven, beleef ik daar, ondanks de hoeveelheid onderzoek, tijd en testrondes die erbij komen kijken, enorm veel plezier aan. Ik roep al jaren dat de geschiedenis uitwijst dat de beste gerechten ter wereld ontstaan in gemeenschappen die onder zware financiële druk staan, maar voorwaarde is wel dat je moet kunnen koken! Als je dat niet kunt en je hebt geen geld, wordt het moeilijk. De bedoeling van dit boek is dus glashelder: leer goed eten, en:

koop verstandig • kook slim • verspil minder Dit boek is relevant voor elk huishouden: stelletjes, gezinnen,

slim leert winkelen in supermarkten, slagerijen, groentewinkels,

studentenhuizen, alleenstaanden, iedereen kan er nuttige

vishandels en op markten. Wat dit boek zo speciaal maakt, is dat

recepten en ideeën voor alledag in vinden. Het is een feest van

het je leert mensen goed gevoed, blij, voldaan en gezond te

grote, spannende smaken, en de verzameling heerlijke gerechten

houden, zonder het kostenplaatje uit het oog te verliezen. Het

is geïnspireerd op keukens van diverse landen over de hele

is mijn missie om je zo veel mogelijk nuttige informatie te geven.

wereld. Maar, wat belangrijker is, elk recept is toegankelijk, betrouwbaar en bovenal zeer betaalbaar. Elke maaltijd kost per

Iedereen moet een bepaalde basiskennis over voedsel bezitten:

persoon minder dan een gemiddelde afhaalmaaltijd (de kosten

bijvoorbeeld waar het vandaan komt en wat het voor ons

voor elk recept zijn te vinden op jamieoliver.com/savewithjamie)

lichaam doet, maar ook hoe belangrijk goed en gezond koken is.

en het gaat daarbij niet om koopjesjagen, maar om slim te werk

Ik heb voor dit boek nauw samengewerkt met mijn team van

gaan. Statistieken wijzen uit dat een gemiddeld Brits gezin per

voedingsdeskundigen, en naast de exacte hoeveelheid calorieën

jaar voor 800 euro aan eten weggooit – dat is in het hele land

per portie bij elk recept, vind je achterin (blz. 268-272) nog een

dus 14 miljard euro,* een bizarre hoeveelheid verspild voedsel.

hoop extra informatie om je te helpen bij het maken van

Als je dit boek gebruikt zoals het bedoeld is, bespaar je niet alleen

weloverwogen keuzes. Ik hoop dat je wat aan Bespaar met Jamie

een hoop weggegooid eten, maar ook een pak geld.

hebt en het je fantastische, voedzame gerechten en dierbare maaltijdherinneringen oplevert die je niet de hoofdprijs kosten.

Ik heb dit boek overzichtelijk gehouden, met zes duidelijke

Een kookboek dat van begin tot eind vol staat met heerlijke,

hoofdstukken: groente, kip, rund, varken, lam en vis. Naast advies

voordelige recepten is voor iedereen een aanwinst in de

over inkopen doen en over een goedgevulde voorraadkast, geef

boekenkast, en ik hoop dat je het aan je kinderen zult doorgeven

ik ook tips over hoe je het meeste uit je ingrediënten haalt, zodat

– het zal zeker het eerste kookboek zijn dat mijn kinderen krijgen

je vrijwel niets weg hoeft te gooien. Het gaat er ook om dat je

wanneer ze zover zijn. Succes, en happy cooking.

*www.wrap.org.uk/content/new-estimates-household-food-and-drink-waste-uk In Nederland gaat het om een vergelijkbaar bedrag per gezin. BESPAAR met JAMIE 9

koop verstandig

de

grote ijstijd Een diepvries is absoluut de beste vriend van elke goede kok. We moeten nou maar eens breken met het negatieve idee van vriezers vol kant-en-klaarproducten en beseffen dat de technologie die tot onze beschikking staat fenomenaal is om ingrediënten te bewaren, en dus minder weg te gooien, en om complete maaltijden in te vriezen. Hieronder staat een lijstje met dingen die ik altijd in voorraad heb, en ik heb daarbij een nerderige neiging de boel goed te organiseren. En het spreekt voor zich dat het, wanneer je ingevroren dingen gebruikt, gemakkelijker is alleen te gebruiken wat je nodig hebt. Leg dus een mooie voorraad aan; je zult merken hoe fijn het is – zeker op een regenachtige dag – om altijd wat smaakbommetjes en last-minutemaaltijden achter de hand te hebben. Ik heb altijd een ruime voorraad diepvriesgroenten in huis – ze zijn goedkoop, voedzaam, het hele jaar door verkrijgbaar, en je

Wat eiwitten betreft ben ik vrij standaard: • Diepvriesgarnalen

kunt precies gebruiken wat je nodig hebt:

• Een mix van visfilets uit de winkel, of zelf ingevroren, verse

• Erwten, tuinbonen, bloemkool, sperziebonen, broccoli, maïs (losse korrels of kolven)

filets – qua textuur vriest vette vis het beste in, maar witvis is prima voor pasteien, curry’s en stoofschotels

• Paddenstoelen: zowel zelfgeplukte als exemplaren uit de

• Een pak vissticks (ik ben niet vies van een broodje af en toe!)

winkel kun je invriezen; ze verliezen iets van hun textuur,

• Jools maakt vaak viskoekjes en pasteien en vriest dan meestal

maar de smaak blijft goed behouden

wat in als noodmaaltijd voor de kinderen

Mijn bovenste lade zit vol smaakmakers die je prima kunt

Kliekjes zijn perfect voor de vriezer. Wen je aan om porties

invriezen en ingevroren goed bruikbaar zijn:

in zakjes en bakken in te vriezen (gebruik stickers om een

• S paanse pepers (zie blz. 184) en gemberwortels die hun

vriezerroulette te voorkomen!), zodat je altijd een vlugge hap

beste tijd gehad hebben • Verse curry-, laurier- en kaffirlimoenblaadjes • IJsblokjeshouders met geplukte of gehakte verse kruiden, specerijen en knoflook in olie (zie blz. 208) of braadvet (zie blz. 158), om in te bakken

achter de hand hebt. In de afdeling zoet heb ik meestal: • Gemengde vruchtjes – komen altijd van pas (zie blz. 266) • Zelfgemaakte ijslolly’s en sorbets (zie blz. 266)

• Zelfgemaakte pesto en currypasta • Zelfgemaakte bouillon in zakjes en bakken

Laat voedsel voor het invriezen altijd volledig afkoelen. Kleine

Brood en deeg kun je perfect invriezen:

porties koelen sneller af en kunnen meestal binnen 2 uur na het

• Ik heb altijd een ruime voorraad tortilla’s en pitabroodjes in

koken de vriezer in. Zorg dat alles goed verpakt is, met name vlees

huis en ook altijd wat sneetjes wit brood om te roosteren

en vis, en laat alles voor gebruik in de koelkast ontdooien.

• Rol zelfgemaakt deeg uit tot pizzabodems en vries die in

Ontdooide, gekookte gerechten kun je beter niet opnieuw

stapels in. Hetzelfde geldt voor platte broden en broodjes

invriezen nadat je ze hebt opgewarmd. BESPAAR met JAMIE 11

koop verstandig

hou ’t koel In plaats van je een lange lijst te geven met dingen die je wel of niet in de koelkast moet hebben, leek het me nuttiger om te laten zien hoe mijn koelkast eruitziet. Zoals je je kunt voorstellen gaan er hier per dag een miljoen dingen in en uit, maar wat betreft hoofdingrediënten die nooit mogen ontbreken, heb ik vanzelfsprekend een standaardlijst van producten. Producten die met enige regelmaat in dit boek terugkeren. Hier is een lijstje met mijn vaste voorraad, om je een richtlijn te geven. Het is zeker geen verplichte lijst, maar je kunt hem wel als uitgangspunt gebruiken. Op de bovenste plank en in de deur van mijn koelkast vind je

Geen verrassingen op het zuivelfront:

altijd een verzameling potten met sausjes en ingrediënten die

• Boter – altijd ongezouten

ik dagelijks in de keuken gebruik:

• Een bak biologische magere yoghurt – heerlijk als ontbijt,

• Augurken, zure uitjes en ingemaakte pepers (zie blz. 184)

maar ook voor dressings of om op gerechten te scheppen

en diverse dingen die ik zelf ingemaakt heb, zoals mijn

• Meestal wel een paar mooie kazen, maar voor alledaags gebruik

geweldige zelfgemaakte tafelzuur (zie blz. 176) • Sauzen zoals ketchup, BBQ-saus en hete en zoete chili­ sausjes • Mosterd – Engelse, dijon en grove

in ieder geval een stuk gerijpte cheddar (of oude Goudse), een stuk parmezaan en een pakje feta (heerlijk als smaakgever) • Melk – halfvolle om te koken, liefst biologisch • Eieren – groot, en liefst vrije-uitloop of biologisch

• Braadvet van mooie stukken vlees is in een potje met gemak maanden houdbaar (zie blz. 158) • Potten met diverse soorten jam en marmelades

Vlees en vis zijn afhankelijk van wat de slager of visboer in de aanbieding heeft, maar de volgende spullen heb ik meestal wel rauw onder in de koelkast liggen:

Wat groente en fruit betreft heb ik eigenlijk altijd wortelen,

• Ontbijtspek – altijd gerookt en doorregen

uien, pompoen en prei in huis, maar ook:

• Kippendijfilets – minstens scharrel, maar als je het je kunt

• Diverse seizoensgroenten • Gember en Spaanse pepers (als ze een paar dagen oud zijn verhuizen ze naar de bovenste lade van de vriezer)

permitteren liever een hogere standaard van diervrien­ delijkheid • Gehakt van goede kwaliteit is altijd handig

Altijd een standaard assortiment salade-ingrediënten:

Deze drankjes zijn altijd handig om in huis te hebben:

• Komkommer, lente-uitjes, radijsjes en mijn favoriete goed­

• Een gekoelde fles of kan kraanwater

kope sla: botersla (we zijn er dol op) • Veel citroenen en een paar limoenen

• Verse vruchtensappen – niet van concentraat • Niet te vergeten: een fles wijn en een paar biertjes

• Verse kruiden verpakt in vochtig keukenpapier (zie blz. 208) – dat geldt ook voor andere delicate blaadjes

In mijn koelkast liggen ook spullen die ik willekeurig inkoop om uit te proberen, kliekjes, of seizoensproducten die, vanzelf­ sprekend, gedurende het jaar variëren. BESPAAR met JAMIE 13

koop verstandig

in voorraad Volgens mij is de keukenkast of voorraadkamer de spannendste plek om te beginnen als je gaat koken. Je verzamelt een aantal heerlijke ingrediënten, zij het gedroogd, ingelegd, gezouten of gefermenteerd, en verspilt vrijwel niks omdat ze min of meer bevroren in de tijd staan te wachten om een vleugje magie aan je gerechten toe te voegen. Deel je voorraadkast op in zones met specerijen, koolhydraten, bonen, olie en azijn, sausjes, zodat je ze gemakkelijk kunt bekijken en efficiënt kunt gebruiken. Ik ruim mijn kastjes ongeveer vier keer per jaar helemaal uit. Dan houd ik een soort grote schoonmaak, ververs potten en zakken, en zorg ervoor dat er geen dingen achterin staan te verpieteren. Er zijn zeker manieren om op dit vlak geld te besparen, en het meeste voordeel valt te behalen door in bulk of bij speciaalzaken in te kopen. Hieronder volgt een lijstje met spullen die ik meestal in de voorraadkast heb … Basisingrediënten voor alledag:

Rijst, granen en peulvruchten – grote zakken zijn altijd voor­

• Olie – olijf, extra vierge, zonnebloem, arachide en sesam

deliger, en je kunt ze in grote potten bewaren. In huis zijn altijd

• Azijn – witte wijn, rode wijn, cider, balsamico, mout en zelfs

basmati, zilvervlies, risotto en wilde rijst, plus couscous, bulgur,

een paar zelfgemaakte soorten (zie blz. 70)

tarwe, parelgort, quinoa, snelkookpolenta en fijn maïsmeel.

• Zeezout en zwarte peper uit de molen • Bouillonblokjes – diverse smaken en altijd biologisch

Ingrediënten in potten en blikken zijn heel lang houdbaar, maar

• Sojasaus – gebruik als het even kan een zoutarme soort

je moet er bij de meeste potten wel om denken ze na het openen in de koelkast te bewaren. Restjes moet je in bakken

Specerijen en gedroogde kruiden – erg nuttig om onmisbare

overscheppen voordat je ze in de koelkast zet – laat ze nooit in

smaken toe te voegen. Ik gebruik veel gerookt paprikapoeder,

het blik zitten. Ik heb altijd op voorraad:

komijn, venkelzaad, gemalen koriander, gedroogde oregano,

• Blikken gehakte en gepelde tomaat en potten passata di

kaneel, kurkuma (voor een mooie kleur), Chinees vijfkruidenpoeder, kruidnagel (voor gedenkwaardige rijst), nootmuskaat en garam masala, om maar wat te noemen. Ook een pot gedroogde Spaanse pepertjes komt altijd van pas (zie blz. 184).

pomodoro • Een selectie aan peulvruchten en bonen in blik: kikkererwten, linzen, cannellini-, kidney- en zwarte bonen • Ansjovisfilets in pot of blik • Potten olijven met pit

Noten en zaden zoals pistachenootjes, geschaafde amandel en

• Currypasta’s – Patak’s heeft een uitstekend assortiment

sesamzaad – bewaar ze in luchtdicht afgesloten bakken.

• Een selectie tafelzuur, sausjes en andere smaakgevers

Pasta en noedels – koop grote zakken om de kosten te druk-

Bakingrediënten, zoals:

ken. Bewaar restjes pasta voor soepen en stoofschotels. Ik

• Patentbloem en zelfrijzend bakmeel (om te bakken), tar-

heb altijd spaghetti, penne, schelpjes en andere grappige pasta-

weweel (voor brood) en bloem tipo ‘00’ (voor pasta en pizza)

vormpjes in huis. Rijst- en eiernoedels heb ik in verschillende

• Rietsuiker

diktes, en voor de afwisseling ook altijd wat boekweitnoedels.

• Zakjes gedroogde gist BESPAAR met JAMIE 15

koop verstandig

Ga op winkeltocht

Laat je in supermarkten niet verleiden door aanbiedingen in de trant van ‘twee halen, een betalen’ – onthoud: het is pas een koopje als je iets echt nodig hebt of kunt gebruiken. Enige uitzondering op die regel is als er vlees of verse vis van goede kwaliteit in de aanbieding is, en

Maak gebruik van buurtwinkels, groentewinkels, markten, slagers,

je voldoende ruimte in je vriezer hebt. Sla toe wanneer ze lekker

vishandels en supermarkten. Leer je buurt kennen en houd scherp in

voordelig zijn en vries ze zo snel mogelijk in.

de gaten waar je op welke dagen je voordeel kunt doen.

Specerijen geven je gerechten massa’s smaak, maar ik weet dat veel mensen tegen de stevige prijs van de kleine potjes aanhikken. Daar kan ik kort over zijn: koop ze in grote zakken. In Turkse en Marok­

Hier volgt een aantal tips van onze spaarzame vrienden in het hele land, plus een aantal tips en ideeën die ik door de jaren heen opgedaan heb tijdens mijn werk in de voedingsindustrie. We denken dat deze informatie je kan helpen om een flink pak geld te besparen. Het is grotendeels een kwestie van gezond verstand, maar ik denk dat het wel handig is om alles

Leg een voorraad aan van hoofdbestanddelen die lang goed blijven,

kaanse winkels is dat heel gebruikelijk, en tegenwoordig zie je ze ook

zoals rijst, pasta, gedroogde ingrediënten en conserven. Zulke spullen

steeds vaker in de reguliere supermarkt. Als je grote zakken koopt

kun je vaak in bulk kopen, en als je er de ruimte voor hebt kan dat een

ben je echt veel goedkoper uit. Verdeel de specerijen in kleine,

even helder op een rijtje te zetten. Als je de volgende aanpak hanteert heeft dat gegarandeerd een positieve invloed op

hoop geld schelen. Zo niet, is het dan niet een goed idee om samen

luchtdichte potjes en plak er een sticker op. Als je ze zo op een

je wekelijkse boodschappenronde, en dat maakt een groot verschil in het jaarlijkse financiële plaatje.

met vrienden groot inkopen te doen en de boel te verdelen?

geschikte plaats bewaart, blijven ze heel lang goed.

Maak een boodschappenlijsTJE

zuinig

Op die manier is de kans groter dat je je eraan houdt.

Als je een strak budget hanteert, kun je het beste een keer de prijzen

Gewoon ouderwets met pen en papier of op je mobiel.

van verschillende supermarkten met elkaar vergelijken. Online zijn

Controleer je koelkast, vriezer en keukenkastjes voordat je

massa’s nuttige hulpmiddelen te vinden, zoals folders.nl, en daarnaast

op pad gaat – het lijkt een open deur, maar op die manier

zijn internetfora een uitstekende bron om tips van andere zuinige

die tegen de uiterste verkoopdatum aan zitten, in de aanbieding

voorkom je dubbele voorraad die je later weg kunt gooien.

shoppers te vinden. Lees je goed in voordat je op pad gaat.

te doen – let op de tijden waarop de kortingen ingaan en doe je

Zelfbedieningsgroothandels zijn perfect voor de basisingrediënten die je

voordeel met de producten die je nodig hebt, of ga aan het eind

elke week nodig hebt. Je kunt er terecht voor je grote inkopen, zoals

van de dag naar de markt. Dan zakken de prijzen en ga je met de

blikken olijfolie, zakken rijst en pasta, treetjes conserven, grote zakken

mooiste koopjes naar huis. Van een doos prachtige, bijna overrijpe

diepvriesgroenten enzovoort, dus als je voldoende opslagruimte of een

pak de koopjes mee Veel supermarkten hebben tegenwoordig een beleid om producten

kwaliteit

tomaten kun je bijvoorbeeld uitstekend passata di pomodoro,

diepvrieskist hebt, zit je goed. Bij de meeste groothandels kun je niet

Menuplanning is goed, maar laat je er niet door beperken. Flexibel

Probeer zo veel mogelijk

soepen en sauzen maken, en niet te vergeten, mijn overheerlijke

zomaar binnenlopen, maar meestal kun je wel online opzoeken voor

plannen is het best – het helpt je zo min mogelijk te verspillen en

contant af te rekenen en laat

panzanella met vlees (blz. 180).

welke particuliere klantenkaart je in aanmerking komt – dat is meestal

zorgt ervoor dat je niet in de knel komt als de plannen onverwachts wijzigen. Zorg dat je altijd wat dingen in de vriezer hebt voor een last-minutemaaltijd. Ga op de aanbiedingen af en bekijk of je er maaltijden omheen kunt verzinnen, maar let ook altijd goed op voordelige seizoensproducten die je kunt combineren met

bespaar

je pasjes thuis – op die manier

afhankelijk van je beroep – en daar je voordeel mee doen. Je kunt natuurlijk

word je gedwongen om na te

ook een kennis met een kaart vragen om boodschappen te delen.

denken over wat je uitgeeft en houd je je vanzelf beter aan je gestelde budget.

ingrediënten die je in de voorraadkast hebt. Creatief winkelen mét een plan van aanpak in je achterhoofd levert je het meest op.

Ga voor

seizoensProducten

winkel nooit met een lege maag!

nachtelijke geheimpjes

Verdiep je in, wat ik noem, ‘nachtelijke geheimpjes’. In de meeste grote steden zijn commerciële groothandelsmarkten en veilingen van groente, fruit, vlees en vis, waar je spectaculaire koopjes op de kop kunt tikken. Dan heb ik het wel over grote hoeveelheden, maar als je een flinke vrieskist hebt om vlees en vis in op te slaan, of als je het samen met vrienden of familie doet, kan het erg gunstig uitpakken. Je moet er vaak afdingen en meestal contant afrekenen, maar je betaalt wel groothandelsprijzen. Als je bijvoorbeeld

We zijn allemaal wel eens thuisgekomen met een tas vol bood­

een hele vis of een doos sardines wilt kopen, zou ik het zeker eens proberen – je kunt

schappen die we eigenlijk helemaal niet nodig hebben, en meestal

er als particulier gewoon terecht, de enige voorwaarde is dat je vroeg je nest uit moet!

verorber je onderweg dan ook al de nodige snacks.

Er is inmiddels een grote groep mensen die hun boodschappen op die manier doen en dagelijks met de mooiste koopjes thuiskomen. Iets om serieus te overwegen dus.

16 BESPAAR met JAMIE

BESPAAR met JAMIE 17

koop verstandig

wat heb je nodig? Goed basiskeukengereedschap is overal te koop. Kijk rond voor de beste prijzen en ga als het even kan voor topkwaliteit: goede spullen gaan langer, en soms zelfs een heel leven mee. Deze lijst is voldoende om fantastische maaltijden klaar te maken, en er staan een paar handige dingetjes bij om tijd te besparen en gerechten er extra mooi uit te laten zien. Keukenmachine

Blokrasp

Blender

Fijne rasp

Staafmixer

Mengkommen

Grote koekenpan met antiaanbaklaag (30 cm)

Maatbeker

Middelgrote koekenpan met antiaanbaklaag (25 cm)

Maatlepels

Kleine koekenpan met antiaanbaklaag (20 cm)

Weegschaal

Grillpan (25 bij 30 cm)

Vergiet

Grote pan met deksel (25 cm)

Fijne zeef

Middelgrote pan met deksel (20 cm)

Vijzel

Kleine pan met deksel (15 cm)

Pureestamper

Braadpan met deksel

Knoflookpers

Grote, zware braadslede (30 bij 35 cm)

Keukentang

Bakplaten (met antiaanbaklaag)

Visspatel

Muffinblik met 12 diepe vormpjes

Pollepel

Muffinblik met 12 ondiepe vormpjes

Schuimspaan

Oven/lasagneschaal (25 bij 30 cm)

Soeplepel

Houten snijplanken

Blikopener

Plastic snijplanken

Deegroller

Koksmes

Kwastje

Schilmes

Aluminiumfolie

Broodmes

Plasticfolie

Dunschiller

Bakpapier

Mandoline

Keukenrol

Mijn kartelmes is momenteel mijn favoriete gadget, je moet er echt ook een kopen! Ze zijn online te verkrijgen. 18 BESPAAR met JAMIE

• GroentENrecepten • Stuk voor stuk kleurrijke, levendige en heerlijke gerechten spatten van de pagina’s in dit fantastische hoofdstuk met zowel complete maaltijden als bijgerechten. Het is niet bedoeld als vriendelijk gebaar naar vegetariërs, en dat blijkt wel uit het feit dat het uiteindelijk het grootste hoofdstuk uit het boek is geworden. Iedereen zou ten minste twee vleesloze dagen per week moeten inpassen – dat is niet alleen veel gezonder, het bespaart ook geld en verlicht de druk op de vleesindustrie. Maar de belangrijkste reden is dat het gewoon ver­domd lekker is, en ik denk dat ik niet overdrijf als ik zeg dat elk recept in dit hoofdstuk aan die voorwaarde voldoet. Er zitten zelfs een paar van mijn absolute lievelingsgerechten bij!

n e t e o r n G

Geraspte regenboogsalade, sesam-fetabeignets

24

Groenterösti, gepocheerd ei, spinazie & erwten

52

Mexicaanse gevulde omelet

26

Zombiebrein 54

Siciliaanse pompoenstoofpot met kikkererwten

28

Luchtige erwten-aardappelpastei

30

(fantastische knolselderij uit de oven met champignonsaus & gort)

Frittata met zoete aardappel & spinazie

56

Katernoedels 32

Auberginedhal, zelfgemaakte chapati’s

58

Pasta rotolo met pompoen & spinazie

34

Pappa alle zucchine (courgette-broodsoep) 60

Mijn sag aloo

36

De beste bloemkool & broccoli met kaas

62

Groentekorma, namaak-bloemkoolpilav

38

Bonen met BBQ-saus & zoete aardappel

64

Zoete venkelsoep, wentelteefjescroutons

42

Bietenkoekjes, aangemaakte linzen & blaadjes

66

Geroosterde pompoen – 4 spannende manieren

46

Vrolijk rommelige minestrone

68

Ui ‘in the hole’ uit de oven

48

Pasta met tomatensaus – 4 fantastische manieren 72

Superlekkere gegrilde Aziatische salade

50

Okonomiyaki (hemelse Japanse pannenkoekjes) 74

KOOP VERSTANDIG Ken je … groenteboer

40

VERSPIL MINDER Weleens … een fles wijn opengemaakt & niet helemaal leeggedronken?

70

Geraspte regenboogsalade, sesam-fetabeignets Ik was een beetje aan het geinen toen ik deze salade bedacht, en ik weet eigenlijk niet eens meer of het in Griekenland of Marokko was, maar het principe van een heerlijk aangemaakte salade met verschillende texturen en kleuren komt uiteindelijk altijd op hetzelfde neer, ongeacht het land waar hij vandaan komt. Omdat ik dol op croutons ben, doe ik in dit recept eens iets heel anders met pitabroodjes. Ik moet zeggen dat ik deze vrij idiote salade gewoon enorm geslaagd vind, en hetzelfde geldt eigenlijk voor de sesam-fetabeignets.

Voor 4 personen Totale bereidingstijd: 35 minuten 1 mok (320 g) couscous 2 pitabroodjes olijfolie ½ komkommer 1 rode ui 1 winterwortel

606

calorieën

Verwarm de oven voor op 180 °C/gasovenstand 4. Doe de couscous in een kom, giet er zo veel kokend water bij dat de korrels net onder staan, leg er een bord op en laat ze 10 minuten hun ding doen. Snijd de pita’s in 0,5 cm brede reepjes, verdeel ze gelijkmatig over een grote bakplaat, sprenkel er een klein beetje olijfolie over en zet ze ongeveer 10 minuten in de oven of tot ze goudbruin, krokant en knapperig zijn. Rasp intussen eerst de komkommer met de grove kant van een blokrasp, en vervolgens de ui, wortel en de (geschilde rauwe) biet (het is raadzaam om hierbij een keukenhandschoenen aan te doen). Prak de feta en het ei in een kom door elkaar, meng er vervolgens het bakmeel en een snufje peper

100 g gekookte of rauwe biet

en zout door. Zet een grote koekenpan met een scheut olijfolie op matig

100 g feta

vuur en schep er theelepels van het mengsel in (ongeveer 12 stuks). Bak de

1 groot ei 3 opgehoopte el zelfrijzend bakmeel 1 opgehoopte el sesamzaad vloeibare honing

beignets tot ze aan de onderkant goudbruin zijn, strooi er de sesamzaadjes over, druk die een beetje aan en keer de beignets om. Sprenkel er honing over en laat ze nog 1-2 minuten bakken tot ze goudbruin en sticky zijn. Roer in een kom de azijn, extra vierge-olijfolie, oregano en een snufje peper en zout door elkaar. Schep de couscous om tot die luchtig is, breng hem

2 el rodewijnazijn

op smaak en kieper hem op een grote schaal. Schep de geraspte groenten

4 el extra vierge-olijfolie

in hoopjes op de couscous, sprenkel er de dressing over en hussel de hele

1 tl gedroogde oregano

24 groenten

boel door elkaar. Strooi er de gebakken pitareepjes over, leg er de sesamfetabeignets op en ga aan tafel.