Antwerpen

1 2 3

Eric Corton

4 5 6 7

Wilde wereld

8 9 10

Afrikaanse verhalen

1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Uitgeverij L.J. Veen Amsterdam/Antwerpen

30 1 hj

Wilde wereld.indd 3 | Elgraphic - Schiedam

eerste proef

8-9-10 14:35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3

© 2010 Eric Corton en uitgeverij L.J. Veen

4 5

Omslagontwerp: Maslow

6 7 8 9

isbn 978 90 204 3064 6 d/2010/0108/733 nur 303/747

30 1

ljveen.nl

hj


eerste proef

8-9-10 14:35

1 2 3

darfur

4 5

De vlucht

6 7 8 9 10 1

Alles is gepakt. Alles wat ik nodig heb zit in twee tassen gepropt. Een rugzak en een kleine tas met handbagage. Ik ga naar Afrika. Niet op safari in de Serengeti of naar Zuid-Afrika om te golfen of te luieren. Niet naar Zanzibar voor de zon of naar Tunesië voor m’n culturele ontwikkeling, maar naar een van de heftigste oorlogsgebieden van het moment: Darfur. Dus wat neem je dan allemaal mee? Nou ja, alles wat er in mijn twee tassen zit en waarvan ik later de helft zal achterlaten.

2 3 4 5 6 7 8 9 20 1

Ik vlieg naar Ndjamena, de hoofdstad van Tsjaad. Een straatarm, voor een groot deel islamitisch buurland van Soedan, waar de provincie Darfur deel van uitmaakt. De vlucht duurt iets meer dan zes uur, op de kaart bijna lijnrecht naar beneden, zonder tussenlandingen of tijdsverschil. Ik heb me er altijd over verwonderd dat je in een paar uur zoveel afstand kunt afleggen en zover weg kunt raken van alles wat Nederland is. Boven alles weg van het weer natuurlijk. In een paar uur tijd vlieg je van nat, grijs, koud en de hoop op een sprankje zonneschijn,

2 3 4 5 6 7 8 9 30 1 hj

7


eerste proef

8-9-10 14:35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1

naar gortdroog, staalblauw, loeiheet en de hoop op een beetje regen omdat anders de halve bevolking de moord stikt van de droogte. Die verwondering slaat ongenadig hard toe bij mijn aankomst in Ndjamena. Zo heet en zo droog heb ik het nog nooit meegemaakt. ’s Morgens vroeg vertrokken uit Amsterdam en nu sta ik in een godgloeiende bak zand die zindert in de middagzon. Wat een overgang. De eerste reactie van mijn lichaam is zich helemaal binnenstebuiten te zweten. ‘Veel water drinken,’ galmt de gids How to Survive The Sahara door m’n hoofd. ‘Wel drie tot vijf liter per dag,’ schreeuwt de Lonely Planet erachteraan. Dat is makkelijk gezegd, maar in dit land is water schaars en voor de plaatselijke bevolking bijna zo waardevol als olie of goud. Dus om nou midden in het stadshart van Ndjamena water uit een flesje te gaan staan drinken terwijl om je heen de kinderen bijna omvallen van de dorst, gaat mij te ver. ‘Doe maar wel, hoor,’ zei Hassan, mijn chauffeur die me met een bordje monsieur bordon van het vliegveld had gehaald. ‘Anders hebben we straks helemaal niks meer aan je.’ Hassan is gekleed in zware lederen sandalen onder een lange groene broek met daaroverheen een lang hemd in dezelfde kleur groen. Het soort grijzige groen dat je ook wel ziet van viskleding en survivalhesjes. Op zijn hoofd heeft hij een vaalwitte tulband die tot onder zijn kin doorloopt en die desgewenst omhooggetrokken kan worden en bij een zandstorm als mondbescherming dienst kan doen. Eén ding hebben Hassan en ik meteen al gemeen, en dat is onze zonnebril. Onder zijn tulband prijkt een enorme pilotenbril op zijn neus, die hij met een touwtje om zijn

hj

8


eerste proef

8-9-10 14:35

nek heeft bevestigd. Op het vliegveld wijst Hassan meteen naar mijn bril en daarna naar de zijne. Hij verwelkomt me met een brede lach van drie tanden, en schud me uitgebreid de hand. Als hij ontdekt dat ik Frans praat, is hij zo verrukt dat hij meteen alles van zijn stad Ndjamena wil laten zien, en zo sta ik midden in de stad met een van het zweet doorweekt setje kleding en een verdomde dorst. ‘Toe maar hoor,’ zegt Hassan opnieuw, en bij de gedachte dat ik anders deze middag al aan vochtgebrek zou bezwijken, drink ik het flesje in één teug leeg – uit alle macht de smekende blikken van de kinderen om me heen ontwijkend. Nog geen uur in Afrika en nu al een schuldgevoel.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4

Ik krijg onderdak voor de nacht bij Steven, een vertegenwoordiger van Het Rode Kruis die al een aantal jaren in Ndjamena woont. De volgende dag vlieg ik door naar Abeche, helemaal aan de andere kant van Tsjaad, om van daaruit naar de vluchtelingenkampen Treguine en Bredjine te vertrekken. Maar navraag leert dat er op het kleine un-vliegtuig geen plek is gereserveerd en ik ben gedoemd om in Tsjaad te blijven. Ook de wachtlijst staat vol, dus een lichte paniek slaat me om het hart en daar krijg ik het nog warmer van dan ik het al heb. Ik moet mijn reportages op tijd in Nederland hebben, anders heeft het geen zin meer om ze uit te zenden. Onze actie op 3fm is dan allang voorbij. De volgende vlucht naar de andere kant van Tsjaad is pas een week later. Ruimschoots te laat voor mij, en dus is het van groot belang om me alsnog op dat vliegtuig te krijgen. Wat volgt is een avondlijke rondrit door Ndjamena langs alles en ie-

5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1 hj

9


eerste proef

8-9-10 14:35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1

dereen die daar ook maar iets te betekenen heeft. Het hoofd van politie, die meteen zegt er niets aan te kunnen doen, behalve dan dat hij met een bevriende plaatselijke politicus zal bellen. Deze zit in een van de weinige restaurants in de stad en wil niet gestoord worden. Om negen uur kunnen we hem opnieuw bellen, maar uit de licht beschonken toon van de man kunnen we afleiden dat dat tegen die tijd waarschijnlijk niet veel zin meer heeft. We vip-hoppen van de burgemeester naar de vn zelf en krijgen overal een vriendelijke ‘nee, helaas’. De vn zegt alleen maar het toestel te leveren en niets te kunnen doen aan wie er meevliegen, behalve hun eigen mensen. Die verantwoordelijkheid ligt bij de directeur van het vliegveld; hij is de baas over wie wel en wie niet. Hem moeten we maar eens een bezoek brengen. Bij binnenkomst blijf ik even op de achtergrond, aangezien Steven de beste man schijnt te kennen. Er worden wat plichtplegingen gedaan en vriendelijke woorden gewisseld, en dan roept Steven mijn naam. ‘Eric, dit is monsieur Momo. De directeur van, nou ja, van zo’n beetje alles hier,’ zegt hij met een licht geforceerde lach op zijn lippen. ‘Hij vraagt zich af wat je komt doen.’ Ik geef Momo een hand en zorg ervoor dat mijn tatoeages bedekt blijven. Ik heb de blikken van de mensen in Ndjamena vanmiddag goed in me opgenomen en ben tot de slotsom gekomen dat mijn tattoos hier een bezienswaardigheid van het verkeerde soort zijn. Het is de eerste keer dat we bij 3fm een ‘Serious Request’ gaan doen en eigenlijk is het niet echt duidelijk hoe de actie er precies uit gaat zien. Dat drie dj’s zich in een glazen huis zullen opsluiten en vijf dagen niet zullen eten is voor mij

hj

10


eerste proef

8-9-10 14:35

zelfs nog een redelijk abstract gegeven, laat staan voor deze dikke man met hoge kleppenpet en donkergroen uniform met gouden versieringen die zich monsieur Momo laat noemen. Ik probeer zo goed en zo kwaad als het gaat uit te leggen dat ik voor de radio verslag kom doen van de situatie en de verhalen in de twee vluchtelingenkampen aan de grens met Darfur, zodat er tijdens de ‘Serious Request’-actie in Nederland geld opgehaald kan worden om die mensen te helpen. Momo gromt en knort en schuimt wat door een stapel papieren die op zijn bureau ligt. Het bureau beslaat bijna de hele kamer en is van een zware tropische hardhoutsoort, waarvoor je bij ons zo’n vijftien jaar gevangenisstraf zou krijgen als je dat invoert. Het dikke tafelblad is gestoeld op vier uitbundig bewerkte poten waar drakenkoppen hun plek bevechten met trossen druiven en ander fruit. Terwijl ik zit te praten vraag ik me ondertussen af hoe ze dat enorme gevaarte door die smalle deuropening hebben gekregen. Terwijl ik Momo probeer nog wat meer details over mijn verblijf te geven, strekt hij zich uitgebreid uit en gaapt eens flink. Vanonder tafel verschijnen zijn voeten. Momo heeft heel lange maar keurig verzorgde teennagels en draagt blauwe Adidasbadslippers onder zijn uniform. Ik hoop dat hij de verbazing op mijn gezicht niet ziet en ik praat stug door over het feit dat wij als radiostation iets voor de mensen willen doen en ga zo maar door. Dan slaat Momo met zijn vlakke hand op het immense bureau en buigt zich voorover. ‘Dat is allemaal prachtig, meneer de journalist,’ sist hij. ‘Maar waarom zou ik u op dat vliegtuig zetten, als u alleen maar geld gaat ophalen voor mensen uit

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1 hj

11


eerste proef

8-9-10 14:35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1

Soedan? Wij zijn een heel arm land, meneer de journalist. Tsjaad is een straatarm land. Wat doet u voor ons?’ Buiten het feit dat ik opeens tot ‘meneer de journalist’ gebombardeerd word en dat nou echt het laatste is wat ik wil zijn op dit moment, voel ik een ijzige afstand tussen ons ontstaan. Mijn hersenen werken overuren, want ik weet even niet hoe ik me hieruit moet lullen. Niet omdat ik niet creatief ben in het verzinnen van uitvluchten, maar ik ben het eigenlijk helemaal eens met Momo. Dit land biedt onderdak aan hele gevluchte volksstammen uit Darfur, maar staat zelf in de top vijf van armste landen ter wereld. Dan grijpt Steven in en hij zegt tegen Momo dat die niet moet vergeten dat hij en zijn hulporganisatie enorm veel en goed werk verrichten en dat er ook in de regio van de kampen hulp geboden wordt aan de omliggende dorpen. ‘Ja ja,’ zegt Momo knorrig, ‘maar wat gaat hij eraan doen?’ En hij wijst naar mij. Het is bloedstollend warm in het kleine kantoortje waar de aanwezige ventilator de oorlog tegen de hete lucht allang verloren heeft. Ik besluit maar gewoon eerlijk te zijn tegen Momo. Misschien pakt dat helemaal verkeerd uit en kan ik mijn binnenlandse vlucht in hoofdletters op mijn buik schrijven. Ik kijk achter me, maar Steven is inmiddels naar buiten gegaan om een sigaret te roken. Ik heb even geen steun meer, maar besluit het toch te zeggen. ‘Daar kan ik niks aan doen, Momo,’ zeg ik familiair. ‘Ik ben hier met een opdracht en dat is de situatie van vluchtelingen uit Darfur in de kampen beschrijven. Ik weet dat jouw land ook heel arm is. Dat de droogte steeds verder oprukt, waardoor het aandeel vruchtbare land steeds kleiner wordt en dat de burgeroorlogen van

hj

12


eerste proef

8-9-10 14:35

de laatste jaren hun tol hebben geëist, en zeker niet de laatste zijn geweest. Ik weet dat de situatie hier ook heel erg schrijnend is en dat Tsjaad graag van die hoge notering op de armoedelijst zou verdwijnen, maar nogmaals, daar kan ik nu niks aan doen.’ Momo kijkt me aan met een blik van gemengd wantrouwen en interesse in wat er nog meer uit deze lange spierwitte Europeaan gaat rollen. ‘Maar,’ zeg ik, terwijl ik mijn tas met recorder, hoofdtelefoon en microfoon van de grond pak, ‘we kunnen natuurlijk jouw verhaal wel opnemen, zodat ik dat in mijn reportages kan verwerken en duidelijk kan maken dat Tsjaad ondanks de armoede toch haar medeleven en betrokkenheid toont met de slachtoffers uit haar buurland. Dat kan ik nu meteen voor je doen, Momo,’ zeg ik. Het is stil in de kamer en ik kijk Momo bewust niet aan. Of ik ga naar Abeche en naar de kampen of ik vlieg overmorgen rechtstreeks naar huis, zonder reportages. Een blamage rijker. Ik moet er niet aan denken dat dat gebeurt. Alles staat klaar en mijn reportages zijn een belangrijke schakel in het succes van de actie, zo is mij op het hart gedrukt. Dan slaat Momo nogmaals met zijn vlakke hand op de kolossale tafel en hij lacht nu heel hard. ‘Haha, nee dat hoeft niet. Dat hoeft niet.’ Hij gebaart dat ik de spullen weer terug in mijn tas moet doen. Onder luid gelach opent hij een la en haalt daar een stapel formulieren uit. ‘Dat is niks voor mij, meneer de journalist, zo’n interview, ik ben maar een gewone vliegvelddirecteur. Maak dat verhaal maar met de dorpelingen in de buurt van die kampen als je er morgen bent. Die kunnen dat ongetwijfeld beter dan ik. Als je ons verhaal maar vertelt...’

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1 hj

13


eerste proef

8-9-10 14:35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3

Hij geeft me een papier dat ik moet invullen en morgenvroeg om halfvijf mee moet nemen naar het vliegveld. Mijn vlucht is geregeld. Momo bleek minder ijdel dan ik had gedacht en dat was misschien ook wel de verklaring voor die onooglijke blauwe Adidas-slippers onder zijn strak gestreken uniform. Ik had een ticket en nam met een ferme, dankbare handdruk afscheid. ‘En?’ vroeg Steven toen ik buiten kwam. Ik liet hem triomfantelijk mijn papiertje zien en vroeg: ‘Wie gaat er nou niet mee op die vlucht?’ ‘Ik weet het niet,’ zei Steven. ‘Waarschijnlijk iemand die er net zo nodig naartoe moest als jij.’ Welkom in Afrika.

4 5 6 7 8 9 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30 1 hj

14


eerste proef

8-9-10 14:35

Antwerpen

Recommend Documents