Analyses. Voluit vooruit! Waarom uw bank groeit. Bernard en Françoise Jolly: golf en bio gaan hand in hand

2014/najaar

Analyses 07

Voluit vooruit! Waarom uw bank groeit

ANALYSES 07 Puilaetco Dewaay Private Bankers

“De expertise van de groep ten dienste van de cliënt” Stefan Van Geyt, Group CIO bij KBL epb

Een beleggingsportefeuille binnen uw vennootschap: een goed idee?

Bernard en Françoise Jolly: golf en bio gaan hand in hand

| Analyses | Lifestyle

Voorwoord | Analyses |

Internationale expertise ten dienste van een lokale bank

Zo simpel kan geluk zijn.

Beste lezer, In dit nieuwe nummer van uw magazine kunt u ontdekken hoe Puilaetco Dewaay profiteert van de internationale groep kBL epb om voluit vooruit te gaan en u een nog betere dienstverlening te bieden, waarbij haar gepersonaliseerde benadering behouden blijft. het interview met Stefan Van geyt, group cIo, vertelt u meer over dit aspect van onze organisatie. U verneemt hoe de inbreng van de groep en de deskundigheid van onze Belgische experts in het portefeuillebeheer worden gecombineerd. U kunt eveneens lezen – en daarop zijn we zeer trots – dat onze analisten door de groep geselecteerd werden om deel uit te maken van de comités die de krachtlijnen van het beleggingsbeleid van de hele groep bepalen.

DE ALL-IN FORMULE VAN CLUB MED: Dat is genieten zonder verplichtingen,

een schitterend uitzicht over de pistes, gratis skipas en skilessen, een zalige hammam en zonder zorgen alles kunnen loslaten. Bekijk al onze aanbiedingen op clubmed.be

*

“WE BLIJVEN IN DE EERSTE PLAATS EEN LokALE BANk oP mENSENmAAT DIE hAAR EIgEN SPEcIfIEkE kENmERkEN hEEfT.” *

In functie van de Clubdorpen

HERONTDEK UW GELUK

Deze wisselwerking binnen de groep belet ons niet om in de eerste plaats een lokale bank op mensenmaat te blijven die haar eigen specifieke kenmerken heeft, zoals onze aandacht voor duurzame ontwikkeling die – al meer dan 10 jaar – tot uiting komt in ons aanbod van duurzaam vermogensbeheer (via ons exclusieve partnership met Triodos Bank). Vanuit deze invalshoek zetten we in dit nummer ondernemers in de verf die dezelfde waarde uitdragen: u kunt kennismaken met het kasteeldomein van Bioul en zijn eigenaars, die een Waalse wijn produceren met eerbied voor het milieu. Verder vindt u het verhaal van een jonge mechelse ondernemer die een groene revolutie in de goederentransportindustrie hoopt te veroorzaken. Tot slot

3

kunt u meer lezen over het koppel Jolly, de bezielers van de golf van Naxhelet, de eerste golf in België die het “biolabel” nastreeft. Een lokale bijzonderheid van Puilaetco Dewaay is eveneens het belang dat wij aan kunst hechten. Ditmaal belichten wij de markt van de verzamelaarsauto’s, die een booming business is. Verder besteden we aandacht aan de opening van ons nieuwe kantoor in meise, waardoor we dichter bij onze Vlaams-Brabantse cliënten staan. Tot slot benadrukt onze steun aan de “fondation pour l’Enseignement” ons maatschappelijk engagement en vooral ons vertrouwen in de toekomstige generaties. Ik hoop dat wij er met dit nieuwe nummer in slagen om u enkele bijzonderheden te laten ontdekken die van Puilaetco Dewaay een unieke speler op de Belgische privatebankingmarkt maken. Veel leesplezier!

Thierry Smets, Gedelegeerd Bestuurder Voorzitter van het Directiecomité van Puilaetco Dewaay

Puilaetco Dewaay Private Bankers

www.porsche.be

Slaat de vonk al over? Maak kennis met de dynamische lijnen van de nieuwe Cayenne S E-Hybrid. De Cayenne doorbreekt de conventies zonder compromissen. Het is de eerste plug-in hybride auto in zijn segment. De nieuwe Cayenne S E-Hybrid belichaamt de perfecte ontmoeting van twee werelden die ons dierbaar zijn: sportiviteit en comfort. - Vermogen: 416 pk

- CO2 -uitstoot: 79 g

- 90% fiscale aftrekbaarheid*

- VAA vanaf 244 € bruto/maand**

Ontdek vanaf 11 oktober 2014 de Cayenne S E-Hybrid bij uw Porsche Centre.

* Bij aankoop van een Porsche Cayenne S E-Hybrid. ** VAA-regel van kracht op 01/09/2014. Zolang de voorraad strekt. Milieu-informatie (KB 19/03/2004) : www.porsche.be

GEMIDDELD VERBRUIK (L/100 KM): 3,4 / CO2-UITSTOOT (G/KM): 79.

| Analyses

Analyses |

Inhoud VISION 08 / De expertise van de groep

PERSONAL FINANCE 33 / Een beleggingsportefeuille binnen

12 /

38 /

ten dienste van de cliënt

14 / 18 /

uw vennootschap: een goed idee?

De analisten van Puilaetco Dewaay erkend binnen de kBL-groep De wereldeconomie op een trendmatig trager groeipad?

ÿ

Azië doet weer mee

p. 12

ENTREPRENEURSHIP 22 / De golf van Naxhelet: een unicum in België 26 / groen karton 29 / In vino veritas

EXPERTISE 42 / Niet iedereen die duurzaam wil zijn, is dit ook 45 / Een energiek team 48 / De ene holding is de andere niet! 51 / Nieuwe olievelden om te exploreren 54 / Emerging debt: nog steeds een

ÿ p. 38

CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY 57 / Een brug tussen school en bedrijfsleven

ÿ p. 45

interessant rendement

ÿ p. 22 Realisatie Roularta Custom Media, Puilaetco Dewaay Concept Ben Herremans & Kaat Kerkhove Hoofdredactie Sandrine Vandendooren Lay-out Marie Vannesche en Birgit Van Brabander Coördinatie Pieter Taelman en Puilaetco Dewaay Teksten Puilaetco Dewaay en Cantilis Medewerkers Peter Luyten, Diane Michiels, Laura Moyano, Sandrine Vandendooren, Jo Vandendries Mediaregie Custom Regie Druk Roularta Printing Verantwoordelijke uitgever: Peter Luyten Herrmann-Debrouxlaan 46, 1160 Brussel.

De côte d’Azur van de Adriatische kust

Green label Dit magazine is CO2-neutraal geproduceerd. Het papier en drukwerk zijn duurzaam ingekocht en de CO2-uitstoot die toch nog bij de productie van dit magazine vrijgekomen is, is gecompenseerd. Het magazine is CO2-neutraal gedrukt waarbij gebruikgemaakt is van FSC gecertificeerd papier.

Analyses is een financieel en lifestyle magazine uitgegeven onder de verantwoordelijkheid van Puilaetco Dewaay Private Bankers NV waarvan de maatschappelijke zetel gevestigd is aan de HerrmannDebrouxlaan 46 te 1160 Brussel. R.P.R. BE 403.236.126.

Wenst u te reageren? Aarzel niet om ons uw opmerkingen te bezorgen, zodat wij van dit magazine Uw magazine kunnen maken.

De verstrekte informatie mag niet worden beschouwd als een aanbod of een verzoek tot aan- of verkoop van om het even welk financieel instrument. De redactie van het magazine werd afgesloten op 13 oktober 2014.

[email protected] www.pldw.be

STATE OF THE ART 60 / Door de bocht 63 / De magie van Porsche binnen handbereik 64 / “Auto’s verzamelen is in de eerste plaats een

ÿ p. 60

investering voor het plezier”

66 /

Rubens en zijn erfenis: een unieke tentoonstelling

Brussel 02 679 45 11 | Antwerpen 03 248 59 10 | Hasselt 011 28 48 90 | Luik 04 340 46 00 | Meise 02 264 95 00 | Namen 081 32 63 00 | Sint-Martens-Latem 09 235 23 80 | Waregem 056 62 51 30

www.pldw.be

6

7


| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

“EENSTEmmIg EN VANUIT EENZELfDE BELEggINgSfILoSofIE oVER DE mARkTEN commUNIcEREN.”

De expertise van de groep ten dienste van de cliënt ” Sinds een jaar is Stefan Van geyt group chief Investment officer bij kBL European Private

Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © David Plas Photogaphy

S

inds een jaar is Stefan Van Geyt Group Chief Investment Officer (CIO) bij KBL European Private Bankers (KBL epb), de moedermaatschappij van Puilaetco Dewaay. In deze functie is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van de groep, die negen dochtermaatschappijen in Europa telt. Stefan Van Geyt is een in Luxemburg wonende Belg die kan bouwen op 20 jaar ervaring in de privatebankingsector. Hij is viertalig (Nederlands, Engels, Frans en Duits) en heeft voordien voor verschillende banken in België, Zwitserland en Luxemburg gewerkt. Hij legt ons uit hoe KBL epb zich georganiseerd heeft om eenstemmig en vanuit eenzelfde beleggingsfilosofie over de markten te communiceren en licht de voordelen van dit nieuwe beleid voor de cliënten toe.

Bankers, de moedermaatschappij van Puilaetco Dewaay.

Een jaar geleden bent u bij de groep KBL epb aan de slag gegaan om er een nieuwe functie te bekleden: Group Chief Investment Officer. Waarin bestaat uw missie? mijn functie bestaat erin om de schakel te vormen tussen alle beleggingsprofessionals binnen de groep. het is een zeer passionerende job, aangezien kBL epb over een enorme expertise in tal van domeinen beschikt via haar 9 dochtermaatschappijen die vestigingen hebben in 47 Europese steden. meer concreet heb ik als taak om ervoor te zorgen dat deze specialisten met elkaar overleggen en samenwerken, want eendracht maakt macht. het doel hiervan is om eenstemmig en vanuit eenzelfde beleggingsfilosofie over de markten te communiceren.

Een eerste kaap in deze integratie werd gerond met de oprichting van het Group Asset Allocation Committee (GAAC). Wat doet deze groep precies? het gaat om een grensoverschrijdend team

www.pldw.be

8

van vijf personen, van wie twee Belgen (frank Vranken, chief Strategist bij Puilaetco Dewaay, en ikzelf). Dit team, dat één keer per maand vergadert, beslist welke beleggingsstrategie men voor de verschillende activaklassen moet aannemen (bv. moet men in Amerikaanse aandelen beleggen? moeten hoogrentende obligaties uit de portefeuilles worden verwijderd?, ...).

Wat zijn de doelstellingen van het GAAC? het doel van deze integratie bestaat erin om de performances van de portefeuilles van onze cliënten te verbeteren. hiervoor hebben wij besloten om te gaan voor zeer duidelijke positioneringen en overtuigingen ten aanzien van sommige activaklassen en markten. We zijn niet bang om bijvoorbeeld te zeggen dat we positief of zeer negatief zijn over aandelen.

Wat zijn de beleggingscriteria van het GAAC? De strategie van het gAAc berust op drie pijlers. De eerste is de waardering van de

verschillende activaklassen (bv. wordt het risico van een belegging in aandelen of obligaties nog voldoende vergoed?). De tweede pijler is het beleggerssentiment dat gebaseerd is op onder andere de analyse van beursgrafieken en peilingen. De derde pijler is het risiconiveau van de portefeuille ten opzichte van het profiel van de cliënt.

Laat het nieuwe beleggingsbeleid van de groep elke dochtermaatschappij toe om haar lokale bijzonderheden te behouden? Ja, want deze beslissing werd immers niet eenzijdig door de groep genomen. Ze vloeit voort uit een overleg met de chief Investment officers (cIo) van alle dochtermaatschappijen. het is niet de bedoeling om alles in Luxemburg te centraliseren. De grote krijtlijnen worden door het gAAc bepaald, maar het doorvoeren van de strategie blijft lokaal en aangepast aan de specifieke eigenschappen van elke dochtermaatschappij. Dit is een verschil met grote groepen die deze lokale cultuur niet hebben. Binnen de groep kBL epb is de cIo van Puilaetco Dewaay een Belg; die

9


| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

van haar Engelse dochtermaatschappij een Engelsman en die van haar Duitse dochtermaatschappij een Duitser, enz. Elke cIo behoudt dus zijn bewegingsruimte in functie van de lokale cultuur van de beleggers teneinde de beste dienstverlening aan de cliënt te garanderen.

Zopas werd er een nieuwe stap gezet met de oprichting van het Group Equity Research Team (GERT). Waarom werd dit team in het leven geroepen? Wij willen en kunnen niet alle grote beurskapitalisaties ter wereld volgen en zelf grondig analyseren. Laten we het aandeel Vodafone als voorbeeld nemen. In de wereld zijn er duizend analisten die deze waarde volgen. het is niet door de 1001ste te zijn dat we het verschil gaan maken. Voor de “big caps” in de Verenigde Staten en Europa heeft kBL epb besloten om de analyses van het gespecialiseerde bedrijf morningstar te kopen. De rol van het gERT bestaat erin om deze rapporten te analyseren en aanbevelingen te doen over de te volgen sectoren en, binnen deze sectoren, over zijn favoriete waarden. De analisten van het gERT zijn allemaal in specifieke domeinen gespecialiseerd.

En hoe zit het voor de “small & mid caps”? Wat de “small & mid caps” betreft, kunnen we

het verschil maken dankzij onze lokale analisten in het Verenigd koninkrijk, frankrijk, Nederland en België. Zij blijven de aandelen met een kleine en middelgrote beurskapitalisatie op de voet volgen. De sterkte van de groep kBL epb ligt in het feit dat ze op verschillende markten aanwezig is. op die manier kan ze lokale aandelen volgen en het potentieel ervan ontdekken, zoals het geval was voor het Belgische bedrijf Lotus Bakeries.

Voor de selectie van fondsen van derden bent u op dezelfde wijze te werk gegaan door de oprichting van het Group Fund Selection Team (GFST). Door de Belgische, Duitse, Engelse, Nederlandse en Luxemburgse experts in dit domein samen te brengen, komen we tot een selectie van fondsen die in België misschien weinig bekend zijn, maar die sterk presteren. Dit is des te belangrijker, omdat de groep bijna 8 miljard euro in fondsen van derden belegt. Daarnaast blijft kBL epb focussen op haar huisfondsen, die zich richten op nichesegmenten zoals Europese “small & mid caps” of mergers & Acquisitions (fusies en overnames). We geloven zeer sterk in de tandem externe fondsen/huisfondsen, die onze beheerders toelaat om hun performances te meten aan die van externe beheerders. De volgende stap bestaat erin om onze

Wat zijn de voordelen voor de cliënten van Puilaetco Dewaay? Dankzij deze nieuwe organisatie wordt alle expertise van de groep ten dienste van de cliënt gesteld, waarbij de lokale nabijheid behouden blijft en met als ultieme doel de verbetering van het rendement van zijn portefeuille. Ze biedt bovendien een ruimere kijk op de financiële markten in plaats van uitsluitend een Belgische visie. Dit geldt zowel voor aandelen en obligaties als op macroeconomisch vlak. Wat de macro-economie betreft, is het bijvoorbeeld een pluspunt om over een econoom in münchen te beschikken die ons inlicht over het sentiment van de Bundesbank ten aanzien van het EcB-beleid inzake Quantitative Easing (kwantitatieve versoepeling) en over een analist in Londen die zijn Engelse visie geeft.

De groep KBL epb lanceert eveneens een nieuw strategisch huisfonds. Kunt u ons hierover iets meer vertellen? Dit nieuwe fonds brengt de beleggingsstrategie van de groep tot uiting door alle aanbevelingen van het gAAc, het gERT en het gfST in aanmerking te nemen. Via één enkele formule hebben de cliënten een bevoorrechte toegang tot de knowhow van de groep. het fonds wordt beheerd door Danny Wittenberg, chief Investment officer bij Puilaetco Dewaay, en een Portfolio manager in Luxemburg, die kunnen rekenen op een team van obligatiespecialisten. het bestaat uit drie compartimenten: Defensive, Balanced en Dynamic.

Hoe kunnen zij worden gerustgesteld? onze aandeelhouder, Precision capital, is een in Luxemburg gevestigde holding die de privébelangen van een familie uit Qatar vertegenwoordigt. het is een stabiele aandeelhouder op lange termijn die over de middelen beschikt om de groep te laten groeien.

U bent al heel uw carrière in de privatebankingwereld actief. Wat is voor u de meest frappante evolutie in deze sector? het reglementaire kader is enorm veranderd en het is nog niet gedaan. Dat is geen probleem als al deze veranderingen in het belang van de cliënt gebeuren. Een andere evolutie is dat de cliënt over steeds meer informatie beschikt dankzij het internet. maar is hij daarom beter in staat om beleggingsbeslissingen te nemen? Een privébank zoals de onze heeft een belangrijke rol die erin bestaat om de cliënt zo optimaal mogelijk te begeleiden bij het beheer van zijn vermogen, ongeacht of het om discretionair of adviserend beheer gaat. Aangezien de cliënt beter geïnformeerd is, stelt hij ook hogere eisen. We moeten dus blijven investeren in onze teams en in onze systemen. En het is dankzij onze aandeelhouder dat we de middelen hiervoor hebben. 

Hoe maakt KBL epb het verschil in de steeds concurrentiëlere privatebankingsector?

“DANkZIJ DEZE NIEUWE oRgANISATIE WoRDT ALLE ExPERTISE VAN DE gRoEP TEN DIENSTE VAN DE cLIëNT gESTELD, WAARBIJ DE LokALE NABIJhEID BEhoUDEN BLIJfT.”

kBL epb is uniek door haar Europese netwerk. Ze is een van de enige privébanken die uitsluitend in Europa actief zijn. Bovendien is de bank geen privatebankingtak van een grote bankmastodont. kBL epb heeft slechts één activiteit, private banking, en legt zich daar voor 100 % op toe. haar ideale omvang (42 miljard euro activa onder beheer) laat haar toe om een lokale dimensie en een kmo-geest te behouden.

” Stefan Van geyt: “De sterkte van de kBL-groep ligt in het feit dat ze op verschillende markten aanwezig is en zo lokale aandelen kan volgen en het potentieel ervan kan ontdekken.”

www.pldw.be

obligatie-experts samen te brengen in een team op groepsniveau.

10

Sommigen stellen zich vragen bij de Qatarese aandeelhouder van KBL epb.

“kBL ePB hEEfT SLEchTS ééN AcTIVITEIT, PRIVATE BANkINg, EN LEgT ZIch DAAR VooR 100 % oP ToE.” ” Stefan Van geyt kan 20 jaar ervaring

voorleggen in de wereld van private banking.

11


| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

De analisten van Puilaetco Dewaay erkend binnen de KBL-groep Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © David Plas Photography

V

erschillende analisten en experts van Puilaetco Dewaay vervullen een sleutelrol in de beleggingsstrategie van de KBL-groep. Vijf van hen lichten de toegevoegde waarde van de nieuwe filosofie toe.

Danny Wittenberg, chief Investment officer bij Puilaetco Dewaay, is medebeheerder van het nieuwe strategische huisfonds van de groep: “Door deel te nemen aan de vergaderingen van het gAAc (group Asset Allocation committee), het gERT (group Equity Research Team) en de gfIx (group fixed Income) heb ik alle kaarten in handen om de activaspreiding op punt te stellen. Dit is een pluspunt, aangezien ik een beroep kan doen op een ruimere expertise dan die van Puilaetco Dewaay alleen om deze nieuwe beleggingsportefeuille samen te stellen en te beheren.”

www.pldw.be

12

” Van links naar rechts: charles-Antoine de Bellefroid, marc Ernaelsteen, Philippe Vanmeerhaeghe en Danny Wittenberg (frank Vranken ontbreekt op de foto).

Frank Vranken, chief Strategist bij Puilaetco Dewaay, is een van de vijf leden van het gAAc (group Asset Allocation committee):

Marc Ernaelsteen, head of Equities bij Puilaetco Dewaay, is een van de twee Belgische financiële analisten die deel uitmaken van het gERT:

“mijn deelname aan het gAAc laat mij toe om kennis te nemen van de visie van andere experts van verschillende nationaliteiten en culturen. De aanwezigheid van bijvoorbeeld kevin Doran uit het Verenigd koninkrijk in het team geeft ons zicht op het sentiment van andere regio’s van de wereld ten aanzien van de financiële markten, waardoor we ons een idee kunnen vormen van de beleggingsstromen. Dit levert een smeltkroes van meningen en conclusies op. Tijdens onze maandelijkse vergaderingen bepalen we de strategie inzake de verschillende activaklassen (welke moeten er worden onder- of overwogen?) en de grote beleggingsthema’s. Iedereen verdedigt zijn standpunt en uiteindelijk is het de consensus die het haalt. Iedereen moet actief zijn steentje bijdragen. Er is geen plaats voor figuranten.”

“Teneinde aan de vermogensdoelstellingen van de cliënten van de kBL-groep te beantwoorden, bestaat mijn taak binnen het gERT erin om aandelen te selecteren op basis van een sterke overtuiging. hierbij kan ik bouwen op de werkmethodologie en beroepsexpertise die ik gedurende meer dan 15 jaar in de financiële analyse heb verworven. het gERT is de samenwerking van een multicultureel team van financiële analisten die een verscheidenheid aan visies en competenties oplevert. Als analist van het gERT ben ik verantwoordelijk voor de opvolging van drie sectoren, die één vijfde van ons beleggingsuniversum van Europese en Amerikaanse bedrijven vertegenwoordigen.”

Philippe Vanmeerhaeghe is de andere Belgische financiële analist die lid is van het gERT:

“Vóór de oprichting van het gERT was de knowhow reeds in de groep aanwezig, maar werd hij niet altijd consequent gedeeld. Iedereen werkte eerder individueel. Vandaag laat de interactie met de andere analisten van de groep ons toe om een zorgvuldig onderbouwde opinie te krijgen over elk van de thuismarkten van de groep. Via de contacten die wij met onze verschillende collega’s onderhouden, krijgen we eveneens een meer verfijnde opinie over sommige waarden die door het gERT worden gevolgd, zoals Philips of Rolls-Royce. Deze manier van werken is meer verrijkend, maar niet altijd eenvoudiger. Wanneer we een aandeel aanbevelen, is het immers de hele groep en niet meer één enkele dochtermaatschappij die het gaat kopen. Daarenboven moeten we idealiter bedrijven voorstellen die bij iedereen in de smaak vallen, rekening houdend met eventuele beperkingen inzake deviezen, belastingheffing of reputatie.”

13

Charles-Antoine de Bellefroid, fund & Portfolio Analyst bij Puilaetco Dewaay, is een van de zes analisten van het gfST (group fund Selection Team): “om de drie maanden vergadert het gfST in Brussel of in Luxemburg om de groepsstrategie inzake fondsen van derden op punt te stellen. Dit laat toe om tot een eenvormig fondsenselectieproces te komen op basis van criteria die we definiëren en om hieruit een geharmoniseerde visie te distilleren. het doel bestaat erin om één enkele lijst van fondsen van derden op te stellen voor de hele groep. Deze benadering verhoogt de professionalisering van ons werk, maar leidt eveneens tot een onderlinge verrijking en uitdaging. Ze laat bovendien een uitgebreidere opvolging van het beleggingsuniversum toe, waardoor er meer pareltjes kunnen worden ontdekt.”


| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

De wereldeconomie op een trendmatig trager groeipad?

3,5 3

2 1,5

foto’s © Roularta / Corbis Images & Reporters Agency

W

e kunnen niet om de vaststelling heen dat, ondanks zes jaar van bijna nulrentevoeten, het wereldwijde economische herstel zeer zwak blijft. In een aantal Zuid-Europese landen is na de zware recessie van 2009-2010 het productieniveau van vóór de crisis zelfs nog niet opnieuw bereikt. Erger is dat geen enkel land ter wereld erin lijkt te slagen om weer aan te knopen bij het groeiritme van vóór de crisis. De groei blijft integendeel gefragmenteerd en velen vrezen dat de massale monetaire stimuli eerder nieuwe financiële bubbels creëren dan het fundamentele probleem van de te trage groei aan te pakken.

De lange duur van het herstelproces en de buitengewone maatregelen die nodig bleken om zelfs dit matige herstel aan de praat te houden, wekten een wijdverspreid, maar slecht gedefinieerd gevoel dat er iets fundamenteels veranderd was in het functioneren van de economie. harvard-econoom Larry Summers bond in een speech voor het Imf in november 2013 deze economische kat de bel aan door de term ‘secular decline’ opnieuw van stal te halen. met deze term, die voor het eerst in 1938 door de econoom Alvin hansen werd geformuleerd, wordt bedoeld dat de economie op een structureel lager groeipad lijkt te zijn terechtgekomen, waardoor ook een aantal vroegere economische wetmatigheden niet meer opgaan. Als dat zo is, heeft dit een aantal verregaande gevolgen voor zowel het economische beleid als de belegger.

CHRISTOPHE VAN CANNEYT Chief Economist Puilaetco Dewaay

www.pldw.be

Zijn we werkelijk op een trager groeipad terechtgekomen? Te oordelen naar het moeizame herstel van de economie na de recessie in elk geval wel. heel wat economen wijzen er echter op dat het probleem van de dalende productiegroei in feite al veel eerder begonnen is, maar decennialang gecamoufleerd is door andere fenomenen. Ze baseren zich hiervoor op langetermijngegevens over de evolutie van de productiviteitsgroei. Een toename van de productiviteit betekent eenvoudigweg dat we meer kunnen doen met dezelfde middelen en dat de productie dus sneller kan toenemen dan de hoeveelheid ingezette arbeid. Die snellere productiegroei betekent op zijn beurt dat het inkomen per hoofd van de bevolking kan toenemen. De opbrengst van de extra gegenereerde productie laat immers toe een hoger loon te betalen voor de geleverde arbeid. De toename van de productiviteit, de hoeveelheid productie (output) die we uit elke eenheid arbeid (input) weten te puren, is dus de drijvende kracht achter zowel de economische als de inkomensgroei. En met die productiviteitsgroei loopt het blijkbaar al veel langer niet goed meer. Sinds de jaren 70 is er een merkbare achteruitgang van de productiviteitsgroei (zie grafiek p.15).

14

In procent

1 0,5 0

1900

1910

1920

1930

1940

1950

1960

1970

1980

1990 2000

2010

Bron : centre for Economic Policy Research

2,5

” Evolutie van de productiviteitsgroei tijdens de laatste decennia.

massaLe toetreDIng van vrouwen tot De arBeIDsmarKt hoe komt het dan dat we toch nog hoge groeicijfers hebben gehaald in de jaren 1980 en 1990? omdat we deze dalende productiviteitstrend op twee manieren hebben opgevangen. In eerste instantie door gewoonweg meer middelen in te zetten. Door de massale toetreding van vrouwen tot de arbeidsmarkt, een fenomeen dat in de jaren 1970 goed op gang kwam, kon de totale groei op peil blijven. In tweede instantie hebben we de dalende inkomensgroei per hoofd gecamoufleerd door een generatie lang boven onze stand te leven en dit te financieren door overvloedige schuldcreatie. De massale en onverdroten toename van de schuldgraad, zowel op collectief als op individueel vlak, begon inderdaad ook in de jaren 1970. De aanhangers van de “secular decline”-these wijzen erop dat onze huidige moeilijkheden ongeveer begonnen zijn toen beide opvangsporen dood liepen. Nu de meeste dames zijn toegetreden tot een arbeidsmarkt die door de stagnatie van de bevolking in de westerse wereld (maar ook in china) niet meer groeit, is het verder opvoeren van arbeidsinzet niet meer mogelijk. En door de instorting van het financiële systeem is het ook niet meer mogelijk om de schuldgraad op te voeren. De economie valt hierdoor noodgedwongen terug tot het natuurlijke en veel lagere groeipad van de productiviteitsgroei. De voor de hand liggende vraag wordt dan: hoe komt het dat de arbeidsproductiviteit sinds de jaren 1970 zo veel is vertraagd? En wat kunnen we doen om ze weer op te krikken en zo de amechtige groei opnieuw aan te zwengelen?

De ImPact van De technoLogIsche vooruItgang gewoontegetrouw zijn economen het niet eens over welke factoren verantwoordelijk zijn voor de tragere groei (meer zelfs, er zijn er een aantal die niet eens geloven dat die werkelijk trendmatig is vertraagd). Toch zijn er een aantal veelgeciteerde verklaringen die elkaar eerder lijken aan te vullen dan tegen te spreken. men heeft het vooral over het veranderende karakter van de technologische vooruitgang, demografische oorzaken, de groeiende ongelijkheid en overregulering. Bij deze verklarende factoren gaat de meeste aandacht uit naar de technologische vooruitgang.

15

“DE DALENDE PRoDUcTIEgRoEI IS IN fEITE AL VEEL EERDER BEgoNNEN, mAAR IS DEcENNIALANg gEcAmoUfLEERD DooR ANDERE fENomENEN.” Puilaetco Dewaay Private Bankers

| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

vergrIjzIng aLs oorzaaK van een sLaBaKKenDe economIe We hebben er daarnet al op gewezen dat het door de stagnerende bevolking onmogelijk werd om de arbeidsinzet nog te verhogen. maar demografie heeft ook op een andere manier een impact op de economie. Vooreerst wijzen een aantal economen erop dat het dynamisme van de bevolking afneemt als die bevolking veroudert, wat een mogelijke reden kan zijn voor de vertragende productiviteit. maar er is nog een ander, financieel belangrijk gevolg dat voortvloeit uit een verouderende bevolking, namelijk de opbouw van grote spaaroverschotten. Een van de belangrijkste redenen waarom mensen sparen, is inderdaad het opzijzetten van een appel voor de dorst voor hun oude dag. Bij een verouderende bevolking neemt het spaargedrag dus sterk toe, wat automatisch betekent dat bij een gelijkblijvend inkomen de consumptievraag, de belangrijkste component van de economie, daalt. Deze theorie heeft nog een ander gevolg: dit zou betekenen dat de totale “spaarpot” van de bevolking net nu, aan de vooravond van het moment waarop de grote generatie babyboomers met pensioen gaat, het grootst is. hierin ligt dan ook een verklaring voor de extreem lage rentestand die we vandaag kennen. Als de overvloedige spaarmiddelen geen uitweg vinden naar productieve investeringen daalt de prijs van geld, en rente is niks anders dan de prijs van geld. En we hebben er net op gewezen dat de nieuwe technologieën minder investeringen behoeven dan de klassieke economie, terwijl de overheden ook proberen om hun leningsbehoefte (m.a.w. het begrotingstekort) terug te dringen. moeten we door de veranderende technologie en de verouderende bevolking nu inderdaad pessimistisch zijn over de toekomstige economische groei? Zo’n vaart zal het volgens velen niet lopen. Ze wijzen er vooral op dat nieuwe technologie ook in het verleden eerst een negatieve impact had op de groei door de negatieve impact op de tewerkstelling, maar in een tweede fase resulteerde in positieve economische effecten. maar dat de veroudering van de bevolking een uitdaging zal vormen, daar is iedereen het over eens. Dit bevestigt nogmaals het grote belang van het langer actief houden van de oudere werknemers. hoe we dat moeten doen, wordt ongetwijfeld een van de uitdagingen voor alle westerse regeringen... 

” Als we vandaag om ons heen kijken, hebben we allemaal de indruk dat we ons midden in een ware technologische revolutie bevinden, waarbij vooral de combinatie van de explosief toenemende computerkracht met draadloze communicatiemiddelen tot tal van nieuwe toepassingen leidt.

“DE NIEUWE TEchNIEkEN BEhoEVEN VEEL mINDER INVESTERINgEN DAN DE gIgANTISchE fABRIEkEN DIE WE IN DE VoRIgE EEUW hEBBEN gEBoUWD.” www.pldw.be

Technologie is inderdaad de motor achter toenemende productiviteit. Zonder technologische vernieuwing geraken de mogelijkheden om meer te doen met de bestaande middelen snel uitgeput en komen we in een stagnerende en statische economie terecht. maar als we vandaag om ons heen kijken, hebben we allemaal de indruk dat we ons midden in een ware technologische revolutie bevinden, waarbij vooral de combinatie van de explosief toenemende computerkracht met draadloze communicatiemiddelen (internet, smartphone, tablet,...) tot tal van nieuwe toepassingen leidt. hoe kan men dit dan rijmen met een tragere groei? De meer pessimistische aanhangers van de groeivertragingstheorie stellen dat de impact van de IcT-revolutie minder groot is dan de vele uitvindingen die een eeuw geleden het productiviteitsmirakel in gang zetten (staal, verbrandingsmotor en elektrificatie), omdat er relatief veel minder mensen betrokken zijn bij het uitrollen van deze nieuwe technieken en ze dus veel minder inkomens genereren. Vergelijk bijvoorbeeld de inspanningen die nodig waren om een volledig wegennet uit de grond te stampen met de inspanningen die nodig zijn om een gsm-netwerk neer te poten. of vergelijk het eerder kleine clubje van software-ingenieurs met de massa arbeiders die destijds nodig was om de eerste auto’s van de band te krijgen. Verder stellen de pessimisten dat deze nieuwe technieken ook veel minder investeringen behoeven dan de gigantische fabrieken die we in de vorige eeuw hebben gebouwd. Ze zijn met andere woorden veel minder kapitaalintensief, iets wat vooral belangrijk wordt als we ook de tweede meest geciteerde verklaring voor de trendmatig lagere groei in ogenschouw nemen: de demografie.

16

“hoE mEER DE BEVoLkINg VERoUDERT, hoE mEER hUN DYNAmISmE AfNEEmT.” ” het is van groot belang om de oudere werknemers langer actief te houden. 17


| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

“DE oNDERNEmINgEN IN DE gRoEILANDEN hEBBEN mINDER PRIJSZETTINgSVERmogEN DAN PAkWEg DE gRoTE WESTERSE BEDRIJVEN.”

azië doet weer mee foto’s © Roularta / Corbis Images & Reporters Agency

D

e laatste 4 jaar presteerden de aandelenmarkten van de groeilanden ondermaats ten aanzien van die van de ontwikkelde landen. Er is echter reden om te geloven dat de toekomst beterschap brengt voor de groeilanden. Waarom?

FRANK VRANKEN Chief Strategist Puilaetco Dewaay

www.pldw.be

Na een ongelooflijk sterke prestatie in het decennium 2000-2010 hadden de groeilanden, en in het bijzonder china, te veel capaciteit opgebouwd. Bovendien doken de ontwikkelde landen in een diepe crisis ingevolge de subprime-crisis in de VS en de eurocrisis bij ons. Daardoor verminderde ook de groei in de opkomende landen, met alle bijhorende negatieve gevolgen. Vooral de terugval van de operationele winstmarges was het pijnlijkst. In tegenstelling tot de Amerikaanse bedrijfsleiders, die in geval van een crisis snel en hevig de kosten reduceren door te snijden in het werkkapitaal, de salarissen en het aantal werknemers, gebeurt dat niet of veel minder in de groeilanden. De reden is dat ondanks de terugval van de groei het absolute groeicijfer in deze landen hoog genoeg blijft. Daardoor is het afdanken

18

van werknemers niet aan de orde, aangezien men ze binnen afzienbare tijd opnieuw nodig heeft. Bovendien hebben de ondernemingen in de groeilanden minder prijszettingsvermogen (pricing power) dan pakweg de grote westerse bedrijven. De dalende volumes door de crisis ontkrachtten tevens de positieve schaalgrootte-effecten. De marges klapten dus in elkaar. kort samengevat, de winstmarges van bedrijven in de groeilanden zijn doorgaans veel meer cyclisch dan die van westerse bedrijven. ondertussen is het verschil tussen deze marges in de groeilanden en de ontwikkelde landen op een recordhoogte beland en mag men aannemen dat dit zal keren.

” De groeilanden, en in het bijzonder china, kampten met een overcapaciteit.

De gronDstoFFenPrIjzen In vrIje vaL

volumes weer opliepen. Dit laatstgenoemde wordt extra geholpen door een betere economische groei in de VS en de meeste groeilanden. ondertussen is het niet uit te sluiten dat de lonen in de VS stilaan weer gaan opveren, waardoor de winstmarges niet meer stijgen maar zouden dalen. De aantrekkende dollar zal deze tendens nog bespoedigen. Betere winstmarges in de groeilanden leiden tot een hoger rendement op eigen vermogen. De correlatie tussen een hoger rendement op eigen vermogen en een betere beurs is bewezen. En het potentieel is aanwezig. Van 2007 tot 2013 is het rendement op eigen vermogen in de groeilanden (exclusief de financiële sector) teruggelopen van 17,5 % naar 10,7 %, terwijl het in de VS van 16,9 % naar 17 % evolueerde.

Vooreerst is in de loop van de jaren een groot deel van de overcapaciteit weggeërodeerd. Verder is men, bijvoorbeeld in china, in snel tempo duurdere arbeid aan het vervangen door goedkopere robots, een evolutie waar het Zweeds-Zwitserse bedrijf ABB goed garen bij spint. Verder zijn de grondstoffenprijzen teruggevallen, de munten wat goedkoper geworden en steeg dus de competitiviteit, waardoor de

Naast de marge-evolutie zijn er nog andere positieve ontwikkelingen. Zo is het gemiddelde primaire tekort voor de groeilanden teruggevallen tot 2 %, tegenover 3,7 % in 2007. het gemiddelde overschot op de lopende rekening is opgelopen tot bijna 1 % van het bbp en op jaarbasis dikken de deviezenreserves met bijna 500 miljard aan.

aantreKKeLIjKe waarDerIngen Dat neemt niet weg dat de waardering van de groeilanden aantrekkelijk oogt ten aanzien van die van de ontwikkelde landen. met een koerswinstverhouding van 11,5 staan ze beduidend lager dan de 16,2 in de ontwikkelde landen. het gemiddelde dividendrendement ligt ook boven het gemiddelde van de ontwikkelde landen. het moet natuurlijk worden gezegd dat als men de chinese banken en de Russische energiebedrijven uitsluit, de waardering van de groeilanden wat hoger komt te liggen, maar nog steeds onder die van de ontwikkelde landen. Een en ander verklaart waarom de investeringsstromen stilaan hun weg naar de groeilanden terugvinden. ook het feit dat obligaties in sommige munten zeer hoge rendementen bieden, is hier niet vreemd aan.

chIna KLautert uIt het DaL Belangrijker nog is dat china, de gorilla van de opkomende landen, stilaan uit het dal lijkt te klauteren. het groeicijfer voor het tweede kwartaal verraste positief. het ziet ernaar uit dat ondanks de nog sluimerende problemen en het wisselende producentenvertrouwen,

19


| Analyses | Vision

Vision | Analyses |

De Beurs van shanghaI stIjgt

” In china wordt duurdere arbeid in snel tempo vervangen door goedkopere robots.

de overheid erin slaagt om de economie via microstimuli voldoende te prikkelen. De problemen waarvan sprake, zoals de parallelle banksector en de vastgoedsector, worden van zeer nabij opgevolgd door Peking. De overheid tracht met veel geduld stilaan naar een normalisering te streven.

De chinese beursindex, de Shanghai composite, reageerde alvast positief. Sinds zijn laagste niveaus in april is de index met 15 % gestegen. Andere chinese beursindexen zijn allemaal in een stierenmarkt beland. De Shanghai composite brak zelfs door zijn 400-daags gemiddelde. het potentieel blijft enorm. De waardering van de chinese aandelen ligt bij de laagste binnen de groeilanden. De koerswinstverhouding ligt onder 9, terwijl de Europese op 14 staat. Natuurlijk moet de chinese economie bevestigen dat het beter gaat en vooral dat de problemen onder controle blijven. ondertussen maakt het land een geweldige transitie door. De politiek om maar één kind per gezin toe te laten is versoepeld, de arbeidsmobiliteit neemt toe en de overheid wil op termijn de chinese munt wereldstatus geven. Vooral voor dat laatste moet er worden gewerkt aan de diepgang van de chinese kapitaalmarkten en aan de volledige convertibiliteit van de munt. Aan beide vereisten wordt effectief gewerkt. op deze wijze evolueert china van een opkomende mogendheid naar een ontwikkelde mogendheid. Dat zal natuurlijk nog wel wat voeten in de aarde hebben. De vraag is of u als belegger zo lang wilt wachten.

de Asean (Association of South-East Asian Nations) steeds nauwer samenwerken en op elkaar aangewezen zijn. De tijd dat china nagenoeg uitsluitend primaire grondstoffen vanuit de Asean-landen importeerde en afgewerkte goederen exporteerde, is voorbij. heden is er meer evenwicht en worden er bijvoorbeeld heel veel halfafgewerkte goederen heen en weer verhandeld. De reden hiervoor ligt in het feit dat china in de Asean goedkopere lonen vindt en vaak ook meer flexibiliteit. Sommige Asean-landen hebben ook een expertise opgebouwd in technologische onderdelen. Anderzijds is er een dynamiek waarbij de Asean doorheen de tijd steeds nieuwe handelsakkoorden afsluit en daardoor ook aan belang wint. In 2012 werden akkoorden met china en Japan afgesloten en via het Trans Pacific Partnership worden verscheidene landen die aan de Stille oceaan liggen, zoals de VS, canada en Australië, betrokken om nieuwe banden te smeden met de Asean. onder de Asean-landen is er een overeenkomst om

tegen 2015 een Economische gemeenschap op te richten waarbij er een eengemaakte markt zou zijn voor goederen, kapitaal en arbeid. De groei van de middenklasse en de koopkracht in het algemeen maakt dat china er alle belang bij heeft om intens met de Asean samen te werken.

regIonaLe samenwerKIng Nauwere economische banden leiden op termijn ook tot economieën die meer synchroon evolueren. Inderdaad, de wederzijdse afhankelijkheid zorgt voor een sterkere correlatie tussen de landen in deze regio. We zien dat ondertussen de beurzen van Indonesië, maleisië, Thailand en de filipijnen sterker gecorreleerd zijn met de evolutie van het producentenvertrouwen in china en dus ook met het beursverloop. op termijn kan men er dan ook van uitgaan dat de Europese beurzen in stijgende mate ’s ochtends meer naar het oosten dan naar Wall Street zullen kijken voor wat betreft de tendens van de dag. Investeerders houden er maar beter rekening mee. 

“maDe In chIna” vervangen Door “maDe In asIa” china staat natuurlijk niet alleen in Azië. het blijkt dat hoe langer hoe meer de vermelding “made in china” de lading niet meer dekt. het zou beter zijn om over “made in Asia” te spreken. De reden hiervoor is dat china en

De evolutie van de Shanghai Composite Index

Bron : Bloomberg

“DE WAARDERINg VAN DE chINESE AANDELEN LIgT BIJ DE LAAgSTEN BINNEN DE gRoEILANDEN.”

” We wijzen de beleggers erop dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie zijn voor de resultaten in de toekomst.

www.pldw.be

20

” op termijn zullen de Europese beurzen in stijgende mate ’s ochtends meer naar het oosten kijken

“chINA EVoLUEERT VAN EEN oPkomENDE mogENDhEID NAAR EEN oNTWIkkELDE mogENDhEID.”

dan naar Wall Street voor wat betreft de tendens van de dag.

21


| Analyses | Entrepreneurship

Entrepreneurship | Analyses |

De golf van naxhelet: een unicum in België Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © David Plas Photography

BanDen In De zaKenwereLD Bernard Jolly is afkomstig uit een ondernemersfamilie die haar stempel op de Belgische economie heeft gedrukt. hij is een verre neef van de familie Lippens en de zoon van een Ullens de Schooten, de familie die aan de basis ligt van de Tiense Suikerraffinaderij. Zijn echtgenote françoise is de dochter van gui de Vaucleroy, een afstammeling van een van de stichters van de groep Delhaize en gewezen voorzitter van het Verbond van Belgische ondernemingen. “Toen de familie de suikerfabriek aan de Duitse groep Südzucker verkocht, hebben wij ervoor gekozen om dit geld lokaal te investeren in plaats van het te injecteren in de familiale groep die investeert in buitenlandse bedrijven, zoals de wereldleider op het vlak van afslanken, Weight Watchers”, vertelt Bernard Jolly. “het is beter om hoofdaandeelhouder van een kleine onderneming te zijn en zijn zaken goed te beheren, dan minderheidsaandeelhouder van een grote groep.” om die reden heeft Bernard Jolly in verschillende Waalse bedrijven geïnvesteerd (lees pagina 25).

een van De grootste BIoBoerDerIjen van het LanD

F

rançoise en Bernard Jolly zijn biolandbouwers, beginnende golfers en gevestigde ondernemers, die onlangs een golf geopend hebben op de hoogvlakte van Hoei. Een hotelcomplex en een woonzone zullen volgen. Het bijzondere aan dit project is dat het resoluut op een regionale knowhow gebaseerd is. En de golf staat op het punt om het “biolabel” te verkrijgen. Een unicum in België.

Bernard Jolly is een veeleer discrete zakenman, maar in de lente van 2014 trad hij tweemaal in de schijnwerpers. Een eerste keer toen hij maurice Lippens opvolgde als voorzitter van de compagnie du Zoute. Vervolgens toen hij in april laatstleden de golf van Naxhelet opende op de hoogvlakte van Wanze, dicht bij hoei. Dit nieuwe parcours, het 76ste in België, maakt deel uit van een groot project dat eveneens de bouw van een clubhouse met hotel, restaurant en wellness, en de aanleg van een woonzone omvat. Dit project heeft hij samen met zijn echtgenote françoise opgevat. “het is ons levensproject”, vertelt het koppel. “We zijn vaak mede-investeerders geweest, maar ditmaal staan we voor de eerste keer alleen aan het roer.”

Bernard en françoise Jolly, die oorspronkelijk van Brussel afkomstig zijn, zijn in Wanzoul, op de hoogvlakte van hoei, neergestreken nadat ze een uitgestrekt familiedomein in Wanze hadden geërfd. “Nadat ik mijn diploma handels- en financiële wetenschappen aan het IchEc behaald had en mijn militaire dienst gedaan had als reserveofficier, heb ik één jaar bij de Tiense Suikerraffinaderij gewerkt om mijn kennis van het Nederlands te vervolmaken alvorens het familiale landbouwbedrijf over te nemen. Als ik mijn gronden aan een landbouwer had verhuurd overeenkomstig de pachtwet, was ik 30 tot 50 % van de vermogenswaarde van deze gronden verloren. Ik heb toen besloten om een opleiding te volgen teneinde het landbouwersstatuut te verkrijgen. Door mijn gronden zelf te bebouwen, kon ik mijn vermogen zo goed mogelijk laten renderen.” In het begin ging het koppel voor een conventioneel bedrijf. maar vanuit de bekommernis om het gebruik van pesticiden te verminderen, besloot de gentleman-farmer, en tevens jager, over te schakelen naar biologische landbouw. hij beschikt over een van grootste oppervlakten van het land waar biologisch geteeld wordt.

“WE WILDEN BIJDRAgEN AAN hET REgIoNALE EcoNomISchE WEEfSEL EN LokAAL INVESTEREN om ER WERkgELEgENhEID TE cREëREN.”

“DE goLf VAN NAxhELET IS EEN UIThANgBoRD VAN DE LokALE EN REgIoNALE kNoWhoW.” ” françoise en Bernard Jolly hebben dit project samen bedacht en uitgewerkt. www.pldw.be

22

” het familiedomein van de kasteelhoeve van Naxhelet vormde een ideaal vertrekpunt. 23




een totaaLconcePt

een maatschaPPeLIjKe ImPact

Enkele jaren geleden besloot de familie Jolly om een deel van hun domein te diversifiëren door te investeren in een project dat zowel in de tijd als in de lokale economie verankerd is. Vandaar het idee om er een vastgoedcomplex op te trekken. “De gemeente Wanze heeft ons een vergunning verleend voor de bouw van een honderdtal woningen op de enige voorwaarde dat wij eveneens een golfterrein zouden aanleggen”, herinnert Bernard Jolly zich. De aanleg van de golf is des te verstandiger gebleken daar een studie van Deloitte wees op een gebrek aan golfterreinen in Wallonië en in het bijzonder in de regio van hoei. het familiedomein van de kasteelhoeve van Naxhelet vormde een ideaal vertrekpunt. “We waren zeer gehecht aan deze site, die vroeger gebruikt werd voor de opslag van graan. omdat we het gebouw zagen verkommeren bij gebrek aan een nieuwe bestemming, hebben we verschillende scenario’s overwogen”, verklaart françoise Jolly, kunsthistorica van opleiding. In 2005 is, met de hulp van landschapsarchitect Jean-Noël capart, het idee ontstaan om een totaalconcept uit te werken bestaande uit een golfterrein, een clubhouse, een viersterrenhotel – waaraan eveneens een tekort is in de haspengouwse regio –, een wellness en een honderdtal woningen. De eerste vergunningen werden verkregen in 2011 en de werken zijn van start gegaan in augustus 2012, onder leiding van Philippe Valentiny, een Luikse architect die ermee vertrouwd is om oude en hedendaagse gebouwen harmonieus te doen samengaan.

De maatschappelijke kant van het project speelt eveneens een heel bijzondere rol. “We wilden reeds geruime tijd iets doen waarbij we de maatschappij iets konden teruggeven van wat wij ontvangen hebben. We wilden niet aan onze kinderen zeggen: we hebben niets gedaan met ons vermogen. We wilden bijdragen aan het regionale economische weefsel en lokaal investeren om er werkgelegenheid te creëren”, legt het koppel uit. momenteel stelt het golfgebeuren van de site een tiental mensen tewerk en daarnaast werken er nog tien anderen in het restaurant. De komende herfst zullen er nog een twintigtal arbeidsplaatsen bijkomen wanneer het luxehotel (35 kamers) met zwembad, seminariezalen en een ruime wellness zijn deuren opent. Lokaal, verantwoordelijk, maar ook duurzaam: het project heeft bijzondere aandacht voor de milieuaspecten. Dit komt tot uiting in een waterzuiveringsstation, plantaardige dakbedekking, zonnepanelen, de recuperatie van regen- en afvalwater voor de irrigatie van de vertrekzones en de greens, ... De golf van Naxhelet heeft de ambitie om de meest ecologische golf van België te worden en als eerste het “biolabel” te verkrijgen. Daarvoor heeft de familie Jolly een beroep gedaan op een Schotse specialist inzake bioterreinen.

een uIthangBorD van De LoKaLe Knowhow Bij de toekenning van de verschillende contracten heeft het ondernemerskoppel er resoluut voor gekozen om voorrang te geven aan ondernemingen en materialen uit de streek en aan lokale arbeidskrachten. “We zijn in ons opzet geslaagd”, menen de eigenaars. “Voor de inrichting van de site en van de kasteelhoeve van Naxhelet hebben we voor 85 % een beroep gedaan op bedrijven uit de streek. De golf van Naxhelet is een uithangbord van de lokale en regionale knowhow.” Een keuze die ervoor gezorgd heeft dat de golf tijdig kon openen. “onze leveranciers hebben er een erezaak van gemaakt om de deadlines na te leven. Vandaag zijn ze trots om in het restaurant van het clubhouse te komen eten en hun verwezenlijkingen aan hun klanten te laten zien. Werken met bedrijven uit de streek kost meer, maar op termijn loont het de moeite en is het vooral meer ethisch”, legt de familie Jolly uit.

voor IeDereen toeganKeLIjK gelegen op het plateau dat de valleien van de mehaigne en de maas overschouwt, beschikt de Naxhelet golf club over 30 holes die werden ontworpen door de Engelse architect martin hawtree. De infrastructuur omvat een parcours van 18 holes, een “pitch and putt” van 9 holes en 3 holes die voor de golfacademie bestemd zijn. De club, die al ongeveer 400 leden telt, is voor iedereen toegankelijk, net zoals het clubhouse. “Wij wilden aan deze site een gemoedelijk karakter geven en er eveneens een aantrekkelijke plek voor niet-golfers van maken.” het restaurant, dat tot 80 couverts kan ontvangen, mikt op een streekkeuken. “We werken zo veel mogelijk met lokale producenten en seizoensproducten. ons doel bestaat erin op termijn een moestuin aan te leggen om fruit en groenten te kweken die in het restaurant zullen worden geserveerd. We willen opteren voor een korte keten en verantwoordelijke consumptie”, legt françoise Jolly uit. Nadat het hotel en de wellness in november het golfgebeuren zullen vervolledigen, rest er nog de ontwikkeling van de woonzone. het gaat om een kleine honderd woningen die langs de holes nr. 15 en 16 zullen worden gebouwd. het plan van het ondernemerskoppel bestaat erin om er een intergenerationele ecowijk van te maken tegen betaalbare prijzen. “In 2015 hopen wij de eerste kijkwoning te kunnen voorstellen.” Een grote uitdaging! 

VAN hET ZoUTE ToT chAUDfoNTAINE

“DE goLf VAN NAxhELET hEEfT DE AmBITIE om DE mEEST EcoLogISchE goLf VAN BELgIë TE WoRDEN EN ALS EERSTE hET “BIoLABEL” TE VERkRIJgEN.” ” het project heeft bijzondere aandacht voor de milieuaspecten. www.pldw.be

24

Sinds de lente verdeelt Bernard Jolly zijn tijd tussen het Zoute en Wanze. “het voorzitterschap van de compagnie du Zoute (waarvan hij reeds 22 jaar aandeelhouder en bestuurder is) neemt anderhalve dag per week in beslag”, vertelt hij. het is een vastgoedervaring die hem goed van pas komt om zijn hoeise project uit te voeren. Naast zijn landbouwactiviteit is Bernard Jolly zeer actief in de risicokapitaalsector, met een uitgesproken focus op Waalse ondernemingen. geboeid door bedrijfsbestuur (hij is gUBERNA erkend bestuurder), is Bernard Jolly aandeelhouder en zetelt hij in de Raad van Bestuur van ondernemingen zoals Nmc (synthetische schuimen), IPTrade (telefoons voor marktenzalen) en cERAN (taalcursussen). Een jaar geleden heeft de familie Jolly, met het oog op de bouw van de wellness van Naxhelet, een participatie genomen in de Thermen van chaudfontaine. “We kenden er niets van. We zijn aandeelhouders geworden van dit bedrijf dat, in ruil daarvoor, ons zal laten genieten van zijn expertise in dit domein.” Bernard Jolly steunt eveneens de ontwikkeling van Nanocyl (koolstofnanobuizen). En hij was een van de eerste Waalse investeerders in Uteron Pharma, het Luikse biotechbedrijf dat ontstaan is uit het farmabedrijf mithra Pharmaceuticals en in 2013 aan de Amerikaanse groep Watson/ Actavis verkocht werd.

25

“hET PLAN VAN hET oNDERNEmERSkoPPEL BESTAAT ERIN om ER EEN INTERgENERATIoNELE EcoWIJk VAN TE mAkEN TEgEN BETAALBARE PRIJZEN.” Puilaetco Dewaay Private Bankers



groen karton

een InnovatIe “maDe In usa” overgoten met een BeLgIsch sausje

Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © David Plas Photography

W

iet Vande Velde is nauwelijks 31 jaar oud en toch is hij al aan zijn vierde bedrijf toe, waarover later meer. Met PalletKraft, zijn bedrijf dat kartonnen palletten fabriceert, hoopt de Mechelaar een kleine groene revolutie te ontketenen in het goederentransport. Een gesprek met een ondernemer die blaakt van ambitie en energie.

warmtepompen. Vandaag heeft deze 31-jarige in Brussel geboren mechelaar reeds vier bedrijven op zijn actief staan. De kmo-groep die hij ontwikkeld heeft, stelt ondertussen een vijftigtal mensen tewerk en realiseert een jaarlijks omzetcijfer van meer dan 7,5 miljoen euro. “In al mijn projecten heb ik steeds het accent willen leggen op duurzame ontwikkeling”, vertelt de jonge “serie-ondernemer”.

Wiet Vande Velde heeft er altijd van gedroomd om ondernemer te worden. hij wacht dan ook niet tot hij zijn diploma van ingenieur elektromechanica op zak heeft om zich in het zakenleven te storten. op negentienjarige leeftijd begint hij het vastgoed van zijn vader te beheren alvorens hij tijdens zijn studies zijn eerste bedrijf opricht: RED (Renewable Energy Development), dat actief is in de installatie van zonnepanelen en

met Palletkraft, zijn sinds het begin van het jaar operationele bedrijf dat kartonnen palletten fabriceert, meent hij de oplossing te hebben gevonden om de goederentransportindustrie, die massaal gebruikmaakt van houten palletten, meer ecologisch te maken. Zijn project is ontstaan tijdens een reis naar de Verenigde Staten, waar Wiet Vande Velde en twee Sloveense vrienden in contact gekomen zijn met de uitvinder van een fabricageproces van kartonnen palletten. “De plooiwijze die hij op punt gesteld heeft, is uniek en biedt een stevigheid die kan concurreren met

die van houten palletten”, vertelt de ondernemer, die meteen de ecologische dimensie en het economische potentieel van deze innovatie zag. “De kartonnen palletten zijn 100 % recycleerbaar en wegen nauwelijks 20 % van hun houten tegenhangers, wat toelaat om de transportkosten en tegelijkertijd ook de co2uitstoot te verlagen.” het trio slaagt erin om de Amerikaan te overtuigen hen zijn patent voor de Europese markt te verkopen. Palletkraft is geboren en heeft grootse plannen om heel Europa te veroveren. “gedurende een jaar hebben we in onze fabriek in Slovenië met 15 ingenieurs samengewerkt om de producten, machines en de geautomatiseerde productielijn op punt te stellen.”

een economIsche én ecoLogIsche oPLossIng In Slovenië, waar de productie van start gegaan is, heeft de Zwitserse groep kuehne+Nagel, een van de wereldleiders van de transportsector, reeds voor de kartonnen palletten van Palletkraft gekozen. “We hebben een specifiek

model voor luchttransport ontwikkeld dat kuehne+Nagel toelaat om jaarlijks ongeveer 3,5 miljoen euro te besparen en zijn co2-uitstoot met 7.400 ton per jaar te verminderen.” om de Belgische, franse en Nederlandse markt te kunnen bedienen, heeft Palletkraft een volledig nieuwe productielijn geïnstalleerd in een hangar van 4.200 m² die het huurt in mechelen-Noord. het is de bedoeling om jaarlijks tussen 3 en 4 miljoen kartonnen palletten te fabriceren, maar de fabriek zorgt spijtig genoeg slechts voor een handvol arbeidsplaatsen. “Wij geloven in een lokale productie, maar hebben de productielijn zo veel mogelijk moeten automatiseren, omdat de productiekosten in België driemaal hoger liggen dan in Slovenië. Voor de bediening van de lijn die wij op punt gesteld hebben, zijn er slechts drie personen nodig.”

BeLgIsche ProDuctIe Deze investering van 3,5 miljoen euro werd gefinancierd met de hulp van banken en Business Angels, evenals met eigen gelden van de jonge ondernemer. Zijn twee andere

“IN AL mIJN PRoJEcTEN hEB Ik STEEDS hET AccENT WILLEN LEggEN oP DUURZAmE oNTWIkkELINg.” ” op zijn 31ste heeft Wiet Vande Velde al vier ondernemingen uit de grond gestampt. www.pldw.be

26

” met Palletkraft denkt Wiet Vande Velde dé oplossing te hebben gevonden om de goederentransportindustrie meer ecologisch te maken. 27




bedrijven (Red Technics in Rotselaar, dat ontstaan is uit RED en zich gediversifieerd heeft in elektrische installaties, en maro in Tessenderlo, gespecialiseerd in de plaatsing van gsm-antennes) wisten hun omzetcijfer in enkele jaren tijd te verdubbelen. De kartonnen palletten van Palletkraft worden momenteel getest door DhL in Zaventem. het jonge bedrijf onderhandelt eveneens met leveranciers uit de automobielsector en met de Amerikaanse distributiereus Wal-mart. “We krijgen veel aanvragen uit de industrie, maar men moet ongeveer 6 tot 8 maanden rekenen alvorens de eerste contracten worden getekend, omdat er eerst een testfase is.” Zonder de bevestiging van het succes af te wachten, hebben grote groepen de jonge ondernemer en zijn vennoten reeds benaderd om de hand te leggen op Palletkraft, een project dat volgens Wiet Vande Velde “een internationale toekomst tegemoet gaat”. maar hij gaat prat op zijn onafhankelijkheid.

De onDernemIngsgeest BIj jongeren aanwaKKeren Naast het feit dat hij een “serie-ondernemer” is, is Wiet Vande Velde eveneens een uitdrager van het ondernemerschap in Vlaanderen, waar hij meent dat te weinig jongeren een eigen bedrijf willen oprichten. Zo werkt hij mee aan de lancering van het Netwerk ondernemen Vlaanderen (een netwerk van bedrijfsleiders die ondernemers vrijwillig begeleiden) en doceert hij aan de kUL. “Ik probeer jongeren warm te maken voor het ondernemerschap via zeer concrete seminaries over het leven als ondernemer.”

“Ik PRoBEER JoNgEREN WARm TE mAkEN VooR hET oNDERNEmERSchAP VIA ZEER coNcRETE SEmINARIES oVER hET LEVEN ALS oNDERNEmER.” www.pldw.be

In vino veritas ” De kartonnen palletten zijn 100 % recycleer-

Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © David Plas Photography

baar en wegen nauwelijks 20 % van hun houten tegenhangers.

Z

es jaar geleden verlieten Vanessa Vaxelaire en Andy Wyckmans de hoofdstad om een nieuw leven als wijnbouwers te beginnen op de Naamse gronden van hun voorouders, in Bioul. Het 11 hectaren grote domein van het kasteel van Bioul behoort tot de grootste wijngaarden van België. Het verhaal van een avontuur waarin natuur en passie centraal staan.

Wiet Vande Velde heeft zopas zijn vierde bedrijf overgenomen. Ditmaal begeeft hij zich in de horecasector, maar weerom vanuit een duurzame invalshoek. hij heeft de mechelse koffiebar Sister Bean overgenomen met de bedoeling om er een keten van te maken à la Exki, Le Pain Quotidien en Starbucks. “Ik denk dat er naast deze merken nog ruimte is voor een nieuw concept dat open is van 7 u ’s morgens tot 11 u ’s avonds en een assortiment van gerechten en dranken aanbiedt dat driemaal per dag wisselt. De kaart is overwegend bio en de dranken en gerechten om mee te nemen worden geserveerd in composteerbare verpakkingen.” Zelfs de getrouwheidskaart heeft een groen accent: na aankoop van 20 koppen koffie wordt er een boom geplant in een nieuw bos in mechelen! 

Wijnbouwer wordt men niet zomaar! Zeker niet wanneer men zijn wijngaard in België wil

aanleggen met de ambitie om er een waardige wijn te produceren. Vanessa Vaxelaire en haar echtgenoot Andy Wyckmans kunnen dit beamen. Zes jaar geleden besloten de actrice van opleiding en de ex-bedrijfsleider uit de evenementenmarketing om hun hectische leven in Brussel achter te laten en zich op het Naamse platteland te vestigen in de buurt van Bioul. Dit dorpje, verscholen tussen Annevoie en maredsous, herbergt een kasteel dat eigendom is van de familie Vaxelaire, die aan de basis ligt van de gIB-groep, de gewezen leider van de Belgische distributie.

DE VooRDELEN VAN kARToNNEN PALLETTEN IN cIJfERS • 80 % minder gewicht dan standaard houten palletten; • Kunnen een last tot 2.500 kg dragen, waardoor ze geschikt zijn voor meer dan 70 % van de per pallet getransporteerde goederen in Europa; • Verlaging van de transportkosten met 0,5 tot 2 euro per pallet; • Vermindering van de co2-uitstoot met 12 %; • 100 % recycleerbaar en personaliseerbaar; • massaproductie: 900 palletten per uur.

28

“ER IS EEN gRoTE DoSIS PASSIE VEREIST om ZIch VoLLEDIg oP hET WIJNgEBEUREN ToE TE LEggEN.”

ÿ Zes jaar geleden verlieten Vanessa Vaxelaire en Andy Wyckmans de hoofdstad om een nieuw leven als wijnbouwers te beginnen op de Naamse gronden van hun voorouders.

29




het is toen dat het koppel besloten heeft om zijn gezamenlijke droom na te jagen: wijnbouwers worden. “We hadden er altijd van gedroomd om een wijngaard over te nemen, maar hielden dit project voor onze oude dag”, vertelt Vanessa, dochter van Raymond Vaxelaire, de voormalige topman van het warenhuis Inno. We hebben de beslissing genomen toen we ontdekten dat de kwaliteit van de Belgische wijn in de lift zat. ook hebben we een bezoek gebracht aan verschillende Belgische wijnbouwers die zich met succes in het avontuur hadden gestort”.

het voorDeeL van over een KasteeL te BeschIKKen In mei 2009, enkele maanden na hun terugkeer naar het familiedomein en het verkrijgen van de toegang tot het landbouwersberoep, plant het koppel zijn eerste wijnstokken op twee hectaren rondom het kasteel. Nadien worden de oude schuren en stallen van het kasteel omgebouwd tot gistingzaal, wijnpakhuis en

degustatieruimte. het wijnproject staat op de rails. “Philippe grafé, eigenaar van het Domaine du chenoy (een van de pioniers van de wijnbouw in België), heeft ons op weg geholpen”, lichten de nieuwe wijnbouwers toe. In de loop van de seizoenen worden er steeds meer wijnstokken geplant, zowel op de hellingen van het dorp als in het park van het kasteel. Vandaag is het domein van het kasteel van Bioul met zijn 11 hectaren (waarvan 7 hectaren in productie) een van de grootste wijngaarden van België. het is eveneens de enige wijngaard in Wallonië die over een kasteel beschikt (het enige andere echte kasteel dat bekend is om zijn wijn is het kasteel van genoels-Elderen, dicht bij Tongeren). “Wij hopen ons te kunnen onderscheiden dankzij deze troef (lees pagina 32), door onze klanten de mogelijkheid te bieden om ons kasteel en ons erfgoed te ontdekken”, leggen de eigenaars uit.

met eerBIeD voor het mILIeu Dit is niet het enige opmerkelijke aspect van deze Waalse wijngaard. Vanessa en Andy onderscheiden zich in het kleine Belgische wijnlandschap door te kiezen voor interspecifieke druivenrassen, die voortkomen uit de kruising tussen een klassiek en een resistent ras. “Dergelijke druivenrassen zijn beter aangepast aan ons klimaat en vragen minder besproeiing.” op de acht percelen van het domein vindt men onder andere Johanniter, Bronner, Pinotin, cabernet blanc en noir, en Solaris terug. het doel bestond erin om een streekwijn met een eigen identiteit te ontwikkelen met eerbied voor het milieu. “Toen we ons leven omgegooid hebben en met ons wijnproject gestart zijn, stond het voor ons buiten kijf dat het een ethisch avontuur moest worden. om die reden hebben we uitsluitend druivenrassen geplant die resistent zijn tegen tal van ziekten. het resultaat hiervan is dat 80 % van het werk wordt gerealiseerd dankzij onze druivenrassen, waardoor het gebruik van pesticiden beperkt is.

Dit laat ons toe om de biodiversiteit te behouden en een volledig ecosysteem te creëren (met, onder andere, vier bijenkorven). maar de eerbied voor het milieu heeft een prijs. We kennen grotere verliezen dan andere domeinen.” De productie van een “groenere” wijn is dus niet al rozengeur en maneschijn. om deze uitdaging aan te gaan wordt het koppel bijgestaan door mélanie chéreau, een oenologe die uit de Loirestreek afkomstig is. “Wijnbouwer zijn betekent verschillende vakken uitoefenen. men is tegelijkertijd landbouwer, wetenschapper, verkoper en daarnaast ook nog graficus wat het ontwerp van de flessen en etiketten betreft.” hoewel de taken verdeeld zijn (Andy houdt zich bezig met de wijnbouw, mélanie met de wijnbereiding en Vanessa met de commerciële taken), is er een grote dosis passie vereist om zich volledig op het wijngebeuren toe te leggen. “het is een beetje alsof we opnieuw aan kinderen begonnen zijn”, zegt het koppel dat er drie heeft.

“hET SToND VooR oNS BUITEN kIJf DAT hET EEN EThISch AVoNTUUR moEST WoRDEN.” ÿ Vandaag is het domein van het kasteel van Bioul met zijn 11 hectaren een van de grootste wijngaarden van België.

www.pldw.be

30

ÿ Vanessa en Andy verhuren het kasteel aan kleine groepen tijdens het weekend of voor seminaries tijdens de week.

31


Personal finance | Analyses |


wItte wIjnen met een hoog mIneraaLgehaLte In 2011 heeft de eerste oogst 3.000 flessen opgeleverd. In het tweede jaar is de productie toegenomen tot 5.000 flessen, getekend door de slechte weersomstandigheden, om vorig jaar te stijgen tot 12.000 flessen. De oogst 2014 moet de wijngaard van Bioul toelaten om een versnelling hoger te schakelen met een productie van 30.000 flessen, verdeeld over drie witte wijnen: Terre charlot, Batte de la Reine en mossiat. Elk van de wijnen draagt de naam van het perceel waarvan hij afkomstig is. De wijnen van het kasteel van Bioul worden gekenmerkt door een laag alcoholgehalte (11,5 of 12 graden) en een hoog mineraalgehalte. Dat is in het bijzonder het geval voor de mossiat, een monocépage (wijn van één druivenras) die “de mineraliteit in pure vorm tot uitdrukking brengt”, vertellen de eigenaars van de wijngaard. het is een handelsmerk waarop ze zeer trots zijn. om dit zo goed mogelijk tot uiting te laten komen, laten ze de witte wijn gisten in een “eivormige tank”, een primeur in België! Deze tank is gemaakt uit klei en zand gewassen in bronwater, wat de oprechtheid, het minerale karakter en de vrucht zelf bevordert. “op die manier vermijden we de houterige toets die niet samengaat met onze wijnen”. Daarnaast wordt er

een beleggingsportefeuille binnen uw vennootschap: een goed idee?

eveneens de “Brut de Bioul”, een “champagne van bij ons” (in wit en rosé) geproduceerd. Tot nu toe heeft het koppel nauwelijks problemen ondervonden om zijn voorraden te slijten via zijn website (www.chateaudebioul. be) of rechtstreeks op het kasteel. De wijnen “made in Bioul” worden eveneens gecommercialiseerd in de kruidenierswinkel van het dorp, bij twee wijnhandels in Brussel en Namen, en via het merk van streekproducten “d’ici”. maar nu het productievolume verdrievoudigd is tot 40.000 flessen op kruissnelheid, is de tijd aangebroken om een echte commerciële strategie te ontwikkelen. met de “Terre charlot” op de kaart van “comme chez Soi” en een lovend artikel in de “Revue des vins de france” hebben ze een goede start gemaakt. Deze waardevolle publiciteit zou deuren moeten openen voor de nieuwe Waalse wijn.

foto’s © Roularta / Reporters Agency & Corbis Images

A

ls u bedrijfsleider bent, werd u ongetwijfeld al geconfronteerd met de delicate vraag wat te doen met de overtollige liquiditeiten in uw vennootschap: ze uitkeren en hier doorgaans 25 % roerende voorheffing op betalen of ze in de vennootschap houden en aldus een “spaarpotje” opbouwen? Afhankelijk van de keuze die u maakt, zullen de fiscale regels voor vennootschappen of die voor natuurlijke personen van toepassing zijn.

Voor deze ouders van 3 kinderen van 11, 13 en 15 jaar is het wijngebeuren eveneens een avontuur dat zich in gezinskring afspeelt. “We sensibiliseren onze kinderen door de wijnbouwwerkzaamheden ludiek in te kleden.” En het koppel hoopt dat een van hen de fakkel zal overnemen om het etiket “château de Bioul” stevig op de kaart van het Belgische wijnlandschap te zetten. 

risicoprofiel en, anderzijds, het uitstippelen van een beleggingshorizon eigen aan de vennootschap, toch is het nuttig om de voornaamste principes van de vennootschapsbelasting even op een rijtje te zetten. Toepasselijk tarief van de vennootschapsbelasting In de regel worden alle winsten van een vennootschap belast in de vennootschapsbelasting. het normale belastingtarief bedraagt 33,99 %.

uItKerIng van LIQuIDIteIten

EEN WEEkEND ALS WIJNBoUWER oP hET kASTEEL Sinds enkele maanden maakt het kasteel – het vroegere verblijf van Raymond Vaxelaire – volwaardig deel uit van de wijngaard. “Wij verhuren het kasteel aan kleine groepen tijdens het weekend of voor seminaries tijdens de week”, licht Vanessa toe. “We willen onze gasten de mogelijkheid bieden om kennis te maken met de wijnbouwactiviteit, een beetje naar het voorbeeld van wat de grote franse wijnbouwers doen, en hen een weekend als wijnbouwer laten doorbrengen alsof het kasteel van hen is.” het gebouw telt 12 charmekamers, die allemaal over een eigen badkamer beschikken. het koppel Vaxelaire-Wyckmans biedt verschillende formules aan (met of zonder maaltijden, met of zonder wijnactiviteiten), naargelang van de vraag. “We kunnen onder andere een bezoek aan de wijngaard of een degustatie organiseren, of de bezoekers het bereidingsproces van de wijn uitleggen en toelichten hoe hij op flessen wordt getrokken.” Voortaan vormen het kasteel en de wijn van Bioul één geheel!

www.pldw.be

32

XAVIER BOCQUET Head of Estate Planning STEFANIE VAN WAES Estate Planner Puilaetco Dewaay

geaccumuleerde reserves laten de vennootschap toe om een vermogen op te bouwen. Wanneer de ondernemer wenst over te gaan tot de uitkering van liquiditeiten, beschikt hij over verschillende mogelijkheden: kapitaalvermindering, dividenduitkering, privékosten door de vennootschap laten dragen enz. Zoals Vincent hovine in ons vorige nummer van Analyses (nr. 6, voorjaar 2014) toegelicht heeft, hoort bij elk van deze mogelijkheden een eigen fiscale behandeling. In dit artikel bekijken we de andere keuze die de bedrijfsleider heeft, namelijk korte-, middellange- of langetermijnbeleggingen door de vennootschap, en de fiscale behandeling ervan.

BeLeggIngen Door De vennootschaP ook al zijn de belangrijkste elementen bij het beleggen, enerzijds, het bepalen van een

33

Er bestaan echter ook verlaagde tarieven wanneer de vennootschap aan de volgende voorwaarden voldoet: • de vennootschap mag een dividend uitkeren, voor zover dit niet meer bedraagt dan 13 % van haar gestorte kapitaal bij het begin van het boekjaar; • de bedrijfsleider moet een minimumbezoldiging ontvangen (min. 36.000 EUR); • de vennootschap mag slechts aandelen bezitten voor een aanschaffingswaarde onder een grens bepaald op 50 % van haar eigen vermogen. De verlaagde tarieven zijn niet van toepassing voor vennootschappen waarvan een andere vennootschap meer dan 50 % van de aandelen aanhoudt. Indien de vennootschap van deze verlaagde tarieven wil genieten en haar liquiditeiten wil beleggen, is het belangrijk om deze


| Analyses | Personal finance


“WANNEER EEN VENNooTSchAP BELEgT, IS hET BASISPRINcIPE DAT DE oPBRENgST hIERVAN BELASTBAAR IS ALS WINST.”

door hen ontvangen inkomsten uitkeren. De aldus door uw vennootschap ontvangen dividenden van een dergelijke bevek komen dan in aanmerking voor de DBI-aftrek, ook indien niet aan de bovenstaande drie cumulatieve voorwaarden wordt voldaan. Meerwaarden op aandelen De meerwaarden op de aandelen in de portefeuille van uw vennootschap zijn in principe vrijgesteld van belasting, althans voor zover het gaat om aandelen van een vennootschap die onderworpen is aan een “normaal belastingstelsel”.

” De notionele-interestaftrek is bedoeld om bedrijven aan te zetten tot kapitalisatie van winst en verhoging van hun eigen vermogen.

Wanneer er roerende voorheffing wordt ingehouden bij de uitkering van interesten (of dividenden) aan een vennootschap, is deze, in tegenstelling tot de roerende voorheffing van een privépersoon, niet bevrijdend. Daar het om een echte voorheffing gaat, is dit een voorschot op de verschuldigde vennootschapsbelasting. Deze voorheffing zal dus worden verrekend en desgevallend zal er belasting moeten worden teruggegeven of bijbetaald.

Definitief Belaste Inkomsten De aandelen in de portefeuille kunnen een dividend opbrengen. Dit wordt normaliter belast als winst. Aangezien een dividend echter afkomstig is van winst die reeds belast werd in hoofde van de uitkerende vennootschap, ontstaat er als het ware een dubbele belasting. om dit euvel te verhelpen, werd een speciale aftrek ingevoerd, de zogenaamde aftrek voor Definitief Belaste Inkomsten of “DBI-aftrek”. concreet worden de dividenden ontvangen door een vennootschap waarvan de zetel in België gevestigd is, voor 95 % aftrekbaar van haar belastbare basis in de vennootschapsbelasting als er voldaan wordt aan de volgende drie voorwaarden: 1. de vennootschap moet een deelneming bezitten van minimaal 10 % of van een aanschaffingswaarde van minimaal 2,5 miljoen EUR; 2. de participatie moet gedurende minimaal één jaar worden aangehouden; 3. de uitkerende vennootschap moet onderworpen zijn aan de Belgische vennootschapsbelasting of aan een gelijk(w)aardige buitenlandse belasting.

Als uw vennootschap aandelen in haar beleggingsportefeuille aanhoudt, wordt het echter complexer.

Bepaalde beveks op de markt houden rekening met deze voorwaarden. Dit zijn “DBI– beveks”, die jaarlijks minstens 90 % van de

criteria goed voor ogen te houden. Beleggingen in fondsen (beveks) worden immers beschouwd als aandelen voor het bepalen van de 50 %-grens van het eigen vermogen en hebben dus een invloed op de toepasselijkheid van deze tarieven. Basisprincipe Wanneer een vennootschap belegt, is het basisprincipe dat de opbrengst hiervan belastbaar is als winst. Zo vormen geïnde interesten van obligaties een belastbaar inkomen, alsook gerealiseerde meerwaarden op die obligaties. De minwaarden hierop zijn aftrekbaar.

www.pldw.be

34

Er werden belastingen op door vennootschappen gerealiseerde meerwaarden ingevoerd. • Indien de aandelen minder dan één jaar werden aangehouden, zijn de gerealiseerde meerwaarden belastbaar tegen het afzonderlijke tarief van 25,75 %; • Indien de aandelen meer dan één jaar werden aangehouden door een niet-kmo1, zijn de gerealiseerde meerwaarden belastbaar naar rato van 0,412 %. Aandelenfondsen om diversificatieredenen of om een vlot beheer te bevorderen, werken vandaag de dag veel beleggers met fondsen. Indien uw voorkeur voor uw vennootschap daarnaar uitgaat en u aandelenfondsen in portefeuille wenst te nemen, dient u rekening te houden met de volgende regels: • Wanneer uw vennootschap meerwaarden op aandelenfondsen realiseert, zijn deze in principe altijd belastbaar tegen het normale tarief (33,99 %), behalve indien het meerwaarden op reeds vermelde DBIbeveks betreft. De minwaarde is daarentegen nooit aftrekbaar, behoudens in zeer uitzonderlijke omstandigheden2. • Daarnaast zijn er nog de transparante fondsen, de fondsen zonder eigen rechtspersoonlijkheid. Als deze fondsen de samenstelling van de verkregen inkomsten (al dan niet per categorie) ventileren, zullen deze aan hun eigen fiscale regels worden onderworpen. Als een dergelijke ventilatie niet wordt gemaakt, zullen de meerwaarden in principe altijd belastbaar zijn.

Samenvatting van de belasting op meerwaarden het schema hieronder verduidelijkt de regels: Meerwaarde op aandelen van een normaal belaste vennootschap? NEEN

JA

Belast tegen 33,99%

Werden de aandelen > 1 jaar aangehouden? NEEN

JA

MeerwaardeImposée belast tegen à 33,99% 25,75%

Gaat het om een kleine vennootschap? NEEN

JA

Meerwaarde belast tegen 0,412%

Meerwaarde volledig vrijgesteld

Fondsen in de portefeuille van uw vennootschap en notionele-interestaftrek De notionele-interestaftrek werd in 2006 ingevoerd. het gaat om de aftrek van een fictieve interest die op basis van het eigen vermogen berekend wordt. het is een aanzet voor bedrijven om geen dividend uit te keren, hun winst te kapitaliseren en zo hun eigen vermogen te verhogen. Er worden technische correcties toegepast om de berekeningsbasis van het eigen vermogen te bepalen. Zo wordt de netto fiscale waarde van de financiële activa en beleggingen die geen periodiek inkomen opbrengen, waaronder kapitalisatiebeveks en goud, en de DBI-beveks afgetrokken van het eigen vermogen. om de aftrek te kennen, wordt een vast percentage toegepast op het zo gecorrigeerde eigen vermogen.

1

Dit is een vennootschap die meer dan een van de

volgende criteria tijdens de vorige twee boekjaren overschreden heeft: • jaargemiddelde van 50 personeelsleden • jaaromzet (excl. BTW) van 7.300.000 eUR • balanstotaal van 3.650.000 eUR Let op! Bedrijven met een gemiddeld personeelsbestand van meer dan 100 kunnen nooit als kleine vennootschap worden beschouwd.

Dit percentage bedraagt voor aanslagjaar 2015 2,63 % voor grote en 3,13 % voor kleine vennootschappen.

35

2

Tenzij het verlies werd geleden bij vereffening

van de vennootschap, tot ten hoogste het verlies aan gestort kapitaal.



“DE DBI-AfTREk IS BEDoELD om EEN DUBBELE BELASTINg oP DIVIDENDEN TE VERmIJDEN.”


Een aftrek om binnen het jaar te gebruiken Wanneer de winst van de vennootschap onvoldoende was om het volledige bedrag aan notionele-interestaftrek in mindering te nemen, kon het overschot in het verleden overgedragen worden. Dit was mogelijk voor zeven jaar, tenzij de vennootschap ondertussen ook gebruikmaakte van de investeringsreserve3, in welk geval de termijn werd verlengd. Vanaf aanslagjaar 2013 is het overschot aan nieuw opgebouwde aftrekken niet langer overdraagbaar. oude opgebouwde aftrekken kunnen nog in mindering worden gebracht onder bepaalde voorwaarden. het kan dus interessant zijn om hiermee rekening te houden door in de portefeuille van uw vennootschap beleggingsinstrumenten op te nemen die voorzien in uitkeringen in de vorm van dividend of rente.

Alvorens voor een bepaald type van fondsen te opteren, dient u te onthouden dat DBI-beveks weliswaar een negatieve impact op de notionele-interestaftrek hebben, maar dat uw vennootschap in dat geval van de DBI-aftrek kan genieten, waarbij de geïnde dividenden vrijwel volledig aftrekbaar zijn.

wat BeteKent DIt concreet voor De BeLeggIngsPorteFeuILLe van uw vennootschaP? Een cijfervoorbeeld zal ons hierop helpen antwoorden (zie tabel 1). • Als voorbeeld nemen we BVBA ABc, een kleine vennootschap die 100.000 EUR wenst te beleggen in een bevek. haar eigen vermogen bedraagt 250.000 EUR bij afsluiting van het boekjaar op 31 december 2014. We kijken eerst welke impact deze belegging heeft op de notionele-interestaftrek.

TABEL 1

Kapitalisatiebevek

Distributiebevek

€ 250.000

€ 250.000

/

/

€ - 100.000

€-0

€ 150.000 x 3,13%

€ 250.000 x 3,13%

= € 4.695

= € 7.825

4

x 33,99% = € 1.596

x 33,99% = € 2.660

Gewone bevek

DBI-bevek

Berekeningsbasis Correcties Fiscale nettowaarde bevek Basis Notionele-interestaftrek Mogelijke belastingbesparing

TABEL 2

Dit wil zeggen dat wanneer de vennootschap ervoor kiest om in een kapitalisatiebevek te beleggen, zij een potentiële belastingbesparing van 1 064 EUR verliest ten opzichte van een identieke belegging in een distributiebevek.

Opbrengst = 250.000 x 2,5%

€ 6.250

€ 6.250

Notionele-interestaftrek (3,13%)

€ - 3.130

€-0

€-0

€ - 5.938

• Een volgend voorbeeld (zie tabel 2) illustreert de impact van de keuze voor een gewone distributiebevek of een DBI-bevek.

Belastbare basis

De BVBA fgh heeft een eigen vermogen van 100.000 EUR. Zij wenst een bedrag van 250. 000 EUR te beleggen in een gewone distributiebevek of in een DBI-bevek. het verwachte dividend bedraagt bruto 2,5 %. ons voorbeeld toont aan dat ongeacht de negatieve impact van de DBI-bevek op de notionele-interestaftrek, de uiteindelijke taxatie van het ontvangen dividend toch een hoger voordeel oplevert.

DBI-vrijstelling (95% van de opbrengst)

Vennootschapsbelasting

= € 3.120

= € 312

x 33,99% = € 1.060

x 33,99% = € 106

Anderzijds kan het opbouwen van een “spaarpot” binnen de vennootschap ook mogelijkheden bieden in het kader van een toekomstige overdracht of expansieprojecten. maar deze spaarpot zal misschien later worden uitgekeerd en dan toch volledig aan de belasting worden onderworpen.

onze Estate Planners staan te uwer beschikking om u bij te staan bij verdere vragen. 

4

Per hypothese wordt hier een eventuele toepassing

van een verlaagd tarief buiten beschouwing gelaten.

concLusIe Indien men op een optimale manier binnen een vennootschap wenst te beleggen, is het belangrijk om te bekijken welke beleggingsinstrumenten het best geschikt zijn. Daarnaast dient er ook aandacht te worden besteed aan de persoonlijke situatie van de bedrijfsleider: heeft hij kapitaal nodig en dient dit te worden uitgekeerd, kan het binnen de vennootschap blijven of wordt het aan de kinderen geschonken? Wenst hij zijn bedrijf te verkopen in een minder of meer nabije toekomst?

” Bij het samenstellen van de beleggingsinstrumenten dient rekening te worden gehouden met de persoonlijke situatie van de bedrijfsleider.

www.pldw.be

36

3

Onder bepaalde voorwaarden kunnen vennootschap-

pen een deel van hun winst vrijstellen van vennootschapsbelasting mits het aanleggen van een reserve en herinvestering van het bedrag.

” het opbouwen van een “spaarpot” binnen de vennootschap biedt mogelijkheden in het kader van een toekomstige overdracht of expansieprojecten.

37




“ALLE oNDERDANEN VAN DE EURoPESE UNIE kUNNEN oVERgAAN ToT DE AANkooP VAN EEN oNRoEREND goED IN kRoATIë EN DIT oNDER DEZELfDE VooRWAARDEN ALS oNDERDANEN VAN kRoATIë ZELf.”

De côte d’azur van de adriatische kust foto’s © Roularta / Reporters Agency & Corbis Images

W

anneer men het over een optrekje in het zuiden heeft, denkt men doorgaans aan landen als Italië, Frankrijk of Spanje. Maar er is een alternatief, dat overigens zeer aantrekkelijk is: Kroatië, ook wel bekend als de Côte d’Azur van de Adriatische kust.

(privé- en rechtspersonen) van de Europese Unie kunnen overgaan tot de aankoop van een onroerend goed in kroatië en dit onder dezelfde voorwaarden en met dezelfde eigendomsrechten als onderdanen van kroatië zelf. De enige uitzondering op deze regel is de aankoop van landbouw- en bosgronden en nationale monumenten.

In kroatië is er voor elk wat wils. U bent een fervente zeiler en overweegt een villa met eigen aanlegsteiger te kopen? Dan vindt u in Dalmatië zeker uw gading. of in Istrië als u een wijnliefhebber bent. maar ook natuurliefhebbers en zonnekloppers of liefhebbers van geschiedenis en cultuur komen ruim aan hun trekken in dit zeer gastronomische land, o.a. vanwege zijn truffels. kortom, kroatië is een te overwegen bestemming voor de levensgenieters onder u!

hoeveeL Kost het om eIgenaar te worDen van uw KroatIsche stuLPje?

Bovendien is de vastgoedmarkt in kroatië booming, zodat het ook nog eens een goede investering zou kunnen zijn. maar wilt u fiscaal niet verliezen wat u financieel wint, dan dient u de regels van het spel te kennen om ze optimaal te benutten. Spreekt kroatië u aan om een vakantiewoning te kopen? Dan zou ik zeggen, lees verder en “Dobrodošli u Hrvatsku” (Welkom in kroatië)!

ANOUCK LEJEUNE Senior Manager Wealth & Tax Planning Puilaetco Dewaay

www.pldw.be

U heeft de knoop doorgehakt en wenst een kroatisch stekje te verwerven. Welnu, de eerste stap in uw kroatische avontuur is steeds de aankoop van het onroerend goed. De overdrachtsbelasting bedraagt 5 % van de marktwaarde van het bestaande onroerend goed (woning en/of grond), te verhogen met een aantal bijkomende kosten zoals o.a. juridische kosten, het makelaarsloon, de btw enz. In totaal dient u rekening te houden met een aanschafkost die zich tussen 7 % en 10 % bevindt. Wat voorafgaat, geldt voor bestaande gebouwen of vastgoed dat werd opgetrokken vóór de invoering van de btw in 1998. mocht u daarentegen een nieuw gebouw aankopen, zal in principe het btw-tarief van 25 % van toepassing zijn.

BeLangrIjK om te weten

met weLKe BeLastIngen moet u reKenIng houDen In KroatIë?

Eerst en vooral is het belangrijk om te weten dat sinds februari 2009 alle onderdanen

Als eigenaar van een onroerend goed bent u uiteraard steeds onderworpen aan de

38

” gelukkig voor ons Belgische belastingplichtigen hebben België en kroatië een dubbelbelastingverdrag afgesloten.

kroatische belastingwetgeving, zelfs als u geen kroatische rijksinwoner bent. De vraag dringt zich dus op met welke belastingen u, tijdens het aanhouden van het onroerend goed, rekening dient te houden. We beginnen alvast met goed nieuws: kroatië kent geen vermogensbelasting. En dan nu het minder goede: de huurinkomsten die een niet-rijksinwoner verkrijgt uit een in kroatië gelegen onroerend goed zijn onderworpen aan de kroatische personenbelasting, waarvan de tarieven variëren tussen 12 % en 40 %. Deze belastingen kunnen bij wijze van voorafbetaling worden voldaan. In dat geval is er in principe een tarief van 12 % verschuldigd over de brutohuurinkomsten, verminderd met een kostenforfait van 30 %. Tot zover de kroatische zijde van de medaille, maar vermits u Belgische rijksinwoner bent, zal ook België een stuk van de fiscale koek willen. gelukkig voor ons Belgische belastingplichtigen hebben België en kroatië een dubbelbelastingverdrag afgesloten. op deze wijze wordt voorkomen dat één en hetzelfde

inkomen tweemaal een belastingheffing ondergaat. concreet zal, ingevolge het dubbelbelastingverdrag, kroatië, zijnde het bronland, de aldus verkregen huurinkomsten aan de kroatische personenbelasting onderwerpen. België zal het kroatische huurinkomen weliswaar in aanmerking nemen voor de bepaling van het toepasselijke Belgische tarief, doch het inkomen op zich zal terug uit de belastbare basis worden gehaald. Dit noemt men ook wel de vrijstelling met progressievoorbehoud (er is m.a.w. een “opduweffect”). Naast deze belasting op de huurinkomsten is er in kroatië ook nog een belasting op vakantiehuizen. Deze bedraagt 5 tot 15 kuna (0,66 tot 1,97 euro)1 per m² bruikbare ruimte. We merken op dat de euro overal in kroatië als betaalmiddel wordt aanvaard. Tot slot heeft kroatië, zoals de meeste andere landen, een onroerendgoedbelasting en onroerende voorheffing, doch deze is vrij laag. 1

Wisselkoers Kroatische kuna ten opzichte van de euro

op 25.08.2014.

39




“kRoATIë kENT gEEN VERmogENSBELASTINg.”

“DE VASTgoEDmARkT IN kRoATIë IS BoomINg.”

” kroatië, een bestemming voor levensgenieters. wat geBeurt er aLs u uw KroatIsche steKje verKooPt? Welnu, onder bepaalde voorwaarden is er geen belasting verschuldigd over de meerwaarde die gerealiseerd wordt indien u als privépersoon uw kroatische stekje verkoopt. het is echter wel belangrijk er zorg voor te dragen dat er tussen de ogenblikken van de aan- en verkoop meer dan 3 jaar verstreken is. Een verkoop binnen deze fameuze termijn van 3 jaar zal immers een meerwaardebelasting naar rato van 25 % tot gevolg hebben. Dit tarief zal van toepassing zijn op de gerealiseerde meerwaarde, verminderd met de kosten waarmee de vervreemding gepaard ging. Bovendien moet u zich ervan weerhouden om al te actief over te gaan tot het kopen en verkopen van kroatisch vastgoed. Als u binnen een periode van 5 jaar meer dan 3 onroerende goederen vervreemdt, stelt de kroatische fiscus dat u een beroepsactiviteit uitoefent, met alle gevolgen vandien (belasting over bedrijfsinkomsten, sociale zekerheid en registratie aanvragen). Aan de Belgische meerwaardebelasting moeten we niet veel woorden vuil maken, aangezien het dubbelbelastingverdrag uitdrukkelijk stelt dat enkel het land van ligging, zijnde kroatië, dienaangaande heffingsbevoegd is.

wat geBeurt er InDIen u het heDen verruILt voor De eLYsIsche veLDen? “Pecunia non olet” (geld stinkt niet). Daar

www.pldw.be

40

” Als u een villa met eigen aanlegsteiger zoekt, zal u in Dalmatië zeker uw gading vinden. zijn de meeste moderne staten rotsvast van overtuigd, want zij heffen zelfs een belasting naar aanleiding van het heengaan van onze geliefden. Zo zal kroatië successierechten heffen indien u als Belgische rijksinwoner op het ogenblik van uw overlijden een kroatisch optrekje aanhoudt. het tarief dat wordt toegepast, bedraagt 5 % van de verkoopwaarde op dat ogenblik. onder bepaalde voorwaarden kan een vrijstelling van toepassing zijn. maar... vanwege uw Belgische rijksinwonerschap zal België overgaan tot de heffing van successierechten over uw wereldwijde vermogen, inclusief dus de kroatische woning. hoeveel uw erfgenamen zullen moeten betalen, is afhankelijk van het gewest waarvan u inwoner bent op datum van uw overlijden. Tussen België en kroatië werd geen dubbelbelastingverdrag afgesloten op het vlak van successierechten, maar de fiscale pijn van de dubbele belastingheffing wordt wel verzacht door de toepassing van interne Belgische wetgeving die in België de verrekening toestaat van de in kroatië over het vastgoed betaalde successierechten. op deze wijze wordt effectieve dubbele belasting voorkomen.

Is het aanKoPen vIa een vennootschaP een oPtIe? Tot nu toe hebben we het enkel gehad over de aankoop van een kroatisch optrekje in

privénaam, maar u zou misschien in de verleiding kunnen komen om uw kroatische droom te realiseren middels een vennootschap. Welnu, dit is uiteraard steeds mogelijk en het kan u misschien zelfs een aantal voordelen opleveren. De aanschaf zou kunnen worden gestructureerd via een kroatische vennootschap die u zelf opricht of waarvan u de aandelen overneemt. Als onderdaan van de Europese Unie staat het u bijvoorbeeld vrij om het kroatische equivalent van een BVBA op te richten, de zogenaamde “d.o.o.”. Dit dient steeds te gebeuren middels tussenkomst van een advocaat of notaris ter plekke én van de rechtbank van koophandel. De administratieve mallemolen draait snel in kroatië: de procedure neemt slechts ongeveer 14 dagen in beslag. Deze werkwijze is voornamelijk aan te raden wanneer u het vastgoed commercieel wenst te exploiteren of actief bent als projectontwikkelaar (met het oog op terugvordering van de btw). U dient er evenwel rekening mee te houden dat het aanhouden van een vennootschap niet alleen gepaard gaat met extra kosten, maar dat bovendien alle inkomsten (zowel huurinkomsten als meerwaarden) onderworpen zullen zijn aan de kroatische vennootschapsbelasting naar rato van 20 %.

Daarnaast werd er onlangs een nieuwe regelgeving ter zake ingevoerd die stelt dat men als buitenlander minstens 200.000 kuna (= ongeveer 26.300 euro)2 in het bedrijf dient te investeren en dat men daarenboven 3 kroatische onderdanen dient in te huren, wat de kosten uiteraard zal doen oplopen indien het een onroerend goed betreft waarvan u als privépersoon wenst te genieten. heeft u de gelegenheid om een reeds bestaande kroatische vastgoedvennootschap over te nemen, dan zal er naar aanleiding van de aanschaf van het goed in principe geen overdrachtsbelasting verschuldigd zijn vermits u aandelen (roerende goederen) overneemt en geen vastgoed. Evenmin zal er naar aanleiding van de verkoop van de aandelen door uzelf aan een derde geen belasting verschuldigd zijn over de aldus gerealiseerde meerwaarde, behoudens in geval van fiscaal misbruik. Ja, u heeft het goed gelezen: ook in kroatië werd deze maatregel ingevoerd! het is dus met andere woorden oppassen geblazen! Vandaar dat het raadzaam is om u voldoende te bevragen en door specialisten te laten bijstaan alvorens u overgaat tot de effectieve aankoop van een onroerend goed in kroatië. het is uiteindelijk toch de bedoeling dat u iedere avond met een gerust hart kan zeggen: “Spavaj dobro” of slaapwel.  2

Wisselkoers Kroatische kuna ten opzichte van de euro

op 25.08.2014.

41


| Analyses | Expertise

Expertise | Analyses |

niet iedereen die duurzaam wil zijn, is dit ook Tekst © Triodos Bank & Puilaetco Dewaay foto’s © Roularta / Reporters Agency

V

ia haar dochtermaatschappij Triodos Investment Management onderhoudt Triodos Bank, onze partner in duurzaam beheer, een actieve dialoog met de beursgenoteerde bedrijven die zijn opgenomen in de portefeuilles van duurzaam vermogensbeheer. Het doel hiervan is om hen aan te moedigen een duurzamer beleid te voeren.

het beleggingsuniversum van Triodos Investment management (TIm) is de verzameling van alle bedrijven die in aanmerking komen voor de beleggingsfondsen en de portefeuilles van privatebankingcliënten van Triodos Bank. Enkel bedrijven die aan strikte duurzaamheidscriteria voldoen, worden opgenomen in dat universum. Triodos Sustainability Research (TSR), het analistenteam van TIm, selecteert de bedrijven. Een aanzienlijk deel van hun werk bestaat uit een permanente dialoog met de geanalyseerde bedrijven over milieu- en sociale thema's en goed bestuur. om het met cijfers te staven: in 2013 had TSR 554 contacten met 250 bedrijven. De thema’s die het meest aan bod kwamen, waren wapens, sociale rechten, dierproeven en genetische manipulatie.

“We bekijken de antwoorden van de bedrijven met een heel kritische blik, want er bestaat nog veel ‘greenwashing’. Toch zien we dat de dialoog met bedrijven over hun strategieën voor duurzaamheid jaar na jaar meer impact heeft”, zegt Ton Rennen, Senior Sustainability Analyst van TSR. op die manier dragen onze cliënten bij aan een beweging die beursgenoteerde bedrijven duurzamer en sterker sociaal betrokken maakt. In de kritische, maar constructieve dialoog tussen de analisten van TSR en tal van beursgenoteerde bedrijven staat een langetermijnvisie voorop. hieronder vindt u een overzicht van de belangrijke krachtlijnen:

“EEN DIALoog VoEREN IS ESSENTIEEL om DE DUURZAAmhEID VAN BEDRIJVEN TE ANALYSEREN.”

1. DIALOOG TIJDENS DE ANALySEFASE Bedrijven die mogelijk in aanmerking komen voor het beleggingsuniversum van TIm worden onderworpen aan een strikt selectieproces in drie stappen: • De selectie van bedrijven met duurzame activiteiten; • De identificatie van de ‘best-in-class’ in niet specifiek duurzame sectoren; • De eindselectie op basis van minimumeisen: bedrijven die niet voldoen aan de minimumeisen voor producten, diensten en productiemethodes worden ten slotte uitgesloten. Daarnaast passen we in bepaalde gevoelige sectoren het voorzorgprincipe toe. Bij wijze van voorbeeld: Air Liquide, wereldleider in de productie van gassen voor industrie, gezondheid en milieu, werd vorig jaar niet geselecteerd vanwege zijn systeem met zuurstofgenerator aan boord (oBogS) dat het speciaal voor de wapenindustrie produceert. Een dialoog voeren is essentieel om de duurzaamheid van bedrijven te analyseren. het is niet alleen een kans om hen te sensibiliseren voor duurzame ontwikkeling, maar ook om hen ertoe aan te zetten hun standpunten verder uit te diepen, bepaalde ambiguïteiten weg te werken of eventuele schemerzones uit te klaren.

2. COMMuNICATIE VAN DE RESuLTATEN Alle onderzochte bedrijven worden geïnformeerd over de conclusies van de analyse, ongeacht of ze tot een selectie of een uitsluiting leidt. In de brief aan de geselecteerde bedrijven wordt er gepreciseerd op welke punten ze hun duurzaamheid nog kunnen versterken. Voor uitgesloten ondernemingen wordt de uitsluiting gemotiveerd.

3. OPVOLGING VAN HET BELEGGINGSuNIVERSuM De dialoog wordt voortgezet tijdens de driejaarlijkse screening van de geselecteerde bedrijven, sector per sector, of wanneer de minimumeisen mogelijk niet meer worden nageleefd en het moeilijk wordt een bedrijf in het beleggingsuniversum te houden. Dat kan er uiteindelijk toe leiden dat een bedrijf uit het beleggingsuniversum wordt verwijderd. In 2013 was er een regelmatige dialoog met 24 bedrijven. In 4 gevallen leidde dit tot een uitsluiting uit het beleggingsuniversum van TIm.

4. DEELNAME AAN EEN MAATSCHAPPELIJK DEBAT De experts van TSR willen ook het debat aangaan, niet alleen met bedrijven, maar ook met ngo’s en regeringen, over onderwerpen die zij belangrijk vinden, zoals dierproeven, genetische manipulatie of kernenergie. het komt ook voor dat een onderneming zelf (of een andere betrokken partij) een dergelijk debat op gang brengt.

“WE BEkIJkEN DE ANTWooRDEN VAN DE BEDRIJVEN mET EEN hEEL kRITISchE BLIk, WANT ER BESTAAT Nog VEEL ‘gREENWAShINg’. ”

5. uITOEFENING VAN DE RECHTEN ALS AANDEELHOuDER TIm oefent zijn rechten als aandeelhouder uit door te stemmen tijdens de algemene vergaderingen van de bedrijven die zijn opgenomen in de fondsen die het beheert. TIm maakt zijn standpunten bekend vóór de algemene vergadering en zet ook nadien de dialoog met de top van de onderneming voort. Dit heeft een positieve invloed op de langetermijnstrategie van de bedrijven.

” om in aanmerking te komen voor het beleggingsuniversum van Triodos Investment management (TIm) moeten de bedrijven aan zeer strikte duurzaamheidscriteria voldoen.

www.pldw.be

42

Wilt u hierover graag meer weten? U kunt het “Company engagement Report 2013” downloaden op www.triodos.com. 

43




een energiek team Tekst © Cantilis foto’s © David Plas photography

I

n een ruime voormalige loft in Meise bevindt zich een gloednieuw kantoor van Puilaetco Dewaay. Een nieuwe locatie met een nieuw team, maar met een vertrouwde visie. Het team wordt er geleid door Yves Goubert. Deze enthousiaste en gepassioneerde bankier kan bogen op bijna 23 jaar ervaring in de banksector, waarvan het grootste deel in private banking. Ook de rest van het team is zeer ervaren. Het nieuwe kantoor combineert daarmee een nieuw gezicht met vertrouwde expertise. Vertrouwen is meteen ook het sleutelwoord van deze nieuwe vestiging, zo blijkt uit ons gesprek met de kantoordirecteur.

” Protontherapie is een medische technologie die toelaat om een kankergezwel doelgericht te bestralen en te vernietigen zonder de omliggende weefsels te beschadigen.

IBA IN hET BELEggINgSUNIVERSUm VAN TRIoDoS INVESTmENT mANAgEmENT

een nIeuw Kantoor oP een strategIsche LocatIe Puilaetco Dewaay staat graag dicht bij haar cliënten, zowel letterlijk als figuurlijk. Binnen het netwerk van kantoren zorgt de nieuwe vestiging in meise voor een sterkere aanwezigheid in Vlaams-Brabant. het kantoor vormt aldus de perfecte uitvalsbasis om cliënten van halle tot voorbij Leuven van dienst te zijn. Yves goubert, die het nieuwe kantoor leidt, kent de streek van meise zelf zeer goed. “De plannen van Puilaetco Dewaay om hier een nieuw kantoor te openen, spraken mij erg aan. Ik ben oorspronkelijk van de regio afkomstig en ken daardoor heel wat mensen en organisaties.”

midden 2013 werd het in Louvain-la-Neuve gevestigde bedrijf Ion Beam Applications (IBA) geselecteerd om deel uit te maken van het beleggingsuniversum van Triodos Investment management (TIm), aangezien het aan de gestelde duurzaamheidscriteria voldeed. Zo realiseert het bijvoorbeeld meer dan 50 % van zijn omzetcijfer uit de ontwikkeling van duurzame oplossingen voor de gezondheidssector. Protontherapie, het domein waarin IBA wereldleider is, is een medische technologie die toelaat om een kankergezwel doelgericht te bestralen en te vernietigen zonder de omliggende weefsels te beschadigen. Eind september 2014 werden er wereldwijd meer dan 30.000 patiënten met protontherapie behandeld. TIm is met IBA de dialoog aangegaan over dierproeven, met name muizen die gebruikt worden voor de productie van monoklonale antilichamen. het bedrijf doet zijn best om zijn praktijken te verminderen en te verbeteren en voldoet op die manier aan 2 van de 3 R’en (Refine, Reduce, Replace) die de basis vormen van een meer ethische benadering inzake dierproeven. TIm onderstreept bovendien dat het hier strikt genomen niet om tests op dieren gaat, maar wel om de productie van antilichamen. De conclusie van TIm was dat de betrokkenheid van IBA op het vlak van dierproeven als gering wordt beschouwd. Dit is eveneens het geval wat de genetische manipulatie van laboratoriummuizen betreft. In alle andere domeinen voldoet IBA aan de minimumeisen van TIm.

www.pldw.be

44

“IBA REALISEERT mEER DAN 50 % VAN ZIJN omZETcIJfER UIT DE oNTWIkkELINg VAN DUURZAmE oPLoSSINgEN VooR DE gEZoNDhEIDSSEcToR.”

“PUILAETco DEWAAY STAAT gRAAg DIchT BIJ hAAR cLIëNTEN, ZoWEL LETTERLIJk ALS fIgUURLIJk.” ” Van links naar rechts: Sabine caudron (gedelegeerd bestuurder bij Puilaetco Dewaay), Danny Pepermans, Yves goubert en Els Van hoeck.

45




“BIJ PUILAETco DEWAAY WoRDT ELkE cLIëNT STEEDS DooR EEN TEAm BEgELEID.”

Bouwen oP PuILaetco DewaaY

” het nieuwe kantoor huist in een geconverteerde loft met veel lichtinval en ademt een huiselijke sfeer en rust uit.

het kantoor ging van start in maart 2014. “De opstart was een belangrijke uitdaging die we met succes zijn aangegaan. het gebouw is rustig gelegen, maar toch zeer vlot bereikbaar via de A12 en geniet bovendien een bijzondere visibiliteit. ook ons kantoor zelf, een geconverteerde loft met veel lichtinval en een prachtig groen uitzicht, ademt een huiselijke sfeer en rust uit. Echt een aangename omgeving voor het onthaal van cliënten.”

een Kernteam van ervaren sPecIaLIsten Zoals steeds bij Puilaetco Dewaay wordt elke cliënt door een team begeleid: een private banker die het eerstelijnscontact verzorgt, een portfoliomanager die instaat voor het portefeuillebeheer en -advies en een assistent die beiden ondersteunt. Yves goubert heeft zijn kernteam samengesteld. “Ik ben bijzonder tevreden dat mijn voormalige collega inzake vermogensbeheer, Danny Pepermans, samen met mij de overstap naar Puilaetco Dewaay heeft gemaakt. met hem werk ik al jarenlang samen als een hecht team, waardoor we elkaar als het ware blindelings aanvoelen en zo de cliënt sneller en beter van dienst kunnen zijn. Wij worden ondersteund door Els Van hoeck die, met haar meer dan 25 jaar ervaring bij Puilaetco Dewaay, de bank, haar filosofie en werking perfect kent.

www.pldw.be

46

Voor de bank combineren we met dit enthousiaste team een nieuwe wind en veel ervaring. Enkele maanden na de opstart blijkt dit een geslaagde mix en dringt teamuitbreiding zich op.”

Natuurlijk staat dit kantoor er niet alleen voor: de kennis, expertise en ervaring van elk kantoor worden ondersteund door de gespecialiseerde diensten van Puilaetco Dewaay en de kBL-groep. Yves is ervan overtuigd dat deze aanpak hen toelaat om de cliënten het best te bedienen: “De visie van de bank is zeer duidelijk. We focussen op één domein, met name private banking in al zijn aspecten, en proberen daar niet allerlei standaarddiensten aan te koppelen. Natuurlijk bieden we wel op elke vraag een antwoord, wat we kunnen dankzij de interne specialisten van de bank. Soms is een cliënt ook geholpen met een doorverwijzing naar de juiste kanalen. We merken dat deze open adviserende rol nog belangrijker geworden is door de enorme toename aan informatie: met alle wijzigingen in de financiële wereld, banken beurszaken en het wetgevende kader is onze begeleiding daarbij ook een kerntaak. De visie van de bank geeft steeds een duidelijke richting

aan, maar de beslissingen worden natuurlijk op maat van de cliënt genomen. We zoeken steeds welke informatie relevant is voor een specifieke situatie of portefeuille. Duidelijkheid en openheid staan daarbij voorop, met de open architectuur van de bank als een van de belangrijkste troeven.” De cliënt kan vandaag de dag veel gemakkelijker shoppen in het banklandschap. op websites kan vaak het hele aanbod, de filosofie en de aanpak worden geraadpleegd, wat ervoor gezorgd heeft dat de markt veel transparanter en concurrentiëler geworden is. “Een goede zaak”, zegt ook Yves goubert. “De zeer persoonlijke aanpak, gecombineerd met een verregaande transparantie, bevestigt opnieuw dat het vertrouwen tussen cliënt en bankier het allerbelangrijkste is. Wij kunnen onze meerwaarde in deze omgeving nog beter bewijzen. Een bankier die door zijn contacten niet als “Trusted Advisor” wordt aanzien, heeft het moeilijker om zijn toegevoegde waarde tot uiting te laten komen.” 

“hoE mEER VERTRoUWEN EN oPENhEID ER TUSSEN DE BANkIER EN DE cLIëNT IS, hoE BETER EN gERIchTER WIJ oNS WERk kUNNEN DoEN.”

vertrouwen vooroP Naast het uitbouwen van een sterk team brengt ook de uitbouw van de cliëntenportefeuille specifieke uitdagingen met zich mee. het nieuwe kantoor bouwt op een combinatie van bestaande relaties en nieuwe contacten. Yves goubert wijst hierbij op het belang van een sterke vertrouwensband en het centraal stellen van de cliënt. “In onze functie is de vertrouwensband het belangrijkste. hoe meer vertrouwen en openheid er tussen de bankier en de cliënt is, hoe beter en gerichter wij ons werk kunnen doen. Natuurlijk is dat een proces dat tijd vergt, maar een echte vertrouwensrelatie overstijgt soms dan ook het dagdagelijkse.” Naast vertrouwen vormen discretie en persoonlijkheid belangrijke aspecten voor een goede werkrelatie. “Een goede match tussen de bankier en de cliënt is onontbeerlijk. Elk contactmoment telt daarbij: het is immers de privébankier die moet kunnen aanvoelen wat belangrijk is voor de cliënt. Dit kan alleen voor zover hij zich in diens situatie kan inleven en van daaruit verschillende oplossingen kan voorstellen.”

” Yves goubert is afkomstig uit de regio en heeft de leiding over het nieuwe kantoor in meise. 47




Vergelijking van de performances van GBL en AvH op 10 jaar

foto’s © Roularta / Belga Image & Reporters Agency

A

MARC ENgELS Head of Equity Funds Puilaetco Dewaay

www.pldw.be

ls beheerders van aandelenbeveks zijn we geen grote fans van holdings. In veel gevallen zien we geen reëel belang om te beleggen in maatschappijen waarvan de strategie erin bestaat een portefeuille aan te houden van andere beursgenoteerde bedrijven. Maar wanneer we meer in detail gaan kijken, mag deze vaststelling niet worden veralgemeend, want de ene holding is de andere niet.

strookt met ons DNA. Sommige, zoals gBL/ Pargesa, zijn te veel belegd in beursgenoteerde bedrijven, wat niet overeenstemt met ons beleid. het komt er immers op neer dat we dan beleggen in een portefeuille van waarden waarover we niet noodzakelijk positief zijn. Andere, zoals Sofina, zijn zo vaag dat het moeilijk en zelfs onmogelijk is om hun beleggingsfilosofie en -strategie te begrijpen.

kort samengevat bestaan er drie categorieën van holdings: 1. de holdings met één participatie, zoals Solvac, financière de Tubize of kBc Ancora; 2. de financiële holdings, zoals gBL of Sofina, die hoofdzakelijk beursgenoteerde participaties aanhouden, maar geen of zeer weinig invloed hebben op de strategie; 3. de industriële holdings, die investeren met de reële ambitie om een duidelijke invloed te hebben op de toekomstige evolutie van de bedrijven in portefeuille.

Anderzijds houden we met overtuiging posities in drie holdings aan: Ackermans & van haaren (Avh), waarin we een mooie positie aanhouden in ons compartiment PLDW Belgium, en Aurelius en Eurazeo, die opgenomen zijn in ons compartiment Small & mid cap Europe. op de Belgische markt is Avh vast en zeker een uniek model en vanuit beursoogpunt spreekt de vergelijking met gBL voor zich (zie grafiek pagina 49). het management van de Antwerpse groep heeft duidelijk een invloed op de grote strategische beslissingen die worden genomen door de bedrijven waarin ze heeft geïnvesteerd, zoals Delen/Van Breda, DEmE en Leasinvest. Wanneer we het genoegen hebben om een van de leden van het Directiecomité van Avh te ontmoeten, is het alsof we met de cEo van Delen of DEmE spreken. Bovendien behoren de twee belangrijkste activa van Avh allebei tot de beste van hun sector. Delen/Van Breda is een uniek model in België en de performance is duidelijk op het appel. In de baggersector houdt DEmE

ons compartiment PLDW Belgium heeft een positie in financière de Tubize, i.e. een andere manier om in UcB te beleggen. Afhankelijk van de evolutie van de décote wisselen we de ene positie voor de andere. Indien onze overtuiging in UcB op een dag zou afnemen, zullen we beide posities verkopen, ongeacht of de décote groot is of niet. We zijn zeer weinig belegd in financiële holdings, omdat dit soort maatschappijen niet

48

acKermans & van haaren sPrIngt eruIt

Bron: Bloomberg

De ene holding is de andere niet!


perfect stand naast Boskalis, dat zijn enige beursgenoteerde tegenhanger is. Via de ruiltransactie met cfE is Avh volledig eigenaar van DEmE geworden, wat haar invloed nog zou moeten versterken.

bedraagt 8 miljoen euro voor bedrijven waarvan het omzetcijfer niet meer dan 750 miljoen euro bedraagt. De potentiële doelbedrijven kunnen worden ingedeeld in drie categorieën:

aureLIus, een vreemDe vogeL In euroPa

1. Activiteiten die in grote multinationals geïntegreerd zijn, maar die niet-strategisch geworden zijn. Deze activiteiten bieden zeer vaak een belangrijk herstelpotentieel van de marges, omdat ze niet echt meer deel uitmaakten van de focus van het management. De laatste overname van Aurelius vanuit deze invalshoek is de groep Scholl, die aan Reckitt Benckiser toebehoorde. 2. Bedrijven waarvoor zich problemen stellen wat de managementopvolging betreft.

In het compartiment Small & mid cap Europe is onze keuze gevallen op Aurelius en Eurazeo. In Europa is Aurelius de vreemde eend in de bijt. De Duitse groep focust op de overname van bedrijven die over het algemeen zeer laag gewaardeerd zijn (soms zelfs tegen een symbolische euro). De gemiddelde overnameprijs

“WE hoUDEN mET oVERTUIgINg PoSITIES AAN IN DRIE hoLDINgS, WAARoNDER AckERmANS & VAN hAAREN.” ” In de baggersector houdt DEmE perfect stand naast Boskalis, dat zijn enige beursgenoteerde tegenhanger is.

49



“AURELIUS TooNT EEN DUIDELIJkE INDUSTRIëLE EN STRATEgISchE BETRokkENhEID mET EEN ZEER INDRUkWEkkEND SLAAgPERcENTAgE.”


3. Bedrijven die het voorwerp zijn van twisten tussen de, vaak familiale, aandeelhouders. In de drie gevallen bestaat het doel van het management van Aurelius erin om de controle over het bedrijf te verwerven door hoofdaandeelhouder (bij voorkeur 100 %) te worden, er zijn eigen crisismanagementteam naartoe te sturen (snel handelen is van fundamenteel belang), de balans geleidelijk te herstructureren en uiteindelijk de marges te verbeteren. Wanneer al deze stappen uitgevoerd zijn, is het overgenomen bedrijf klaar om opnieuw te worden verkocht. Aurelius toont een duidelijke industriële en strategische betrokkenheid met een zeer indrukwekkend slaagpercentage. momenteel heeft de groep investeringen in een twintigtal bedrijven voor een geschatte totale waarde van 1 miljard euro. Aurelius maakt deel uit van ons fonds sinds juni 2013, toen we een eerste ontmoeting met de cEo (en hoofdaandeelhouder) van de groep hebben gehad.

een hoLDIng DIe BetroKKenheID nastreeFt We hebben eveneens een positie in de franse holding Eurazeo. Deze groep is in haar investeringen minder “origineel” dan Aurelius. Naast participaties die als historisch kunnen worden bestempeld, zoals Accor en Rexel, investeert de groep in alle categorieën van

bedrijven, gaande van kmo’s tot de grootste bedrijven zoals moncler (dat onlangs zijn intrede op de beurs heeft gedaan). ongeacht het doelbedrijf wil Eurazeo duidelijk betrokken worden bij de strategische beslissingen. De portefeuille van 5 miljard euro bestaat voor één derde uit beursgenoteerde bedrijven (Accor-Rexel-moncler), voor één derde uit middelgrote bedrijven (zoals Elis of Europcar) en voor één derde uit cash, investeringen in kmo’s of vastgoedvermogensvennootschappen. Desigual, het Spaanse modebedrijf, is een van de meest recente investeringen. Via een kapitaalverhoging heeft Eurazeo een participatie van 10 % genomen met als doel om de ontwikkeling van de groep buiten haar thuismarkt te steunen. Naargelang van de marktopportuniteiten kunnen de posities in Rexel en Accor worden verlaagd. Anderzijds zijn Elis en Europcar waarschijnlijk allebei rijp voor ofwel een beursintroductie, ofwel een overname. De filosofie van Eurazeo is duidelijk dynamisch met een portefeuille die voortdurend verandert.

van deze Spaanse groep buiten haar thuismarkt te steunen.

50

foto’s © Roularta / Reporters Agency, Corbis Images & Belga Image

H

et valt beleggers niet kwalijk te nemen wanneer zij denken dat er weinig positiefs te melden valt over de huidige vooruitzichten van de olie- en gassector. Grootschalige oliewinningsprojecten, met name offshore, krijgen vaak te maken met vertragingen en begrotingsoverschrijdingen.

Ter conclusie kunnen we stellen dat hoewel holdings niet noodzakelijk deel uitmaken van onze preferente beleggingen, onze twee compartimenten er niettemin aan blootgesteld zijn, maar via groepen die een reële strategische impact hebben op hun investeringen. Ze hebben dus een duidelijk belang voor onze fondsen, aangezien hun DNA zeer nauw aanleunt bij dat van ons. 

” Eurazeo heeft een participatie van 10 % in Desigual genomen met als doel om de ontwikkeling

www.pldw.be

nieuwe olievelden om te exploreren

Zulke tegenslagen worden door de oliegiganten zelden aan de grote klok gehangen, maar lopen uit op tegenvallende rendementen. het gigantische kashagan-olieveld in het onder kazachstan vallende deel van de kaspische Zee is een voorbeeld hiervan. Dit in 2000 ontdekte veld, met winbare reserves van zo’n 13 miljard vaten olie, werd in 2002 commercieel levensvatbaar geacht.

MIKE STODDART Equity Research Analyst KBL European Private Bankers

om deze twee olie- en gaspijpleidingen volledig te vervangen. hierdoor zal de productie worden uitgesteld tot medio 2016, ofwel 8 jaar na de oorspronkelijk bepaalde startdatum en 16 jaar na de ontdekking van het veld. Royal Dutch Shell, een van de partners van dit grootschalige project, meldde deze informatie niet in zijn laatst gepubliceerde kwartaalresultaten. En dit ondanks het feit dat Total, dat eveneens een belang van 16,81 % in dit project aanhoudt, onlangs echter bekendmaakte dat dit nieuwe productie-uitstel ertoe zal leiden dat zijn kasstroomprognoses 1 miljard dollar lager zullen komen te liggen. geen van de partners heeft de verwachte extra kosten bekendgemaakt.

vertragIngen In Projecten

het hooFD BIeDen aan geoPoLItIeKe rIsIco’s

In februari 2004 werd de ontwikkeling van het veld goedgekeurd door een consortium (bestaande uit Royal Dutch Shell, ENI en Total). De exploitatie ervan moest in 2008 van start gaan. maar ingevolge een reeks vertragingen en problemen startte de productie feitelijk pas op 11 september 2013 – ofwel vijf jaar na de oorspronkelijk voorziene aanvangsdatum – en werd ze na vier weken alweer stopgezet toen de twee bijna 90 kilometer lange olie- en gaspijpleidingen die het veld met het vasteland verbinden, begonnen te lekken. het aardgas in combinatie met de olie verhoogde de hoeveelheid waterstofsulfide (h2S) dat, in contact met het water, zwavelzuur (h2So4) vormde, wat corrosie van de pijpleidingen veroorzaakte. In april 2014 vernam men dat de enige oplossing erin bestond

De sector wordt ook geconfronteerd met geopolitieke en veiligheidsrisico’s. De afgelopen tijd was het bijvoorbeeld moeilijk tot onmogelijk om handel te drijven in Irak, Nigeria, Libië, Syrië en Egypte, terwijl Rusland en Iran worden geconfronteerd met sancties. ook de omvang van de belangrijke oliespelers belemmert hun groeimogelijkheden. De productieniveaus van de meeste olievelden nemen in het eerste jaar sterk toe en blijven vervolgens een tijd stabiel, waarna een periode van geleidelijke terugval volgt. Een groot deel van de olievelden van de grote maatschappijen is matuur (d.w.z. op de terugweg). hierdoor is het streven naar productiegroei te vergelijken met het in de verkeerde richting oprennen van een roltrap. men levert veel inspanningen om uiteindelijk niet vooruit te gaan.

51




“gRooTSchALIgE oLIEWINNINgSPRoJEcTEN, mET NAmE offShoRE, kRIJgEN VAAk TE mAkEN mET VERTRAgINgEN EN BEgRoTINgSoVERSchRIJDINgEN.”

“LEISTEENVELDEN hEBBEN EEN AANTAL VooRDELEN IN VERgELIJkINg mET coNVENTIoNELE VELDEN.”

” olieplatform in de golf van mexico. Ter illustratie: de gecombineerde productie van de vier grote Europese oliemaatschappijen – i.e. BP, Royal Dutch Shell, Eni en Total – bedroeg in 2013 10,24 miljoen vaten olie per dag. Dit is bijna gelijk aan hun gecombineerde productie in 2000 (10,17 miljoen vaten) en 14 % minder dan het recordniveau van 2004 (11,9 miljoen). Deze stagnatie zien we niet alleen in Europa. Exxonmobil en chevron, de leiders van de sector in de Verenigde Staten, hebben een soortgelijk profiel en zijn eveneens afhankelijk van hun portefeuille van mature velden.

hersteL van De amerIKaanse ProDuctIe Een positief punt dat de overwegend pessimistische sfeer in deze sector maskeert, is het herstel van de ruwe olieproductie in de VS door de ontwikkeling van de winning uit leisteenvelden. Sinds het laagtepunt van 2007, dat rond 5 miljoen vaten per dag lag, is de Amerikaanse olieproductie met 60 % gestegen en overschreed ze in het begin van dit jaar de grens van 8 miljoen vaten per dag. Leisteenvelden hebben een aantal voordelen in vergelijking met conventionele velden. Zo is het exploratierisico verwaarloosbaar wanneer er geboord wordt in de bekende

www.pldw.be

52

” Zicht op een leisteenveld in het zuiden van Texas, de Verenigde Staten. voorraden in de voornaamste Amerikaanse bekkens. De geologische structuur is een lagentaart (denk maar aan de grand canyon), waardoor de maatschappijen geen klassieke geologische olievalkuilen hoeven op te sporen die bij boringen kunnen leiden tot de vorming van “dusters”. Wanneer een leisteenoliebron in gebruik genomen wordt, wordt een groot deel ervan in een korter tijdsbestek gewonnen. In de taal van de obligatiemarkt: de inkomensstroom vertoont een lage duratie (d.w.z. een laag risico), ten opzichte van een hogere duratie (of een groter risico) voor een conventionele oliebron.

aPache en schLumBerger onDerscheIDen zIch onze lijst van aanbevolen Amerikaanse waarden bevat bedrijven die ons toelaten om te profiteren van het thema van de leisteenvelden. Zo is Apache Corporation de vierde grootste olieproducent uit Texas met aanzienlijke velden in het Permian-bekken, het midden van Texas en de mexicaanse golfkust. Ingevolge de druk van activistische aandeelhouders heeft de groep haar internationale olie- en gasproductievelden van de hand

gedaan om zich te concentreren op haar onshore activa in de Verenigde Staten. hierdoor heeft het aandeel een herwaardering ondergaan, i.e. een tendens die zich volgens ons nog kan voortzetten. ook Schlumberger, de grootste oliedienstenleverancier ter wereld, profiteert van de boom van leisteengas en -olie. De groep heeft qua groei een uitstekende trackrecord en maakte op haar laatste “Investor Day” ambitieuze voorspellingen voor 2017 bekend. Ze verwacht een winstgroei van 17 à 20 % per jaar, een kapitaalrendement van meer dan 20 % en een solide generering van cashflow. Schlumberger investeert jaarlijks meer dan 1 miljard dollar in onderzoek en ontwikkeling. De groep verwacht dat de hieruit ontwikkelde nieuwe technologieën tegen 2017 goed zullen zijn voor één vierde van haar resultaten, met operationele marges die meer dan 40 % zouden moeten bedragen vanwege de hoge prijs die de groep aan haar klanten kan vragen. De vrees betreffende de gevolgen van de recente sancties die aan Rusland werden opgelegd, heeft enkele winstnemingen op het aandeel veroorzaakt. Toch biedt het ondanks alles een goede koopopportuniteit op lange termijn.

Terwijl de grote oliegroepen een relatief veilige belegging vormen dankzij hun dividenden onder impuls van activaverkopen, zijn Apache corporation en Schlumberger interessanter voor beleggers die kapitaalgroei nastreven. 

” Schlumberger investeert jaarlijks meer dan 1 miljard dollar in onderzoek en ontwikkeling.

53




Jaarlijks rendement van bedrijfsobligaties in de groeilanden sinds 2013

Bron : Bloomberg

emerging debt: nog steeds een interessant rendement foto © Roularta / Reporters Agency

E

lke dag berichten de kranten over steeds verder dalende rentevoeten in onze contreien. Zo brengt het spaarboekje gemiddeld nog amper 0,5 % per jaar op. Waar en hoe kan men nog een bovengemiddeld rendement behalen?

In de westerse wereld blijven de rendementen van overheidsobligaties onder druk staan. Een Amerikaanse obligatie (US Treasury) met een looptijd van 5 jaar brengt nauwelijks 1,6 % per jaar op. In Europa liggen de intrestvoeten nog lager. Een Duitse obligatie (german Bund) met eenzelfde looptijd van 5 jaar heeft een jaarlijks rendement tot eindvervaldag van nauwelijks 0,3 %. Zelfs de rendementen van de immens populaire Zuid-Europese staatsobligaties zijn sterk gedaald over de voorbije 2 jaar. Begin 2013 bedroeg het jaarlijkse rendement van Spaanse en Italiaanse vijfjarige overheidsobligaties nog respectievelijk 4,0 % en 3,3 %. Vandaag is dit teruggevallen tot amper 1,1 % en 1,2 %.

BeDanKt, BernanKe!

www.pldw.be


obligaties van opkomende markten (“Emerging Debt”) bieden volgens ons een goed alternatief. De opkomende markten hebben momenteel over het algemeen veel lagere staatsschulden dan de ontwikkelde landen. De demografische cijfers zijn positief, doordat er minder sprake is van vergrijzing. Daarnaast zijn de schuldenposities van de overheden beter, zijn natuurlijke grondstoffen vaak rijkelijk beschikbaar en neemt de vermogenspositie van de bevolking toe. onze rendementsverwachtingen voor obligaties van opkomende markten liggen beduidend hoger dan die voor staats- en bedrijfsobligaties van de ontwikkelde markten.

VINCENT VANDORPE Senior Portfolio Manager & Funds Analyst Puilaetco Dewaay

“goLDmAN SAchS ASSET mANAgEmENT IS WERELDWIJD VERANTWooRDELIJk VooR BIJNA 900 mILJARD DoLLAR AAN BELEggINgEN.”

Een tegenovergestelde beweging, namelijk stijgende langetermijnrentevoeten, hebben we in 2013 meegemaakt in de groeilanden. Daar verzwakten de obligatiemarkten (en dus stegen de rentevoeten) vooral onder invloed van een lagere economische groei. ook het feit dat Ben Bernanke op 22 mei 2013 aankondigde dat de Amerikaanse centrale bank haar obligatieaankopen zou milderen, zorgde voor een forse opstoot van de rente. Bij wijze van voorbeeld geeft de grafiek hiernaast de evolutie van het jaarlijkse rendement van de bedrijfsobligaties in de groeilanden weer. Terwijl de rente begin 2013 4 % bedroeg, klom ze midden 2013 pijlsnel naar bijna 6 %. ondertussen is ze opnieuw wat gedaald tot onder 5 %, maar dit blijft natuurlijk ruim hoger dan de rente die ons geboden wordt in de ontwikkelde landen. In de activaklasse van de groeimarktenobligaties kan men op verschillende manieren beleggen. Enerzijds hetzij in overheidsobligaties, hetzij in bedrijfsobligaties; anderzijds hetzij in obligaties uitgegeven in lokale munt, hetzij in obligaties in harde valuta (US dollar).

54

Lokale munten mijden we op dit moment wegens nog te veel onzekerheden. obligaties in lokale munten zouden kunnen lijden onder valutadalingen die in meerdere groeilanden noodzakelijk zijn om de huidige lopende rekening (“current account”) weer in evenwicht te brengen. obligaties in US dollar vinden we nu opnieuw interessant wegens het rendementsverschil ten opzichte van de obligaties uit de westerse wereld. Last but not least verkiezen we overheden boven bedrijven, omdat de markt van de staatsobligaties in de “emerging markets” meer liquide is dan die van de corporate obligaties.

BeLeggen vIa BeLeggIngsFonDsen ons favoriete fonds van overheidsobligaties van opkomende markten in US dollar is goldman Sachs growth & Emerging markets Debt Portfolio, afgekort goldman Sachs Emerging Debt. het fonds wordt beheerd door goldman Sachs Asset management (gSAm), de vermogensbeheerder van goldman Sachs. gSAm is wereldwijd verantwoordelijk voor bijna USD 900 miljard aan beleggingen. Een belangrijke kracht van het fonds is zijn wereldwijde strategische positionering. het beheerteam is gevestigd in New York, Londen, Singapore en Bangalore (India). Dit stelt hen in staat om deel uit te maken van de belangrijkste markten en om zich te verzekeren van lokale perspectieven. De teamleden kunnen eveneens rekenen op de kennis en ervaring van andere lokale beleggingsteams van gSAm. het portfolio management team staat onder leiding van Sam finkelstein en bestaat uit 16 specialisten. Samen beheren zij zo’n USD 40 miljard, waarvan ruim USD 3,2 miljard in het goldman Sachs Emerging Debt-fonds. Dit fonds geeft toegang tot een brede portefeuille van obligaties uit opkomende markten. het belegt in staatsobligaties van meer dan 60 landen gespreid over de vier grote regio’s. momenteel bedraagt de geografische spreiding: Azië 24 %, Latijns-Amerika 47 %, oost-Europa 25 % en Afrika 4 %.

55


| Analyses | corporate Expertise social responsibility

corporate social responsibility | Analyses |

een brug tussen school en bedrijfsleven

thaILanD en mexIco In treK het team belegt met de overtuiging dat, door de langetermijnverbetering van de kredietfundamenten van belangrijke opkomende markten, Emerging markets Debt een aantrekkelijke beleggingscategorie is. het fonds probeert zijn benchmark, de JP morgan EmBI global Diversified Index, te verslaan door het over- en onderwegen van de landenallocatie. Voorname overwegingen ten opzichte van de index zijn Thailand en mexico. Vanwege de geopolitieke spanningen in oost-oekraïne heeft de beheerder de posities in oekraïne en Rusland onderwogen. Bovendien zijn deze allocaties in de portefeuille in absolute termen eerder beperkt: 3 % in Rusland en 2 % in oekraïne. om extra rendement te genereren, heeft de beheerder beperkt de mogelijkheid om obligaties te kopen die buiten de benchmark vallen. Dit zijn obligaties genoteerd in lokale valuta of obligaties van bedrijven uit opkomende markten. maximaal 20 % van de portefeuille bestaat uit deze “offbenchmark” activaklassen. 60 % van de portefeuille betreft kwaliteitsobligaties (“investment grade”). De overige 40 % levert meer rendement op, waarbij de focus ligt op een BB- of B-rating. het jaarlijkse rendement tot eindvervaldag van dit fonds bedraagt 4,9 % en de gemiddelde duratie van het schuldpapier is minder dan 5 jaar (versus 6,7 jaar voor de benchmark).

Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © BECI en Roularta / Reporters Agency

P

PotentIëLe stIjgIng van De amerIKaanse DoLLar

uilaetco Dewaay Private Bankers maakt met trots deel uit van de bedrijven die de “Fondation pour l’enseignement” steunen. Het doel van deze stichting bestaat erin om bruggen te bouwen tussen de school en het bedrijfsleven teneinde de kwaliteit en de gelijke kansen in het onderwijs te verbeteren.

het fonds kent verschillende varianten: een US dollarvariant (de basisvaluta van het fonds), een eurovariant zonder afdekking van het wisselkoersrisico (unhedged) en een eurovariant met afdekking van het wisselkoersrisico (de hedged versie). Aangezien we positief zijn over de US dollar raden we de eerste of de tweede versie aan, dus de unhedged varianten. Samengevat kunnen we voor het fonds goldman Sachs growth & Emerging markets Debt stellen dat het een aantrekkelijk rendement biedt dat duidelijk hoger ligt dan dat op het gewone spaarboekje. 

onder impuls van een aantal bedrijfsleiders werd de “Fondation pour l’enseignement” in juni 2013 opgericht door de vijf federaties van de inrichtende machten van het leerplichtonderwijs in de federatie Wallonië-Brussel (fWB) en de organisaties die de Waalse en Brusselse ondernemingen vertegenwoordigen (UWE en BEcI). Ze vormt een uniek ontmoetingspunt tussen de school en het bedrijfsleven. Dit initiatief werd in het leven geroepen op basis van een vaststelling: het gemiddelde niveau van de leerlingen in de

Wenst u meer informatie over dit fonds of over onze andere fondsen van derden? Aarzel niet om uw private banker te contacteren.

“hET fEIT DAT BEN BERNANkE AANkoNDIgDE DAT DE AmERIkAANSE cENTRALE BANk hAAR oBLIgATIEAANkoPEN ZoU mILDEREN, ZoRgDE VooR EEN foRSE oPSTooT VAN DE RENTE.”

zIch Laten InsPIreren Door goeDe PraKtIjKen uIt het BuItenLanD

” De opkomende markten hebben momenteel veel lagere staatsschulden dan de ontwikkelde landen.

www.pldw.be

fWB ligt onder het gemiddelde van de oESolanden en Vlaanderen. Dat blijkt uit de laatste resultaten van de PISA-tests, die gewag maken van een achterstand van gemiddeld één jaar op het vlak van wiskunde, fysica en leesvaardigheid ten opzichte van de Vlaamse jongeren. Deze score moet niettemin worden genuanceerd, want meer dan 50 % van de scholen behaalt “goede” tot “uitstekende” resultaten. Naast de ondermaatse kwaliteit stelt zich nog een ander probleem: de fWB heeft moeite om te beantwoorden aan de verwachtingen inzake gelijke kansen. “De school vervult haar rol van sociale lift niet meer. het resultatenniveau van de leerlingen blijft over het geheel genomen immers sterk gerelateerd aan de socio-economische situatie van de scholen en de leerlingen”, betreurt olivier Remels, algemeen secretaris van de stichting. Daarnaast haalt hij nog andere pijnpunten aan: de afkeer voor wetenschappen en sommige beroepsrichtingen, het hoge aantal zittenblijvers en de voortijdige schoolverlaters.

56

“DE SchooL moET hAAR RoL VAN SocIALE LIfT TERUgkRIJgEN.”

” olivier Remels, algemeen secretaris van de “Fondation pour l’enseignement”.

57

om terug op het goede spoor te geraken, hebben de drijvende krachten van de leerplichtonderwijsnetten in de fWB (die ongeveer 130.000 personen tellen die instaan voor meer dan 900.000 leerlingen) en van de twee werkgeversfederaties (die samen tienduizenden bedrijven en verschillende honderdduizenden arbeidsplaatsen vertegenwoordigen) besloten hun krachten te bundelen in


| Analyses | corporate social responsibility

corporate social responsibility | Analyses |

“mEER DAN BIJ EEN mEcENAAT hEBBEN oNZE BEDRIJfSPARTNERS DE mogELIJkhEID om hUN ZEgJE TE DoEN IN oNZE PRoJEcTEN.”

” De afkeer voor sommige beroepsrichtingen maakt deel uit van de lacunes in ons onderwijssysteem die door de ‘Fondation pour l’enseignement’ worden blootgelegd.

de “Fondation pour l’enseignement”. “het DNA van de stichting bestaat in de identificatie, zowel in binnen- als buitenland, van goede praktijken in onderwijssystemen die in enkele jaren tijd sterk vooruitgegaan zijn. het is de bedoeling om ze, rechtstreeks via de verschillende netten, met de onderwijsinstellingen in de praktijk te brengen”, legt olivier Remels uit. op basis van een rapport over het onderwijs in franstalig België dat in 2010 door het consultancybedrijf mc kinsey opgesteld werd, heeft de stichting vier veranderingshefbomen weerhouden die moeten worden geactiveerd: 1) kwaliteitspersonen aanmoedigen om leerkracht te worden en te blijven; 2) de praktijken op het terrein verbeteren door een betere omkadering te bieden en door uitwisselingen aan te moedigen tussen leraars (onder andere via een systematisch mentorschap voor jonge leerkrachten), maar ook tussen klassen en tussen scholen en bedrijven; 3) de directeurs en inrichtende machten van de scholen, die vaak te weinig middelen hebben, ondersteunen door in het bedrijfsleven aanwezige competenties aan te reiken (financieel, vastgoed- en managementbeheer, enz.), alsook door het beroep van schooldirecteur

www.pldw.be

58

op te waarderen (inclusief op loonvlak); 4) ernaar streven dat iedereen slaagt, ongeacht de socio-economische context van de scholen en de leerlingen. men wil dit bewerkstelligen door de invoering van remediëringsstrategieën aangepast aan de verschillende situaties op het terrein. Bijvoorbeeld door de opvolging van de resultaten van de scholen aan de hand van indicatoren, door de toekenning van meer middelen aan scholen in moeilijkheden, door de verspreiding van pedagogische middelen en van positieve initiatieven van op het terrein, ...

De BeDrIjven zIjn BetroKKen PartIj Vandaag wordt de “Fondation pour l’enseignement” reeds financieel gesteund door 16 bedrijven, federaties en private stichtingen. Naast Puilaetco Dewaay Private Bankers vinden we andere grote namen uit de economie terug, zoals Lhoist, carmeuse, Sonaca, Techno AeroSpace, gDf Suez, de STIB en D’Ieteren, evenals het Ernest Solvay fonds en de Stichting AB InBev Latour. “meer dan bij een mecenaat hebben onze bedrijfspartners de mogelijkheid om hun zegje te doen in onze projecten”, preciseert de algemeen secretaris.

” het DNA van de stichting bestaat in de identificatie, zowel in binnen- als buitenland, van goede praktijken in onderwijssystemen die in enkele jaren tijd sterk vooruitgegaan zijn.

De stichting heeft een eerste actieplan uitgewerkt dat op twee belangrijke pijlers steunt: enerzijds, de organisatie van bedrijfsstages voor leerkrachten. “het doel ervan is om hen bewust te maken van de realiteit van de bedrijfswereld en om na te gaan of de onderwezen technieken goed beantwoorden aan de noden van het bedrijfsleven. Vanaf 2015 starten we met pilootprojecten.” De tweede pijler bestaat in de ondersteuning van de school-

directies, onder andere inzake managementaspecten. “het idee is om aan kaderleden van bedrijfspartners voor te stellen om vrijwillig in de Raad van Bestuur of de Participatieraad van schoolinstellingen te zetelen.”  Meer info: www.fondation-enseignement.be

DE BEWEEgREDENEN VAN PUILAETco DEWAAY Door de “Fondation pour l’enseignement” te steunen, zet de bank een logische stap. Puilaetco Dewaay maakt deel uit van de stichtende leden van goods to give (g2g), een platform dat onverkochte niet-voedingsproducten aan de minstbedeelden verdeelt. het ultieme doel van een dergelijke vereniging bestaat erin om op termijn overbodig te worden. maar dat is alleen mogelijk als het secundair onderwijs zijn rol van sociale lift opnieuw ten volle gaat spelen. Anders zullen er altijd mensen buiten de maatschappij blijven vallen. Als sponsor van de “Fondation pour l’enseignement” strijdt de bank tegen een gebrekkig begripsvermogen, i.e. een onoverkomelijke handicap in het hoger onderwijs, en tegen een gebrekkige kennis die leidt tot een afkeer voor wetenschappen (en de toekomstige opdroging van onze research) en voor beroepsrichtingen die belangrijk zijn voor onze industrie.

59

“hET DoEL IS om DE LEERkRAchTEN BEWUST TE mAkEN VAN DE REALITEIT VAN DE BEDRIJfSWERELD.” Puilaetco Dewaay Private Bankers

| Analyses | State of the art

State of the art | Analyses |

Door de bocht foto's © Artcurial Motorcars en Roularta / Reporters Agency

V

oor liefhebbers van verzamelaarsauto’s is de investering onlosmakelijk verbonden met het plezier dat ze verschaft: esthetisch plezier, plezier met betrekking tot de technische prestaties, nostalgisch plezier. Net zoals dat voor de hedendaagse kunst geldt, houden liefhebbers van verzamelaarsauto’s er een levensstijl op na die hen samenbrengt op evenementen waar hun passie centraal staat, en dit zowel in Europa als in de Verenigde Staten. Dit alles in een marktcontext in volle vorm, waarin men in geval van verkoop kan hopen op een meerwaarde of, op zijn minst, op het oorspronkelijke aankoopbedrag. Maar zoals het voor de hele kunstsector opgaat, is het belangrijk om zich optimaal te positioneren met de nodige kennis, goede adviseurs en een gepassioneerde, maar voorzichtige houding.

PoPuLaIre en sPortwagens oP een goeD BLaaDje Sinds een vijftiental jaren heeft de hoofdtendens betrekking op sport- en competitiewagens, ongeacht hun leeftijd indien ze blijk geven van authenticiteit, een mooie stamboom en een rijke palmares. het kan gaan om zowel een respectvolle mercedes 35 hP van 1909 als een “jonge” matra van 1973. De meest gegeerde merken blijven ferrari, Aston martin, Porsche, maserati, Jaguar en mercedes. over het algemeen wordt de eerste viool gespeeld door de wagens uit de jaren 1950 tot 1970. Ze worden gekocht door liefhebbers die als kind van deze modellen droomden. Zo werden er bij het franse veilinghuis Artcurial aanzienlijke bedragen neergeteld voor twee mythes uit deze periode: een citroën DS 23 Pallas berline van 1972 ging onder de hamer voor bijna 180.000 euro en een 2pk Azam berline van 1965 voor 60.000 euro.

een marKt DIe haar oorsProng vInDt In De jaren 1950

CHRISTINE MOSTERT Private Banking Art Advisor Puilaetco Dewaay

www.pldw.be

Door de vooruitgang van de mechanische industrie en de veranderingen van smaak en levensstijl ondergingen de verzamelaarspraktijken een evolutie en hebben ze zich over de generaties heen verbreid. De “veteranen” of auto’s die vóór 1914 gebouwd zijn, hebben aan belangstelling verloren, hoewel ze in groot-Brittannië hun waarde hebben behouden. Deze auto’s zijn minder in trek bij de huidige generatie van liefhebbers, die meer gevoelig zijn voor snelheid, wegligging, krachtige remmen, … Daarbij komt dat deze oldtimers een zeer doorgedreven mechanische deskundigheid vragen. De prestigieuze en elegante wagens van tussen de twee wereldoorlogen, zoals Bugatti, Delahaye, Delage, hispano-Suiza, Rolls-Royce en Bentley, blijven het voorwerp van tal van verzamelingen van gefortuneerde liefhebbers. Ze kunnen nog altijd op veel interesse rekenen, met name wanneer hun lijn van de hand is van een vermaarde carrosseriebouwer en het om cabriolets gaat. De meer populaire auto’s uit deze periode genieten een toenemende belangstelling tegen meer toegankelijke prijzen.

60

© Artcurial motorcars

De interesse voor het verzamelen van auto’s gaat terug tot de uitvinding ervan, toen constructeurs, technici en verlichte liefhebbers de creaties van het begin van dit grote avontuur van de 20ste eeuw gingen bewaren. Vanaf de jaren 1930 doken de eerste clubs van autoliefhebbers op in Engeland en frankrijk. In de jaren 1950 evolueerden ze naar clubs van merken en autoliga’s. De tot dan toe discreet gebleven verzamelingen traden in de openbaarheid. In de loop van de volgende decennia openden automusea hun deuren, zag een gespecialiseerde pers het levenslicht en verscheen er een catalogus van de transacties. het verzamelen van oldtimers is een volkomen erkende activiteit geworden, die door een gestructureerde markt wordt ondersteund.

” mercedes-Benz 300 SL Roadster met hard-top, 1961. Verkocht voor e1.115.600 door Artcurial op de Le mans classic in juli 2014.

Vandaag is de generatie van veertigers geïnteresseerd in meer recente modellen. hoewel deze “youngtimers” veel te jong zijn om door de fIVA (fédération Internationale des Véhicules Anciens) als verzamelaarsauto’s te worden erkend, neemt hun populariteit toe, omdat ze hun eigenaars toelaten om voor een redelijk budget nostalgisch plezier en dagelijks gebruik te combineren. Niet alle oldtimers komen in aanmerking voor de categorie “verzamelaarsauto”, noch zullen ze allemaal op het podium van de verkopen prijken. De prijs van verzamelaarsauto’s is tamelijk goed afgebakend en hangt af van verschillende criteria: het merk, de zeldzaamheid, de herkomst, de authenticiteit, de “matching numbers”, de staat, de kleur, de zetelbekleding, de kilometerstand.

voor 55 mILjarD DoLLar transactIes In 2013

” De affiche van de 24 uur van Le mans in 1959.

Net zoals voor de kunstmarkt is het moeilijk om de indexen die voor de markt van de verzamelaarsauto’s berekend worden, te gaan vergelijken met beursindexen. Die laatstgenoemde houden immers geen rekening met de aard van deze markt, waardoor er een vertekend beeld ontstaat. het is aangewezen om rekening te houden met verkoopresultaten en globale transactiebedragen, die de meest tastbare indicaties vormen. Volgens een Britse studie was de wereldmarkt van de verzamelaarsauto’s in 2013 goed voor een globaal transactiebedrag van 55 miljard dollar, i.e. honderd keer meer dan een vijftiental jaren geleden. Zo verkocht het

61

“SINDS EEN VIJfTIENTAL JAREN hEEfT DE hoofDTENDENS BETREkkINg oP comPETITIEWAgENS.” Puilaetco Dewaay Private Bankers

| Analyses | Expertise State of the art


“DE Boom VAN VANDAAg VoLgT DE STIJgENDE cURVE VAN hET AANTAL mILJARDAIRS TER WERELD.” © Artcurial motorcars

” Vorige zomer ging een ferrari 250 gTo Berlinetta van 1962 bij Bonhams onder de hamer voor

De magie van Porsche binnen handbereik

38.115.000 dollar. Een record in de geschiedenis van de verkoop van verzamelaarsauto’s!

Tekst © Christine Mostert foto’s © Porsche Ag

Toch zien we dat de markt van de verzamelaarsauto’s, net zoals alle markten, evolueert en schommelt. De boom van vandaag beantwoordt aan de vraag en het aanbod en volgt de stijgende curve van het aantal miljardairs ter wereld. Daarnaast wordt de stijging van de prijzen van prestigieuze wagens vanzelf gevoed, doordat ze in de smaak vallen bij nieuwe internationale investeerders uit de Verenigde Staten, het midden-oosten en het oostblok. china is nog niet op de kar gesprongen, aangezien de import van “tweedehandswagens” er niet toegelaten is. Deze markt zou nog mooie verrassingen voor de toekomst in petto kunnen hebben. 

E

r zijn plaatsen waar men moeilijk afscheid van kan nemen. Dat is het geval voor het Porsche Museum, dat in 2009 zijn deuren opende op de site van de beroemde autoconstructeur. het hele plaatje klopt: de aankomst te midden van een collectie van de verschillende modellen van Porsche, de architecturale ervaring van het museum, zowel vanbinnen als vanbuiten, de historische verzamelingen, de tijdelijke tentoonstellingen, het onberispelijke onthaal, de cafetaria met zicht op het restauratieatelier. De magie van Porsche wordt hier perfect georkestreerd!

” Deelnemen aan rally’s is een van de grootste geneugten voor liefhebbers van verzamelaarsauto’s. www.pldw.be

62

merk vóór 1948: vanaf de eerste elektrische auto die door ferdinand Porsche ontworpen werd tot het prototype van de 356. of men kan direct kiezen voor de chronologische rondgang langs de types die in de loop van de jaren zijn gefabriceerd. op 5.600 vierkante meter zijn meer dan 80 wagens opgesteld die uitdragen waar het merk al sinds zijn oprichting voor staat: snelheid, lichtheid, prestatie, kracht, passie en coherentie. Een absolute aanrader voor elke liefhebber van auto’s, schoonheid, geschiedenis en technologie! 

Vanaf de lobby kan men de tentoonstellingsruimten betreden via een duizelingwekkende helling. De eerste blik geeft een glimp van de hele collectie. men kan het bezoek beginnen met een duik in de geschiedenis van het

Porsche Museum Porscheplatz 1 70435 Stuttgart-Zuffenhausen Van dinsdag tot zondag, van 9u tot 18u www.porsche.com/museum

© Porsche Ag

© Reporters Agency

Na een wedstrijd die in heel Europa gelanceerd werd, was het uiteindelijk het

Weense architectenbureau Delugan meissl Associated Architects dat het ontwerp mocht leveren voor dit museum dat aan het legendarische Duitse merk gewijd is. De monolithische structuur die steunt op drie V-vormige poten is de perfecte architecturale belichaming van de dynamiek van het merk en van zijn filosofie. opgetrokken in het midden van de Porsche-site in Stuttgart, tussen de kantoren, de showroom en de fabrieken van het merk, vormt dit imposante 23 meter hoge gebouw de absolute blikvanger.

© Porsche Ag

Engelse veilinghuis Bonhams vorige zomer in carmel (californië) de duurst geveilde auto ooit voor 38.115.000 dollar. het ging om een ferrari 250 gTo Berlinetta van 1962. hiermee brak het veilinghuis zijn vorige record (ongeveer 30 miljoen dollar), dat werd neergeteld voor een mercedesBenz W196 R f1 Racer waarmee fangio in 1954 wereldkampioen werd. Alle ingrediënten waren aanwezig om de eerste plaats op het podium van de verkopen weg te kapen. het ging om een zeldzame auto, aangezien er slechts 39 exemplaren van vervaardigd werden, waarvan het merendeel in handen is van gelukkige verzamelaars. De wagen beschikte over een mooie stamboom door zijn geschiedenis, eigenaars en palmares. Daarenboven betrof het een performante, authentieke auto die in zeer goede staat was.

” De Porsche-site in Stuttgart.

” Zicht op de collecties van het Porsche museum. 63




“auto’s verzamelen is in de eerste plaats een investering voor het plezier” Tekst © Puilaetco Dewaay foto’s © BMW Ag

Is de aankoop van een verzamelaarsauto een goede belegging?

Wat is de gemiddelde prijsvork voor een verzamelaarsauto?

men moet weten dat deze markt zeer gezond is, want opscheppers zullen bij de eerste panne al snel begrijpen dat het niet hun ding is. Deze auto’s moeten rijden, anders verliezen ze hun waarde en dit vraagt een voortdurend onderhoud. Bijgevolg wagen enkel echte liefhebbers zich aan een dergelijke aankoop, die in de eerste plaats een investering voor het plezier is. maar het kan eveneens een goede belegging blijken. Zo is de waarde van naoorlogse sportwagens in drie jaar tijd verdubbeld. We zien ook dat er interesse is voor populaire kleine wagens, zoals de 2pk, omdat ze zeldzaam zijn.

Een andere bijzonderheid van deze markt is dat men met één, zelfs bescheiden, aankoop zijn intrede doet in de grote broederschap van de verzamelaars. het toegangsticket kan enkele duizenden euro’s kosten. Tijdens de laatste verkoop op de Le mans classic zijn er van de 100 geveilde auto’s, 33 boven de 100.000 euro gegaan.

Waar vinden we de grootste verzamelaars terug?

© BmW Ag

Tijdens de laatste veiling van verzamelaarsauto’s die u in juli op de Le Mans Classic georganiseerd heeft, werden er nieuwe records gebroken. Hoe verklaart u deze interesse voor verzamelaarsauto’s?

” hervé Poulain, medestichter en

vicevoorzitter van het verkoophuis Artcurial.

www.pldw.be

Auto’s zijn de mythe van de eeuw! Ze kunnen de twee facetten van het menselijk genie tot uiting brengen: het wetenschappelijke vernuft in hun mechaniek en de zin voor schoonheid in hun vormgeving en interieur. Deze onvergelijkbare objecten leven en staan symbool voor het kenmerk van de eeuw, namelijk snelheid, de versnelling van de tijdruimte.

64

Daarenboven zijn ze bewoond, iets wat geen enkel ander kunstwerk u kan bieden. het is dus volkomen logisch dat veilingen van de pronkstukken vergelijkbaar zijn met die van traditionele kunstwerken.

men dient rekening te houden met de staat van het voertuig, want als men een bescheiden auto koopt, bestaat de kans dat de prijs van de restauratie niet in aanmerking wordt genomen in zijn waarde na restauratie.

U bent de uitvinder van het concept van de Art Cars. Wat is uw mooiste herinnering? op menselijk vlak ongetwijfeld toen calder, die mijn eerste bolide voor de 24 uur van Le mans geschilderd had, mij vlak voor het vertrek omhelsde en zei: “Win, maar doe het zachtjes aan.” 

Is deze markt ondertussen matuur geworden of mogen we nog nieuwe records verwachten? Bij de meest gegeerde modellen hebben we het maximum nog lang niet bereikt. Deze markt is onderworpen aan dezelfde regels als die van de traditionele kunstwerken. Er zijn echter twee grote verschillen. het eerste is het feit dat er meerdere exemplaren bestaan. Een schilderij van Picasso is uniek, terwijl auto’s dit enkel zijn door hun leven en hun geschiedenis. het tweede verschil zit in de vooruitgang. In de automobielsector is vooruitgang zeer belangrijk. We waren getuige van een verschuiving van de markt naar meer performante en veiliger voertuigen. momenteel staan de vlotte sportwagens van na de oorlog op een goed blaadje. Er zijn uiteraard nog enkele elegantiewedstrijden die liefhebbers toelaten om hun auto’s uit het gouden tijdperk, i.e. auto’s op maat, van stal te halen. maar vandaag kennen deze kolossen veeleer een esthetisch dan een weggebruik. En het allergrootste plezier voor een verzamelaar is rijden.

© BmW Ag

H

ervé Poulain is medestichter en vicevoorzitter van het verkoophuis Artcurial en zwaait er reeds meer dan veertig jaar de hamer. In 1971 is hij gestart met de veiling van oldtimers in Frankrijk. Gepassioneerd door hedendaagse kunst en snelheid heeft deze gentleman driver elfmaal deelgenomen aan de 24 uur van Le Mans, aan het stuur van bolides waarvan hij de decoratie toevertrouwde aan kunstenaars die hij bewondert: Calder, Lichtenstein, Warhol, Arman, César,..., wat hem maakt tot de uitvinder van het concept van de “Art Cars”. Hervé Poulain is eveneens de auteur van zes boeken gewijd aan kunst en meer in het bijzonder aan kunst en auto’s. Een interview.

Vanaf een bepaalde prijs zijn het zelden Belgen of fransen. op enkele uitzonderingen na zijn de uitzonderlijke exemplaren, net zoals de belangrijke impressionistische schilderijen, terug te vinden in de Verenigde Staten, waar de markt enorm is. De markt blijft zeer Angelsaksisch en Europees, maar we zien een globalisering.

Wat is de beste raad die u kunt geven aan iemand die zijn eerste oldtimer wil kopen?

“DE mARkT BLIJfT ZEER ANgELSAkSISch EN EURoPEES, mAAR WE ZIEN EEN gLoBALISERINg.”

” hervé Poulain heeft elf maal deelgenomen aan de 24 uur van Le mans, aan het stuur van bolides

waarvan hij de decoratie toevertrouwde aan kunstenaars die hij bewondert. op deze foto: calder met zijn allereerste Art car in 1975.

65


OYS TER PERPE TUAL


rubens en zijn erfenis: een unieke tentoonstelling Tekst © Christine Mostert foto © Ute Brunzel

In de tentoonstelling “Sensatie & Sensualiteit” belichten het Paleis voor Schone kunsten van Antwerpen, de Royal Academy of Arts van Londen en het Paleis voor Schone kunsten van Brussel deze artistieke erfenis van Rubens. Via zes grote thema’s waarop zijn oeuvre geïnspireerd is, heeft commissaris Nico Van hout meer dan 160 schilderijen, tekeningen en gravures, waaronder enkele uitzonderlijke werken, bij elkaar gebracht om bruggen te bouwen tussen Rubens en de generaties van kunstenaars die hem gevolgd zijn.

van van DYcK tot PIcasso Bewogen composities, verheven lichamen en vage vormen geven de strijd-, jacht- en rooftaferelen van de Antwerpse meester een dynamiek en onstuimigheid die schilders uit de 19de eeuw, zoals Delacroix, overgenomen hebben om de gewelddadigheid van de menselijke betrekkingen weer te geven. Rubens profileert zich eveneens als invloedrijke schepper van machtsbeelden ten dienste van absolute heersers. In de cyclus van maria de medici (Louvre) vermengt hij daartoe geschiedenis en mythologie. Zijn grote verzamelingen zullen dienstdoen als voorbeeld voor

de propagandaschilderkunst in heel Europa. Als schilder van de katholieke kerk had hij een invloed op meesters zoals Rembrandt. De beroemde Kruisafneming, die door Vorsterman gegraveerd en verspreid werd, inspireerde Rembrandt voor zijn gravures over hetzelfde thema. In de thematiek van het verlangen werden Boucher, fragonard, Daumier, cézanne, Renoir en Picasso verleid door de getrouwe weergave van de lichamen in subtiele parelmoeren vleestinten, die aan de ontluikende vrouwenlichamen een vanzelfsprekende sensualiteit en zinnelijkheid toedichten. De elegantie van zijn ceremoniële en familieportretten vond weerklank bij Van Dyck en een aantal Engelse schilders, zoals Reynolds, Lawrence en gainsborough. Tot slot vinden we verwijzingen naar de poëtische Rubens, met zijn liefdestuinen en plattelandstaferelen, terug bij Watteau. Tijdens de volledige duur van de tentoonstelling heeft Bozar eveneens literaire, muzikale en filmevenementen geprogrammeerd.  Praktische informatie Paleis voor Schone Kunsten van Brussel Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel Van 25 september 2014 tot 4 januari 2015 Van dinsdag tot zondag, van 10 u tot 18u; donderdag tot 21u www.bozar.be © museumSlandschaft hessen kassel.

P

ieter Paul Rubens (1577-1640) bekleedt een belangrijke plaats in de geschiedenis van de westerse schilderkunst. Van zijn voorgangers en de Vlaamse meesters leert hij het solide vakmeesterschap dat de traditie was in het noorden. Maar in Italië, en meer bepaald wanneer hij in contact komt met de kunst van Titiaan, ontwikkelt hij de grote kenmerken van zijn kunst, met de soevereine vrijheid die een genie typeert. Zijn invloed manifesteert zich bij de grootste kunstenaars van onze contreien door de eeuwen heen.

“ZIJN INVLoED mANIfESTEERT ZIch BIJ DE gRooTSTE kUNSTENAARS VAN oNZE coNTREIEN DooR DE EEUWEN hEEN.” S I N C E

www.pldw.be

66

1 9 0 4

Hermès. De tijd heruitgevonden.

dressage Het Hermès-horloge overwint de tijd om er de maat van te nemen. Een tikje op de drukknop en de secondewijzer van de chronograaf snelt vooruit. Met in zijn kielzog de wijzers van de tellers. Onder de wijzerplaat geven de bewegingen van het H1925-raderwerk, bewijs van de veeleisendheid van het huis, het ritme aan. Precisie en elegantie worden één. Elke seconde is uniek.

w w w.info -fulltime.be

Analyses. Voluit vooruit! Waarom uw bank groeit. Bernard en Françoise Jolly: golf en bio gaan hand in hand

Recommend Documents