Analecta Inhoud 1. Bisschoppelijke besluiten en decreten Benoemingen en ontslagen Toespraken en brieven

Analecta 2008 Inhoud 1. Bisschoppelijke besluiten en decreten ............................................................................................ 2 2.

Benoemingen en ontslagen ........................................................................................................... 18

3.

Toespraken en brieven .................................................................................................................. 24

4.

Homilies Bisschop .......................................................................................................................... 55

1

1.

Bisschoppelijke besluiten en decreten

ANTONIUS LAMBERTUS MARIA HURKMANS

DOOR DE GENADE VAN GOD EN DE GUNST VAN DE APOSTOLISCHE STOEL

BISSCHOP VAN 's-HERTOGENBOSCH

Overwegende -

-

-

-

Gelet -

dat het teruglopend kerkbezoek, de capaciteit van de kerkgebouwen en het aantal kerklocaties binnen de R.K. Parochie Tongelre te Eindhoven, de samenstelling van het pastorale team en de organisatorische en financiële mogelijkheden in de parochie als geheel, herbezinning op het gebruik van de aanwezige kerkgebouwen noodzakelijk maakte; dat daarbij is vastgesteld dat behoud van de Jozef en Mariakerkkerk als kerkgebouw bestemd voor de Goddelijke Eredienst binnen de parochie een te zware belasting voor de toekomst met zich mee zal brengen; dat vermindering van het aantal kerkgebouwen door de voortzetting van de pastorale bediening en het behoud van een centrale kerkgelegenheid binnen de parochie geen schade aan het zieleheil van de gelovigen met zich zal meebrengen; dat derhalve is besloten dat de Jozef en Mariakerk niet langer noodzakelijk is voor voortgezet gebruik door de Parochie; dat het kerkgebouw is verkocht en per augustus 2008 zal worden geleverd aan Woonzorgcentrum Tongelre, onderdeel van de Vitalis WoonZorg Groep, welke het gebouw zal herinrichten ten behoeve van gebruik door de bewoners van het complex Berckelhof; dat derhalve de Jozef en Mariakerk aan de Eredienst zal dienen te worden onttrokken;

op de bepalingen van het kerkelijk recht, met name op de canones 1212, 1222§2 en 1238 §1 C.I.C.;

Gehoord -

het verzoek van het bestuur van de R.K. Parochie Tongelre bij brief van 10 juli 2008; het positief advies van de Priesterraad van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch;

2

Besluit hierbij genoemde Jozef en Mariakerkkerk met altaren, gelegen aan de Molijnstraat te Eindhoven, met ingang van 1 augustus 2008 te onttrekken aan de Eredienst en mitsdien terug te brengen tot een profaan en niet onwaardig gebruik.

Gegeven te 's-Hertogenbosch, 25 juli 2008,

Drs. A.L.M. Hurkmans, Bisschop van 's-Hertogenbosch. mr. V.Peters, kanselier.

ANTONIUS LAMBERTUS MARIA HURKMANS DOOR DE GENADE VAN GOD EN DE GUNST VAN DE APOSTOLISCHE STOEL BISSCHOP VAN 's-HERTOGENBOSCH

Aan de besturen en alle gelovigen van de parochies H.Gertrudis te Maarheeze en H.Johannes Onthoofding te Soerendonk:

Al geruime tijd wordt er door de parochies H.Gertrudis en H.Johannes Onthoofding gewerkt aan een meer intensieve samenwerking om ook op langere termijn in de zich wijzigende omstandigheden uw geestelijke verzorging goed te blijven behartigen. Derhalve heb ik, ingevolge het verzoek van de besturen van de parochies, besloten de samenwerking tussen de twee parochies te formaliseren middels het van toepassing verklaren van de Regelingen voor de pastorale eenheden in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Derhalve bepaal ik het volgende:

3

1.

Met ingang van 1 januari 2008 besluit ik tot instelling van de Pastorale Eenheid MaarheezeSoerendonk en plaats ik de parochies H.Gertrudis te Maarheeze en H.Johannes Onthoofding te Soerendonk onder één bestuur en vertrouw de pastorale zorg voor de pastorale eenheid en daartoe behorende parochies toe aan één pastoraal team.

2.

De Pastorale Eenheid Maarheeze-Soerendonk zal administratief gevestigd zijn op het adres Kerkstraat 20 te 6026 RV Maarheeze.

3.

Op de Pastorale Eenheid Maarheeze-Soerendonk zijn de ‘Regelingen voor de pastorale eenheden in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch’ van toepassing, alsmede de terzake geldende bepalingen van het Kerkelijk wetboek en het Algemeen Reglement voor het bestuur van een parochie van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland.

4.

Tot lid van het bestuur van de Pastorale Eenheid zijn met ingang van 1 januari 2008 benoemd de heren K.L.F. Steer, J.A.Th. Verhoeven, M.G.L.Antens en F.J. Peels. De zeereerwaarde heer drs R.G.L.M. Mutsaerts is als waarnemend pastoor van rechtswege voorzitter van het bestuur. De bestuursleden zullen aftredend zijn volgens een door het bestuur op te stellen en door mij te fiatteren rooster van aftreden overeenkomstig artikel 27 van het algemeen reglement voor het bestuur van een parochie.

5.

Per 1 januari 2008 is aan de zittende leden van de besturen van de parochies eervol ontslag verleend uit hun functie.

6.

Tot lid van het pastorale team van de Pastorale Eenheid Maarheeze-Soerendonk zijn met ingang van 1 januari 2008 benoemd: -

-

de zeereerwaarde heer drs R.G.L.M. Mutsaerts, waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid en daaronder ressorterende parochies en van rechtswege voorzitter van het pastorale team de weleerwaarde heer D.F.H.H. van Dijk, pastor.

Geachte parochianen, beste gelovigen,

Van harte wil ik u allen feliciteren met de nu bereikte samenwerking tussen uw parochies. Ik hoop dat de samenwerking nog verder zal uitgroeien en ten goede zal komen aan de kerkgemeenschap die wij allen tezamen vormen, daarmee bijdragend aan het geluk en heil van alle gelovigen.

4

Gaarne wens ik allen die behoren tot en bijdragen aan de opbouw van de Pastorale Eenheid Maarheeze-Soerendonk alle goeds, veel succes en Gods zegen toe.

Aldus besloten te 's-Hertogenbosch, 4 december 2007,

Drs. A.L.M. Hurkmans, Bisschop van 's-Hertogenbosch

mr V. Peters, kanselier.

ANTONIUS LAMBERTUS MARIA HURKMANS DOOR DE GENADE VAN GOD EN DE GUNST VAN DE APOSTOLISCHE STOEL BISSCHOP VAN 's-HERTOGENBOSCH

Aan de besturen en alle gelovigen van de parochies Sint Jan Geboorte te Vlijmen en Heilige Lambertus te Haarsteeg:

Al geruime tijd wordt er door de parochies Heilige Lambertus en Sint Jan Geboorte gewerkt aan een meer intensieve samenwerking, onder meer blijkende uit een gezamenlijk pastoraal team en gezamenlijke vergaderingen. Dit alles om ook op langere termijn in de zich wijzigende omstandigheden uw geestelijke verzorging goed te blijven behartigen. Als vervolg hierop heb ik, ingevolge het verzoek van de besturen van de parochies, besloten de samenwerking tussen de beide parochies te formaliseren middels het van toepassing verklaren van de Regelingen voor de pastorale eenheden in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Derhalve bepaal ik het volgende:

5

1.

Met ingang van 1 juni 2008 besluit ik tot instelling van de Pastorale Eenheid Heilige Norbertus en plaats ik de parochies Sint Jan Geboorte te Vlijmen en Heilige Lambertus te Haarsteeg onder één bestuur en bepaal dat de pastorale zorg voor de pastorale eenheid en daartoe behorende parochies gezamenlijk zal dienen te worden behartigd.

2.

De Pastorale Eenheid Heilige Norbertus zal administratief gevestigd zijn op het adres Pastoriestraat 15 te 5251 BB Vlijmen.

3.

Op de Pastorale Eenheid Heilige Norbertus zijn de ‘Regelingen voor de pastorale eenheden in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch’ van toepassing, alsmede de terzake geldende bepalingen van het Kerkelijk wetboek en het Algemeen Reglement voor het bestuur van een parochie van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland.

4. Tot lid van het bestuur van de Pastorale Eenheid zijn met ingang van 1 juni 2008 benoemd de heren A.W.J. van Aart, A.R.H. van Ooijen, A.G.F.M. Janssen, P.H. van Delft en H.de Vaan. De bestuursleden zullen aftredend zijn volgens een door het bestuur op te stellen en door mij te fiatteren rooster van aftreden overeenkomstig artikel 27 van het algemeen reglement voor het bestuur van een parochie. De zeereerwaarde heer voorzitter van het bestuur.

Jesudoss

Rajamanickam

is

als

pastoor

van

rechtswege

5.

Per 1 juni 2008 is aan de zittende leden van de besturen van de parochies Sint Jan Geboorte te Vlijmen en Heilige Lambertus te Haarsteeg eervol ontslag verleend uit hun functie.

6.

Tot pastoor van de Pastorale Eenheid Heilige Norbertus en daaronder vallende parochies is per 1 juni 2008 benoemd de zeereerwaarde heer Jesudoss Rajamanickam.



6

Gaarne wens ik allen die behoren tot en bijdragen aan de opbouw van de Pastorale Eenheid Heilige Norbertus alle goeds, veel succes en Gods zegen toe. Aldus besloten te 's-Hertogenbosch, 4 juli 2008,

Drs. A.L.M. Hurkmans, Bisschop van 's-Hertogenbosch

mr. V.Peters, Kanselier.




Overwegende -

-

-

-

dat het teruglopend kerkbezoek, de capaciteit van de kerkgebouwen en het aantal kerklocaties binnen de R.K. Parochie Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen, beter bekend als parochie Heikant-Quirijnstok< te Tilburg, de samenstelling van het pastorale team en de organisatorische en financiële mogelijkheden in de parochie als geheel, herbezinning op het gebruik van de aanwezige kerkgebouwen noodzakelijk maakte; dat daarbij is vastgesteld dat behoud van de Driekoningenkerk als kerkgebouw bestemd voor de Goddelijke Eredienst binnen de parochie een te zware belasting voor de toekomst met zich mee zal brengen; dat vermindering van het aantal kerkgebouwen door de voortzetting van de pastorale bediening en het behoud van een centrale kerkgelegenheid binnen de parochie geen schade aan het zieleheil van de gelovigen met zich zal meebrengen; dat derhalve is besloten dat de Driekoningenkerk niet langer noodzakelijk is voor voortgezet gebruik door de Parochie; dat het kerkgebouw is verkocht en begin juli 2008 zal worden geleverd aan de gemeente Tilburg die het pand zal gaan inrichten als multifunctionele accommodatie; dat derhalve de Driekoningenkerk aan de Eredienst zal dienen te worden onttrokken;

7

Gelet -


Gehoord -

het verzoek van het bestuur van de R.K. Parochie O.L.Vrouw Onbevlekt Ontvangen te Tilburg bij brief van 30 mei 2008; het positief advies van de Priesterraad van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch;

Besluit hierbij genoemde Driekoningenkerk met altaren, gelegen aan de Händellaan te Tilburg, met ingang van 1 juli 2008 te onttrekken aan de Eredienst en mitsdien terug te brengen tot een profaan en niet onwaardig gebruik. Gegeven te 's-Hertogenbosch, 9 juni 2008, drs A.L.M. Hurkmans, Bisschop van 's-Hertogenbosch. mr V.Peters, kanselier.

8

DECREET

Grenswijziging Parochie H.Familie te Langenboom en H.Jacobus de Meerdere te Zeeland

Aan de gelovigen van de parochie H.Jacobus de Meerdere te Zeeland en de parochie H.Familie te Langenboom

’s-Hertogenbosch, 15 mei 2008

Vanwege het feit dat de gelovigen van het gebied ten westen van de Middenpeelweg, sinds de oprichting in 1918 behorend tot de parochie H.Familie te Langenboom, vrijwel geheel op de gemeente Landerd zijn georiënteerd en scholen en kerken in de parochie H.Jacobus de Meerdere te Zeeland, is het zinvol om de grens tussen deze parochies te herzien. Gezien ook het feit dat de gelovigen die het betreft instemmend op de voorgenomen grenswijziging hebben gereageerd, hebben de besturen van beide parochies in brief van 25 april 2008 verzocht de grenswijziging te formaliseren.

De grenswijziging bestaat hieruit dat het gebied ten westen van de Middenpeelweg (voorheen Nieuwe Baan) wordt afgescheiden van de parochie H.Familie te Langenboom en zal gaan behoren tot de parochie H.Jacobus de Meerdere te Zeeland.

Nadat de priesterraad van het bisdom hierover is gehoord, bepalen wij, overeenkomstig canon 515 § 2 CIC, dat de grens tussen genoemde parochies met ingang van 1 juni 2008 wordt gewijzigd en als volgt wordt vastgesteld, beginnende bij het meest zuidelijke punt: -

de as van de Middenpeelweg (Nieuwe Baan) de noordelijke achtergevellijn van de Graspeel (luchtlijn) 9

-

de gemeentegrens van de gemeente Mill en St.Hubert met de gemeente Landerd tot aan de gemeentegrens met Grave.

Dit decreet zal hetzij door voorlezing tijdens de diensten in de parochiekerken van de H.Familie en H.Jacobus de Meerdere, hetzij door publicatie in het parochieblad ter kennis worden gebracht aan de parochianen van genoemde parochies en wel uiterlijk op 31 mei 2008.

Bezwaren tegen dit decreet kunnen vanaf 1 juni 2008 t/m 14 juni 2008 worden ingediend bij de auteur van dit decreet.

drs A.L.M. Hurkmans, mr V.Peters

bisschop van ’s-Hertogenbosch.

kanselier




Overwegende -

-

-

dat de parochies St.Maarten-’t Zand en H.Kruis te Tilburg per 1 januari 2006 zijn samengevoegd middels oprichting van de R.K. Parochie Frater Andreas; dat het teruglopend kerkbezoek, de capaciteit van de kerkgebouwen en het aantal kerklocaties binnen de R.K. Parochie Frater Andreas, de samenstelling van het pastorale team en de organisatorische en financiële mogelijkheden in de parochie als geheel, herbezinning op het gebruik van de aanwezige kerkgebouwen noodzakelijk maakte; dat daarbij is vastgesteld dat behoud van een de H.Kruiskerk als kerkgebouw bestemd voor de Goddelijke Eredienst binnen de parochie een te zware belasting voor de toekomst met zich mee zal brengen; dat vermindering van het aantal kerkgebouwen door de voortzetting van de pastorale bediening en het behoud van een centrale kerkgelegenheid binnen de parochie geen schade aan het zieleheil van de gelovigen met zich zal meebrengen; 10

-

Gelet -

dat derhalve is besloten dat de kerk van het H.Kruis niet langer noodzakelijk is voor voortgezet gebruik door de Parochie; dat op 25 mei 2008 de laatste Eucharistieviering in de kerk zal plaatsvinden; dat derhalve de H.Kruiskerk direct aansluitend op deze laatste viering per 25 mei 2008 aan de Eredienst zal dienen te worden onttrokken.


Gehoord -

het verzoek van het bestuur van de R.K. Parochie Frater Andreas te Tilburg bij brief van 13 mei 2008; het positief advies van de Priesterraad van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch, in vergadering bijeen op 14 mei 2008;

Besluit hierbij genoemde H.Kruiskerk met altaren, gelegen aan de Sinopelstraat te Tilburg, met ingang van 25 mei 2008 te onttrekken aan de Eredienst en mitsdien terug te brengen tot een profaan en niet onwaardig gebruik. Gegeven te 's-Hertogenbosch, 16 mei 2008,

drs A.L.M. Hurkmans, Bisschop van 's-Hertogenbosch. mr V.Peters, kanselier.

ANTONIUS LAMBERTUS MARIA HURKMANS DOOR DE GENADE VAN GOD EN DE GUNST VAN DE APOSTOLISCHE STOEL BISSCHOP VAN 's-HERTOGENBOSCH 11

Aan de besturen en alle gelovigen van de parochies St.Servatius te Lieshout en O.L.Vrouw van Lourdes te Mariahout:

Al geruime tijd wordt er door de parochies St.Servatius en O.L.Vrouw van Lourdes gewerkt aan een meer intensieve samenwerking om ook op langere termijn in de zich wijzigende omstandigheden uw geestelijke verzorging goed te blijven behartigen. Derhalve heb ik, ingevolge het verzoek van de besturen van de parochies, besloten de samenwerking tussen de beide parochies te formaliseren middels het van toepassing verklaren van de Regelingen voor de pastorale eenheden in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Derhalve bepaal ik het volgende:

1.

Met ingang van 1 juni 2008 besluit ik tot instelling van de Pastorale Eenheid DE EMMAÜSGANGERS en plaats ik de parochies St.Servatius te Lieshout en Onze Lieve Vrouw van Lourdes te Mariahout onder één bestuur en bepaal dat de pastorale zorg voor de pastorale eenheid en daartoe behorende parochies gezamenlijk zal dienen te worden behartigd.

2.

De Pastorale Eenheid De Emmaüsgangers zal administratief gevestigd zijn op het adres Burgemeester v.d. Heuvelstraat 1 te 5737 BN Lieshout.

3.

Op de Pastorale Eenheid De Emmaüsgangers zijn de ‘Regelingen voor de pastorale eenheden in het Bisdom van ’s-Hertogenbosch’ van toepassing, alsmede de terzake geldende bepalingen van het Kerkelijk wetboek en het Algemeen Reglement voor het bestuur van een parochie van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland.

4. Tot lid van het bestuur van de Pastorale Eenheid zijn met ingang van 1 juni 2008 benoemd de dames M.P.G. van Deursen-Ermers en H.A.A. Lukassen-Spoor en de heren J.A.C.M. Aarts en A.C.M. Maas. De zeereerwaarde heer J.W.M. Beekman is als pastoor van rechtswege voorzitter van het bestuur. De bestuursleden zullen aftredend zijn volgens een door het bestuur op te stellen en door mij te fiatteren rooster van aftreden overeenkomstig artikel 27 van het algemeen reglement voor het bestuur van een parochie.

5.

Per 1 juni 2008 is aan de zittende leden van de besturen van de parochies Mariahout en Lieshout eervol ontslag verleend uit hun functie. 12

6.

Tot pastoor van de Pastorale Eenheid De Emmaüsgangers en daaronder vallende parochies is per 1 juni 2008 benoemd de zeereerwaarde heer J.W.M. Beekman.



Gaarne wens ik allen die behoren tot en bijdragen aan de opbouw van de Pastorale Eenheid De Emmaüsgangers alle goeds, veel succes en Gods zegen toe. Aldus besloten te 's-Hertogenbosch, 16 mei 2008, Drs. A.L.M. Hurkmans, Bisschop van 's-Hertogenbosch

mr V. Peters, kanselier.




Overwegende -

dat de parochies H.Petrus, H.Paulus en H.Pius X/H.Geest te Uden per 1 januari 2005 zijn samengevoegd middels oprichting van de R.K. parochie Sint Petrus; 13

-

-

-

Gelet -

dat het teruglopend kerkbezoek, de capaciteit van de kerkgebouwen binnen de R.K. Parochie Sint Petrus, de samenstelling van het pastorale team en de organisatorische en financiële mogelijkheden in Uden als geheel, herbezinning op het gebruik van de drie aanwezige kerkgebouwen noodzakelijk maakte; dat daarbij is vastgesteld dat behoud van een zo groot aantal kerkgebouwen voor de Goddelijke Eredienst binnen Uden een te zware belasting voor de toekomst met zich mee zal brengen; dat vermindering van het aantal kerkgebouwen door de voortzetting van de pastorale bediening en het behoud van een centrale kerklocatie in Uden geen schade aan het zieleheil van de gelovigen met zich zal meebrengen; dat derhalve is besloten dat de kerk van de H.Pius X niet langer noodzakelijk is voor voortgezet gebruik door de Parochie; dat op 24 augustus 2008 de laatste Eucharistieviering in de kerk zal plaatsvinden; dat derhalve de H.Pius X-kerk direct aansluitend op deze laatste viering per 24 augustus 2008 aan de Eredienst zal dienen te worden onttrokken.

op de bepalingen van het kerkelijk recht, met name op de canones 1212 en 1238 §1 C.I.C.;

Gehoord -

het verzoek van het bestuur van de R.K. Parochie Sint Petrus te Uden bij brieven van 29 november 2005 en 27 februari 2008; het positief advies van de Priesterraad van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch, in vergadering bijeen op 7 december 2005;

Besluit hierbij genoemde H.Pius X-kerk met altaren, gelegen aan het Piusplein te Uden, met ingang van 24 augustus 2008 te onttrekken aan de Eredienst en mitsdien terug te brengen tot een profaan en niet onwaardig gebruik. Gegeven te 's-Hertogenbosch, 22 april 2008,


14




Overwegende -

-

-

Gelet -

dat de parochies H.Petrus, H.Paulus en H.Pius X/H.Geest te Uden per 1 januari 2005 zijn samengevoegd middels oprichting van de R.K. parochie Sint Petrus; dat het teruglopend kerkbezoek, de capaciteit van de kerkgebouwen binnen de R.K. Parochie Sint Petrus, de samenstelling van het pastorale team en de organisatorische en financiële mogelijkheden in Uden als geheel, herbezinning op het gebruik van de drie aanwezige kerkgebouwen noodzakelijk maakte; dat daarbij is vastgesteld dat behoud van een zo groot aantal kerkgebouwen voor de Goddelijke Eredienst binnen Uden een te zware belasting voor de toekomst met zich mee zal brengen; dat vermindering van het aantal kerkgebouwen door de voortzetting van de pastorale bediening en het behoud van een centrale kerklocatie in Uden geen schade aan het zieleheil van de gelovigen met zich zal meebrengen; dat derhalve is besloten dat de kerk van de H.Paulus niet langer noodzakelijk is voor voortgezet gebruik door de Parochie; dat op 17 augustus 2008 de laatste Eucharistieviering in de kerk zal plaatsvinden; dat derhalve de H.Pauluskerk direct aansluitend op deze laatste viering per 17 augustus 2008 aan de Eredienst zal dienen te worden onttrokken.

op de bepalingen van het kerkelijk recht, met name op de canones 1212 en 1238 §1 C.I.C.;

Gehoord -

het verzoek van het bestuur van de R.K. Parochie Sint Petrus te Uden bij brieven van 29 november 2005 en 27 februari 2008; het positief advies van de Priesterraad van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch, in vergadering bijeen op 7 december 2005;

Besluit hierbij genoemde H.Pauluskerk met altaren, gelegen aan de Ereprijsstraat te Uden, met ingang van 17 augustus 2008 te onttrekken aan de Eredienst en mitsdien terug te brengen tot een profaan en niet onwaardig gebruik. 15

Gegeven te 's-Hertogenbosch, 22 april 2008,





Aan alle gelovigen van de Rooms-katholieke parochies H.Dominicus en H.H. Christus Koning - Stephanus te Nijmegen:

Om in de zich wijzigende omstandigheden uw geestelijke verzorging goed te blijven behartigen heb ik, overeenkomstig en op grond van mijn bevoegdheid daartoe zoals bepaald in canon 515 van de Codex Iuris Canonici (CIC), en met inachtneming en van toepassing verklaren van canon 121 CIC, gehoord het advies van de Priesterraad van het bisdom, in vergadering bijeen 3 december 2008, besloten om de parochies H.Dominicus en H.H. Christus Koning-Stephanus, alsmede de onder laatstgenoemde parochie ressorterende en nog bestaande parochies H.Stephanus en H,Christus Koning, alle te Nijmegen, te verenigen, zodat hieruit één nieuwe parochie ontstaat in de zin van de Codex Iuris Canonici, canon 515. Derhalve bepaal ik het volgende: 1.

Met ingang van 1 januari 2009 voeg ik samen de parochies H.Dominicus en H.H.Christus KoningStephanus, alsmede de onder de parochie H.H.Christus Koning-Stephanus ressorterende en nog bestaande parochies H.Stephanus en H.Christus Koning, alle te Nijmegen en richt ik in 16

hetzelfde territorium één nieuwe parochie op, welke hierbij de naam "EFFATAPAROCHIE” krijgt, administratief gevestigd Prof. Molkenboerstraat 7 te 6524 RN Nijmegen.

2.

De grenzen van de Effataparochie omvatten het gebied van de vroegere parochies tezamen.

3.

Overeenkomstig canon 121 CIC verkrijgt de nieuwe parochie met ingang van 1 januari 2009 alle zaken en vermogensrechten eigen aan de vroegere parochies, en neemt zij alle verplichtingen op zich, welke op dezen rustten. Hieronder zijn begrepen alle rechten en plichten, schulden en bezittingen, overeenkomsten, fundaties, hypotheken, geldleningen e.d., zoals deze overeenkomstig canon 1283 CIC zijn vastgelegd op de inventarisatie zoals deze ten archieve van het bisdom en de parochie is neergelegd, en overigens ook die welke daarbij niet zijn genoemd doch geacht moeten worden hier eveneens onder te vallen.

4.

Voor de nieuwe parochie geldt als statuut het Algemeen Reglement voor het bestuur van een parochie in de R.K. Kerk in Nederland, zoals opnieuw vastgesteld op 14 juni 1988 en in werking getreden op 1 januari 1989, laatstelijk gewijzigd op 31 januari 1997.

5.

Bij deze benoem ik met ingang van 1 januari 2009 als leden van het bestuur van de Effataparochie de volgende personen: - de heer M.J. Becker, vice-voorzitter - de heer R.A. van Ginkel, secretaris - de heer P.J.F.M. de Kerf, penningmeester - de heer R.Th.J.M. Luiken, lid - mevrouw J.H.H. Nissen-Janssen, lid - de heer J.A.H.M. Teunissen, lid - de heer D.J.R.A.M. de Rooij, lid De zeereerwaarde pater dr. J.G. Vernooij CssR is als pastoor van rechtswege voorzitter van het bestuur.

6.

De leden van het bestuur zijn aftredend volgens een door het bestuur met inachtneming van artikel 27 van het Algemeen Reglement voor het bestuur van een parochie op te stellen rooster van aftreden.

7.

Het nieuwe bestuur draag ik op ervoor zorg te dragen, dat alle nodige regelingen voortkomend uit dit besluit naar Kerkelijk en naar Nederlands recht worden nageleefd, en tevens dat hiervan vóór 1 mei 2009 blijkt uit notariële akte. 17

8.

Als parochiekerk zal fungeren de H.Dominicuskerk.

9.

De parochie zal worden bediend door een pastoraal team bestaande uit de zeereerwaarde pater dr. J.G. Vernooij CssR, pastoor en mevrouw A.M.D. Herinx, pastoraal werkster, welke als zodanig door mij per 1 januari 2009 zijn benoemd.

10.

Binnen de termijn van 10 nuttige dagen na betekening van dit decreet kan overeenkomstig canon 1734 CIC aan mij een verzoek om verbetering of herziening van dit decreet worden gedaan.

11.

De datum van betekening van dit decreet bepaal ik op 19 december 2008.

Allen die tot dusver behoorden tot de parochies H.Dominicus en H.H. Christus Koning-Stephanus verklaren wij met ingang van 1 januari 2009 te behoren tot de Effataparochie.

Aldus besloten te 's-Hertogenbosch, 17 december 2008, mr.V.J.A.W.A. Peters,

drs. A.L.M. Hurkmans,

Kanselier

Bisschop van ’s-Hertogenbosch.

2.

Benoemingen en ontslagen

Benoemingen en ontslagen, gepubliceerd in het Bisdomblad van januari 2009 Mgr. drs A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft: De heer G.H.M. Gerrits te Volkel per 1 augustus 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht als districtscatecheet/identiteitsbegeleider van de stichting Onderwijs en Levensbeschouwing Gemert; De eerwaarde heer mr. F.G. van der Geld te Heeswijk-Dinther per 1 oktober 2008 zending en benoeming gegeven als diaken van de parochie H.Odulphus te Best; De eerwaarde heer A.B.M. van Kempen te Sint-Michielsgestel per 1 oktober 2008 zending en benoeming gegeven als diaken van de parochies H. Margarita Maria Alacoque en Emmaus te Tilburg; 18

De eerwaarde heer J.M.L. Smies te Berkel-Enschot per 1 oktober 2008 eervol ontslag verleend van de zending en benoeming als diaken van de parochies St.Willibrordus te Berkel en St.Caecilia te Enschot; De eerwaarde heer P.H.A.M. Baudoin te ’s-Hertogenbosch per 1 oktober 2008 zending en benoeming gegeven als diaken van de parochie H. Jacobus de Meerdere te Den Dungen; De zeereerwaarde heer A.M.M. Overmars o.praem. te Weesp per 1 oktober 2008 de pastorale zending gegeven als pastor voor de Penitentiaire Inrichting Maashegge te Overloon; De zeereerwaarde heer G.A.A. de Gilde te Boxtel per 1 november 2008 benoemd tot pastoor van de Pastorale Eenheid Berghem en daaronder vallende parochies onder gelijktijdig eervol ontslag verleend als pastor van de Verrijzenisparochie te Boxtel; De zeereerwaarde pater drs L.J.R. van der Klaauw a.a. te Helvoirt per 1 november 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de Christoffelparochie te Tilburg; De heer E.Wever te Amsterdam: per 1 november 2008 de pastorale opdracht en zending gegeven als pastoraal werker ten behoeve van het straatpastoraat bij het Diaconaal Centrum ’s-Hertogenbosch; De zeereerwaarde pater W.J.A. Biemans s.j. te Nijmegen per 16 november 2008 benoemd tot pastor van de parochie Petrus Canisius te Nijmegen; De zeereerwaarde heer R.F.G. Wilmink te Handel per 29 november 2008 eervol ontslag verleend als pastoor van de parochie O.L.Vrouw Tenhemelopneming te Handel; De zeereerwaarde pater J.J.H.H. Bonten o.c.d. te Handel per 29 november 2008 benoemd tot pastoor van de parochie O.L.Vrouw Tenhemelopneming te Handel; De zeereerwaarde pater dr. J.H.A. van Banning s.j. te Nijmegen per 30 november 2008 eervol ontslag verleend als pastor van de parochie Petrus Canisius te Nijmegen; De heer dr. Th.M.M. Schepens te Moergestel per 1 december 2008 de zending en opdracht gegeven als pastoraal werker van de parochie Kaatsheuvel onder gelijktijdig eervol ontslag van de opdracht en zending als pastoraal werker van de parochie H. Johannes’ Onthoofding te Moergestel; De zeereerwaarde heer A.F.J. van den Acker osc te Cuijk per 3 december 2008 eervol ontslag verleend als pastor-assistent van de Pastorale Eenheid Regio Mill en daaronder vallende parochies; De zeereerwaarde heer L.C.A. van Spreeuwel te Sint Anthonis per 1 januari 2009 eervol ontslag verleend als pastoor van de Pastorale Eenheid De Driestroom en daaronder vallende parochies te Sint Anthonis, Oploo en Ledeacker; De zeereerwaarde heer F.M.L. Ouwens te Vorstenbosch per 1 januari 2009 eervol ontslag verleend als waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid Wanroij, Rijkevoort en Landhorst; De zeereerwaarde pater B.J.J. van Bronkhorst ofm te Hedel per 1 juni 2009 eervol ontslag verleend als deken van het Dekenaat Zaltbommel en als pastoor van de Pastorale Eenheid Bommelerwaard en daaronder vallende parochies. Benoemingen en ontslagen, gepubliceerd in het Bisdomblad van oktober 2008 Mgr drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft: Mevrouw drs. M.E. Rijpkema te Uden per 1 juni 2008 de pastorale opdracht verleend als pastoraal werster van Verzorgingshuis St.Jozefoord te Nuland; De zeereerwaarde heer A.J.M. van Velthoven sss te Nijmegen per 14 juni 2008 benoemd tot pastor van de Pastorale Eenheid Maaskant te Heumen, Overasselt en Nederasselt; De hoogeerwaarde pater W.M.J. van Meijgaarden sss te Dinther per 1 juli 2008 eervol ontslag verleend als vicaris-generaal van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch; De hoogeerwaarde heer mgr drs. J.B.F. Schröder te ‘s-Hertogenbosch per 1 juli 2008 eervol ontslag verleend als vicaris-generaal van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch; De hoogeerwaarde heer mr. drs. J.G.N.M. van Rossem te ’s-Hertogenbosch per 1 juli 2008 benoemd tot vicaris-generaal ad-interim van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch; 19

De hoogeerwaarde heer mgr drs. J.B.F. Schröder te ’s-Hertogenbosch per 1 juli 2008 eervol ontslag verleend als Officiaal (gerechtsvicaris) van de Kerkelijke Rechtbank van het Bisdom van ’sHertogenbosch; De zeereerwaarde heer dr. G.P.Weishaupt te Sittard per 1 juli 2008 benoemd tot Officiaal (gerechtsvicaris) van de Kerkelijke Rechtbank van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch; De hoogeerwaarde pater W.M.J. van Meijgaarden sss te Dinther per 1 juli 2008 eervol ontslag verleend als waarnemend pastoor van de parochies H. Joannes van Oisterwijk te Oisterwijk, H. Jozef te Cuijk, Petrus-Emmaus te Heesch, Lidwina-Gerardus Majella te Tilburg, H. Willibrordus te Waalre, H. Antonius van Padua te Nijnsel, Lindenholt te Nijmegen, H. Willibrordus te Middelbeers, H.H. Andreas en Antonius van Padua te Oostelbeers, Angelusparochie te Asten, Christoffelparochie te Tilburg en van de Pastorale Eenheden Christus Hovenier te Veldhoven en Vierlingsbeek-Maashees. De hoogeerwaarde heer Chr.Th. van Buijtenen te Oisterwijk per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie H. Joannes van Oisterwijk te Oisterwijk; De hoogeerwaarde heer G.M. Verbakel te Nuland per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie Petrus-Emmaus te Heesch; De hoogeerwaarde heer H.AG.M. Verhoeven te Schijndel per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie H. Antonius van Padua te Nijnsel; De hoogeerwaarde heer L.J.M. Spijkers te Oirschot per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochies H. Willibrordus te Middelbeers en H.H. Andreas en Antonius van Padua te Oostelbeers; De zeereerwaarde heer J.J. Goris te Aalst per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie H. Willibrordus te Waalre; De zeereerwaarde heer W.C.M. Smulders te Veldhoven per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid Christus Hovenier te Veldhoven; De zeereerwaarde heer C.F.J. Teunissen te Venray per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid Vierlingsbeek-Maashees; De zeereerwaarde heer Bijumon Thomas te Tilburg per 1 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie Lidwina-Gerardus Majella te Tilburg; De zeereerwaarde heer J.P.M.G. van der Maazen te Dreumel per 15 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie H. Lambertus te Maasbommel; De zeereerwaarde pater drs. A.J.M. Blommerde sm te Weurt per 15 juli 2007 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie O.L.vrouw Onbevlekt Ontvangen te Deest; De zeereerwaarde heer J.A.J. Schepers te Rosmalen per 15 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochies H.Rita te Boskant en H.Martinus te Olland; De zeereerwaarde heer A.Boom o.praem. te Heeswijk per 15 juli 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie H.Lambertus te Engelen; De zeereerwaarde heer F.M.L. Ouwens te Wanroij per 1 augustus 2008 benoemd tot pastoor van de Pastorale Eenheid Heilige Lambertus Nistelrode-Vorstenbosch onder gelijktijdig eervol ontslag als pastoor van de Pastorale Eenheid Wanroij, Rijkevoort en Landhorst; De zeereerwaarde heer F.M.L. Ouwens te Wanroij per 1 augustus 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid Wanroij, Rijkevoort en Landhorst; De heer P.C.J. Berkien te Rosmalen per 15 augustus 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht verleend als pastoraal werker van het Diaconaal Centrum ’s-Hertogenbosch; De eerwaarde heer W.J.A.Biemans sj te Nijmegen per 1 september 2008 benoemd als diaken van de Petrus Canisiusparochie te Nijmegen; De hoogeerwaarde pater J.J.G. van Minderhout ofm te Wijchen per 1 september 2008 eervol ontslag verleend als pastoor van de pastorale Eenheid Het Kruispunt te Bergharen en als deken van het Dekenaat Wijchen; 20

Mevrouw drs. J.B.M. van Heel te Breda per 1 september 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht verleend als pastoraal werkster van de Rijksinrichting van Justitie voor Jeugdigen De Hunnerberg te Nijmegen; Mevrouw drs. M.M. Schulte Kemna te Wageningen per 1 september 2008 de pastorale opdracht verleend als pastoraal werkster ten behoeve van de Rijksinrichting van Justitie voor Jeugdigen De Hunnerberg te Nijmegen; De zeereerwaarde heer Chr.C. Rodeyns te Hapert per 1 september 2008 benoemd tot pastor van de Pastorale Eenheid Wanroij, Rijkevoort en Landhorst; De zeereerwaarde heer H.A. van Doorn te Tilburg per 1 september 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de parochie De Bron te Tilburg; De zeereerwaarde heer J.A.C. Nabuurs o.praem te Heeswijk per 1 september 2008 benoemd tot rector van Verzorgingshuis De Bongerd te Heeswijk; De zeereerwaarde heer H.J.J.A. Spiertz te Geldrop per 1 september 2008 benoemd tot pastoor van de parochie H. Antonius Abt te Schaijk onder gelijktijdig eervol ontslag als pastor van de Parochie Heilige Brigida te Geldrop; De eerwaarde heer drs. A.B.J. Hermans te Drunen per 1 september 2008 benoemd tot diaken van de Pastorale Eenheid Heilige Norbertus te Vlijmen-Haarsteeg; De zeereerwaarde heer E.G.G.M. Mutsaerts te Heeze per 15 september 2008 benoemd tot pastorassistent van de parochie Heilige Brigida te Geldrop; Mevrouw drs. A.M.D. Herinx te Nijmegen per 1 oktober 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht als pastoraal werkster van de parochie H. Antonius van Padua te Nijmegen onder gelijktijdige uitbreiding van de zending als pastoraal werkster van de parochies H. Dominicus en Christus Koning/ Stephanus te Nijmegen; De zeereerwaarde pater drs. B.J.M. Frie sj te Nijmegen per 30 november 2008 eervol ontslag verleend als pastoor van de Petrus Canisiusparochie te Nijmegen; De zeereerwaarde pater J.A.N. Stuyt sj te Nijmegen per 30 november 2008 benoemd tot pastoor van de Petrus Canisiusparochie te Nijmegen. Diocesane zendingen, gepubliceerd in het Bisdomblad van juni 2008: Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft per 24 mei 2008 een pastorale zending verleend aan: De heer F. van Dommelen voor het zendingsveld kerkopbouw, parochie Heilige Lambertus te Haaren Mevrouw M. Hobbelen voor geloofsoverdracht, parochie Sint Servatius te Schijndel Mevrouw S. de Rooij voor liturgie, parochie Sint Petrus’Banden te Son Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft per 1 juli 2008 de pastorale zending voor 3 jaar verlengd aan: Mevrouw M. van Antwerpen voor diaconie, pastorale eenheid Woensel Midden en Zuid te Eindhoven De heer A. Bijnen voor kerkopbouw, parochie Sint Servatius te Schijndel Mevrouw W. van de Broek voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Birgitta te Rosmalen De heer J. Dennemans voor liturgie, parochie Sint Lucia / Westelijk Helmond te Helmond De heer T. Droste voor diaconie, parochie Heilige Brigida te Geldrop Mevrouw M. Geilenkirchen-Nacken voor geloofsoverdracht, pastorale eenheid MaarheezeSoerendonk te Maarheeze Mevrouw M. Gloudemans-Coppens voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Paulus te Oss Mevrouw W. de Haas voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Lambertus te Helmond De heer T. van Heereveld voor geloofsoverdracht, pastorale eenheid Heilige Willibrordus te Wintelre 21

Mevrouw C. Hoevenaars-Crijns voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Birgitta te Rosmalen Mevrouw D. van Hoof-de Laar voor diaconie, parochie Heilige Antonius van Padua te Helmond Mevrouw M. van den Hurk voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Johannes Evangelist te ’sHertogenbosch De heer T. Jansen voor liturgie, parochie Heilige Margarita Maria Alacoque te Tilburg Mevrouw A. Korthout voor liturgie, parochie Heilige Johannes Evangelist te ’s-Hertogenbosch Mevrouw W. Kouwenberg-van de Ven voor diaconie, parochie Heilige Willibrordus te Eersel Mevrouw I. Kuyer voor geloofsoverdracht, parochie Sint Lambertus te Gemonde Mevrouw R. Ligteringen-de Krom voor geloofsoverdracht, parochie O.L.V. Presentatie te Aarle-Rixtel De heer I. van der Linden voor diaconie, Parochie Drunen-Elshout te Drunen Mevrouw M. Louvet-van Geel voor kerkopbouw, parochie Heilige Johannes Evangelist te ’sHertogenbosch Mevrouw A. Maaywee voor geloofsoverdracht, parochie St Jan-Maria te Waalwijk Mevrouw M.A. Meijer-Noijens voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Brigida te Geldrop De heer R. Mélotte voor geloofsoverdracht, parochie Maaspoort te ’s-Hertogenbosch Mevrouw R. van de Mortel-Lammers voor kerkopbouw, parochie Heilige Lucia te Mierlo Mevrouw J. Peters-Schoenmakers voor liturgie, pastorale eenheid Wanroij, Rijkevoort en Landhorst te Wanroij Mevrouw M. Pijnappels-van der Steen voor diaconie, parochie Heilige Jacobus de Meerdere te Den Dungen De heer K. Pouw voor kerkopbouw, parochie Heilige Johannes Evangelist te ’s-Hertogenbosch Mevrouw N. Roosen-Schoonbrood voor diaconie, parochie Moeder Teresa te Rosmalen Mevrouw T. Ruijters voor kerkopbouw, parochie O.L.V. Presentatie te Aarle-Rixtel Mevrouw N. Schevers-Vugts voor diaconie, parochie Heilige Willibrordus te Esch Mevrouw W. Schilder-Boots voor geloofsoverdracht, parochie Stratum te Eindhoven Mevrouw A. Schrama voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Joannes van Oisterwijk te Oisterwijk De heer A. Schuurmans voor diaconie, parochie Heilige Jacobus de Meerdere te Den Dungen Mevrouw J. van Soerland-van de Ven voor geloofsoverdracht, parochie Sint Genoveva te Breugel Mevrouw R. Spierings-Claassen voor diaconie, parochie Heilige Remigius te Leuth Mevrouw M. Spierts-Kohl voor diaconie, pastorale eenheid Hapert-Hoogeloon-Casteren te Hapert De heer A. van Teunenbroek voor liturgie, parochie Binnenstad te Tilburg De heer S. Theuws voor geloofsoverdracht, parochie O.L.V. Ten Hemel Opneming te Reusel Mevrouw K. Veldman-Wouters voor geloofsoverdracht, parochie Maria Onbevlekt Ontvangen te Oss Mevrouw J. Verhallen-van Lith voor geloofsoverdracht, parochie Heilige Landelinus te ’sHertogenbosch Mevrouw G. Versantvoort voor diaconie, parochie Heilige Familie te Waalre Mevrouw M. van Vugt-Dekkers voor liturgie, pastorale eenheid Woensel Oost te Eindhoven Mevrouw P. v.d. Weijer-Munsters voor liturgie, pastorale eenheid Heilige Willibrordus BakelMilheeze te Bakel Mevrouw Th. Wertenbroek-Broekmeulen voor geloofsoverdracht, Sint Lambertusparochie te Lith Dhr. K. van de Wiel voor diaconie, parochie Lindenholt te Nijmegen De heer M. van der Wijst voor geloofsoverdracht, pastorale eenheid Odiliapeel-Volkel-Zeeland te Zeeland Mevrouw B. van der Wijst-Ruijs voor liturgie, pastorale eenheid Odiliapeel-Volkel-Zeeland te Zeeland Mevrouw A. Wouters-Janssen voor diaconie, parochie O.L.V. Ten Hemel Opneming te Reusel Mevrouw G. Wullems-Vermeulen voor liturgie, parochie Heilige Familie te Waalre Benoemingen en ontslagen, gepubliceerd in het Bisdomblad van juni 2008: 22

Mgr drs A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft De heer drs M.J.M. Horck te Tilburg per 1 april 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht als pastoraal werker van de parochie De Vlaspit te Tilburg; De hoogeerwaarde heer C.J.A. Bertens te Bladel: per 7 april 2008 herbenoemd als lid van het Kathedraal Kapittel De hoogeerwaarde heer drs H.G.T.J. Miltenburg te ’s-Hertogenbosch per 7 april 2008 herbenoemd als lid van het Kathedraal kapittel; Mevrouw drs L.J.M. van Vessem te Schijndel per 16 mei 2008 de pastorale opdracht en zending als pastoraal werkster van de Pastorale Eenheid Berlicum-Middelrode; Mevrouw drs M.E. Rijpkema te Oss per 1 juni 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht als pastoraal werkster van de parochies H.Antonius Abt te De Eerde, H.Lambertus te Zijtaart, H.Antonius van Padua te Keldonk, H.Servatius te Erp, H.Servatius te Boerdonk en O.L.Vrouw Moeder van Goede Raad te Mariaheide; De zeereerwaarde pater drs A.J.M. van der Gulik o.carm. te Waalre per 1 juni 2008 benoemd tot pastoor van de parochie H.Birgitta te Rosmalen; De weleerwaarde heer Hong Thien Phuc Lé te Boxtel per 1 juni 2008 benoemd tot pastor (kapelaan) van de Verrijzenisparochie te Boxtel; De zeereerwaarde heer C.A. de Kemp o.praem. te Heeswijk per 1 juni 2008 eervol ontslag verleend als pastor van Kloosterverzorgingshuis De Bongerd te Heeswijk; De zeereerwaarde heer L.G.J. Bijl te Tilburg per 1 juni 2008 eervol ontslag verleend als waarnemend pastoor van de parochie De Bron te Tilburg; De zeereerwaarde pater drs A.J.M. Blommerde s.m. te Weurt per 1 juni 2008 benoemd tot pastoor van de Parochie Druten en Puiflijk; De zeereerwaarde heer A.J.M. Hermans te Schaijk per 15 augustus 2008 benoemd tot pastoor van de Angelusparochie te Asten, onder gelijktijdig eervol ontslag als pastoor van de parochie H. Antonius Abt te Schaijk. Benoemingen en ontslagen, gepubliceerd in het Bisdomblad van april 2008 Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft De zeereerwaarde heer B.T.N. Aerts o.praem te Antwerpen: per 1 januari 2008 eervol ontslag verleend als pastor van het Catharina Ziekenhuis te Tilburg; De hoogeerwaarde heer W.M.J. van Meijgaarden sss te Dinther per 1 januari 2008 benoemd tot waarnemend pastoor van de Parochie Angelus te Asten; De eerwaarde heer R. de Weerd te Drunen per 1 februari 2008 eervol ontslag verleend als diaken van de parochies H. Johannes’ Geboorte te Vlijmen en H.Lambertus te Haarsteeg; Mevrouw A.M. Gooiker-Loeffen te Bergharen: per 1 maart 2008 de pastorale opdracht en zending verleend als pastoraal werkster in de Pastorale Eenheid De Hoeksteen-H. Johannes de Doper te Wijchen; De zeereerwaarde heer J.M. Veldt te H. Landstichting: per 1 april 2008 eervol ontslag verleend als pastor van Universitair Longcentrum Dekkerswald te Groesbeek; Mevrouw drs H.J. Leijendekkers te Utrecht: per 1 april 2008 de opdracht en zending verleend als pastoraal werkster ten behoeve van de studenten aan de Faculteit Katholieke Theologie te Tilburg; De zeereerwaarde heer N.H.C.A. Schallenberg te Druten per 1 april 2008 ontslag verleend als pastoor van de R.K. Parochie Druten en Puiflijk; De hoogeerwaarde heer drs R.G. Niessen te Boxtel: per 1 september 2008 eervol ontslag verleend als waarnemend pastoor van de parochie H.Willibordus te Esch; 23

De zeereerwaarde heer G.A.A. de Gilde te Boxtel: per 1 september 2008 eervol ontslag verleend als pastor van de parochie H.Willibordus te Esch; De eerwaarde heer drs P.A.M. Broeders te Esch: per 1 september 2008 eervol ontslag verleend als diaken van de parochie H.Willibordus te Esch; De zeereerwaarde heer J.G.A.M. Verbraeken te ’s-Hertogenbosch: per 1 september 2008 benoemd tot pastoor van de parochie H.Willibrordus te Esch. Benoemingen en ontslagen, gepubliceerd in het Bisdomblad van februari 2008 Mgr. Drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van ’s-Hertogenbosch, heeft De heer F.L.M. Hendriks te Tilburg per 17 september 2007 suspensie verleend van de priesterlijke ambtsbediening wegens het aangaan van een huwelijk; De zeereerwaarde heer drs C.Mennen te Oss tijdelijk benoemd tot defensor vinculi aan het Officialaat van het bisdom ’s-Hertogenbosch; De zeereerwaarde pater dr I.A.C. Dekkers cssr te Nijmegen tijdelijk benoemd tot defensor vinculi aan het Officialaat van het bisdom ’s-Hertogenbosch; De zeereerwaarde pater F.M.J. van der Weijst wp te Steensel per 1 december 2007 eervol ontslag verleend als deken van het Dekenaat Bladel; De eerwaarde heer A.H.H. Gijsen te Roermond per 1 januari 2008 de zending als diaken bij de Penitentiaire Inrichting De Oosterhoek te Grave; De heer A.D.M. Flierman te Apeldoorn per 1 januari 2008 de zending en opdracht verleend als pastoraal werker aan de Penitentiaire Inrichting De Pompestichting te Nijmegen; De eerwaarde heer P.H.A,M, Baudoin te ’s-Hertogenbosch per 1 januari 2008 eervol ontslag verleend als diaken van de Pastorale Eenheid H.Birgitta te Rosmalen; De zeereerwaarde heer A.G.P.J. Rabou te H. Landstichting per 1 januari 2008 eervol ontslag verleend als pastoor van de parochie H. Antonius van Padua te H. Landstichting; De weleerwaarde heer P.H.C. Raaphorst te Uden per 1 januari 2008 eervol ontslag verleend als pastor (kapelaan) van de parochie H. Michaël te Sint Michielsgestel; De eerwaarde heer H.J.A. Janssen te Beek-Ubbergen per 1 januari 2008 zending en benoeming verleend als diaken van de Pastorale Eenheid regio Mill; Mevrouw drs M.H.M. Willems te Roermond per 14 januari 2008 eervol ontslag verleend van de pastorale opdracht als pastoraal werkster van de Penitentiaire Inrichting Maashegge te Overloon; De eerwaarde heer G.M. Bekken te Nuenen per 1 maart 2008 eervol ontslag verleend als diaken van de Parochie Woensel Midden en Zuid te Eindhoven; De zeereerwaarde pater J.van den Broek osfs te Moergestel per 1 mei 2008 eervol ontslag verleend als pastoor van de parochie Levenskerk te Oisterwijk; De zeereerwaarde heer H.G. Groothuijse te Nistelrode per 1 juli 2008 eervol ontslag verleend als pastoor van de pastorale Eenheid Heilige Lambertus Nistelrode-Vorstenbosch.

3.

Toespraken en brieven

Donderdag 15 juli 2010

24

Priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers, religieuzen, besturen en allen die meewerken in het pastoraat van ons bisdom,

Donderdag 15 juli is bekend geworden dat paus Benedictus XVI twee hulpbisschoppen heeft benoemd voor ons bisdom: Mgr. Mutsaerts en Mgr. Liesen. U hebt via e-mail, internet of de reguliere media hiervan kennis kunnen nemen. Omdat deze benoemingen samenvallen met het einde van het werkjaar, wil ik u graag nu al de beschikbare informatie verstrekken die bekend is. Velen van ons zijn immers de komende tijd op vakantie.

Vooraf wil ik graag een dankwoord uitspreken tegenover plebaan van Rossem, die mij twee jaar lang trouw ter zijde heeft gestaan als vicaris-generaal ad-interim. Hij kan nu zijn tijd ten volle weer besteden aan plebaan en deken zijn en aan zijn docentschap op het seminarie. Ook wil ik graag allen danken die in de overbruggingstijd veel werk hebben verzet. De positieve bijdrage van de dekenvergadering aan het mede gestalte geven aan de toekomst van ons bisdom is de afgelopen twee jaar duidelijk gebleken. De rol van de dekens zal ik dan ook graag bevestigen en handhaven. Ook wil ik de medewerkers van het bisdom danken voor hun bijdrage.

Graag wil ik het vertrouwen uitspreken in de twee hulpbisschoppen, monseigneur Robertus Mutsaerts en monseigneur Johannes Liesen. Mgr. Mutsaerts heeft gedurende zeventien jaar op meerdere plaatsen bewezen een goed pastoor te zijn voor de mensen die aan hem zijn toevertrouwd en dat geeft een goed fundament voor zijn werk als hulpbisschop. Mgr. Liesen is een wetenschapper en kenner van de Heilige Schrift. Bovendien heeft hij het talent anderen te inspireren; hij heeft 20 jaar les gegeven aan priester- en diakenkandidaten. Deze kwaliteiten geven het vertrouwen dat hij in ons bisdom mede borg kan staan voor een inhoudelijk sterk pastoraat.

Wij hebben onderstaande taakverdeling gemaakt.

Mgr. (Rob) Mutsaerts richt zich op de implementatie van het pastoraal beleid rond de nieuwe parochies, met de volledige liturgie in de parochiekerk en de vier speerpunten: jeugd en jongeren, huwelijk en gezin, roeping en vorming en Kerk en samenleving. Hij is voorzitter van de priesterraad en het kapittel. Mgr. Mutsaerts wordt eerste vicaris-generaal en vervangt mij bij afwezigheid.

Mgr. (Jan) Liesen richt zich op de universiteiten en het overige onderwijs, het categoriaal pastoraat (o.a. zieken- en verzorgingshuizen), de religieuzen, nieuwe kerkelijke bewegingen, het welzijn en de permanente vorming van priesters en diakens en de vorming van de pastorale werkers en pastoraal 25

assistenten. Als voorzitter van de benoemingencommissie bereidt hij de benoemingen van priesters en diakens voor en de zending van pastoraal werkers.

Zelf blijf ik eindverantwoordelijk voor het bisdom en voorzitter van de bisdomstaf en de lekenraad. Ik ben aanwezig bij de dekensvergadering en heb de media, emeriti, oecumene en het officialaat in portefeuille (dr. G.P. Weishaupt blijft Officiaal/gerechtsvicaris). Ik zie toe op het seminarie waarover rector De Rycke de leiding heeft. Binnen de Nederlandse bisschoppenconferentie blijf ik verantwoordelijk voor liturgie en huwelijk en gezin. Diaken drs. P.A.M. Broeders, blijft als directeureconoom deel uitmaken van de bisdomstaf die nu uit vier personen bestaat. Hij blijft ook gedelegeerd voorzitter van de Raad van Economische Aangelegenheden (REA).

Vanzelfsprekend -met behoud van mijn positie als bestuurder en eindverantwoordelijke voor het bisdom- wil de bisdomstaf samen staan voor het bisdom. De portefeuilles van de stafleden hebben veel raakpunten en vragen om uitwisseling en samenwerking. In de bisdomstaf, het hoogste bestuursorgaan van het bisdom, komen dan ook de lijnen samen, vindt afstemming plaats en worden nieuwe lijnen uitgezet.

Het is mij een vreugde u te kunnen meedelen dat ik op 18 september om 11.00 uur in de kathedrale basiliek Sint-Jan evangelist in ’s-Hertogenbosch de bisschopswijding mag toedienen samen met Mgr. Wiertz en Mgr. Lescrauwaet msc als medeconsecratoren. Natuurlijk zullen ook de andere Nederlandse bisschoppen zoveel als mogelijk aanwezig zijn. Ik nodig u nu al uit deze datum op te nemen in uw agenda. U ontvangt voor de wijding nog een aparte uitnodiging. Mgr. Mutsaerts heeft als wapenspreuk gekozen: Veritas vos liberabit (De waarheid zal vrijmaken) en Mgr. Liesen heeft als wapenspreuk: Deus providebit (God zal erin voorzien).

Beide hulpbisschoppen zijn auxiliarius, dat wil zeggen dat ze geen recht van opvolging hebben bij het overlijden of terugtreden van de bisschop. Mgr. Mutsaerts is titulair bisschop van Uccula (NoordAfrika) en Mgr. Liesen is titulair bisschop van Tunnuna (Noord-Afrika). Mutsaerts blijft wonen in Heeze, waar hij nu nog pastoor is. Liesen verhuist naar het bisdom Den Bosch.

In deze voorbereidingstijd tot aan de wijding vraag ik uw bijzonder gebed voor beide hulpbisschoppen en het bisdom. Het zou een plaats mogen krijgen in de zondagsvieringen. Na hun wijding vraag ik u hun doopnamen: Robertus en Johannes uit te spreken na mijn naam in het Eucharistisch gebed.

26

Een van de taken die verbonden is met het bisschopsambt is het toedienen van het sacrament van het vormsel. In principe waren de vormselvieringen al verdeeld over de verschillende vormheren in ons bisdom, maar ik ben met deken Kerssemakers van het dekenaat Boxmeer, Cuijk en Gemert en deken De Kruijf van het dekenaat Druten en Wijchen overeengekomen dat mgr. Mutsaerts in beide dekenaten de eerste vormheer is. Met deken Miltenburg van Tilburg en met deken Van den Hout van het dekenaat Waalwijk, Heusden en Zaltbommel, ben ik overeengekomen dat mgr. Liesen de eerste vormheer is in beide dekenaten. Wanneer de hulpbisschoppen verhinderd zijn zullen de genoemde dekens vormheer zijn.

In de afgelopen jaren mochten wij in het bisdom werken aan een programma van evangelisatie dat overgegaan is in de uitdaging te werken aan nieuwe parochies onder het motto: groeien in geloof, geloven in groei, om de Kerk toekomst te geven in ons bisdom. Velen zetten hier hun schouders onder. Moge de hulpbisschoppen met mij in staat zijn u daarbij te ondersteunen om zo de communio, die haar oorsprong vindt in de Vader, Zoon en heilige Geest, onder ons te versterken. Moge Maria, de Zoete Moeder, ons daarbij helpen. Ik wens u een mooie vakantietijd toe en een goede voorbereiding op de wijding van beide hulpbisschoppen voor ons bisdom.

Hoogachtend,

Drs. A.L.M. Hurkmans Bisschop van ’s-Hertogenbosch

Bijlage: CV Hulpbisschoppen ‘s-Hertogenbosch

Mgr. Robertus (Rob) Gerardus Leonia Maria Mutsaerts is op 22 mei 1958 geboren te Tilburg uit een familie, die eerder een bisschop heeft voortgebracht: Wilhelmus Mutsaerts die van 1943 tot 1960 bisschop van Den Bosch was. Op de middelbare school in Tilburg volgde hij het Atheneum. Op de Universiteit van Tilburg studeerde hij aan de Faculteit Rechten en behaalde er in 1984 de titel van doctorandus en werkte daarna als jurist. Zijn priesteropleiding volgde hij aan het seminarie van het bisdom, het Sint-Janscentrum in Den Bosch van 1987-1993 en werd op 5 juni 1993 tot priester gewijd. Hij werkte vervolgens als parochiepriester in Eindhoven, was conrector op het SintJanscentrum en pastoor te Empel tot 1995. Daarna werd hij pastoor in Millingen en Kekerdom en is 27

sinds l augustus 2003 pastoor te Heeze. Hij is lid van de Priesterraad en voorzitter van de Benoemingencommissie (2009).

Mgr. Johannes (Jan) Wilhelmus Maria Liesen is geboren te Oosterhout op 17 september 1960. Hij doorliep de middelbare school op het St. Oelbert Gymnasium te Oosterhout (1972-1978) en volgde de priesteropleiding aan het Grootseminarie Rolduc in Kerkrade (1978-1983). Na de diakenwijding was hij werkzaam in de parochie H. Johannes de Doper te Eygelshoven. Op 16 juni 1984 werd hij tot priester gewijd voor het bisdom Roermond en werkte als kapelaan in Eygelshoven (1983-1985). Hij studeerde aan het Pontificio Istituto Biblico, het Pauselijk Bijbelinstituut, te Rome en Jeruzalem (1985- 1990) en behaalde een doctoraat in de Bijbelwetenschappen (SSD, 1998). Vanaf 1990 tot heden is hij als docent voor exegese, Bijbelse theologie en Bijbelhebreeuws verbonden aan het Grootseminarie Rolduc. Sinds 1996 is hij ook bibliothecaris van de wetenschappelijke bibliotheek. Hij heeft exegese en Bijbelhebreeuws gedoceerd aan de grootseminaries van de bisdommen Haarlem (2000-2003) en ’s-Hertogenbosch (2001-2006). Sinds 2004 is hij lid van Internationale Theologische Commissie, het adviesorgaan van de Congregatie voor de geloofsleer. Ook is hij consultor van de Nationale Raad voor Liturgie.

Bisschoppelijk schrijven inzake de bedienaar van de ziekenzalving Brief aan de priesters, diakens, pastoraal werks(st)ers en vrijwilligers in het parochiepastoraat en in het categoriaal pastoraat.

Iedere christen is geroepen om zieken te bezoeken, hen met aandacht bij te staan en met en voor hen te bidden. Gelukkig gebeurt dat in steeds meer parochies niet alleen door priesters en diakens, maar ook door andere gelovigen met een pastorale zending en door vrijwilligers. Zo mogen alle zieken en stervenden zich omringd en gesterkt weten door een gemeenschap van liefde.

In het sacrament van de zieken (of de ziekenzalving) mogen wij de Heer op een bijzondere wijze ontmoeten. Op dit sacrament is het woord van de Heer bij uitstek van toepassing: “Komt allen tot Mij die uitgeput zijt en onder lasten gebukt, en Ik zal u rust en verlichting schenken” (Mt. 11,28). Christus geeft in het sacrament van de zieken zijn genadevolle troost en kracht aan zieken en wanneer het sacrament een plaats krijgt rond het sterfbed, strekt Hij zijn hand uit om de stervenden binnen te leiden in het eeuwig leven.

Veel mensen zien het sacrament van de zieken nog steeds als het ‘laatste sacrament’ en stellen het ontvangen ervan daarom zo lang mogelijk uit. Toch heeft het Tweede Vaticaans Concilie op een 28

bredere betekenis willen teruggrijpen: “Het ‘laatste Oliesel’, dat ook en beter ‘Zalving van de zieken’ kan worden genoemd, is niet uitsluitend het sacrament van degenen die in het uiterste levensgevaar verkeren. De geschikte tijd om het te ontvangen is dan ook reeds aanwezig, wanneer een gelovige door ziekte of ouderdom in levensgevaar begint te komen” (Sacrosanctum Concilium 73). Wanneer “gelovigen die tot het gebruik van het verstand gekomen zijn, ten gevolge van ziekte of ouderdom in levensgevaar zijn geraakt” (CIC can. 1004 § 1 en c. 998), kan het persoonlijk of gemeenschappelijk vieren van dit sacrament een bijzondere bron van kracht, genezing en hernieuwde levenszin zijn met het oog op de verrijzenis van Christus. De Katechismus van de Katholieke Kerk wijst erop. dat het gepast is de ziekenzalving te ontvangen, voordat men een zware operatie ondergaat. Dit geldt ook voor oudere mensen, wanneer zij duidelijk zwakker worden (KKK nr. 1515). Bij de viering van de ziekenzalving moet het wel gaan om zieken op bejaarden die verkeren in deze aangeduide situaties en niet zomaar om zieken of bejaarden in het algemeen. Dat dient men vooral ook voor ogen te houden, wanneer een gemeenschappelijke viering van de ziekenzalving plaats vindt, bijvoorbeeld in verpleeghuizen of tijdens bedevaarten.

Wanneer het sacrament van de ziekenzalving plaatsvindt, volgt het bij voorkeur op het ontvangen van het sacrament van boete en verzoening en wordt het desgewenst gevolgd door de heilige communie. De ziekenzalving kan plaatsvinden in een viering van de eucharistie. Wanneer iemand de ziekenzalving ontvangt die in onmiddellijk levensgevaar verkeert, kan deze zieke het ‘viaticum’ ontvangen.

Het toedienen van de ziekenzalving is voorbehouden aan een priester. Al vanaf de eerste eeuwen is hiervoor de basis gevonden in de Heilige schrift: “Is iemand onder u ziek? Laat hij de presbyters van de gemeente roepen; zij moeten een gebed over hen uitspreken en hem met olie zalven in de naam des Heren” (Jak. 5,14). Door het Concilie van Trente is de koppeling van het sacrament van de zieken aan de priesterlijke bediening definitief bevestigd. Het is dus niet alleen vanwege de samenhang met de sacramenten van biecht en eucharistie dat het toedienen van het sacrament van de zieken is voorbehouden aan een priester; ook zonder deze elementen zal de ziekenzalving alleen door een priester gegeven kunnen worden. Dit is onlangs nog eens nadrukkelijk bevestigd door de Congregatie voor de Geloofsleer. Zeker nu in de parochies en zorginstellingen steeds vaker in teamverband wordt samengewerkt, is een goede en heldere verdeling van ieders specifieke taken noodzakelijk. Wanneer diakens, pastoraal werk(st)ers en vrijwilligers betrokken zijn bij de pastorale begeleiding van zieken en stervenden, kunnen zij een belangrijke rol vervullen in de voorbereiding op het ontvangen van het sacrament van de zieken, dat bediend wordt door de priester. Dit voorbereidende werk is van grote waarde en wij zijn onze diakens, pastoraal werk(st)ers en vrijwilligers dankbaar voor hun inzet rond dit pastoraat, en de priesters die de zieken thuis, in ziekenhuizen en zorginstellingen bezoeken en pastoraal en liturgisch begeleiden. 29

De situatie kan ingewikkelder liggen, wanneer een zieke of stervende is opgenomen in een ziekenhuis, verpleeghuis of andere instelling en er weinig of geen band bestaat met een (parochie)priester. De pastorale begeleiding zal dan dikwijls gebeuren door diakens, pastorale werk(st)ers of vrijwilligers die aan de instelling verbonden zijn. Tot een goede pastorale begeleiding van zieken behoort de aandacht die besteed wordt aan het onderkennen van de onvervangbare waarde en belang van de sacramenten van de ziekenzalving en van de boete en verzoening, die door de priester bediend worden. Het persoonlijke pastorale contact met de zieke is vooral dan goed, verantwoord en vruchtbaar, wanneer het ertoe bijdraagt dat de zieke groeit in verlangen naar de sacramentele hulp van Christus in zijn Kerk. Zo ook is het belangrijker is dat de gelovigen Christus kunnen ontmoeten in de eucharistie, dan dat zij een persoonlijke band hebben met de priester die celebreert.

Wanneer het toedienen van de ziekenzalving door een priester echt niet mogelijk is, kunnen diakens, pastorale werk(st)ers en vrijwilligers gebruik maken van de gebeden voor het ziekenbezoek en van de ritus voor de zegening van zieken en van de orde van dienst bij het afscheid van stervenden, zoals deze vinden zijn in het rituale voor de pastorale zorg rond zieken en de ziekenzalving.1 Indien geen priester aanwezig is, kan elke gelovige die daartoe is aangesteld het viaticum bedienen: de diaken gebruikt dan de ritus die het rituaal voor de priester beschrijft2, de niet-gewijde bedienaren volgen de ritus die het rituaal ‘De heilige communie en de verering van de eucharistie buiten de mis’3 (nrs. 68-78) voor de buitengewone dienaar van de communie beschrijft. Wanneer een diaken of leek deze liturgische bedieningen verzorgt, past grote zorgvuldigheid, teneinde verwarring met het sacrament van de ziekenzalving te voorkomen. Daarom moeten woorden, gebeden en/of gebaren achterwege blijven die specifiek bij de ziekenzalving behoren, zoals opgenomen in het ritueel voor de ziekenzalving zelf. Een zalving van de zieke kan daarom niet gebeuren door een diaken, pastorale werk(st)er, vrijwilliger of een andere leek.

1

De pastorale zorg rond de zieken en de ziekenzalving, (Liturgie van de sacramenten en andere kerkelijke vieringen, dl. 6), Uitgave Nationale Raad voor Liturgie, 1986, blz. 25-43 (nrs. 42 e.v.); blz. 115-134 (nrs. 138-151) en blz. 135-208 (nrs. 152-259). 2

Aldaar, blz. 95-102 (nrs. 101-114).

3

De heilige communie en de verering van de eucharistie buiten de mis, (Liturgie van de sacramenten en andere kerkelijke vieringen, dl. 4), Uitgave Nationale Raad voor Liturgie, 1983, blz. 38-40’ (nrs. 68-78) . Vgl. ook de Inleiding van: De pastorale zorg rond de zieken en de ziekenzalving, aldaar, p. 19, nr 29.

30

In veel ziekenhuizen en zorginstellingen vindt het pastoraat plaats binnen een oecumenische context. Op sommige plekken wordt bij de inzet van deze pastorale krachten minder gelet op de denominatie van de patiënt en meer voor een functionele aanpak gekozen; op de ene afdeling is bijvoorbeeld een priester, diaken, katholieke pastorale werk)ster of andere leek werkzaam en op een andere een predikant. Ware oecumene vraagt dat de onderscheiden kerkelijke tradities met hun eigen bedienaren worden gerespecteerd en van katholieke, resp. protestantse zijde geen liturgische bediening wordt vervuld bij zieken die niet tot de eigen kerkgemeenschap behoren. Als bisschoppen vragen wij dat in de zorginstellingen hierover heldere afspraken worden gemaakt die niet indruisen tegen wat de Kerk vraagt.

Wanneer diakens, katholieke pastorale werk(st)ers en vrijwilligers, evenals protestantse werkers in de gezondheidszorg overgaan tot de ziekenzalving, is dat geen sacramentele handeling. De eerlijkheid gebiedt de katholieke gelovigen hierover niet in het ongewisse te laten. Met verwarring hierover is de oecumene niet gediend. Het Oecumenisch Directorium zegt hierover: “Van de katholieken wordt gevraagd oprecht respect te betonen voor de liturgische en sacramentele kerkorde van de andere kerken en kerkelijke gemeenschappen eenzelfde respect wordt van deze gevraagd voor de katholieke kerkorde”.4

Wij doen een dringend beroep op de priesters om zich beschikbaar te houden voor de bediening van de ziekenzalving en de laatste sacramenten en op de diakens, pastorale werk(st)ers en vrijwilligers om alle moeite te doen om een priester te zoeken voor de sacramentele zorg voor een zieke in levensgevaar, ook al wordt er door pastoranten en hun omgeving druk uitgeoefend om over te gaan tot een niet-sacramentele viering rondom het ziekbed. We mogen immers niemand de volheid van de sacramentele ontmoeting met de Heer in de ziekenzalving onthouden. Wij hopen daarom van harte en vragen dat iedereen die bij het pastoraat voor zieken betrokken is, alle moeite doet om het sacrament van de zieken daarin een plaats te geven.

Utrecht, 8 april 2008 De bisschoppen van Nederland

Bisschoppelijk schrijven inzake de bedienaar van de ziekenzalving, d.d. 08.04.08

4

Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid der Christenen, Oecumenisch Directorium. Richtlijnen voor de toepassing van de beginselen en normen inzake de oecumenische beweging, 1993, nr. 107.

31

Brief aan de priesters, diakens, pastoraal werks(st)ers en vrijwilligers in het parochiepastoraat en in het categoriaal pastoraat.

Iedere christen is geroepen om zieken te bezoeken, hen met aandacht bij te staan en met en voor hen te bidden. Gelukkig gebeurt dat in steeds meer parochies niet alleen door priesters en diakens, maar ook door andere gelovigen met een pastorale zending en door vrijwilligers. Zo mogen alle zieken en stervenden zich omringd en gesterkt weten door een gemeenschap van liefde.

In het sacrament van de zieken (of de ziekenzalving) mogen wij de Heer op een bijzondere wijze ontmoeten. Op dit sacrament is het woord van de Heer bij uitstek van toepassing: “Komt allen tot Mij die uitgeput zijt en onder lasten gebukt, en Ik zal u rust en verlichting schenken” (Mt. 11,28). Christus geeft in het sacrament van de zieken zijn genadevolle troost en kracht aan zieken en wanneer het sacrament een plaats krijgt rond het sterfbed, strekt Hij zijn hand uit om de stervenden binnen te leiden in het eeuwig leven.

Veel mensen zien het sacrament van de zieken nog steeds als het ‘laatste sacrament’ en stellen het ontvangen ervan daarom zo lang mogelijk uit. Toch heeft het Tweede Vaticaans Concilie op een bredere betekenis willen teruggrijpen: “Het ‘laatste Oliesel’, dat ook en beter ‘Zalving van de zieken’ kan worden genoemd, is niet uitsluitend het sacrament van degenen die in het uiterste levensgevaar verkeren. De geschikte tijd om het te ontvangen is dan ook reeds aanwezig, wanneer een gelovige door ziekte of ouderdom in levensgevaar begint te komen” (Sacrosanctum Concilium 73). Wanneer “gelovigen die tot het gebruik van het verstand gekomen zijn, ten gevolge van ziekte of ouderdom in levensgevaar zijn geraakt” (CIC can. 1004 § 1 en c. 998), kan het persoonlijk of gemeenschappelijk vieren van dit sacrament een bijzondere bron van kracht, genezing en hernieuwde levenszin zijn met het oog op de verrijzenis van Christus. De Katechismus van de Katholieke Kerk wijst erop. dat het gepast is de ziekenzalving te ontvangen, voordat men een zware operatie ondergaat. Dit geldt ook voor oudere mensen, wanneer zij duidelijk zwakker worden (KKK nr. 1515). Bij de viering van de ziekenzalving moet het wel gaan om zieken of bejaarden die verkeren in deze aangeduide situaties en niet zomaar om zieken of bejaarden in het algemeen. Dat dient men vooral ook voor ogen te houden, wanneer een gemeenschappelijke viering van de ziekenzalving plaats vindt, bijvoorbeeld in verpleeghuizen of tijdens bedevaarten.

Wanneer het sacrament van de ziekenzalving plaatsvindt, volgt het bij voorkeur op het ontvangen van het sacrament van boete en verzoening en wordt het desgewenst gevolgd door de heilige communie. De ziekenzalving kan plaatsvinden in een viering van de eucharistie. Wanneer iemand de ziekenzalving ontvangt die in onmiddellijk levensgevaar verkeert, kan deze zieke het ‘viaticum’ ontvangen. 32

Het toedienen van de ziekenzalving is voorbehouden aan een priester. Al vanaf de eerste eeuwen is hiervoor de basis gevonden in de Heilige schrift: “Is iemand onder u ziek? Laat hij de presbyters van de gemeente roepen; zij moeten een gebed over hen uitspreken en hem met olie zalven in de naam des Heren” (Jak. 5,14). Door het Concilie van Trente is de koppeling van het sacrament van de zieken aan de priesterlijke bediening definitief bevestigd. Het is dus niet alleen vanwege de samenhang met de sacramenten van biecht en eucharistie dat het toedienen van het sacrament van de zieken is voorbehouden aan een priester; ook zonder deze elementen zal de ziekenzalving alleen door een priester gegeven kunnen worden. Dit is onlangs nog eens nadrukkelijk bevestigd door de Congregatie voor de Geloofsleer.

Zeker nu in de parochies en zorginstellingen steeds vaker in teamverband wordt samengewerkt, is een goede en heldere verdeling van ieders specifieke taken noodzakelijk. Wanneer diakens, pastoraal werk(st)ers en vrijwilligers betrokken zijn bij de pastorale begeleiding van zieken en stervenden, kunnen zij een belangrijke rol vervullen in de voorbereiding op het ontvangen van het sacrament van de zieken, dat bediend wordt door de priester. Dit voorbereidende werk is van grote waarde en wij zijn onze diakens, pastoraal werk(st)ers en vrijwilligers dankbaar voor hun inzet rond dit pastoraat, en de priesters die de zieken thuis, in ziekenhuizen en zorginstellingen bezoeken en pastoraal en liturgisch begeleiden.

De situatie kan ingewikkelder liggen, wanneer een zieke of stervende is opgenomen in een ziekenhuis, verpleeghuis of andere instelling en er weinig of geen band bestaat met een (parochie)priester. De pastorale begeleiding zal dan dikwijls gebeuren door diakens, pastorale werk(st)ers of vrijwilligers die aan de instelling verbonden zijn. Tot een goede pastorale begeleiding van zieken behoort de aandacht die besteed wordt aan het onderkennen van de onvervangbare waarde en belang van de sacramenten van de ziekenzalving en van de boete en verzoening, die door de priester bediend worden. Het persoonlijke pastorale contact met de zieke is vooral dan goed, verantwoord en vruchtbaar, wanneer het ertoe bijdraagt dat de zieke groeit in verlangen naar de sacramentele hulp van Christus in zijn Kerk. Zo ook is het belangrijker dat de gelovigen Christus kunnen ontmoeten in de eucharistie, dan dat zij een persoonlijke band hebben met de priester die celebreert.

Wanneer het toedienen van de ziekenzalving door een priester echt niet mogelijk is, kunnen diakens, pastorale werk(st)ers en vrijwilligers gebruikmaken van de gebeden voor het ziekenbezoek en van de ritus voor de zegening van zieken en van de orde van dienst bij het afscheid van stervenden, zoals deze te vinden zijn in het rituaal voor de pastorale zorg rond zieken en de ziekenzalving.5 Indien geen 5

De pastorale zorg rond de zieken en de ziekenzalving, (Liturgie van de sacramenten en andere kerkelijke vieringen, dl. 6), Uitgave Nationale Raad voor Liturgie, 1986, blz. 25-43 (nrs. 42 e.v.); blz. 115-134 (nrs. 138-151) en blz. 135-208 (nrs. 152-259).

33

priester aanwezig is, kan elke gelovige die daartoe is aangesteld het viaticum bedienen: de diaken gebruikt dan de ritus die het rituaal voor de priester beschrijft6, de niet-gewijde bedienaren volgen de ritus die het rituaal ‘De heilige communie en de verering van de eucharistie buiten de mis’7 (nrs. 68-78) voor de buitengewone dienaar van de communie beschrijft. Wanneer een diaken of leek deze liturgische bedieningen verzorgt, past grote zorgvuldigheid, teneinde verwarring met het sacrament van de ziekenzalving te voorkomen. Daarom moeten woorden, gebeden en/of gebaren achterwege blijven die specifiek bij de ziekenzalving behoren, zoals opgenomen in het ritueel voor de ziekenzalving zelf. Een zalving van de zieke kan daarom niet gebeuren door een diaken, pastorale werk(st)er, vrijwilliger of een andere leek.

In veel ziekenhuizen en zorginstellingen vindt het pastoraat plaats binnen een oecumenische context. Op sommige plekken wordt bij de inzet van deze pastorale krachten minder gelet op de denominatie van de patiënt en meer voor een functionele aanpak gekozen; op de ene afdeling is bijvoorbeeld een priester, diaken, katholieke pastorale werk(st)er of andere leek werkzaam en op een andere een predikant. Ware oecumene vraagt dat de onderscheiden kerkelijke tradities met hun eigen bedienaren worden gerespecteerd en van katholieke, resp. protestantse zijde geen liturgische bediening wordt vervuld bij zieken die niet tot de eigen kerkgemeenschap behoren. Als bisschoppen vragen wij dat in de zorginstellingen hierover heldere afspraken worden gemaakt die niet indruisen tegen wat de Kerk vraagt.

Wanneer diakens, katholieke pastorale werk(st)ers en vrijwilligers, evenals protestantse werkers in de gezondheidszorg overgaan tot de ziekenzalving, is dat geen sacramentele handeling. De eerlijkheid gebiedt de katholieke gelovigen hierover niet in het ongewisse te laten. Met verwarring hierover is de oecumene niet gediend. Het Oecumenisch Directorium zegt hierover: “Van de katholieken wordt gevraagd oprecht respect te betonen voor de liturgische en sacramentele kerkorde van de andere kerken en kerkelijke gemeenschappen eenzelfde respect wordt van deze gevraagd voor de katholieke kerkorde”.8

Wij doen een dringend beroep op de priesters om zich beschikbaar te houden voor de bediening van de ziekenzalving en de laatste sacramenten en op de diakens, pastorale werk(st)ers en vrijwilligers om alle moeite te doen om een priester te zoeken voor de sacramentele zorg voor een zieke in levensgevaar, ook al wordt er door pastoranten en hun omgeving druk uitgeoefend om over te gaan 6

Aldaar, blz. 95-102 (nrs. 101-114).

7

De heilige communie en de verering van de eucharistie buiten de mis, (Liturgie van de sacramenten en andere kerkelijke vieringen, dl. 4), Uitgave Nationale Raad voor Liturgie, 1983, blz. 38-40’ (nrs. 68-78) . Vgl. ook de Inleiding van: De pastorale zorg rond de zieken en de ziekenzalving, aldaar, p. 19, nr 29.

8 Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid der Christenen, Oecumenisch Directorium. Richtlijnen voor de toepassing van de beginselen en normen inzake de oecumenische beweging, 1993, nr. 107.

34

tot een niet-sacramentele viering rondom het ziekbed. We mogen immers niemand de volheid van de sacramentele ontmoeting met de Heer in de ziekenzalving onthouden. Wij hopen daarom van harte en vragen dat iedereen die bij het pastoraat voor zieken betrokken is, alle moeite doet om het sacrament van de zieken daarin een plaats te geven.

Utrecht, 8 april 2008

De bisschoppen van Nederland

35

’s-Hertogenbosch, donderdag 4 december 2008

Aan u priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers en aan u allen die meewerkt in het pastoraat van ons bisdom, alsmede de besturen van de parochies.

Wij verstaan de Advent als een wachten op de komst van God in ons leven. Evengoed zouden we de Advent kunnen beleven als een tijd waarin God op ons wacht. Het motto, waaronder wij dit jaar het geloofsfeest gaan vieren bij gelegenheid van het bisdomjubileum, wil ieder van ons op een vergelijkbare wijze prikkelen door te stellen: Hij gelooft in mij! Deze realiteit vraagt om een antwoord. Het feit dat God van mij houdt, overwint iedere oppervlakkigheid in mijn leven. Mijn diepste verlangens vinden geen vervulling in alleen het hebben van dingen, in het kunnen presteren en verdienen, in het opgaan in seks, kansspelen, drugs of alcohol en al evenmin in het door iedereen aardig gevonden worden of wat dan ook. Wanneer we ons daar in opsluiten laten we ons vangen in een verslaving. Mijn diepste verlangen gaat uit en, dit kenmerkt al onze verlangens, naar God. Augustinus zegt: “Ons hart is onrustig totdat het rust vindt in God.” Zo is de mens. We mogen er van doordrongen zijn dat God in ons gelooft, dat Hij echt op ons rekent. Hoe antwoorden wij? Dag na dag zijn u en ik bezig het leven van de mensen op een of andere wijze te verbinden met het leven van God. Wij willen de mensen in woord en daad laten weten: God gelooft in jou. Mag ik vanuit dit perspectief, nu het jaar 2008 ten einde loopt, met u omzien naar wat achter ons ligt en vooruitblikken naar het jubileumjaar.

Wij zijn ondertussen aan het laatste jaar begonnen van ons vijfjarig Evangelisatieprogramma. Dit in een zeer mooie bijeenkomst van ontmoeting en met een heldere boodschap van kardinaal Danneels: “De beste manier om te evangeliseren is de christelijke boodschap op een getuigende manier te verkondigen.” De opdracht tot evangeliseren gaat langzaam ieder van ons doordringen. Jezus Christus verkondigen staat in het centrum. Hij is de weg naar waarachtig mens worden en Hij is de weg naar een vervuld leven met God. Het is waardevol dat we blijven zien dat het in ons bisdom voor alles om de inhoud van ons geloof moet gaan. Het is uw en mijn roeping Jezus Christus te verkondigen. Tegelijk is het waar dat we daarvoor een aangepaste organisatie nodig hebben.

Om de verkondiging van Christus en de pastorale organisatie te optimaliseren heb ik in het afgelopen jaar een proces in gang gezet dat ons samenbrengt rond een nieuw beleid. Daarom heb ik er voor gekozen dat dit proces niet alleen een zaak van de staf zou zijn. Eveneens heb ik besloten de staf te vernieuwen om daarmee een nieuwe uitgangssituatie te creëren. Door middel van een denktank, met behulp van een opiniërende enquête en door consultatie van de adviesgremia van het bisdom, dit alles onder externe begeleiding, zijn wij tot de contouren gekomen van nieuw beleid. Ondertussen is dit besproken in de priesterraad en in de dekensvergadering. Er was in de priesterraad een algemeen gedragen advies om de plannen verder in de aangegeven richting uit te 36

werken. In de dekensvergadering was er algehele instemming en ook de lekenraad was positief gestemd.

Gaandeweg het proces heb ik u allen medegedeeld dat ik twee hulpbisschoppen heb gevraagd aan onze Heilige Vader paus Benedictus XVI. Wij wachten nu in gebed en in alle rust op een antwoord. Het is mijn vaste bedoeling dat ik, wanneer de paus voor ons een beslissing genomen heeft, die beslissing van harte te aanvaarden. Door de benoemingsprocedure heen is het de heilige Geest die ons de bisschoppen zal geven die wij nodig hebben. Met hen hoop ik in de toekomst een hecht team te vormen waaraan ik leiding zal geven. Samen zullen wij dienstbaar zijn aan de Kerk van ’sHertogenbosch.

De komende maanden gaan wij het nieuwe beleidsplan concreet vormgeven en zullen het op 17 april presenteren onder het motto: Groeien in geloof, geloven in groei. We hebben er dan precies een jaar voor nodig gehad. Om dit proces goed te doen verlopen is een nieuwe manier van leidinggeven in het bisdom nodig. Wij zullen daarom op korte termijn van 17 naar 12 dekens gaan. Ook zal de indeling van nu nog 26 dekenaten veranderen in 12 regio’s met een deken. De nieuwe dekens zullen participeren in de uitwerking van het nieuwe beleidsplan, dat gericht is op de vorming van nieuwe parochies. In augustus 2009 zullen we starten met het inrichten van 12 nieuwe parochies, zodat in iedere regio een nieuwe parochie gevormd kan worden. Het gehele proces moet in 2020 voltooid zijn. In het beleidsplan, dat in april gepresenteerd wordt, staat aangegeven hoeveel nieuwe parochies dit zullen zijn en welk gebied ze omvatten. Naar schatting gaat het om rond de 60 parochies in 2020. De dekens krijgen in dit proces een coördinerende en stimulerende taak en vormen de schakel tussen de parochies in hun regio en de bisdomstaf. De dekens zullen pastoor van een parochie zijn en niet apart vrijgesteld worden. Op 30 januari nemen we met een diner afscheid van de huidige dekens en op 14 februari is er een feestelijke viering in de Sint-Jan met de 12 nieuwe dekens. Voor deze viering wil ik u allen graag uitnodigen, pastoraal kader én besturen.

Hij gelooft in mij! Ieder van ons antwoordt op zijn of haar roeping door in de werksituatie zijn of haar taken zo goed als mogelijk op zich te nemen. In het komende jaar hebben we naast de zaken van beleid eveneens een feestjaar. We gaan ons geloof en onze geloofsinzet vieren. Het jubileum kan de rijkdom van ons geloof bisdombreed zichtbaar maken. Het bisdombreed vieren van ons jubileum kan de rijkdom van het geloof zichtbaar maken. Hij gelooft in mij! Met dit thema vieren wij van 8 mei tot 17 mei een diocesaan geloofsfeest. Op allerlei manieren schakelen we mensen in, trachten we accenten van het geloof en van onze geloofsgemeenschappen in beeld te brengen, opdat eenieder zich thuis kan voelen op het geloofsfeest. Een bijzonder doel is het betrekken van alle parochies. Daarom wijs ik u nu al graag op twee uitnodigingen waarvoor u via separate post inschrijfinformatie ontvangt.

37

Op vrijdag 8 mei vieren we de opening van het geloofsfeest met een gebedsviering en een spetterende openingsshow. We zouden graag een stoet van mensen uit de parochies en gildes ontvangen die zich met de patroonheilige van hun parochie of kerk voegen in de gemeenschap van het bisdom. We willen luisteren naar Gods belofte en elkaar sterken in het antwoorden op die belofte. We zingen en bidden, we ontmoeten elkaar en vieren feest. Het zal ons de kracht geven om te getuigen van ons geloof.

Op zaterdag 16 mei vieren wij in een eucharistieviering de afronding van het geloofsfeest. Daar willen we vertegenwoordigers van iedere parochie een zending meegeven, zodat het Licht van Christus mag blijven branden in de parochies die de dag daarop in hun kerken het geloofsfeest afsluiten. In die viering van 16 mei zouden wij graag een ‘megakoor’ vormen afkomstig uit alle parochies. Koorleden vragen wij zich hiervoor aan te melden. De jubileummis gecomponeerd door Maurice Pirenne vormt de basis van het repertoire. Deze Sint-Jansmis is breed in het bisdom verspreid en kan door de koren thuis ingestudeerd worden. Daarnaast zal er met het volk een openingslied en een slotlied gezongen worden en verder verzorgt de Schola van de Sint Jan de viering. Wilt u a.u.b. de koren attenderen op de uitnodiging voor de slotviering op 16 mei.

Van 24 oktober tot 30 oktober vindt de diocesane bedevaart plaats naar Rome. Een bedevaart voor allen: voor gezinnen, voor jongeren, voor religieuzen, voor gehandicapten, voor groepen uit de parochies en voor andere groepen, o.a. de gilden. Er zijn nu reeds 950 inschrijvingen, maar u kunt nog mee! Het is bij uitstek een mogelijkheid om te zien en te ervaren hoe waar het is dat Jezus Christus door de eeuwen heen van ons houdt. Tegelijk zien we tal van voorbeelden van mensen die op zijn liefde geantwoord hebben. Te beginnen bij de apostelen Petrus en Paulus. Met de ontmoeting van de paus treffen we de leraar van de liefde. Hij schreef zijn eerste officiële brief over de liefde. Deze brief kreeg de titel mee: Deus Caritas est, God is liefde. Hij kan niet anders dan beminnen en ons in Zijn liefde binnentrekken. Een bedevaart is een uitgelezen kans om opnieuw kennis te maken met het geloof en om het geloof door catechese te verdiepen. Verder kun je leren een diaconale houding aan te nemen, je mag elkaar op de tocht “dragen”. Tenslotte is er de kans om de genade van het doopsel, van het vormsel, van het huwelijk en van de wijding in de viering van de eucharistie te versterken of, wanneer dit nodig is, te herstellen in het sacrament van boete en verzoening. Wilt u uw gelovigen op de hoogte stellen van de bedevaart en van de verschillende mogelijkheden die er zijn?

Priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers en u allen die meewerkt in het pastoraat van ons bisdom of die het op welke wijze ook mede draagt, in het bijzonder de besturen: een intens jaar ligt achter ons en een nog rijker jaar staat ons te wachten. Maar laten we ons in deze dagen in stilte voorbereiden op het Kerstfeest. We vieren het mysterie van Gods menswording. Uit liefde voor ons wordt Jezus Christus mens. Hij gelooft in mij! De kerkvaders zeggen dat God mens wordt, in onze natuur afdaalt, opdat wij zouden opklimmen naar God. Wij krijgen in Jezus deel aan de Goddelijke natuur en kunnen door ons leven heen ons vergoddelijken opdat we eens voor altijd in zijn liefde zijn. Maar Jezus is 38

eveneens mens geworden opdat wij echt mens zouden worden. Ook wij moeten afdalen naar de aarde. Naar onze behoeftes, naar onze verscheurdheid, naar ons lichaam. Met al onze beperkingen dienen wij te leren leven. We kunnen niet naar God opstijgen als we niet allereerst neerdalen om echt mens zijn. Verder is er nog de weg naar binnen. Ken jezelf. Mensworden heeft te maken met jezelf kennen, aanvaarden en beminnen. God gaf je het leven. God deed dit uit liefde. Je mag je leven niet miskennen door jezelf niet lief te hebben. Het gaat natuurlijk niet om een narcistische eigenliefde, maar om een liefde die zichzelf aanvaardt zoals hij of zij is. Vanuit die aanvaarding van jezelf in liefde kun je worden zoals God je gewild heeft. Kun je opklimmen naar God. Kun je voor je medemensen zo goed als God zijn.

In deze kerstbrief nodig ik u allen uit na te denken over het jubileummotto. Hij gelooft in mij! Het is nu een tijd van wachten, een tijd van groeien in mens zijn en een tijd van vergoddelijking. Van harte wens ik u allen een Zalig Kerstmis en een Zegenrijk nieuw jaar.


39

MAANDAG 15 DECEMBER 2008: TOESPRAAK VAN BISSCHOP HURKMANS NA AFLOOP VAN HET VAN LANSCHOT KERSTCONCERT IN DE SINT-JAN TE ‟S-HERTOGENBOSCH.

Hooggeëerde gasten, Minister President, Eminentie, Excellenties, Mijnheer Deckers, voorzitter van de Raad van Bestuur van Van Lanschot Bankiers, Dames en Heren. Dankzij Van Lanschot Bankiers hebben we ons op deze avond kunnen laven aan de prachtige kerstmuziek. Muziek die ons brengt tot over de horizon. Mag ik u over de plaats waar wij zijn wat data en feiten in herinnering brengen? De bouw van deze basiliek begon in 1380 en is 150 jaar later in 1530 voltooid. In 1559 werd de stad ’s-Hertogenbosch bisschopsstad. In aanvang was het interieur van de Sint Jan Middeleeuws. Denkt u maar aan Jeroen Bosch. In het jaar 1629 viel de kerk in protestantse handen en in 1810 gaf Napoleon de Sint Jan terug aan de katholieken. In deze stad proef je het verleden. Tijden van grote bloei maar ook tijden van crisis. Het komend jaar viert de stad van ’s-Hertogenbosch dat ze 450 jaar bisschopsstad is. Daar zal de stad Den Bosch ongetwijfeld trots op zijn. Het is goed om dat jubileum samen te gaan vieren. Doch het is niet een vlucht uit de realiteit, ook vanavond stelt de kredietcrisis ons voor vragen. Hoe staat het met de ordening van onze samenleving? Beheerst de economie haar niet te veel? Hoe is uw en mijn leven ingericht? Leggen we niet te veel nadruk op inkomen, op de groei van ons bezit? Op alles wat ligt binnen onze horizon? Ik wil U geen goedkope en moraliserende antwoorden suggereren. Mag ik met enkele woorden proberen uw smaak te prikkelen voor een ruimere blik op de werkelijkheid? In Nederland en België vieren 6 bisdommen in 2009 hun 450 jarig bestaan. Het bisdom van ’sHertogenbosch heeft als motto gekozen: Hij gelooft in Mij. Het is mijn overtuiging dat God in mij gelooft. Natuurlijk geniet ik als bisschop geen voorkeursbehandeling. God gelooft ook in ieder van U! Dit motto daagt ons uit en vraagt om een antwoord. Het Kerstfeest drukt het geloof van God in iedere mens uit. Hij gelooft in u. Kijken we naar het kind Jezus in de kribbe. Hij is, denk ik, de meest besproken mens uit onze geschiedenis. In parabels neemt Hij mensen bij de hand en brengt ze tot elkaar. Overal waar Hij is schenkt Hij mensen geloof en vertrouwen. Hij trekt mensen binnen in de liefde. Je verliezen in de ander, voor de Ander. Hij is tegendraads als het nodig is. Onafhankelijk staat hij midden tussen de mensen. Een crisis deert Hem niet. Het was Jezus die zei: “Geef aan de keizer wat de keizer toekomt en geef aan God wat God toekomt.” Daarmee doelde Hij op de verantwoordelijkheid die het wereldse bestuur heeft. In tijden van crisis, wil dit zeggen dat politici en leiders in onze samenleving alles moeten doen om het beheer van het tijdelijke zo vorm te geven dat het algemeen welzijn ermee gediend is. Wie al rijk is zou zich juist in deze tijd niet moeten willen verrijken ten koste van de ‘gewone man’. We zouden niet moeten denken: hoe kom ik er persoonlijk het beste uit, maar hoe komen we er samen uit. Dames en heren, laten we de vragen en uitdagingen waar we voor staan steeds vanuit dit perspectief bekijken. Hij gelooft in mij. Hij gelooft in u. Daarop antwoorden kan heel vernieuwend en heilzaam zijn. U allen wens voor ik de tiende keer vanaf deze plaats een Zalig Kerstfeest en een zegenrijk nieuwjaar.

40

’s-Hertogenbosch, 12 februari 2009

Geacht bestuur,

In mijn brief van 5 december 2008 heb ik u geïnformeerd over het in ontwikkeling zijnde nieuwe beleid voor het bisdom van ’s-Hertogenbosch, dat later dit voorjaar zal worden gepresenteerd. Vooruitlopend op deze presentatie is een van de onderdelen van dit beleid de vorming van 12 regio’s in het bisdom -de nieuwe dekenaten, echter zonder rechtspersoonlijkheid-, de gelijktijdige opheffing van de huidige dekenaten en de benoeming in de 12 nieuwe regio’s van dekens, welke een belangrijke rol zullen krijgen bij de implementatie van het nieuwe beleid en een schakel zullen vormen tussen de parochies en het bisdom. Ik gaf u aan dat dit in februari zijn beslag zou krijgen.

In vervolg op bovengenoemde brief laat ik u nu weten dat de formele procedure rond de herstructuring van de dekenaten is afgerond. Daartoe heb ik:  per 1 februari 2009 eervol ontslag verleend aan de nog zittende dekens van de oude dekenaten;  per 14 februari 2009 de bestaande dekenaten als kerkelijke instelling en daarmee als rechtspersoon ontbonden met de opdracht en het verzoek aan de beheerscommissies (waaronder de oude dekens) voor de vereffening zorg te dragen;  per 14 februari 2009 de 12 nieuwe dekenaten (regio’s) geformeerd;  per 14 februari 2009 in ieder nieuw dekenaat een deken benoemd.

Bijgaand treft u afschriften van de voor uw parochie van belang zijnde decreten betreffende de opheffing van het oude dekenaat en de instelling van de nieuwe regio/dekenaat en de parochies die daartoe behoren, al zijn kleine correcties nog mogelijk. In laatstgenoemd decreet wordt u tevens geïnformeerd over de benoeming van de nieuwe deken.

Ik begrijp dat voor velen het wegvallen van de vertrouwde, soms reeds lang bestaande, dekenaten en structuren pijnlijk zal zijn. Ik spreek echter de hoop uit dat met de nieuwe opzet en het nieuwe beleid de weg openstaat voor parochies, gelovigen en bisdom om ook in de toekomst samen te kunnen delen en ons te uiten in ons geloof in Jezus Christus en Zijn Boodschap.

Van harte wens ik u alle succes en Gods zegen bij uw werkzaamheden ten behoeve van uw parochie.

Met vriendelijke groet, 41

Drs. A.L.M. Hurkmans, Bisschop van ’s-Hertogenbosch.

Nb: in de oude dekenaten waar de deken een vormseldelegatie had, is deze delegatie voor de loop van het huidige pastorale werkjaar herbevestigd en gecontinueerd.

42

’s-Hertogenbosch, 12 maart 2009

Priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers, religieuzen, besturen en allen die meewerken in het pastoraat van ons bisdom,

Als eerste wil ik u nu al, halverwege de vasten, een Zalig paasfeest toewensen. Het paasfeest zet uw en mijn leven en ook het kerkelijk leven van vandaag de dag in een wijds perspectief. Met een citaat uit het boek: ‘van feest tot feest’ van Ambroos Verheul wil ik deze gedachte nader verklaren: “De schepping was een wonder, de bevrijding uit Egypte was een wonder, maar een veel groter wonder is aan de christenen geschied toen Christus ons paaslam werd” (gebed na de eerste lezing in de paaswake). “Want eens heeft God met machtige hand dat éne volk bevrijd dat in verdrukking was, nu verlost Hij alle volkeren door het water van de doop” (gebed na de derde lezing in de paaswake). “Heil en bevrijding blijven niet meer beperkt tot het éne volk van Israël; voortaan breekt het over de grenzen van Israël heen, naar alle volkeren uit. Heel de wereld is uitgenodigd het heil van God te aanschouwen. Ten bate van de redding van heel de wereld heeft Christus zijn pascha van lijden en sterven voltrokken. Bevrijding en heil overstijgen hier duidelijk iedere binnenwereldse dimensie” (blz. 53).

Het is juist in onze dagen goed de allesvernieuwende en ruime betekenis van het paasfeest voor ogen te hebben. De kredietcrisis lijkt vele mensen iedere vorm van hoop in hun leven te ontnemen. Het zal ook Pasen zijn voor de grote verliezers. Wij nodigen hen uit eens heel anders naar hun leven te kijken. Het zal Pasen zijn voor de vele mensen die door de gevolgen van secularisatie, individualisatie of door de verwarring in de Kerk op afstand van de Kerk zijn komen staan. Wij nodigen hen uit zich opnieuw te laten raken door de verrijzenis van Christus. Het zal Pasen zijn voor al die mensen die Christus nog niet kennen. Wij als geloofsgemeenschap die de kenmerken draagt van vreugde en vrede mogen voor hen van Christus getuigen.

Bij gelegenheid van Pasen wil ik u allen graag laten delen in wat er zich de laatste maanden afspeelde in ons bisdom op het terrein van nieuw beleid. U allen ervaart in uw omgeving dat er, in de wijze waarop wij gestalte geven aan het Kerk-zijn, veranderingen nodig zijn. De redenen zijn u bekend: het tekort aan gelovigen, middelen, vrijwilligers, priesters en beroepskrachten. U weet eveneens dat besluiten in deze ook altijd pijn doen. De oude vertrouwde overzichtelijke parochiestructuur moeten we loslaten en daar komen grote nieuwe parochies voor in de plaats. Dit heeft consequenties voor actieve priesters en emeriti, voor diakens, pastoraal werker(st)ers, besturen, voor allen die meewerken in het pastoraat en wellicht nog het meest voor de gelovigen. Hoe we al deze veranderingen door zullen voeren, daarop heb ik me zo zorgvuldig mogelijk voorbereid. Het hele proces, dat begon met het doordenken van allerlei oplossingsrichtingen met de bisdomstaf, is begeleid door ter zake deskundigen onder het motto: Groeien in geloof, geloven in groei. 43

De groep die het doordenken op zich nam was divers van samenstelling. We hielden bisdombreed bij alle betrokkenen een opiniërende enquête. Met alle adviesorganen die er in het bisdom zijn, hielden we een inspraakdag. De plannen zijn voorgelegd aan de priesterraad en uitvoerig besproken in de vergaderingen met de dekens. Zij zijn ons voorgegaan in de veranderingen. In 2009 kwam de bisdomstaf drie maal samen met alle dekens om vooral ook te spreken over een nieuwe indeling en een nieuwe werkwijze. In de maand januari van dit jaar had ik met alle dekens een eindgesprek en we namen op 30 januari afscheid met een korte opheffingsvergadering gevolgd door een diner. Dankbaar ben ik voor het vele werk dat de dekens hebben gedaan, soms onder moeilijke omstandigheden; ik ben hun erkentelijk voor hun zeer loyale medewerking naar een nieuwe structuur. Uit de gesprekken bleek dat de tijd er rijp voor was. Met de oude dekens is afgesproken dat zij het Sacrament van het Vormsel dit jaar blijven toedienen voor zover dit mogelijk is. Verder zijn er afspraken gemaakt voor het afhandelen van bestuurszaken.

Ondertussen zijn er twaalf nieuwe dekens benoemd. Hiervoor hebben we een, met de dekens en met de priesterraad besproken, procedure gevolgd. Allereerst is er een namenlijst samengesteld. De oude dekens en de leden van de priesterraad konden elk vijf namen aandragen. Daarna is er een consultatie geweest bij een aantal personen die betrokken zijn in het proces van vernieuwing. Op basis van die gesprekken, die vertrouwelijk zijn geweest, is er een tweetal persoonlijke gesprekken met de kandidaten geweest en hun adviezen heb ik met twaalf mensen besproken en hen op basis van een concepttaakomschrijving gevraagd om deken te worden. Met alle dekens heb ik twee afspraken kunnen maken. Als eerste dat wij als team gaan werken. Wij zullen samen het beleid, dat ik als bisschop vaststel, uitdragen en uitvoeren. Vervolgens hebben we ons voorgenomen de nieuwe parochies gezond op te bouwen.

Met veel vreugde en dankbaarheid hebben wij op 14 februari de nieuwe dekens gepresenteerd in een eucharistieviering in de Sint Jan. Op die dag viert de Kerk Cyrillus en Methodius, missionarissen van de Slavische volkeren. De nieuwe dekens heb ik eveneens missionarissen genoemd. Zij beginnen aan hun zending levend vanuit drie bronnen. Als eerste zijn het mannen die leven met God. Verder kennen zij de wereld. Zij weten wat mensen vandaag de dag meemaken en zij willen er vóór hen zijn. Tenslotte werken zij niet alleen. Zij werken vanuit een team en stichten met de nieuwe parochies nieuwe gemeenschappen van gelovigen die getuigend in de wereld staan.

Ondertussen hebben de dekens het ontwerpbeleid van hun aantekeningen voorzien. Ook is dit ontwerpbeleid in de priesterraad geweest. Met veel aandacht is gekeken naar de samenstelling van de nieuwe parochies. De twaalf nieuwe parochies die wij in de komende drie jaar zullen gaan inrichten zullen bij het begin van het werkjaar 2009/2010 in september bekendgemaakt worden. De andere nieuwe parochies zullen in 2020 gerealiseerd zijn.

44

Het is goed om nu al een belangrijk punt van het nieuwe beleid met u te delen. We zien het als een opdracht de nieuwe parochies een hart en centrum te geven, in de vorm van één parochiekerk. Vanuit die parochiekerk krijgt het pastoraat zijn aansturing, in die kerk is er een vast en volledig liturgisch aanbod. Vanuit het hart zal er zorg zijn voor gezinnen, voor jongeren, voor diaconie en voor media, zoals het parochieblad. Ook zal er zorg zijn voor roepingenpastoraat.

De ‘nieuwe parochie’ is hierbij te beschouwen als een netwerk van groepen mensen die zich engageren rondom het nieuwe centrum van parochieleven. Inbegrepen zijn groepen mensen die zich verbonden voelen met één van de oude parochiegemeenschappen, die voortaan samen de nieuwe parochie vormen. Pastorale leiding en bestuurlijke leiding komen vanuit één pastoraal team en vanuit één parochiebestuur.

De trouwe kerkgangers in de verschillende kerken die vaak met veel offerbereidheid veel gegeven hebben voor de Kerk laten we, waar het kan, niet los. Wij achten hen hoog. Zij zullen voor doop, eerste communie, vormsel, huwelijk en uitvaart in hun vertrouwde kerk terecht kunnen.

In de loop van dit werkjaar, van Pasen tot juli, zullen de nieuwe dekens vooral nog bezig zijn met kennismaking en met de uitwerking van de wijze waarop zij hun werk doen en hoe zij samenwerken met mij en de staf.

Hun taak in hun regio zullen zij pas ten volle op zich nemen bij het begin van het nieuwe werkjaar. Op 17 april, een week na Pasen zullen we het nieuwe beleidsplan presenteren. Die datum is bewust gekozen omdat we vlak daarna op grootse wijze het jubileum van het bisdom gaan vieren. Op 8 mei beginnen we met het Geloofsfeest. Dit feest staat in het perspectief van de gedachte waarmee ik u een zalig paasfeest heb gewenst aan het begin van deze brief. We vieren het feest op de Parade midden in een wereldse omgeving. Het is immers onze missie Jezus Christus te verkondigen, wij willen een evangeliserend bisdom zijn. Negen dagen zullen we in onze samenleving laten horen en zien dat we er zijn. Het is er de tijd niet naar een zelfgenoegzaam feest te houden. Wij richten ons op de anderen, op gezinnen die hun kinderen het beste mee willen geven, op jongeren die bagage nodig hebben voor de toekomst, op verantwoordelijken in onze samenleving die het welzijn van allen dienen te behartigen, op dragers van onze cultuur die haar ziel en zin geven, op u allen die meewerkt in het pastoraat, op u besturen die we verwachten bij de opening en de sluiting. Al deze mensen geven we de kans elkaar te ontmoeten en te bemoedigen. Het programmaboekje is in productie, u kunt het programma al raadplegen op www.bisdomdenbosch.nl en u ook al inschrijven.

Allen willen we brengen naar de Heer van alle leven, naar Jezus Christus, gestorven en verrezen, naar de Heer die ons de H. Geest heeft gegeven om een nieuwe gemeenschap te zijn die altijd weer jong kan zijn door de H. Geest. Later in het jaar gaan we dankbaar naar Rome, naar de graven van Petrus 45

en Paulus, de twee eerste pilaren van onze nieuwe gemeenschap, bij hen hopen wij nieuwe kracht op te doen voor de toekomst.

Mag ik eindigen met aandacht te vragen voor de intieme viering van de Oliewijding en van de instelling van het priesterschap. In dit belangrijke jaar voor ons bisdom willen wij daar dit jaar iets bijzonders van maken. Natuurlijk is er allereerst de viering zelf op woensdag 8 april om 19.00 uur in de Sint-Janskathedraal. We wijden de oliën, bidden voor en denken aan de zieken, de dopelingen, de vormelingen, aan hen die gewijd gaan worden.

De viering op zich is een prachtige catechese en daarom nodigen wij u uit doop-, vormsel- en ziekengroepen mee te brengen. Wij gedenken de instelling van het priesterschap. Daarom nodigen we alle priesters uit mee te concelebreren. Het zal een vernieuwing van onze roeping en van onze zending betekenen. Wij mogen intiem bij het laatste avondmaal van de Heer zijn. Aldus ervaren we opnieuw onze uitverkiezing. Het is de Heer die zijn hand op ons heeft gelegd. Het bijzondere van dit jaar is de plaats die we willen geven aan de nieuwe dekens. Zij zullen natuurlijk met de andere priesters concelebreren. De H. Olie wordt na de chrismawijding in de Sint Jan verdeeld en opgehaald door de dekens die deze de volgende dag zullen verdelen op een plaats in hun dekenaat. De dekens wordt gevraagd zelf ampullen c.q. flessen mee te nemen en de plaats waar de H. Olie wordt verdeeld in hun dekenaat bekend te maken. Na de viering in de Sint Jan is er zoals gebruikelijk gelegenheid tot het drinken van koffie in het Sint-Janscentrum.

Priesters, actief of emeritus, diakens, pastoraal werk(st)ers, besturen en allen de meewerken in het pastoraat, het paasfeest staat voor de deur. Van harte wens ik u en allen om u heen nog eens een Zalig Pasen. Na Pasen zullen we het nieuwe beleid presenteren. Wij hopen bij de uitvoering daarvan op een goede samenwerking. Het is nodig omwille van het Evangelie en omwille van alle mensen die de Heer zijn leven wil geven. Daarnaast mogen we ons jubileum gaan vieren. Dat het een feest mag zijn!


Kerstoespraak: "Geen mens hoeft eenzaam te zijn", december 2009

Het effect van de crisis ijlt nog lang na, maar speelt zich in het verborgene af. Mensen die persoonlijk met de gevolgen te maken hebben, ervaren aan den lijve wat eenzaamheid wil zeggen." Dat zei bisschop Hurkmans maandag tot de aanwezige captains of industry, bankiers en politici, in zijn 46

jaarlijkse kersttoespraak in de Sint-Jan. Hieronder de integrale tekst. Eminentie, Excellenties, hooggeëerde gasten. De muziek van vanavond brengt ons gemakkelijk in de kerststemming. Kerstmis haalt het goede in mensen naar boven. Iedereen is in de gelegenheid geweest geschenken te kopen voor zijn of haar dierbaren tijdens de vele extra koopavonden en koopzondagen. Kerstmis kan eigenlijk niet meer stuk, zo lijkt het. Toch zijn juist met Kerstmis veel mensen eenzaam. Zelfs mensen die strikt genomen niet alleen zijn, kunnen zich met Kerstmis eenzaam voelen te midden van familie en vrienden. Niet zelden zie je aan feesttafels bij een van de disgenoten erupties van verdriet of boosheid. Iemand lucht zijn hart aan tafel en de sfeer voor het diner is gezet. Blijkbaar kan ook Kerstmis niet gladstrijken wat er in de loop van het jaar of mensenleven is gebeurd. Vorig jaar was de kredietcrisis het grote thema. Een jaar later lijkt alles ogenschijnlijk zijn normale gang te gaan. Persoonlijk had ik voor ons allen gehoopt op meer fundamentele veranderingen in mentaliteit. Ik zie het als mijn missie te pleiten voor kostbare waarden die iedere mens sieren. Mede aangespoord door de klimaattop die plaatsvindt in Kopenhagen wil ik ervoor pleiten: - Dat we meer gericht zijn op soberheid, in plaats van steeds meer consumeren. - Dat we mondialer gericht zijn en minder op ons eigen land en de eigen regio. - Dat we meer aandacht hebben voor de mens en niet alleen voor winstbejag. - Dat we ons dienstbaar opstellen in plaats van te denken in termen van macht. - Dat we meer gericht zijn op het hemelse dan op het aardse. - Dat we meer op de ander zijn gericht dan op ons zelf. Na de crisis lijken we te zijn overgegaan tot de orde van de dag. Toch zijn met name in Brabant veel mensen hun baan kwijt geraakt en gingen veel bedrijven failliet. Het effect van de crisis ijlt nog lang na, maar speelt zich in het verborgene af. Mensen die persoonlijk met de gevolgen te maken hebben ervaren aan den lijve wat eenzaamheid wil zeggen. Ook denk ik aan de mensen en bedrijven die getroffen zijn door de Q-koorts. Ik heb diverse mensen gesproken die zeiden: waarom heeft het zolang geduurd voordat de overheid hier ingreep? Wanneer mensen te veel opgaan in hun eigen bezigheden verliezen ze het contact met hun medemensen. Vaak zie je ook dat zulke mensen het contact met God verliezen. Ze zijn zo verguld met zichzelf en hun persoonlijke- of zakelijke netwerk, dat ze niet of nauwelijks zien wat er buiten die context gebeurt. In zekere zin zijn ze eenzaam, ook al beseffen ze dat vaak niet eens. Met Kerstmis vieren we dat God mens is geworden. De prachtige kerststal in de Sint-Jan hier achter mij drukt de geboorte van Jezus Christus heel beeldend uit. Dat Hij zowel God als mens is mag je gerust een wonder noemen. In zijn laatste encycliek Caritas in vertitate (Liefde in Waarheid) gaat paus Benedictus in op de sociale leer van de katholieke Kerk. Hij houdt een sterk pleidooi voor de menselijke maat in de samenleving en voor openheid naar God. “Niet door afzondering komt de mens tot zijn recht, maar door zichzelf in relatie met anderen en met God te plaatsen”, zo schrijft 47

onze paus. In deze geest wens ik u allen een Zalig kerstfeest toe.

Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van 's-Hertogenbosch

48

’s-Hertogenbosch, 23 maart 2010

Aan alle priesters, diakens, pastoraal werkers en pastoraal assistenten

Graag geef ik u uitleg over het thema ‘goedkeuring van liturgische gezangen’.

Vanaf de algehele invoering van de volkstaal in de liturgie sinds het Tweede Vaticaans Concilie werd in elk taalgebied tal van nieuwe gezangen voor de eredienst ingevoerd. Na jaren van experiment verschenen nieuwe liturgische boeken die vertaald werden in de volkstaal. Tegelijk werd de wens geopperd de nieuwe liederen in de volkstaal te toetsen op hun geschiktheid voor de r.-k. liturgie. Deze toetsing gebeurt zowel op het vlak van de kerkprovincie in samenwerking met de Romeinse Congregatie voor de Eredienst, als - met betrekking tot liturgische uitgaven - op diocesaan niveau.

In 2001 werd door H. Stoel gevraagd dat concreet zou worden aangeduid welke de liturgische gezangen waren met een kerkelijke goedkeuring zowel door de plaatselijke bisschoppenconferentie als door het H. Stoel. Met de Romeinse Congregatie voor de Eredienst werd voor Nederland overeengekomen dat een dergelijke lijst stapsgewijs zou worden aangelegd. Een eerste lijst van goedgekeurde liederen is te vinden in Liturgische Documentatie, Bijlage bij het Directorium nr. 5, 2008. Bovendien zijn de liederen die in de officiële liturgische boeken, zoals bijvoorbeeld het Mariamissaal, zijn opgenomen, goedgekeurd. Daarnaast is ondertussen weer een lijst goedgekeurd, die nog gepubliceerd moet worden.

Wat betreft de uitgaven voor de rooms-katholieke eredienst is in de gehele katholieke kerk bovendien een eigen verantwoordelijkheid toegekend aan de bisschop van het bisdom waarin de betreffende uitgeverij van de liturgische uitgaven is gelegen. Dit geldt bijv. voor zondagsmissaaltjes en uitgaven van liederen voor de r.-k. eredienst. Voor dergelijke uitgaven is de toestemming tot het drukken (imprimatur) vereist van de kant van de bisschop; deze wordt gegeven wanneer de liturgische teksten overeenkomen met de geldende liturgische boeken van de Kerk, en wanneer ook de overige teksten niet tegen het geloof en de zeden van de kerk indruisen; bovendien moeten liturgische gezangen beantwoorden aan de daarvoor gestelde normen: dat zijn theologisch inhoudelijke normen, verstaanbaarheid en liturgische inpasbaarheid. Niet ieder, op zich misschien waardevol religieus gedicht is geschikt voor de eredienst en niet ieder op zich vroom lied is geschikt voor de liturgie.

49

Met de twee grootste Nederlandse uitgeverijen van zondagsmissaaltjes voor de gelovigen zijn in die zin de afgelopen tijd nieuwe overeenkomsten gesloten, die nu ten uitvoer worden gebracht. Wat de gezangen betreft is overeengekomen dat de liederen die het kerkelijke keurmerk hebben gekregen van de bisschoppenconferentie en de H. Stoel in toenemende mate in de zondagsmissaaltjes worden opgenomen. Daarnaast blijft er een zekere ruimte bestaan voor andere liederen.

Het aartsbisdom Utrecht en het bisdom ’s-Hertogenbosch - waarin de twee grote uitgeverijen voor zondagsmissaaltjes zijn gelegen - werken in overleg met de beleidssector liturgie van de Nederlandse bisschoppenconferentie samen voor een gelijke beoordeling van de aangeleverde en voorgestelde inhoud van deze zondagsmissaaltjes. Daarbij wordt aangegeven welke van de voorgestelde gezangen reeds de algemeen-kerkelijke goedkeuring hebben verkregen. Voor de overige liederen geldt dat een voorlopige goedkeuring voor een bepaald lied wordt gegeven. Die wordt pas definitief als ze op de algemene lijst van de bisschoppenconferentie worden geplaatst. Er kan ook voorbehoud worden gemaakt, als er vraagtekens bij een lied worden geplaatst of bepaalde aanpassingen wenselijk zijn. Tenslotte wordt gevraagd bepaalde liederen niet op te nemen in deze uitgaven omdat ze niet aan de kerkelijke criteria voldoen. Dit wordt telkens voorzien van een motivering.

Er is in de publiciteit gesuggereerd, dat de liederen van Oosterhuis en Ida Gerhardt zijn afgekeurd. Dat is geenszins het geval. Ieder lied wordt op de inhoud en niet naar de auteur beoordeeld. De commotie die landelijk is ontstaan wordt betreurd. Anderzijds hebben de r.-k. wereldkerk, de bisschoppenconferentie en de betreffende plaatselijke bisschoppen een eigen en onvervreemdbare verantwoordelijkheid om te waken over het geloof en de eredienst van de r.-k. Kerk.

Met vriendelijke groet,


50

Artikel Bisdomblad maart 2010: Ter Communie gaan is niet vanzelfsprekend

De afgelopen weken is er veel te doen geweest over het ontvangen van de Heilige Communie. U heeft daar het nodige over kunnen vernemen via de internetsite van het bisdom en de media. Als Kerk blijven we het Allerheiligst Sacrament behoeden en gaan we zorgzaam om met de gelovigen. Het vrijwel collectief ter Communie gaan is een gewoonte die in de huidige Nederlandse katholieke kerk is gegroeid en als vanzelfsprekend lijkt te worden gezien. Omdat in de afgelopen decennia de kerkelijke praktijk van de meeste katholieken beperkt en minimaal is geworden, is ook het ontvangen van de Heilige Communie minder vanzelfsprekend geworden. In de Heilige Communie ontvangt men immers het Lichaam van Christus en bevestigt men zijn toegewijde levensverbintenis met Christus en de Kerk. De Nederlandse bisschoppen hebben in 2008 in een brief over de H. Eucharistie daarop gewezen. Bij uitvaarten en bijvoorbeeld een carnavalsmis komt het daarom steeds vaker voor dat kerkgangers wordt gevraagd bewust wel of niet ter Communie te gaan uit het respect voor het sacrament. Mensen blijven dan soms in de bank zetten zoals in de Katholieke Kerk elders in de wereld veelal gebruikelijk is. Om in goede gesteltenis en waardig te Communie te gaan, moet men gedoopt zijn, geloven in de waarachtige aanwezigheid van het Lichaam van Christus in de Heilige Communie en leven in eenheid en overeenstemming met Christus en de Kerk. Deze voorwaarden gelden voor iedereen. De Kerk vraagt daarmee onder meer dat mensen leven volgens de tien geboden. Wie dat niet doet kan dus niet zomaar te Communie en wordt gevraagd eerst het sacrament van boete en verzoening te ontvangen (de biecht). Het is aan de ene kant de taak van de priesters om de gelovigen daarop te wijzen. Het is aan de andere kant ook de verantwoordelijkheid van de gelovigen om zich in geweten af te vragen of men aan bovengenoemde voorwaarden beantwoordt. Normaal gesproken wordt tijdens de Eucharistieviering de Heilige Communie niet geweigerd aan een Rooms-katholiek die erom vraagt. De pastoor heeft hierin een eigen verantwoordelijkheid. Het weigeren van de Communie tijdens de Mis is meestal niet prudent, omdat iemand daarmee openlijk te kijk kan worden gezet en dit een zekere willekeur naar personen kan betekenen.

Pastorale zorg Mensen die niet ter Communie gaan zijn welkom in de Kerk, zij kunnen de Mis bijwonen, deelnemen aan het parochieleven en pastorale zorg ontvangen. De Eucharistie vieren is meer dan de Communie ontvangen. Het is ook de plaats waar het woord van God wordt verkondigd. En dit is het Licht op het pad van ons leven. Ook is het de plaats waar we samen bidden. Niet alleen om het nog beter te krijgen, maar ook voor onze broeders en zusters die in moeilijke omstandigheden leven. Wanneer we ons niet ten volle kunnen aansluiten bij de Communie, kunnen we ons altijd nog geestelijk met Christus verenigen in Zijn sterven en verrijzen. Veel mensen die in de Kerk werken, priesters, diakens, pastoraal werkers en vrijwilligers, zijn dag in dag uit in de weer om mensen die getekend zijn door het leven te dienen en concreet bij te staan. De parochies zou ik willen vragen een plaats te zijn waar iedereen welkom is en waar bijzondere zorg uitgaat naar de mensen die dat nodig hebben. Ik wil mensen oproepen om het meest waardevolle dat Kerk heeft, Christus die onder ons komt in de gedaante van brood en wijn, met groot respect te behandelen. 51

Drs. A.L.M. Hurkmans is bisschop van ’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch, donderdag 4 december 2008

Aan u priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers en aan u allen die meewerkt in het pastoraat van ons bisdom, alsmede de besturen van de parochies.

Wij verstaan de Advent als een wachten op de komst van God in ons leven. Evengoed zouden we de Advent kunnen beleven als een tijd waarin God op ons wacht. Het motto, waaronder wij dit jaar het geloofsfeest gaan vieren bij gelegenheid van het bisdomjubileum, wil ieder van ons op een vergelijkbare wijze prikkelen door te stellen: Hij gelooft in mij! Deze realiteit vraagt om een antwoord. Het feit dat God van mij houdt overwint iedere oppervlakkigheid in mijn leven. Mijn diepste verlangens vinden geen vervulling in alleen het hebben van dingen, in het kunnen presteren en verdienen, in het opgaan in seks, kansspelen, drugs of alcohol en al evenmin in het door iedereen aardig gevonden worden of wat dan ook. Wanneer we ons daar in opsluiten laten we ons vangen in een verslaving. Mijn diepste verlangen gaat uit en, dit kenmerkt al onze verlangens, naar God. Augustinus zegt: “Ons hart is onrustig totdat het rust vindt in God.” Zo is de mens. We mogen er van doordrongen zijn dat God in ons gelooft, dat Hij echt op ons rekent. Hoe antwoorden wij? Dag na dag zijn u en ik bezig het leven van de mensen op een of andere wijze te verbinden met het leven van God. Wij willen de mensen in woord en daad laten weten: God gelooft in jou. Mag ik vanuit dit perspectief, nu het jaar 2008 ten einde loopt, met u omzien naar wat achter ons ligt en vooruitblikken naar het jubileumjaar.

Wij zijn ondertussen aan het laatste jaar begonnen van ons vijfjarig Evangelisatieprogramma. Dit in een zeer mooie bijeenkomst van ontmoeting en met een heldere boodschap van kardinaal Danneels: “De beste manier om te evangeliseren is de christelijke boodschap op een getuigende manier te verkondigen.” De opdracht tot evangeliseren gaat langzaam ieder van ons doordringen. Jezus Christus verkondigen staat in het centrum. Hij is de weg naar waarachtig mens worden en Hij is de weg naar een vervuld leven met God. Het is waardevol dat we blijven zien dat het in ons bisdom voor alles om de inhoud van ons geloof moet gaan. Het is uw en mijn roeping Jezus Christus te verkondigen. Tegelijk is het waar dat we daarvoor een aangepaste organisatie nodig hebben.

Om de verkondiging van Christus en de pastorale organisatie te optimaliseren heb ik in het afgelopen jaar een proces in gang gezet dat ons samenbrengt rond een nieuw beleid. Daarom heb ik er voor gekozen dat dit proces niet alleen een zaak van de staf zou zijn. Eveneens heb ik besloten de staf te vernieuwen om daarmee een nieuwe uitgangssituatie te creëren. Door middel van een denktank, met behulp van een opiniërende enquête en door consultatie van de adviesgremia van het bisdom, 52

dit alles onder externe begeleiding, zijn wij tot de contouren gekomen van nieuw beleid. Ondertussen is dit besproken in de priesterraad en in de dekensvergadering. Er was in de priesterraad een algemeen gedragen advies om de plannen verder in de aangegeven richting uit te werken. In de dekensvergadering was er algehele instemming en ook de lekenraad was positief gestemd.

Gaandeweg het proces heb ik u allen medegedeeld dat ik twee hulpbisschoppen heb gevraagd aan onze Heilige Vader paus Benedictus XVI. Wij wachten nu in gebed en in alle rust op een antwoord. Het is mijn vaste bedoeling dat ik, wanneer de paus voor ons een beslissing genomen heeft, die beslissing van harte te aanvaarden. Door de benoemingsprocedure heen is het de heilige Geest die ons de bisschoppen zal geven die wij nodig hebben. Met hen hoop ik in de toekomst een hecht team te vormen waaraan ik leiding zal geven. Samen zullen wij dienstbaar zijn aan de Kerk van ’sHertogenbosch.

De komende maanden gaan wij het nieuwe beleidsplan concreet vormgeven en zullen het op 17 april presenteren onder het motto: Groeien in geloof, geloven in groei. We hebben er dan precies een jaar voor nodig gehad. Om dit proces goed te doen verlopen is een nieuwe manier van leiding geven in het bisdom nodig. Wij zullen daarom op korte termijn van 17 naar 12 dekens gaan. Ook zal de indeling van nu nog 26 dekenaten veranderen in 12 regio’s met een deken. De nieuwe dekens zullen participeren in de uitwerking van het nieuwe beleidsplan, dat gericht is op de vorming van nieuwe parochies. In augustus 2009 zullen we starten met het inrichten van 12 nieuwe parochies, zodat in iedere regio een nieuwe parochie gevormd kan worden. Het gehele proces moet in 2020 voltooid zijn. In het beleidsplan, dat in april gepresenteerd wordt, staat aangegeven hoeveel nieuwe parochies dit zullen zijn en welk gebied ze omvatten. Naar schatting gaat het om rond de 60 parochies in 2020. De dekens krijgen in dit proces een coördinerende en stimulerende taak en vormen de schakel tussen de parochies in hun regio en de bisdomstaf. De dekens zullen pastoor van een parochie zijn en niet apart vrijgesteld worden. Op 30 januari nemen we met een diner afscheid van de huidige dekens en op 14 februari is er een feestelijke viering in de Sint-Jan met de 12 nieuwe dekens. Voor deze viering wil ik u allen graag uitnodigen, pastoraal kader én besturen.

Hij gelooft in mij! Ieder van ons antwoordt op zijn of haar roeping door in de werksituatie zijn of haar taken zo goed als mogelijk op zich te nemen. In het komende jaar hebben we naast de zaken van beleid eveneens een feestjaar. We gaan ons geloof en onze geloofsinzet vieren. Het jubileum kan de rijkdom van ons geloof bisdombreed zichtbaar maken. Het bisdombreed vieren van ons jubileum kan de rijkdom van het geloof zichtbaar maken. Hij gelooft in mij! Met dit thema vieren wij van 8 mei tot 17 mei een diocesaan geloofsfeest. Op allerlei manieren schakelen we mensen in, trachten we accenten van het geloof en van onze geloofsgemeenschappen in beeld te brengen, opdat eenieder zich thuis kan voelen op het geloofsfeest. Een bijzonder doel is het betrekken van alle parochies.

53

Daarom wijs ik u nu al graag op twee uitnodigingen waarvoor u via separate post inschrijfinformatie ontvangt.

Op vrijdag 8 mei vieren we de opening van het geloofsfeest met een gebedsviering en een spetterende openingsshow. We zouden graag een stoet van mensen uit de parochies en gildes ontvangen die zich met de patroonheilige van hun parochie of kerk voegen in de gemeenschap van het bisdom. We willen luisteren naar Gods belofte en elkaar sterken in het antwoorden op die belofte. We zingen en bidden, we ontmoeten elkaar en vieren feest. Het zal ons de kracht geven om te getuigen van ons geloof.

Op zaterdag 16 mei vieren wij in een eucharistieviering de afronding van het geloofsfeest. Daar willen we vertegenwoordigers van iedere parochie een zending meegeven, zodat het Licht van Christus mag blijven branden in de parochies die de dag daarop in hun kerken het geloofsfeest afsluiten. In die viering van 16 mei zouden wij graag een ‘megakoor’ vormen afkomstig uit alle parochies. Koorleden vragen wij zich hiervoor aan te melden. De jubileummis gecomponeerd door Maurice Pirenne vormt de basis van het repertoire. Deze Sint-Jansmis is breed in het bisdom verspreid en kan door de koren thuis ingestudeerd worden. Daarnaast zal er met het volk een openingslied en een slotlied gezongen worden en verder verzorgt de Schola van de Sint Jan de viering. Wilt u a.u.b. de koren attenderen op de uitnodiging voor de slotviering op 16 mei.

Van 24 oktober tot 30 oktober vindt de diocesane bedevaart plaats naar Rome. Een bedevaart voor allen: voor gezinnen, voor jongeren, voor religieuzen, voor gehandicapten, voor groepen uit de parochies en voor andere groepen, o.a. de gilden. Er zijn nu reeds 950 inschrijvingen, maar u kunt nog mee! Het is bij uitstek een mogelijkheid om te zien en te ervaren hoe waar het is dat Jezus Christus door de eeuwen heen van ons houdt. Tegelijk zien we tal van voorbeelden van mensen die op zijn liefde geantwoord hebben. Te beginnen bij de apostelen Petrus en Paulus. Met de ontmoeting van de paus treffen we de leraar van de liefde. Hij schreef zijn eerste officiële brief over de liefde. Deze brief kreeg de titel mee: Deus Caritas est, God is liefde. Hij kan niet anders dan beminnen en ons in Zijn liefde binnentrekken. Een bedevaart is een uitgelezen kans om opnieuw kennis te maken met het geloof en om het geloof door catechese te verdiepen. Verder kun je leren een diaconale houding aan te nemen, je mag elkaar op de tocht “dragen”. Tenslotte is er de kans om de genade van het doopsel, van het vormsel, van het huwelijk en van de wijding in de viering van de eucharistie te versterken of, wanneer dit nodig is, te herstellen in het sacrament van boete en verzoening. Wilt u uw gelovigen op de hoogte stellen van de bedevaart en van de verschillende mogelijkheden die er zijn? 54

Priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers en u allen die meewerkt in het pastoraat van ons bisdom of die het op welke wijze ook mede draagt, in het bijzonder de besturen: een intens jaar ligt achter ons en een nog rijker jaar staat ons te wachten. Maar laten we ons in deze dagen in stilte voorbereiden op het Kerstfeest. We vieren het mysterie van Gods menswording. Uit liefde voor ons wordt Jezus Christus mens. Hij gelooft in mij! De kerkvaders zeggen dat God mens wordt, in onze natuur afdaalt, opdat wij zouden opklimmen naar God. Wij krijgen in Jezus deel aan de Goddelijke natuur en kunnen door ons leven heen ons vergoddelijken opdat we eens voor altijd in zijn liefde zijn. Maar Jezus is eveneens mens geworden opdat wij echt mens zouden worden. Ook wij moeten afdalen naar de aarde. Naar onze behoeftes, naar onze verscheurdheid, naar ons lichaam. Met al onze beperkingen dienen wij te leren leven. We kunnen niet naar God opstijgen als we niet allereerst neerdalen om echt mens zijn. Verder is er nog de weg naar binnen. Ken jezelf. Mensworden heeft te maken met jezelf kennen, aanvaarden en beminnen. God gaf je het leven. God deed dit uit liefde. Je mag je leven niet miskennen door jezelf niet lief te hebben. Het gaat natuurlijk niet om een narcistische eigenliefde, maar om een liefde die zichzelf aanvaardt zoals hij of zij is. Vanuit die aanvaarding van jezelf in liefde kun je worden zoals God je gewild heeft. Kun je opklimmen naar God. Kun je voor je medemensen zo goed als God zijn.

In deze kerstbrief nodig ik u allen uit na te denken over het jubileummotto. Hij gelooft in mij! Het is nu een tijd van wachten, een tijd van groeien in mens zijn en een tijd van vergoddelijking. Van harte wens ik u allen een Zalig Kerstmis en een Zegenrijk nieuw jaar. Drs. A.L.M. Hurkmans Bisschop van ’s-Hertogenbosch

4.

Homilies Bisschop

Preek bisschop Hurkmans, Chrismamis 31 maart 2010 Sint-Janskathedraal ’s-Hertogenbosch

Broeders en zusters, wij, hier samen, zijn één familie van God. In het Sacrament van het Doopsel werden we kind van God en lid van de Kerk. We werden gezalfd met de olie van de geloofsleerlingen. Om sterk te zijn in de strijd tegen het kwaad. Tegelijk vloeide het geurig Chrisma over ons. De gewijde Olie duidt aan en bewerkt dat de H. Geest de gelovigen met elkaar met God verbindt. 55

Opnieuw lieten wij ons zalven met het H. Chrisma bij het Vormsel. We keerden ons tegen de macht van het kwaad. Met de hulp van de H. Geest kozen we er voor de weg van Jezus te gaan. Binnen onze ene familie leeft één Geest, maar er zijn wel vele gaven. Niet ieder is het zelfde en niet ieder heeft dezelfde roeping. Er zijn mannen en vrouwen die hun christen zijn realiseren in het huwelijk. Zij vormen gezinnen. Plaatsen waar kinderen ontvangen en gevormd worden. Tegelijk vervullen zij belangrijke taken in Kerk en samenleving. Verder zijn er mannen en vrouwen die als religieus door het leven gaan. Zij leven veelal in gemeenschappen van broeders of van zusters. Zij leven contemplatief of actief. De inzet van vele religieuzen lag veelal op het snijvlak tussen Kerk en samenleving. Zij waren actief in het onderwijs, in de gezondheidszorg en zij hadden en hebben nog steeds veel zorg voor gezinnen en ouderen. In het jaar van de priester wil ik er op wijzen dat de priesters in onze familie een heel eigen plaats innemen. Zij zijn een derde maal gezalfd door het H. Chrisma. Zij stellen, door de H. Geest, voortdurend Christus, die het hoofd van de Kerk is, tegenwoordig in onze ene familie. Als familie komen wij op zondag in de Eucharistie bij elkaar.

In de afgelopen maanden, broeders en zusters, hebben wij allen pijnlijk moeten ervaren dat er in onze familie veel mis is gegaan. We hebben een hoge roeping, we houden hoge idealen er op na, maar we merken dat sommige leden van onze familie zwaar de fout in gaan. De macht van het kwaad is nog niet gebroken. Dag na dag lezen en horen we van misbruikers en slachtoffers. De mensen waar het over gaat horen bij onze familie. Daarom snijden de verhalen over misbruik zo diep in ons eigen vlees. Toch mogen we die pijn niet ontlopen. Mensen die door mensen van de Kerk misbruikt zijn roep ik op zich te melden. De golf van misbruiken uit het verleden doet ook pijn omdat we heel goed weten dat we er zelf ook nog niet zijn. Het kwaad blijft een dreiging voor ieder van ons. We hebben nog in herinnering hoe Jezus zei: hij die zonder zonde is werpen de eerste steen. Er zijn mensen die de spanning niet uithouden. Zij breken met de familie waarin zij opgegroeid zijn. Zij laten zich uitschijven uit de Kerk. Ook dit is pijnlijk voor hen en voor ons. Ik kan niet anders dan zeggen dat ik de pijn die er is bij alle betrokkenen ten volle deel. Verder sta ik er achter dat een commissie, van buiten de Kerk, zal aangeven wat ons te doen staat. Op een gegeven moment, na dat gedaan is wat gedaan moet worden, hoop ik dat er ook ruimte zal komen voor barmhartigheid.

Broeders en zusters wij zijn in deze Heilige week samen in de viering waarin wij als Kerk terug keren naar de bronnen van ons geloofsleven. Ik ben blij met de aanwezige priester en diakens, maar ik denk ook aan hen die niet aanwezig kunnen zijn: ik denk aan de zieke priesters en diakens en aan degenen die de lasten van de oude dag moeten dragen. We denken aan de instelling van de Eucharistie en daarmee verbonden aan het sacrament van verzoening. Aan de instelling van het priesterschap. Tegelijk mag ik de Oliën gaan zegenen en wijden die nodig zijn bij de doop, bij het vormsel, bij de ziekenzalving en bij de priesterwijding.

De liturgie wijst doorheen alle teksten naar Gods Geest. Hoe mooi is het woord van Jesaja: “De geest van de Heer God rust op mij; Hij heeft mij gezalfd om aan de armen de blijde boodschap te brengen. Als Christenen en als gewijde bedienaren zijn wij, gesterkt door de Heilige Geest, geroepen om in 56

dienst te staan van de ander. Wij mogen gaan naar allen wier hart gebroken is om voor hen genezing te bewerken. Wij mogen gaan naar gevangenen, opgeslotene om hen te helpen vrij te worden. Als wij beantwoorden aan die roeping zullen wij zo zegt Jesaja “Dienaars van God” genoemd worden. Jezus zelf leest bij het begin van zijn optreden deze tekst van Jesaja in de Synagoge. Dit maakte indruk. “In de synagoge waren aller ogen gespannen op Hem gevestigd.” Jezus poneert: “Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt is thans in vervulling gegaan.” Jezus is de Gezalfde, in het Grieks zeggen we, Jezus is de Christus. Hij is bij uitstek de mens die doortrokken is van de Heilige Geest.

U priesters hier aanwezig, u zult in verbondenheid met de priesters die hier niet kunnen zijn, opnieuw uw woord geven aan God en de Kerk. Uw jawoord mag in het jaar van de priester een extra glans krijgen. U spreekt uw hernieuwd jawoord uit in de kracht van de Heilige Geest die u bij uw wijding is meegedeeld. U belooft opnieuw, dat u van harte priester wilt zijn; dat u zich blijft binden aan de levende Heer die u geroepen heeft en dat u trouw zult zijn in de verkondiging en in het bedienen van de sacramenten.

Bij de zegening en de wijding van de Heilige Oliën herinneren we ons dat op Jezus, bij zijn doop in de Jordaan, de Heilige Geest neerdaalde in de gedaante van een duif. We vragen in het wijdingsgebed dat de heiligende kracht van de Geest mag neerdalen over de oliën om hierin werkzaam te zijn samen met Jezus, de Gezalfde. Jezus en de Heilige Geest maken de gelovigen tot vitale leden van de Familie van God.

Broeders en zusters. De Heilige Geest leeft door de sacramenten in u. Hij wil u ongeschonden leiden doorheen uw leven. Laat de stemmen van verdriet, van opstandigheid, van angst en frustratie u niet beheersen. Luister naar de stem van de Heilige Geest. Zijn stem zal u vrij maken, zal uw hart van vreugde doen slaan en zal u één maken met God en met elkaar. Met deze woorden wens ik u een verkwikkende Goede Week en een Zalig Paasfeest.

Preek bisschop Hurkmans b.g.v. wijding hulpbisschoppen op 18 september 2010

Inleiding Op 25 januari 1959 kondigde paus Johannes XXIII het Tweede Vaticaanse Concilie aan. Dit was toen verrassend. Een nieuwe tijd zou echter snel aanbreken. In 1961 werd monseigneur Bluyssen in deze kathedraal tot hulpbisschop gewijd. Tot nu toe de laatste hulpbisschop in ons bisdom. De foto's die na zijn wijding gemaakt werden lieten die nieuwe tijd al zien. We zien Monseigneur Bekkers en Monseigneur Bluyssen hoogkerkelijk gekleed, maar in hun vlotte bewegingen is een nieuwe tijd al zichtbaar. Nu wij hier samen zijn voor de wijding van twee hulpbisschoppen maken wij opnieuw een spannende tijd mee in de Kerk. 57

De mens thuis brengen naar het huis van de Vader een blijvende opdracht Monseigneur Mutsaerts, Monseigneur Liesen, God heeft op jullie zijn oog laten vallen. Voordat Hij jullie in de moederschoot vormde, koos Hij jullie uit. Zo hoorden we dat in de eerste lezing. Geleid door de Heilige Geest koos onze Heilige Vader, Paus Benedictus XVI, jullie uit om in het college van bisschoppen mede herder te zijn van de Kerk. Jullie zullen dit ambt uitoefenen in het bisdom van 'sHertogenbosch. Natuurlijk voelden jullie net als de profeet Jeremia huiver en vrees, toen jullie deze boodschap hoorden van de Nuntius, Monseigneur Bacqué. Jouw moeder, Jan, jullie families waren blij verrast. Ook de medewerkers van het bisdom staken hun vreugde niet onder stoelen of banken. Vandaag laat God jullie, met de woorden van de profeet Jeremia, weten dat jullie niet bang hoeven te zijn en dat jullie naar iedereen moeten gaan waarheen Hij jullie zendt, Hij zal jullie Zijn woorden in de mond leggen. Treed de mensen, als gezanten van God, open en vriendelijk tegemoet. Zij hebben jullie nodig. In onze spannende tijd in kerkelijk en politiek opzicht zijn veel jonge en oudere mensen zich onvoldoende bewust van het wonder dat ze zelf zijn. Velen weten niet dat ze bij God horen. Ze raken opgesloten in de welvaart, in zelfgenoegzaamheid, in onverschilligheid of in een vorm van genotzucht. Sommigen kennen onvoldoende hun verantwoordelijkheid voor de samenleving. Velen denken binnen hun eigen kringetje de vervulling van het leven te vinden, maar moeten vroeg of laat tot de conclusie komen dat ze een leeg en onrustig bestaan hebben. Deze mensen mogen jullie opnieuw leren te geloven in de levende God. Stap voor stap, dag na dag. Kardinaal Henry Newman, die morgen zalig verklaard wordt, zei over zijn relatie met God: "Ik heb het diepe innerlijke gevoel, mijn God, dat ik, telkens als ik aan mijzelf word overgelaten, de verkeerde kant op ga." Een mens zonder God raakt stuurloos en zal vaak te weinig bijdragen aan het gemeenschappelijk leven.

Christus is de middellaar tussen God en mens Monseigneur Mutsaerts, Monseigneur Liesen, jullie hebben veel menselijke kwaliteiten. Maar, bovenal is het belangrijk dat in de vele jaren dat jullie priester zijn, jullie leven in gebed, in het vieren van de sacramenten en in de omgang met mensen op een intieme wijze delen met Jezus Christus. Hij is de Middelaar tussen God en de mensen. Uit liefde voor ons heeft Hij zijn leven gegeven. Christus laat jullie door de bisschopswijding op een bijzondere wijze delen in zijn zending en in zijn herderlijke liefde. Laat dan die herderlijke liefde, de passie om je leven helemaal te geven aan God en de mensen, te midden van al het werk dat op jullie afkomt, het brandpunt zijn van jullie leven. Immers door die herderlijke liefde zullen jullie de mensen kunnen bereiken en voor hen een voorbeeld zijn.

De Heer wijst naar het lijden en bemoedigt ons. Broeders en Zusters, vandaag ontmoeten wij, zoals we hoorden in het Evangelie, de Goede Herder te midden van een grote menigte mensen. Hij vertelt de parabel over de zaaier. Hij geeft ons te verstaan dat als je God en mens wilt samenbrengen, je niet zondermeer moet rekenen op succes. Zoals het zaad voor een gedeelte op de weg valt, op rotsachtige grond, onder de distels, waardoor het geen kans krijgt op te schieten, zo zijn ook de inspanningen van gelovigen, pastorale werkers, 58

diakens, priesters en bisschoppen om God bij de mensen te brengen en mensen met elkaar te verbinden, niet altijd succesvol. Jezus wil ons echter in de parabel die we hoorden vooral bemoedigen. Kijk steeds naar wat goed gaat. Wacht je voor vertwijfeling. Onze inzet die een vruchtbare bodem vindt brengt honderdvoudig vrucht voort. Met deze woorden van de Heer wil ik allen die zich in ons bisdom inzetten voor de Kerk en de te wijden bisschoppen bemoedigen. Monseigneur Mutsaerts laat in ons bisdom nieuwe parochies ontstaan die evangeliserend zijn, waar parochianen hun verantwoordelijkheid op zich nemen voor de Kerk en samenleving, in nauwe samenwerking met vertegenwoordigers van de overheid. Monseigneur Liesen bevestig en sterk de priesters, diakens en pastorale werkers. Help bij een goede vorming van allen die meewerken in het pastoraat. Mag ik bij het Evangelie van de zaaier wijzen naar mijn voorganger monseigneur Ter Schure. Hij stond optimistisch in de Kerk. Hij had het niet nodig de oogst te zien, maar hij geloofde erin. Hij was gelukkig te mogen zaaien. Hij wist dat God zijn eigen tijd heeft voor alles. Hij wilde uit overtuiging onder het kruis staan. Dit hoort bij werken in de Kerk. Misschien is dat het wel, dat onze tijd zo spannend maakt.

De Kerk en de Heilige Geest Op het kruis heeft Jezus, zo suggereert de Evangelist Johannes, de patroon van onze kathedraal en van ons bisdom, de H. Geest gegeven om daarmee Zijn Kerk, het nieuwe Godsvolk, bijeen te brengen. Al in de jonge Kerk komen, zo hoorden wij in de tweede lezing, onder de gelovigen grote vragen naar voren. In Korinte krijgt Pauslus de vraag: Hoe verrijzen de doden? Met wat voor een lichaam? Paulus wijst naar het graan dat in de aarde sterft en waaruit volle schoven voortkomen. Hij wijst naar Adam die uit de aarde is en naar Christus die uit de hemel komt. Wij zullen, zo zegt Paulus, veranderen van aardse mensen naar hemelse mensen. Broeders en zusters, hemel en aarde, God en de mens horen bij elkaar. Dit mogen wij u voorhouden. Door de Heilige Geest heeft uw leven nu al een bijzondere kwaliteit, zelfs de dood kan het niet vernietigen. Door het kerkelijk leven mee te maken kunt u in diepe vreugde leven en volop in het leven staan. Christus wil dit vreugdevolle leven door de tijden heen blijven doorgeven. Daarom roept Hij diakens, priesters en bisschoppen om dienaren van de vreugde te zijn.

De bisschopswijding Wij gaan nu over tot de bisschopswijding. Broeders en zusters, laten we samen vurig bidden tot de Heilige Geest. Kom Heilige Geest wees hier aanwezig. Laten we ons bij het aanroepen van de heiligen een maken met heel de Kerk in de hemel en op aarde. In gebed leggen de bisschoppen, Monseigneur Lescrauwaet en Wiertz met mij en de andere bisschoppen, op een sacramentele wijze de wijdelingen de handen op, opdat God hen kiest tot Zijn uitverkoren dienaren. We zalven met het Heilig Chrisma hun hoofden, opdat zij vervuld raken van de Heilige Geest. In de kracht van de Heilige Geest zullen zij ons leven heiligen. Door dagelijks te bidden met heel de Kerk, door de sacramenten met ons te vieren en ons aldus te bevestigen in onze levensband met God. Wij zullen hen het Evangelieboek overhandigen, opdat zij voor ons het Woord van God verkondigen, het uitleggen en het voorleven. We zullen hen de ring aan de vinger schuiven, opdat zij dag na dag weten dat ze trouw mogen zijn 59

aan de unieke band die zij hebben met God en de Kerk. Met het ontvangen van de mijter krijgen zij de opdracht om de glans van heiligheid te midden van ons te laten stralen. Ten slotte geven wij u Monseigneur Mutsaerts de staf in de hand van onze Monseigneur Mutsaerts, die bisschop van ons bisdom was van 1942 tot 1960. U Monseigneur Liesen ontvangt de staf van Monseigneur Ter Schure. Daarmee zullen jullie in het spoor treden van de Goede Herder. Treed ook in het spoor van alle bisschoppen die jullie in ons bisdom voorgingen. Trek er op uit om de Gelderse en Brabantse mensen, waarover u Monseigneur Mutsaerts zegt: ze zijn vaak beter dan we denken en waarvan u Monseigneur Liesen zegt: we moeten iets voor elkaar over hebben om ons bij elkaar en bij God te brengen.

Slot Ga met uw staf in de hand aan de slag in het spoor van de Goede Herder. Met Zijn herderlijke liefde in uw hart. Wees gerust: voorlopig loop ik, zo God het wil, met vaste tred met jullie mee. Mogen we één zijn in verscheidenheid.

Amen.

60

Analecta Inhoud 1. Bisschoppelijke besluiten en decreten Benoemingen en ontslagen Toespraken en brieven

Recommend Documents