AMSTERDAM MADE IN NZKG. Jubileum VCK Honderd jaar voelsprieten. 70ste (!) Havengildediner Havenpenning voor Dertje Meijer

Jubileum VCK

70ste (!) Havengildediner

Honderd jaar voelsprieten

Havenpenning voor Dertje Meijer

39

AMSTERDAM

10

AMSTERDAM IJMUIDEN BEVERWIJK ZAANSTAD

MADE IN NZKG

MAGAZINE

DECEMBER 2015 nr 6

IN H O U D D E C E M B E R 2 0 15

THEMANUMMER 12 MAAKINDUSTRIE Het belang van de maak industr ie voor de economische bedr ijvigh eid in het Noordzeek anaalgebied is niet genoeg te benadruk k en. Daar is iedereen het in dit nummer over eens. M aar zoals met alles moet de industr ie meebe wegen met de veranderende tijd. I n dit nummer aandacht voor de laatste ont wik k elingen die zich in de maak industr ie voltrek k en, met een accent op nieuwe technologieën en mater ialen. Plus: wat is daar in de rol van de Amsterdamse haven en wat is in dit ver band de betek enis van de circulaire haven? M et tot besluit een rondje langs vijf maak bedr ijven waar interessante projec ten spelen. M ade in... NZKG

Sluisupdate

30

Een n i e u we Ze e havens A m s terd am , d an ook n ieuw s ove r d e a a n s taand e, groot s te zees l u i s ter wereld. I n d i t n u m m e r d e l aat s te ar t i s t ’s i m p res s i on v an h e t c o m ple x (zi e p ag. 2 8 ) en een ver s l ag over de ee r s te A m po r ts H avenrond vaar t ( p ag. 3 0 ) , w aar bi j de d e e ln e m e r s e ens m et ei g en og en naar d e l ocati e v a n d e ni eu we zees l u i s k ond en k i j k en.

Work in progress

34

Va n a f vo l g e n d ja a r k om t aan d e M oezel havenweg een bru ise n d e c o m m u n i t y, g enaamd Prod ock , tot l e ven. D e lo cati e, e e n i n i ti a ti ef van H avenb ed r i j f A m s terd am , w i l een spr i n gpla n k z i jn voor i nnovat i e ve en s nel groei ende b edr i jve n e n h u n ni eu we p rod u c ten en d i ens ten. Een va n d e e e r s te be dr i j ven d i e g aat ‘s p r i ng en’, i s 30MH z ( pag. 3 5 ) e e n jo n g e ond er nem i ng d i e aan d e we g w il ti m m eren met het s ens or s y s teem Zensi e.

2

ZEEHAVENS A MSTERDA M DECEMBER 2015

C OLOF ON W W W. A M P O R T S . N L 70ste (!) Havengildediner

Jubileum VCK Honderd jaar voelsprieten

Havenpenning voor Dertje Meijer

39

AMSTERDAM

10

AMSTERDAM IJMUIDEN BEVERWIJK ZAANSTAD

Spraakmakende industrie Op de cover een foto van het HIsarna-onderzoeksproject (Tata Steel), om in de toekomst op een duurzame manier staal te produceren met een verminderende CO2-uitstoot.

MADE IN NZKG

FOTO: TATA STEEL

MAGAZINE

ZHA15_CWXXXXXXXX_TDS_NR6 2015.indd 1

DECEMBER 2015 nr 6

08-12-15 11:32

In dit nummer: 05 07 10 12 15 17 19 22 24 25 26 29 31 33 34 35 38 39 43 45 47 48 49 50 52 53 54 55

Van de voor zitter Ac tueel Havengildediner 2015

Smar t industr y en de (regionale) maak industr ie K oen O ver toom (H bA): ‘Samenwer k en en k ansen gr ijpen’ K rachtig technisch onder wijs voor een vitale maak industr ie Hans Fischer ( Tata Steel) reageer t op vijf stellingen over de maak industr ie M ade in Amsterdam (N iron Staal) M ade in IJmuiden (Breman M achiner y) M ade in Amsterdam (M achinefabr iek Saedt) M ade in Zaandam (Holland Jachtbouw) I n beeld: de nieuwe zeesluis Ampor ts Havenrondvaar t Afscheid van Sluiseiland Prodock maakt innovatie 30MH z eerste be woner Prodock Net wer k e vent Amsterdams Chemiecafé Een eeuw V CK in vogelvlucht I nter vie w : R ijkshavenmeester M ar leen van de K er k hof D e Stelling: duur zame energie is duur, lastig en le ver t te weinig op Daalimpex: alleen als het ijs- en ijsk oud is Veilige wer k k leding (van Identico Bedr ijfsk leding) G oed doel: Emma at Wor k Havenberoep: mede wer k er TD (Zeehaven IJmuiden) Jur idische havenzak en Ampor ts H istor ie in de haven Foto - ode: Wer k en in de haven

ZEEHAVENS AMSTERDAM is een promotiemagazine over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad. Verschijnt zes keer per jaar. Zeehavens Amsterdam is een uitgave van Amports De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Tel: 020-627 37 06 E-mail: [email protected] Twitter: @Amports www.amports.nl Redactie: Chris van Deijl (communicatiemanager) Cees Visser (eindredacteur) Aan dit nummer werkten mee: Noor Backers, Frijkje Bakker, Frans Baud, Hugo van Heemstra, Pieter van Hove, Anja de Kiewit, Marja Lindhout, Joris Moes, Tina Reinders, Rob Schoemaker, Lisette Vos, Haks Walburgh Schmidt en Paul Wevers Advertenties: Chris van der Deijl (communicatiemanager) [email protected] Ontwerp en opmaak: FIZZ marketing en communicatie, Meppel Productie: Ten Brink Uitgevers, Amsterdam, Meppel, Zwolle

Adverteerdersindex: 56 AYOP 8 BCS Coldstore 50 Bek & Verburg 8 Blom B.V. 20 Breman Offshore 26 C.V.V. IJmuiden 32 De Koperen Ploeg 50 H. Blom & Zonen B.V. 26 Identico 38 Industrial Pump Group Nederland 20 Intramar 32 KVSA Logistics 32 Libelle Service 36 Machinefabriek Saedt 49 Marpol Services 20 MCS Nederland 8 MEO 6 Niron Staal Amsterdam 26 Novateq 26 Port Towage Amsterdam 48 Particuliere Transport Coöperatie 38 Rabobank 20 Restaurant IJmond 50 SAB 1950 22 SGS 4 VCK (Scandia Terminal) 36 VCK (Waterland Terminal) ZEEHAVENS A MSTERDA M DECEMBER 2015

3

State-of-the-art stevedoring and warehousing Simplifying logistics.

Scandia Terminal Valreep 13 1042 AN Amsterdam The Netherlands +31 (0)20 587 78 77 [email protected] www.vcklogistics.com

SPONSOREN BEDANKT! BV

70e HAVENGILDEDINER

PO RT

HD C

4


PO

VA N DE VOORZ I TTE R W W W. A M P O R T S . N L

Bloeiende vereniging De 70ste editie van het Havengildediner is een geslaagde, succesvolle bijeenkomst geweest. Gezien de opkomst blijkt Amports op zeventigjarige leeftijd een bloeiende vereniging te zijn. Het succes van het Havengildediner is mede te danken aan de sponsoren. Zij hebben dit feestelijke samenkomen van de havengemeenschap mogelijk gemaakt. Zonder hen, onder wie het honderdjarige VCK, zou een dergelijk netwerkevenement nauwelijks mogelijk zijn. Hun ondersteuning wordt door Amports en vele anderen zeer gewaardeerd. Chapeau! Het centrale thema van de avond was de circulaire haven, wat draait om draagvlakcreatie in en voor de havens van het Noordzeekanaalgebied. We zijn ons er allen van bewust dat de wereld in snel tempo verandert en wij daarin mee

In memoriam Op 6 november 2015 overleed oud-bestuurslid Amports (ruim 21 jaar) en oud-voorzitter AYOP (dertien jaar) Anton Jurjen Rouwenhorst. Rouwenhorst stond in de zeventiger jaren aan de wieg van AYOP, dat aanvankelijk bekendstond als de vriendenbedrijvengroep met als doel zich op beurzen gezamenlijk te presenteren. Midden jaren tachtig sloeg de groep, met instemming van Rouwenhorst, een serieuzere weg in. Het verband ging zich AYOP noemen en bestond uit leden van Amsterdam Ports Association en – bijzonder – de vier gemeenten en de provincie, die allen belang hadden bij de ontwikkeling van regionale on- en offshore-activiteiten. Rouwenhorst is bovendien directeur geweest van Damco Offshore. Ton Rouwenhorst is 89 jaar geworden.

moeten gaan. Dit vraagt om transparantie en de bereidheid met elkaar over oplossingen na te denken. Zoals over de energietransitie, die onder meer is genoemd in de Visie 2030 van Havenbedrijf Amsterdam. De fossiele brandstoffen zullen langzaam maar zeker worden uitgefaseerd, maar ondanks de bouw van windmolens en de plaatsing van zonnecellen, zullen wij voorlopig ook nog conventionele centrales nodig hebben. Het liefst natuurlijk op een zo duurzaam mogelijke manier. Bij de terminals voor olie en kolen realiseren zij zich dit terdege. Sterker, zij werken continu aan duurzaamheid. Smart? Dat lijkt me wel! Smart industry schreeuwt om nieuwe tenologieeën en materialen. Hoewel de energietransitie niet van de ene op de andere dag zal plaatsvinden, vormt het een uitdaging

F R AN S BAU D VO O R Z I T T E R A M P O RTS

om nieuwe markten en havenactiviteiten te ontwikkelen. Activiteiten die ook aandacht vragen voor opleidingen, want onze arbeidsmarkt heeft nog steeds te kampen met een tekort aan goed opgeleide technici. Broodnodig voor de maakindustrie. Techport Techniek Campus doet op allerlei manieren zijn best om daar een oplossing voor te bieden Ik ben ervan overtuigd dat de havenbedrijven, overheden en andere organisaties in de regio elkaar weten te vinden om er op een transparante en constructieve manier aan te werken dat onze havens toekomst-proof zijn. Ik wens u een inspirerend en goed nieuw jaar!

ZEEHAVENS AMSTERDAM IN 2016 Is het einde van het jaar doorgaans een moment van terugkijken, de redactie van Zeehavens Amsterdam kijkt alweer vooruit, het nieuwe jaar in. Want de centrale thema’s van de zes nummers die in 2016 gaan verschijnen, zijn bekend. Dat zijn (onder voorbehoud): zee- en riviercruise (februari), food (april), opleiding en arbeidsmarkt (juni), (haven)logistiek (augustus), de circulaire haven (oktober) en scheepvaart (december). Nog meer ‘nieuws’ is dat de bekende rubrieken Havengezicht, Havenhistorie, Havenberoep, Goed Doel en Juridische Havenzaken gezelschap krijgen van twee nieuwe series. In de rubriek Made In belichten wij een innovatief project uit de

maakindustrie in het NZKG, terwijl we in een nieuwe rubriek over scheepvaart aandacht vragen voor het opvallendste schip dat in die periode de havenregio is binnengelopen. Tot slot toch nog even terugblikken, omdat de redactie u hartelijk wil bedanken voor alle hulp en betrokkenheid, die zij dit jaar het tijdens het maken van het magazine mocht ontvangen. Voor nu veel leesplezier, en voor straks fijne feestdagen en een voortvarend 2016 toegewenst!


5

REpAIR & cONvERsION

GOING THE EXTRA YARD H I G H lY s k I l l E D T E A m s A N D Y E A R s O f E X p E R T I s E At our compact and full service location in Amsterdam we provide docks, a deep water loading quay, a steel construction factory, a professional machine and paint shop. The combination of these facilities and our decades of experience will make your project a success.

www.damenshiprepair.com/shipyards/amsterdam

AC TUEEL W W W. A M P O R T S . N L

Se x y h a ven De Amsterdamse haven moet net zo sexy worden om te werken als Schiphol. Vrij vertaald was dat de inzet van de eerste werkconferentie tijdens welke werkgevers, overheid en onderwijsinstellingen de dialoog met elkaar aangingen over het achterblijven van het aanbod op de arbeidsvraag vanuit het havenbedrijfsleven. Onder de aanwezigen - en tegelijk sprekers - waren Arjan Vliegenthart, wethouder Amsterdam (SP), en Achmed Baâdoud, portefeuillehouder arbeidsmarkt van stadsdeel Nieuw-west (PvdA). Ook ORAM-directeur Kees Noorman nam het woord. Volgens hem moeten bedrijven, gemeente en onderwijs meer van elkaars kennis gebruikmaken om ontwikkelingen te versnellen. “De handen ineenslaan om de uitdagingen die de huidige arbeidsmarkt heeft, het hoofd te bieden.

ORAM biedt hiervoor een platform door te verbinden en natuurlijk met deze conferentie. Maar willen we écht versnellen, dan vraagt dat om een extra inspanning van alle partijen.” De conferentie vond 15 oktober plaats en was

een initiatief van branchevereniging ORAM in samenwerking met Havenbedrijf Amsterdam en het Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam. www.oram.nl

•

Ve i lig ac hteruit met mi n d er l awaai Geen irritant harde piepjes, maar een gelijkmatig waarschuwingsgeluid op zware voertuigen. Dat is de kern van het project ‘Hoorbaar Minder’ waarvoor Havenbedrijf Amsterdam op 23 november de aftrap gaf bij Rietlanden Terminals. Zo’n duizend shovels en andere zware voertuigen in Westpoort krijgen voor het einde van het jaar dit achteruitalarm ingebouwd.

150 jaar Noordzeekanaal Stichting Kist maakt een film over de geschiedenis van het Noordzeekanaal. Aanleiding is het begin van de aanleg van de waterweg precies 150 jaar geleden. Het project, met als titel ‘Graven naar het verleden van het Noordzeekanaal’, kost ongeveer 80.000 euro. Daarvan moet 10.000 euro binnenkomen via crowdfunding en de rest via fondsen en subsidies. Kleinere giften kunnen rekenen op een vrijkaartje voor de filmvertoning. Bedrijven die grotere bedragen doneren, kunnen met het personeel naar de feestelijke premièredag komen. Die première is naar verwachting in augustus volgend jaar tijdens het Havenfestival in IJmuiden. www.stichtingkist.nl

•

Het alternatief alarmsysteem komt uit de koker van Brigade Electronics. Dit gebruikt niet één frequentie maar het brede geluidspectrum tussen 20 en 20.000 Herz. Deze zogeheten ‘witte ruis’ is veel prettiger voor het menselijk oor. Volgens projectleider Ton van Breemen is het eenvoudig om het nieuwe systeem in te bouwen. “De komende weken starten we met de eerste fase van het proefproject. Naast Riet-

Opnieuw recordomzet Hollandse Visveiling De Hollandse Visveiling IJmuiden boekt voor het tweede achtereenvolgende jaar een recordomzet. Al aan het einde van de maand november stond de omzet op een tussenstand van ruim € 53 miljoen, tegenover 51,8 miljoen euro in 2014. En dan moet de drukke maand december nog volgen. De visveiling profiteert van de gemiddelde prijsstijging van de vis dit jaar, terwijl ook de visaanvoer licht is gestegen. Verder plukt IJmuiden de vruchten van de opnieuw succesvolle Kanaalvisserij dit najaar. Deze visserij leidde tot een opvallend grotere aanvoer van makreel, pijlinktvis, rode poon en rode mul.

•

landen gaan waarschijnlijk ook Albeton, Beelen, Mondo Minerals, OBA en PARO deelnemen. In december gaan we testen en in januari willen we samen met de omwonenden de resultaten evalueren.” Is de uitkomst positief, dan wil Haven Amsterdam van februari tot mei 2016 opnieuw vierhonderd voertuigen ombouwen.

•

Logistieke routeplanner Havenbedrijf Amsterdam heeft de Intermodal Planner Port of Amsterdam gelanceerd. Via dit digitaal platform krijgt een expediteur, logistiek dienstverlener, verlader of agent een actueel beeld van de intermodale terminals in de regio Amsterdam en de intermodale verbindingen van en naar die terminals. Het gaat om dynamische informatie van circa 130 transport-operators (barge, rail en short sea/ feeder), achthonderd containerterminals en meer dan 11.000 directe verbindingen in Europa. Voor de planner heeft het havenbedrijf een nieuwe functionaliteit laten ontwikkelen waarbij voor- of natransport via de weg geïntegreerd is met spoor, binnenvaart en short sea. Wanneer er geen directe intermodale route gevonden wordt, zullen alternatieve routes getoond worden met verlengd voor- of natransport via de weg waardoor de gebruiker toch een intermodale verbinding kan vinden. intermodalplanner.portofamsterdam.com

•


7

Blom bv

SLEEPDIENST EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

• Sleepboten • (Koppel)dekschuiten met spudpalen

• Watertransporten • Op- en overslagmogelijkheden

• Pontons / Beunbakken

• Duurzaam vervoeren *

* Duurzaam aan- en afvoeren van bouwstoffen en materialen Pier Afrika 10,bv 1013 BK Amsterdam Blom S LEEPDIENST

EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ

Tel: 020 - 686 60 07 - 6866023 Fax: 020 - 686 60 82 www.dekschuitenenpontons.nl

G N I L D N HA G N I R O D STEVE NG I S S E C PRO GE A R O T S ORE.NL OLDST .C W W l W ldstore.n info@co

Value Added Logistics / Shock Freezing Defrosting / Quality-inspection / Transport Customs / Import / Export / Freight Forwarding BCS AMSTERDAM BV Capriweg 2 1044 AL Amsterdam The Netherlands +31 (0)20 6131 53

BCS HARDERWIJK BV Lorentzstraat 41 3846 AV Harderwijk The Netherlands +31 (0)341 43 77 00

AC TUEEL MEER OVER AMSTERDAM PORTS ASSOCIATION EN ZIJN RUIM 250 LEDEN: AMPORTS.NL

Gevreesde freesmachine voor Niron Staal Niron Staal Amsterdam, dochteronderneming van Damen Shiprepair & Conversion, heeft haar deuren geopend voor de grand start van de nieuwste aanwinst in het machinepark: een FS 8000 floor type-bewerkingscentrum. Het adjectief grand is niet overdreven: met een X-as van 8.000 mm en een grote verspaningscapaciteit is de machine geknipt voor omvangrijke werkstukken die als enkelstuksproductie of in kleine series bij Niron aan de orde van de dag zijn. De term ‘floor type’ slaat op de wijze waarop de bewegingen in de machine zijn ondergebracht: bij kleinere machines in de tafel (table type), bij grote machines in de kolom (floor type).

W W W. A M P O R T S . N L

’Red eri je n n e me n hu n ver an twoord el i jkhe i d ’ Grote Nederlandse rederijen die pelagische vis (vissen in scholen) vangen, nemen hun verantwoordelijkheid op het gebied van duurzaamheid. De belangrijkste vissoorten als Noordzeeharing zijn MSC-gecertificeerd, terwijl trawlers zijn uitgerust met milieuvriendelijke koel- en vriesinstallaties. Dit zei Tammo Bult, directeur van visserijinstituut Imares, tijdens het door Zeehaven IJmuiden NV georganiseerde visserijsymposium ‘Verantwoord ondernemen in de visserij’ in het Telstar-stadion. Bult ging in op de onderzoeksmethoden en hulp die wetenschappers krijgen vanuit de visserijsector. Zo ontvangen de onderzoekers van Imares voor een belangrijk deel hun gegevens van de rederijen – waarvan de schepen zijn uitgerust met installaties die informatie verstrekken over vis en ander zeeleven. Imares is één van de instituten die betrokken is bij de Internationale Raad voor Onderzoek der Zee (ICES), een organisatie die vangstadviezen geeft. De Europese visserijministers stellen op basis hiervan de quota vast. De maximale vangsthoeveelheid is afhanke-

lijk van een eerder overleg tussen Brussel en niet-EU-kuststaten over de verdeling van de zogeheten ‘gedeelde bestanden’ (makreel, noordelijke haring en blauwe wijting). De verhoudingen zijn de afgelopen jaren veranderd ten nadele van de EU-landen, aldus Gerard van Balsfoort van de Pelagic Freezer-trawler Association (waar rederijen als Vrolijk en Parlevliet & Van der Plas lid van zijn). Dit komt volgens hem omdat tegenwoordig niet-EU-kuststaten een groter deel van de quota hebben. Dit scheelt de Nederlandse rederijen miljoenen euro’s aan inkomsten.

Grote H ou t ge ope n d Nieuw dagelijks bestuur voor ‘nieuw’ Zeemanshuis Stichting Zeemanswelvaren Amsterdam, beter bekend als het Zeemanshuis, heeft een nieuw dagelijks bestuur. Het vierkoppige team bestaat uit voorzitter Jurriaan Blom, secretaris Dennis Schuijt, penningmeester Huib Kneepkens en fondsenwerver Rob Blok. De stap hangt samen met het wegvallen van de stichting Vrienden van het Zeemanshuis. Deze poot beheerde de (financiële) banden met de havengemeenschap, maar zag zich geconfronteerd met de zich terugtrekkende gemeente Amsterdam en de verzelfstandiging van het Amsterdamse havenbedrijf. De besturen van genoemde stichtingen zijn vervolgens samengegaan – met een nieuw dagelijks bestuur.

De grondig gerenoveerde kade van bedrijventerrein de Grote Hout in Velsen-Noord is 30 oktober officieel in gebruik genomen. Gemeente Velsen heeft de zeekade in eigen beheer laten vernieuwen om een extra impuls te geven aan de economische potentie van dit gebied aan het Noordzeekanaal. Gastheer van de feestelijke bijeenkomst Arjen Verkaik (links op foto), wethouder EZ van gemeente Velsen, bedankte verschillende

partijen voor hun bijdrage. Zoals Zeehaven IJmuiden voor de inbreng van technische expertise en de provincie Noord-Holland voor de toekenning van in totaal 3,7 miljoen euro subsidies vanuit WED, HIRB en UVA. Ook de gemeenteraad van Velsen kreeg een pluim: “Omdat de raadsleden het lef hadden, te besluiten dit werk als gemeente zelf aan te pakken en erin te investeren.” Verkaik werd tijdens de opening geflankeerd door gedeputeerde Jaap Bond (rechts op foto) van Provincie Noord-Holland. Hij noemt de kade ‘een aanwinst voor de IJmond en voor het hele Noordzeekanaalgebied’ met het oog op verdere havenontwikkelingen. “Dit is een uniek gebied gezien de schaarste aan natte bedrijventerreinen en het vormt een belangrijke schakel in de internationale concurrentiepositie van de Metropoolregio Amsterdam.” De voorzichtige groei van de economie zal zich volgens Bond zeker ook vertalen in groei van de economische activiteiten in het Noordzeekanaalgebied.


9

AC TU EEL

H AVENGI LDEDINER B E LEEF T 70 STE EDIT IE !

Bekijk alle vijfhonderd-eenendertig foto’s van het Havengildediner 2015 op www.amports.nl.

1 0


A m por t s vierd e vr ijda g 2 7 n ovem b e r e e n bi jzonde re e dit ie van h et H aven gi l d e d i n e r. Want al e xac t ze ven t ig ja a r l an g k o m t j aar lijk s ie de reen d ie er to e d o et i n de Amsterdams e h aven in d u s t r ie e n daar buiten bij el k a a r o m te o n t m o e te n, te net we r k e n en te g en ieten va n e e n eerstek lasdine r. D e s p ran k el en d e avo n d sto nd in het tek en van d e c irc u l a i re haven, ofwe l h et b el a n g va n h erg e b r ui k v an produc ten en m a ter ial en en wa a rd e behoud van gro n ds to ffen . A an d a c h t vo o r i nnovatie en an d ere m an ieren va n we r k e n. T E K S T: E V E L I N E PA PA F OTO : TO O N B U C H N E R

W

aar het in voorgaande jaren vooral over de zeesluis ging, daar was het dit jaar nauwelijks een gespreksonderwerp. De voorzitter van Amports, Frans Baud, haalde het tijdens de traditionele speech toch nog heel even aan: “Dit is een moment om erbij stil te staan dat we niks meer over de nieuwe sluis te vertellen hebben! Alles is financieel rond en in 2019 hebben we de grootste sluis ter wereld.” Baud vroeg aandacht voor het belang van innovatie en duurzaamheid in de haven, maar was ook reëel: “Fossiele brandstoffen worden langzaam maar zeker uitgefaseerd. Maar, hoe meer windmolens ook, hoe meer zonnecellen, als de wind niet waait en de zon onvoldoende schijnt, dan hebben wij nog steeds conventionele centrales nodig. Stroom komt niet uit de lucht vallen, die moet nog altijd worden opgewekt. Het liefste natuurlijk wel zo duurzaam mogelijk.”

Commissaris Ook aanwezig op het Havengildediner, te midden van zo’n vijfhonderd havenondernemers, politici en bestuurders uit het Noordzeekanaalgebied en de rest van Nederland, was Johan Remkes, commissaris van de Koning in de provincie

Noord-Holland. In zijn toespraak haalde hij een aantal sterke punten van de regio aan (o.a. goede infrastructuur, concurrerend, de komst van de zeesluis), maar wees hij ook op de uitdaging waar de havengemeenschap in het licht van duurzame energie voor staat. Daarbij deed hij een oproep om de versnippering nog meer weg te nemen en tot nog samenwerking tussen bedrijfsleven, de (provinciale) politiek en de havenmeesters te komen. “Niemand kan het alleen. Samen moeten alle partijen sterk staan voor de regio. Kansen genoeg.”

Havenpenning De feestelijkheden bereikten – traditioneel bijna - een hoogtepunt met de uitreiking van de Havenpenning van Amports. Deze keer overhandigde Frans Baud de eervolle onderscheiding aan CEO van Havenbedrijf Amsterdam NV Dertje Meijer. De Havenpenning wordt ieder jaar uitgereikt aan een ondernemer of bestuurder die een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan de Amsterdamse havenregio. Met dat criterium in gedachte was het voor Baud klip en klaar dat Meijer als geen ander de prestigieuze penning verdiende. Meijer was zichtbaar verrast en zwaaide in haar dankwoord haar collega’s binnen het havenbedrijf alle lof toe.

Cheque De Stichting Emma at Work ontving uit handen van de nog lichtbeduusde Meijer een cheque van liefst 50.000 euro namens het havenbedrijfsleven en Havenbedrijf Amsterdam NV. Emma at Work spant zich in om jongeren met een chronische ziekte aan werkervaring te helpen. Meijer benadrukte hoe belangrijk zij het vindt dat jongeren een kans krijgen op de arbeidsmarkt: “Bied ze een toekomst. Dat is gewoon een kwestie van doen!” Op de vraag van Meijer aan de zaal wie er nog stageplekken te vergeven heeft, stonden er prompt zo’n vijftien havenondernemers op. Prof. Hugo Heymans, voormalig directeur en kinderarts van het Emma Kinderziekenhuis/AMC in Amsterdam en initiatiefnemer van Emma at Work was blij met de gift. Waarna hij op zijn geheel eigen wijze uit de doeken deed waar Emma at Work voor staat en dat zijn stichting bijzonder veel te danken heeft aan de generositeit van de havengemeenschap.

•


11

M A AK IN D UST R I E

M A K I NG S MA RT D e ac tieag en d a Sm a r t I n d u s t r y Noordvle u g el s c h et s t d e k a n se n die zich ro n d d e s m ar t in d u s tr y voor de m aak in du s t r ie in de Noordvle u g el ( No o rd- H o l l an d, U t re cht, Fl e vo l a n d) vo o rdo en , é n hoe ze te p a k k en . M a r iu s de J o n g, regiosecre t a r is va n de FME en e en van de au teu rs, over h o e d e maak indus t r ie o p s c h u if t n aar m e e r hightech en k eten in tegrat ie. T E K S T: R O B S C H O E M A K E R F OTO : F M E

“I

n feite doet de Nederlandse maakindustrie, en dus ook die op de Noordvleugel, het de laatste decennia goed”, zegt Marius de Jong, regiosecretaris West-Nederland van de FME, de ondernemersvereniging voor de technologische industrie. De sector is volgens hem in termen van werkgelegenheid niet echt gegroeid – de crisis is daar mede debet aan – en er is ook enige sprake van outsourcing geweest naar lagelonenlanden, maar nog meer bedrijven zijn hiernaartoe gekomen. “En dan met name in het complexere-productensegment. De waarde van de productie is dus ook gegroeid met een sterk accent op export. In onze conjunctuurenquête uit najaar 2015 blijkt dat onze

MA AKINDUSTRIE Maakindustrie, hanteert Marius de Jong als definitie, is het gehele fenomeen van activiteiten die leiden tot fysieke productie; van het bedenken, ontwerpen, R&D tot het combineren van factoren zoals assemblage. Op de Noordvleugel (Utrecht, Flevoland en Noord-Holland) tellen we pakweg 12.500 bedrijven met 130.000 medewerkers. De bedrijven die erin acteren, zijn divers: van basale productieprocessen en producten tot hightech-apparatuur zoals robotarmen; van een eenpersoons-startup tot multinationals met duizenden werknemers. Gemiddeld is vijftig tot zestig procent van de productie bedoeld voor de export.

1 2


bedrijven hun groeiverwachting voor 2015 naar beneden hebben bijgesteld. Het economisch herstel blijft broos. Maar voor de komende jaren voorziet de industrie een toename van de groei. De ontwikkelingen rond smart industry bieden nieuwe kansen.” Waar zit die kracht? De Jong: “Kijken we naar de maakindustrie in zijn geheel, dan zien we een sterke industriële infrastructuur die zich uit in een cluster van collega-bedrijven (op de Noordvleugel alleen al 12.500 met 130.000 banen), allerlei cross-over-mogelijkheden tussen sectoren zoals de sterk aanwezige ICT, creatieve industrie, life sciences & health, agribusiness en duurzame economie. Daarnaast heeft Nederland een omvangrijke technologische kennisbasis via tientallen – deels internationaal toonaangevende – kennisinstellingen, universiteiten, hogescholen en ROC’s.” De Jong benadrukt dat internationaal de reputatie van innovatiekracht en leveringsbetrouwbaarheid van belang is. “Maar ook de samenwerkingscultuur in Nederland waarmee tal van maatschappelijke uitdagingen als klimaatverandering, energietransitie, voedselzekerheid, gezondheid en mobiliteit worden aangepakt. En die samenwerkingscultuur is onder meer cruciaal om succesvol te kunnen voldoen aan de eisen die smart industry stelt.”

Revolutie Smart industry – ook wel de vierde industriële revolutie genoemd, na de stoommachine, lopende band en enkelvoudige robots – is de combinatie van nieuwe productietechnologieën, digitalisering en netwerkoptimalisatie, met als ingrediënten geavanceerde sensoren, robotica, nieuwe materialen en 3D-printing. Kenmerk van smart industry is dat productie in toenemende mate ketengestuurd is, waarbij bedrijven vaak niet meer zijn dan een onderdeel van

GROEI Analisten van ABN Amro voorzien in Nederland in 2015 een groei van de industrie van drie procent, in 2016 van 3,5 procent, waarmee de sector het beter doet dan de verwachte groei (plusminus 2,2 procent) van het Bruto Binnenlands Product (BBP).

een keten, maar wel met een eigen specialisatie en gespecialiseerd machinepark. Het gevolg is wel dat al die schakels met elkaar te maken hebben en met elkaar moeten, kunnen en willen communiceren – in veel gevallen zonder menselijke tussenkomst. Die onderlinge verbondenheid binnen de keten wordt dan het meest manifest in het geval zich tussentijdse wijzigingen in het productieproces voordoen om bijvoorbeeld te elfder ure in te spelen op veranderende consumentenwensen. Smart industry zorgt ervoor dat waardeketens als het ware worden omgekeerd: niet het aanbod maar de consumentvraag is leidend. Via ketenintegratie en automatisering worden ze korter en efficiënter en dankzij geavanceerde sensoren en software steeds meer zelfsturend gemaakt omdat machines communiceren met machines. Gezien de snelheid van veranderingen en de complexiteit van (mondiale) waardenetwerken kunnen zelfs grote bedrijven hier nauwelijks afzonderlijk op inspelen. Deze bedrijven kunnen hun marktpositie alleen behouden en uitbreiden via slimme verbindingen met – in de Noordvleugel volop aanwezige – creatieve bedrijven, trendwatchers, ICT-partners, toeleveranciers, afnemers/eindgebruikers en onderzoeks- en onderwijsinstellingen. De uitdagingen van smart industry vergen proactief handelen en nieuwe vormen van regionale en bovenregionale samenwerking. De Jong: “Van-

daar dat de actieagenda de naam Smart Connections heeft meegekregen.” Nederland in het algemeen en de Noordvleugel in het bijzonder bieden volop nieuwe businesskansen. De Noordvleugel vanwege de mogelijkheden om de maakindustrie te verbinden met de sterk aanwezige creatieve industrie (onder andere gericht op ontwerp van nieuwe producten, gaming en innovatieve diensten) en hoogwaardige expertise in IT en big data. Daarnaast speelt onder meer de uitgebreide kennis en toepassingen van nieuwe geavanceerde materialen, waaronder composieten (in Flevoland), en bijbehorende productietechnologieën, inclusief robotica en 3D-printing (in Haarlem) een rol en voorts de smart-mogelijkheden rond agrifood waarbij bijvoorbeeld sensoren in het veld in contact staan met satellieten. De Jong: ‘De Actieagenda Smart Industry Noordvleugel heet niet voor niets een actieagenda. We zien kansen, maar het komt niet vanzelf. De concurrentie in omringende landen is natuurlijk met hetzelfde bezig. We hebben zeven actielijnen geïdentificeerd; die lopen uiteen van het uitbouwen van de bewustwording rond smart industry bij bedrijven én het onderwijs, het uitbouwen van technologienetwerken, het toegang vinden tot financiering tot aan het uitbouwen van zogeheten Fieldlabs waar gestructureerd gewerkt wordt aan onderscheidende sterkten van de Noordvleugel: Agrifood & Tech, Maatwerkdesign en productie met behulp van big data en Flexibele manufacturing.

Kansen NZKG Kijkt De Jong naar de potentie van het Noordzeekanaalgebied (NZKG) dan vallen hem de assemblagemogelijkheden rond de offshore op, en daarin ook de behoefte aan maatwerkproductie via bijvoorbeeld 3D-printing. “Voorts veronderstelt een fenomeen als flexibele manufacturing - waarin een productielijn opgeknipt is over meerdere, specialistische locaties - de behoefte aan vlekkeloze logistiek, en goede en goedkope verbindingen met het Duitse achterland en uiteraard met de luchthaven. De beleidslijn in de duurzaamheidsdiscussie gaat meer en meer uit van lokaal produceren en ook dat biedt kansen voor maakindustrie.” Ontwikkelingen in de energietransitie en de circulaire economie dringen zich de komende jaren op, maar het is volgens De Jong wel zaak als haven proactief op te treden. “Actief op zoek gaan naar waar de groeikansen in de regio liggen en strategische allianties aangaan, met als inbreng menskracht, financiering en vierkante meters.” Zorgen zijn er ook. De Jong: “Het NZKG is uiteraard een aantrekkelijk woongebied. Maar gun de aanwezige industrie op zijn oude plek ruimte om het scheppend vermogen te handhaven. Ze zitten daar niet voor niets.”

•

W W W.FME.NL


13


MA AKINDUSTRIE IN HET BR ANDPUNT

I n 2 0 3 0 m o et de h aven én e e n logistiek k n o o p p u n t én ee n ge var ieerde in d u s t r iël e h o t s p o t zijn. K o en O ver to o m , o p e r a t i o ne e l dire c teu r H aven b ed r ijf A m s te rd a m , be nadru k t d e ro l die de maak in d u s t r ie d a a r in m o e t s p e l e n. ‘D e k a n s en , l ees to ege vo e g d e waard e, die ju is t n ú d a a r li g g e n, k unnen we gr ijp en a l s we i nte n s i e f same nwer k en m et o u d e e n ni e uwe par tn ers.’

14


T E K S T: R O B S C H O E M A K E R

H

avenbedrijf Amsterdam (HbA) is de afgelopen decennia druk bezig geweest met het binnenslepen van tonnen, zegt Koen Overtoom. “De stedelijke omgeving en de maakindustrie in de regio bieden echter veel kansen. Dat betekent niet dat we onze focus op overslag loslaten. Het betekent wel dat we onze aandacht meer gaan verdelen. We gaan voor een tweesporenbeleid: we willen onze huidige positie in onze verschillende marktclusters versterken maar daarnaast ook diversifiëren en innoveren en daar speelt de maakindustrie een belangrijke rol in.” Overtoom ziet de maakindustrie heel breed. “Maakindustrie is alles wat er als grondstof of halffabrikaat in gaat en er in een andere vorm uitkomt. Dit omvat dus ook het terugwinnen van grondstoffen uit reststromen. Het zijn dit type bedrijven

die voor lange termijn investeren in productiecapaciteit en zich hiermee binden aan de regio. Ze staan dus voor toegevoegde waarde en werkgelegenheid.” Maakindustrie is dus een bron van werkgelegenheid, maar daarnaast van innovatie en investeringen. Het belang voor de regio bleef echter onderbelicht. Daarom is het oprichten van het cluster Maakindustrie binnen de Amsterdam Economic Board (AEB) volgens Overtoom belangrijk. Dit cluster kwam namelijk tot stand op initiatief van Dook van den Boer (voormalig directielid Tata Steel Nederland en commissaris van HbA) om de maakindustrie beter op de kaart te zetten en onderlinge samenwerking te stimuleren met als doel deze sector te versterken. Overtoom vervolgt met de opmerking dat het samenkomen van partijen essentieel is om te komen tot innovaties en het versterken van de maakindustrie in de regio. “Het begint met elkaar te leren kennen en meer inzicht krijgen in wat er bij de buurman en verder in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) gebeurt. Het Maakindustriecluster binnen de board bestaat nu twee jaar en fungeert als platform. We zien dat de georganiseerde evenementen goed worden bezocht. Een pakkend thema, goede sprekers en het uitwisselen van lessons learned zijn succesfactoren. Zo komen het belang van en de belangen van de maakindustrie voor en in de MRA beter op het netvlies bij bestuurders.”

Ambities Binnen het boardcluster is het havenbedrijf trekker van het thema duurzaamheid. Volgens Overtoom sluit dit aan bij de ambities om bedrijven binnen de haven te helpen te verduurzamen. “Onze activiteiten met betrekking tot de maakindustrie variëren van het (mede-)organiseren van evenementen zoals Sustainable Chemistry en de netwerkbijeenkomst Biobased Economy tot ondersteuning bij het tot stand komen van een pijpleiding tussen twee bedrijven die het uitwisselen van reststoffen mogelijk maakt. Verdere verduurzaming, innovatie en groei binnen de chemische sector binnen de regio willen we onder andere mogelijk maken via een samenwerking met Innovation Lab Chemistry Amsterdam (ILCA).” Het doel is proefproductie en innovatief onderzoek samen te faciliteren en zo business naar Amsterdam te halen. Soms gaat het havenbedrijf nog een stap verder. Bijvoorbeeld door te investeren in een bedrijf dat olie gaat produceren uit niet-recyclebaar plastic. Ook heeft HbA contact met een bedrijf dat supermarktafval omzet in vetzuren. Om meer van dit type innovatieve en circulaire bedrijven – veelal startups met beperkte financiële middelen – te ondersteunen bij het opzetten van pilotinstallaties en die op te schalen is het havenbedrijf verder bezig met het opzetten van Prodock aan de Moezelhavenweg (zie pag. 34). “Door met elkaar te praten bloeien al initiatieven op”, zegt Overtoom. “Neem Tata, dat in het havengebied nu reststoffen als slakken kwijt kan als grondstof voor tegels. Met elkaar praten leidt tot minder in hokjes denken en synergie. Zo kom je ook tot creatieve oplossingen.” Heldere regelgeving die verduurzaming ondersteunt is daarbij volgens operationeel directeur van belang. Een heikel punt rond het hergebruik van reststoffen is dat al gauw alle alarmbellen afgaan in verband met afvalwetgeving en milieuvergunningen. “Daarom is het zo belangrijk naar die milieuwetgeving te kijken om te beoordelen wat wel en niet verantwoord is. Daar heb je contacten met overheden voor nodig.”

Acquisitie Als je Overtoom twee, drie jaar geleden had gevraagd of er in het havengebied ruimte zou zijn voor assemblage van windmolens en voor scheepsbouw had hij een moeilijk gezicht getrokken. Daar is weliswaar water voor nodig, maar het biedt te weinig overslag voor onze kades, was zijn redenering. “Daar kijken wij nu anders tegenaan. Het biedt namelijk wel toegevoegde waarde, zoals werkgelegenheid. Het besef is doorgedrongen dat door de energietransitie de overslag van energiedragers op termijn gaat veranderen. Dit vraagt om aanpassing van terminals, want zo heeft bijvoorbeeld biomassa, voor energieopwekking, droge overslagfaciliteiten nodig. De financiering van aanpassingen aan haveninstallaties en die van de verbindingen tussen samenwerkende havenbedrijven wordt nog een mooie puzzel, ook doordat de snelheid van de ontwikkelingen exponentieel is gestegen. Een afschrijving van dertig of vijftig jaar is dan mogelijk niet reëel.” De acquisitie van hoogwaardige maakindustrie is niet een kwestie van alleen een stuk grond aanbieden voor de juiste prijs. “Het begrip ‘havengerelateerd’ krijgt een iets andere betekenis. Een bedrijf dat zich in het havengebied vestigt, moet een logistieke functie hebben, liefst naar voor- en achterland. Samenwerking met partnerbedrijven in een cluster is voorts een pré. Een dergelijke acquisitie vergt met name bij startups van ons een veel pro-actievere houding en we moeten ons als haven/regio daadwerkelijk als partner opstellen. Dit betekent meedenken en werken aan de business case, waarin feed stocks, afzetmarkten en logistieke stromen belangrijke onderwerpen zijn. Goede samenwerking – ik zeg het nogmaals – met gemeenten, omgevingsdiensten, het Rijk is allemaal van belang bij dergelijke acquisitietrajecten. Uit de reacties merken we wel dat die houding gewaardeerd wordt.” Overtoom wil besluiten met het tellen van onze zegeningen en de unieke positie die Amsterdam heeft als vestigingsplaats te exploiteren. “Water, ruimte, goede multimodale verbindingen, nabijheid van Schiphol en een groeiende, woest aantrekkelijke stad die een enorm potentieel aan kennis en creativiteit heeft. Ook de beschikbaarheid in Amsterdam van financiering voor innovatieve ideeën moeten we met beide handen aangrijpen. Wij menen dat de toegang tot de haven beter kan: sneller, slimmer en schoner. Daar werken we op diverse vlakken aan samen met al onze partners.”

•

W W W.PORTOFAMSTERDAM.NL


15


T EC HNI E K I S C O O L! Om de ma a k in d u s t r ie vit a a l te houde n, m o eten we wer k en a a n k r achtig tec h n is c h o n d er w ijs e n e e n aantre k k el ijk in n ova t iek l im aat. D a t vindt G er i k ten B erg e van Tec h p o r t Te chnie k Cam p u s, de o rg a n is a t i e die er voo r ijver t da t o n der w ijs - e n k e nnisinstel l in gen en b edr ijfs le ve n i n de sec tor el k aar b l ijven d vo ed e n. T E K S T: R O B S C H O E M A K E R

“I

n een notendop? De maakindustriesector vergrijst sterk en de instroom blijft achter. Bovendien is het functieprofiel van de banen in de maakindustrie sterk aan het veranderen. Er is meer en meer behoefte aan mensen die uit de voeten kunnen met nieuwe technologieën en toepassingen. De invloed van ICT wordt groter, er wordt maatwerk verwacht van de klant en dit vereist een grotere flexibiliteit van werknemers. Om ook in de toekomst mee te kunnen, is samenwerking tussen bedrijven van binnen en buiten de maakindustrie en samenwerking tussen bedrijven en kennis- en onderwijsinstellingen hard nodig.” Aan het woord is Gerik ten Berge, projectleider bedrijven van Techport Techniek Campus (TTC). Deze uitdaging speelt natuurlijk niet alleen in de IJmond, vertelt hij. Twee jaar geleden is er nationaal beleid geformuleerd waarin nationale en regionale overheden, werkgevers- en werknemersorganisaties en onderwijsinstellingen hebben afgesproken op nationaal en regionaal niveau samen te werken; het zogenaamde Techniekpact. TCC is een regionale vertaling van dit beleid en opereert op vier actielijnen in de regio. 1. Kiezen voor techniek Het imagoprobleem van techniek moet worden aangepakt bij kinderen en, heel belangrijk, bij hun ouders. Hoe zorg je voorts dat techniek een ruimere plek in het reguliere onderwijs krijgt? “Dat doen we door het organiseren van grootschalige inspiratie-events zoals de PET IJmond voor basisschoolleerlingen, de Jet Net Career day voor middelbare scholen en het opzetten en coördineren van schoolcompetities met een

HANNOVER MESSE Op 28 april brengt Techport Industries een bezoek aan de Hannover Messe. In een speciaal treinstel wordt de reis ondernomen. Volop inspiratie en netwerken. Interesse om deel te nemen? Kijk op www.techport.nl.

16


technische component erin: de zogenaamde Technochallenges. Daarnaast zijn we actief met het inrichten van een Technolab, een technieklokaal met allerlei workshops en simulaties waar zestig basisscholen naar toe kunnen gaan, zoals ze ook naar gym of zwemmen gaan. In Amsterdam heb je bijvoorbeeld het Nemo dat zo’n rol vervult. Het promoten en leuk laten zijn van techniek, daar gaat het om. Daarnaast zijn wij de spil in het opzetten van bedrijfsbezoeken en gastlessen.” 2. Leren in techniek Het profiel van de techneut verandert voortdurend, en daar moet het onderwijs op inspelen. Dat is de basis van deze actielijn. Een kernproject daarin is de Mytec-opleiding die een variant is op BOL (vier dagen school, een dag werken) en BBL (vier dagen werken, een dag school). MyTec, mede geschreven door medewerkers van uiteenlopende bedrijven en mede-gedoceerd door vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, leidt op tot vakmensen met brede én specialistische kennis van techniek in de werktuigbouwkunde, elektrotechniek en procestechniek. In moderne succesvolle bedrijven zijn deze vakgebieden geïntegreerd om installaties te ontwerpen en te bouwen. Het opzetten en uitvoeren van deze nieuwe opleiding wordt getrokken door het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV), bestaande uit ROC Nova College, de Stichting Leer Werken in de Techniek (LWT), de Tata Academy en een tiental toonaangevende bedrijven. Kern is het ontwikkelen van lesprogramma’s. Overigens is de eerste BOL-opleiding al gestart en een groot succes. 3. Werken in techniek Hoe behoud je technici voor techniek? Veel techneuten komen naar verloop van tijd in beroepen terecht waar ze op een gegeven moment geen technische functie meer verrichten. Ten Berge: “Door levenslang te leren, zorg je ervoor dat personeel in technische beroepen blijft doorgroeien en daardoor flexibeler en langer inzetbaar is. Daartoe zoeken we samenwerking met de bedrijfsschool van Tata (Tata Academy), die overigens buiten de poort van Tata staat, en die cursisten met een heel palet aan trainingen voor hun fabrieken opleidt. Samen met Tata Academy zijn we een project gestart (Open Bedrijvenschool Techport) waarmee we de bedrijfsschool een meer open karakter willen geven, waar alle werknemers uit de maakindustrie zich voor bijscholing kunnen inschrijven. Hiervoor zoeken we ook samenwerking met andere particuliere opleiders en het landelijk actieprogramma Smart Industry.” 4. Innoveren in techniek Om ook in de toekomst concurrerend te kunnen, zijn moeten bedrijven blijvend innoveren. Zeker in de maakindustrie. Ten Berge: “We constateren dat veel MKB-bedrijven bij het realiseren van deze innovaties moeite hebben om de juiste paden te

In bijna alle deelgebieden meer dan 5.000 banen in de maakindustrie, met bijna 30.000 banen in Amsterdam

Zaanstreek

IJmond

Maakindustrie is dus ook van belang voor de stad Met name in de regio’s IJmond en Zaanstreek is de maakindustrie relatief sterk vertegenwoordigd

Port of Amsterdam

IJmond

Waterland

Amsterdam Almere en Lelystad

Regio Haarlem Amsterdam Airport Schiphol

Gooi en Vechtstreek

Regio Haarlemmermeer

Maakindustrie MRA: spreidingsgebied diverse branches 30000 25000 20000 15000

Overig Amstel- Meerlanden

10000 5000 e

m

lm

er

ee

r

m

st ly

rl aa

ad

em

en

m

A

er

er

an

st m A

H

Le

le A

m

st

el

Go

da

de

n

ek

rl ee nd

en

oi

Werkgelegenheid werkzaam in Maakindustrie

en

V

M

ec

H

ht

aa

st

rl

re

em

ek re Za

an

st

er at W

IJ

m

la

on

d

nd

0

bewandelen. Dat kan zijn bij het verkrijgen van financiering of het vinden van de juiste kennispartners om hun bedrijfsprocessen effectiever in te richten of om tot innovatieve producten te komen. Daarvoor hebben we het bedrijvennetwerk Techport Industries opgericht, waarop zo’n vijftig bedrijven plus een paar kennisinstellingen zijn aangesloten. We organiseren kennisbijeenkomsten voor deze partijen en ondersteunen bij innovatie-ideeën. Enerzijds om bedrijven kennis te laten opdoen van de laatste technologieën, anderzijds om samen aan de slag te gaan met technologische vraagstukken. Het is een open innovatienetwerk. Dat speelt ook sterk in op de onstuitbare tendens naar onderlinge samenwerking binnen het maakindustriecluster.” Daarnaast is samen met de IJmondgemeenten de Regeling Kennisvouchers in het leven geroepen waarbij bedrijven uit de maakindustrie met een goed idee en die begeleiding nodig hebben de eerste, externe kosten voor het uitwerken op deze vouchers kunnen verhalen.

Techport Industries “We zijn nu zo’n twee jaar bezig en een veelheid aan initiatieven loopt. Verder zijn tal van promotie-events en challenges georganiseerd”, zegt Ten Berge. “De BOL-variant van MyTec loopt – zelfs met over-inschrijving – en aan de BBL-variant wordt nu geschreven. Maar ook het netwerk Techport Industries draait, de eerste kennisvoucher is uitgereikt en het project Open Bedrijvenschool staat in de startblokken. De bekendheid bij bedrijven kan uiteraard altijd beter. Meer bedrijven zouden stil moeten staan bij het onderwerp human capital; hoe zorg ik dat ik over tien jaar nog steeds over goed

Vervaardiging: Voeding/Genot Vervaardiging: Textiel Vervaardiging: Hout/papier Vervaardiging: Chemie Vervaardiging: Metaal Vervaardiging: Elektro/mach. Vervaardiging: Automotive Vervaardiging: Overig Reparatie Energie en Afval Industrieel Ontwerp

opgeleide mensen kan beschikken?” De ambitie van Techport is om een groot deel van de activiteiten uit de verschillende actielijnen onder één dak te kunnen huisvesten. Het fysiek zwaartepunt van de activiteiten ligt ook in de IJmond vanwege de betekenis van de maakindustrie (Tata en haar spin-off) voor en in deze regio. Bijna een kwart van de werkgelegenheid in IJmond is toe te schrijven aan de maakindustrie tegen zeven procent in de regio Amsterdam. In Zaandam overigens zo’n twintig procent.

Rolmodellen “Dat kinderen wel of niet uiteindelijk kiezen voor een technische vervolgopleiding heeft veel met rolmodellen te maken”, legt Ten Berge uit. “Ouders en leraren zijn heel dominant bij de studiekeuze. Hier in IJmond prijzen we ons gelukkig dat veel vaders en andere familieleden bij de Hoogovens hebben gewerkt. De affiniteit met de maakindustrie is hier van oudsher aanwezig. In Amsterdam en Rotterdam is die positieve invloed minder groot.” Een podium geven aan een nationaal ambassadeur van het Techpact als astronaut André Kuipers helpt ook enorm. De boodschap is: alles is techniek, en techniek is niet vies, saai en ingewikkeld en er wordt goed verdiend. “Natuurlijk”, besluit Ten Berge, “is er in de maakindustrie nog vies werk bij, en wellicht ook saai werk. Maar een groeiend deel van het werk biedt geheel nieuwe uitdagingen. Met robots, sensoren… Flexibiliteit wordt steeds belangrijker omdat ook aan de maakindustrie steeds meer maatwerk en just-in-time gevraagd wordt. Hoezo saai?”

•

W W W.TECHPORT.NL


17


ACHTERGROND HANS FISCHER Hans Fischer trad in juli 2012 als chief technical officer toe tot de Executive Committee bij Tata Steel in Europa. Sinds 2014 is hij tevens hubdirecteur in IJmuiden. Fischer, geboren in Nijmegen, kwam na zijn afstuderen in werktuigbouwkunde aan de Universiteit van Eindhoven in 1985 in dienst van destijds nog Hoogovens. Behalve in IJmuiden bekleedde Fischer ook bij de Duitse staalproducenten Salzgitter en ThyssenKrupp meerdere leidinggevende posities. In zijn functie bij Tata Steel draagt hij de verantwoordelijk voor het omvangrijke investeringsprogramma van Tata Steel in Europa, alsmede voor Operational Excellence, Engineering, Research & Development en Milieu. Bij zijn aanstelling sprak hij de volgende woorden: “Het is een prachtig vooruitzicht om weer terug te keren naar mijn wortels in de staalindustrie, en om een belangrijke rol te kunnen spelen in de uitdagende operationele veranderingen die bij Tata Steel in Europa in gang zijn gezet. Bij het moderne staal maken, vooral in volwassen markten, gaat het erom het beste uit de beschikbare productiemiddelen te halen op een zodanige wijze dat de klant hier het meest van profiteert. Ik kijk er naar uit om die ambitie van Tata Steel te helpen realiseren.”

18


EEN VERVUILENDE INDUSTRIE ALS DE MA AKINDUSTRIE PAST NIET MEER IN DEZE TIJD. Hans Fischer: “Ik vind dit eigenlijk geen goede stelling. Dit is veel te ruim geformuleerd. En geeft eigenlijk een achterhaald idee van de maakindustrie. Deze industrie is allang niet meer van de mannen in vieze ketelpakken, maar tegenwoordig van slimme mannen en vrouwen in stuurhuizen met computers, bezig om alle processen steeds schoner en duurzamer te maken. De vraag is daarbij wat werkelijk vervuilend is. Staal is oneindig recyclebaar in de keten. Bij het maken van staal is veel energie nodig. In de IJmond gebeurt dat relatief schoon en energie-efficiënt; zeker als we het mondiaal bekijken. In IJmuiden lopen we op innovatie en onderwijs ook voorop. Dan is het natuurlijk het paard achter de wagen spannen om te zeggen dat deze industrie niet meer in deze tijd past en vervolgens wel staal uit Azië importeren voor windturbines op de Noordzee. Ook in Brussel is sinds de lancering van het Europese steelactionplan in 2013 deze urgentie bekend.”

‘DE MA AK INDUSTRIE IS DE KURK WA AROP ONZE ECONOMIE DRIJF T’ Een oude wijs h eid w il d a t a l s Tat a S te e l I J m ui d e n ni e s t , h e t N o ordzee k anaal g eb ied ver k o u den i s. O m d e v i n g e r a a n d e p o ls v an de regio te l eg g en – en d a n vo o r a l d e m a a k i nd us t r i e a ls m o to r v an die regio – h eb b en we vijf s te l li ng e n vo o r H a ns Fi s c h e r, c hi e f technical offic er Tat a Steel en ( s in d s 2 0 1 4 ) c lus te r t re k k e r H i g h-Tech M a ter ial s / M aak in du s t r i e b i n n e n d e Am s te rd a m Eco nomic Boa rd. T E K S T: C E E S V I S S E R F OTO : TATA S T E E L

HET BEL ANG VAN DE MA AKINDUSTRIE VOOR DE REGIO NEEMT IN DE TOEKOMST TOE OMDAT ZIJ DE DRIJVENDE KR ACHT IS VAN ONZE ECONOMIE. HF: “Elke baan in de maakindustrie levert twee banen op in de dienstensector. Terwijl een baan in de dienstensector er maar één extra oplevert. De maakindustrie is in die zin de kurk waarop onze economie drijft.”

VOORDAT DE MA AKINDUSTRIE VERDER K AN GROEIEN, IS ER EERST STERKE A ANDACHT VOOR KNOWLEDGE BASED CAPITAL (INVESTERINGEN IN IMMATERIËLE ACTIVA) NODIG. HF: “Ik ben het hier hardgrondig mee eens. Investeren in Research & Development (R&D) is cruciaal voor vooruitgang en dan ook samen met zowel toeleveranciers, klanten en wetenschap. Zo blijft de sector ook hoogwaardig personeel in techniek aantrekken om wereldwijd voorop te blijven lopen. En van even groot belang is investeren in technisch onderwijs dat aansluit bij de behoefte van de maakindustrie.”

DE NEDERL ANDSE MA AKINDUSTRIE K AN ALLEEN DANK ZIJ INNOVATIE DE BUITENL ANDSE CONCURRENTIE A AN. HF: “Innovatie is een belangrijk speerpunt van de maakindustrie in de MRA. Niet alleen bij Tata Steel, maar ook bij toeleveranciers zit specifieke kennis als het bijvoorbeeld gaat om een nieuwe manier van staalmaken; Hlsarna: Het is een belangrijk concurrerend aspect waar de MRA zich in moet blijven onderscheiden, samen met overheid en wetenschap. Samenwerking is voor de MRA essentieel en dat levert ook nieuwe, innovatieve ideeën op. Zoek de verbinding. Waarom het wiel uitvinden, als het al bij de buurman draait?”

DE MA AKINDUSTRIE IN ONZE REGIO K AN ZONDER 3D PRINTING. HF: “Ik denk dat 3D printing voor verschillende specifieke toepassingen een grote vlucht kan nemen. Voor auto’s, bouwen en drankblikjes zal op grote schaal naar verwachting nog lang staal nodig zijn. En ook met staal kan je prima 3D printen.”

•

W W W.TATASTEEL.NL


19

Verzekeringen voor contractors en suppliers in de offshore industrie. INTRAMAR adviseert sinds 1994 bedrijven in binnen- en buitenland in de sectoren ‘oil & gas’ en ‘renewable energy’. Ons specialisme heeft geleid tot adequate verzekeringsoplossingen:

Mobile Container Service Nederland BV

Inspectie, reparatie en onderhoud aan: - (zee) containers - vrachtwagentrailers - MAFI trailers - terreinonderhoud

✓ Aansprakelijkheidsverzekering analoog aan contracten met uw opdrachtgevers (NOGEPA - MIA proof) Speciale polis voor ZZP’ers ✓ Construction All Risks (CAR) verzekering ✓ Verzekering van uw kostbare equipment, gereedschappen, etc. Zeer uitgebreide dekking tijdens transport en (onderwater)werk ✓ Verzekering van schepen - Hull land Machinery, P&I, Charterers’ Liability

Wij leveren diensten op locatie zodat u niets hoeft te verplaatsen. Bij uw eerste reparatie een welkomstkorting van 10%. Bel ons vandaag en wordt klant van MCS Nederland B.V.

✓ Reis-, ongevallen-, arbeidsongeschiktheids-, ziektekostenverzekeringen, etc. Wereldwijde dekking, ook in risicovolle gebieden en voor ingehuurd personeel

We dont just repair... We care! Het Nieuwe Diep 34 A8 1781 AD Den Helder

Telefoon 0223 61 22 22 Telefax 0223 61 55 22

[email protected] www.intramar.nl

Amsterdam - Rotterdam www.mcs-nederlandbv.nl +31 6 11 207 657

Extreme precision

www.restaurantijmond.nl Breman Offshore B.V. The Netherlands T +31 (0)88 - 273 62 66 [email protected] www.breman-offshore.nl

20


Wij wensen u een goed, gezond en culinair nieuwjaar! Graag tot ziens in Restaurant IJmond. Royaal terras en eigen parkeerplaats aanwezig. Seinpostweg 40 - 1976 BT IJmuiden 0255 - 51 35 36 - [email protected]

MA A K I ND U ST RIE

M A D E I N… AM ST E RDAM N iron S t aal A m s terd a m producee r t in h et havengebi ed s n ijk o p p en vo o r bagger sch ep en die werel d w ijd worden ing ezet . Een team van zes men s en va n Vo s t a LMG uit Ams terda m - No o rd is ve r ant wo o rdel ijk vo o r de innovat ies in h et o n t wer p en de ve r k oop.

T E K S T: L I S E T T E V O S F OTO : N I R O N S TA A L A M S T E R D A M

I

n een kantoorpand van Vosta LMG aan de Klaprozenweg in Amsterdam-Noord laat productmanager cutting systems Klaas Wijma een brochure van de snijkop zien. De stalen snijkop, een onmisbaar component voor de baggerindustrie, is aan het uiteinde van een lange ladder van een baggerschip (cutterzuiger) bevestigd en maakt - door een roterende beweging - de bodem los. De tanden aan de armen van de snijkop doen vooral het werk. Via een opening in de snijkop wordt het losgesneden materiaal weer door de ladder opgezogen. Wijma werkt samen met zijn vijfkoppig team aan de innovaties in het ontwerp en de verkoop van de snijkoppen. Sinds 2000 heeft het team van Vosta LMG drie baanbrekende innovaties uitgedokterd en in de markt gezet. Dankzij het T-systeem zijn de tanden (als die aan vervanging toe zijn) sneller te verwijderen, zonder gebruik van een hamer. De tanden zijn te voorzien van een slijtvaste insert, waardoor ze langer meegaan. En dankzij de innovaties in de techniek kan een speciale snijkop ook een harde rotsbodem losmaken. Voorheen kon dat alleen met boren en springstof. Volgens Wijma is Vosta LMG wereldmarktleider op het gebied van snijkoppen. In de meeste uithoeken van de wereld doen deze onderdelen hun werk, bijvoorbeeld op baggerschepen van Boskalis en Dredging International. Zij hebben onder meer meegewerkt aan de aanleg van het tweede Suezkanaal in Egypte. In Columbia zetten bedrijven baggerschepen in om goud te winnen en in Zuid-Afrika wordt diamant gewonnen. Met dank aan de snijkoppen uit Amsterdam. “Prachtig toch dat een clubje uit Amsterdam met een mooi Hollands product wereldmarktleider is?”

Samenwerking Vosta LMG maakt de snijkoppen niet zelf. Voor de productie werkt de toeleverancier samen met Niron Staal Amsterdam, onderdeel van Damen Shiprepair & Conversion. Niron Staal is verantwoordelijk voor de inkoop van de verschillende onderdelen van de snijkop, zoals de stalen ring aan de onderkant van het instrument en de stalen armen. Vosta LMG levert de tanden (inclusief adapters) die in Zweden worden geproduceerd. In de hal van Niron Staal gaan de afzonderlijke onderdelen in elkaar en staan er opstellingen om innovaties te testen. Ook heeft Niron Staal de juiste machine in huis om de grote schroefdraad in de naaf van de snijkop aan te brengen. “Er zijn maar weinig bedrijven die dit kunnen”, stelt Wijma. De ene snijkop is de andere niet. Afhankelijk van de bodem, is een specifieke snijkop nodig. De grootste snijkop, bedoeld voor de zwaarste klussen, heeft een diameter van vier meter en weegt 35 ton. Als een baggerschip zand moet opzuigen, zijn de tanden op een snijkop licht en breed. Een tand heeft dan meer de functie van een zandschep. Bij een rotsbodem is het een ander verhaal: een snijkop heeft dan tanden die veel scherper zijn. Om de rots kapot te maken, moeten de tanden dicht op elkaar zitten, zodat de belasting per tand minder is. Wijma: “Je begrijpt dat de kans dat een tand breekt zo klein mogelijk moet zijn.”

•

W W W.VOSTALMG.COM W W W.NIRONSTA AL.NL


21

MAKING THE DIFFERENCE

SGS is unique in the market in finding and creating opportunities and is recognized as the global benchmark for quality and integrity. As the world’s leading inspection, verification, testing and certification company, with more than 64,000 employees, SGS operates a network of over 1,250 offices and laboratories around the world. SGS helps to improve quality, safety, performance and efficiency for the following industries: Agricultural - Automotive Consumer Testing - Environmental - Industrial - Life Science - Minerals - Oil, Gas & Chemicals - Systems & Services Certification Governments & Institutions.

SGS GROUP NETHERLANDS

BRANCHE OFFICE

BRANCHE OFFICE

Malledijk 18 P.O. Box 200 NL-3200 AE Spijkenisse t +31 (0)181 69 33 33 e [email protected]

Nieuw Zeelandweg 5A NL-1045 AL Amsterdam t +31 (0)20 407 32 00 e [email protected]

Jarmuiden 65 NL-1046 AE Amsterdam t +31 (0)20 448 77 00 e [email protected] e [email protected]

WWW.SGS.COM 22



M A D E I N… I J M U IDE N BREMAN MACHINERY Vestigingen in Genemuiden (150 medewerkers; constructie, verspaning en conservering), Purmerend (20 medewerkers; houden zich bezig met vooral plaat-, wals- en laswerk) en IJmuiden (variabel; montage, assemblage en transport gereedmaken).

Ruim vijf tig p ro c en t van d e o mze t v a n B re m a n M a c hi ne r y k o m t ui t de offshore - in du s t r ie. I n I Jm u i d e n he e f t h e t f a m i l i e b e d r i j f d a a r to e ee n loods vo o r a fm o n t a g e, h e t l a a t s te te s te n e n t r a ns p o r tg e re e d mak e n van h u n m a a t wer k in s t a a l ui tg e vo e rd e m a c hi ne s e n machine on d erd el en . On l an g s ve r t ro k v a n ui t I J m ui d e n d e c l um p we ight tool, een h i- tec h a n k er le g g e r v a n 1 5 5 to n s t a a l, r i c h t i ng het Pre lud e - ga s p ro jec t in d e Aus t r a l i s c he wa te re n. T E K S T: R O B S C H O E M A K E R F OTO : B R E M A N M AC H I N E R Y

O

m in de Australische wateren de grote gaswinningsunit Prelude van Shell operationeel te maken, moeten zestien palen in de zeebodem verankerd worden. De bodem is daar echter dermate poreus dat het normale inhameren van fundatiepalen niet is toe te passen; palen kunnen dan zelfs geheel de bodem in floepen. De ingenieurstak van IHC heeft daarom speciaal de clump weight tool (CWT) ontwikkeld, een ankerlegger die de fundatiepalen door zijn eigen gewicht gecontroleerd de zeebodem indrukt. Op 250 meter diepte, nabij de Prelude, liggen op een soort parkeerplaats de fundatiepalen. De CWT, die aan een hijskraan hangt, pakt een paal via hydraulische ringen aan zijn onderkant klemvast op, en brengt hem naar de gewenste plek. Daar drukt vervolgens het eigen gewicht van 155 ton van de CWT plus ballastgewicht van zeshonderd ton de paal de bodem in. De CWT, ontwikkeld door IHC, is gebouwd door Breman Machinery. Een huzarenstukje als CWT laat goed zien dat het in Genemuiden gevestigde bedrijf elk project in de constructie en machinerie (frezen, draaien, spuiten) van stalen machineonderdelen aan kan. Een kwestie van het juiste machinepark en vakmanschap. Of het nu om een apparaat van tien kilo gaat of van 155 ton, of dat de toepassing een hoge nauwkeurigheid vereist of bestand moet zijn tegen extreme inwer-

king van buiten, Breman kan dat leveren. Projectmanager Alexander Bikker: “Qua diversiteit en capaciteit hebben wij in Nederland een uniek aanbod. Wat wij leveren, is altijd maatwerk. Klanten als machinebouwers, offshorebedrijven, Defensie, lucht- en ruimtevaart en andere industriële bedrijven betrekken ons daarom al vaak in de ontwerpfase om van onze praktische inbreng te profiteren.”

Hoogste eisen Ruim vijftig procent van de omzet van Breman is offshore, de rest industrie, zoals bijvoorbeeld onderdelen van koleninstallaties of de assen van reuzeraderen. Altijd is er sprake van de hoogste eisen en dat strekt zich uit van gebruikte materialen (onder andere staal van Tata Steel) tot aan de certificering van de 150 medewerkers en onderzoek en rapportage over de gevolgde procedures. Bikker: “De CWT, die 5,5 bij elf meter groot is, is bij de Bremanvestiging in Purmerend in ‘de steigers’ gezet, en vervolgens heeft in Genemuiden de verdere montage en de machinerie zoals frezen, draaien en het spuitwerk plaatsgevonden. Daarna is de CWT per ponton naar onze loods in IJmuiden gevaren waar de laatste afwerking en testen plaatsvonden, waarna de tool per schip naar Australië is vertrokken. In totaal hebben we zes maanden aan het apparaat gewerkt.”

•

W W W.BREMAN-OFFSHORE.COM


23


M A D E IN… AMST E RDA M Alle s wat b e weeg t , h eef t o n de r ho ud n o d i g. E n wa t i n d e Amsterdams e h aven s o n d er h oud n o d i g h e e f t , l i g t a l s n e l o p d e we r k vloe r van M ac h in efab r iek S a e d t . Ee n s p e c i a li te i t v a n he t be dr ijf zijn de zo g eh eten S c h ot te l -a a nd r i j v i n g e n. T E K S T: T I N A R E I N D E R S F OTO : M AC H I N E FA B R I E K S A E DT

R

evisie, reparatie en nieuwbouw van onderdelen en hulpstukken zijn de kernwoorden voor Machinefabriek Saedt. Komen er bij het bedrijf installaties binnen die aan reparatie toe zijn, dan worden die niet zelden volledig gedemonteerd om vervolgens kapotte onderdelen te vervangen. Is zo’n onderdeel geen standaardonderdeel, dan kan Machinefabriek Saedt dat zelf maken.

360 graden Machinefabriek Saedt repareert en maakt onderdelen voor o.a. Schottel-aandrijvingen. Dit zijn speciale scheepsschroeven die onder een schip gemonteerd zijn en 360 graden kunnen draaien. Een dergelijke aandrijving combineert een roer en een schroef, waardoor het schip beter manoeuvreerbaar is. Baggerschepen, grote luxe jachten, sleepboten en talloze andere schepen die goed moeten manoeuvreren, kunnen

voorzien zijn van een Schottel-aandrijving. Voor Schottel-Nederland levert Machinefabriek Saedt reparatie, revisie, nieuwe onderdelen, maar ook diensten wanneer er op locatie gewerkt moet worden. Rond de Waddeneilanden bijvoorbeeld. De veerboten die daar varen, zijn bekende schepen voor de mannen van Machinefabriek Saedt. Rob de Looper, commercieel directeur van het familiebedrijf dat dit jaar 85 jaar bestaat, vertelt dat de veerboten geregeld werk opleveren. “Om in de smalle vaargeulen van de Waddenzee nauwkeurig te kunnen manoeuvreren, maken ze gebruik van een Schottel-aandrijving. Toch toucheren de schepen soms een zandbank waardoor de aandrijving snel slijt of schade oploopt. D.m.v. onze ARC keramische coatings kunnen deze slijtages weer hersteld worden. De service wordt uitgevoerd door Schottel-Nederland, en wij repareren de beschadigde onderdelen en leveren indien gewenst het personeel om te assisteren bij de service werkzaamheden op locatie.”

Hefkar Machinefabriek Saedt werkt al jarenlang voor Schottel-Nederland en komt daardoor ook met verbeteringsvoorstellen. Zo maakt het bedrijf hulpgereedschappen voor service werkzaamheden bij scheepswerven waar gespecialiseerd gereedschap niet voor handen is. Machinefabriek Saedt ontwierp en maakte voor Schottel-Nederland een speciale hefkar om een installatie op Arbo-veilige wijze onder een schip te plaatsen. Altijd gericht op montagegemak, maakte Machinefabriek Saedt er ook nog allemaal hulpstukken bij. De Looper: “Alles wat we nieuw maken, is vaak kleinschalig “. Denk aan kleine series, specifiek geënt op een bepaald stuk werk, specials en hulpgereedschappen. Voor Schottel-Nederland maken we onderdelen die alles te maken hebben met de aandrijving, van complete aandrijflijnen tot aan lagerhuizen toe.” Schepen varen soms met hele oude installaties waarvoor geen reserveonderdelen meer op de plank liggen, merkt De Looper tot slot op. “Ook dan komen ze bij ons terecht omdat wij al jaren ervaring hebben met alle types Schottel-aandrijvingen en eigenlijk alles kunnen maken.” Lachend: “Made in Amsterdam!”

•

W W W.SAEDT.NL

24



M A D E I N… Z A A N DAM D e R ainbow u it d e J- k lasse, in 1 9 3 4 ont wor pen, is vo o r vee l zeillie fh eb b ers het ult ieme ja c h t . Holland Ja c h t b o u w Zaandam b o u wde ee n replic a va n dit schip en o n t w ik k el d e daar toe e en in n ovat ief en pr ijsw in n en d hybr ide aa n dr ijvin gen ene rgies y s teem . O ok ge sch ik t vo o r l u xe motor jachten . T E K S T: L I S E T T E V O S F OTO : H O L L A N D J AC H T B O U W

A

an de kade voor de hoofdingang van Holland Jachtbouw in Zaandam ligt de J-Class-zeiljacht Rainbow aangemeerd. Het luxe zeiljacht – met een lengte van veertig meter - is een replica van de originele America’s Cup winnaar uit 1934. De Amerikaanse eigenaar heeft het schip voor onderhoud naar Zaandam laten brengen. Algemeen directeur Roeland Franssens van Holland Jachtbouw wijst op het bijzonder smal en lang ontwerp van de Rainbow. “De fascinatie voor de lijn van dit schip is onder liefhebbers heel groot.” Om eraan toe te voegen dat er in de wereld waarschijnlijk maar zo’n zes originele jachten van dit klassieke ontwerp rondzeilen. In 2008 gaf de eigenaar van Holland Jachtbouw in Zaandam de opdracht om een replica van het befaamde zeiljacht te bouwen. Maar dan wel mét een comfortabele verblijfsruimte voor de eigenaar en de bemanning. Gedreven door het gebrek aan ruimte voor de machinekamer, ontwikkelde de jachtbouwer een innovatief hybride aandrijvingen energiesysteem. Dat is niet onopgemerkt gebleven: in 2013 won de werf uit Zaandam op de botenbeurs in Monaco hiervoor een Show Boats Design Award.

Comfort Het idee voor het hybride systeem is onder aanvoering van technisch directeur Arjen Zijlmans op het kantoor in Zaandam ontwikkeld. Kort gezegd: alle kracht komt voort uit één

hoofdmotor, één generator en één pakket batterijen. Volgens Franssens heeft het systeem meerdere voordelen: er is minder ruimte nodig voor de machinekamer die over de lengte van het schip onder de verblijfsruimte doorloopt, het brandstofgebruik neemt aanzienlijk af en – het belangrijkste - de klant ervaart meer comfort. “Je overnacht zonder het storend geluid van een generator of zwemt in de buurt van de boot zonder uitlaatgassen.” Als het jacht op de wind over de oceaan zeilt, wekt het bovendien energie op – via de schroef onder het schip. Franssens: “Dat kost iets aan snelheid, maar je krijgt er gratis energie voor terug.” Inmiddels heeft Holland Jachtbouw het hybride systeem in een ander zeiljacht in de J-klasse ingebouwd, in opdracht van een Duitse klant. En twee broers uit Denemarken laten op de werf in Zaandam nu ieder hun eigen luxe motorjacht van 24 meter bouwen, inclusief hetzelfde systeem voor de aandrijving. Voor de toekomstige eigenaren van de motorboten geldt hetzelfde: het comfort telt. De reacties van klanten spreken boekdelen. “Tijdens de eerste tocht van de Duitse eigenaar kwam hij op een vroege ochtend voor vertrek bovendeks. Bleek dat zijn zeiljacht al richting Noorwegen koerste. Door het elektrisch varen had hij niet gemerkt dat het schip al was vertrokken.” Tevreden klanten, voor alles zet Holland Jachtbouw zich in om dát te bereiken. Niet voor niets zijn de jachten altijd – zoals dat heet – custom built. “Zo lang de veiligheid op een schip niet in het geding komt, kunnen we en doen we alles.”

•

W W W.HOLL ANDJACHTBOUW.NL


25

C.V.V.

PORT TOWAGE

Coöperatieve Vereniging van Vletterlieden w.a.

A M S T E R D A M

Call us 24 hours a day: +31 255 82 00 80 SHIP MOORING / UNMOORING TENDERSERVICE AT ANCHORAGE SHIP COMMUNICATIONS / LAUNCH SERVICE SUPPLEMENTERY CREWSUPPLY ENVIRONMENTAL SERVICES

VCA CERTIFIED AND NEN-EN-ISO 9001:2008

Monnickendamkade 19C www.towageamsterdam.com [email protected] 1976 EC IJmuiden Advertentie2015_A4_210x297_v02 kopie.pdf 1 16-9-2015 21:24:09

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

IDENTICO B E D R I J F S

26


®

K L E D I N G

Zuidersluisweg 1975 AK IJmuiden

T.+31(0)255-515354 F.+31(0)255-537737

cvv@vletterlieden www.vletterlieden.nl

FI NA NCI EE L

K AR AKTERISTIEKEN VAN DE INDUSTRIE ANNO NU Low volumes, h igh m ix an d high compl ex it y. D a t zijn de k ar ak ter istiek en van d e h u idig e i ndustr ie, zeg t D avid K em p s, sec tor bank ier in d u s t r ie b ij ABN AMR O. D a t l eid t b ij d e Neder landse a a n l e ver in du s t r ie tot me er sa m enwer k in g b in n en de k eten en to t een h o gere – bij voor k eu r wed er zijds e – afhank e li jk h eid. E n vo o ra l f lexibiliteit. T E K S T: R O B S C H O E M A K E R

A

ls sectorbankier industrie komt David Kemps bij heel wat bedrijven uit de maakindustrie over de vloer, houdt presentaties en is betrokken bij strategische discussies. “De trends die we zien is low volume, high mix en high complexity. Industriële afnemers bestellen niet meer een miljoen exemplaren over drie maanden centraal af te leveren, maar tien keer honderdduizend, en dan liefst de eerste zending overmorgen op uiteenlopende locaties. Dat betekent voor toeleverbedrijven – Nederland is een gereputeerd toeleverland – investeringen in vaak dure machines die snel zijn om te stellen. Ook planningen veranderen. Konden bedrijven vroeger drie maanden vooruitkijken, nu is dat vaak slechts twee of drie weken en dat geeft onzekerheid: hoe plan je mensen in, hoe plan je onderhoud? Daarnaast zien we dat afnemers geen voorraad meer willen hebben – want dood geld op de plank – en dat risico doorschuiven naar hun toeleveranciers, naar beneden in de keten. Dit is structureel.” Ook de hogere mix aan producten zorgt voor kleinere volumes. Product life cycles worden voorts steeds korter – zie smart phones of de kleding. Ook dat zet de ordergrootte onder druk. Daarnaast high complexity. Het moet sneller, nauwkeuriger en er moet soms gewerkt worden met nieuwe materialen die harder en lichter zijn zoals vezelversterkte kunststoffen. Dat vereist meer kennis en als die niet in huis is, moet worden samengewerkt met ingehuurde experts. Kemps: “Ondernemers moeten eraan wennen dat ze dingen uitvoeren die ze soms zelf niet begrijpen. Samenwerken met collega-bedrijven moet ook bij de uitwisseling van machinecapaciteit. En dat is hard nodig om de kosten te drukken omdat een minimale bezettingsgraad van de gespecialiseerde machines vanwege de kleine volumes an-

ders niet haalbaar is.” Om aan de eisen van nu – low volume, high mix, high complexity – te voldoen, gaat het om flexibiliteit en samenwerking. Kenmerk is een hoge afhankelijkheid en het liefst slaagt een bedrijf erin binnen de keten wederzijdse afhankelijkheid op te bouwen. Technologie kan bij die flexibiliteit in de nabije toekomst helpen: bijvoorbeeld via cobots, ofwel collaborative robots: goedkope en vooral snel programmeerbare robots die naast een medewerker staan. Deze cobots hoef je niet altijd te kopen. Sinds mei bestaat er al een uitzendbureau voor robots voor het MKB: Smart Robotics. Daarnaast de connectivity die komt met smart industry. Dat wil zeggen dat machines, ook al staan die in verschillende bedrijven, zonder menselijke tussenkomst heel efficiënt en flexibel en dus met minder kans op fouten met elkaar communiceren en elkaar aansturen. Kemps: “Voordeel is dat zo’n keten zo op elkaar ingespeeld en in elkaar geïntegreerd is dat de wederzijdse afhankelijkheid haast vanzelf komt. Er kan niet zomaar een schakel uit.” Daarnaast noemt Kemps de ontwikkeling rond 3D printing (uniek, snel en licht) die inmiddels de kinderschoenen is ontgroeid.

Logistiek Tot besluit zegt Kemps: “De toekomst voor de industrie ligt eens te meer in het produceren in een keten. Dat veronderstelt een fijnmazige logistiek van nabijgelegen producenten die zeer snel een marktgereed product kunnen produceren. Met de robotisering, automatisering en 3D printing wordt Nederland als productieland steeds attractiever. Logistieke knooppunten als bulkhavens zullen ongetwijfeld van karakter veranderen. Maar ze kunnen zelf bedenken waar ze daarnaast goed in zijn.”

•


27

WIJ KRIJGEN DE

G ROOTSTE! D e bouw van d e n ieu we zees l u is i n IJ m uide n is ge s t ar t . D e k o m en de j a re n wer k t aanne m ers c o n s o r t iu m O p en I J, i n opdr acht van R ijk s w aters t aat , a a n het complex, d a t m et z ’n ze ven t ig m ete r bre ed, v ijfh o n derd m eter l a n g e n achtt ien meter diep de gro o t s te ze e s lui s v an de we re ld za l zijn .

28


S LUI S I N B EELD

1 .6 50 M D IEP WA N D 3 STALE N RO LD EU REN (À 2 .4 00 TO N STA A L ) 1 0.000 TO N DA MWA N D 7.500 TO N B U I S PA A L 2 .000 A N K E R S 2 9 0.000 M 3 B E TO N 2 5.000 TO N WA P EN IN G STA A L 4 .500.000 M 3 A F T E VO EREN G RO N D ZEEHAVENS A MSTERDA M DECEMBER 2015

29

Z EESLU IS

S LU IS UP DATE

RO N DVA A RT M E T I N H O UD He t stor mt, m a a r d a t is vo o r ve le n g e e n b e z wa a r o m toch he t wa ter o p te g a a n - en h e t s lui ze n c o m p le x e e ns me t e igen o g en te b ek ijk e n . Zo’n t a c h t i g per sone n h eb b en zic h a a n gem e ld vo o r d e e e r s te Ampor t s Haven ro n d va a r t . Een b i j e e nk o m s t d i e i n he t tek e n staat va n in fo r m eel o n t mo e te n e n le re n. T E K S T: E V E L I N E PA PA F OTO : R E I N D E R W E I D I J K

T

erwijl de boot langzaam richting de sluizen in IJmuiden vaart, heet de voorzitter van Amports, Frans Baud, alle aanwezigen welkom. Jan Rienstra van Rijkswaterstaat en Rob Gordijn van consortium OpenIJ – het samenwerkingsverband van partijen die de klus moet klaren – vertellen meer over de plannen. Want waarom is het ook al weer zo belangrijk om een grotere zeesluis in de Amsterdamse havenregio te hebben? Rienstra herinnert het publiek er nog maar eens aan tijdens zijn presentatie: “Een grotere voordeur voor Amsterdam en het Noordzeekanaalgebied betekent meer economische mogelijkheden, beter kunnen faciliteren van groei (met zo’n 35 miljoen ton meer goederen op jaarbasis) en een betere internationale concurrentiepositie.” Rienstra staat daarna stil bij de stappen die worden genomen om een gebied objectvrij te maken. Zo liggen er bijvoorbeeld nog niet gesprongen explosieven in het gebied, een erfenis uit de Tweede Wereldoorlog. In de aanbesteding heeft Rijkswaterstaat specifiek aandacht gevraagd voor dit onderwerp. Het consortium heeft een grondige analyse gemaakt van wat in het gebied ligt en een werkmethode

30


ontwikkeld om hier zorgvuldig mee om te gaan. Ook hier geldt dat het zo min mogelijk hinder mag veroorzaken voor de dagelijkse werkzaamheden en er stabiliteit blijft voor de bestaande sluizen. De regio zal ook wat merken van de komst van de zeesluis als het gaat om social return (de contractvoorwaarde die erin voorziet om bij de uitvoering van de opdracht ook mensen in te zetten met een afstand tot de arbeidsmark). Rijkswaterstaat heeft bij de aanbesteding aan bedrijven gevraagd ook dit onderwerp uit te werken. Zo’n tweehonderd fte’s zullen straks aan het werk gaan. Daaronder dus (langdurige) werkelozen, maar ook voortijdige schoolverlaters. Ook is aan een lesprogramma voor scholen gedacht. Een mooie manier om te laten zien wat er komt kijken bij de bouw van een zeesluis en jongeren te interesseren voor civiele techniek.

Slim Gordijn van OpenIJ op zijn beurt vertelt over de uitdagingen waar het consortium voor staat en hoe zij daar mee omgaan. “We moeten op een plek waar weinig ruimte is

bouwen, terwijl alles in gang moet blijven. Dat vraagt om slim bouwen.” Ook staat Gordijn stil bij de niet gesprongen explosieven in het gebied. Hij laat een kaart zien met witte kringen in het water: “We weten dat er is gebombardeerd en we weten dat ongeveer tien procent van de bommen die is afgeworpen niet is geëxplodeerd. De kans is groot dat we iets gaan aantreffen. Dat was ook zo tijdens werkzaamheden in 2007 bij het Middensluiseiland.” Gordijn vertelt over de werkwijze en hoe zij daar rekening mee houden. Gordijn vervolgt met een verhaal over het ‘slim’ bouwen en de methodes (met diepwanden en caissons) die het consortium in gaat zetten. De voorbereidende werkzaamheden zijn al in volle gang. Deze duren tot volgend jaar zomer. Daarna start de bouw van de nieuwe sluis. Dat duurt tot het najaar van 2018. Gordijn: ”Dat is het moment dat de deuren over water worden aangeleverd, en dan kunnen de installaties er in. Elke deur is een bouwwerk op zich.” Als alles volgens plan verloopt, moet de sluis in 2019 in werking zijn. Dat betekent de komende jaren in elk geval nog een paar mooie boottochten.

•


31

Service comes First STEVEDORING

SHIP REPORTING

TALLY AND CONTROL

SHIP AGENCY

FORWARDING

www.kvsa.nl

32


T ERU G BLIK

H E R INNERINGEN VA N E E N E I L ANDBEWONER Sluise iland in h et Noordze ek an a a l o n d erg a a t ee n k aalsla g va nwege de k omst van de n ieu we s l u is. M et he t tegen d e vl a k te ga a n van onder m eer h et Sl u is Leiding Cen t ru m k o m t vo o r mede we r k er G er r it S c h en k een einde aan een en er veren d e per iode. T E K S T: P I E T E R VA N H O V E F OTO : G W E N D E LY N LU I J K

V

eel gebouwen en ook verenigingen moeten vóór 1 januari van het komende jaar verplaatst zijn naar elders. Zo zijn sleepdienst Heida en Duikvereniging IJmond overgegaan naar het Middensluiseiland. Het gebouw van de sluisbediening van de Noordersluis - het Sluis Leiding Centrum (SLC) - wordt vóór het einde van dit jaar gesloopt. In het licht van deze plannen was maandag 14 september een historische dag voor veel medewerkers van Havenbedrijf Amsterdam: de verhuizing van het personeel van SLC naar het even verderop gelegen gemaal in IJmuiden. De bedieners van de sluis zitten de komende jaren - zeker tot na de oplevering van de sluis - in de voormalige vergaderzaal van het gemaal. Gerrit Schenk had de eer op de laatste dag de vlag van Havenbedrijf Amsterdam naar beneden te halen. Zijn vader Willem en hij hebben daar jarenlang gewerkt. Schenk senior zelfs nog in de vorige toren die in 1929 tegelijk met de Noordersluis is gebouwd. Gerrit werkt overigens nog steeds bij de Divisie Havenmeester van Havenbedrijf Amsterdam.

Dat moest ik telefonisch doorgeven aan allerlei instanties, waaronder de Verkeersleiding”, blikt hij terug. “Een tijd ben ik ook sluiswachter geweest. Je moest de sluizen toen nog met de hand opendraaien.” Tegenwoordig gaat dat allemaal per computer en verlopen de contacten met het Haven Operatie Centrum aan de Seinpostweg, waar alle diensten zijn samengevoegd, en de sluiswachters van de Kleine- en Middensluis en het gemaal veelal via telefoon en het Havenverkeerssysteem. Het tijdperk van dagen achter een scherm zitten, is voor Gerrit allang voorbij. Liever houdt hij zich bezig met allerlei projecten en het verlenen van handen spandiensten. Zoals bij de Sail In. ”Ik had wekdienst. Ging ik met een bel in de hand in een rip (snelle rubberboot, red.) de bemanning van de wachtende schepen wekken. Tijdens de Sail In schrok de kapitein van het tallship Kruzhenstern van de honderden bootjes die met het schip mee wilden varen richting Amsterdam. We zijn toen met de rip vóór de Kruzhenstern gaan varen om de andere scheepjes op afstand te houden.” Geen enkele dag hetzelfde voor Gerrit. “Dit is het mooiste werk dat je je kunt voorstellen’’, stelt hij vast. Ondanks alle veranderingen in zijn werk door de jaren heen is bij hem één aspect gebleven: de liefde voor het water. “Op vakantie moet ik altijd de zee zien en liefst ook een haven. Anders ga ik niet.”

•

Verrekijker Gerrit vertelt dat zijn vader in 1957 verhuisde vanuit het Gelderse Elburg naar IJmuiden. Hij kwam daar in dienst bij Rijkswaterstaat, aanvankelijk als sluiswachter en later bij de Patrouilledienst. Het gezin woonde in een huisje op Sluiseiland. Zelf kwam Gerrit ook in dienst van Rijkswaterstaat. Door de jaren heen heeft hij veel functies gehad. ”Zoals bij de Seinstelling aan de Seinpostweg waar ik met een verrekijker moest nagaan welke schepen er al waren beloodst.


33

IN N OVATIE

PRO DOC K : B R UG TUS S E N I D EE EN H AV EN Hoe he t Am s terd a m s e h aven g e b i e d to e k o m s t b e s te n d i g te m a k e n i n e en we re l d d ie s teed s s n el l er ve r a nd e r t ? Zo o m s c h r i j f t J a m e s H a ll wo r th van Havenb edr ijf A m s terda m d e s t r a te gi s c he v r a a g d i e a a n d e b a s i s v an Prodock lig t . D it in it iat ief b ied t v a na f 2 0 1 6 e e n f ys i e k e we r k p le k vo o r innovatie ve s t a r t u p s d ie de p ro to t yp e f a s e o n tgro e i d z i j n. T E K S T: H A K S WA L B U R G H S C H M I DT F OTO : TO O N B U C H N E R

A

msterdam bruist van allerlei soorten vernieuwing en innovatie. Veel is web based en creatief, maar ook op industrieel, milieu-, logistiek en energietechnisch gebied blijven de ideeën komen. Hoe vind je de ideeën die interessant zijn voor de haven? James Hallworth, werkzaam op de afdeling New Business, spreekt daar over met de bedrijven uit de havenregio. “Zij zijn vanuit hun eigen vak bezig met innovatie en signaleren daardoor vroegtijdig trends. Met veel verschillende activiteiten rond onze havens zijn er veel vakgebieden en innovaties die in beeld kunnen komen.” Daarnaast doet de afdeling New Business onderzoek, voert pilots uit en legt contacten met opleidingen. Verder signaleert Hallworth dat de havenregio’s in Nederland, inclusief Schiphol, hun ervaringen onder invloed van het nieuwe filosofie van ‘open innovation’ graag met elkaar uitwisselen. De radar voor innovaties, gamechangers en disruptive technologies staat dag en nacht aan. Uit de initiatieven die zo in beeld komen, is het de kunst de levensvatbaarste opties te selecteren. Het havenbedrijf focust zich daarom op innovaties die de laboratorium- of prototypefase ontgroeid zijn, maar die nog niet rijp zijn voor de markt. Zij hebben vooral behoefte aan ruimte voor opgeschaalde proefopstellingen (pilots) en aan een netwerk voor alle denkbare contacten. Hallworth: ”Het idee van de startup moet bewezen zijn op

zolderkamerniveau. De volgende stap vraagt meer fysieke ruimte, nieuw personeel, structurele aanvoer van grondstof, eerste toepassingsmogelijkheden, vergunnings- en financieringsbehoefte, juridische en organisatorische kennis. Tegelijk zitten bedrijven in de haven op het vinkentouw als het gaat om toepasbare innovatie voor hun activiteiten. Wat is er mooier het havenbedrijf dan het onderbrengen van interessante startups in een fysieke ruimte, waardoor ze makkelijker vindbaar zijn voor onze klanten? Wat weer kan leiden tot samenwerking in een vroege fase en een betere verderontwikkeling van de vernieuwing. Dat is de kern van Prodock.”

Ecosysteem Prodock – de officiële opening gepland voor mei 2016 - moet zich ontwikkelen tot een ecosysteem van startups en geïnteresseerde partijen in de Metropoolregio Amsterdam (MRA). De eerste startups hebben zich al aangemeld voor vestiging op de Moezelhavenweg. Het Prodock-gebouw, de Hub, biedt plaats aan ongeveer twaalf startups. Zo ontwikkelt het nieuwe bedrijf 30MHz speciale sensoren (zie pag.XX) die onder meer schades aan afmeerpalen real-time doorgeven naar de onderhoudsafdeling van havenbedrijf. Een andere startup pioniert met bio-composietmaterialen die in flitscamera’s toepasbaar zijn. De startups in Prodock ontdekken elkaar natuurlijk ook in de fabriekshal, waardoor verrassende kruisbestuivingen ontstaan. Prodock schept randvoorwaarden voor verdere groei van ideeën, waardoor ze wortel kunnen schieten in het ‘havenecosysteem’. Hallworth wijst erop dat het netwerk van het havenbedrijf deuren opent die voor een individuele startup nauwelijks te openen zijn. Zeker als innovaties in buitenlandse havens op de markt zijn te brengen, worden de internationale connecties van het havenbedrijf een toegevoegde waarde voor startups. Ook is het netwerk een klankkast voor het op waarde schatten van initiatieven. Dat is vooral nuttig bij echt vernieuwende technologieën en vergroot de kansen op (commerciële) toepassing. Hallworth: “Vallen en opstaan, hoort bij het proces. Maar met elkaar beschikken we over een enorme hoeveelheid expertise en kennis. Via contacten bij universiteiten en kennisinstellingen zijn ideeën wereldwijd op academisch niveau te wegen. Prodock brengt innovatie naar bedrijven en bedrijven naar innovaties.“

•

W W W.PRODOCK.NL

34


I NNOVATIE

3 0M HZ : SE NS ORE N - S ENSATIE Volge nd jaa r o p en t Pro do c k haar de ure n , een p l ek w aar jonge, innova t ie ve b ed r ijven ruimte k r ijgen o m p ro du c ten en die nsten c o m m erc ieel te ont w ik k elen . H et eers te b ed r ijf d at die r uimte p ak t , is 3 0 MH z, ee n jong b ed r ijf da t fl in k a a n d e we g t im m er t – m et Zen s ie.

T E K S T: T I N A R E I N D E R S F OTO : TO O N B U C H N E R

O

rganisaties hebben behoefte aan allerlei vormen van informatie en installeren daarvoor sensoren en meters die data leveren: rookmelders, stikstofmeters en infrarood camera’s. Dat werkt uitstekend, maar de uitdaging bestaat eruit hoe die gegevens zo weer te geven dat ze exact die informatie leveren die het bedrijf wil hebben. Zensie van 30MHz maakt gebruik van bestaande sensoren en maakt de gegevens gebruikersvriendelijk toegankelijk. Jurg van Vliet: “Het bijzondere aan Zensie is dat het de informatie van sensoren vertaalt naar de informatiebehoefte. Ons programma om grote websites te monitoren, hebben we gecombineerd met wat we kunnen op het gebied van hardware. Dat leverde een systeem op om sensoren uit te lezen en de verkregen informatie overzichtelijk aan te dragen. Eén sensor is niet zo ingewikkeld om mee te werken, maar duizend sensoren efficiënt uitlezen is een stuk lastiger.” Wat 30MHz maakt, is een sensornetwerk. Bij elke sensor komt een soort zendertje dat de data doorstuurt naar een Zensie-moeder. De moeder staat in verbinding met de computer en in het programma worden de gegevens omgezet in makkelijk leesbare informatie, zoals een dashboard. Van Vliet: “Het unieke aan ons product is dat we van het hele systeem een doe-het-zelfpakket willen maken. Een bedrijf kan de sensoren dan zelf kopen en installeren of heeft al allerlei meters in huis. Vervolgens kan degene die de gegevens nodig heeft binnen ons programma heel eenvoudig een eigen dashboard maken. Dat kan voor klanten een uitdaging lijken, maar dat is nou juist wat wij gaan oplossen.” Het soort dashboard dat een klant wil hebben, hangt niet alleen af van wat de organisatie wil meten, maar ook van de persoon die achter het beeldscherm zit en de informatie gaat gebruiken. “Onze ervaring is dat organisaties precies

weten wat ze willen meten en hoe ze dat willen visualiseren. Wat wij bieden, is een systeem waarmee de klant het precies zo kan maken als ze het zelf willen hebben.” Omdat de klant in de toekomst zelf een Zensie-dashboard maakt, is ook het zelf aanpassen of uitbreiden een fluitje van een cent. Letterlijk een fluitje van een cent, want een van de doelstellingen is Zensie betaalbaar maken voor iedereen. Van Vliet: “Wij willen graag dat klanten met onze spullen hun omgeving verbeteren. Bij ons kost dat de klant een relatief kleine investering voor de apparatuur en een abonnement op het programma.”

•

W W W.30MHZ.COM

PR AKTIJK VOORBEELDEN De eerste klant van 30MHz was GGZ Noord-Holland, waar het probleem bestond dat ze bij de receptie niet konden zien welke spreekkamers bezet of leeg waren. Medewerkers moesten eerst over de gang lopen om te kijken in welke kamer ze terecht konden. Nu hangt er in elke kamer een bewegingssensor. 30 MHz bracht de gegevens van al die sensoren online en maakte een dashboard waardoor de receptioniste op haar beeldscherm precies kan zien welke kamer beschikbaar is. Havenbedrijf Amsterdam gaat Zensie toepassen op de palen waar de schepen liggen die gelichterd worden voor ze de sluis in IJmuiden doorgaan. Het havenbedrijf wil dat de levensduur van deze palen verlengd wordt totdat de nieuwe zeesluis opengaat. Daarom is het zaak schade sneller te detecteren en te herstellen. Elke paal krijgt nu een sensor waarmee beweging en afstand gemeten wordt. Ongewone bewegingen worden direct doorgegeven aan Beheer & Onderhoud waardoor eventuele schade sneller hersteld wordt.


35

Unique terminal in Europe: weatherproof stevedoring Simplifying logistics.

Waterland Terminal Elbaweg 10 1044 AD Amsterdam The Netherlands +31 (0)20 448 06 20 [email protected] www.vcklogistics.com

. . . .

Eigen machinale werkplaats Revisie van pompen, ventilatoren, roerwerken en tandwielkasten

Pomprevisie voor scheepvaart, industrie en overheid

Steiger vluchtladder systemen ARC keramische coatings (extreem chemisch, corrosieen erosiebestendig voor de industrie en scheepvaart)

Westhavenweg 45 1042 AL Amsterdam • T. 020 4486448 • F. 020 4486444 • [email protected] • www.saedt.nl

36


I NNOVATIE

NE T W E R K E N VOOR D E CH E M IE I n ok tobe r o rga n is eerd e H aven b e d r i j f Am s te rd a m he t e e r s te Amsterdams e C h em iec a fé. D o e l wa s b e d r i j ve n e n k e n n i s i n s te l li ng e n elk aar te la ten o n t m o eten en h e n e e n p le k te b i e d e n o m e e n net we r k op te b o u wen vo o r vr a g e n e n a nt wo o rd e n ro n d c he m i e.

T E K S T: H A K S WA L B U R G H S C H M I DT

M

icha Hes, business developer Havenbedrijf Amsterdam, is optimistisch over de effecten van het Chemiecafé. Het initiatief voor deze en eerdere netwerkbijenkomsten is voortgekomen uit de samenwerking tussen het havenbedrijf en het Innovation Lab Chemistry Amsterdam (ILCA). Dit partnerschap is gericht op het versterken van de banden tussen het Amsterdamse Science Park en de havenregio. Hier bleek dat het elkaar informeel ontmoeten bij een borrel de grootste behoefte was.

Startups ILCA biedt startende chemische bedrijven in de regio Amsterdam toegang tot de faciliteiten van de Amsterdamse universiteiten en bevordert de uitwisseling van wetenschappelijke en ondernemerskennis door contacten met het bedrijfsleven. Maar ook bij zaken als financiering en huisvesting ondersteunt het innovatie-lab startups in de vroege fases van hun ontwikkeling. ILCA is een initiatief van onder andere Matrix Innovation Center, TI COAST, UvA en VU, en is samen met zo’n vijftien chemiebedrijven gevestigd in Amsterdam Science Park. Hes licht toe: “ILCA versnelt het proces van idee naar commercieel levensvatbare producten, versterkt ondernemerskwaliteiten en creëert een toegankelijke omgeving voor kennisontwikkeling en -overdracht. Voor de bedrijven in de haven is ILCA dus een poort naar kansrijke innovatie. Daarmee bouwen we aan een ‘rode loper’, een virtueel cluster, van R&D naar de haven en de gevestigde bedrijven.” Voorjaar 2014 presenteerden enkele startups hun cases tijdens een bijeenkomst van ILCA en het havenbedrijf. Dat gebeurde bij PPG Coatings in de haven. Eén van deze startups, eStone Batteries dat uit ijzernikkel-verbindingen batterijen ontwikkelt, had behoefte aan kennis over verpulveren van materiaal. Het toeval wilde dat PPG daar knowhow over heeft, waarop het een van hun experts aan eStone beschikbaar stelde. Voor de economie in de regio is het belangrijk dat nieuwe initiatieven hier op weg geholpen worden. De praktijk leert dat bedrijven blijven zitten in de regio waar ze ‘opgroeien’. Niet alleen door een sterke gevoelsband, maar vooral doordat ze hier hun netwerk opgebouwd hebben. “Omgekeerd is ook waar. Een vertrokken bedrijf komt vrijwel nooit meer terug. Het is dus zaak hen voor de regio te behouden.” De

samenwerking tussen ILCA en het Science Park kan dus een rol van betekenis spelen bij het verweven van een startup aan Amsterdam.

Prodock Waar de samenwerking met ILCA een voedingsbodem biedt voor het leggen en onderhouden van contacten, is het denkbaar dat een startup met een veelbelovend idee de kans krijgt om in het Prodock-initiatief (zie pag. 34) onderdak te krijgen en het plan bij havenbedrijven op de radar te krijgen. Die (chemie)bedrijven blijken op hun beurt voortdurend grote behoefte te hebben aan nieuwe kennis. In de eerste plaats om zich in hun sterk concurrerende markten staande te houden. Daarnaast speelt ook in de chemiewereld de trend naar verduurzaming , zoals biobased productie. Dat komt bijvoorbeeld tot uiting in wetgeving en reputatie-effecten. Europese bedrijven moeten zich vooral op hoge kwaliteit en groeiende duurzaamheid onderscheiden van concurrenten uit bijvoorbeeld Azië, die door lage loon- en energiekosten op prijs kunnen concurreren. Met het versterken van het chemische cluster in de regio versterkt het havenbedrijf lokale bedrijven met kennis, kunde en infrastructuur, zowel bij onderzoek en ontwikkeling als bij pilots en productie.

•

W W W.PORTOFAMSTERDAM.NL W W W.MATRIXIC.NL /OFFICES/ICL A-NL


37

Internationaal ondernemen

samen met de Rabobank

Internationale ondersteuning bij internationaal ondernemen Op de exportmarkt kun je de Rabobank wel de 'linking pin' noemen. We kennen de wereld, de markten en de exportstromen. Ook kennen we de partijen die ertoe doen bij een financiersvraag. Met onze coöperatieve achtergrond vinden we vaak een oplossing.

www.rabobank.nl/bedrijven Een aandeel in elkaar

Redder. Altijd. Vrijwillig.

Industrial Pump Group Nederland BV

De specialist voor uw Industriële pompen.

• Verkoop • Revisie • Advies Tel : +31 (0) 251-222566 Email : [email protected]

Word donateur! Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

www.knrm.nl

JU BI LEUM

HONDERD JA AR VOELSPRIETEN

Scandia Terminal

He t Veren ig d Ca rga d o o rs K a n to o r ( V C K ) be s t a a t een eeu w en b e re i kt daar me e vo o r een h aven b edr i j f de lee f t ijd va n de zeer, zeer ster k en. En n o g s teed s vit a a l. V CK , de noeme r w aaro n der m eerd e re bedr ijven b ek en ds t a a n , h eef t a l t i j d ee n fijne a n ten n e vo o r t ren d s ge had, e n o o k t ijdig g e weten w annee r te veran d eren . T E K S T: R O B S C H O E M A K E R F OTO : V C K

D

e Eerste Wereldoorlog zou de scheepvaart van het neutrale Nederland grote onzekerheid, maar tegelijk ongekende kansen bieden - en dat gegeven stond in 1915 aan de basis van het strategisch samengaan van de twee Amsterdamse cargadoors B.J. van Hengel (1819) en Wed. Jan Salm & Meijer (1763) in het Vereenigd Cargadoorskantoor. De twee cargadoorbedrijven kenden elkaar goed want ze waren beide op Noord-Europa georiënteerd en hadden de grote rederij KNSM als belangrijke principaal. Vier jaar eerder had KNSM al op een fusie van beide cargadoors aangestuurd, maar de beoogde partners zagen toen nog

‘bijna onoverkomelijke hinderpalen’, waarschijnlijk omdat ze zich niet met huid en haar aan KNSM wilden binden. De oorlog maakte alles anders en de architect had het ontwerp van het VCK-hoofdkantoor aan de De Ruyterkade eind 1914 al gereed. Naast bevrachten (cargadoren) kwam er voor VCK rond de jaren twintig ook expeditie-werk en laden & lossen bij, én een samengaan met twee Rotterdamse collega-cargadoors. Met de opkomst van de luchtvaart stapten rederijen ook in vliegmaatschappijen en dat was in de jaren vijftig de ingang van VCK tot Schiphol. Als een van de eersten verwierf VCK IATA-licenties. Niet alleen hield VCK zich bezig met zeeliedenvervoer en zakenreizen (heden VCK Travel) en luchtvracht, met Aero Groundservices groeide VCK bovendien uit tot de belangrijkste onafhankelijke afhandelaar op de luchthaven - met op het hoogtepunt bijna vijftienhonderd werknemers. Die opereerden in de bagagekelders, maar ook aan de balies waar ze bijvoorbeeld in British Airways-tenue passagiers opvingen. Bovendien werd met Evenements Reizen in de jaren zestig de markt voor vliegvakanties naar met name de Middellandse Zee betreden: naar later bleek een enorme groeimarkt. VCK organiseerde niet alleen vakanties, maar ook de befaamde schaatstrips in het spoor van Ard & Keessie. In de haven gaf VCK daarbovenop blijk over een fijn afgestelde antenne te beschikken, want het bedrijf sprong volop in


39

Waterland Terminal

de kansen die het zich razendsnel verbreidend autobezit en daaraan gekoppeld autotoerisme bood via het ferryverkeer (zie kader Ferry’s).

Andere focus Instappen in trends is één ding, er tijdig uitstappen misschien nog belangrijker. Begin deze eeuw besefte VCK dat door de consolidaties in de luchtvaartindustrie het beter was zich te concentreren op een beperkt aantal activiteiten. In een majeure strategiewijziging werden in het eerste decennium van de nieuwe eeuw Aero Groundservices en Evenements Reizen op een goed moment afgestoten. Met flink wat rammelende rijksdaalders in de zak ging VCK op pad en door overnames werden de posities in haven, expeditie en zakenreizen verder versterkt. Inmiddels is de belangenverdeling van VCK voor een kwart haven, en driekwart overige business. De deelname en later volledige overname van de overdekte Waterland Terminal versterkte de rol van VCK in de Amsterdamse haven. Achtereenvolgende overnames van All-in Logistics en ComPass Logistics (met vestigingen nabij de luchthavens van Schiphol en Düsseldorf) verzekerde VCK van een positie in de markt voor supply chain solutions, een aanvulling op de expeditie-activiteiten waarbij vooral de high-end-markt bediend wordt. Met VCK Travel werd door overnames en autonome groei een vooraanstaande plek in de Nederlandse zakenreismarkt bereikt.

Travel Enerzijds verzorgt VCK ten behoeve van rederijen en zogeheten manning agencies dat zeelieden op tijd – en zeker nooit te laat – op de juiste plek aanwezig zijn. Een karwei dat nauw luistert, want als een schip niet uit kan varen omdat de bemanning niet volledig is, levert dat een ongehoorde scha-

depost op. Anderzijds verzorgt VCK de reizen voor de overheid en diverse grote bedrijven, en ook dat vergt vergaand organisatievermogen en uitgebreide netwerken. En als kers op de taart organiseert VCK in het topcruisesegment reizen naar bijvoorbeeld bestemmingen als Alaska, Antarctica, Japan en China. Verder doet VCK sinds 2000 op de Passenger Terminal Amsterdam (PTA) de afhandeling van cruiseschepen. Beeldbepalend in de Amsterdamse haven zijn echter de twee dicht bij elkaar gelegen multipurpose-terminals: de Scandia en de Waterland Terminal. Door VCK worden ladingstromen als papier, triplex, cellulose, staal, zink en aluminium behandeld, maar ook auto’s, high & heavy-machines en projectlading. Op de Scandia vooral ladingstromen die een roll-on/ roll-off-behandeling (ro/ro) vragen. In de drie overdekte hallen van de Waterland Terminal vooral lading die loadon/load-off (lo/lo) geladen en gelost wordt. Ook organiseert VCK het just-in-time doorvervoer naar grote industriële afnemers in heel Europa. Met de bouw van een vierde overdekte hal is begonnen en die zal op de Scandia Terminal verrijzen. Bestuursvoorzitter Ron Lahman: “Het succes van het overdekte Waterlandconcept zit naast de overkapping vooral in de snelheid van de directe overslag, zoals van zeeschip op de binnenvaart en vice versa. Een groot deel van de lading gaat direct per lichter weg. En het ziet er prachtig uit.”

Kostbaar Op Schiphol verzorgt VCK inkomende en uitgaande vracht de hele wereld over. Dat is niet zomaar vracht, maar lading die haast heeft, bederfelijk of kostbaar is. Lahman: “Hier kiezen we bewust en met succes voor een nichepositie en we zijn onder andere sterk in het offshore- en scheepvaartsegment: zeer flexibel, snel bereikbaar en we hebben verstand van zaken. Op het gebied van zeevracht werken we vanuit Rotterdam met als specialiteiten bijvoorbeeld verhuisgoed, zonnepanelen en verder een sterke positie op China.” De verkoop van Aeroground Services in 2007 stelde VCK in staat een plek in supply chain solutions op te bouwen, toegevoegde-waarde-logistiek vanuit grote geavanceerde loodsen met servicecentra op strategische plekken in Nederland, Duitsland en Zwitserland. Lahman: “We doen the last mile voor producten die altijd kostbaar zijn, of waar ge-

FAMILIEBEDRIJF Door het ontbreken van opvolging binnen de familie Möller, vanaf het begin betrokken bij VCK en later de uiteindelijke eigenaren, is de VCK Group na het overlijden in 2007 van Hans Möller ingebed in een structuur van stichtingen waarbij de onafhankelijkheid, zelfstandigheid en gezondheid van de VCK-bedrijven is gewaarborgd. Bestuursvoorzitter Ron Lahman: “VCK heeft nog altijd alle kenmerken van een familiebedrijf. Dat wil zeggen dat ons beleid gericht is op de lange termijn met oog voor onze mensen. Dat zijn er nu zo’n 750 in totaal.” Supply chain solutions

4 0


FERRY’S

specialiseerde toegevoegde-waarde-handelingen moeten worden verricht. Zo verzorgen wij in Duitsland voor vrijwel alle marktpartijen de gehele logistiek rond de plaatsing van telecomzendstations. Het betreft de uitrol van duizenden stations zoals nu in het kader van 4G, hetgeen loopt van het in elkaar schroeven en testen van regelkasten – werk wat daarvoor door ingenieurs werd verricht – tot de regie over de plaatsing van een zendmast op bijvoorbeeld een hoog gebouw of bergtop.” Het verschil maken in de toegevoegde-waarde-logistiek betekent meedenken met de klant om zijn kostbare lading in die ‘laatste meters van de supply chain’ op de juiste plek te krijgen. Het is niet alleen bezorgen, maar zoveel mogelijk uit handen nemen, ondersteund door state-of-the-art informatietechnologie. Dat leidt tot wederzijdse afhankelijkheid die voor beide partijen goed is en waar diensten niet tegen de laagste prijs maar tegen de beste prijs verricht worden. “Een bedrijf moet niet alleen sterk zijn in het vak dat het uitoefent”, besluit Lahman. “Uiteraard is een gedegen reputatie van belang en een stevige financiële ruggengraat. Maar ook moet je een rol kunnen en willen spelen in het vormgeven van het businessmodel van de klant, via meedenken en via technologie. Informatietechnologie – dat weet iedereen – gaat de komende tijd een nog dominantere rol spelen. Het draagt bij aan snelheid, transparantie en de optimalisatie van de inzet van middelen bij het bedienen van de klant. Om je aan te passen en te veranderen vraagt flexibiliteit, ook als je een eeuw oud bent.”

•

De landingsvaartuigen met voor- en achterklep die in de Tweede Wereldoorlog waren ontwikkeld, stonden aan de basis van het ferryvervoer. Rond 1950 werden de eerste ferryschepen tussen Calais en Dover ingezet waarbij voor overzees autovervoer het niet langer nodig was de auto’s per kraan aan boord te hijsen en zeevast te stuwen. Twee Zweedse reders, Trans Oil en REX (TOR dus), maakten begin jaren zestig op de wieken van het opkomende autobezit en -toerisme plannen om met ferryschepen een driehoeksdienst tussen Zweden, Engeland en Nederland op te zetten. KNSM had van oudsher lijndiensten op Scandinavië en Finland, waarbij VCK als agent en stuwadoor optrad. Kort en goed, VCK werd agent voor TOR Line en stuwadoor. Maar voor ferryschepen was de Coenhaven, waar VCK sinds 1951 een conventionele stukgoedterminal had, niet geschikt. Ferryschepen hebben namelijk een opstelruimte nodig die dubbel zo groot is als de scheepscapaciteit – voor uit te rijden en vervolgens voor in te rijden voertuigen. De kiel van de TOR Anglia was in 1965 al gelegd, een ferry van 8.000 brt met een capaciteit voor duizend passagiers en driehonderd auto’s, dus gemeente en VCK moesten in ijltempo – onder andere door het dempen van een gedeelte van de havenkom van de Coenhaven – zorgen dat de TOR Anglia op haar maiden trip in mei 1966 een spiksplinternieuwe ferryterminal aantrof. Het was in meer opzichten een trendbreuk. Havenwerkers kregen naast het stukgoed een nieuwe taak: het aan boord rijden van ro/ro-lading met terminaltrekkers. De schaalvergroting in de ferrymarkt noopte VCK tien jaar later te verhuizen naar een nieuw terrein vlak bij NS-station Sloterdijk, gelegen tussen de insteekhavens Suezhaven en Beringhaven. Daar was ruimte genoeg voor de aanleg van een geheel nieuwe terminal, die dan kon worden ingericht volgens de laatste inzichten op het gebied van roll-on/ roll-off ladingbehandeling, en er was ook nog ruimte voor een kantoorgebouw met passagiershal en een verbinding naar het schip. Juli 1976 werd de Scandia Terminal feestelijk door de Zweedse prinses Christina geopend bij het eerste bezoek van ms TOR Britannia. TOR Line en VCK waren trendsetters. Met VCK Zeereizen, het huidige VCK Cruises, werd de passagiersmarkt voor het ferry-verkeer bediend.

W W W.VCK.NL


41

IN TERV IEW

MA R L E EN VA N DE KE RK HOF :

‘J E M OE T ELK A AR KE N N EN’ Als nie uwe R ijk s h aven m ees ter e n dire c teu r van h et Cen t ra a l Nautisch B eh eer is M ar l een va n de K e r k ho f vera n t wo o rd el ijk voor de pu b l iek e t ak en b in n en he t Noord zeek an a a l geb ied. I n die rol voel t zij zic h t h u is. Een k e nnismak in g.

cht jaar werkt Marleen van de Kerkhof (40) voor het Havenbedrijf Amsterdam, de laatste vier jaar als manager marketing en projectmanagement binnen de commerciële tak van de haven. Sinds 15 september is zij Rijkshavenmeester en directeur van het Centraal Nautisch Beheer (CNB). Dat betekent dat zij verantwoordelijk is voor – samengevat – de vlotte, veilige en duurzame afwikkeling van het scheepvaartverkeer. De overstap van de afdeling commercie naar de publieke tak is voor haar geen grote overgang. Sterker nog: in de nieuwe functie binnen het havenbedrijf voelt zij zich thuis. “Je kan de haven nog zo mooi verkopen, zonder veilige haven ben je nergens. Veiligheid is het fundament voor het werk in de haven. Ik zet mij graag met onze partners in de havenregio in voor de publieke zaak. Voor mij is dat heel zuiver. Op veiligheid kan je niet afdingen.”

diensten met elkaar samenwerken) binnen haar werkgebied. Het Noordzeekanaalgebied strekt zich uit van 24 mijl buiten de kust van IJmuiden tot aan de Oranjesluizen in Amsterdam. Eén van haar ambities is om dit gebied als één veiligheidszone te zien. “Bij een calamiteit moet je samen één lijn trekken en geen last hebben van grenzen. Je moet goede afspraken maken en weten wie welke verantwoordelijk heeft.” In aanloop naar het vijfdaagse evenement SAIL 2015 heeft haar voorganger Janine van Oosten al op die samenwerking ingezet. Rijkswaterstaat, veiligheidsregio’s, politie, brandweer en GHOR: alle betrokken partners in de regio werkten samen in één team. De jarenlange voorbereiding betaalde zich uit: de organisatie kijkt terug op een geslaagd evenement. Van de Kerkhof: “We hebben de samenwerking tijdens SAIL in een geplande situatie kunnen testen. Maar daarmee zijn we er nog niet. We moeten ook goed kunnen samenwerken als zich een onverwacht incident voordoet.”

Geen grenzen

Verbinder

Om die veiligheid te waarborgen, zoekt Van de Kerkhof nog meer de samenwerking tussen de ketenpartners in de veiligheidsregio’s (de gebieden waarin verscheidene besturen en

Ook met de vier gemeenten binnen het Centraal Nautisch Beheer én met de Divisie Havenmeester van Havenbedrijf Rotterdam wil Van de Kerkhof de samenwerking intensive-

T E K S T: L I S E T T E V O S F OTO : H AV E N B E D R I J F A M S T E R D A M

A

4 2


Het laatste woord over de brug over het IJ is nog niet gezegd

ren. Om de veiligheid te blijven waarborgen, efficiënter te werken en de scheepvaart beter van dienst te kunnen zijn. Als verbinder ziet zij een mooie taak voor haar weggelegd. “Ik zie kansen voor verbetering en vind het belangrijk met alle partners het gemeenschappelijk belang te vinden. Daarvoor moet je weten wat de ander bezighoudt. Je moet elkaar kennen en niet alleen aankloppen als je iets nodig hebt. Dat werkt niet.” Niet voor niets heeft zij een kennismakingstoer door haar werkgebied gemaakt. Ze voer onder meer mee op een tender van het Loodswezen en kreeg een rondleiding in de zeehaven IJmuiden, met als hoogtepunt de visafslag. Ook nam zij ruim de tijd de operationele activiteiten van de Divisie Havenmees-

OPVOLGING Marleen van de Kerkhof (40) heeft Janine van Oosten per 15 september opgevolgd als Rijkshavenmeester en directeur Centraal Nautisch Beheer. Van Oosten heeft vijf jaar in die functie gewerkt en is met pensioen.

ter te leren kennen: de verkeersleiding en sluisbediening in IJmuiden én de inspecties aan boord van zeeschepen en patrouillevaartuigen. “Het werk in de operatie gaat 24/7 door. Als alles goed gaat, valt dat werk velen niet op. Ik was onder de indruk van de passie van de mensen voor hun werk.”

Geen drempel Saai zal het werk in het dynamische havengebied nooit zijn. Binnenkort start de aanleg van de grootste zeesluis van de wereld in IJmuiden. Een ander actueel thema is de discussie over de brug over het IJ, die het centrum van Amsterdam met Noord moet verbinden. Volgens de havenmeester is daar het laatste woord nog niet over gezegd. “Het IJ is een cruciale vaarweg in het Europese netwerk. Zie het als een snelweg voor de scheepvaart. Daar moet je geen drempel leggen. Al is het in dit geval niet makkelijk het gemeenschappelijk belang te vinden. Ik vind het belangrijk in dialoog te blijven met de betrokken partijen, zoals de gemeente. We moeten het belang van een veilige en vlotte doorgang van het nautisch verkeer voor het voetlicht blijven brengen.”

•

W W W.PORTOFAMSTERDAM.NL


43

D E STELL IN G

D E E L 2/ 3

DU U R Z A A M I S DU U R? D E EL II – DU URZ AM E ENERGIE Duur zame en ergie g el d t a l s ee n s te e d s b e la n gr i j k e re issue voor h et No o rdzeek an a a lg e b i e d. M a a r d uur z a m e e nergie lij k t zic h wel l a s t ig te la te n v a n g e n. T E K S T: C E E S V I S S E R

St el l i ng

Zonne -energie en (offshore -)windenergie is duur, lastig en le vert te weinig op

Ron Davio, voorzitter AYOP: “Daar ben ik het niet mee eens, alleen al omdat ‘duur’ betrekkelijk is. Bij het vergelijken van fossiele met duurzame brandstoffen kijken we vaak naar de prijs per kWh, terwijl we andere, belastende factoren buiten beschouwing laten. Een drukkende factor – die weliswaar lastig is te bepalen – is bijvoorbeeld het schadelijke effect van de verbranding van fossiele brandstoffen op het milieu, of eigenlijk op onze gehele maatschappij. Als je de kosten van de gezondheidszorg in de vergelijking mee zou

44


kunnen nemen, dan kom je op andere cijfers uit. Beter is het om naar alle maatschappelijke kosten en baten en bijvoorbeeld de sustainable footprint van beide brandstoffen te kijken en die te vergelijken. Dan blijkt dat de voetafdruk van energie opgewekt uit duurzame brandstoffen veel kleiner is. Trouwens, de overheid en industrie hebben in het Energieakkoord afgesproken om de kostprijs van offshore-windenergie met veertig procent te verlagen. Daarmee daalt de prijs per kWh en kan duurzame energie concurrerend zijn met traditionele energiebronnen. ‘Lastig’ is de opslag van overtollige, door zon en wind opgewekte energie. Dat is vooralsnog niet opgelost. Een energie-

centrale zet je harder of zachter, maar de wind laat zich niet vangen. Wat doe je op momenten van weinig wind en/of zon? Inderdaad lastig, maar er lopen diverse studies en er zijn interessante ontwikkelingen op dat gebied te verwachten. Ik zie daar de komende vijf à tien jaar grote stappen in genomen worden. En ook dat is goed nieuws want daarmee neemt onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verder af. Verhoudingsgewijs is duurzame energie een jonge industrie. Zo’n industrie moet echt groeien – en daar werken we met elkaar hard aan, all over the world. De kunst is nu om alle ontwikkelingen en kennis te bundelen tot praktische oplossingen. Zie het opwekken van alternatieve energie als de eerste computer. Die was ook onbetaalbaar en lastig te begrijpen, maar zie eens – nadat de techniek alsmaar doorontwikkelde - waar de computer ons heeft gebracht.” Linda van Waveren, projectleider MVO (Havenbedrijf Amsterdam): “Grondstoffenschaarste is een van de grootste uitdagingen en onzekerheden in de komende twintig jaar. Daarom wordt er wereldwijd hard gezocht naar alternatieven en manieren om energie te besparen of om via duurzame wijze energie te genereren. In onze energiehaven ontmoeten ‘oude’ en ‘nieuwe’ energiebronnen elkaar, daar zijn we trots op! De transitie is hier meer zichtbaar dan ooit, een belangrijke markering in de geschiedenis van de energietransitie. Wij zien de haven als een ecosysteem, een levend organisme, dat enkel kan groeien en innoveren als dat op een duurzame, maatschappelijk verantwoorde manier gebeurt. Daarom staat het bevorderen van de duurzame energievoorziening in- en door de haven de komende jaren hoog op de agenda van het havenbedrijf. Zo willen we in 2020 tenminste 100 MW energie uit wind hebben opgewekt in de haven én hebben we de ambitieuze, maar niet onmogelijke doelstelling gesteld om 100.000m3 aan PV’s te hebben in de haven. Dat is geen liefdewerk oud papier, maar voortschrijdend inzicht en duurzaam leiderschap,

SERIE In deze driedelige serie buigen per aflevering drie energie-experts zich over een stelling die betrekking heeft op alternatieve energiebronnen in het NZKG. Stond het eerste deel stil bij alternatieve brandstoffen (zie ZHA-05), deze tweede aflevering dropt een stelling over duurzame energie. Het derde deel sluit de reeks af met een stelling over industriële restwarmte en stoom.

zo vinden wij. Echter, met deze ambitieuze doelstelling kan een business case niet ontbreken. Windenergie heeft zich inmiddels bewezen rendabel te zijn. Weliswaar met ondersteuning vanuit de SDE+ (Stimulering Duurzame Energieproductie, de door het ministerie van Economische Zaken verstrekte subsidieregeling – red.). We werken samen met Sungevity Nederland, dat zich richt op betaalbare zonnestroom voor consumenten, en Eneco om te onderzoeken hoe we voor onszelf én voor klanten de belangrijkste barrières weg kunnen nemen die bedrijven er van weerhouden over te stappen op zonnestroom: investeringskosten, contractduur en ‘gedoe’. Laagdrempelige zonnestroom in het havengebied, dat is ons doel.” Arnold Spek, manager Business Development (Eneco Wind): “Stel je voor dat iedereen beschikt over duurzame energie. We moeten zuinig met onze wereld omgaan, dat is het fundament waarop wij bouwen. Helaas is onze energievoorziening nu nog grotendeels gebouwd op energiebronnen die opraken en zorgen voor belasting van onze leefomgeving. Terwijl de zon voor niets schijnt en de wind gratis waait. De bekende econoom Rifkin zei laatst in een lezing: ‘The wind doesn’t send an invoice’. En dat is precies hoe ik ernaar kijk. Uiteindelijk zijn deze bronnen gewoon goedkoper dan moeilijk te winnen fossiele brandstoffen. De technologieën die zonlicht en wind omzetten in elektriciteit zijn niet schadelijk en worden in de toekomst goedkoper. De grootste uitdaging die ik zie, is hoe we ervoor zorgen dat de inpassing en de implementatie beter wordt. Ik pleit niet voor een windmolen op elke hoek van de straat. De energielandschap in de toekomst wordt bepaald door een mix van hernieuwbare brandstoffen én het slimmer gebruik ervan. Maar voor de acceptatie om op een andere manier met energie om te gaan, hebben we nog veel te leren. Het eigenaarschap van bijvoorbeeld zonnepanelen wordt vaker gedeeld in kleine gemeenschappen die zelfvoorzienend willen zijn. Dat helpt om mensen met elkaar te verbinden om met elkaar energie te delen. We zullen de afhankelijkheid van de aarde beter moeten onderkennen. Ik verwacht dat we als maatschappij flexibeler energie gaan verbruiken. Fabrieken produceren meer als er windenergie beschikbaar is op het moment dat er een flinke bries staat. Daar werkt de chemische industrie al aan. De nieuwe technologieën, voor bijvoorbeeld energieopslag, worden in rap tempo geïntroduceerd en gebruikt. Het verantwoord gebruiken van onuitputtelijke bronnen is op lange termijn per definitie goedkoper. Het inzetten en ontwikkelen hiervan is onze verantwoordelijkheid van vandaag. Het is een geschenk aan de generaties na ons. Het biedt nieuwe kansen voor een betere wereld.”

•


45

D U U RZ A A MHE I D

UI TG E BRE I D DU U R Z A A M

Daalimpe x in Vel s en - No o rd, gespe cialis eerd in de overs l ag v a n diepge vro ren vis, h eef t d e u it b re i d i ng van he t co m p l ex aan g egrep en om tal van zel fo n t w ik k el d e, e nergiebe s p a ren de m aat regel e n door te voeren . D a a r m ee l o o p t d e onde r ne m in g vo o ro p o p h et g e b i e d van duur z aam h eid. T E K S T: P I E T E R VA N H O V E F OTO : D A A L I M P E X

E

en state of the art-vrieshuis met de meest moderne en energiezuinige technieken die je je maar kunt voorstellen. Jan Karsten, hoofd technische zaken bij overslagbedrijf Daalimpex, is lyrisch over de uitbreiding van het complex aan het Noordzeekanaal. Niet alleen is de oppervlakte van de onderneming - dochter van logistiek dienstverlener Kloosterboer - met 15.000 vierkante meter vergroot, de nieuwbouw voldoet bovendien aan de hoogst haalbare normen op het gebied van duurzaamheid. Karsten geeft een voorbeeld: “Op het dak zijn vierduizend zonnepanelen voor de stroomvoorziening aangebracht, waarmee de nieuwbouw energieneutraal is. Er zijn echter vergevorderde plannen om dit aantal uit te breiden tot tienduizend. Dit is een absoluut unicum in de vrieswereld.’’ Daarmee hebben we hier te maken met het grootste zonnepanelenproject in Noord-Holland. Aanleiding voor de uitbreiding van het vrieshuiscomplex zijn onder meer de toegenomen volumes van vis uit landen als Noorwegen, IJsland, de Faeröer Eilanden, Shetlandeilanden en Schotland en bij de Barentszzee. Bovendien wordt er ook een toename verwacht van de hoeveelheid vis uit verder gelegen gebieden als Alaska en Canada. De verlaging van de importheffing van producten vanuit Canada begin dit jaar heeft tot gevolg dat het bestaande ladingpakket is uitgebreid met meerdere vissoorten en producten zoals bessen.

46


De opslagcapaciteit van het complex van Daalimpex bedraagt na de uitbreiding ongeveer honderdduizend pallets. De nieuwbouw is voor een deel ingericht met verrijdbare stellingen, met als voordeel dat elke pallet afzonderlijk bereikbaar is. Daarnaast zijn er vergevorderde plannen om een kadewand met een lengte van zo’n tweehonderd meter aan te leggen. “We hebben met het oog op de te verwachten groei meer ligplaatsen nodig voor de afhandeling van alle schepen’’, aldus manager Rene Biegstraaten.

Spannend De uitbreiding is gepleegd aan de zijde van het Noordzeekanaal. Daarbij zijn diverse noviteiten toegepast die niet eerder gebruikt zijn en door Karsten - die in eigen regie het vrieshuis heeft gebouwd - zijn geïntroduceerd. “Dat maakte het project ook extra interessant, maar ook spannend. En vrieshuis bouwen is toch heel iets anders is dan een standaardbedrijfsgebouw neerzetten’’, vervolgt hij. “Denk alleen maar aan het krimpen van materialen door de enorme temperatuurverschillen.” Het nieuwe gedeelte is volgens het BREAAM 4 sterren-certificaat ’Excellent’ gebouwd. Dat is de op één na hoogste haalbare norm op het gebied van duurzaamheid. Karsten: “Vanwege de strenge eisen die voor deze normering gelden, is aan allerlei zaken extra aandacht besteed. Zoals een superzuinige vriesinstallatie die is voorzien van intelligente software. Uiteraard is het gebouw optimaal geïsoleerd en met behulp van vacuümtesten gecontroleerd op lekdichtheid.” Het zijn niet alleen de energiezuinige maatregelen die de aandacht trekken. Ook het onderkomen aan de Velserkade heeft een metamorfose ondergaan. Bovenop het dak van de nieuwbouw is een skybox verschenen, een multifunctionele ruimte voor onder andere vergaderingen en presentaties. Maar ook voor de ontvangst van relaties. Biegstraaten: “Vanaf hier hebben ze een uniek zicht op de vestiging van Kloosterboer in IJmuiden, het Noordzeekanaal en Amsterdam.”

•

W W W.DA ALIMPEX.COM

VEI LI G H EID

G O ED GE K LE E D I n de haven , en d a n vo o r al l es in de maak in du s t r ie, m o et de we r k k ledin g in o rd e zijn . Veil ig, comfor tab el en van g o ede k waliteit. E n h et o o g w il o o k w at . Vic tor G er k e, d irec teu r I de nt ico Bed r ijfs k l edin g, over vijf aspe c ten va n de ju is te bedr ijfsk led in g. T E K S T: C E E S V I S S E R F OTO : E D S E E D E R

Comfortabel Volgens Gerke is comfortabele werkkleding ontzettend belangrijk. Want comfortabel betekent niet alleen prettig te dragen, maar ook veilig voor het lichaam. Als kleding te krap zit of niet functioneel is, kunnen op de werkvloer onveilig situaties ontstaan. Gerke: “Comfortabel heeft te maken met kwaliteit. Slechte kleding kenmerkt zich bijvoorbeeld door een slechte pasvorm (slecht gesneden) of slechte vermaking (versneden). Of de kleding ademt onvoldoende, of de vochtopname of -afvoering van de stof laat te wensen over. Werknemers die van hun hun kleding hinder ondervinden, kunnen hun werk niet goed doen.”

Modieus Niets, ook werkkleding niet, ontkomt aan de grillen van de mode. Gerke: “En terecht. De werkkleding van dertig jaar geleden, daar wil je nu niet meer in gezien worden. Vergeet niet dat veel havenarbeiders in hun werktenue vanuit huis naar hun werk gaan. Alleen al daarom moet werkkleding een representatieve functie hebben en voorzien zijn van een bedrijfslogo.”

Kwaliteit De kwaliteit van de werkkleding hangt samen met de materiaalkeuze, en die keuze is afhankelijk van de branche waarin iemand werkzaam bent. De branche is bepalend voor de normeringen. Vooral in de haven c.q. maakindustrie zie je vooral katoen en polyester, en dat in verschillende verhoudingen. Gerke: “In het algemeen geldt hoe meer katoen in de kleding is verwerkt, hoe comfortabeler de werkkleding, want flexibeler. En hoe meer polyester, hoe sterker. Met sterk bedoel ik dat kleding niet alleen glansrijk een stevige werkdag doorstaat, maar ook kleur- en slijtvast blijft na de zoveelste was- en droogbeurt.”

Wetgeving De werkgever is verplicht om maatregelen te treffen die de veiligheid van het personeel verbeteren. In veel gevallen houdt dat in dat de werkgever zorgt voor beschermende werkkleding, inclusief aanvullingen en accessoires. De aan

werkkleding gestelde eisen zijn vastgelegd in de richtlijn persoonlijke beschermingsmiddelen. In Nederland zijn de gebruiksregels met betrekking tot persoonlijke beschermingsregels opgenomen in de Arbowet en het Arbeidsomstandighedenbesluit. Het is de Arbeidsinspectie die controleert of de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste wijze zijn toegepast. Gerke: “Een ondernemer in overtreding kan bestraft worden met een boete, terwijl de inspectie bij ernstige overtredingen zelfs het werk stil kan leggen. Identico Bedrijfskleding kan adviseren in termen van veiligheid, maar de verantwoordelijkheid ligt te allen tijde bij het bedrijf.”

Voorraad Voor een bedrijf is het zaak (nood)voorraden met werkkleding op orde te hebben. Volgens Gerke betekent dat in de praktijk dat vooral zijn bedrijf snel moeten kunnen leveren zodat het personeel van de klant voldoende voorzien is en niet met onveilige kleding (en/of accessoires) de werkvloer op moet. Gerke: “Ga uit van minimaal drie stuks van elk item. Eén aan, één in de was en één in de kast.”

•

W W W.IDENTICO.NL

IDENTICO BEDRIJFSKLEDING Identico Bedrijfskleding voorziet bedrijven van alle soorten werkkleding. Specialiteit is normeringkleding, kleding van hoogwaardige materialen die aan de Europese veiligheidsnormen voldoet – zoals hitte- of vuurbestendige kleding voor bijvoorbeeld lassers. Een tweede sterk punt is extra fluorescerende kleding (high vis), zoals dat door offshore-personeel en wegwerkers (Rijkswaterstaat) wordt gedragen. Omdat het werk in de haven 24/7 doorgaat, heeft Identico zich bovendien gespecialiseerd in regenkleding (doorwerkkleding) die je onder alle weersomstandigheden warm en droog houdt.


47

CO LUM N

De circulaire economie en het hergebruik van ideeën Circulaire economie. Op het gebied van duurzaam ondernemen heeft dit fenomeen zich de laatste tijd ontwikkeld tot trending topic. De website van MVO Nederland geeft wat mij betreft een treffende definitie: ‘In de circulaire economie worden producten en materialen hergebruikt en behouden grondstoffen hun waarde. Dat brengt kansen voor ondernemers: meer ketensamenwerking, innovatie, minder grondstoffenverbruik en minder afval’. Pure win-win dus. Nou wil het geval dat deze zestigplusser al een tijdje meeloopt en toch stellig de indruk heeft dat dit idee al eerder was bedacht. In de tijd dat ik in de directie zat van kantoorinrichter Ahrend, begin jaren negentig van de vorige eeuw, waren we al volop bezig met concepten als eco-design en de integrale milieuoptimalisatie van de productlevenscyclus. Daarna kregen we ISO 14.000, the next

step, cradle-to-cradle en een handvol andere concepten die de wereld fundamenteel zouden gaan veranderen. Die vervolgens al snel een kortdurende hype bleken te zijn. En nu dus die circulaire economie. Je zou bijna gaan denken dat we vooral uitblinken in het hergebruik van ideeën. Nu is het natuurlijk makkelijk om cynisch tegen dit soort ontwikkelingen aan te kijken. Een typische oudemannenkwaal zou ik bijna zeggen. Dat is dus een valkuil waar ik niet in ga trappen. Het is wel degelijk mijn overtuiging dat het doorontwikkelen van goede ideeën en concepten de enige weg is om tot een duurzame toekomst te komen. De combinatie van het verbeteren van het bestaande met het ontwikkelen van het nieuwe. En laten we daarbij niet vergeten de kampioenen te eren die we al in ons midden hebben. In IJmuiden kunnen ze over circulai-

re economie meepraten. Daar zet Tata Steel al sinds mensenheugenis jaarlijks 1,5 miljoen ton schroot om in eerste klas staal. Paul Wevers voorzitter havenbranchevereniging ORAM

TRANSPORT ACROSS WATER SAFE, CONTINUOUS AND ENVIRONMENTALLY FRIENDLY ww

Throughout Europe (and if needed, even outside Europe), PTC is your partner in finding solutions for your logistical demands. We are able to cater for all your transportation needs with our own fleet of 65 modern inland vessels, our connections with renowned logistical companies and our flexible office employees. Discover the possibilities on our website and don’t hesitate to contact us if you have any questions.

Particuliere Transport Coöperatie b.a. +31 (0)10 799 90 50 www.ptcba.nl [email protected]

a4 advertentie marpol.indd 1

48


16-05-11 13:51

JURI DI S C H E HAV EN Z A K E N T E K S T: H U G O VA N H E E M S T R A

Effectieve bescherming van technologie Ik word altijd vrolijk als mijn werk mij brengt naar een industrieterrein waar wordt gehamerd, geboord, geschroefd, gelast en gefreesd en waar het ruikt naar smeersel, slijpsel en zaagsel. Maar naast deze noeste arbeid wordt er in de maakindustrie volop geïnnoveerd, en de ondernemingen in onze havens lopen daarin voorop. En daar komt mijn werkterrein, het intellectueel eigendom, om de hoek kijken. Intellectueel eigendom is het eigendom van iets wat is bedacht. In wezen zijn er drie soorten bedenksels die door het intellectueel eigendom zijn te beschermen: identiteit (merken- en handelsnamenrecht), creatieve arbeid (auteurs- en modelrecht) en technische uitvindingen (octrooien). Vooral dat laatste is voor de maakindustrie natuurlijk belangrijk. Een octrooi (ook wel patent) geeft aan de uitvinder een monopolie voor het maken en verhandelen van de geoctrooieerde uitvinding voor een periode van twintig jaar. Hij moet de uitvinding dan wel openbaar maken en na die twintig jaar mag iedereen de uitvinding toepassen. (Voor meer informatie over de voorwaarden voor en wijze van het verkrijgen van een octrooi, zie: www.rvo.nl.)

gedachte al snel – zo gaat dat altijd: hoe meer wapens ik heb, hoe beter. Dit kan een effectieve strategie zijn, maar dan moet je wel heel diepe zakken hebben. We begeven ons dan op het domein van de zogenaamde patent trolls, ondernemingen die over duizenden octrooien beschikken en hordes juristen in dienst hebben om gewapend met die octrooien de concurrentie bestrijdt. Voor de meeste ondernemers is dit geen haalbare kaart. Ik durf zelfs te stellen dat dit ook voor de grote jongens niet de meest zinvolle strategie is, maar ze kunnen het zich in ieder geval permitteren (en voor hun advocaten is het natuurlijk geweldig). Dus hier drie gouden tips voor de ondernemer die wel iets wil met octrooien, maar niet beschikt over een onbeperkt budget.

Tip 1 - Houdt het geheim Soms kan een uitvinding ook gewoon geheim gehouden worden, bijvoorbeeld als het gaat om een innovatief productieproces dat binnen de muren van de fabriek plaatsvindt. Het voordeel van geheimhouding is dat de bescherming onbeperkt is en niet duur. Zo houdt Coca Cola de formule voor haar drankje al geheim sinds 1925. Het is dan wel zaak om maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat het ook daadwerkelijk geheim blijft, zoals geheimhoudingsbedingen in arbeidsovereenkomsten.

HUGO VAN HEEMSTRA

is specialist op het rechtsgebied intellectueel eigendomsrecht en medeoprichter van Rohe Advocaten in Amsterdam.

Soms kan een uitvinding ook gewoon geheim gehouden worden

gezamenlijk. Het is raadzaam voor dit soort situaties afspraken te maken. Zo zijn de kosten voor het aanvragen en handhaven van het octrooi te delen en kan het leiden tot een sterkere relatie tussen klant en leverancier.

Tip 3 - Win advies in Dit is natuurlijk een beetje een verkooppraatje voor mij en mijn vakgenoten maar toch; het loont écht om je van tevoren goed te laten adviseren over het opbouwen en exploiteren van je octrooiportfolio. Het is een kleine investering, maar een effectieve en efficiënte strategie voor intellectueel eigendom zal in de toekomst zeker vruchten afwerpen.

•

Tip 2 - Werk samen Octrooien worden veelal gezien als wapens, een zwaard en schild waarmee je concurrenten te lijf kan gaan. Bij die benadering is de

Innovatie is veelal een collaboratief proces. Zo is een oplossing te bedenken door een leverancier van halffabricaten en zijn klant

aan de inhoud van dit artikel zijn geen rechten te ontlenen. voor een reactie kunt u e-mailen met: [email protected]


49

VERPAKKINGEN: In twee grote loodsen op ons terrein van 6000 m² staat onze voorraad industriële verpakkingen, zoals vaten, jerrycans en IBC containers in diverse uitvoeringen. Op uw verpakkingsvraag kunnen wij met veel productkennis dan ook adequaat reageren en just in time leveren.

VATENHANDEL

METALEN: Zoekt u een bedrijf in Amsterdam waar u uw rest metalen milieuvriendelijk kunt laten recyclen dan bent u bij ons, sinds 1912 gevestigd in het westelijk havengebied, aan het juiste adres. Wij plaatsen desgewenst op locatie containers en bakken, tevens is het mogelijk uw metaalafval ook bij ons aanleveren waarna dit gewogen wordt op onze 60 tons weegbrug of plateauweegschaal.

SAB werkt voor de 24/7 industrie in Noord Holland. Wij vinden en bemiddelen Ingenieurs: uitvoerend of toezichthoudend binnen productie tot engineering- en managementposities. Als specialist kennen we de markt, we weten wat onze opdrachtgevers nodig hebben. En we houden van techniek, begrijpen wat medewerkers belangrijk vinden. In hun dagelijkse werk, en in hun loopbaan. Dat samenbrengen, dat doen we al ruim 60 jaar. En elke dag een beetje beter. SAB Detachering Telefoon: 0251 – 26 72 72

www.sab1950.nl [email protected]

Gezien onze grote voorraad van deze “industriële” verpakkingen kunnen wij snel met eigen vervoer leveren. In deze tak van ons bedrijf komen de klanten uit de voeding-, chemie-, farmaceutischeH.BLOM ZONENen afvalsector. Metaal recycling & Vatenhandel Bekijk ons assortimant vaten: www.blomamsterdam.nl

Het team van H.Blom & Zonen B.V. staat voor u klaar! H. Blom & Zonen B.V. Westpoortnummer 1240 31 20 411 04 87 Jan van Riebeeckhavenweg 6, 1041T.AE+Amsterdam Jan van Riebeeckhavenweg www.blomamsterdam.nl Telefoon 020 - 411 04 87 | [email protected] 1041 AE AMSTERDAM [email protected]

WWW.BLOMAMSTERDAM.NL

Specialist in: garbage-transport, removal of all types cargo residues, damaged cargo solutions, Cleaning/sweeping/barges

ROTTERDAM - AMSTERDAM - DEN HELDER - IJMUIDEN DORDRECHT - SCHEVENINGEN - MOERDIJK 50

advertentie_februari_1.indd 1 ZEEHAVENS A MSTERDA M DECEMBER 2015

Contact: Email Internet

020 - 486 76 40

(24/7)

[email protected] www.bek-verburg.nl

24-1-2011 17:06:19

G OED D OE L

ZET CHRO N ISCH ZI E K E E M MA A AN H ET W E R K D oor de sa m enwer k in g t u s s en Emma at Wo r k en H aven b ed r ijf Amsterdam k o n den veel jongeren m et een c h ro n is c h e zie k te hun eers te s t ap p en o p de ar beids m a r k t zet ten . N iet allee n bij h et h aven b edr ijf zel f, maar ook b ij b edr ijven in h et Amsterdams e h aven geb ied. ‘Hope lijk vo l gen m eer b edr ijve n e n ar beidspla at s en .’ T E K S T: N O O R B AC K E R S F OTO : TO O N B U C H N E R

E

mma at Work bemiddelt jongeren met een chronische ziekte of lichamelijke beperking naar betaald werk in de vorm van een bijbaan, vakantiebaan, flexibele of vaste baan. Deze jongeren willen gewoon meedoen in de maatschappij en hun ambities en talenten inzetten door aan het werk te gaan. Hierdoor vergroten ze hun zelfstandigheid, (financiële) onafhankelijkheid en hun sociale netwerk. “Emma at Work wil voor iedere aangemelde jongere een werkplek vinden die past bij zijn of haar medische achtergrond en fysieke mogelijkheden”, zegt Marja Witteman, consultant voor Emma at Work. Het opleidingsniveau loopt van VMBO tot universitair. De jongeren zijn tussen de vijftien en dertig jaar oud en hebben net als iedere andere

Dertje Meijer overhandigt tijdens Havengideldiner 2015 de cheque aan Prof. Dr. Hugo Heymans, initiatiefnemer van Emma at Work.

nieuwe werknemer begeleiding nodig en kunnen zelfstandig functioneren. “Het is geweldig om te zien als een jongere de ruimte krijgt om op te bouwen in een veilige en prettige omgeving met af en toe een compliment. Wij zien een enorme motivatie bij hen, zij gaan vaak een tandje harder. Hun aanwezigheid zorgt er zelfs voor dat het ziekteverzuim op de werkvloer daalt.”

Havengildediner Emma at Work viert komend jaar haar tienjarig jubileum, de samenwerking met Havenbedrijf Amsterdam gaat ook al ruim negen jaar terug. Eerst in de vorm van een donatie aan het Emma Kinderziekenhuis, de laatste zes jaar met financiële ondersteuning aan Emma at Work via het jaarlijkse Havengildediner. Witteman: “Van niet te onderschatte waarde voor ons is de steun van de bedrijven in het havengebied, van Havenbedrijf Amsterdam en de grote inzet en betrokkenheid van Dertje Meijer. Daardoor hebben ruim vijftig jongeren de afgelopen jaren werkervaring opgedaan in een breed palet aan functies. Heel graag breiden wij het aantal werkplekken uit. Wij zoeken bedrijven die deze jongeren willen omarmen en helpen groeien om hun weg op de arbeidsmarkt te vinden. Rietlanden Terminals, G-Star, Vopak, PTA, OBA Bulk Terminal, EY, ING, ABN AMRO, Rabobank, Dura Vermeer en Cargill zijn enkele voorbeelden van bedrijven die u voorgingen.”

Kruiwagen In 2016 start een traineeship voor twaalf hbo/wo-opgeleide jongeren die twee keer een periode van een jaar bij een bedrijf gaan werken. In de Kruiwagencampagne, die ook in 2016 van start gaat, kunnen jongeren op elk niveau aan het werk, onder begeleiding van een mentor. “Nieuwe bedrijven zijn voor beide initiatieven welkom. Emma at Work krijgt geen subsidie en is daardoor grotendeels afhankelijk van de bijdrage van bedrijven: geldelijk, maar het liefst in de vorm van banen.” Op dit moment geen plek in uw bedrijf? U kunt ook op een andere manier helpen door jongeren te coachen op uw expertisegebied. Denk bijvoorbeeld aan het oefenen van sollicitatiegesprekken bij uw bedrijf of het lopen van een snuffelstage en een oriënterend gesprek.

•

W W W.EMMA-AT-WORK.NL


51

HAV EN B EROEP T E K S T E N F OTO : C E E S V I S S E R

M I CH I E L OUDHOFF

‘Ik ben de onderhoudsman van de haven van IJmuiden’ In de serie Havenberoep is het woord aan de mannen en vrouwen op de werkvloer. In deze aflevering Michiel Oudhoff, medewerker Technische Dienst Zeehaven IJmuiden N.V. “Ik ben hier via het detacheringsbedrijf SAB terechtgekomen. SAB zit in Beverwijk en is, heb ik begrepen, in de jaren vijftig opgericht als arbeiderspool met vaste mensen om de houtschepen in de haven van Zaandam te lossen. Ook kwamen via SAB medewerkers terecht bij Hoogovens, het huidige Tata Steel. Op enig moment waren wel driehonderd SAB-arbeiders aan het werk bij het staalbedrijf. SAB voorziet Tata soms nog wel van personeel, maar ook andere bedrijven in de regio, zoals Zeehaven IJmuiden. Ik ben vlak voor de zomer begonnen en heb een groot pakket met technische onderhoudswerkzaamheden. Straten maken, het onderhouden van de drinkwaterputten voor het scheepvaartverkeer, storingen aan elektrische schuifhekken verhelpen, verkeersen straatnaamborden plaatsen en verwijderen, billboards schilderen, grasmaaien... Ik ben de onderhoudsman van de haven van IJmuiden. Deze dagen ben ik druk met de straatverlichting; daaraan zie je dat de dagen weer korter

52


worden. Mijn uitvalsbasis is een loods op het terrein aan de Westerduinweg, waarin gereedschap, materialen, noem het maar op. “De afwisseling maakt mijn werk leuk. Je denkt ergens onderhoud aan te plegen, maar even later sta je op een hoogwerker de lamp van straatverlichting te vervangen. Ik heb voor elke dag een planning, maar blijf inzetbaar voor klusjes tussendoor. Ook het buitenwerken is een pluspunt. En dan krijg ik de zeelucht er ook nog bij. Dat heb ik meegekregen van mijn vader, die moest soms gewoon echt de zee zien. De zee, de havenbedrijvigheid, de bootjes, het trekt toch. Maar de zoute lucht en water hebben ook een nadeel: alles roest weg. Zelfs rvs-leidingen moeten eraan geloven.”

Diversiteit “Voor dit werk moet je niet bang zijn voor techniek. Zo’n schuifpoort of slagboom bijvoorbeeld zag ik ook voor het eerst. Dat bestaat uit ijzerwerk en mechanische en elektronische elementen. Nieuwe materie, waarvoor ik twee dagen met een installateur op pad ben geweest. Hij heeft me de techniek uitgelegd. Naast technische aanleg, moet je het werk zien. Ik heb nog een collega, en we pakken grotere dingen weleens samen aan,

Leeftijd: 46 jaar Functie: medewerker Technische Dienst Bedrijf: Zeehaven IJmuiden N.V. (gedetacheerd) Werkzaam in de haven sinds: 2015 maar de meeste dagen werk ik zelfstandig. Ik rij mijn rondjes en onderweg naar een of ander klusje zie ik weleens wat. Dingen die kapot zijn, een hek dat openstaat. Als er iets niet klopt, dan geef ik dat door aan de collega’s van het havenbedrijf. Van daar uit krijg ik weer meldingen binnen over bijvoorbeeld een waterput die krom gereden is. Verder moet je uit het stevige hout gesneden zijn, en dan bedoel ik dat het hier in de haven best koud kan zijn. Niet dat ik daar snel last van heb. “Wat ik voor dit werk ook belangrijk vind, is humor hebben. Ik kom weleens iemand tegen en dan is het leuk dat je een grapje kunt maken. Maar ook als ik alleen werk, helpt het me dat ik overal de humor wel van inzie, zelfs als het eens misgaat. Laatst nog, toen ik een watermeter aansloot, maar niet zag dat het rubbertje niet helemaal lekker zat. Ja, dan schiet het water wel je broekspijp in. Gelukkig was het die dag wel warmer dan vandaag.”

•

HI STORI E IN DE HAV EN T E K S T: J O R I S M O E S

Het s.s. Groenlo wordt gerepareerd bij de Amsterdamse Droogdok Maatschappij (ADM), 1930. FOTOGRAAF ONBEKEND GEMEENTEARCHIEF AMSTERDAM

Van acquisitie naar marketing Vaktermen en commerciële begrippen hebben een beperkte levensduur. Jonge mensen in een bedrijf nemen veel van hun voorgangers over, maar willen zelf graag vernieuwen. Een eigen stempel op hun werk, een opknapbeurt voor het bestaande systeem. Verbetering of niet, zo is het altijd geweest en zo zal het blijven. Oude wijn in nieuwe zakken. Of is het nieuwe wijn in oude zakken? Bestaande vaktermen moeten er aan geloven. In de ogen van jonge managers dekken zij de lading niet meer. Vakjargon is verbonden aan oude situaties. Wat ligt er dan meer voor de hand dan nieuwe begrippen te introduceren met andere invalshoeken? Anders, nieuw en beter zijn toverwoorden die oude begrippen een nieuw elan moeten geven. Een voorbeeld: in de transportwereld waren talloze expediteurs actief. Zij verzorgden het voor- en natransport bij het zeevervoer. Nu niet meer, ‘expeditie’ is vervangen door ‘logistiek’ en ‘distributie’. Op een vrachtauto kom je het woord expeditie niet meer tegen. What’s in a name?

Verkoop is al van oudsher een gevestigd vakgebied. Daar hing het succes van het bedrijfsleven van af. Mannen met verstand van verkoop waren er intensief mee bezig. Het waren de acquisiteurs, die contact hielden met de klanten om de producten aan de man te brengen. Innemende karakters die met overtuigingskracht over konden brengen dat hun product onmisbaar was. Acquisitie was een moeilijk, uitheems woord, dat wel. Maar het had iets verhevens en als begrip liet het niets aan duidelijkheid over: het verwerven van opdrachten. Verkoop was een eerste vereiste. Een acquisiteur met succes had status. Er werd met ontzag over hem en zijn werk gesproken. Maar hij heeft afgedaan. Op zijn deur kwam een nieuw bordje: marketing.

anders blijf je er mee zitten. Zo eenvoudig is dat, computer of geen computer. In dit nummer staat de maakindustrie centraal. Weer een nieuwe term. Een eeuw geleden was industrie hetzelfde als nijverheid. De betekenis van het woord industrie was beperkt tot het maken van goederen. Niets meer en niets minder. Maakindustrie lijkt dus een beetje dubbel. Maar we hebben nu ook de transportindustrie, de software-industrie, de lease-industrie en nog veel meer nieuwe betekenissen van het woord. Vandaar de maakindustrie. Die is in elk geval duidelijk, eigenlijk de oorspronkelijke betekenis van het woord.

Zijn werk vindt nu plaats nu via nieuwe, elektronische kanalen. Met tal van geavanceerde mogelijkheden om de afzet te bevorderen. Nieuwe, slimme marketingtrucs moeten het maken; het is een wetenschap geworden. Alles is anders, beter en professioneler, met als centrale intelligentie de computer. Handel, industrie en transport zijn ondenkbaar geworden zonder automatisering. Maar de wet van vraag en aanbod is onveranderd van kracht gebleven. Een product moet verkocht worden


53

54


W ERKEN OP HET WATER

IGMA

T E K S T: PAU L E T T E M O S TA R T F OTO : E V E L I N E R E N AU D

Hoog boven de kraanmachine, tussen de beide schepen in, zit Tim de Ruiter. Met een reusachtige grijper pakt hij de soja uit het ruim van de Samos Warrior en stort deze vervolgens in een trechter boven in de weegtoren. Na het wegen, stroomt de soja via een stortpijp in het laadruim van een binnenvaartschip. Omdat Tim zijn collega’s in het donkere, stoffige ruim van de Samos Warrior niet kan zien, hebben de mannen contact via een mobilofoon. Ze geven continu hun positie door, om te voorkomen dat ze met bulldozer en al verdwijnen in de mond van de grijper. (Een fragment uit het boek Werken op het Water; www.lubberhuizen.nl)


55

Amsterdam IJmuiden Offshore Port, Serving up offshore energy solutions.

Our partners are ready to be of service in the following disciplines: • Base Facilities (office, warehouses, open yard) • Transport, Logistics & Supply • Construction, Engineering • Decommissioning • Design, Development • General Services • Maintenance and Repair • Offshore Wind Power • Port Related Services • Regional Authorities CONTACT DETAILS

www.ayop.com [email protected]

AMSTERDAM IJMUIDEN OFFSHORE PORT

Allrig • Airborne Oil & Gas BV • Amports • AON Risk Consultants • Ballast Nedam Infra • Brand Energy Services BV • BK Maritiem • Boon Transport BV • Breman Offshore BV • Chamber of Commerce Amsterdam • CBOX Containers • CCA Containers Netherlands • CMF Central Mudplant & Fluid Services • Damen Shiprepair Oranjewerf B.V. • De Back Conservering Groep • Deep B.V. • Distribution NOW • Dutch Offshore Energy Solutions • Dolphin Marine Offshore en Industrie BV • Dutch Marine Contractors • EPMC Europe • Goflex Young Professionals BV • Grontmij Nederland BV • Gulf Oil Nederland BV • Intramar Insurances • Internationaal Afval Management • Industrial Pump Group Nederland BV • IRO • Iskes Towage & Salvage • Isolatie Combinatie Beverwijk BV • KVSA BV • Lashuis Haprotech • Main BV Local City Council Amsterdam Noord • Mammoet Nederland BV • MEO BV • Mistras • M&M Beveiliging • MTC International • Municipality Beverwijk • Municipality Velsen • Municipality Zaanstad • MSCY • Niron Staal • Nova College • Oliehandel K. de Boer BV • Peterson IJmuiden BV • Port of Amsterdam NV • Port Towage Amsterdam • Pronk Multiservice BV • Provincie Noord Holland • Redwave B.V. • Reym BV • Royal Dirkzwager • Royal Haskoning DHV • SAB 1950 Detachering • SeaMar • Selmers BV • SPIE Industry Noordwest • Stork Industry Services • Svitzer Amsterdam BV • Tata Steel IJmuiden BV • United Stevedores Amsterdam BV • Unique Lights • Venus & de Waard BV • Vicoma Engineering • Vopak Agencies Amsterdam BV • De Vries & Van de Wiel • Willis BV • WIND • Windcat Workboats • Zeehaven IJmuiden

Alliance of port & offshore related industries and regional authorities

AMSTERDAM MADE IN NZKG. Jubileum VCK Honderd jaar voelsprieten. 70ste (!) Havengildediner Havenpenning voor Dertje Meijer

Recommend Documents