coverstory
Ambitieus Landstede vergroot voorsprong
‘Sportcentrum boost voor regionale economie’ Tekst: enno de graaff Fotografie: taco ganzevoort
“Nog niemand kan sport en onderwijs zo goed integreren als Landstede. SC Heerenveen, NOC*NSF, KNVB: iedereen wil ons concept bemachtigen omdat het zo krachtig is. Maar de opening van ons nieuwe sportcentrum heeft onze voorsprong dit jaar nog eens enorm versterkt en die koppositie geven wij niet zomaar uit handen”, vertelt Thomas van der Staak, directeur Beroepsopleidingen Sport & Bewegen Landstede, bij de opening van een ontbijtdebat dat medio oktober werd georganiseerd in de businessclub van het sportcentrum. De betrokken bouwpartijen blikten tijdens die sessie terug op een bijzonder en geslaagd project.
‘Theater van de sport’, zo wordt het nieuwe centrum van Landstede liefkozend genoemd. De benaming typeert het hoge ambitieniveau van Landstede. “Naast het huisvesten van topsport zijn hier namelijk nog vele slagen te slaan”, zegt Van der Staak. “Concerten, congressen, modeshows, presentaties van omliggende autobedrijven, er is van alles mogelijk. Een kerkgemeenschap heeft zelfs al geïnformeerd of hier op kerstavond een mis kan worden gehouden en dat lijkt mij geweldig. Het geeft in ieder geval aan dat het sportcentrum precies past in het totaalplaatje dat onze regionale economie zo sterk maakt.” Pieter Schievink, directeur en architect van Wind Architecten en Ad-
20
BUSINESS | NUMMER 5 | NOVEMBER 2010
viseurs (WAA) uit Drachten, onderstreept die stelling, “Dit is meer dan sec een hal. In de open structuur van het gebouw wordt dan ook de vermenging verbeeld, de wens van beoogde synergie.”
Bioscoopstoelen in sporthal
Het sportcentrum is gebouwd in een voormalig distributiecentrum, een beginsituatie die volgens alle betrokken bouwpartijen heeft gezorgd voor een enorme technische uitdaging. “Het uitgangspunt was wat er kon, zou moeten en zou kunnen”, zegt Schievink. “Simpel gezegd hebben we naar aanleiding van die inventarisatie ruimtes gemaakt in de doos die dit gebouw
was. Centraal in het ontwerp was steeds de beleving door de bezoeker en gebruiker. Daarbij is in alle opzichten steeds gekozen voor het optimale. Er zijn bijvoorbeeld geen houten stoeltjes of harde tribunes, maar gestoffeerde stoelen die zich laten vergelijken met bioscoopstoelen.” “Nieuwbouw was makkelijker geweest, maar als uitdaging niet zo leuk”, zegt Herman van der Schaaf, namens de Moes Bouwgroep Oost projectleider van het uitvoeringsteam. “Bovendien, als dit centrum nieuw was gebouwd, dan had het waarschijnlijk niet het formaat gekregen dat we nu hebben bereikt.” “De bestaande situatie gaf ook ruimte aan het denken. In het beginstadium is zelfs het aan het aanleg-
Thomas van der Staak, Beroepsopleidingen Landstede
‘Dit is van ons!’
gen van een indoor atletiekbaan geopperd”, zegt René Wijnings, directeur van Desarc concept & design uit Arnhem, het bureau dat verantwoordelijk was voor vormgeving en daarbij nadrukkelijk keek naar het Yankee Stadium, het honkbalstadion van de New York Yankees. “We dachten dus groot, maar ondervonden ook nadelen die beperkingen leken. Uit oogpunt van wedstrijdnormen voor volleybal was het plafond bijvoorbeeld meters te laag.” Dat nadeel bleek echter een voordeel. “ Een verlaging van de vloer bleek de oplossing, een greep die een geweldig
Nieuwbouw was gemakkelijker geweest, maar als uitdaging niet zo leuk
bijkomend effect had. De sportarena werd er heel intiem en bijna huiselijk door, iets dat de beleving van de sport erg ten goede komt.” Architect Schievink: “Model hiervoor stond het stadion van FC Groningen, waar de supporters dicht op het veld zitten.”
Videoanalyse als vak
Het zakelijke vertrekpunt van het project was de Europese aanbesteding aan de hand van een bouwkundig bestek. “Daaraan gekoppeld was ook een heel heldere en harde einddatum, namelijk de aanvangsdatum
van het nieuwe sportseizoen”, zegt Gerard Bosman, directeur van Moes Bouwbedrijf Oost. “Dat versterkte het proces en het gevoel van betrokkenheid ”, zegt Jan Kloekke, directeur van Breman Kloekke Elektrotechniek in Zwolle. “De bouwpartijen hadden bovendien allen reeds een band met Landstede en zo was er al snel sprake van een bouwteam waarbinnen verbindingen en vertrouwen belangrijk waren.” Zijn bedrijf was onder meer verantwoordelijk voor de licht- en geluidinstallaties. “Er is gekozen voor een geavanceerd concept met één cluster van luidsprekers. Deze zijn exact ingeregeld, waarbij onder meer rekening is gehouden met zaken als nagalm. Het geluid klinkt hier daarom als muziek. Hetzelfde geldt in zekere zin voor de theaterverlichting. Er waren allerlei voorwaarden, zoals een vrij plafond boven de volleybalvloer. En hoewel het allemaal maar net past: het past.” Van der Staak haakt in: “Bij de bekabeling is terdege rekening gehouden met externe gebruikers als de NOS. Die wilden wij het zo makkelijk mogelijk maken en dus zijn overal in het pand glasvezelkabels aangelegd. De technici hoeven alleen maar in te prikken en alles werkt. Ook willen wij hier nog camera’s aan het plafond die videoanalyse van wedstrijden mogelijk gaan maken en uiteindelijk zelfs zullen resulteren in het introduceren van het vak videoanalyse.”
Focus op velden en helden
René Wijnings van Desarc geeft aan de hand van moodboards en artistimpressions een korte presentatie. “De focus lag in het proces van bouwen steeds op de theaterfunctie, de velden en de helden. Om die
“Dit gebouw geeft ons een enorme ‘boost’”, zegt Thomas van der Staak, directeur Beroepsopleidingen Sport & Bewegen van Landstede. “Er is bij de medewerkers dan ook een grote trots: dit is van ons.” Landstede, dat het credo ‘leren van de praktijk’ voert, is dan ook erg blij met het nieuwe sportcentrum. “Naast een podium voor topsport en meer biedt het een reële setting waarin studenten hun competenties kunnen ontwikkelen.” Het gebouw legt volgens Van der Staak een goede link met de omgeving en vult de sportboulevard met onder ander FC Zwolle en sportpark De Pelikaan waardevol aan. “Onze taak is nu om partijen als het bedrijfsleven aan ons te binden en zo de toegevoegde waarde verder uit te bouwen en te delen”, vindt Van der Staak, wiens leven voor een groot deel in het teken van de sport staat. “Niet alleen heb ik bijna alle sporten beoefend, ook ben ik bevoegd snowboard- en tennisleraar. Al met al kun je eigenlijk wel spreken van een soort verdwazing.” Landstede wil als organisatie die jongeren, volwassenen, bedrijven en instellingen helpen met het ontwikkelen van hun talent en doet dit in meer dan 60 vestigingen in Flevoland, Gelderland en Overijssel. In dat onderwijs draait het om samen spelen in een team en successen behalen. Sport is daarbij een uitstekend middel en speelt dan ook een belangrijke rol binnen de activiteiten van Landstede. Landstede is dan ook sportpartner en supporter van Landstede Basketbal en Landstede Volleybal, topteams in de Nederlandse eredivisie en het Centre for Sports & Education is hét opleidingscentrum voor topsporters. www.landstedesportcentrum.nl BUSINESS | NUMMER 5 | NOVEMBER 2010
21
coverstory
reden zijn de stoelen bijvoorbeeld niet veelkleurig; dat zou afleiden. Aan de andere kant zijn bepaalde kleuren, namelijk de huiskleuren blauw, geel en rood van Landstede, wel overal voelbaar. Tijdens de bouw werden talloze beslissingen genomen en daarbij ging het er soms heel erg serieus aan toe”, zegt Wijnings. “Zo hebben we een keer met zes man op de vloer gelegen om precies de juiste stoffen voor het centrum uit te zoeken. Daarbij is op geen moment iemand op de rem gaan staan, iets waar we best trots op mogen zijn.” “Temeer omdat het vaak een complex, technisch proces was”, gaat Van der Schaaf verder. “Bijzonder was bijvoorbeeld het bouwen onder dak. Hierdoor kon niet zomaar gebruik worden gemaakt van kranen en dergelijke. Ook moest de constructie fundamenteel worden gewijzigd. In de beginsituatie stonden op de geplande sportvloer zes dragen pilaren, die moesten worden vervangen. Dat is gelukt door in de staalconstructie nieuwe kolommen toe te voegen. Deze dragen het gebouw door middel van trekstangen die zijn verankert in de grond. Dat alles ervaart de bezoeker nu niet meer, maar buiten is het nog wel te zien.”
René Wijnings, Desarc
‘Design dat communiceert’ “We wilden het sportcentrum linken met de school van Landstede en toch ook het karakter van een stand-alone overeind houden. Begrippen als ‘geborgenheid’ en ‘veiligheid’ speelden daarin een belangrijke rol, net als het consequent doorvoeren van die toon en de huisstijl. En dat is, denk ik, uitstekend gelukt. Deze hal is een uniek ding”, zegt René Wijnings, directeur van Desarc concept & design uit Arnhem, die vroeger zelf veel hockeyde en tegenwoordig nog tennist en hardloopt. Vanuit een open dialoog zoekt Desarc haar concepten altijd naar de ‘klik’ met haar klanten. Of beter een klik bij de klanten van haar klanten. Design dat communiceert, noemt het kantoor dat. Desarc werkt voornamelijk voor horeca, farmacie, foodretail, retail en verzorgt interieurprojecten. Binnen de sportwereld werd onder meer ervaring opgedaan met de inrichting van het hotel en congrescentrum op sportcentrum Papendal. Het zijn stuk voor stuk concepten die gebruikers en bezoekers aanspreken, prikkelen en vooral ook een goed gevoel geven. De werken van Desarc zijn zichtbaar bij onder meer Boekhandel De Slegte, HEMA, Hotel Gastronomique De Echoput, IT Performance House Zwolle, KFC foodstrip Amsterdam, McDonald’s Vitesse en The Society Shop. www.desarc.nl
Pieter Schievink, WAA
‘Helder, creatief en doeltreffend’ “Wij maken uiteraard veel ontwerpen, ook voor sporthallen, en meestal luidt de opdracht dan: sober en doelmatig. In dit geval heeft opdrachtgever Landstede echter gekozen om het nieuwe sportcentrum een plus te geven, een meerwaarde die nu al snel duidelijk wordt”, zegt Pieter Schievink, directeur en architect van Wind Architecten en Adviseurs (WAA) uit Drachten, die lange tijd furore maakte op de voetbalvelden en daar triomfen vierde met hoofdklasser Harkemase Boys. Door blessureleed moest hij de voetballerij echter vaarwel zeggen en leeft hij zich nu vooral uit op de mountainbike. WAA is een middelgroot bureau met 30 medewerkers, waarbij in haar 30-jarig bestaan een grote vaardigheid is ontstaan in
het ontwerpen en uitwerken van een grote diversiteit van gebouwen en stedenbouwkundige plannen. De integrale concepten van WAA vormen de weerslag van balans in de creatieve vertaling van de opdracht, de context en het budget. Een concept dat wordt omgezet in volume en ruimte, via een herkenbare vormentaal en logische constructie en tastbaar gemaakt door het zorgvuldig afwegen van de mogelijkheden. Deze visie is ook herkenbaar in het nieuwe sportcentrum van Landstede, een helder en doeltreffend concept waarin creativiteit heeft geresulteerd in architectuur als bouwkunst. WAA onderstreept in het ontwerp de identiteit van het centrum. De uiteindelijke vormentaal, materiaalkeuze en detaillering zijn hierbij van essentieel belang. www.windarchitectenadviseurs.nl BUSINESS | NUMMER 5 | NOVEMBER 2010
23
coverstory
Van der Staak heeft na de ontbijtsessie een afspraak met een Amerikaanse delegatie van een basketbalclub die mogelijk in Zwolle een summercamp wil houden. “De uitdaging van Landstede ligt nu in het vullen van deze ‘bak’. Qua activiteiten zitten wel voor tachtig procent vol, maar waar we nog baat bij hebben zijn partners die het totaalconcept versterken. Zo zijn de coaches van het betaald voetbal al verkast
Qua activiteiten zitten we voor 80 procent vol
van het PSV stadion naar hun nieuwe huisvesting bij ons. Ook willen we nadrukkelijk verbintenissen aangaan met regionale bedrijven die samenwerking willen aangaan en ons sportcentrum ontdekken als een soort dobbelsteen die steeds andere facetten van de stadsregio Zwolle boven weet te draaien. Op die manier kunnen wij werkelijk bijdragen aan de citymarketing, de sociale cohesie en de slagkracht van de
regionale economie. Tegelijkertijd blijven wij natuurlijk ook gewoon de hal waar hummels op woensdagmiddag met hun ballen binnenstuiteren om vol overgave plezier te beleven aan hun sport.”
Centre for Sports & Education
Het Centre for Sports & Education (CSE) van Landstede Zwolle is het opleidingscentrum voor topsporters en uniek in Nederland, vooral omdat onderwijs en sport volledig geïntegreerd zijn. Met de opening van het nieuwe Sportcentrum is de voorsprong Landstede verder vergroot. Het fraai vormgegeven complex is bestemd
voor de eredivisieteams van Landstede Volleybal en Landstede Basketbal, sporters in opleiding en recreatieve sporters. Daarnaast beschikt het centrum over onder meer kantoorruimte voor sportorganisaties en een multifunctionele ruimte voor de BusinessClub. Het state-of-the-art sportcomplex bevindt op het Rechterland in Zwolle is een echte aanwinst voor de stad en de wijde regio. In het entreegebouw is om te beginnen kantoorruimte gecreëerd voor sportgerelateerde organisaties. Na de entree komt u terecht in het ‘Theater van de sport’; het twee meter in de grond verzonken centre-
Jan Kloekke, Breman Kloekke Elektrotechniek
‘Megamooie uitdaging!’ “Deze klus was complex, maar een megamooie uitdaging”, zegt Jan Kloekke, directeur van Kloekke Elektrotechniek, onderdeel van de Breman Installatiegroep. “Niet vaak zie je namelijk dat bij de bouw van een sporthal zoveel aandacht is voor licht en geluid. Het kan meestal aan en uit en meer niet. Hoe anders is dat bij Landstede! Alles is geoptimaliseerd en regelbaar. Het lichtniveau op de sportvloer is bijvoorbeeld op te schroeven tot 1200 lux, een norm die bijvoorbeeld de NOS stelt om zo goede opnamen voor televisie te kunnen maken.” Kloekke, zelf fervent golfer en vroeger getalenteerd judoka, roemt dan ook het eindresultaat van de bouwcombinatie: “Een topprestatie.” Vorig jaar november opende Breman Kloekke Elektrotechniek zelf een nieuw pand aan de Paxtonstraat in Zwolle. Het familiebedrijf bestaat al meer dan 75 jaar en bleef zich daarin continu ontwikkelen. Onder de paraplu van Breman, met in totaal 38 bedrijven met een jaaromzet van bijna 200 miljoen euro, werd een toppositie verworven op het gebied van onder meer installatiewerkzaamheden, dakwerk, brandbeveiliging, fabricage en montage van rookgasafvoer en service en onderhoud. Hierbij gaat het om toepassingen in zowel woningbouw als utiliteitsbouw in de zakelijke en particuliere markt. www. breman.nl
24
BUSINESS | NUMMER 5 | NOVEMBER 2010
court van het sportcentrum. De zaal is geschikt voor meerdere (top-)sporten en theateractiviteiten. Het veld wordt omzoomd door ruim 1100 gestoffeerde en comfortabele stoeltjes. De balustrades daarboven bieden plaats aan nog meer toeschouwers, met uitstekend zicht op de (top)sportevenementen. Naast het ultramoderne hoofdveld zijn er nog drie volwaardige sportzalen. Hiermee is voorzien in een dans- en turnsportzaal, faciliteiten voor sportverenigingen, fitness- en krachttrainingsfaciliteiten en een sport- en speluitleencentrum. Sport is overigens niet de enige functie van het moderne indoorcentrum. Bovenin het ‘Theater van de sport’ bevindt zich een multifunctionele businessruimte met uitzicht op het centrecourt, waar de Landstede BusinessClub zijn intrek neemt en dat uitstekend geschikt is voor het organiseren van congressen en vergaderingen. Het nieuwe sportcentrum maakt een logisch onderdeel uit van de Sportboulevard Zwolle, waarop inmiddels het voetbalstadioncomplex van FC Zwolle is gerealiseerd en sportpark De Pelikaan is geprofessionaliseerd. De Pelikaan biedt verbeterde faciliteiten voor tennis, hockey, korfbal en voetbal en beachsporten. Andere onderdelen van de boulevard worden ontwikkeld. Zo staan het nieuwe overdekte zwembad en de verbouw van het hippisch centrum De Haerst in de planning.
Kom kijken! Sportcentrum Landstede is de thuisarena van Landstede basketbal en volleybal. De ploegen komen beiden uit in de Eredivisie en bieden bezoekers keer op keer topsport en –entertainment. Daarnaast is het Sportcentrum ook voor bedrijven uitermate geschikt om te netwerken en klanten te ontvangen in de buitengewoon fraai vormgegeven Businessclub. Om belangstelling te belonen, verloot Landstede tweemaal twee toegangskaarten onder de lezers van Business die via
[email protected] o.v.v.’Toegangskaarten Business’ reageren. Geen prijsvraag dus: gewoon enthousiast blijk geven van uw interesse!
Herman van der Schaaf en Gerard Bosman, Moes Bouwgroep
‘Typisch Moes’
“Dit sportcentrum is wel heel bijzonder geworden. Het aandeel van de Moes Bouwgroep daarin is voor een belangrijk deel te danken aan ons grootinlevingsvermogen om van daaruit begrip te tonen voor wat er speelde bij alle bouwers die bij dit project betrokken waren”, zegt Herman van der Schaaf, namens Moes projectleider van het uitvoeringsteam, die zelf meermaals per week zijn ballen slaat op de tennisbaan. De spanningen liepen soms wel hoog op, erkent Van der Schaaf. “Maar door communicatie, continu aanwezig en aanspreekbaar zijn is er buitengewoon gepresteerd.” Gerard Bosman, directeur van Moes Bouwbedrijf Oost B.V. in Zwolle, bekeek alles vanaf iets meer afstand. “En dan constateer ik dat het mooiste aan het proces het proces zelf was, iets dat Moes ook wel typeert. Wij zijn, hoe ingewikkeld de zaken ook zijn, altijd bereid om ‘on speaking terms’ te blijven met alle betrokkenen.” Bosman doet zelf fanatiek aan fitness, “Maar eigenlijk vind ik alles met een bal leuker en ook gaat er niets boven een teamsport.” Dat geldt ook voor de Moes Bouwgroep. Een slogan is dan ook ‘Bouwen doe je nooit alleen’. Als Zwols bedrijf uit Moes dat ook in maatschappelijke betrokkenheid door tal van regionale sportclubs en initiatieven te sponsoren. Diezelfde betrokkenheid gekoppeld aan vakkennis maakt dat Moes (opgericht in 1932, jaaromzet 150 miljoen euro) uitblinkt in projectontwikkeling, nieuwbouw van woningbouw- en utiliteitsbouwprojecten, renovatie en onderhoud van gebouwen en woningen. www.moesbouw.nl
BUSINESS | NUMMER 5 | NOVEMBER 2010
25
