Ambitie en strategie. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

Ambitie en strategie Onderzoeksagenda prioriteit no 5

Ons ideaalbeeld is dat iedereen in Nederland langdurig gezond kan leven. We willen dat meer mensen gezonde keuzes maken, zodat zij zich vitaal voelen en minder risico lopen om (opnieuw) harten vaatziekten te krijgen. Samen met anderen willen we nieuwe mogelijkheden ontwikkelen om mensen te helpen hun hart gezond te houden.

Inhoud Werkwijze

3


6

Uitdaging

7

Ambitie

9

Doelstellingen

9

Onderzoeksvragen

10

Aanpak

10

Samenwerking

12

Bronnen

13

Bijlage 1: Toelichting onderzoeksagenda Hartstichting

14

2


Werkwijze In 2014 stelde de Hartstichting een onderzoeksagenda op samen met wetenschappers en de Nederlandse samenleving (zie bijlage 1: Toelichting onderzoeksagenda Hartstichting). Het is voor het eerst in Nederland dat een gezondheidsfonds zo grootschalig de samenleving betrekt bij het bepalen van haar onderzoeksagenda. In juni 2014 maakte de Hartstichting haar onderzoeksagenda bekend.

De vijf onderzoeksthema’s zijn: 1. Het eerder herkennen van harten vaatziekten 2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen 3. Betere behandeling van hartfalen en hartritmestoornissen 4. Acute behandeling van beroertes 5. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden is het vijfde onderwerp op de onderzoeksagenda. Dit onderwerp scoorde het hoogst bij de groep zorgprofessionals. Er werd een werkgroep samengesteld om richting te geven aan de uitwerking van het thema op een wijze die recht doet aan de inbreng tijdens de groepsgesprekken. In de groepsgesprekken is het onderwerp veelvuldig ter sprake gebracht door zowel patiënten en hun naasten, zorgprofessionals als wetenschappers. Er is aandacht gevraagd voor alle momenten waarop preventie van belang is; zowel voor mensen die nog gezond zijn als voor mensen die getroffen zijn door een harten vaatziekte. Daarom is in de werkgroep en bij de verdere uitwerking gedacht in de lijnen ‘primaire preventie’ (om langer zonder harten vaatziekten te kunnen leven) en ‘secundaire preventie’ (voor mensen met een hart- of vaatziekte om herhaling te voorkomen en kwaliteit van leven te vergroten). Het centrale thema is ‘innovatieve –al dan niet technologischemanieren om een gezonde leefstijl te bevorderen’. Er was één gemene deler; hoe kunnen we nu echt het verschil maken en effectief helpen mensen langdurig gezond te leven.Het grote belang van duurzaam gezond leven wordt breed onderkend. Er zijn veel inspanningen geweest op dit vlak. Helaas tot nu toe met weinig effect. Onder andere kwam naar voren dat er al veel aandacht is voor onderzoek naar determinanten van gezond leven en voor onderzoek naar interventies om dit te bevorderen, maar dat de stap naar implementatieonderzoek met expliciete waarborgen voor permanente invoering onderbelicht is gebleven. Ter illustratie enkele uitspraken uit de gesprekken: Over het belang: “ Iedereen weet ook dat je niet moet roken en vet moet eten, maar niemand doet het.” “Mijn eerste sluit aan bij preventie en therapietrouw: het eten, drinken en roken, waarom blijven mensen dat nog zoveel doen? Waarom trekken ze hun steunkousen niet aan? Ze weten het allemaal wel, waarom is het zo moeilijk om vol te houden?” Over invalshoeken voor een nieuwe benadering: “Er lijkt een specifieke link te zitten tussen depressie en harten vaatziekten, maar ook bij angst zie je dat terugkeren. Dat is interessant, omdat the age of onset van angst en depressie ongeveer 20 is en die van harten vaatziekten is hoger dan 40. Daar zit ongeveer een window of opportunity van 20 jaar tussen, om aan te grijpen om harten vaatziekten te voorkomen. Mensen die depressief of angstig zijn gaan vaker roken, die drinken meer, die worden dikker, die bewegen minder. Er zijn effectieve behandelingen voor angst en depressie.

3


Dan denk ik niet direct aan wat we nu aan het doen zijn, SSRI’s en zo, want daar wordt je ook dik van en inactief, dat is het ook niet helemaal.Wat je nu heel recent in de psychiatrie en in de psychologie ziet is de positive psychology. Dat houdt in dat je niet alleen tegen mensen moet zeggen wat ze niet moeten doen, zoals stoppen met roken en minder drinken, maar vooral ook eens kijken naar wat iemands krachten zijn. Waardoor kun je nou iemands leven mooier en leuker maken, waardoor hij/zij minder gespannen is zodat hij/zij minder hoeft te vluchten in roken, drinken, eten.

Hoe laat je iemand minder gespannen zijn. Zodat hij/zij minder hoeft te vluchten in roken, drinken of eten? Los daarvan hoor ik natuurlijk ook sommigen van jullie denken: is dat wel toponderzoek? Ik denk het wel. Wat er tot nu toe vaak gebeurt in de cardiopsychologie/cardiopsychiatrie is een klein projectje hier, een klein projectje daar.” “Ik denk dat die potentiële impact dus heel erg groot kan zijn. Aan de ene kant is het dus een nieuw fenomeen wat de Hartstichting zou kunnen uitstralen, dat je een shift maakt van alleen een risicobenadering naar een gezondheidsbenadering. Dat is een impact die je uitdraagt, dat dat een hele verandering is in het cardiovasculaire onderzoek. Zeker in Nederland waar dit nog helemaal niet gedaan is, heeft het potentieel een impact op de hele bevolking, maar je kan natuurlijk altijd weer subgroepen maken. Uiteindelijk heeft het, omdat je met zorgverzekeraars en het ministerie aan de slag kan, impact op de gezondheidszorg in Nederland.” Werkwijze werkgroep: De werkgroep werd (technisch) voorgezeten door de voorzitter van de Begeleidingscommissie Onderzoeksagenda, prof. dr. Wiek van Gilst. De projectleider onderzoeksagenda fungeerde als secretaris van de commissie. De werkgroep vergaderde tweemaal in de periode van september tot november 2014 en organiseerde een workshop op het Hartstichting event Puls 2014 om iedereen die daartoe belangstelling heeft te informeren over de uitwerking door de werkgroep en hierop reactie te ontvangen. Naast deze bijeenkomsten zijn diverse experts telefonisch geconsulteerd. In alle consultaties werd naar voren gebracht dat het voor de hand ligt wanneer de Hartstichting met andere onderzoekfinanciers samenwerkt, omdat preventieonderzoek ten goede komt aan een groot scala van gezondheidsproblemen. Om handvatten te vinden voor de inrichting van een dergelijke samenwerking heeft de Hartstichting een quick scan laten doen door Bodewes Beleidsadvies. Deze quick scan laat een versnipperd beeld zien van onderzoekfinanciering op preventief gebied in Nederland. In het buitenland, bijvoorbeeld in de UK en de USA, zijn enkele goede voorbeelden van een nationaal gecoördineerde aanpak. In de USA gaat het om het National Prevention Research Centres Program, dit is een netwerk van academische en public health instellingen. Hun werk is gericht op het uitvoeren van toegepast public health onderzoek en vertaling van onderzoeksresultaten naar beleid en praktijk. In de UK betreft het de National Prevention Research Initiative (NPRI), hierbij zijn (overheids)financiers en gezondheidsfondsen betrokken die samenwerken om research naar de preventie van chronische ziekten aan te moedigen en te steunen met als doel om gedragsinterventies te implementeren die de kans op chronische ziekten verlagen. Dit document is opgesteld op basis van de inbreng van de werkgroep, de bijeenkomst tijdens Puls, de inbreng tijdens de groepsgesprekken, de telefonische consultaties van diverse experts en de resultaten van de quick scan.

4


Samenstelling werkgroep: Mevrouw drs. Trude Buitenhuis, Business Development Director, Energy Floors Mevrouw prof. dr. Yolande van der Graaf, Hoogleraar Klinische Epidemiologie, UMCU Mevrouw Kristel van Houwelingen, Ervaringsdeskundige Mevrouw dr. Veronica Janssen, Universitair Docent, Universiteit Leiden De heer Ronald May, Ervaringsdeskundige Mevrouw dr. Mireille Oud, Medisch Fysicus, UU Mevrouw Mirjam Ruigrok, lid Begeleidingscommissie Onderzoeksagenda De heer prof. dr. Jaap Seidell, Hoogleraar Nutrition and Health, VU Mevrouw drs. Désirée Stolker, Teamleider Public Affairs, Hartstichting Mevrouw Jannie Visscher, Ervaringsdeskundige De heer Peter Wouters, Kwartiermaker, Viactief De heer R. Kraaijenhagen, Cardioloog en partner van PreventieConsult (testuwrisico.nl) De heer prof. dr. Paul Iske, Hoogleraar Innovation and Business Venturing, UM

5


Waarom onderzoek naar nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden? In Nederland leven veel mensen met een verhoogd risico op een hart- of vaatziekte. Niet iedereen is zich hiervan bewust of weet hoe hij zijn eigen risico kan verlagen. Een gezonde leefstijl (niet roken, voldoende bewegen, gezonde voeding, vermijden van langdurige stress) verlaagt het risico op harten vaatziekten, maar veel mensen vinden het lastig om een gezonde leefstijl lang vol te houden. Ook als mensen al een hart- of vaatziekte hebben (gehad), blijft het moeilijk om gezond te leven. Daarmee lopen ze een verhoogd risico om nogmaals een hart- of vaatziekte te krijgen en verminderen ze de kans op volledig herstel. Revalidatie helpt mensen hun leven weer op te pakken en waar nodig, hun leefstijl te verbeteren. Revalidatiepatiënten leren bijvoorbeeld om meer te bewegen, beter om te gaan met stress, gezond te eten en om te gaan met de beperkingen die de hart- of vaatziekte met zich meebrengt. Desondanks houden veel patiënten een gezonde leefstijl na afloop van de revalidatie niet zelfstandig vol. Er is veel winst te behalen in de strijd tegen harten vaatziekten als we iedereen kunnen motiveren te kiezen voor een gezonde leefstijl en mensen kunnen helpen deze lang vol te houden. Uiteindelijk helpt een gezonde leefstijl niet alleen harten vaatziekten te voorkomen, maar ervaren mensen ook een verhoogde kwaliteit van leven en meer vitaliteit. De Hartstichting werkt met haar speerpunt Hartgezonde Jeugd al actief mee aan een hartgezonde samenleving.

Een aantal feiten en cijfers: • Niet alleen chronische ziekten zoals diabetes, reuma, en nierziekten, maar ook roken, lichamelijke inactiviteitovergewicht, verhoogde bloeddruk, en een verhoogd cholesterolgehalte zijn belangrijke risicofactoren voor harten vaatziekten1. • Slechts 5-20% van de Nederlanders eet volgens de richtlijnen van Goede Voeding1. • Leefstijlinterventies gericht op gewichtsverlies hebben een gunstig effect op risicofactoren voor harten vaatziekten . • Slechts 60% van Nederlandse bevolking voldoet aan de NNGB (Nederlandse Norm Gezond Bewegen). Mensen van 55 jaar en ouder voldoen iets vaker aan de beweegnorm, omdat de norm voor deze leeftijdscategorie ook lager is vastgesteld1. • Migranten en mensen met een langdurige lichamelijke aandoening voldoen nog minder vaak aan de NNGB2, 3. • Er is een toename in sedentair gedrag: adolescenten zitten of liggen ruim 9 uur per dag en volwassenen zijn gemiddeld 6,6 uur lichamelijk inactief 3. • In 2012 rookte 26% van de mensen van 15 jaar en ouder. Bij jongeren (10-19 jr) rookt 11% dagelijks4. • Leefstijl- en revalidatieprogramma’s wordt door 36% van de mensen met een acute hartziekte gevolgd. is een stijgende tendens binnen bepaalde leeftijdsgroepen. Deelname is het hoogst bij mannen rond het 50e jaar (45%) en bij vrouwen rond het 45e jaar (42%). Van alle harten vaat patiënten die volgens de richtlijn in aanmerking komen voor revalidatie neemt slechts 14,2% deel aan hartrevalidatie5. • Nu worden er weinig elementen van een gezonde leefstijl volgehouden na hartrevalidatie, uit input van experts blijkt dat dit ongeveer een op de drie mensen minimaal een jaar lukt.

Dit geldt met name voor bloeddruk, waarbij een daling met enkele mmHg mogelijk is. Het is waarschijnlijk dat deze verbeteringen in niveaus van risicofactoren uiteindelijk zullen leiden tot een verlaging van het aantal gevallen van harten vaatziekten. A

6


De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) is in 2000 opgesteld en is vooral gericht op het onderhouden van gezondheid. Deze norm definieert een minimaal niveau van bewegen dat nodig is om gezondheidswinst te behalen. De NNGB is voor de leeftijdsgroepen verschillend: Jeugdigen (4-17 jaar): Dagelijks (zomer en winter) in totaal minimaal één uur ten minste matige lichamelijk activiteit, waarbij minimaal twee keer per week kracht-, lenigheid- en coördinatieoefeningen voor het verbeteren of handhaven van de lichamelijke fitheid. Volwassenen (18-55 jaar): In totaal minstens een half uur per dag minimaal matig intensieve lichamelijke activiteit, op minimaal 5 dagen per week. Ouderen (55+): Dagelijks in totaal een half uur matig intensief bewegen op minimaal 5, maar liefst 7 dagen per week. Voor niet-actieven, met of zonder beperking, is elke extra hoeveelheid lichaamsbeweging zinvol, onafhankelijk van intensiviteit, kracht, frequentie en type. Onder sedentair gedrag wordt gedrag verstaan met een erg laag energieverbruik zoals zitten en liggen. Sedentair gedrag verhoogt het risico op ziekte en sterfte onafhankelijk van de hoeveelheid lichaamsbeweging die iemand heeft. Volgens de norm sedentair gedrag mogen kinderen en jongeren van 4-17 jaar in hun vrije tijd niet langer dan twee uur per dag besteden aan televisie/dvd kijken en computeren. Voor volwassenen zijn nog geen richtlijnen voor sedentair gedrag.

Uitdaging Mensen in staat stellen langdurig gezond te leven kan alleen als de maatschappij daarvoor mensen de mogelijkheden geeft. De Hartstichting werkt met haar speerpunt hartgezonde jeugd aan een hartgezonde samenleving (zie tekstbox ‘Speerpunt Hartgezonde Jeugd’). Er is tegenwoordig ook een enorm aanbod van apps en interventies om mensen te helpen gezond te leven. Een deel daarvan is (meestal) voor korte tijd effectief. Het langdurig volhouden van een gezonde leefstijl valt voor velen niet mee. Voor veel mensen is dat ook geen doel op zich, en als dat wel zo is, dan zijn de verleidingen groot om af te haken. De mensen die het wel lukt om een gezonde leefstijl vol te houden, ervaren duidelijk de opbrengsten hiervan in hun dagelijks leven. Ook ontstaan er nieuwe inzichten, zoals de invloed van een groene omgeving op gezondheid: groen vermindert stress, nodigt uit tot bewegen en ontmoeten, biedt zingeving en stimuleert de ontwikkeling van kinderen6. Door met interventies en ondersteuning beter aan te sluiten op de persoonlijke situatie van mensen zullen zij eerder gemotiveerd zijn om leefstijlaanpassingen te treffen die leiden naar een duurzaam gezonde leefstijl. Hoe kunnen we daarbij belangrijke momenten in het leven van mensen beter benutten voor het bereiken van een omslag naar een gezonde leefstijl? Zoals bijvoorbeeld bij vrouwen rond de zwangerschap en het opvoeden van jonge kinderen? Ook in de revalidatie ligt een grote uitdaging. Hoe kunnen we revalidatie als belangrijk moment beter benutten om mensen aan te zetten hun leefstijl te verbeteren? Beter maatwerk is nodig, waardoor meer mensen kiezen om deel te nemen aan revalidatie of leefstijlprogramma’s. En hoe kunnen we de begeleiding, na de revalidatiefase, naar behoefte continueren op een manier die voor alle patiënten toegankelijk is?

7


Kortom, de uitdaging voor onderzoek is: Hoe verleiden we meer mensen tot (het volhouden van) een gezonde leefstijl, zodat het risico op harten vaatziekten afneemt en mensen zich vitaler voelen? Effectief onderzoek doen naar het blijvend veranderen van gedrag is echter uitermate De uitdaging voor onderzoek is: complex. En bovendien; het onderzoek is vaak nog maar de start. De ontwikkelde aanpak Hoe verleiden we meer mensen tot (het moet ook werken in de praktijk en toegepast volhouden van) een gezonde leefstijl, zodat worden. Om bovenstaande vraag effectief te het risico op harten vaatziekten afneemt en kunnen beantwoorden is daarom onderzoek mensen zich vitaler voelen? nodig waarin van begin tot eind de toepassing in de praktijk centraal staat. Dit vraagt niet alleen om onderzoek waarin wetenschappers multidisciplinair samenwerken, maar ook om intensieve samenwerking met en tussen beleidsmakers en financiers van dit onderzoek. Hierdoor worden niet alleen nieuwe kennis en methodes ontwikkeld, maar maken mensen zich samen hard om te zorgen dat de kennis gebruikt wordt. Om dit te realiseren is expertise en betrokkenheid vanuit nieuwe sectoren, zoals de creatieve en technologische hoek van belang. Dit belang zit in het vinden van innovatieve en creatieve invalshoeken om mensen te verleiden na te denken over hoe zij gezond oud kunnen worden en hen daarbij te ondersteunen.

Speerpunt Hartgezonde Jeugd Langdurig gezond leven is makkelijker als de maatschappij daarvoor (goede) mogelijkheden biedt. Met het speerpunt hartgezonde jeugd wil de Hartstichting bijdragen aan een hartgezonde samenleving. Lobby, samenwerking met een uitgebreid netwerk van organisaties en allianties die onze visie delen. Ook draagt de Hartstichting met verschillende projecten bij aan een gezondere samenstelling van voedingsmiddelen, het tegengaan van marketing gericht op kinderen tot 13 jaar op voedingsmiddelen die geen positief effect hebben op de gezondheid , en het realiseren van hartgezonde scholen. Samen met diverse partners stimuleren we maatregelen die er voor zorgen dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien, dit doen we bijvoorbeeld door rokers te stimuleren om te stoppen met roken in de campagne Stoptober. Daarnaast zet de Hartstichting zich in om sportverengingen rookvrij te maken. Zo is de Hartstichting initiator van en partner in de Alliantie Stop kindermarketing ongezonde voeding; een actief samen werkingsverband dat de strijd aangaat tegen op kinderen gerichte marketing van ongezonde voedingsmiddelen (www. stopkindermarketing.nl). De Hartstichting vindt dat ieder kind het recht heeft om op te groeien in een gezonde omgeving. Om een gezondere productsamenstelling te bevorderen treedt de Hartstichting gezamenlijk op met de Nederlandse Hypertensie Vereniging, Nierstichting en Consumentenbond. Voldoen aan de aanbevelingen voor gezonde voeding wordt consumenten namelijk niet makkelijk gemaakt. Mensen hebben amper keuzevrijheid, doordat in vrijwel alle sectoren en door alle voedingsproducenten, veel zout, verzadigd vet en/of suiker in de voeding wordt verwerkt. Juist ook in hele alledaagse eten en drinken. We willen dat op basisscholen structureel en integraal aandacht is voor gezonde voeding, voldoende bewegen en niet roken. Hieraan leveren wij een bijdrage als partner van de Gezonde School. De Hartstichting is partner in de Alliantie Nederland Rookvrij!, een actief netwerk dat staat voor een rookvrij Nederland, waar niemand meer (over)lijdt aan de gevolgen van roken.

8


Ambitie Ons ideaalbeeld is dat iedereen in Nederland langdurig gezond kan leven. We willen dat meer mensen gezonde keuzes maken, zodat zij zich vitaal voelen en minder risico lopen om (opnieuw) harten vaatziekten te krijgen. Samen met anderen willen we nieuwe mogelijkheden ontwikkelen om mensen te helpen hun hart gezond te houden.

Doelstellingen Om deze ambitie te bereiken willen we: 1. Drie nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden. In 2025 zijn er tenminste drie in de praktijk bewezen effectieve, innovatieve en toegankelijke methoden waarvan de ontwikkeling mede is toe te schrijven aan de Hartstichting, die drie specifieke doelgroepen helpen om langdurig gezond te leven. 2. Leefstijlbegeleiding op maat voor mensen met harten vaatziekten. In 2020 is er een nieuw aantrekkelijk, effectief en toegankelijk concept van -of in aanvulling op- revalidatie dat harten vaatpatiënten helpt om langdurig gezond te leven. Dit concept is dermate aantrekkelijk, effectief en toegankelijk dat: a. In minimaal 10 (zorg)regio’s wordt leefstijlbegeleiding op maat voor mensen met harten vaatziekten aangeboden. In 2025 worden in minimaal 10 (zorg)regio’s leefstijlbegeleiding op maat voor mensen met harten vaatziekten aangeboden en vergoed. b. Meer mensen met harten vaatziekten nemen deel aan leefstijlbegeleiding op maat en houden dit langdurig vol. In 2025 maken minimaal 2 van de 3 patiënten met een indicatie voor revalidatie gebruik van het (nieuwe) aanbod voor revalidatie en/of leefstijlbegeleiding dat aansluit bij hun persoonlijke behoeften. Minimaal 2 op de 3 patiënten die deelnemen aan het nieuwe aanbod houden in elk geval het voor hen meest relevante onderdeel van een gezonde leefstijl minstens een jaar vol. Met de onderdelen bedoelen we niet roken, voldoende bewegen en gezond eten. Voor het bereiken van onze ambitie is op de langere termijn een integraal andere aanpak van belang. Daarom streven we naar: 3. Nationale samenwerking in preventie- en leefstijlonderzoek. In 2017 wordt er nationaal samengewerkt in onderzoek naar leefstijl en preventie. Dit leidt tot betere uitwisseling van bestaande kennis en tot innovatieve multidisciplinaire onderzoeksprojecten waarbij coördinatie en afstemming op nationaal niveau plaatsvindt.

Doordat de mogelijkheden voor het toepassen van de resultaten in de praktijk vanaf begin af aan centraal staan en door de intensieve samenwerking met innovatieve partijen en gebruikers van de resultaten, wordt de kennis uit het onderzoek toegankelijk gemaakt en toegepast in de maatschappij.

9


Onderzoeksvragen Primaire preventie • Hoe kunnen we gebruikmakend van moderne technologie (apps, eGaming, websites, e.d.) een effectieve methode ontwikkelen waarmee mensen worden ondersteund in het aanleren en behouden van gezond gedrag? • Hoe kunnen we verschillende groepen mensen (bijvoorbeeld bij jongeren, zwangere vrouwen, moeders, migranten, enz.) verleiden tot langdurig gezond leven? • Hoe kunnen we verschillende groepen mensen en individuen beter bereiken met effectieve methoden om mensen te ondersteunen bij langdurig gezond leven? Secundaire preventie • Hoe kunnen we gebruikmakend van goed werkende (revalidatie/leefstijl)programma’s én nieuwe innovatieve methoden een concept ontwikkelen dat beter aansluit bij de persoonlijke behoeften en doelen van patiënten? En die het langdurig volhouden van een gezonde leefstijl makkelijker maakt? o Wat zijn de behoeften van harten vaatpatiënten ten aanzien van revalidatie en de ondersteuning na de revalidatiefase om een gezonde leefstijl lang vol te houden? o Hoe kunnen we een revalidatie/leefstijlbegeleiding goed laten aansluiten op de persoonlijke behoeften en situaties in het dagelijks leven? o Hoe kunnen we mensen motiveren om deel te nemen aan revalidatie en/of leefstijlbegeleiding? o Wat hebben (ex)patiënten nodig om de leefstijlveranderingen langdurig vol te houden in de thuissituatie? o Wat kan in een (post-)revalidatieprogramma de rol zijn van moderne technologieën (apps, eGaming, websites)? o Wat zijn mogelijke organisatie- en financieringsmodellen voor revalidatie op maat die gericht is op het langdurig volhouden van een gezonde leefstijl?

Aanpak Het doel van het stimuleren en financieren van onderzoek binnen dit thema is gericht op het faciliteren van innovatieve initiatieven om mensen te ondersteunen bij het langdurig gezond leven. Hierbij is het van belang dat er multidisciplinaire onderzoeksprogramma’s Betere kennisuitwisseling, met meerdere worden ontwikkeld, gericht op specifieke partijen optrekken bij het programmeren doelgroepen en gericht op meerdere van onderzoek en bevorderen van impleleefstijlaspecten, waarbij de latere reguliere mentatie kan de versnippering ombuigen. toepassing van de ontwikkelde methodes reeds vanaf het begin een belangrijke rol speelt. Het bundelen van krachten van verschillende disciplines, onderzoeksgroepen en met gebruikers die de resultaten kunnen implementeren is hiervoor essentieel. Onder deze gebruikers verstaan we zeker ook bedrijven. De Hartstichting zal hierin ook samenwerking zoeken met andere nationale en mogelijk internationale financiers van (preventief en leefstijl) onderzoek. Er moet ruimte zijn voor kleinere onderzoeksprojecten om effectieve methodes te ontwikkelen gebaseerd op moderne (informatie, communicatie) technologie, dit is ook mogelijk binnen grotere programma’s. Dergelijk onderzoek kan baat hebben bij inzichten uit het projectmanagement van innovatieve ICT projecten om in relatief korte tijd meerdere invalshoeken te onderzoeken.

10


Naast financieren van (preventief- en leefstijl) onderzoek met toepassing in het vizier is meer nationale coördinatie op dit terrein wezenlijk. Betere kennisuitwisseling, met meerdere partijen optrekken bij het programmeren van onderzoek en bevorderen van implementatie kan de versnippering die er op dit front is ombuigen. Er is immers zoveel gezamenlijkheid te vinden in de gezondheidsdoelen die partijen nastreven. Hierin ziet de Hartstichting aansluiting voor zich bij bestaande initiatieven zoals ‘Alles is gezondheid’ en de Kennis & Innovatie Agenda en rollen die partijen als ZonMW, het Centrum Gezond Leven en de topsector Health~ Holland spelen. Zelf wil de Hartstichting op dit vlak een aanjagende rol op zich nemen. Ook voor het bedrijfsleven zien we vanzelfsprekend een duidelijk aandeel, van vroege betrokkenheid om goede aansluiting bij doelgroepen te borgen tot vermarkten van ontwikkelde methodes. Onderdeel van onze aanpak zal ook zijn om door middel van voorlichting bewustwording over gezond leven te blijven aanwakkeren én te meten wat het effect hiervan is, zodat we bij nieuwe voorlichtende activiteiten profiteren van opgedane inzichten.

‘Hart- en vaatziekten bij vrouwen’ is het tweede thema op de onderzoeksagenda. De ambitie met dit thema is harten vaatziekten bij vrouwen net zo goed te voorkomen, voorspellen, herkennen, behandelen én genezen als bij mannen. Daarvoor is het nodig dat zowel in het cardiovasculaire onderzoek als in de zorg voor mensen met harten vaatziekten de verschillen tussen mannen en vrouwen standaard in acht worden genomen. De achterstand in kennis over vrouwen t.o.v. de kennis over mannen moet zo snel mogelijk worden ingehaald. Dit is ook van belang voor het onderzoek naar nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden. Dit onderzoek kan een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van de ambitie van het thema ‘harten vaatziekten bij vrouwen’ door in te spelen op en rekening te houden met verschillen tussen mannen en vrouwen.

11


Samenwerking Veel mensen hebben een leefstijl die bijdraagt aan de ontwikkeling van harten vaatziekten en andere chronische aandoeningen. Dit is een complexe maatschappelijke uitdaging waarin alleen verbetering komt als partijen hun krachten bundelen. De Hartstichting zet haar schouders hieronder door expliciet te gaan investeren in onderzoek dat nodig is om deze ambities te bereiken en wil graag samenwerken met andere partijen die willen en kunnen bijdragen aan het mogelijk maken van dit onderzoek. Wij zijn op zoek naar onderzoekers, fondsen, onderzoeksinstituten, bedrijven en organisaties die het stimuleren van een gezonde leefstijl binnen de samenleving ook belangrijk vinden en we denken ook aan samenwerking met bedrijven met een sociaal maatschappelijke missie of duurzaamheid als kernwaarde.

Colofon Opgesteld door: Voorzitter: Secretaris: Versie: Datum:

12

Rebecca Abma-Schouten en Mirjam Ruigrok Wiek van Gilst Rebecca Abma-Schouten Definitief december 2015


Onderzoeksagenda Hartstichting In 2014 stelde de Hartstichting een onderzoeksagenda op samen met wetenschappers en de Nederlandse samenleving. Eerst werden een reeks intensieve groepsgesprekken voor harten vaatziekten gehouden met meer dan 150 wetenschappers, zorgverleners, patiënten en hun naasten, donateurs en vrijwilligers van de Hartstichting. Een begeleidingscommissie met vertegenwoordigers van al deze disciplines begeleidde het hele traject. De inbreng in de groepsgesprekken leverde uiteindelijk 17 thema’s op waarop onderzoek hard nodig is om de missie van de Hartstichting te bereiken: minder mensen die harten vaatziekten krijgen, minder mensen die aan harten vaatziekten overlijden en minder mensen die ongemak en leed door deze ziekten ervaren. In april en mei 2014 kon iedereen zijn stem uitbrengen op dat onderzoek naar harten vaatziekten dat volgens hem of haar prioriteit moet krijgen. Met deze nieuwe aanpak wil de Hartstichting wetenschappelijke doorbraken realiseren waar de samenleving behoefte aan heeft én die grote impact hebben op het leven van mensen met harten vaatproblemen en hun naasten. Het is voor het eerst in Nederland dat een gezondheidsfonds zo grootschalig de samenleving betrekt bij het bepalen van haar onderzoeksagenda. In juni 2014 maakte de Hartstichting haar onderzoeksagenda bekend.

De onderwerpen zijn: 1. Het eerder herkennen van harten vaatziekten 2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen 3. Betere behandeling van hartfalen en hartritmestoornissen 4. Acute behandeling van beroertes 5. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

De vijf thema’s op de onderzoeksagenda zijn onder leiding van de begeleidingscommissie bij de onderzoeksagenda nader uitgewerkt samen met wetenschappers, artsen, en patiënten. Bij iedere uitwerking is minimaal één lid van de Wetenschappelijke Adviesraad van de Hartstichting betrokken. Het doel was om gezamenlijk te komen tot een uitwerking van het thema dat recht doet aan de inbreng in de groepsgesprekken en de Hartstichting helpt haar missie te bereiken. Om iedereen die daartoe belangstelling heeft te informeren en om reactie te vragen op de concept-uitwerkingen vond op het Hartstichting-event PULS op 3 nov. 2014 over ieder thema op de onderzoeksagenda een workshop plaats.

13


Bronnen 1. Blokstra A., Dis, van I., Verschuren W.M.M. 1. Prevalentie en trends van roken, voeding en bewegen in de Nederlandse bevolking. 2. Prevalentie en trends in diabetes mellitus.” 2. Dool, van den R., Tiessen-Raaphorst. Trendrapport Bewegen en Gezondheid 2010/ 2011: Verschillen in gedrag en opvattingen over bewegen tussen etnische groepen. trendrapport, Leiden: TNO, 2013. 3. Hildebrandt V., Bernaards C., Chorus A., Hofstetter H. Trendrapport Bewegen en Gezondheid 2010/2011: Bewegen in Nederland 2010-2011. trendrapport, Leiden: TNO, 2013. 4. Dis, van I., Koopman C., Vaartjes I., Visseren F.L.J., Bots M.L., 2013. „Hoofdstuk 6.1.5. samenvatting.” In Hartstichting cijfers over leefstijl, risicofactoren, ziekte en sterfte. Den Haag: Hartstichting. 5. Vries, de H., Kemps H.M.C., Kraaijenhagen R.A., Dis, van I., Broek, van den I., en Peek N. Hoofstuk 3: deelname aan hartrevalidatieprogramma’s in Nederland 2007-2011.” In Cijferboek 2014 , 196. Den Haag: Hartstichting. 6. Berg, van den A. Factsheet Natuur & Gezondheid: Waarom wij natuur nodig hebben. Factsheet, Amsterdam: IVN, 2013.

14


Ambitie en strategie. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden

Recommend Documents