Als u voor kwaliteit kiest
Stappen zetten bij huisvesting arbeidsmigranten VIA info voor de politiek
Ø Retouradres Postbus 4135 5004 JC Tilburg De Leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
Datum: 7 februari 2013 Betreft: VIA info voor de politiek: huisvesting arbeidsmigranten Geachte leden van de Tweede Kamer, Hierbij treft u informatie van de Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars (VIA), de branchevereniging voor ondernemers die de hoogste kwaliteit nastreven in de internationale arbeidsbemiddeling. In navolging op onze VIA ‘visie op werken met arbeidsmigranten’ van 12 april 2011 en de VIA notitie ‘Is de Pool de nieuwe Marokkaan of de nieuwe Jood’ aan de Kamer van 10 februari 2012 hebben wij ter voorbereiding op het AO van 14 februari 2013 vijf korte standpunten op het thema huisvesting van arbeidsmigranten: 1. 2. 3. 4. 5.
scheiding wonen en werken register landelijk keurmerk huisvesting rolverdeling BZK en markt bij huisvesting 20% inhouding voor huisvesting gelukszoekers
De VIA wil misstanden aanpakken en oneerlijke concurrentie tegengaan, de kwaliteit van internationale arbeidsbemiddeling in Nederland verhogen en MVO versterken. Door u van informatie te voorzien vertrouwen we erop dat u onderbouwd kunt beslissen. Mocht u vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met ondergetekende. Hartelijke groeten,
Mr. drs. Claudia C.B. Füss Directeur VIA
[email protected]
1 Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars | Postbus 4135 | 5004 JC Tilburg | www.via-eu.com Tel. +31 (0) 613154599 |
[email protected] | Rabobank 118913271 | Chamber of Commerce 18074269 IBAN: NL03RABO0118913271 | BTW nr. NL814098733B01
1. Scheiding van wonen en werken Kwaliteit als doel De VIA staat niet achter een geforceerde scheiding van wonen en werken. De kwaliteit van huisvesting staat voorop en de afhankelijkheidsrelatie van arbeidsmigranten moet worden ingeperkt. Door eenzijdig in te zetten op het scheiden van wonen en werken worden doel en middel door elkaar gehaald. Werkgevers die tevens huisvesten doen dat uit een morele verplichting. Zij willen zorg dragen voor de medewerkers die onder hun hoede in Nederland werkzaam zijn, wanneer deze niet kiezen voor het vinden van zelfstandige woonruimte. Helaas zijn er altijd bedrijven die kwaad willen. Die ondernemers moeten worden aangepakt. Op termijn, wanneer voldoende kwalitatief aanbod en controle daarop is gerealiseerd, kan vanzelf een scheiding van wonen en werken volgen. Nu gedwongen scheiden van baan en bed heeft als effect: - verdwijnen van het zicht op de kwaliteit van huisvesting - meer dan honderdduizend arbeidsmigranten die nu worden gehuisvest door uitzendbureaus en andere werkgevers moeten zelf huisvesting zoeken op de krappe Nederlandse woningmarkt – alternatieven zijn niet eenvoudig voor handen - verdwijnen contacten tussen werkgevers en gemeenten, wijk en politie over het tegengaan van overlast op het gebied van parkeren, geluid etc. - woningcorporaties en andere aanbieders moeten dezelfde kwaliteitsnormen gaan hanteren als gecertificeerde uitzenders op dit moment Dit nog afgezien van het ontbreken van een wettelijke basis om scheiden van wonen en werken te verplichten. Borging kwaliteit - private en publieke controle De VIA vindt controle door markt en overheid samen de beste waarborg voor het toetsen van kwaliteit van huisvesting. Zelfregulering staat voorop, maar onaangekondigde toetsing door de overheid of het zelfreinigend vermogen werkt, houdt de markt scherp. Verder wordt de afhankelijkheidsrelatie tussen werkgever en werknemer op diverse andere manieren aangepakt. De VIA heeft begin 2012 bij de CAO onderhandelingen in het kader van de CAO voor Uitzendkrachten onder meer ingebracht: • geen dubbele verhuur van hetzelfde bed en geen gedwongen huisvesting bij werkaanbod • geen verplichte afname van diensten (eten, vervoer etc.), tenzij vooraf overeengekomen • een transparante loonstrook met verklarende woordenlijst in de landstaal • andere dan verkeersboetes worden niet ingehouden op het loon • werkgever doet werknemer bij einde dienstverband een aanbod voor terugkeer en biedt de arbeidsmigrant een werkgarantie
2 Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars | Postbus 4135 | 5004 JC Tilburg | www.via-eu.com Tel. +31 (0) 613154599 |
[email protected] | Rabobank 118913271 | Chamber of Commerce 18074269 IBAN: NL03RABO0118913271 | BTW nr. NL814098733B01
2. Nieuw landelijk keurmerk huisvesting Kwaliteit van de norm Het SKIA keurmerk (Stichting Keurmerk Internationale Arbeidsbemiddeling), door de VIA in 2005 opgericht, is nog altijd het meest vergaande keurmerk voor huisvesting van arbeidsmigranten. De Stichting Normering Flexwonen (SNF), die de controles en certificering van het nieuwe landelijk keurmerk huisvesting zal faciliteren en op 4 maart 2013 verwacht een oprichtingshandeling te kunnen verrichten, bevat nog niet een gelijke kwaliteit van de norm en kwantiteit van de controles. Maar door de wat lagere maatstaf in kwaliteit en kwantiteit zullen waarschijnlijk meer ondernemers zich willen laten certificeren. Het SKIA keurmerk zal als plusnorm worden aangeboden, waarbij onder meer ook goed werkgeverschapseisen worden gecontroleerd, brandveiligheid een grotere rol speelt en meer huizen per jaar worden bezocht. Daarnaast vinden ad hoc controles plaats naast aangekondigde controles. Voor meer informatie over de SKIA controles en beleid zie ‘aanmelden en informatie’ op www.skia-eu.org. Slagingsfactoren Stichting Normering Flexwonen Voor een effectieve toepassing van de nieuwe norm is onder meer van belang: - niet alleen uitzendkoepels, maar ook andere sectoren die huisvesting aanbieden -zoals de agrarische sector, vleessector, bouwsector en transportsector- gaan de norm hanteren als lidmaatschapseis - de norm wordt opgenomen in de CAO’s van de diverse sectoren en gemeentelijk beleid - gemeenten investeren in uniform RO- en handhavingsbeleid op bovenregionaal niveau - de overheid verbindt positieve gevolgen aan SNF certificering (bv. eis in aanbesteding) en pakt geconstateerde misstanden hard aan (pakkans verhogen, hardere sancties) - controle op de kwaliteit van de norm is mede in handen van de overheid of andere onafhankelijk instelling - controles en medewerkers worden jaarlijks op kwaliteit getoetst - de markt zorgt voor een registratie van gecertificeerde huizen op adresniveau - Rijk, gemeenten en corporaties investeren in realisatie van voldoende huisvesting - de organisatie die zorg draagt voor borging van de norm heeft ook onafhankelijke bestuurders Toegevoegde waarde register SKIA kent een interactief register waar alle te controleren en certificeren huisvesting op staat. De VIA wil dat een dergelijk register door de marktpartijen wordt ingericht voor alle SNF gecertifieerde woningen. De site bevat de mogelijkheid: - voor gemeenten om lokale (RO) regelgeving te uploaden, contactgegevens van huisvesters na te gaan en beoordelingsrapporten van goed werkgeverschap en huisvesting in te zien - voor werkgevers om hun huisvesting op adresniveau te registreren - voor certificerende instanties om hun beoordelingsrapporten te uploaden - voor vastgoedaanbieders om vraag en aanbod van huisvesting bij elkaar te brengen (de ‘pandenbank’) - voor woningzoekenden om de kwaliteitseisen van huisvesting en goed werkgeverschap te checken
3 Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars | Postbus 4135 | 5004 JC Tilburg | www.via-eu.com Tel. +31 (0) 613154599 |
[email protected] | Rabobank 118913271 | Chamber of Commerce 18074269 IBAN: NL03RABO0118913271 | BTW nr. NL814098733B01
3. Rolverdeling BZK, andere overheden en markt Regierol BZK De VIA ziet onder meer een regierol weggelegd voor het Ministerie van BZK bij: - het zetten van stappen in het verbeteren van de kwaliteit van huisvesting voor arbeidsmigranten - het realiseren van voldoende huisvesting van arbeidsmigranten en - het faciliteren van een sluitende en regionale aanpak in handhaving van illegale situaties. Deze regierol wordt door BZK goed opgepakt, maar mag nog duidelijker worden uitgedragen door de Minister. Het resultaat is afhankelijk van de inspanningen van alle betrokkenen: werkgevers (uitzenders en inleners), werknemers (vakbonden), corporaties, gemeenten en andere betrokkenen. De brief van de Minister geeft prima weer wat de stand van zaken is, mede doordat de samenwerking wordt gezocht met betrokkenen. Doelstelling is harde cijfers van gemeenten en regio’s op tafel te krijgen voor wat betreft de kwantiteit van te realiseren huisvesting door marktpartijen. Werkgevers en werknemers hebben als doelstelling een betrouwbare norm en een betrouwbare controle daarop. Rolverdeling overheid - markt Tijdens het recente Bestuurlijk Overleg tussen betrokken partijen en de Minister op 4 februari 2013 is nog niet voldoende helder geworden welke rol het Ministerie zichzelf toedicht bij de nieuw op te richten Stichting Normering Flexwonen. De VIA zou graag een standpunt van Kamer en Minister krijgen over de rol van BZK, waarbij de voorkeur uitgaat van een formele plek aan tafel, bij tenminste de Raad van Advies of College van Deskundigen van de Stichting of in het Bestuur om de kwaliteit samen te kunnen borgen. Verder ziet de VIA controles door de Inspectie SZW ook bij gecertifieerde bedrijven, steekproefsgewijs, als een meerwaarde om de markt en zelfregulering scherp te houden. Partijen aan tafel De VIA vindt het wenselijk dat niet alleen de uitzendsector, tuinbouw- en vleessector aan tafel zit bij de overleggen over huisvesting van arbeidsmigranten, maar wil onder meer ook de bouwsector, metaalsector en transportsector aan tafel. Om te waarborgen dat ook deze sectoren actief betrokken zijn bij kwalitatief goede huisvesting voor hun internationale werknemers. Een uitspraak van Tweede Kamer en Minister daarover is welkom.
4. 20% inhouding voor huisvesting Relatie inhouding en kwaliteit Sinds 2011 hanteert de Inspectie SZW de norm van 20% bij controle op de maximale inhouding op het loon voor huisvesting. De VIA vindt het vaststellen van een handhavingsnorm een stap in de goede richting om malafiditeit aan te pakken, maar wil voorkomen dat ondernemers die kwalitatief goede huisvesting willen aanbieden en hier net een paar euro overheen gaan in de knoei komen.
4 Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars | Postbus 4135 | 5004 JC Tilburg | www.via-eu.com Tel. +31 (0) 613154599 |
[email protected] | Rabobank 118913271 | Chamber of Commerce 18074269 IBAN: NL03RABO0118913271 | BTW nr. NL814098733B01
Pleidooi voor 25% De VIA vindt dat een norm van 25% meer voor de hand ligt. Enkele afwegingen daarvoor: - de 20% norm maakt een sluitende business case (niet winstgevende maar ook niet verliesgevende verhuur) in delen van Nederland waar woningschaarste heerst moeilijk - afnemers van eenzelfde product (huisvesting) ongelijk te laten betalen is strijdig met het gelijkheidsbeginsel c.q. gelijke behandeling van werknemers - de kwaliteit van type huisvesting, veiligheid, hygiëne en extra service zoals het tegengaan en oplossen van geluids- en parkeeroverlast kost een paar euro meer dan met de 20% kan worden verwacht - wanneer leegstand niet in de huurprijs kan worden verdisconteerd zullen corporaties en andere derden nog minder geneigd zijn arbeidsmigranten te willen huisvesten.
5. Gelukszoekers en huisvesting Enkele stellingen om rekening mee te houden uit de praktijk: a) circa 25% arbeidsmigranten werkt voor werkgever die lid is van een branche-orgnaisatie in de uitzendsector b) veel werknemers komen zonder contract en slaapplaats naar Nederland c) de stroom van Bulgaren en Roemenen vanaf 2014 (verwachting 100.000+) zal de druk op kwalitatief goede huisvesting doen verhogen d) hoe lager het loon in het thuisland, hoe vaker een werknemer (voor korte tijd) zelf genoegen neemt met slechte werk- en woonomstandigheden – dit werkt moderne slavernij in de hand.
5 Vereniging van Internationale Arbeidsbemiddelaars | Postbus 4135 | 5004 JC Tilburg | www.via-eu.com Tel. +31 (0) 613154599 |
[email protected] | Rabobank 118913271 | Chamber of Commerce 18074269 IBAN: NL03RABO0118913271 | BTW nr. NL814098733B01